| Organisatie | Noordoostpolder |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Uitvoeringsbeleid Wkb |
| Citeertitel | Uitvoeringsbeleid Wkb |
| Vastgesteld door | college van burgemeester en wethouders |
| Onderwerp | ruimtelijke ordening, verkeer en vervoer |
| Eigen onderwerp |
Geen
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 03-01-2024 | nieuwe regeling | 05-12-2023 |
Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Noordoostpolder;
overwegende dat het college het voor de beoordelingsvrijheid bij de uitvoering van de wet noodzakelijk vindt om aan te geven op welke wijze daar mee wordt omgegaan en daartoe beleidsregels wenst vast te stellen;
Op 1 januari 2024 treedt de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking. Dit betekent een nieuwe manier van werken voor de gemeente.
Samen met de Wkb wordt ook de Omgevingswet (Ow) ingevoerd. De Ow en de Wkb zijn verweven met elkaar. In de Ow wordt een knip gemaakt in het vergunningenproces. Waar voorheen een omgevingsvergunning met 1 activiteit nodig was voor het ruimtelijke- en het bouwtechnische gedeelte van de aanvraag, is onder de Ow een omgevingsvergunning met 2 activiteiten nodig.
Eén voor het ruimtelijke gedeelte en één voor het bouwtechnische gedeelte.
Het ruimtelijke gedeelte valt onder de Ow. Het bouwtechnische gedeelte valt zowel onder de Ow als onder de Wkb.
De Ow gaat over de vergunningplicht. De Wkb gaat over de meldingsplicht.
Het soort bouwwerk bepaalt of deze onder de Wkb of onder de Ow valt.
Deze nieuwe manier van werken betekent voor de gemeente een hele verandering. Er moeten andere toestemmingen afgegeven worden, het toezicht wordt voor een deel overgelaten aan een marktpartij en er mogen geen leges meer geheven worden over de toestemmingen die onder de Wkb vallen.
Dit alles neemt niet weg dat de gemeente nog wel andere werkzaamheden moet uitvoeren. Het is daarom wenselijk om als gemeente aan te geven hoe zij wil omgaan met de wetgeving.
Met dit uitvoeringsbeleid geven wij aan hoe wij om gaan met de Wkb, wat we nog wel doen en wat we niet meer gaan doen.
Hoofdstuk 1 geeft de inleiding en aanleiding aan van dit uitvoeringsbeleid voor de Wkb.
Hoofdstuk 2 laat de voorgeschiedenis zien en geeft een uitleg over de nieuwe manier van werken.
Hoofdstuk 3 wordt de rol van de gemeente toegelicht onder de Wkb. Ook wordt hierin aangegeven wat wij nog wel en niet meer gaan doen als gemeente.
De totstandkoming van de Wkb heeft een lange geschiedenis. In 2008 heeft de commissie Dekker aangegeven dat er gekeken moest worden naar de rol van de gemeente bij het bouwproces. Dit naar aanleiding van een aantal gebeurtenissen. De commissie gaf aan privaat wat kan, publiek wat moet. In 2014 werd dit concreter en zag de Wkb het daglicht. In de afgelopen jaren is de verbetering van de positie van de consument hier aan toegevoegd, omdat gezien werd dat de consument niet altijd kreeg waar hij recht op had.
Dit heeft geresulteerd in de volgende 3 doelen van de Wkb:
Op 14 mei 2019 heeft de eerste kamer de wkb uiteindelijk aangenomen. Het duurde nog bijna 4 jaar tot 7 april 2023 voordat het koninklijk besluit geslagen werd voor de Wkb. Op 1 januari 2024 gaat de Wkb in.
Als gemeente is het wenselijk om aan te geven hoe je om wilt gaan met nieuwe wetgeving. Dat begint met het bepalen van het ambitieniveau wat je als gemeente wilt nastreven.
In 2022 zijn 3 keuzes aan de gemeenteraad voorgelegd:
De gemeenteraad heeft ambitieniveau 2 gekozen omdat dit niveau het best past bij het dienstverleningsniveau van de gemeente en de leidende principes die zijn vastgesteld voor de Omgevingswet (maatwerk). Daarnaast leent dit ambitieniveau zich goed voor de opstartfase van de Wkb. Dit geldt voor zowel de initiatiefnemers, aannemers/bouwbedrijven als voor de gemeente. Na één jaar wordt geëvalueerd of dit ambitieniveau nog het juiste niveau is voor onze gemeente of dat er gekozen kan worden voor een lager niveau.
Na de vaststelling van het ambitieniveau door de gemeenteraad is de volgende stap, het vaststellen van uitvoeringsbeleid. In het uitvoeringsbeleid geven we aan hoe we als gemeente om willen gaan met de wetgeving. Wetgeving is namelijk niet zo zwart wit als dat hij beschreven staat.
Daarom is het goed om een uitvoerings- en handhavingsstrategie te maken.
Als gemeente hebben we gekozen om eerst een los uitvoeringsbeleid voor de Wkb te maken en dit niet meteen op te nemen in de uitvoerings- en handhavingsstrategie van VTH (beleidsplan VTH). Dit omdat we nog niet weten of het nu gekozen uitvoeringsbeleid gedurende het jaar aangepast moet worden, omdat de wetgeving toch een andere benadering vraagt van een vraagstuk.
Als blijkt dat het uitvoeringsbeleid voor de Wkb naar tevredenheid werkt, zal deze opgenomen worden in de uitvoerings- en handhavingsstrategie van VTH.
De Wkb heeft naar alle waarschijnlijkheid consequenties voor de samenstelling van VTH. Er vallen werkzaamheden weg, maar er komen ook werkzaamheden voor terug. Omdat we nu nog niet weten wat de impact van de Wkb is op de formatie, werkvoorraad en de financiën, gaan we de aankomende 2 jaren monitoren om te kijken wat de Wkb doet.
Voor bouwwerken die vallen onder de Wkb wordt het hiervoor getoonde proces doorlopen.
Aanvraag omgevingsplanactiviteit
Dit is de aanvraag die gedaan moet worden om het ruimtelijke gedeelte (omgevingsplan en welstand) van het bouwwerk goedgekeurd te krijgen. Zonder deze goedkeuring mag niet begonnen worden met de bouwwerkzaamheden.
Minimaal 4 weken voor de start van de bouwwerkzaamheden moet een bouwmelding gedaan worden bij de gemeente. Bij de bouwmelding moet aangegeven worden hoe men denkt de kwaliteit te borgen en hoe de bijzondere lokale omstandigheden meegenomen zijn in de werkzaamheden. Dit moet door middel van een borgingsplan en een risicoanalyse gedaan worden.
Zonder acceptatie van de bouwmelding mag niet begonnen worden met de bouwwerkzaamheden.
Waar het eerder zo was dat de gemeente vooraf haar toestemming gaf over het bouwtechnische gedeelte gebeurt dit bij bouwwerken onder de Wkb niet meer. De toetsing vind nu vooraf en tijdens het bouwproces plaats door een kwaliteitsborger. Dit is een nieuwe ‘speler’ in het proces.
De kwaliteitsborger controleert voor de start van de bouwwerkzaamheden een deel van de bouwtechnische gegevens en controleert de aannemer tijdens de bouw. Dit kan op verschillende manieren gebeuren.
Minimaal 2 weken voor ingebruikname moet een gereedmelding gedaan worden bij de gemeente. Bij de gereedmelding zit een verklaring van de kwaliteitsborger dat er een gerechtsvaardig vertrouwen is dat het bouwwerk voldoet aan het besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Bij de gereedmelding zit een dossier bevoegd gezag. Het dossier bevoegd gezag bevat alle bouwtechnische gegevens, zoals , tekeningen, berekeningen etc..
Zonder acceptatie van de gereedmelding mag het bouwwerk niet in gebruik genomen worden.
Na acceptatie van de gereedmelding mag het bouwwerk in gebruik genomen worden.
De eerste periode zal de Wkb alleen gelden voor nieuwbouwprojecten in gevolgklasse 1. De verbouwprojecten in gevolgklasse 1 volgen op zijn vroegst op 1 januari 2025. Bouwwerken in gevolgklasse 2/3 volgen een aantal jaren later na evaluatie van het proces voor gevolgklasse 1.
Om alvast wel ervaring op te doen met het proces voor de Wkb voor gevolgklassen 2/3 heeft de minister toestemming gegeven om ook voor deze gevolgenklassen proefprojecten toe te staan. De ervaring van deze proefprojecten worden meegenomen in de evaluatie van het proces voor gevolgklasse 1.
De gemeente wil proefprojecten voor gevolgklasse 2/3 toestaan mits ze voldoen aan de volgende voorwaarden:
Hou hier rekening mee in de planning.
Dit doen we omdat het bouwwerken zijn die qua constructieve veiligheid en brandveiligheid extra aandacht nodig hebben.
De gemeente beoordeelt zowel de vergunningaanvraag als de bouwmelding.
De gemeente houdt toezicht tijdens het proefproject in overleg met de kwaliteitsborger.
Voor de proefprojecten in gevolgklasse 2/3 geeft de gemeente geen compensatie in de leges.
In dit hoofdstuk geven we aan hoe we als gemeente omgaan met de verschillende processtappen binnen de Wkb.
Het proces onder de Wkb zal een samenspel worden tussen de 3 bovenstaande partijen. De initiatiefnemer, de kwaliteitsborger en de gemeente, waarbij de gemeente voor een deel van het proces aan de zijlijn meekijkt.
3.2 Bijzondere lokale omstandigheden
Bij het opstellen van het borgingsplan en de risicoanalyse moet rekening gehouden worden met bijzondere lokale omstandigheden. Dit zijn omstandigheden die een risico kunnen vormen voor het te bouwen bouwwerk. Daarbij moet je denken aan de samenstelling/draagkracht van de grond, een naastgelegen drukke weg(geluid), bouwfysische en bouwkundige risico’s of monument. Maar ook een aanschrijving door de gemeente op een pand in de directe omgeving kan gevolgen hebben voor het bouwwerk. Dit zijn omstandigheden waar een initiatiefnemer rekening mee moet houden bij het maken van de plannen van het bouwwerk. In het borgingsplan/risicoanalyse moet aangegeven worden hoe zij denken om te gaan met deze bijzondere omstandigheden.
Omdat de bijzondere lokale omstandigheden kunnen veranderen en niet voor alle percelen gelijk is, zal een lijst op de website van de gemeente geplaatst worden.
Let op. De lijst op de website kan door omstandigheden niet actueel zijn. Het is daarom verstandig om als initiatiefnemer altijd zelf ook onderzoek te doen naar bijzondere lokale omstandigheden die op jouw perceel gelden.
Zoals eerder aangegeven is het nodig om keuzes te maken over hoe wij als gemeente om willen gaan met de Wkb. De Wkb biedt de gemeente ruimte om in het beleid voor de uitvoering van de Wkb specifieke keuzes te maken.
Volgens het “Bestuursakkoord implementatie en invoering wetsvoorstel Kwaliteitsborging voor het bouwen” moet de intensiteit van bouw- en woningtoezicht gebaseerd zijn op een risicobenadering. Hierbij wordt gesteld dat dit in de meeste gevallen omgekeerd evenredig is aan de mate waarin de vergunninghouder het proces van kwaliteitsborging op orde heeft. Concreet houdt dit in dat de inzet van toezicht afhankelijk is van de mate waarin de bijzondere lokale omstandigheden geborgd zijn en de vergunninghouder het proces van kwaliteitsborging op orde heeft.
In 2022 heeft de Raad het ambitieniveau vastgesteld op ambitieniveau 2.
Gemeente helpt initiatiefnemers/bouwbedrijven/aannemers door ze te ondersteunen en adviseren over de inhoudelijke vraagstukken en omissies in de meldingen.
Aan de hand van dit ambitieniveau hebben we voor de onderstaande onderwerpen beleidskeuzes gemaakt.
Voor de volgende onderwerpen worden beleidsuitgangspunten vastgelegd:
De casemanager behandeld de bouwmelding. Indien nodig schakelt hij een vakspecialist in.
Waar controleren wij de bouwmelding op:
Aan de hand van de bouwmelding wordt bepaald welke informatie- en/of stopmomenten we willen toepassen op dit bouwwerk.
3.3.2 Informatie- en stopmomenten
Het borgingsplan en de bijbehorende risicoanalyse zijn bedoeld om de gemeente inzicht te geven in de risico’s van het bouwen van dat bouwwerk. Aan de hand van de borging van de bijzondere lokale omstandigheden in het borgingsplan wordt bepaalt welke informatie- en/of stopmoment we willen toepassen bij dat bouwwerk.
De gemeente blijft de mogelijkheid behouden voor het publiekrechtelijk toezicht op de naleving van het Bbl. Bij signalen dat niet wordt voldaan aan de bouwvoorschriften kan de gemeente toezicht houden. Dit ter voorkoming van de oplevering van een niet deugdelijk bouwwerk aan de initiatiefnemer.
De juridische basis hiervoor is en blijft de Algemene wet bestuursrecht op grond waarvan de bouwplaats mag worden betreden en medewerking kan worden gevorderd. Ook mag informatie opgevraagd worden en kan er zelf onderzoek worden gedaan.
Waar houdt de gemeente toezicht op:
Als een constructie of product niet op een standaard manier wordt toegepast wordt in eerste instantie een informatiemoment ingezet om meer informatie te krijgen. Mocht dit niet afdoen zijn, dan zal er een controle plaatsvinden op de bouwplaats.
Daarnaast wordt steekproefsgewijs toezicht gehouden t.a.v. specifieke onderwerpen op grond van de bijzondere lokale omstandigheden. De steekproef wordt op verschillende manieren bepaalt: a.d.h.v. aantallen of a.d.h.v. signalen over instrumenten of kwaliteitsborgers.
Als uit de steekproeven blijkt dat het stelsel goed functioneert en dit zorgt voor voldoende kwaliteit, worden deze afgeschaald.
Voorbeelden van toezicht zijn:
Ook vindt er een controle plaats op basis van signalen, bijvoorbeeld.
Doordat er zelf bijna geen toezicht meer op de bouwtechnische aspecten van de bouw gehouden wordt komen de signalen/constateringen hierover op een andere manier bij de gemeente terecht.
Grofweg zijn er 3 stromen die te onderscheiden zijn:
Hieronder geven we aan wat we doen met de signalen/constateringen van deze 3 stromen.
Signalen/constateringen van derden.
Signalen/constateringen van derden worden direct naar de kwaliteitsborger doorgestuurd. De kwaliteitsborger is het eerste aanspreekpunt voor signalen/constateringen van derden.
Signalen/constateringen van de kwaliteitsborger.
De kwaliteitsborger heeft als onafhankelijke partij de taak om te controleren of de aannemer de werkzaamheden zo uitvoert dat het aannemelijk is dat het bouwwerk gaat voldoen aan de bouwtechnische eisen in het Bbl. Wanneer de kwaliteitsborger constateert dat in strijd met bouwtechnische eisen wordt gehandeld, meldt hij dit eerst bij de aannemer en geeft hij de aannemer de tijd om het te herstellen. Daarnaast maakt hij een melding hiervan aan de gemeente. Mocht de fout niet hersteld worden door de aannemer, pakt de gemeente de melding verder op en zet zo nodig een informatie- of stopmoment in. Afhankelijk van de ernst van de melding (onomkeerbare situaties) treedt de gemeente handhavend op en legt zo nodig een bouwstop op.
Signalen/constateringen door het bevoegd gezag.
Als het bevoegd gezag zelf een signaal afgeeft of zelf een constatering doet (tijdens een controle tijdens de bouw op de ruimtelijke aspecten), meldt zij dit aan de kwaliteitsborger. De kwaliteitsborger onderzoekt of het nodig is om actie te ondernemen.
Na indiening van de gereedmelding, behandeld de casemanager de gereedmelding. Omwille van de termijn van 2 weken voor het beoordelen van de gereedmelding worden de constructeur en de bouwinspecteurs aangemerkt als achtervang voor de casemanager/plantoetser.
Waar controleren wij de gereedmelding op:
Het dossier bevoegd gezag is onderdeel van de gereedmelding. De casemanager behandeld het dossier bevoegd gezag samen met de gereedmelding.
Waar controleren wij het dossier bevoegd gezag op:
Als het nodig is voert de gemeente een controle uit.
Doel van het dossier bevoegd gezag is om de gemeente op de hoogte brengen van alle toegepaste materialen/constructies.
Ook is het dossier nodig zodat er toezicht gehouden kan worden op bestaande bouwwerken. Bij calamiteiten moet de gemeente weten welke materialen gebruikt zijn en hoe de constructie van het bouwwerk is.
Een gefaseerde oplevering van grote projecten is niet iets wat de wetgeving toestaat. Immers in artikel 2.21 (ingebruikname bouwwerk) van het Bbl staat dat het bouwwerk pas in gebruik genomen mag worden 2 weken na de gereedmelding.
Dit betekent dat grote projecten met meerdere bouwwerken niet eerder in gebruik genomen mogen worden als het laatste bouwwerk gereed is. Dit is voor de bouwer geen wenselijke situatie. Om tegemoet te komen aan deze wens willen we als gemeente voorwaarden scheppen waaronder een gefaseerde oplevering mogelijk is.
Hiermee willen wij als gemeente een praktische uitwerking geven aan de wetgeving ten einde handhavingstrajecten te voorkomen.
Aan de volgende voorwaarden moet voldaan worden, wil er gebruik gemaakt kunnen worden van een gefaseerde oplevering:
Als niet voldaan wordt aan bovenstaande voorwaarden, kan geen gebruik gemaakt worden van de gefaseerde oplevering.
Als er wel bouwwerken in gebruik genomen worden zonder dat gebruik gemaakt is van de gefaseerde oplevering wordt handhavend opgetreden.
De gemeente blijft het bevoegde gezag en is de enige partij in het bouwproces die handhavend kan optreden op de naleving van het Bbl.
Of er aanleiding bestaat om te handhaven wordt bepaald aan de hand van onderstaande schema:
Bouwmelding alsnog doen, na acceptatie bouwmelding wordt de bouwstop opgeheven. | |||
Bij niet aanleveren of niet accepteren aangeleverde stukken dan bouwstop. | |||
Voor situaties die niet vermeld staan in bovenstaande schema’s bepaalt de gemeente, afhankelijk van de ernst van de afwijking, de te volgen handhavingsstrategie.