| Organisatie | Breda |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Jaarverslag Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving Breda 2023 |
| Citeertitel | Jaarverslag Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving Breda 2023 |
| Vastgesteld door | college van burgemeester en wethouders |
| Onderwerp | bestuur en recht |
| Eigen onderwerp |
Geen
artikel 18.3 van de Omgevingswet
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 14-05-2024 | nieuwe regeling | 16-04-2024 |
Een mooie, veilige en leefbare omgeving is fijn om te wonen, werken, studeren en opgroeien.
Afdeling Veiligheid en Leefomgeving (V&L) van Gemeente Breda levert met haar taken Vergunningsverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) een belangrijke bijdrage hieraan.
Door continu verbeteren van onze diensten, samenwerking en onszelf maken we deze bijdrage steeds waardevoller. In het Beleidskader VTH 2023 - 2026 staan onze doelen voor VTH in de fysieke leefomgeving.
In het beleidskader staat het ‘waarom & hoe’ van VTH voor een periode van vier jaar beschreven en het uitvoeringsprogramma is een vertaling van het beleidskader naar de dagelijkse praktijk. Het uitvoeringsprogramma beschrijft het ‘wat’ in 2023: wat gaan we doen, met welke prioriteit en welke middelen en capaciteit zetten we daarvoor in?
In dit jaarverslag 2023 wordt beschreven of we onze doelen gehaald hebben en zo niet, waarom niet.
De beleidscyclus is inhoudelijk uitgewerkt volgens paragraaf 18.3 Omgevingswet.
Om continu te verbeteren en kwaliteit te borgen, is het beleidskader opgebouwd volgens de BIG-8. Het uitvoeringsprogramma is het snijpunt tussen de 4-jaarlijkse strategische cyclus en de jaarlijkse uitvoerende cyclus. Zie figuur hieronder waarin de 8 stappen kort staan.
Bij het opstellen van het uitvoeringsprogramma 2023 is ervan uitgegaan dat de Omgevingswet per 1 juli 2023 in werking zou treden. De Omgevingswet is begin 2023 wederom uitgesteld en is per 1 januari 2024 in werking getreden.
De voorbereidingen voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet zijn in 2023 voortgezet, zodat de inwerkingtreding per 1 januari 2024 zo soepel mogelijk zal verlopen. Zo zijn onder andere de processen geoptimaliseerd, het zaaksysteem ingericht, de brieven gemaakt en de website vernieuwd. Medewerkers hebben cursussen gevolgd en zijn de processen gezamenlijk doorgelopen.
Onze dienstverlening staat centraal bij het maken van processen, het vernieuwen van de website en het maken van beleid.
Inwoners vragen waarschijnlijk slecht één of twee keer in hun leven een omgevingsvergunning aan. Dit is dan een ingewikkeld proces met veel regels en onduidelijkheden. Ons doel is om de aanvrager hierin zo goed mogelijk te helpen, zodat er veel informatie aan de voorzijde te raadplegen is.
Dit jaar is de Nota Ruimtelijk Kwaliteit gemaakt, waarbij een digitaal publieksproduct centraal stond. Hierin kan iedereen op perceelsniveau zoeken welke regels van toepassing zijn.
Ook is er onderscheid gemaakt in veel voorkomende bouwwerken en gebiedsgerichte criteria. Bij de veel voorkomende bouwwerken zijn criteria opgesteld waaraan een bouwwerk moet voldoen, hier zit nog wel een ontwerpvrijheid in.
Voor bijvoorbeeld de dakkapel, een product wat veel aangevraagd wordt, zijn ook sneltoetscriteria opgesteld. Met een sneltoetscriteria kan een initiatiefnemer met ‘ja en nee’- vragen direct zien of het voldoet aan de criteria. Als een aanvraag voldoet aan de sneltoetscriteria, wordt de vergunning sneller verleend en is het legestarief lager.
In 2023 is het project gestart voor het verbeteren van de dienstverlening binnen het proces van initiatieven en omgevingsvergunningen met als uitgangspunt een betere en snellere afhandeling van klantvragen. Hiervoor zijn enkele aanpassingen gedaan in het werkproces en is de website aangepast. Daarnaast zijn er voor vaak voorkomende vragen templates gemaakt in eenvoudig Nederlands (taalniveau B1). Er zijn meer vragen telefonisch afgehandeld en er is gezorgd dat de andere vragen, zoals statusvragen en vragen voor de vakspecialisten, zo snel mogelijk bij de juiste persoon terecht kwamen. Deze aanpassingen hebben er voor gezorgd dat de behandelaars en vakspecialisten minder tijd kwijt zijn geweest aan het behandelen van algemene klantvragen. Hierdoor hebben zij meer tijd overgehouden om beter en sneller de inhoudelijke vragen te kunnen beantwoorden.
Voor de Wkb is in 2023 ervaring opgedaan met één proefproject, hierdoor is er iets meer inzicht gekomen in hoe het in 2024 te werk zal gaan. De processen zijn ingericht, er zijn brieven gemaakt en werkinstructies beschreven. Daarnaast wordt er bij aanvragen waarbij de Wkb van toepassing is, een informatiefolder meegestuurd met daarin de belangrijkste punten uitgelegd.
In 2023 is de bouw in de gemeente Breda wederom op een hoog tempo doorgegaan. Er waren veel grote en langlopende projecten in uitvoering. Dit heeft veel van onze beschikbare capaciteit gevraagd om de uitvoering van deze projecten goed te begeleiden en de kwaliteit te waarborgen. Denk hierbij aan projecten als:
Een rode draad in het jaar was uiteraard de aanstaande inwerkingtreding van het Omgevingswet. Ook op het gebied van juridische handhaving heeft het jaar in het teken gestaan van de voorbereiding op de Omgevingswet en het eigen maken van de nieuwe wetgeving.
Net als in voorgaande jaren is juridisch grotendeels ingezet op handhaving van de bestaande stad. De toename van de vraag naar juridische ondersteuning op het gebied van nieuwbouw heeft zich dit jaar doorgezet. Geconstateerde overtredingen bij nieuwbouw vragen steeds vaker om een juridische benadering.
Ook op het gebied van het beheer en behoud van het culturele erfgoed wordt een toenemende behoefte waargenomen naar juridisch advies en juridische inzet.
Deze juridisering heeft veel gevraagd van onze beschikbare capaciteit en heeft ertoe geleid dat dit jaar minder dan gewenst, is ingezet op het projectmatig werken. Een van de projecten die niet zijn opgepakt betreft het handhavend optreden tegen niet uitgevoerde herplantplichten welke zijn opgelegd na de illegale kap van bomen.
Net als voorgaande jaren waren veranderingen in de maatschappij duidelijk merkbaar op het gebied van handhaving. De trend van de verharding van de maatschappij zet door. Mensen worden steeds mondiger, zijn op zichzelf gericht en verdragen steeds minder van elkaar.
Het aantal handhavingsprocedures dat wordt ingegeven door burenkwesties groeit. In plaats van het overleg aan te gaan met omwonenden, wordt steeds vaker de gemeente verzocht zich in te zetten bij dergelijke kwesties.
Landelijke issues, zoals de kinderopvangtoeslagaffaire en de aardbevingsproblematiek in Groningen, heeft het wantrouwen van de burger in de overheid zichtbaar aangetast. Een ‘nee’ wordt steeds vaker niet zondermeer geaccepteerd.
Vanwege deze verharding van de maatschappij hebben wij onze medewerkers trainingen omgaan met agressie en mediationvaardigheden aangeboden.
De landelijke issues hebben ook gezorgd voor belangrijke wijzigingen in de rechtspraak welke rechtstreeks van invloed zijn op de besluitvorming in handhavingszaken. Er wordt gevraagd om een verdergaande motivering van besluiten waarbij de ‘menselijke maat’ een grote rol speelt. Ook gewijzigde standpunten in de rechtspraak, bijvoorbeeld over het functioneel daderschap, vragen om steeds meer en diepgaander onderzoek. Hierdoor worden procedures lastiger en kosten ze meer tijd. Van handhavingsjuristen wordt naast inhoudelijke kennis, steeds meer een informerende en bemiddelende rol verwacht.
Het erfgoed in Breda wordt door bewoners en bezoekers zeer gewaardeerd. Het is dan ook van belang om dit te behouden en waar nodig te versterken. Er wordt continu gewerkt aan onderhoud, restauratie en herbestemming van rijksbeschermde stadsgezichten, cultuurhistorische panden, gemeentelijke monumenten en rijksmonumenten.
Deze projecten worden begeleid tijdens het vooroverleg, vergunningentraject en tijdens de uitvoering op de bouwplaats.
Het uitgangspunt bij de toetsing en de begeleiding is het behoud van:
In 2023 zijn er vanuit Erfgoed meerdere projecten begeleid, voorbeelden hiervan zijn:
In 2023 is er hard gewerkt aan het erfgoedbeleid. Met het erfgoedbeleid uit 2020 zijn namelijk ook de erfgoedkaarten voor de gemeente Breda vastgesteld welke juridisch nader uitgewerkt moesten worden.
Om de juridische regels voor erfgoed goed te waarborgen, is er in december 2023 een ontwerp-bestemmingsplan ter inzage gelegd. In 2024 wordt deze ter vaststelling aangeboden aan de gemeenteraad. Deze regels tezamen met de in 2023 vastgestelde Nota Ruimtelijke Kwaliteit, bepalen de omgang met het erfgoed.
In 2023 blijft stikstof een aandachtspunt bij grote projecten in de hele gemeente en tot kleine projecten dichtbij het Ulvenhoutse Bos. Aan de hand van richtlijnen wordt bepaald of er een stikstofberekening moet worden gemaakt. Indien een berekening nodig is, dient de aanvrager dit aan te leveren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het rekenprogramma AERIUS. Dit stikstofrapport wordt door de afdeling Veiligheid & Leefomgeving of de OMWB gecontroleerd en bij akkoord als bijlage bij de vergunning gedaan.
In 2023 werd AERIUS tweemaal gewijzigd, waardoor veel berekeningen opnieuw moesten worden verricht. Intussen zijn de regels steeds strenger geworden en zorgen jurisprudentie en handreikingen voor vaak wisselende spelregels.
Ook in 2023 is er nauw samengewerkt met de ketenpartners. Er zijn proces- en werkafspraken gemaakt voor de Omgevingswet en Wkb. Dit is gedaan met de ketenpartners en de gemeentes in Midden- en West Brabant. De Omgevingsdienst Midden West Brabant (OMWB) heeft naar de deelnemende partners een actieve rol gepakt ter voorbereiding op de Omgevingswet.
De samenwerking met de OMWB verloopt goed. Naast de reguliere afstemmingen zoals Accountoverleg en Ambtelijk overleg heeft Breda een actieve rol in deelname aan projecten zoals het Project Van goed naar Beter en het Gemeentelijk Uitvoeringskader (GUK).
Doordat bij de OMWB sprake is van een capaciteitstekort ondervinden we wel dat gevraagde adviezen wat langer op zich laten wachten.
Met de brandweer Midden- en West-Brabant is in 2023 een hechte samenwerking geweest. Zij zijn een belangrijke ketenpartner in ons vergunningen, toezicht en handhavingstraject.
Er worden door de deskundigen van de brandweer adviezen gegeven op de initiatieven en vergunningen die bij de gemeente Breda worden ingediend. Daarnaast wordt er ook regelmatig samen met de bouwinspecteurs opgetrokken bij locatiebezoeken in de stad of bij calamiteiten. Maandelijks vindt er een overleg plaats met de accounthouder Veilige leefomgeving van de brandweer om overkoepelende zaken te bespreken en waar nodig worden verbeterafspraken gemaakt.
In het uitvoeringsprogramma zijn de volgende taken opgenomen:
Denk bij aanpassing bijvoorbeeld aan: wijziging beoordelingsproces, inhoudelijke update beleidskader / omgevingsplan of in de wijze van afstemming/besluitvorming.
Processen in de keten stedelijke ontwikkeling
In 2023 hebben we ketengericht de processen aangepakt en de processen voor initiatieven en vergunningen onder de Omgevingswet afgestemd op de keten Stedelijke Ontwikkeling en verfijnd.
Deze aanpak wordt begin 2024 ook gevoerd voor het beleid wat betrekking heeft op de fysieke leefomgeving, zodat de juiste afdelingen op tijd betrokken worden en er integraal gedragen beleid ontstaat.
Ook in 2023 hebben we een bijdrage geleverd aan beleidskaders. Zo zijn er 800 nieuwbouwwoningen verleend en zijn er meer projecten groot onderhoud binnengekomen dan voorgaande jaren.
Met wie hebben we in 2023 het werk uitgevoerd?
Het aantal fte is nagenoeg gelijk aan voorgaande jaren. Er heeft wel een verschuiving plaats gevonden bij de regisseurs, hier zijn meer mensen in vaste dienst gekomen en minder inhuur.
Planning en control, monitoring en kwaliteit
In het uitvoeringsprogramma zijn de volgende taken opgenomen:
In het uitvoeringsprogramma is een prognose gemaakt voor 2023. Doordat de invoering van de Omgevingswet verschoven is van 1 juli 2023 naar 1 januari 2024, was de prognose niet meer correct.
De legesopbrengst is ook hoger dan in de prognose doordat de nieuwe legesverordening niet is ingegaan op 1 juli 2023. Daarnaast is ook de Wet Kwaliteitsborging, die samenhangt met de inwerkingtreding van de Omgevingswet, niet van kracht geworden. Dit heeft ook geleid tot een hogere legesopbrengst dan begroot.
Het aantal omgevingsvergunningen ligt nagenoeg gelijk aan het aantal van 2022. Wat opviel in 2023 is dat het aantal aanvragen in december 2 keer zo hoog lag dan in voorgaande jaren. Door de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2024 heeft een groot aantal aanvragers ervoor gekozen om de aanvraag nog onder de WABO in te dienen.
Welke activiteiten hebben we uitgevoerd?
In bijlage 1 zijn de activiteiten opgenomen uit het uitvoeringsprogramma die we in 2023 uitgevoerd hebben. Hierin zijn resultaten opgenomen waaraan we willen voldoen.
Op de meeste punten hebben we onze doelstelling gehaald. Zo zijn 99% van alle aanvragen op tijd getoetst en binnen de wettelijke termijn verleend (of in enkele gevallen geweigerd).
De doelstelling voor initiatiefplannen was dat 85% van de initiatiefplannen binnen 8 weken afgehandeld zouden worden. In 2023 voldeed 40% van de initiatiefplannen aan de norm van de doorlooptijd van 8 weken. De gemiddelde doorlooptijd van initiatiefplannen is 16 weken. Dit termijn is wel inclusief de wachttijd en in de norm is 8 weken exclusief wachttijd.
Bij de klantvragen was de doelstelling dat 85% binnen 10 werkdagen beantwoord moet worden, dit is in de eerste helft van 2023 niet gelukt.
Dit is de eerste activiteit die bij drukte later wordt opgepakt waardoor vragen niet binnen 10 werkdagen beantwoord worden. Dit is één van de redenen waarom het project voor het verbeteren van de klantvragen is gestart in 2023 om de klantvragen sneller te behandelen. In de tweede helft van 2023 is het effect al merkbaar en worden de klantvragen sneller opgepakt en beantwoord.
Welke activiteiten hebben we uitgevoerd?
In bijlage 2 zijn de activiteiten opgenomen uit het uitvoeringsprogramma die we in 2023 uitgevoerd hebben. Hierin zijn resultaten opgenomen waaraan we willen voldoen.
Voor wat betreft het in behandeling nemen van eigen constateringen en meldingen zijn onze doelstelling deels gehaald. Zaken met een zeer hoge prioriteit zijn direct in behandeling genomen en afgesloten en hierbij hebben we voldaan. Bij de meldingen en eigen constateringen met de prioriteit ‘hoog’ is niet aan de doelstelling voldaan. Dit komt door het feit dat er in veel gevallen sprake is van een wachttijd door het opvragen van adviezen bij andere afdelingen.
De doelstelling voor de handhavingsverzoeken was dat 95% van de verzoeken binnen de termijn afgehandeld worden. Dit is niet gehaald. De reden hiervoor is capaciteitsproblemen binnen het team van de handhavingsjuristen. Met het oppakken van handhavingszaken is rekening gehouden met de prioritering. Zaken met een hoge prioriteit zijn met voorrang opgepakt boven de zaken met een gemiddelde en lage prioriteit. Bij hoog geprioriteerde zaken is de doelstelling in meer gevallen gehaald.
Bij de klantvragen was de doelstelling dat 85% binnen 10 werkdagen beantwoord moet worden, dit is in de eerste helft van 2023 niet gelukt.
Dit is de eerste activiteit die bij drukte later wordt opgepakt, waardoor vragen niet binnen 10 werkdagen beantwoord worden.
Dit is één van de redenen waarom het project voor het verbeteren van de klantvragen is gestart in 2023 om de klantvragen sneller te behandelen. In de tweede helft van 2023 is het effect al merkbaar en worden de klantvragen sneller opgepakt en beantwoord.
Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB)
Het werkprogramma OMWB is grotendeels uitgevoerd.
Echter een aantal geprogrammeerde controles is niet uitgevoerd vanwege capaciteitsproblemen. Deze controles worden zoveel als mogelijk in 2024 uitgevoerd.
Positief nieuws is dat ook dit jaar het naleefgedrag bij bedrijven in Breda 3 % hoger ligt dan het gemiddelde in de regio. Het aantal strafrechtelijke zaken is vergelijkbaar met voorgaand jaar.
Opvallend is dat het aantal klachten ten opzichte van vorig jaar een stuk lager is (987 klachten in 2023 ten opzichte van 1323 klachten in 2022). Met name het aantal geluidklachten bij horeca is afgenomen. Daarentegen is het aantal geluidklachten bij evenementen bij Breepark toegenomen.
Ook dit jaar is energietoezicht uitgevoerd bij kantoren en grootverbruikers. Voor de laatste keer zijn extra energiecontroles uitgevoerd met gebruikmaking van het Rijksprogramma Versterkte Uitvoering Energiebesparings- en informatieplicht (VUE). Deze inzet komt niet ten laste van het werkprogramma. De totale inzet leverde een CO2-reductie op van 1431 ton per jaar, hetgeen gelijk is aan 14.500 zonnepanelen.
De post vergunningverlening bodem en grondwater is fors overschreden doordat er meer zaken zijn binnengekomen en er sprake was één complexe bodemsanering.
Het project afvalwater bij horecabedrijven aan de Grote Markt en industrieterrein Hazeldonk heeft zijn vruchten afgeworpen. Bij nagenoeg alle horecabedrijven was sprake van één of meerdere overtredingen zoals het niet hebben van een vetafscheider of juiste vetafscheider. Ook werd vaak geconstateerd dat de vetafscheider niet regelmatig werd schoongemaakt. Het project afvalwater wordt in 2024 voortgezet. Bij het project toezicht op de energielabel C-verplichting voor kantoren zijn de meest urgente kantoren aangeschreven. De resterende kantoren volgen in 2024.
Bijlage 2 toezicht en handhaving