Nota integraal drugsbeleid 2024

Groningen doet mee aan het experiment gesloten coffeeshopketen. Dit betreft een landelijke experiment waarin voor de duur van het experiment wordt afgeweken van de bestaande wet- en regelgeving. Dit betekent dat voor handelingen ten aanzien van teelt, levering, aanvoer van de hennep en de verkoop daarvan in een coffeeshop strafrechtelijke vervolging is uitgesloten, uitsluitend en voor zover die handelingen worden verricht in het kader van het experiment en overeenkomstig de eisen die daaraan worden gesteld in de wet- en regelgeving.

Het experiment is tijdelijk. Na het experiment kan worden teruggekeerd naar de situatie voor het experiment, of de wetgever kan besluiten tot een nieuwe wet.

Groningen is op grond van artikel 6 eerste lid van de Wet gesloten coffeeshopketen en artikel 2 van het Besluit experiment gesloten coffeeshopketen aangewezen als een van de deelnemende gemeenten. Dit betekent dat alle coffeeshophouders in de gemeente Groningen onder de reikwijdte van de wet vallen en zich aan de landelijke experimentregelgeving moeten houden. Ook staat in de landelijke regelgeving op welke onderdelen er ruimte is om lokaal regels te stellen.

De lokale regelgeving dient hierop aangepast te worden. Aangezien het experiment tijdelijk is zien de lokale regels ook nadrukkelijk alleen voor de duur van het experiment.

Voor het einde van de experiment zal het dan zittende kabinet een besluit nemen over het toekomstig coffeeshopbeleid. Als na het experiment het regime van gedogen wederom gaat gelden, zal het lokale beleid daarop aangepast moeten worden. Als na afloop van het experiment door het kabinet wordt besloten de experimentregels om te zetten in algemeen geldende wetgeving, dan zal dan worden bepaald wat dat dan precies betekent voor de lokale regelgeving.

Voorwaarden in landelijke experimentregelgeving

Op basis van landelijke experimentregelgeving moet een coffeeshophouder zich aan voorwaarden houden. Hieronder samengevat de voorwaarden:

• •

  Uitsluitend verkoop van hennep of hasjiesj die de coffeeshophouder heeft afgenomen van aangewezen telers;

• •

  Een coffeeshophouder heeft in de coffeeshop uitsluitend hennep of hasjiesj aanwezig die is afgenomen van aangewezen telers;

• •

  Een coffeeshophouder heeft de hennep of hasjiesj alleen aanwezig en verkoopt alleen in verzegelde verpakkingseenheid zoals deze door aangewezen teler is aangeleverd, met uitzondering van een hoeveelheid van maximaal 20 gram per soort die onverzegeld aanwezig mag zijn voor beoordeling door klanten;

• •

  Maximaal 5 gram verkoop van hennep en hasjiesj aan eenzelfde klant per keer;

• •

  Maximaal een weekvoorraad hennep of hasjiesj;

• •

  Voorraad wordt uitsluitend in die coffeeshop bewaard;

• •

  Een coffeeshophouder treft alle maatregelen die redelijkerwijs noodzakelijk zijn voor een adequate opslag en beveiliging van de hennep of hasjiesj;

• •

  Geen toegang in de coffeeshop voor jeugdigen tot en met 17 jaar en geen verkoop van hennep en hasjiesj aan deze categorie jeugdigen;

• •

  Het verkopend personeel van de coffeeshophouder heeft een cursus gevolgd die is gericht op het verkrijgen van de nodige kennis en vaardigheden om:

  • a.

    aan klanten voorlichting te kunnen geven over het gebruik van hennep of hasjiesj en de daaraan verbonden gezondheidsrisico’s, de wijze van gebruik, preventie van verslaving, en

  • b.

    klanten bij een vermoeden van problematisch gebruik door te kunnen verwijzen naar informatie of zorg.

• •

  In de coffeeshop is voorlichtingsmateriaal zichtbaar aanwezig over gebruik en de risico’s van gebruik of problematisch gebruik;

• •

  In een coffeeshop wordt geen alcohol geschonken of verkocht en is alcohol niet aanwezig;

• •

  Een coffeeshophouder voert geen enkele vorm van affichering, anders dan een summiere aanduiding op de betreffende lokaliteit;

• •

  Een coffeeshophouder treft adequate maatregelen ter voorkoming of beperking van overlast, waaronder in ieder geval wordt begrepen parkeeroverlast rond de coffeeshop, geluidshinder, vervuiling en voor of nabij de coffeeshop rondhangende klanten.

• •

  Een coffeeshophouder voert een sluitende en transparante administratie en deze wordt beschikbaar gehouden voor toezicht en handhaving.

Lokale invulling

In het Besluit experiment gesloten coffeeshopketen (hierna: Besluit) is opgenomen dat de burgemeester van een deelnemende gemeente voor de duur van het experiment nadere regels kan stellen over:

• a.

  de locatie waar een coffeeshop is toegestaan;

• b.

  de maximaal toegestane handelsvoorraad, bedoeld in artikel 5, tweede lid Besluit;

• c.

  de affichering, bedoeld in artikel 9 Besluit,

• d.

  het voorkomen of beperken van overlast als bedoeld in artikel 10 Besluit;

• e.

  de tijden gedurende welke een coffeeshop geopend mag zijn voor klanten;

• f.

  de aanwezigheid van het personeel in een coffeeshop;

• g.

  de inrichting van een coffeeshop, waaronder de beveiliging,

• h.

  de opleiding van het personeel, en

• i.

  het al dan niet verkopen aan en/of toelaten tot de coffeeshop van anderen dan degene die hun werkelijke woonplaats hebben in Nederland.

Op onderdelen zijn deze nadere regels ook opgesteld. Deze nadere regels staan in de bijlage 1.

Bevoegdheden burgemeester

Zoals hierboven aangegeven kan de burgemeester nadere regels vaststellen voor de coffeeshops. Verder kan de burgemeester op grond van de Wet Experiment gesloten coffeeshopketen, het Besluit experiment gesloten coffeeshopketen en de wet Damocles (artikel 13b van de Opiumwet) bestuursrechtelijk optreden tegen coffeeshops die de voorwaarden overtreden. De burgemeester is daarnaast bevoegd op grond van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (hierna: wet Bibob) coffeeshophouders te laten screenen bij de aanvraag voor een exploitatievergunning. Ook bij bestaande coffeeshop kan een Bibob toets uitgevoerd worden.

Maximumstelsel

In Groningen zijn er maximaal 14 coffeeshops toegestaan. Het is een maximum en dus geen verplichting om 14 coffeeshops toe te staan. Het is aan de burgemeester om te bepalen om -in geval van ruimte- een open plek in te vullen en de procedure voor een expliciete verklaring te starten.

Toegestane coffeeshops

Een coffeeshop geldt als toegestaan, in de zin van de Wet experiment gesloten coffeeshopketen, als de verkoop van hennep en hasjiesj mag plaatsvinden op grond van een expliciete verklaring of bestendige gedragslijn van de burgemeester. De bestaande coffeeshops op de huidige locaties hebben een gedoogverklaring en zijn daarmee de toegestane coffeeshops in het kader van het experiment.

Rechtsvorm coffeeshops

Coffeeshops kunnen alleen door natuurlijke personen worden geëxploiteerd. De reden hiervoor is zoveel mogelijke transparantie in de zeggenschap in de onderneming. De enige uitzondering geldt voor een coffeeshop die ten tijde van inwerkingtreding van de nota integraal drugsbeleid 2016 geëxploiteerd werd door een stichting. Voorwaarde is dat de stichting eenvoudig herleidbaar moet zijn tot een persoon die ook feitelijk verantwoordelijk is voor de exploitatie. De stichting kan de verklaring alleen overdragen aan een natuurlijk persoon vanwege de gewenste transparantie. Hierop is geen uitzondering mogelijk.

Nieuwe Expliciete verklaring procedure

In geval van een open plek kan door de burgemeester besloten worden om de procedure te starten om een nieuwe verklaring te gunnen.

Bij een (op)nieuw af te geven verklaring zal een openbare inschrijving plaatsvinden. Elke belangstellende kan dan meedingen naar een verklaring voor het exploiteren van een coffeeshop.

Belangstellenden kunnen vervolgens binnen een bepaalde termijn een aanvraag indienen voor een door hen aangedragen locatie.

Meer informatie over de procedure is te vinden in bijlage 1.

Jaarlijkse toets verklaring

Jaarlijks zal aan de coffeeshophouder gevraagd worden een aantal gegevens aan te leveren op grond waarvan wordt getoetst of voor het daarop volgende jaar de verklaring in stand kan blijven. Dit gaat om te beoordelen of de exploitatie nog hetzelfde is en de coffeeshophouder dient een verklaring omtrent gedrag te verstrekken.

Exploitatievergunning

Naast de verklaring dient de coffeeshophouder ook over een (horeca)exploitatievergunning te beschikken. Een coffeeshop wordt gezien als een horecabedrijf (waar geen alcohol mag worden geschonken) in de zin van artikel 2:25, lid 1 van de APVG. Bij vestiging van de coffeeshop wordt onder meer getoetst of de exploitatie van de coffeeshop past in het bestemmingsplan en vindt een Bibob toets plaats.

De handhaving van het coffeeshopbeleid is de verantwoordelijkheid van gemeente. Deze vindt plaats door middel van onaangekondigde controles bij coffeeshops. Als we een overtreding constateren kan worden overgegaan tot het opleggen van een maatregel. De burgemeester is bevoegd om deze bestuursrechtelijke maatregelen op te leggen. Als een strafrechtelijke overtreding wordt geconstateerd is de strafrechtelijke vervolging uiteraard voorbehouden aan het OM.

De bestuursrechtelijke maatregelen die kunnen worden genomen bij overtredingen zijn uitgewerkt in het ‘Handhavingsprotocol drugs’ in bijlage 2. Afhankelijk van de omstandigheden kan een zwaardere of lichtere maatregel worden opgelegd.

Op grond van artikel 13b van de Opiumwet, ook bekend als de Wet Damocles, is de burgemeester bevoegd om drugspanden en hennepkwekerijen te sluiten als daar soft- of harddrugs worden verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig zijn. De bestuurlijke maatregel van sluiten van een pand is een last onder bestuursdwang.

De doelen van artikel 13b van de Opiumwet zijn preventie en beheersing van de uit het drugsgebruik voortvloeiende risico’s voor de volksgezondheid en het voorkomen van nadelige effecten van de handel in en het gebruik van drugs op het openbare leven en andere lokale omstandigheden. Bij het vaststellen van de sluitingsduur is de noodzaak om de bekendheid van de inrichting als drugsadres te niet te doen en het doen wederkeren van de rust in de directe omgeving in overweging genomen. Ook is het voorkomen van herhaling van de verstoring van de openbare orde alsmede het voorkomen van een verdere aantasting van het woon- en leefklimaat meegewogen.

Specifiek kan ten aanzien van hennepteelt en drugslaboratoria worden gesteld dat deze productie een negatieve invloed heeft op het openbare leven en het woon- en leefklimaat en zorgt voor overlast, verloedering en verhoogd brandrisico door overbelasting van het energienetwerk. Bovendien gaat het veelal gepaard met uitkeringsfraude, belastingontduiking en energiediefstal.

Beleidsuitgangspunt is een harde aanpak waar nodig en een lichtere of zwaardere maatregel indien daartoe aanleiding bestaat.

Dit omdat in geval van aantreffen van een handelshoeveelheid hennep (inclusief toppen, stekken etcetera), een hennepkwekerij, handelshoeveelheid drugs of voorbereidingshandelingen om hennep te telen of drugs te maken, in beginsel een of meerdere van onderstaande factoren aanwezig zullen zijn. De factoren zijn:

• –

  hoeveelheid aangetroffen middelen als bedoeld in lijst I en/of lijst II van de Opiumwet

• –

  (andere) signalen die duiden op beroeps- of bedrijfsmatigheid, zoals de aanwezigheid van verpakkingsmateriaal, grote som (handels)geld , een weegschaal, assimilatielampen e.d.

• –

  de mate waarin het gebouw betrokken is bij de drugshandel in georganiseerd verband

• –

  de mate waarin het gebouw bekend staat als drugsadres

• –

  de vraag of sprake is van gewelds- of andere openbare orde delicten

• –

  de vraag of sprake is van een of meer (vuur)wapens / verboden wapenbezig als bedoeld in de Wet Wapens en Munitie

• –

  het bestaan van een vermoeden dat de bewoner(s)/betrokkene(n) verkeert/verkeren in kringen van personen met antecedenten (hierbij moet met name gedacht worden aan antecedenten ten aanzien van de Opiumwet of de Wet Wapens en Munitie, maar ook antecedenten op het gebied van geweld jegens personen of zaken, zoals mishandeling, bedreiging, vernieling of diefstal e.d. kunnen een rol spelen).

• –

  de vraag of sprake is van recidive

• –

  de vraag of er sprake is van een combinatie van middelen als bedoeld in lijst I en II Opiumwet

• –

  de mate van brandgevaar en/of ander gevaar voor de omgeving, de mate van risico voor omwonenden

• –

  de mate van overlast en de effecten op de omgeving

• –

  de aannemelijkheid dat de woning niet overeenkomstig de woonfunctie wordt gebruikt

• –

  de aannemelijkheid dat behalve het pand of het daarbij behorende erf nog een of meer locaties betrokken is/zijn bij drugshandel in georganiseerd verband.

In bijlage 2 staat de maatregel die in beginsel zal worden opgelegd. Het is afhankelijk van de specifieke omstandigheden, of een zwaardere of lichtere maatregel dan de maatregel uit de bijlage moet worden toegepast.

Hierbij gaan wij van het volgende uit:

Herstelsanctie

We zien het sluiten van panden als bestuursrechtelijke maatregel op grond van de Wet Damocles als een herstelsanctie. Dat wil zeggen dat de toepassing van de maatregel er op gericht moet zijn om de situatie te herstellen naar die van voor de vestiging van de hennepkwekerij of het drugspand. Daarmee beogen we de drugshandel vanuit panden te weren, de bekendheid van een pand in het criminele circuit ongedaan te maken en beogen we de leefbaarheid van de omgeving te herstellen.

Positie van kwetsbaren

Bij toepassing van de bestuurlijke maatregel wegen de belangen van kwetsbaren weliswaar zwaar, maar zijn niet per definitie een reden om af te zien van sluiten van het pand. Onder kwetsbaren verstaan we onder andere in het pand woonachtige kinderen. Het Damoclesbeleid biedt voldoende ruimte om de omstandigheid dat kwetsbaren op straat zouden komen te staan, mee te nemen in de belangenafweging. Vaak ligt het in dergelijke situaties voor de hand om in bredere context afstemming te zoeken.

Aanwezigheid handelshoeveelheid drugs

De enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid drugs in een pand, met uitzondering van een pand waarin een aan het experiment deelnemende coffeeshop is gevestigd, geeft de reden tot toepassing van de Wet Damocles. Voor toepassing van dit artikel hoeven we dus geen bewijs voorhanden te hebben dat daadwerkelijk drugs zijn verkocht, afgeleverd of verstrekt is in of vanuit het betreffende pand.

Pandgebonden

Het toepassen van de bestuursrechtelijke maatregel is pandgebonden en niet persoonsgebonden. Het is dus in beginsel niet van belang of de eigenaar van het pand, huurder, gebruiker of een derde de overtreding heeft begaan.

Omdat het beleid pandgebonden is, is voor het toepassen van een tweede bestuurlijke maatregel bij hetzelfde pand niet vereist dat dezelfde persoon opnieuw een overtreding in dat pand begaat.

Echter, als een persoon zich opnieuw schuldig maakt aan strafbare handelingen in de zin van 13b Opiumwet in een ander pand, dan wegen we die situatie mee.

Hennepconvenant Noord Nederland

Om de ongewenste situatie van illegale hennepkwekerijen en drugshandel in brede zin zo goed mogelijk te kunnen aanpakken is de ketenaanpak met politie, Openbaar Ministerie, woningbouwcorporaties en energieleveranciers noodzakelijk.

Hennepteelt stopt niet bij gemeentegrenzen. Voor een krachtige en integrale aanpak op hennepteelt in Noord Nederland is een samenwerkingsconvenant Noord Nederland ontwikkeld. In dit ‘Hennepconvenant Noord Nederland’ staat de informatie-uitwisseling centraal. Partners in het convenant zijn politie, gemeenten, Openbaar Ministerie, woningbouwcorporaties, netbeheerders, waterbedrijven en uitkeringsinstanties. Vanwege het feit dat gevoelige informatie wordt uitgewisseld, geldt voor alle ketenpartners een geheimhoudingsplicht.

Gelet op de bevoegdheid van de burgemeester om panden te kunnen sluiten, is het voor de gemeente in alle gevallen van belang dat er actief door de ketenpartners wordt geïnformeerd waar hennepkwekerijen en/of drugspanden zijn aangetroffen. In het Hennepconvenant is afgesproken dat de politie de gemeente vroegtijdig informeert. De burgemeester kan door deze werkwijze in een vroeg stadium beoordelen of de bestuursrechtelijke maatregel ‘Sluiting pand’ moet worden opgelegd.

De politie is verantwoordelijk voor de opsporing van drugspanden en gaat over tot ruiming van de hennepkwekerij in het pand of neemt de handelshoeveelheid drugs in beslag. De politie informeert de burgemeester in alle gevallen over de situatie omtrent het specifieke pand.

Vervolgens besluit de burgemeester - op basis van de door de politie verstrekte informatie - of hij gebruik maakt van zijn bevoegdheid om het pand te sluiten. Indien dit het geval is, verstuurt de burgemeester een voornemen ‘bestuurlijke maatregel sluiten pand’ naar de eigenaar van het pand en, indien de eigenaar niet de gebruiker is van het pand, ook naar de gebruiker daarvan.

De belanghebbenden (eigenaar, huurder) worden vervolgens in de gelegenheid gesteld om zienswijzen kenbaar te maken.

Mocht de burgemeester het voornemen ‘sluiten pand’ geven, dan hebben woningbouwcorporaties net als particuliere verhuurders de mogelijkheid om in het kader van de zienswijze aan te geven welk pakket aan maatregelen zij hebben genomen om de situatie te herstellen. Op basis hiervan beslist de burgemeester of hij de bestuurlijke maatregel toepast en voor welke termijn de burgemeester het pand sluit. In gevallen van aantreffen van een hennepkwekerij waarbij de woningbouwcorporatie direct maatregelen treft, zal in het algemeen na de formele brief “Voornemen sluiten woning” geen formele sluiting van het pand meer nodig zijn. Dit is in het algemeen anders indien er harddrugs is aangetroffen.

Mogelijke onderdelen van het maatregelenpakket kunnen zijn: het opzeggen en ontbinden van het huurcontract, het controleren van de woning in het kader van de veiligheid en het screenen van de nieuwe huurder.

Op basis van de genomen maatregelen (de zienswijze) beoordeelt de burgemeester of er een bestuurlijke maatregel moet worden toegepast. In het handhavingsprotocol zijn de uitgangspunten opgenomen voor de op te leggen maatregel. In geval van specifieke omstandigheden kan, afhankelijk van deze omstandigheden, een minder zware maatregel worden opgelegd of kan de maatregel worden verzwaard.

De systematiek heeft tot gevolg dat bij het opleggen van de maatregel geen onderscheid wordt gemaakt tussen bewoonde en onbewoonde panden.

Na het sluiten van een pand kunnen belanghebbenden de burgemeester verzoeken te besluiten tot opheffing van de sluiting. Hierbij spelen aspecten als tijdsverloop, genomen maatregelen door betrokkenen en de nog aanwezige risico's op het gebied van openbare orde en veiligheid een rol.