Organisatie | Maashorst |
---|---|
Organisatietype | Gemeente |
Officiële naam regeling | Nota Archeologie gemeente Maashorst 2023 |
Citeertitel | Nota Archeologie gemeente Maashorst 2023 |
Vastgesteld door | gemeenteraad |
Onderwerp | ruimtelijke ordening, verkeer en vervoer |
Eigen onderwerp |
Deze regeling vervangt de nota’s archeologie van voormalig gemeente Landerd en voormalig gemeente Uden.
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
---|---|---|---|---|---|
28-12-2023 | nieuwe regeling | 14-12-2023 | 3939-2023 |
De raad van de gemeente Maashorst;
gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders 28 november 2023:
Op 1 januari 2022 zijn de gemeentes Landerd en Uden gefuseerd tot de gemeente Maashorst. De Wet algemene regels herindeling stelt dat tot twee jaar na de gemeentelijke fusie ruimte is om het gemeentelijke beleid op diverse vlakken te harmoniseren.
In het kader van de Erfgoedwet hanteerden voormalig Landerd en Uden elk hun eigen archeologiebeleid, waarvoor de planregels en verbeelding in de vele bestemmingsplannen van beide gemeenten zijn opgenomen. Hoewel verouderd, hebben de archeologische beleidstukken van de voormalige gemeentes veel overeenkomsten in de gehanteerde uitgangspunten en beleidsregels. Maar beide gemeentes hanteerde wel hun eigen archeologische beleidskaarten. De plaatsgebonden regels met betrekking tot archeologie zijn gebaseerd op archeologische verwachtingskaarten en de hieruit volgende beleidskaarten.
De verouderde nota’s, bijhorende verwachtings- en beleidskaarten van onze voorgaande gemeentes geven aanleiding tot een volledige herziening van ons archeologisch beleid. Dit wordt alleen maar versterkt door de naderende komst van de Omgevingswet. In het voortraject is echter gebleken dat op deze wijze komen tot een nieuw actueel beleid met bijhorende kaarten een langdurig proces is. Gezien de tijdsdruk -voor 1 januari moet het geharmoniseerde beleid vastgesteld zijn door de raad- is er voor gekozen te kijken naar een sobere harmonisatie als tijdelijke oplossing. De voorliggende Nota Archeologie Maashorst 2023 is hier het gevolg van.
Werkwijze archeologisch beleid
Het archeologisch beleid van beide voormalige gemeentes vindt haar praktische uitwerking vooral in de bestemmingsplannen. Hierin zijn regels met betrekking tot bodemverstorende activiteiten op basis van de in de beleidsregels vastgestelde onderzoeksnormen en de vervaardigde beleidskaarten opgenomen. Deze regels zijn plaatsgebonden. Het vaststellen van een nieuw archeologisch beleid veranderd voorlopig niets aan de plaatsgebonden regels zoals nu vastgelegd in de bestemmingsplannen. Alleen wanneer op basis van nieuw beleid bestemmingsplannen worden gemaakt veranderen de plaatsgebonden regels.
Archeologische Beleidsregels Maashorst
Het archeologisch beleid van de gemeente Maashorst valt beknopt samen te vatten in 6 beleidsregels. Omdat de beleidskaarten niet goed te harmoniseren zijn hanteren we in de gemeente Maashorst twee werkingsgebieden. De twee werkingsgebieden hebben nog 2 eigen specifieke beleidsregels die gekoppeld zijn aan betreffende beleidskaarten. De beleidsregels zijn overgenomen uit de nota’s van de voormalige gemeentes. De volledige beleidsnota’s van voormalig Landerd en Uden zijn ter naslag opgenomen in de bijlage.
De gemeente Maashorst behoudt zoveel als mogelijk de archeologische resten in de grond (behoud in situ) en laat waar redelijkerwijs mogelijk de maatregelen ter bescherming en behoud van de archeologische resten opnemen in het programma van eisen van het ontwerp.
De gemeente Maashorst hanteert de oppervlakte van de effectieve bodemverstorende ingrepen als uitgangspunt voor het bepalen van de archeologische onderzoeksverplichting binnen een plangebied. Dit houdt in dat indien de bodemverstorende ingreep de oppervlakte- en diepteondergrenzen overschrijdt, archeologisch (voor)onderzoek binnen het plangebied noodzakelijk is om te bepalen of behoudenswaardige archeologie aanwezig is.
Binnen de gemeente Maashorst liggen twee regio’s van provinciaal cultuurhistorisch belang. Een provinciaal archeologisch landschap is niet aanwezig. De gemeente Maashorst heeft geen gemeentelijke archeologische aandachtsgebieden of archeologische monumenten. De gemeente heeft een Verordening Fysieke Leefomgeving vastgesteld, waardoor de aanwijzing van gemeentelijke archeologische monumenten mogelijk is.
De gemeente Maashorst heeft nog enkele richtlijnen:
indien in één plangebied meerdere verwachtingswaarden voorkomen, dan geldt de hoogste waarde (en dus de kleinste ondergrens). Slechts als de hoogste waarde een zeer beperkt deel uitmaakt van het plangebied (< 10 %), kan na afweging worden besloten om de oppervlakteondergrens te hanteren die het grootste deel uitmaakt van het plangebied.
Voor -agrarische- activiteiten die vergunningsplichtig zijn (zoals diepploegen, aspergeteelt, drainagesystemen aanleggen, enz.) geldt eveneens de verplichting tot het uitvoeren van een onderzoek om vast te stellen wat het effect op de langere termijn kan zijn. Verder besluitvorming over het (zonder nader onderzoek) toestaan van een dergelijke activiteit, is een afweging die door de gemeente wordt gemaakt.
Archeologie-sparende maatregelen die in het kader van een bouwinitiatief of andere (potentieel) bodemverstorende activiteit worden genomen om behoud in situ in de bodem) te realiseren, dienen garant te staan voor een duurzaam in situ-behoud. Versnippering van het archeologische bodemarchief ter plaatse mag niet aan de orde zijn. De initiatiefnemer overlegt hiervoor ter goedkeuring een uitgewerkt Plan van Aanpak al dan niet op basis van een (gemeentelijk) Programma van Eisen.
De gemeente Maashorst reserveert geen apart budget voor de uitvoering van het gemeentelijk archeologiebeleid en hanteert het landelijke uitgangspunt ‘de verstoorder betaalt’. Gemaakte ambtelijke kosten ten behoeve van het uitvoeren van het archeologiebeleid zullen verhaald worden via:
De gemeente Maashorst onderschrijft de belangrijke rol van archeologische verenigingen. Archeologievrijwilligers van de Heemkundekringen in onze gemeente dienen waar mogelijk betrokken te worden bij archeologisch (veld) onderzoek. De gemeente kan hiervoor voorwaarden in een archeologisch Programma van Eisen op laten nemen. Voorts dienen zij – vanwege hun lokale kennis - geraadpleegd te worden bij het uitvoeren van bureauonderzoeken en quickscans.
De beleidskaart van werkingsgebied A beslaat de voormalige gemeente Landerd. Zoals hieronder weergegeven in figuur 1. In bijlage 1 is de beleidskaart van werkingsgebied A opgenomen.
Figuur 1 Gemeente Maashorst met werkingsgebied A groen aangegeven
De gemeente Maashorst hanteert in werkingsgebied A een vrijstellingsgrens voor onderzoek tot een verstoringsdiepte van maximaal 0,5 m beneden maaiveld. Ingrepen dieper dan 0,5 m beneden maaiveld zijn onderzoeksplichtig mits de oppervlakteondergrens eveneens overschreden wordt.
Daarnaast zijn ingrepen die een geleidelijk negatief effect kunnen hebben op de archeologie in de bodem (zoals boom- of graszodenteelt of het afplaggen van terreinen) maar – mogelijk - minder diep reiken dan 0,5 m beneden maaiveld altijd onderzoeksplichtig.
De gemeente Maashorst hanteert in werkingsgebied A voor de verschillende gebieden van de beleidskaart, verschillende oppervlakte-ondergrenzen:
Tabel 1 De ondergrenzen per categorie in werkingsgebied A
De beleidskaart van werkingsgebied B beslaat de voormalige gemeente Uden. Zoals hieronder weergegeven in figuur 2. In bijlage 2 is de beleidskaart van werkingsgebied A opgenomen.
Figuur 2 Gemeente Maashorst met werkingsgebied B blauw weergegeven
De gemeente Maashorst hanteert in werkingsgebied B een vrijstellingsgrens voor onderzoek tot een verstoringsdiepte van maximaal 0,4 m beneden maaiveld, met uitzondering van gebieden van categorie 2. Hiervoor geldt een diepteondergrens van 20 cm onder maaiveld. Ingrepen dieper dan de diepte-ondergrens zijn vanaf een gestelde oppervlakte-overschrijding onderzoeksplichtig (zie beleidsregel 4).
Daarnaast zijn ingrepen die een geleidelijk negatief effect kunnen hebben op de archeologie in de bodem maar -mogelijk- minder diep reiken dan 0,4 m beneden maaiveld altijd onderzoeksplichtig.
De gemeente Maashorst hanteert in werkingsgebied B voor de verschillende gebieden van de beleidskaart, verschillende oppervlakte-ondergrenzen: