Uitvoeringsprogramma VTH Vergunningen, toezicht en handhaving 2024

Voor u ligt het Uitvoeringsprogramma VTH (vergunningen, toezicht en handhaving) 2024 van de gemeente Winterswijk. Het uitvoeringsprogramma geeft inzicht in de werkwijze en de prioritering van de VTH taken waarvoor de gemeente het bevoegd gezag is. Daarvoor is aangegeven welke doelen zijn gesteld en welke activiteiten daartoe zullen worden uitgevoerd.

Vergunningverlening, toezicht en handhaving dragen bij aan een veilig en leefbaar Winterswijk. Deze bijdrage is het grootst als de inzet zich richt op de zaken die voor veiligheid en leefbaarheid de grootste impact hebben. Bij alle keuzes die wij maken wat betreft toezicht en handhaving is dat ons kompas om de beschikbare capaciteit zo effectief mogelijk in te zetten. Hierbij is rekening gehouden met vastgesteld (lokaal) beleid, zoals het Wabobeleidsplan en de bestuurlijke ambities zoals beschreven in het coalitieakkoord 2022-2026 'Samen aan de slag'. In het Wabobeleidsplan zijn al enkele keuzes gemaakt welke onderwerpen meer of minder aandacht krijgen bij vergunningverlening, toezicht en handhaving van de regels voor de (leef)omgeving. Aan de hand van dit uitvoeringsprogramma geven we verdere invulling aan hoe de gestelde doelen adequaat kunnen worden behaald.

Met dit uitvoeringsprogramma wordt voldaan aan de wettelijke verplichtingen die opgenomen zijn in het Omgevingsbesluit (Ob) en de Omgevingsregeling (Or). Het uitvoeringsprogramma wordt na vaststelling ter kennisname voorgelegd aan de gemeenteraad en toegestuurd aan de provincie Gelderland.

Dit uitvoeringsprogramma VTH heeft betrekking op de vergunningen, toezicht en de handhaving op het gebied van:

• -

  het omgevingsrecht (o.a. de Omgevingswet (Ow), de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl), Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl);

• -

  de Algemene Plaatselijke Verordening (APV);

• -

  de bijzondere wetten (o.a. de Alcoholwet, Wet op de kansspelen, Winkeltijdenwet, Opiumwet, Wet tijdelijk huisverbod);

• -

  de Basisregistratie Personen (BRP);

• -

  de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG);

• -

  de Wet goed verhuurderschap;

• -

  de Afvalstoffenverordening.

Deze taken worden binnen de gemeente Winterswijk uitgevoerd door de teams Veiligheid & Leefbaarheid en Vergunningen & Toezicht. Taken die zijn overgedragen aan de Omgevingsdienst Achterhoek (ODA) en de Veiligheidsregio Noord- en Oost Gelderland (VNOG) zijn in dit programma niet meegenomen. Deze partijen dragen zelf zorg voor het uitvoerings- en handhavingsbeleid en de verslaglegging over de taken die aan hen zijn overgedragen.

De teams Veiligheid & Leefbaarheid en Vergunningen & Toezicht werken samen met de politie, de ODA, de VNOG en het Regionaal Informatie en Expertise Centrum Oost Nederland (RIEC ON). Die samenwerking wordt in 2024 voortgezet om ondermijnende criminaliteit tegen te gaan en de beschikbare expertise optimaal te benutten. Opvallende casussen worden in brede samenwerking opgepakt. Samenwerking door informatie te delen, zorgt voor een completer beeld en leidt daarmee tot een betere aanpak van criminaliteit.

Ook zetten we de nauwe samenwerking tussen de boa’s en de politie voort. Als leidraad voor die samenwerking geldt het handhavingsarrangement dat in 2021 door de politie basisteam Achterhoek-Oost, het OM en de gemeente is vastgesteld. In Winterswijk zijn naast de gemeentelijke boa’s diverse groene boa’s actief. Het gaat om boa’s werkzaam bij de Omgevingsdienst Achterhoek en instanties als het Waterschap, Natuurmonumenten, Geldersch Landschap, Hengelsportfederatie Midden Nederland en Leisurelands. Om de samenwerking tussen de boa’s van de verschillende instanties te verbeteren en ondermijning in het buitengebied tegen te gaan, nemen we deel aan de ‘Samenwerking Groene handhaving in Gelderland’ die vanuit de provincie Gelderland wordt georganiseerd. In het kader van die samenwerking wordt onder andere 1 à 2 keer per jaar een gezamenlijke controle in het buitengebied, de zogeheten ‘Groene nacht’, georganiseerd.

Winterswijk neemt ook deel aan Datalab GO. Dat staat voor Datalab Gelderland Oost. Het is een samenwerking van de gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Lochem, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk. Datalab GO wil samen goede dataproducten ontwikkelen en van elkaar leren op het gebied van datagedreven werken. Thema’s waar momenteel aan wordt gewerkt, zijn o.a. Ondermijning, criminaliteit en overlast, een klimaatbestendige groene leefomgeving en Sociaal-economische ontwikkelingen. De inzichten die daarbij worden opgedaan kunnen worden ingezet bij de sturing en prioritering van VTH beleid.

In deze paragraaf staan de voor ons belangrijkste wettelijke ontwikkelingen en wat die voor ons betekenen.

1. Omgevingswet

Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. De Omgevingswet brengt regelgeving over ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water samen in 1 wettelijk stelsel. De wet vormt daarmee de basis voor een samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving. De doelen van de Omgevingswet zijn

• •

  Het vergroten van de inzichtelijkheid, de voorspelbaarheid en het gebruiksgemak van het omgevingsrecht;

• •

  Het bewerkstelligen van een samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving in beleid, besluitvorming en regelgeving;

• •

  Het vergroten van de bestuurlijke afwegingruimte door een actieve en flexibele aanpak mogelijk te maken voor het bereiken van de doelen van de fysieke leefomgeving (ruimte voor lokaal maatwerk);

• •

  Het versnellen en verbeteren van besluitvorming over projecten in de fysieke leefomgeving.

Door deze grote stelselwijziging is het voor zowel overheden als initiatiefnemers nog even wenen om daarmee te werken. Zo is onder andere het Omgevingsloket voor een vergunningscheck en aanvragen veranderd.

2. Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)

Op 1 januari 2024 is de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking getreden. De Wkb verplaatst de toetsing aan de bouwtechnische eisen van een bouwwerk van de gemeente naar een onafhankelijke partij, de zogenoemde kwaliteitsborger. Dit geldt niet direct voor alle bouwwerken, maar gaat in fases.

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen heeft als doel de bouwkwaliteit te verbeteren. De toets vooraf op de bouwplannen wordt vervangen door de toets in de praktijk. Dit gebeurt op de bouwplaats zelf, tijdens het bouwproces. Deze toets in de praktijk wordt (in eerste instantie voor bouwwerken in gevolgklasse 1) door onafhankelijke kwaliteitsborgers uitgevoerd. Daarnaast wordt de aansprakelijkheid van de bouwer vergroot voor bouwfouten. De Wkb is op 1 januari 2024 ingegaan voor nieuwe bouwwerken in gevolgklasse 1. Dat is de laagste risicoklasse waar bijvoorbeeld eengezinswoningen en kleinere bedrijfspanden onder vallen. Voor verbouwactiviteiten geldt de Wkb vooralsnog niet.

Uiterlijk 3 jaar na de inwerkingtreding van de Wkb zal landelijk een evaluatie plaatsvinden. Afhankelijk van de uitkomsten van de evaluatie volgen daarna (al dan niet gelijktijdig) de bouwwerken in hogere risicoklassen. Dit zijn bijvoorbeeld bibliotheken en onderwijsgebouwen (gevolgklasse 2) en voetbalstadions en ziekenhuizen (gevolgklasse 3). Hierdoor kunnen bouwbedrijven en gemeenten stap voor stap ervaring opdoen met het nieuwe toezicht in de bouw.

3. Wet goed verhuurderschap

Vanaf 1 juli 2023 is de Wet goed verhuurderschap van kracht. Deze wet geeft gemeenten meer mogelijkheden om ongewenst verhuurgedrag, zoals woondiscriminatie, intimidatie, onredelijke servicekosten en een te hoge borg tegen te gaan. Met een verhuurvergunning kunnen aanvullende eisen aan verhuurders worden gesteld zoals een eerlijke huurprijs en tijdig onderhoud van de woonruimte. Ook zijn er specifieke regels in de wet opgenomen waardoor de huisvesting van arbeidsmigranten wordt verbeterd. De wet heeft betrekking op zowel verhuurders als verhuurbemiddelaars en gaat in op:

• •

  Het voorkomen en tegengaan van discriminatie en intimidatie;

• •

  Het voorkomen van een te hoge waarborgsom en onredelijke servicekosten;

• •

  De plicht om de huurovereenkomst op schrift te stellen;

• •

  De plicht om de huurder een aantal zaken te informeren, bijvoorbeeld over de eigen rechten en plichten;

• •

  Een verbod op het vragen van dubbele bemiddelingskosten.

Gemeenten zijn bij private verhuurders en verhuurbemiddelaars verantwoordelijk voor het toezicht en het handhaven van de algemene regels en de verhuurvergunning. In het geval van woningcorporaties is het toezicht en handhaving belegd bij de Autoriteit Woningcorporaties.

1. Samenwerking bij taken zorg en veiligheid

Voor een adequate aanpak van casuïstiek op het vlak van zorg en veiligheid is het noodzakelijk om met alle betrokken instanties samen op te trekken. Zo worden er vanuit de gemeente regelmatig in samenwerking met de politie en zorgverleners bestuurlijke maatregelen opgelegd om onveilige situaties te voorkomen of te beëindigen. Het gaat dan bijvoorbeeld om een huisverbod, gebiedsverbod of een gedragsaanwijzing.

2. Participatieve samenleving

Inwoners zijn mondiger. De samenleving vraagt meer van inwoners en dit pakken ze op verschillende manieren op. Door bijv. protest aan te tekenen tegen een plan, mee te denken en doen bij een plan of vragen al dan niet via media en journalisten inzage in een plan. Inwoners vragen tegelijkertijd een dienstverlenende en ‘servicegerichte’ eigen gemeente. We werken volgens onze organisatievisie Gemeente Winterswijk 2024 ‘dienstverlenend en professioneel met resultaat’ en het door de raad vastgestelde ‘Participatiekader Samenwerken in Winterswijk’. In gesprekken met initiatiefnemers wijzen we hen op het kader en wat dit voor hen betekent.

3. Complexere vraagstukken fysiek domein vragen om goede samenwerking

Maatschappelijke opgaven op gebied van woningbouwopgave, duurzaamheid, netcongestie en forse stikstofdoelstellingen zijn steeds meer decentraal belegd. En moeten steeds meer integraal worden aangevlogen. Een goede samenwerking met de omgevingsdiensten zoals de Omgevingsdienst Achterhoek (milieu), de VNOG (veiligheidsregio), GGD/GHOR, Provincie en Waterschap is daarom enorm belangrijk.

Vergunningen & Toezicht

Hieronder vindt u een overzicht van de beschikbare formatie binnen team Vergunningen & Toezicht. Voor de berekening van de beschikbare capaciteit is uitgegaan van 1648 uren per fte.

Toelichting op beschikbare formatie

De omgevingswet is op 1 januari 2024 in werking getreden. Vlak vóór de inwerkingtreding zijn er veel aanvragen bouw ontvangen waarbij de initiatiefnemers nog volgens de oude procedure een vergunning wensen te hebben. Meer dan het gebruikelijk aantal aanvragen. Dit betekent dat we wettelijk langer verantwoordelijk zijn om een bouwtechnische toets uit te voeren.

Verder heeft de Minister eind 2023 besloten om niet gelijk de gehele Wet Kwaliteit Bouwen in te voeren. Voor verbouw blijft de bouwtechnische toets in 2024 bij de gemeente. Een evaluatie-moment volgt halverwege 2024.

Let wel: formatie team Ruimtelijke ontwikkeling is hier niet in meegenomen. Team RO verleent omgevingsvergunningen waar hoofdzakelijk een ruimtelijke component aan vastzit.

Voor vergunningen & toezicht is het beleid uitgewerkt in de volgende documenten:

• 1.

  Wabobeleidsplan gemeente Winterswijk d.d. 28 januari 2013

• 2.

  Landelijke handhavingsstrategie versie 1.7 (vervangt sanctiestrategie Wabobeleidsplan)

• 3.

  Welstandsbeleid

• 4.

  Beleidsregels omgevingsvergunning bewoning recreatiewoning

• 5.

  Beleidsnota 'Aanpak van permanente bewoning recreatiewoningen'

• 6.

  Preventie- en Handhavingsplan alcohol 2023

• 7.

  Horecaconvenant

• 8.

  Evenementenbeleid

• 9.

  Participatiekader Samenwerken in Winterswijk

Daarnaast zijn er nog diverse thema specifieke beleidsstukken die een rol spelen bij de beoordeling van aanvragen, zoals op gebied van wonen, zorg, verkeer, landschap en erfgoed.

Methodiek

Het VTH-beleid uit het Wabobeleidsplan wordt in het uitvoeringsprogramma uitgewerkt in doelstellingen en concrete activiteiten. Er is voor gekozen om in plaats van inputdoelstellingen, te werken met prestatiedoelstellingen. Inputdoelstellingen gaan bijvoorbeeld over het aantal uren dat moet worden besteed aan een bepaalde categorie aanvragen of meldingen. Het aantal uren dat ergens aan wordt besteed is vaak geen goede indicator voor het bepalen of het hogere doel (bijv. de veiligheid of leefbaarheid) wordt behaald. Bij de prestatiedoelstellingen zijn indicatoren opgenomen die waar mogelijk meetbaar zijn. Ook is hierdoor extra aandacht voor het werken conform de servicenormen van de gemeente Winterswijk.

Prioritering en uitvoeringsstrategie

Door te prioriteren, relateren we de inspanning van onze taken aan het risico voor de kwaliteit en de veiligheid. Prioriteren helpt om bewust keuzes te maken: de meeste energie gaat naar de hoogste risico’s, we objectiveren persoonlijke voorkeuren en inzichten, en we bereiken uniformiteit onder de medewerkers. In het Wabobeleidsplan is uitgewerkt op welk werkniveau en met welke diepgang aanvragen en meldingen worden getoetst (toetsstrategie). Dit is ingeschaald op basis van een risicoanalyse per activiteit met behulp van de risicomatrix als weergegeven in bijlage 1. Op dezelfde wijze is per activiteit ook een toezichtstrategie opgesteld. Handhaving van overtredingen vindt in beginsel plaats conform de vastgestelde Landelijke handhavingsstrategie. Jaarlijks evalueren we de behaalde resultaten en stellen mede op basis van datagestuurd werken de doelstellingen en prioriteiten bij.

Hieronder vindt u een overzicht van de beschikbare formatie binnen team Veiligheid & Leefbaarheid. Voor de berekening van de beschikbare capaciteit is uitgegaan van 1648 uren per fte.

Toelichting op beschikbare formatie

In 2023 is de formatie van de boa’s met 2 fte toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Dit naar aanleiding van een benchmark die is uitgevoerd door een extern bureau. Om deze formatie goed aan te sturen is 0,5 fte voor een coördinator opgenomen. Daarnaast is 0,5 fte extra opgenomen voor een ambtenaar openbare orde en veiligheid. Deze extra ruimte was al tijdelijk ingevuld, maar is structureel noodzakelijk gebleken.

Voor Veiligheid & Leefbaarheid is het beleid uitgewerkt in de volgende documenten:

• 1.

  Wabobeleidsplan gemeente Winterswijk d.d. 28 januari 2013

• 2.

  Landelijke handhavingsstrategie versie 1.7 (vervangt sanctiestrategie Wabobeleidsplan)

• 3.

  Integraal Veiligheidsplan

• 4.

  Uitvoeringsplan behorend bij het Integraal Veiligheidsplan

• 5.

  Coffeeshopbeleid Winterswijk 2016

• 6.

  Beleidsregels artikel 13b Opiumwet Gemeente Winterswijk 2021

• 7.

  Beleidsregels Wet aanpak woonoverlast gemeente Winterswijk 2018

• 8.

  Preventie- en Handhavingsplan Alcohol 2023

• 9.

  Horecaconvenant

• 10.

  Beleidsregels uitvoering en handhaving (brom)fietsparkeren gemeente Winterswijk 2021

Methodiek

Het VTH-beleid uit het Wabobeleidsplan wordt in het uitvoeringsprogramma uitgewerkt in doelstellingen en concrete activiteiten. Er is voor gekozen om in plaats van inputdoelstellingen, te werken met prestatiedoelstellingen. Inputdoelstellingen gaan bijvoorbeeld over het aantal uren dat moet worden besteed aan een bepaalde categorie aanvragen of meldingen. Het aantal uren dat ergens aan wordt besteed is vaak geen goede indicator voor het bepalen of het hogere doel (bijv. de veiligheid of leefbaarheid) wordt behaald. Bij de prestatiedoelstellingen zijn indicatoren opgenomen die waar mogelijk meetbaar zijn. Ook is hierdoor extra aandacht voor het werken conform de servicenormen van de gemeente Winterswijk.

Prioritering en uitvoeringsstrategie

Door te prioriteren, relateren we de inspanning van onze taken aan het risico voor de kwaliteit en de veiligheid. Prioriteren helpt om bewust keuzes te maken: de meeste energie gaat naar de hoogste risico’s, we objectiveren persoonlijke voorkeuren en inzichten, en we bereiken uniformiteit onder de medewerkers.

Het Wabobeleidsplan bevat geen risicoanalyse en prioritering van de APV en bijzondere wetten. Deze is daarom uitgewerkt in bijlage 3 van dit uitvoeringsprogramma. Handhaving van overtredingen vindt in beginsel plaats conform de vastgestelde Landelijke handhavingsstrategie. Jaarlijks evalueren we de behaalde resultaten en stellen mede op basis van datagestuurd werken de doelstellingen en prioriteiten bij. Jaarlijks evalueren we de behaalde resultaten en stellen mede op basis van datagestuurd werken de doelstellingen en prioriteiten bij.

Meldingen en handhavingsverzoeken met een spoedeisend karakter en bedreigende situaties hebben altijd prioriteit. Deze zaken worden altijd opgepakt.

Onder een spoedeisende situatie wordt verstaan:

• -

  een situatie die leidt tot onomkeerbare schade of zeer hoge herstelkosten aan bouwwerk of omgeving.

Onder een bedreigende situatie wordt verstaan:

• -

  een situatie die leidt tot directe schade voor de mens;

• -

  een situatie die leidt tot directe onomkeerbare schade voor het milieu, landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteit;

• -

  een situatie die leid tot directe, onomkeerbare schade, voor de bewegingsruimte van de mens (wonen, bedrijfsvoering, voorziening in eerste levensbehoeften);

• -

  constructieve en brandonveilige situaties die alleen met veel moeite achteraf zijn te corrigeren.