| Organisatie | Bergen (L) |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | VTH-Beleid Omgevingsrecht gemeente Bergen |
| Citeertitel | VTH-Beleid Omgevingsrecht gemeente Bergen |
| Vastgesteld door | college van burgemeester en wethouders |
| Onderwerp | openbare orde en veiligheid |
| Eigen onderwerp | |
| Externe bijlagen | Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5a |
Geen
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 22-12-2022 | nieuwe regeling | 15-02-2022 |
Beleid toezicht- en handhaving
Hoe houden we toezicht en voorkomen we overtredingen
Hoe treden we op bij overtredingen
Wanneer en hoe zien we af van handhaving
Welke prioriteiten heeft welk onderwerp
Richtlijnen voor het vaststellen van de hoogte van dwangsommen
Bij sommige onderwerpen is een specifieke strategie benodigd..
Dit is het eerste VTH-beleid Omgevingsrecht (Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving) van de gemeente Bergen.
Het VTH-beleid (Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving) van de gemeente Bergen geeft in hoofdlijnen invulling aan de lokale taken op het gebied van het omgevingsrecht. Het gaat om het toetsen van vergunningaanvragen, het houden van toezicht en het handhaven van regels. Dit beleid is de basis voor de programmatische en integrale uitvoering van wettelijke taken.
In dit beleid zijn de beleidsdoelen verwoord en zijn de methodieken en indicatoren beschreven die gebruikt worden om te bepalen of aan de gestelde doelen wordt voldaan.
De uitvoering van het beleid op detailniveau wordt elk jaar vastgesteld in een VTH-uitvoeringsprogramma. Hierin worden de concrete werkzaamheden en prioriteiten in vastgelegd. In het VTH-jaarverslag wordt aangegeven of de beoogde doelstellingen zijn behaald.
De gemeente beseft dat vergunningverlening, toezicht en handhaven iets is dat door betrokkenen als onprettig kan worden ervaren. Vergunningen vraagt men niet voor het plezier aan, controles zorgen soms voor overlast en handhaving is voor degenen die erdoor getroffen worden zeer belastend.
Uitvoering geven aan deze gemeentelijke taken is echter belangrijk om te kunnen waarborgen dat de gemeente Bergen een veilige, gezonde, aantrekkelijke en duurzame omgeving kan zijn. Soms kan het gedrag van individuele burgers of bedrijven dit streven bedreigen en een risico opleveren voor de leefomgeving. Het is dan aan de gemeente om te zorgen dat de risico's beheersbaar blijven. Er is echter altijd een grens aan de middelen die de gemeente daarvoor kan en wil inzetten. Deze grens bepaalt daarmee ook de mate van risico die de gemeente acceptabel vindt om door de gemeentelijke samenleving te worden gedragen.
Dit beleid geeft inzicht in de keuzes die op dit vlak gemaakt zijn
Het VTH-beleid strekt ertoe met het verlenen van vergunningen en handhaven van de regels van het omgevingsrecht te waarborgen dat de gemeente Bergen een aantrekkelijke gemeente kan zijn waar inwoners en bezoekers zich welkom, thuis en veilig voelen.
Verlenen van een hoog dienstverleningsniveau binnen redelijke termijnen
De afhankelijkheid van mensen van hun gemeente is groot. Men kan immers voor het verkrijgen van een vergunning niet bij een andere instantie terecht.
Zelfs wanneer de gemeente een slechte service zou bieden, kunnen mensen de gemeente niet passeren.
Gelet hierop is het juist van belang om op eigen beweging een hoogwaardig dienstniveau na te streven en mensen naar tevredenheid te helpen.
De gemeente streeft er daarom naar om mensen snel, maar zorgvuldig binnen redelijke termijnen te helpen.
Behoud en verbetering van de kwaliteit, fysieke veiligheid en duurzaamheid van de leefomgeving
Door middel van het vaststellen en controleren van landschaps-inrichtingsplannen wordt een bijdrage geleverd aan de verbetering van de kwaliteit van de omgeving. Horeca- en evenementencontroles strekken ertoe overlast te verminderen. Ditzelfde geldt voor de controles op milieurechtelijke hinderbepalingen en de regels omtrent afvaldumpingen, parkeerexcessen en hondenoverlast.
Aangezien de gemeente als doelstelling heeft om in 2030 energieneutraal te zijn, zal er ook in toenemende mate oog voor zijn hoe individuele projecten hier een goede bijdrage aan kunnen leveren.
Voorkomen van overtredingen en het verbeteren van naleefgedrag
De gemeente probeert gebruikers van de fysieke leefomgeving te beïnvloeden, zodat zij zich aan de verschillende geldende regels houden. Binnen het VTH-beleid staan diverse instrumenten ter beschikking om gedrag te beïnvloeden en naleving af te dwingen. De in te zetten instrumenten zijn daarbij breder dan alleen vergunningverlening, controles en de juridische dwangmiddelen.
Ook bij het opstellen van regels en de voorlichting daarover liggen kansen om de gebruikers van de leefomgeving het gewenste gedrag te laten vertonen. Dit is alles wat nagestreefd om doeltreffend te kunnen handhaven.
Het leveren van maatwerk met oog voor algemene belangen
Om alle belangen die bij individuele zaken spelen optimaal te kunnen behartigen is maatwerk noodzakelijk.
Maatwerk waarbij nadrukkelijk oog is voor individuele belangen, maar waarbij er ook voor gewaakt wordt dat servicegerichtheid aan individuen nooit een ongepaste inbreuk op algemene belangen tot gevolg zal hebben.
Er wordt naar gestreefd om juridische correcte en voor de leefomgeving bevorderlijke besluiten te nemen, waarbij maatwerk wordt geleverd rekening houdend met ook de belangen van het individu.
Uitgangspunten bij uitvoering VTH-taken
We hanteren de volgende bestuurlijke uitgangspunten bij de uitvoering van VTH-taken
Integraal werken en de 1-loket gedachte staat centraal. Dit vraagt om goed “Case-management”. We passen dit toe bij vergunningverlening en toezicht en handhaving. Met integraal werken voorkomen we dat we op één regelgevings-vlak goed handelen, maar vanwege strijdigheid of samenloop met andere regelgeving geen samenhangend besluit nemen.
We richten ons op de grootste risico’s en zorgen dat bedrijven en burgers de regels naleven.
We willen de veiligheid verhogen, de kwaliteit van de leefomgeving behouden en onnodige (administratieve) lasten voorkomen.
We willen niet dat burgers of bedrijven een vergunning of toestemming gebruiken om activiteiten uit te voeren met geld dat verdiend is via misdrijven. Ook willen we niet dat burgers of bedrijven een vergunning (mede) gebruiken voor het plegen van misdrijven.
We toetsen daarom de integriteit van aanvragers om ondermijnende activiteiten te voorkomen of stoppen.
Betrouwbaar en transparant doen wat gedaan moet worden
We zijn betrouwbaar voor onze burgers, partners en het bedrijfsleven. Dat doen we bijvoorbeeld door het standaardiseren van werk, toepassen van standaard vergunningsvoorschriften en dezelfde strategie. Dit zorgt voor rechtsgelijkheid.We voeren de VTH-taken transparant uit.
Professionele besluitvorming met voldoende kennis en kunde
De uitvoering van taken voldoet aan de (landelijk) gestelde proces- en kwaliteitscriteria 2.2, tenzij er voor de uitvoering van specifieke taken goed gemotiveerd van afgeweken worden.
Het doel van de probleemanalyse is inzichtelijk te maken waar zich welke risico’s voordoen, zodat op basis van deze analyse sturing gegeven kan worden aan de inspanningen op het vlak van vergunningverlening, toezicht en handhaving. De probleemanalyse is daarmee de basis voor het stellen van prioriteiten, het formuleren van doelstellingen en het jaarlijks vast te stellen uitvoeringsprogramma.
Probleemanalyse Vergunningverlening
Indien aan de activiteiten waarop de vergunningaanvraag ziet grote risico’s kleven, wordt die aanvraag met meer diepgang beoordeeld dan te vergunnen activiteiten die minder risico’s met zich meebrengen. Dit hoeven niet altijd fysieke (veiligheids)risico’s te zijn. Ook rechtszekerheid en bestuurlijke risico’s worden hierin meegewogen. Uiteindelijk resulteert vergunningverlening in een goed afgewogen besluit dat handhaafbaar is en waarbij alle relevante aspecten in de besluitvorming zijn betrokken.
Onderwerpen die uit de risicoanalyse met een lage prioriteit worden beoordeeld, kunnen op een eenvoudigere manier (met minder diepgang) worden afgehandeld. Alleen bij onvoldoende rechtszekerheid of wanneer een aanvraag onvoldoende vertrouwen geeft, worden ook deze aanvragen op alle onderdelen diepgaand getoetst.
In de probleemanalyse van vergunningverlening in het uitvoeringsprogramma wordt ook inzicht gegeven in het aantal te verwachten aanvragen/meldingen; type bouwwerk/aard van de inrichting; aard en complexiteit van de aanvraag en de benodigde capaciteit uitgaande van de taken en de benodigde kritieke massa.
Probleemanalyse Toezicht en Handhaving
Het hart van de probleemanalyse op het vlak van toezicht en handhaving vormt de risicoanalyse waarin inzichtelijk is gemaakt welke problemen zich kunnen gaan voordoen, hoe ernstig deze problemen zijn en hoe groot het risico is dat deze problemen zich zullen voordoen. Voor het uitvoeren van de risicoanalyse is gebruik gemaakt van een landelijk veel gebruikt risicomodel van het voormalige ministerie van Justitie. Dit model gaat uit van de definitie:
Risico = (negatief effect) x (de kans dat dit effect voorkomt) Anders gezegd houdt het model in dat van alle te onderscheiden activiteiten (feitelijk de overtredingen) de kans wordt bepaald dat er iets gebeurt en wordt afgezet tegen de ernst van de gevolgen daarvan (het effect). De risicoanalyse resulteert in een lijst, waarin de omvang van het risico van de verschillende activiteiten inzichtelijk is gemaakt.
Deze risico-analyse is dynamisch en maakt onderdeel uit van het uitvoeringsprogramma.
Hoe VTH-taken binnen de gemeente Bergen zijn georganiseerd en wie welke verantwoordelijkheden heeft is weergegeven in dit onderdeel.
De gemeenteraad heeft ten aanzien van enkele meer complexe omgevingsvergunningen de bevoegdheid om hieromtrent te besluiten.De raad heeft formeel geen wettelijke bevoegdheden waar het gaat om de toepassing en uitvoering van handhaving. Wel is de gemeenteraad verantwoordelijk voor de toewijzing van benodigde budgetten en kan zij het gemeentebestuur voorstellen doen waar zij meent dat op hoofdlijnen (meer) het accent op gelegd zou moeten worden.
College van B&W en Burgemeester
Het college stelt prioriteiten, zowel op beleidsniveau als op zaakniveau. Het college beslist zowel over de vaststelling van het VTH-beleid als over de uitvoering van de meeste VTH-taken. Daarnaast rapporteert het college over de uitvoering van het plan en wordt jaarlijks geëvalueerd of de gestelde doelen zijn behaald. Het college maakt het beleid, het programma en de rapportage kenbaar aan de raad.heeft de burgemeester eigenstandige vergunningverlenings- en handhavingbevoegdheden op het gebied van Algemeen bestuur, Openbare Orde en Veiligheid.
Ambtelijke formatie vergunningverlening
De exacte formatie hangt af van de ambities die in het jaarlijks vast te stellen VTH-programma neergelegd worden. Standaard bestaat de formatie uit:
Ambtelijke formatie toezicht en handhaving
De exacte formatie hangt af van de ambities die in het jaarlijks vast te stellen VTH-programma neergelegd worden. Standaard bestaat de formatie uit:
Evaluatie en doorontwikkeling beleid en programma's
Er sprake van een dubbele uitvoeringscyclus: één op beleidsniveau en één op uitvoeringsniveau. Jaarlijks wordt de uitvoering van dit beleidsplan en het daaraan gekoppelde handhavingsprogramma getoetst en indien nodig bijgesteld. De prioriteiten en ambities kunnen hiermee, of bij een aanleiding, ook worden bijgesteld.
Ontwikkeling van het team: Dit is een continue proces als gevolg van de organisatieontwikkeling, wijzigende wetgeving, regionale afstemming en van ontwikkelingen in de ‘samenleving’.
Medewerkers van het team nemen deel aan informatiebijeenkomsten en opleidingstrajecten. De onderwerpen zijn gekoppeld aan nieuw beleid en wetgeving (Wabo, Wro, Activiteitenbesluit, Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging voor het bouwen), het op peil houden van kennis, competentiegerichte opleidingen en sociale vaardigheden.
Eén maal per week overleg plaats tussen alle toezichthouders, BOA's en handhavers om de voortgang van het handhavingsprogramma te bespreken, zaken af te stemmen en relevante ontwikkelingen te bespreken.
Wijzigende wetgeving: De aankomende jaren zijn een aantal ontwikkelingen te verwachten. Het gaat o.a. om de volgende onderwerpen:
Kwaliteitscriteria: maken inzichtelijk welke kwaliteit burgers, bedrijven en instellingen, maar ook overheden onderling en opdrachtgevers mogen verwachten bij de uitvoering of de invulling van de VTH-taken. De raad moet hiervoor een verordening vaststellen.
Omgevingswet: treed naar verwachting in 2022 in werking en integreert zo’n 26 wetten op het gebied van de fysieke leefomgeving, als bouwen, milieu, waterbeheer, ruimtelijke ordening, monumentenzorg en natuur.
Private kwaliteitsborging: maakt onderdeel uit van de Wet Kwaliteitsborging die in 2022 in werking treedt. De kwaliteit van de bouw wordt geborgd door een erkende kwaliteitsborger.
Informatie- en meldingsystemen
SquitXO / Squit2020 wordt gebruikt voor o.a. het beheren van de werkvoorraad en het vastleggen van inspectiegegevens. Ook het inrichtingenbestand is in Squit verwerkt.
De groene en blauwe BOA’s hebben de beschikking over een dienstvoertuig.
De BOA's beschikken over portofoons, waarmee ze in directe verbinding staan met de meldkamer.
Het team Handhaving heeft een beperkt budget waaruit (persoonlijke) benodigdheden ter vervulling van toezicht en handhaving kunnen worden bekostigd.
Zie handhavingsprogramma voor jaarlijkse concrete details.
Buiten kantooruren moeten burgers een melding kunnen doen van incidenten of hun klachten kunnen uiten. De gemeente Bergen kent de volgende bereikbaarheidsregelingen:
Meldingen kunnen online gedaan worden via de gemeentelijke website.
Voor spoedgevallen buiten kantooruren is er een 24-uurs meldingenlijn ingericht die benaderbaar is via het algemene nummer van de gemeente. Mensen worden dan doorverbonden met de piketmedewerker van de meldkamer van de Regionale uitvoeringsdienst.
Gedurende de uitvoering van het VTH-uitvoeringsprogramma vindt monitoring plaats. Monitoring is het stelselmatig en systematisch verzamelen, bewerken en verstrekken van gegevens. Daarmee gaan we na of het beleid effect heeft en de gestelde doelen zijn (of worden) gehaald.
Om verantwoording af te leggen over de inspanningen en resultaten zijn verschillende gegevens nodig. Informatie gestuurd werken maakt hier een belangrijk onderdeel van uit. In het jaarlijks uitvoeringsprogramma wordt de systematiek van monitoring uitgewerkt. De gegevens worden vervolgens gebruikt als input voor de jaarlijkse evaluatie. De gemeente Bergen investeert in het (verder) ontwikkelen van gerichte indicatoren en een registratiesysteem.
Programmering en jaarverslagen
De in dit beleid geformuleerde strategische doelen, prioriteiten en jaarlijkse operationele doelen vormen het kader voor de vergunnings-, toezicht- en handhavingsactiviteiten in Bergen. De uitwerking en de programmering komt tot uiting in het jaarlijks op te stellen VTH- uitvoeringsprogramma. Aan de hand van de doelen, het budget uit de programmabegroting, de gestelde prioriteiten, incidentele bestuurlijke prioriteiten en het naleefgedrag van inwoners en bedrijven wordt jaarlijks het uitvoeringsprogramma opgesteld. In het uitvoeringsprogramma worden de volgende elementen opgenomen wat de verwachte werkvoorraad is voor vergunningverlening, toezicht en handhaving en welke consequenties dat heeft voor de capaciteit, wat de voorgenomen handhavingsactiviteiten zijn en welke projecten in het kader van het integraal toezicht zullen worden uitgevoerd.
Na afloop van een kalenderjaar wordt er een jaarverslag opgesteld. Dit verslag geldt als evaluatie.
Nagestreefde doelen bij vergunningverlening
Onder vergunningverlening wordt verstaan het beoordelen van meldingen en vergunningaanvragen aan geldende, relevante, wet- en regelgeving om op die manier te komen tot een kwalitatief goed besluit (zo nodig onder voorwaarden en voorschriften) binnen de gestelde proceduretijd.
Servicegerichte besluitvorming binnen wettelijke beslistermijnen
De gemeente Bergen kiest voor een klantgerichte benadering, waarbij een goede dienstverlening en een snelle en zorgvuldige afhandeling van de vergunningaanvragen centraal staan.
Er wordt naar gestreefd om alle besluiten binnen de wettelijke beslistermijnen nemen.
Verdaging van de standaard termijnen geschied tijdig en met opgave van redenen.
Rechtszekerheid Er worden integrale en correcte besluiten genomen
Rechtszekerheid voor inwoners en bedrijven is van groot belang. De gemeente neemt conform vastgesteld beleid en de rechtsgeldige jurisprudentie besluiten.
Waar beleidsvrijheid is handelt de gemeente in lijn conform de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.
Beschermen en verbeteren van de leefomgeving
Bij het verlenen van service aan burgers en het meedenken in oplossingen voor burgers wordt ervoor gewaakt te dat het algemeen belang en de belangen van flora en fauna niet belast worden omwille van serviceverlening aan individuen.
Bescherming en verbetering van de leefomgeving vormt het primaat bij iedere vergunningtoets.
Redeneren vanuit oplossingen en leveren van maatwerk
Wij spannen ons in om te bezien of alle belangen door maatwerk-voorschriften voldoende gewaarborgd kunnen worden. Indien dit niet kan, worden initiatiefnemers hieromtrent voorafgaande aan besluitvorming zo volledig mogelijk geïnformeerd.
Er wordt meegedacht over eventuele oplossingen, maar er wordt terughoudend omgegaan met het verstrekken van adviezen over de concrete vormgeving van het plan.
Goede en tijdige participatie van burgers en bedrijven bij besluitvorming
Waar mogelijk wordt gestimuleerd dat initiatiefnemers in gezamenlijk overleg met mensen in de omgeving kijken naar oplossingen voor de problemen
Uitgangspunten vergunningverlening
Bij het behandelen van een vergunningaanvraag of een ingediende melding hanteren we de onderstaande vier uitgangspunten om te zorgen voor een kwalitatief goede beoordeling.
Omgevingsgericht met een integrale afstemming aan de voorkant
Transparant, voorspelbaar en betrouwbaar
Maatwerk bij beleidsrijke situaties en/of bij een slecht naleefgedrag
De meeste mensen die in de gemeente Bergen wonen, werken of recreëren doen hun best om zich te houden aan de spelregels die in wet- en regelgeving zijn vastgelegd. Toch worden niet alle regels goed nageleefd. Vaak komt dat door onbekendheid van de betreffende regel of door onbewust gedrag. Soms wordt een overtreding bewust gemaakt en dan is het zaak dat de gemeente daar op de juiste manier op reageert.
Preventie: Duidelijke regels en zichtbare controle
Vergunningverlening legt de basis voor de verdere keten van toezicht en handhaven. Het geeft duidelijkheid in de regels en werkt daarom preventief door in toezicht en handhaving.
Zowel voor degene die de vergunning heeft aangevraagd als voor omwonenden is het van belang te weten wat de spelregels zijn, zodat onnodige meldingen worden voorkomen.
In de navolgende preventiestrategie is dit onderdeel verder uitgewerkt.
Eén loket en één verantwoordelijke casemanager
Een aanvraag voor een omgevingsvergunning (bouwen, milieu, kappen, etc.) kan bij één loket worden aangevraagd. Er geldt daarbij één procedure waarop één besluit volgt.
Een casemanager voert het casemanagement uit. De casemanager is verantwoordelijk voor integrale beoordeling van aanvragen en coördineert samenhangende besluiten. De casemanager stemt af met andere betrokken bevoegde gezagen, adviesorganen en collega’s.
Maatwerk: Vergunningskader afhankelijk van complexiteit en maatschappelijk belang
De manier waarop we invulling geven aan vergunningverlening en casemanagement is afhankelijk van het kader waarbinnen we het beoordelen. Hierbij maken we onderscheid tussen:
Op basis van deze indicatoren bepalen we of aanvragen technisch- of sociaal-maatschappelijk eenvoudig of complex zijn.
Oude vergunningen worden ambtshalve ingetrokken
Wij hebben er voor gekozen alle vergunningen in te trekken, indien deze na het verstrijken van een termijn van 3 jaren niet (volledig) zijn gebruikt.
Voor vergunningen voor bouw- en aanlegactiviteiten geldt bovendien dat wanneer met de werkzaamheden is gestart, en deze tussentijds zijn gestaakt, er na 26 weken tot het intrekken van de vergunning kan worden overgegaan.
In uitzonderlijke situaties is voor bouwactiviteiten uitstel mogelijk mits hiervoor een gegronde reden aanwezig is. Voorwaarde hiervoor is dat uitstel tot intrekking alleen wordt gegeven als het te realiseren plan zal voldoen aan de op dat moment geldende eisen (waaronder die van het Bouwbesluit) en planologische inzichten.
We hanteren de volgende uitgangspunten om het naleefgedrag van burgers te verbeteren
Eenvoudige, duidelijke en kenbare regels
Regels die we zelf maken of voorschriften in een vergunning die we verlenen zijn zo eenvoudig en begrijpelijk mogelijk opgesteld. Waardoor zo min mogelijk discussie over de interpretatie kan ontstaan. En we proberen te voorkomen dat iemand ze niet snapt.
Alle gemeentelijke regels en beleidstukken worden op internet gepubliceerd op de daarvoor bedoelde websites.
We laten de reden en achterliggende gedachte van regels weten. Iemand die weet en begrijpt waarom regels er zijn is eerder geneigd deze te accepteren en te volgen. Vergunningverleners en toezichthouders kennen de regels en de achterliggende gedachte en dragen deze gevraagd en ongevraagd uit.
Regels zijn zo geformuleerd dat ze uitvoerbaar en handhaafbaar zijn. Ook zorgen we dat we de regel (zo eenvoudig mogelijk) kunnen controleren. Als we zelf regels of voorschriften maken dan laten we een handhaafbaarheidstoets uitvoeren door vergunningverlening, toezicht en handhaving
Informeren over (nieuwe) regels en processen en stimuleren vooroverleg
Over (nieuwe) regels geven we voorlichting aan de doelgroepen. Over herzieningen van bestemmingsplannen wordt niet actief gecommuniceerd.Indien een burger of ondernemer niet bekend is met de regels, dan weet die soms niet dat hij/zij in overtreding is. We communiceren via een passend communicatiemiddel voor de doelgroep.
Zichtbaar toezicht en integrale samenwerking
We laten zien dat we toezicht houden en handhaven als dat nodig is. We communiceren over toezicht- en handhavingsprioriteiten en over handhavings-projecten. We streven ernaar dat toezichthouders dagelijks zichtbaar aanwezig zijn buiten.Tenslotte werken we samen met andere partners.
Stappenplan in het kader van Maatwerk vergunningstrategie
We delen aanvragen in 4 typen vergunningen:
Een vergunning voor een situatie met geringe technische en sociaal-maatschappelijke complexiteit bestaat vooral uit standaardvoorschriften.
Is de situatie technisch-inhoudelijk niet complex maar sociaal-maatschappelijk wel, dan bestaat een vergunning vooral uit standaardvoorschriften en geven we extra aandacht aan afstemming, overleg en samenwerking tussen betrokken partijen.
Bij een technisch-inhoudelijk complexe situatie met een geringe sociaal-maatschappelijke complexiteit bestaat de vergunning vooral uit specifieke voorschriften.
De situatie is technisch-inhoudelijk en sociaal-maatschappelijk gezien complex. Dit vraagt om specifieke voorschriften in een vergunning en een zorgvuldige afstemming, samenwerking en overleg tussen betrokken partijen.
De gemeente Bergen is een mooie en prettige plek om te wonen, te werken en te recreëren. Het is belangrijk om dit vast te houden. Als iedereen zich aan de spelregels houdt, blijft de gemeente Bergen de mooie en prettige plek die zij is. De gemeente ziet erop toe dat de regels van het omgevingsrecht worden nageleefd.
Vertrouwen waar kan, controleren en ingrijpen waar het moet
De gemeente Bergen vertrouwt erop dat haar inwoners, ondernemers en bezoekers de verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen omgeving en activiteiten. Handhaven gebeurt dan ook vanuit dit vertrouwen:
Loslaten waar kan en focussen op zaken die écht belangrijk zijn.
Slecht gedrag wordt echter aangepakt. Wanneer blijkt dat een burger, een bedrijf of een instelling regels van omgevingsrecht niet naleeft wordt deze hierop aangesproken.
De gemeente Bergen ziet handhaving als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de verschillende overheidsorganen, ondernemers, organisaties en inwoners. Samen pakken we de problemen aan. Wij willen als gemeente met beide benen in de samenleving staan; dicht bij de burger en bedrijven. Handhaving richt zich dan ook niet alleen op het coördineren van regels, maar ook op het adviseren en voorlichten hierover. Van handhaving gaat daarmee een preventieve werking uit.
Handhaven gebeurt op de manier die het meest effectief is
De gemeente Bergen pakt de handhaving op verschillende manieren aan.
Dit kan programmatisch, thematisch en signaalgericht, maar ook gebiedsgericht. Ook het zichtbaar zijn door gebiedscontroles draagt bij aan het stimuleren van het naleefgedrag.
De uitvoering van de handhaving wordt gebaseerd op een jaarlijks geactualiseerd handhavingsprogramma.
Zie Scala aan toezichtactiviteiten
Handhaven gebeurt op een integere en transparante wijze
De gemeente Bergen staat voor een integer bestuur. Dat betekent dat handhaving gebeurt volgens de spelregels die in wet- en regelgeving zijn neergelegd, zodat burgers en ondernemers weten waar zij aan toe zijn.
Daarnaast is er op persoonsniveau een duidelijke scheiding tussen vergunningverlening en handhaving. Dit betekent dat degene die de vergunning verleent zich niet bezig houdt met handhaving van deze vergunning.
Verder geeft de gemeente zelf het goede voorbeeld.
De grondslag van handhaven is positief
De gemeente Bergen verkiest een handhavingsstijl die goed gedrag stimuleert.
Dus eerder verleiden om het goed te doen, dan afschrikken door te dreigen met hoge straffen.
De strategie richt zich daarom bewust op preventie, door middel van advisering of voorlichting en minnelijk en constructief overleg over goede oplossingen. Natuurlijk neemt dit niet weg dat de gemeente, waar nodig, kordaat optreedt.
Scala aan toezichtactiviteiten
Het doel van toezicht is het voorkomen (dan wel beperken) van onveilige, ongezonde en niet duurzame situaties. Daarnaast is het belangrijk dat de ruimtelijke kwaliteit behouden blijft. Handhaving komt na toezicht. Wanneer sprake is van overtredingen, wordt bezien of en op welke manier bestuurlijk optreden (en/of eventueel strafrechtelijk optreden door de boa’s) noodzakelijk is.
Onder toezicht wordt in dit beleidsplan verstaan:
Handhaving van regelgeving is geen doel op zich. Door uitvoering te geven aan de gemeentelijke handhavingstaken wordt gestreefd naar:
Waarborgen van een veilige leefomgeving
Het voorkomen en opheffen van gevaar, hinder / overlast en schade voor burgers, bedrijven en instanties die het gevolg is van het overtreden van regels van omgevingsrecht.
Waarborgen van een goed leefklimaat
Het behoud c.q. herstel van een goed woon- en leefmilieu .
Het handhavingsbeleid moet ervoor zorgen dat een bepaalde basiskwaliteit van de fysieke leefomgeving van de gemeente wordt gewaarborgd.
Natuur en landschap beschermen tegen ongewenste invloeden
Natuur en landschap kunnen de dupe worden van bepaalde overtredingen, terwijl deze zich hier niet tegen weren kunnen.
Dat we als gemeente hier onze verantwoordelijkheid nemen en waken voor dit gemeengoed is daarom van groot belang.
Gestreefd wordt te voorkomen dat omgevingskwaliteiten ongewenst onder druk (kunnen) komen te staan.
Waarborgen van de rechtsgelijkheid
Een halt toe te roepen aan rechtsongelijkheid en ongewenste precedentwerking te voorkomen.
Verder strekt het handhavingsbeleid strekt ertoe te voorkomen dat programma’s door informele en niet beleidsmatige toezeggingen worden doorkruist.
Voorkomen en opheffen van onrust
Het voorkomen / opheffen van maatschappelijke gevoelens van angst, ongerustheid en ergernis die gevoed worden door de omstandigheid dat regels van omgevingsrecht overtreden worden.
De meeste mensen die in de gemeente Bergen wonen, werken of recreëren doen hun best om zich te houden aan de spelregels die in wet- en regelgeving zijn vastgelegd. Toch worden niet alle regels goed nageleefd. Vaak komt dat door onbekendheid van de betreffende regel of door onbewust gedrag. Soms wordt een overtreding bewust gemaakt en dan is het zaak dat de gemeente daar op de juiste manier op reageert.
Zo houden we toezicht en voorkomen we overtredingen
Deze strategie is er vooral op gericht om met de beperkte capaciteit efficiënt aanwezig te zijn, te verbinden en de verantwoordelijkheid daar te leggen waar die hoort. Efficiënte aanwezigheid houdt in dat een beperkte inzet van capaciteit een maximaal gevoel van aanwezigheid van de gemeente tot gevolg heeft.
Zo treden we op bij overtredingen
Landelijke handhavingstrategie (LHS)
Het doel van de LHS is om uit het oogpunt van rechtsgelijkheid: uitvoering te geven aan de beginselplicht tot handhaven, passend te interveniëren bij iedere bevinding, in vergelijkbare situaties vergelijkbare keuzes te maken en interventies op vergelijkbare wijze te kiezen en toe te passen, landsbreed door het bestuurlijk bevoegd gezag/de omgevingsdiensten, landelijke inspecties, politie en het Openbaar Ministerie.
De LHS komt in de plaats van de sanctiestrategie en raakt zowel de toezichtstrategie als de gedoogstrategie. Zo is aanspreken tijdens toezicht ook een interventie en erkent de LHS dat er omstandigheden kunnen zijn om van (bestuursrechtelijk) handhaven af te zien. Dit laat eventuele strafvervolging door het OM overigens onverlet.
Bijlage 2 ‘Landelijke Handhavingstrategie’
Wanneer en hoe zien we af van handhaving?
In bijzondere gevallen kan worden afgezien van handhaving. Bijvoorbeeld als er concreet en reëel zicht is op legalisatie of als handhavend optreden onevenredig is in verhouding tot de daarmee te dienen belangen.
Onder gedogen wordt verstaan het expliciete besluit van een bestuursorgaan om tegen een overtreding niet handhavend op te treden. Een gedoogsituatie is van tijdelijke aard doordat het strijdige handelen binnen afzienbare tijd ophoudt of gelegaliseerd is. Als tot gedogen wordt besloten wordt gebruikt gemaakt van:
Hoe kunnen wij bijdragen aan een oplossing bij een conflict?
Naast de inzet van de verschillende handhavingsinstrumenten, is het soms nodig om ook andere instrumenten in te zetten. Deze instrumenten komen aan de orde op het moment dat er sprake is van een conflict tussen partijen.
Mediation: Een onafhankelijke bemiddelaar gaat samen met de parijen op zoek naar een oplossing voor een probleem. Omdat partijen, onder leiding van een mediator, zelf op zoek gaan naar een oplossing, is de oplossing vaak beter dan een gang naar de rechter.
Buurtbemiddeling: Deze vorm lijkt erg op mediation, alleen wordt hierbij gebruik gemaakt van vrijwillige en opgeleide buurtbemiddelaars.
Hoe de gemeente Bergen de beschikbare capaciteit inzet wordt inzichtelijk gemaakt met het stellen van prioriteiten. Om inzicht te krijgen in welke zaken prioriteit moeten krijgen, is het van belang de risico’s in kaart te brengen. De risicoanalyse is ingevuld naar aanleiding van de gegevens die zijn verstrekt door, met name, de taakvelden Vergunningen en Handhaving. Zij baseren zich daarbij onder andere op de ervaringen van eerdere jaren, die inzicht geven in het huidige naleefgedrag. Dit maakt ook dat de risicoanalyse regelmatig moet worden geëvalueerd, naar aanleiding van de nieuwe ervaringen.
Bij het maken van een risicoanalyse onderzoekt het college wat de risico’s zijn op het gebied van fysieke veiligheid, sociale kwaliteit, financieel-economische schade, natuur/stadsschoon, volksgezondheid en bestuurlijk imago. Deze risico’s worden gewaardeerd van 0 tot 5.
De waarden van de zes risicogebieden worden gemiddeld en vormen zodoende het negatief effect. De kans op dat het negatieve effect ontstaat, wordt op basis van ervaringsgegevens van het naleefgedrag gewaardeerd van 0 tot 5.
Volgens de formule ‘Negatief effect x Kans = Risico’ wordt vervolgens het risico berekend en kent de volgende waarden:
0 t/m 5 = zeer laag, 5 tot 10 = laag, 10 tot 15 = gemiddeld, 15 tot 20 = hoog, 20 t/m 25 = zeer hoog.
Indien een overtreding een groot negatief kan hebben, maar dat de kans klein is dat het gebeurt (en er dus sprake is van een lage prioriteit), kan besloten toch toezicht te houden gezien het effect.
Bijlage 4 'Risicoanalyse en prioritering'
Bijlage 4a 'Prioriteitenmatrix'
De prioritering werkt vooral door in de manier waarop toezicht wordt gehouden en wordt gehandhaafd. Dit betekent dat aan elk prioriteitsniveau een toezichtfrequentie en –intensiteit verbonden kan worden. Dit vertaalt zich vervolgens naar inzet van mensen en middelen. Gezien de beperkte toezichts- en handhavingscapaciteit kiest de gemeente Bergen ervoor om de prioritering direct te vertalen in het jaarlijkse handhavinguitvoeringsplan.
Als hoofdlijn geldt dat de volgende onderwerpen prioriteit hebben:
Uitgangspunten handhavingstrategie
Hier volgen de uitgangspunten van de gemeentelijke handhavingstrategie.
Handhaven is het laatste middel als waarschuwen en preventie niet werkt
We proberen overtredingen op te lossen door middel van een goed gesprek met de overtreder en/of de partijen die een conflict hebben. Als een overtreder niet wenst mee te werken of bij een herhaling van overtredingen wordt onverkort een handhavingsprocedure opgestart. Bij het bepalen van de juiste handhavingsaanpak is maatwerk van belang.
Proactief informatie uitwisselen
De gemeente wil de beschikbare capaciteit zo effectief en efficiënt mogelijk inzetten. De strategie is erop gericht om informatie te delen en verkrijgen via samenwerkingsverbanden met andere handhavingsorganisaties.
Daarnaast wordt er wekelijks overleg gevoerd door alle leden van het team toezicht- en handhaving om iedereen op de hoogte te houden van alles dat speelt.
Toezichtlast voor burgers en bedrijven wordt zoveel mogelijk beperkt
De toezichtlast voor inwoners en bedrijven wordt waar mogelijk beperkt. Onder andere wordt hier vorm aan gegeven door controles zo veel mogelijk integraal en samen uit te voeren.
Dit vereist naast interne afstemming ook externe afstemming met de RUDLN en de VRLN waar het milieutoezicht en toezicht op brandveiligheid is ondergebracht.
Burgers worden betrokken bij bepalen van handhavingsaccenten
Jaarlijks wordt geëvalueerd over welke type overtredingen het meest geklaagd is en waar veel mensen overlast van ondervinden. Deze overtredingen krijgen dan in de programmering van toezichtactiviteiten het jaar daarop extra prioriteit.
Daarnaast worden burgers bij wijze van pilotproject in 2021 uitgenodigd deel te nemen aan een enquête waarin zij aan kunnen geven wat voor hen de grootste publieke ergernissen in de openbare ruimte zijn. De drie publieke ergernissen met de hoogste score worden dan themagericht aangepakt.
Er wordt aangifte gedaan van strafbare feiten
Indien strafbare feiten worden gesignaleerd wordt hier door de toezichthouders aangifte gedaan bij de politie.
De focus van handhaving ligt op milieu, veiligheid en volksgezondheid. Van de burgers en bedrijven wordt steeds meer verwacht dat zij hun eigen verantwoordelijkheid oppakken als het gaat om naleving van regels. De nadere uitwerking van de focus zal plaatsvinden in het jaarlijks op te stellen handhavingsprogramma.
Handhaving milieu-en volksgezondheid bij bedrijven’
Bedrijven met een risico op het vlak van veiligheid, volksgezondheid en milieu worden met een zekere frequentie gecontroleerd. Deze frequentie is afhankelijk van een uit te voeren risicoanalyse. Bedrijven die met weinig of geen risico’s gepaard gaan, worden zeer beperkt of soms alleen reactief gecontroleerd.
Dit geldt onder ook voor de naleving van de Drank- en horecawet.
Zie handhavingsprogramma voor concrete details.
Dit zelfde geldt voor onze taak op het gebied van het controleren van bouwwerken. Nieuwe bouwwerken met een risico op het vlak van veiligheid, volksgezondheid en milieu controleren wij met een zekere frequentie. Bouwwerken zonder dit soort risico’s controleren wij vooral naar aanleiding van klachten/verzoeken om handhaving (piepsysteem) en in geval van evidente excessen. Dit betekent o.a. dat wij vooral reactief toezien op de regels met betrekking tot eenvoudige bouwwerken zoals schuren, dakkapellen, schuttingen en carports. Ook wordt er beperkt gecontroleerd op monumenten of welstand.
Zie handhavingsprogramma voor concrete details.
Naleving regels ruimtelijke ordening
Op de ruimtelijke regels, die eerdergenoemde aspecten regelen, houden wij beperkt toezicht. Wij laten ons bij onze inzet op dit vlak vooral leiden door klachten/verzoeken om handhaving (piepsysteem) en evidente excessen. Wel zal meer toezicht zijn op het illegale bewoning.
Zie handhavingsprogramma voor concrete details.
Wij vinden dat de handhaving van de openbare orde en alle regels die daar mee samenhangen, zoals hondenoverlast, burenoverlast, (zwerf)afval, parkeren e.d., vooral in het wijkgericht werken en in samenwerking met de buurt moeten worden opgelost. Indien dit niet succesvol is, zal door middel van toezicht en handhaving worden opgetreden.
Na het constateren van een overtreding wordt de sanctiestrategie gehanteerd volgens het standaard driestappentraject. Binnen de gemeentelijke organisatie zal de sanctiestrategie zoveel mogelijk uniform toegepast worden. Een op te leggen sanctie kan zijn: een last onder dwangsom, bestuursdwang of het intrekken van een vergunning/ontheffing.
Van het 3-stappentraject kan in de volgende situaties worden afgeweken:
In dat geval zijn dit de twee stappen:
Van het 2 en 3-stappentraject kan in de volgende situaties worden afgeweken:
In dat geval is dit de enige stap:
De toezichtstrategie is verdeeld in 3 thema’s:
A. Voorlichting en communicatie:
De insteek van de gemeente Bergen is om via voorlichting te bereiken dat overtredingen, die kunnen ontstaan uit een gebrek aan informatie en kennis, worden voorkomen. Inwoners en bedrijven worden geïnformeerd door de gemeente over bijvoorbeeld het handhavingbeleidsplan en verandering van wet- en regelgeving. Door middel van gerichte communicatie (voorlichting, brochures, website, huis-aan-huis bladen, social media) wordt naleving van de regels bevorderd. Het communicatietraject is een gezamenlijke opgave van handhaving, de vakafdelingen en communicatie.
Voorlichting en communicatie kan ingezet worden:
De communicatie vindt zo gericht mogelijk plaats aan de hand van de volgende communicatievormen:
De wijze van communiceren wordt aangepast aan de doelgroep en het onderwerp. Daarnaast is een belangrijke rol weggelegd voor toezichthouders en handhavers; zij kunnen tijdens hun werk de bedrijven en inwoners individueel informeren.
Door goede voorlichting kunnen onwenselijke situaties worden voorkomen en gedrag van inwoners en bedrijven positief worden beïnvloed (voorkomen is beter dan genezen). Hierdoor is de verwachting dat er minder tijdrovende en kostbare handhavingsmiddelen ingezet hoeven te worden. Overigens is het laten zien dat een ‘overtreder’ wordt aangepakt ook een vorm van preventieve handhaving.
Het informeren is vooral bedoelt om mensen bewust te maken van een bepaalde regel. Veel overtredingen komen namelijk voort uit onwetendheid; als je een regel niet kent kun je de die ook niet naleven (onbewuste overtreder). Het afschrikken richt zich vooral op diegenen die de regel kennen, maar het risico nemen dat overtreding niet wordt afgestraft (calculerende overtreder).
Bij het bepalen van de toezichtstrategie is er sprake van een zekere beleidsvrijheid. Daarbij dient natuurlijk wel een zekere ondergrens in het oog te worden gehouden. Immers, de gemeente heeft een groot aantal wettelijke toezichtstaken uit te voeren en kan die taken niet verwaarlozen. Zowel in deze toezichtstrategie als in het handhavingbeleidsplan zijn, gezien de beperkte toezichtcapaciteit, de keuzes verwerkt in de manier en diepte van toezicht houden.
Op grond van artikel 5:11 van de Algemene wet bestuursrecht mag een bestuursorgaan toezichthoudende ambtenaren benoemen. Toezicht is een snelle manier om te controleren of de wetten en regels worden nageleefd. Ook is het een snelle manier om te bereiken dat overtredingen worden voorkomen of beëindigd. Het houden van toezicht heeft tot resultaat dat de voorschriften zonder verdere sanctiemiddelen worden nageleefd. Vanuit de toezichthoudende taak kunnen overtredingen worden geconstateerd. Wordt een overtreding geconstateerd, dan gaat de toezichthoudende taak over in de handhavingstaak. Het is goed om het verschil aan te geven tussen de toezichthoudende taak en de handhavingstaak:
‘Bij de toezichthoudende taak wordt vanuit de controletaak gezocht naar illegale situaties. Als dit het geval is wordt geprobeerd in goed overleg te komen tot een oplossing. Wil de betrokkene de strijdigheid niet opheffen, dan gaat de toezichthoudende taak over in de handhavingstaak.’
Toezichthoudende ambtenaren (toezichthouders) hebben volgens de Algemene wet bestuursrecht een aantal bevoegdheden om hun taak goed uit te kunnen oefenen. Toezichthouders mogen:
Iedereen is verplicht om mee te werken met de toezichthouders bij de uitoefening van hun bevoegdheden. Toezichthouders moeten zich legitimeren. Voor de bewijsvoering maken de toezichthouders een rapportage op van hun toezichtshandelingen.
Toezicht houden is controleren of en in hoeverre de wettelijke bepalingen worden nageleefd. Het is niet mogelijk om toezicht te houden op alles dat er in de gemeente gebeurt. Daarom bepaalt het college jaarlijks in het Handhavingsprogramma het hoe, wat en hoeveel van het toezicht. Zij laat zich hierbij leiden door de prioriteitenstelling die voortvloeit uit de risicoanalyse en kan daarbij gebruik maken van de hierna genoemde toezichtsinstrumenten. Gezien de beperkte toezicht- en handhavingscapaciteit kiest de gemeente Bergen ervoor om het toezicht direct te vertalen in het handhavingsprogramma.
Handhaving vraagt om verschillende vormen van toezicht. Het controleren van een evenement is bijvoorbeeld heel wat anders dan het toezicht houden op overlast van hondenpoep. In de gemeente Bergen wordt gebruik gemaakt van de volgende toezichtsinstrumenten:
Bedrijven moeten voldoen aan diverse wetgeving op o.a. het gebied van milieu, bouw en (brand)veiligheid. Het toezicht dat hierop wordt plaatsvindt, de bedrijfscontroles, wordt gepland aan de hand van de aard van het bedrijf. De volgende toezichtsvormen kennen we:
Toezicht is vaak niet te plannen. Er komt een klacht of een melding binnen, of een toezichthouder constateert terwijl iets bij het langsrijden. Wanneer dit past binnen de prioriteitenstelling, wordt hier direct toezicht op gehouden. Het is belangrijk dat voor dit soort gevallen in de planning ruimte wordt gehouden.
Signaalgericht toezicht is toezicht naar aanleiding van een handhavingsverzoek of een melding/klacht. Wanneer dit past binnen de prioriteitenstelling, wordt hier direct toezicht op gehouden.
Bij thematisch toezicht wordt gekeken naar één bepaald aspect van de regelgeving, bijvoorbeeld op luchtwassers en koelinstallaties, maar er kan ook worden gekeken naar één specifiek onderwerp als hondenpoep en reclameborden. Dit gebeurt meestal op projectmatige wijze; in een korte tijd wordt een substantieel aantal locaties bezocht. Aanleidingen hiervoor zijn bijvoorbeeld veel voorkomende overtredingen en klachten.
De gemeente beschikt over een groot grondgebied, zowel binnen als buiten de bebouwde kom. In dit gebied houdt zij ongeplande controles. Een toezichthouder gaat het gebied in en treedt op bij overtredingen van onder andere de Algemeen Plaatselijke Verordening, zoals het zwerfafval, verkeerd parkeren, hondenbeleid, afvaldump en dergelijke.
Onder administratief toezicht wordt, naast eventueel bezoek ter plaatse, de beoordeling van opgevraagde of toegezonden documenten en rapporten verstaan voor bijvoorbeeld stoffenstromen zoals grond of secundaire (bouw) stoffen. Ook het vergelijken van luchtfoto’s valt hieronder.
De bijlage is via de volgende link te vinden: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-25085-2.html
Bijlage 5 - Beleidslijn Dwangsom en invordering
Een bestuursorgaan komt bij het bepalen van de hoogte van de dwangsom en het maximum van het te verbeuren bedrag een ruime mate van beleidsvrijheid toe. De hoogte van de dwangsom kan en moet op de ernst van de overtreding worden afgestemd (evenredigheid) en tot doel hebben de overtreding tegen te gaan of te voorkomen (effectiviteit) (art. 5:32 Awb).
Het bestuursorgaan (college/burgemeester) is bevoegd een last onder dwangsom op te leggen (artikel 125 Gemeentewet in samenhang met artikel 5:32 van de Awb). Het bestuursorgaan stelt een bedrag vast waarboven geen dwangsom meer wordt verbeurd, waarbij de bedragen in redelijke verhouding dienen te staan tot de zwaarte van het geschonden belang en tot de beoogde werking van de dwangsom (artikel 5:32b).
Deze beleidslijn biedt handhavers enig houvast bij het bepalen van de hoogte van een dwangsom en het maximum te verbeuren bedrag. Deze beleidslijn is niet uitputtend bedoeld, maar bevat enkel voorbeelden. Het bestuursorgaan dient altijd zelf een deugdelijke motivering over de hoogte van de gekozen bedragen in het besluit op te nemen. De dwangsom dient voldoende prikkelend te werken, zodanig dat de overtreder de overtreding zal beëindigen. Bovendien mag de dwangsom niet zodanig hoog zijn dat deze als straf kan worden gezien.
2. Aan wie wordt het opleggen van een last onder dwangsom gericht
De last onder dwangsom kan alleen worden opgelegd aan de overtreder. Voorwaarde is dat deze het in zijn macht heeft de last uit te voeren of na te komen. Wie de overtreder is, is afhankelijk van de wettelijke bepaling die wordt overtreden. Zo kan de eigenaar naast de huurder overtreder zijn indien een voorschrift ook het laten gebruiken verbiedt.
Bestuursrechtelijke handhavingsbesluiten, gericht op de naleving van de Wabo, gelden mede tegen de rechtsopvolger van diegene aan wie het handhavingsbesluit is gericht (artikel 5.18 Wabo). Het handhavingsbesluit kan dus ook tegen de rechtsopvolger ten uitvoer worden gelegd, inclusief het kostenverhaal. Op deze wijze wordt voorkomen dat door (opeenvolgende) eigendomsoverdracht aan een ingezette bestuursrechtelijke handhavingsactie wordt ontkomen.
Voorwaarde is wel dat een dergelijk handhavingsbesluit ingeschreven wordt in de openbare registers (artikel 2, lid 1 van de Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen onroerende zaken) . Overigens is deze registratie niet voor alle overtredingen verplicht.
Het opleggen van een dwangsom heeft tot doel overtredingen ongedaan te maken en eventuele vervolgovertredingen te voorkomen. Afhankelijk van de overtreding stelt of het College van burgemeester en wethouders of de burgemeester een dwangsom vast, evenals een maximum waarboven geen dwangsom meer wordt verbeurd. De hoogte van een dwangsom is afhankelijk van de aard van de overtreding en staat in (redelijke) verhouding tot de zwaarte van het geschonden belang (zie artikel 5:32 van de Algemene wet bestuursrecht). De hoogte van een dwangsom is verder afhankelijk van:
In deze beleidslijn zijn tabellen opgenomen. Deze tabellen vermelden de meest voorkomende overtredingen, de indicatieve dwangsomhoogten per soort activiteit, de daaraan verbonden maxima en herstel- c.q. begunstigingstermijn. De tabellen vermelden richtinggevende voorbeelden: in het concrete geval moet de geschikte hoogte van het dwangsombedrag worden bepaald aan de hand van deze beleidsregels. Voor de overtredingen die niet in de tabellen zijn genoemd, dient per geval de hoogte en de duur van de begunstigingstermijn bepaald te worden.
De geconstateerde feiten/omstandigheden zijn bepalend voor de individuele vaststelling van de hoogte en het maximaal te verbeuren bedrag. Afwijkingen naar boven/beneden van de dwangsomhoogte volgens de tabellen, waarvoor in het concrete geval goede reden kan zijn, moet steeds goed onderbouwd zijn en in de beschikking worden gemotiveerd. Dit geldt tevens voor de begunstigingstermijn.
Ten aanzien van de tabel voor milieuovertredingen dient het bovenstaande genuanceerd te worden. Bij milieuovertredingen is het namelijk lastig om vast te houden aan de tabellen, omdat bij milieu veel verschillende factoren een rol spelen en niet snel gesproken kan worden over een eenzelfde zaak.
Bij de hoogte van de dwangsommen in deze beleidslijn, moet rekening gehouden worden met de omvang van de onderneming en inrichting, omvang en ernst van de milieuschade, mate van overlast en de vereiste investeringen. Gekeken kan worden o.a. naar de rechtsvorm, kapitaal, draagkracht, het aantal werknemers, de omzet en de winst van de onderneming. Voor de kleinere bedrijven kunnen genoemde bedragen verlaagd worden en voor de grote inrichtingen verhoogd. De hoogte van de gekozen bedragen en het maximum te verbeuren bedrag dienen tot doel te hebben de overtreding tegen te gaan of te voorkomen, reparatoir te zijn. Een maximum te verbeuren bedrag van bijvoorbeeld 10x (mag ook 25 x) is gekozen omdat de overtreding waarvoor de dwangsom wordt verbeurd wel telkens geconstateerd moet worden. De dwangsom mag niet het karakter van een straf krijgen, mag dus niet punitief zijn.
Er zijn drie dwangsomsoorten (artikel 5:32b Algemene wet bestuursrecht):
Veelal wordt door het college/de burgemeester gebruik gemaakt van een bedrag per tijdseenheid waarin de last niet is uitgevoerd. Indien het een overtreding is die qua aard en ernst zeer ernstig is, kan worden gekozen voor een bedrag ineens.
Bij zogenaamde ‘flexibele’ overtredingen wordt gebruik gemaakt van een bedrag per overtreding van de last. Het gaat hierbij om overtredingen die eenvoudig te beëindigen zijn, maar ook eenvoudig te starten. Te denken valt hier aan bedrijfsmatige opslag op een agrarisch perceel: de opslag is eenvoudig weg te halen, maar ook eenvoudig weer terug te plaatsen. De effectiviteit van een dwangsom met een bedrag ineens of per tijdseenheid is hier verminderd, omdat men aan de last kan voldoen en men vervolgens de overtreding opnieuw kan begaan. In dit soort gevallen is een dwangsom met een bedrag per overtreding effectiever: per overtreding zal dan een dwangsom verbeuren, zodat de overtreder de prikkel zal krijgen de overtreding niet meer opnieuw te begaan.
5. Verlengen van de begunstigingstermijn
In een besluit tot het opleggen van een last onder dwangsom wordt een termijn gesteld waarbinnen de overtreder de last kan uitvoeren zonder dat de dwangsom verbeurt (artikel 5:32a, lid 2 Awb).
Uitgangspunt is dat de begunstigingstermijn niet verlengd wordt, omdat de begunstigingstermijn op een zorgvuldige wijze tot stand is gekomen (de termijn is voldoende lang om de opgelegde last te kunnen uitvoeren en in de omstandigheden van het geval, redelijk is).
In enkele gevallen kan overgegaan worden tot verlenging van de begunstigingstermijn. Hieronder worden deze gevallen opgesomd:
Indien de overtreder om een verlenging van de begunstigingstermijn verzoekt en aan de hand van objectieve gegevens aannemelijk kan maken dat hij de opgelegde last niet binnen de daartoe gestelde termijn kan uitvoeren. Hierbij moet de overtreder tevens een concrete termijn geven waarbinnen hij de opgelegde last wel kan uitvoeren. Indien een overtreder zelf te laat is begonnen met het aanvragen van offertes of het geven van een opdracht, wordt de begunstigingstermijn niet verlengd.
Indien de overtreder aan de hand van objectieve gegevens aannemelijk maakt dat opheffing van de illegale situatie – bijvoorbeeld door bedrijfsverplaatsing/ omzetting van de bedrijfsvorm/pensionering – in het vooruitzicht ligt. Ook hierbij geldt dat de overtreder een concrete termijn voor het opheffen van de illegale situatie moet geven.
Indien een voorlopige voorziening wordt aangevraagd door de overtreder en de rechtbank ons verzoekt om de begunstigingstermijn te verlengen tot het moment dat op het bezwaar een besluit is genomen of een uitspraak is gedaan op het beroep. Met het voornoemde wordt alleen ingestemd wanneer belangen van derden niet onevenredig worden geschaad en er geen gevaar is voor de volksgezondheid of onomkeerbare gevolgen optreden.
Dit betekent dat een begunstigingstermijn niet automatisch wordt verlengd als de overtreder een verzoek om een voorlopige voorziening indient. Een dergelijke automatische verlenging verhoudt zich namelijk niet met het uitgangspunt dat de oorspronkelijke begunstigingstermijn zorgvuldig tot stand is gekomen en in principe niet wordt verlengd. Bovendien schept een dergelijk automatisme een ongelijke situatie ten opzichte van overtreders die in bezwaar niet om verlenging van de begunstigingstermijn verzoeken.
6. Invorderen van een dwangsom
Indien een overtreder, na het verstrijken van de begunstigingstermijn, aan de opgelegde last geen gehoor heeft gegeven, wordt de dwangsom van rechtswege verbeurd (artikel 5:32a, lid 2 jo. 5:33 van de Algemene wet bestuursrecht). Betaling van de dwangsom dient binnen 6 weken nadat deze van rechtswege is verbeurd (de overtreding is geconstateerd) plaats te vinden (art. 5.33 Awb).
Verjaring invordering verbeurde dwangsom
De bevoegdheid tot het invorderen van een verbeurde dwangsom verjaart een jaar na de dag waarop zij is verbeurd (art. 5:35 van de Awb en in afwijking van artikel 4:104).
Invordering verbeurde dwangsom
Betaalt de overtreder niet binnen genoemde termijn van 6 weken, dan volgt een zogenaamd invorderingsbesluit.
Doel van een invorderingsbesluit is om de exacte omvang van de te betalen dwangsom vast te stellen.
In dit besluit staan de volgende elementen:
Tegen het invorderingsbesluit kan de overtreder bezwaar maken.
Betaalt de overtreder vervolgens nog steeds niet, dan volgt een aanmaning om alsnog binnen 2 weken te betalen;
Als de overtreder dan nog niet betaalt, dan volgt een door een deurwaarder bij exploot betekend dwangbevel aan de overtreder;
De overtreder moet dan ook de bijkomende invorderingskosten en de wettelijke rente vanaf het moment van verbeuring (=einde begunstigingstermijn) betalen. Een overtreder heeft er dus alle baat bij om zo snel mogelijk de dwangsom vanaf het moment van verbeuring te betalen. Anders moet hij dus ook al deze bijkomende kosten betalen;
Tegen het dwangbevel kan de overtreder verzet aantekenen bij een burgerlijke rechter.
Bij de invordering van een dwangsom hanteren wij enkele algemene uitgangspunten.
De overtreder betaalt altijd de volledige dwangsom. Als wij namelijk afzien van inning, dan creëert dat een negatief voorbeeld. Handhaving is anders niet meer afschrikwekkend genoeg en ondergraaft de effectiviteit van het handhavingsprogramma. Bovendien kan dit leiden tot calculerend gedrag. Invordering van de gehele dwangsom is dus altijd het sluitstuk van elke handhavingsprocedure;
Afzien van (volledige) invordering van de dwangsom is alleen mogelijk in deze zeer uitzonderlijke gevallen:
Indien een overtreder (natuurlijk persoon of rechtspersoon) concreet aantoont dat hij de verbeurde dwangsom niet in zijn geheel of ineens kan betalen, kan een betalingsregeling getroffen worden.. Om in aanmerking te komen voor een betalingsregeling moet de overtreder een schriftelijk verzoek indienen bij de gemeente. Wordt ingestemd met het verzoek, dan wordt een betalingsregeling opgesteld:
Indien bedrijven of particulieren de betalingsregeling niet naleven, zal de vordering uit handen aan de deurwaarder gegeven worden.
8. Hoe om te gaan bij herhaling
Indien blijkt dat op een bepaald perceel door dezelfde persoon wederom een overtreding wordt begaan, wordt de last onder dwangsom verhoogd met 25%. De betreffende overtreding moet wel binnen 2 jaar nadat de vorige last onder dwangsom is opgelegd, plaatsvinden. Na deze twee jaar wordt volgens de tabellen een last onder dwangsom opgelegd.
Bijlage 6 – Werkwijze klachten, meldingen en verzoeken om handhaving
Er worden er veel klachten en meldingen bij de gemeente ingediend. Deze klachten en meldingen worden schriftelijk, telefonisch, via de meldingenkaart en, sinds kort ook, via social media ingediend. Deze klachten en meldingen zijn geen aanvraag in de zin van de Awb (Algemene wet bestuursrecht). Hierop hoeft dus niet binnen een bepaalde termijn een besluit genomen te worden.
Deze klachten en meldingen worden getoetst aan het beleid/handhavingsprogramma. Geeft dit aanleiding op de casus op te pakken, dan wordt de handhavingsprocedure opgestart, met dien verstande dat we, zoals bij een verzoek om handhaving, niet binnen een bepaalde termijn een besluit moeten nemen. Is besloten om de casus niet op te pakken, dan nemen wordt er dus ook geen besluit genomen, maar geven we aan de melder door dat we geen handhavingsprocedure opstarten. Indien de melder het hier niet mee eens is, kan hij alsnog een schriftelijk verzoek om handhaving indienen. Tegen dat besluit kan bezwaar gemaakt worden.
Wordt niet (direct) gehandhaafd, dan sturen wij aan de overtreder een wrakingsbrief. Door het versturen van wrakingsbrieven, wordt de verantwoordelijkheid voor het opheffen van de overtreding bij de burger neergelegd. In de wrakingsbrief geven we namelijk aan dat wij nu niet tegen de overtreding optreden, maar dat we dat op enig ander moment wel kunnen doen.
Klachten/meldingen m.b.t. de openbare ruimte
Deze zullen eerst worden opgepakt door de wijkbeheerders. Zij trachten de klacht/melding in eerste instantie op te lossen door afspraken te maken met de overtreder binnen welke termijn de overtreding is beëindigd. Deze afspraken worden schriftelijk vastgelegd en kenbaar gemaakt aan de overtreder. Na afloop van de termijn controleert de wijkbeheerder of de overtreding is beëindigd. Is dit niet het geval, dan wordt de casus overgedragen aan handhaving.
Klachten/meldingen m.b.t. bouw- en ro-gerelateerde zaken
Deze zullen eerst worden opgepakt door team Vergunningen. Indien uit onderzoek blijkt dat er strijd is met de regelgeving, dan wordt deze casus op een handhavingslijst geplaatst, waarbij tevens de prioriteit wordt bepaald. Bij excessen wordt een casus direct door handhaving opgepakt.
Een schriftelijk verzoek om handhaving is een aanvraag in de zin van de Awb, waarop wij binnen een aantal weken een besluit moeten nemen. Dit is of een handhavingsbesluit (we gaan handhaven) of een afwijzingsbesluit (het verzoek om handhaving wordt afgewezen). Tegen deze besluiten kan door zowel de verzoeker als de derde belanghebbende bezwaar en beroep worden ingediend.
Alle verzoeken om handhaving worden aan het prioriteringsbeleid getoetst. Op basis van de gemaakte prioritering heeft een overtreding een (zeer) hoge, gemiddelde of (zeer) lage prioriteit. Voor de praktijk betekent dit het volgende. Indien een verzoek om handhaving betrekking heeft op een overtreding waarvan in het handhavingsprogramma is aangegeven dat we deze taak op gaan pakken (bijvoorbeeld alle taken met een hoge prioriteit) wordt de handhavingsprocedure opgestart. Indien er echter sprake is van een overtreding van een taak waarvan in dit handhavingsprogramma is aangegeven dat we deze taak niet op gaan pakken (bijvoorbeeld alle taken met een lage prioriteit), wordt er in eerste instantie geen handhavingsprocedure opgestart. In deze gevallen zal een besluit worden opgesteld, waarin wordt aangegeven binnen welke (redelijke termijn het verzoek om handhaving wordt opgepakt. In dit besluit kan niet enkel verwezen worden naar het beleid. Per situatie dient namelijk een afzonderlijke belangenafweging gemaakt te worden. In dit besluit moet ook zo concreet mogelijk worden aangegeven wanneer we het verzoek om handhaving wel gaan oppakken. Daarnaast wordt een wrakingsbrief naar de overtreder gestuurd. Op deze manier wordt de verantwoordelijkheid bij de overtreder gelegd.
Anonieme verzoeken om handhaving, klachten en meldingen
Het uitgangspunt is dat klachten, meldingen en verzoeken om handhaving die anoniem worden ingediend niet worden opgepakt. Zoals al is aangegeven wordt een verzoek om handhaving gelijkgesteld met een aanvraag in de zin van de Awb. Een aanvraag kan niet anoniem worden ingediend. Het niet oppakken van anonieme verzoeken past bovendien in het transparant handhaven. De drempel voor het indienen van een verzoek wordt bovendien iets hoger. Op dit uitgangspunt kan een uitzondering worden gemaakt, wat per situatie beoordeeld dient te worden.