Beleidsregels Schuldhulpverlening Gemeente Woudenberg 2023

Toelichting  

Artikel 1. Begripsbepalingen

Dit artikel spreekt voor zich.

Lid f: budgetbeheer kan onderdeel zijn van schuldhulpverlening, maar het hoeft niet.

Artikel 2. Doelgroep schuldhulpverlening

Tot de doelgroep behoren alle inwoners van de gemeente van 18 jaar of ouder waarvan voorzien wordt dat zij niet kunnen voortgaan met het nakomen van hun financiële verplichtingen. De Wgs beschrijft de voorwaarden die voor vreemdelingen gelden om voor integrale SHV in aanmerking te komen: een rechtmatig verblijf volgens de Vreemdelingenwet.

In het kader van preventie is de doelgroep breder: vanaf 8 jaar is het gemiddelde getalbegrip dusdanig dat financiële educatie een goede investering in financiële zelfredzaamheid is.

Gezinnen met minderjarige kinderen

Gezinnen met minderjarige kinderen vormen een specifieke doelgroep die extra aandacht verdient vanwege de kwetsbare positie van kinderen. Hoewel een huisuitzetting altijd ingrijpend is, is de impact nog veel groter als er jonge kinderen bij betrokken zijn. In Woudenberg wordt er contact gezocht met elke inwoner in een financiële crisissituatie¹ om te zoeken naar een oplossing. Als het een gezin met minderjarige kinderen betreft, wordt daarnaast altijd het Sociaal Team ingeschakeld. Het Sociaal Team kijkt of het gezin bekend is bij hulpverlenende instanties en onderneemt in samenspraak met de schuldhulpverlener actie om in contact te komen met het betreffende gezin. Ook als er geen kinderen zijn, maar er is sprake van multiproblematiek, wordt het Sociaal Team in overleg met de klant ingeschakeld.

Als er geen sprake van een crisissituatie is, gaat het gezin de reguliere SHV in. De schuldhulpverlener heeft daarbij aandacht voor een optimaal gebruik van voorzieningen (bijvoorbeeld een sportvergoeding voor kinderen van minima).

Woudenberg heeft een minimabeleid waarbij in het bijzonder aandacht is voor kinderen.

Zelfstandigen

De reguliere schuldhulpverlening voorziet niet in het regelen van schulden van zelfstandigen vanwege het ontbreken van specifieke deskundigheid. Ex-zelfstandigen worden wel geholpen. Daarnaast kan het Bbz (besluit bijstandsverlening zelfstandigen) in veel gevallen uitkomst bieden. Als een bedrijf in zichzelf levensvatbaar is, maar bv. tijdelijk niet genoeg winst maakt, kan een lening en/of een periodieke uitkering voor levensonderhoud worden verstrekt. Gemeente Barneveld voert het Bbz uit voor inwoners van Woudenberg.

In een enkel geval valt een ondernemer met schulden buiten de boot: als het bedrijf beëindigd wordt, maar nog niet alle stukken beschikbaar zijn en de bedrijfsafhandeling complex is. In deze situaties wordt doorgaans specialistische hulp ingeschakeld voor het regelen van de schulden. Gemiddeld wordt in Woudenberg daar eens per twee jaar gebruik van gemaakt. Per situatie moet beoordeeld worden welke oplossing het meest passend is. De eerste voorlichting en advisering verloopt via het spreekuur SHV.

Artikel 3. Aanbod schuldhulpverlening

Lid 1 en 2:

Hierin is aangegeven dat het college schuldhulpverlening verleent indien het college schuldhulpverlening noodzakelijk acht. Op deze manier wordt enerzijds recht gedaan aan het beleidsmatige uitgangspunt van de eigen verantwoordelijkheid. Daar waar de burger in staat moet worden geacht om de (dreigende) schuldenproblematiek zelf aan te pakken en te regelen, kan schuldhulpverlening achterwege blijven. Anderzijds wordt middels dit lid, evenals lid 2, recht gedaan aan het beleidsmatige uitgangspunt dat schuldhulpverlening selectief en gericht ingezet dient te worden. Daar waar sprake is van een schuldenpakket dat zich niet laat regelen in combinatie met een onregelbare verzoeker, kan een aanvraag worden geweigerd.

Dit artikel toont de kern van schuldhulpverlening nieuwe stijl: een gerichte en selectieve toepassing van schuldhulpverlening. Het gaat om maatwerk. De inzet van producten kan per situatie verschillen.

Lid 3:

In lid 3 van dit artikel worden 4 factoren genoemd die bepalen in welke mate de gemeente één of meerdere producten schuldhulpverlening aanbiedt:

• a.

  zwaarte en/of omvang van de schulden;

• b.

  psycho-sociale situatie;

• c.

  houding en gedrag van de aanvrager (motivatie);

• d.

  een eventueel eerder gebruik van schuldhulpverlening.

Dit is geen limitatieve opsomming. Beoordeling vindt gemotiveerd plaats door het college.

Toelichting ad a:

Om een aanbod voor een schuldregeling te krijgen wordt een problematische schuldensituatie meegewogen. Er zijn verschillende definities van problematische schulden in omloop. Onze definitie is in de lijn met de definitie die het NVVK hanteert in de Gedragscode Schuldhulpverlening van 2021.

Een problematische schuldsituatie is de situatie waarin te voorzien is dat een natuurlijke persoon schulden niet zal kunnen blijven afbetalen of is gestopt met afbetalen. In ieder geval een situatie waarin niet binnen 36 maanden alle openstaande vorderingen betaald kunnen worden (met een betalingsregeling)

Toelichting ad b en c:

Het aanbod schuldhulpverlening wordt afgestemd op de persoonlijke en financiële situatie van de belanghebbende. In sommige gevallen kan het college niet of nauwelijks iets betekenen voor een aanvrager. Als iemand zo verslaafd is dat hij nieuwe schulden blijft maken dan kan dit een schuldhulpverleningstraject belemmeren. Bij beoordeling van het doen van een aanbod vindt een analyse plaats waarbij gekeken wordt of:

• -

  er sprake is van een regelbare schuld (aanvrager heeft bijvoorbeeld geen fraudevorderingen of niet-saneerbare CJIB boetes dan wel omstandigheden waarbij de hoogte van de vorderingen niet kan worden vastgesteld zoals bij een nog lopende scheidingsprocedure) en/of;

• -

  er sprake is van een regelbare schuldenaar (aanvrager houdt zich onder andere aan afspraken en is gemotiveerd).

Toelichting ad d:

Als het college besluit geen aanbod te doen, dan vindt waar mogelijk overdracht naar flankerende hulpverlening plaats.

Lid 4:

Met verwijtbaar of onverantwoord leengedrag wordt bedoeld dat belanghebbende zich redelijkerwijs had kunnen realiseren dat de lening niet kan worden afgelost. Bijvoorbeeld wanneer verzoeker een nieuwe lening is aangegaan terwijl er al betalingsproblemen waren. Een ander voorbeeld is wanneer verzoeker een maximale lening voor inrichtingskosten via sociale zaken is aangegaan en vervolgens in hetzelfde jaar, een andere lening of krediet is aangegaan voor het kopen consumptiegoederen. Er is sprake van verminderde verwijtbaarheid wanneer het onverantwoorde leengedrag voortkomt uit bijvoorbeeld psychiatrische problematiek, in dergelijke gevallen kan geen of een kortere wachttijd worden opgelegd.

Artikel 4. Budgetbeheer

Budgetbeheer heeft als doel de financiële situatie van de hulpvrager te stabiliseren en hem/haar te coachen naar zelfredzaamheid. In beginsel is anderhalf een jaar voldoende om tot zelfredzaamheid te komen. Als het binnen die termijn niet lukt, moet ingeschat worden of dit alsnog in korte tijd lukt, of dat beschermingsbewind aan de orde is. Het kan ook nodig zijn de termijn van twaalf maanden te verlengen omdat er een aanvraag beschermingsbewind loopt, en de periode tot het besluit van de rechter overbrugd moet worden.

Aan de verlenging is bewust geen termijn gekoppeld. De praktijk van schuldhulpverlening laat zich niet altijd vatten in vaste termijnen. De noodzakelijke verlenging wordt door de schuldhulpverlener bepaald.

Als er geen hoofdtraject schuldhulpverlening is, is budgetbeheer vaak niet nodig. In een enkel geval komt het voor dat iemand toch graag in budgetbeheer wil. Als de schuldhulpverlener daartoe geen noodzaak ziet, komen de kosten van intake en maandbeheer voor rekening van de hulpvrager.

Artikel 5. Verplichtingen

Lid 1:

Met dit artikel wordt de eigen verantwoordelijkheid van de hulpvrager voorop gesteld. Het behoort tot de verantwoordelijkheid van mensen zelf om tijdig de benodigde informatie te geven en medewerking te verlenen. Dit geldt zowel in de fase van aanvraag als gedurende de looptijd van een traject.

Lid 2:

Wat betreft de verplichting tot medewerking is in lid 2 een aantal verplichtingen benoemd. Dit is geen limitatieve opsomming.

Gedurende het proces waarbij de hulpvraag wordt vastgesteld en een inventarisatie van de mogelijkheden van dienstverlening plaatsvindt, is het noodzakelijk dat de belanghebbende een aantal voorwaarden en verplichtingen nakomt. Deze worden in een beschikking bevestigd. Afspraken niet zijnde voorwaarden en verplichtingen kunnen ook schriftelijk worden gedaan. Dit om pragmatische redenen en het behouden van een slagvaardige werkwijze.

Lid 3:

Bij het verbod op het maken van nieuwe schulden wordt ook bedoeld het nakomen van lopende betalingsverplichtingen, het aangaan van abonnementen op bijvoorbeeld tijdschriften of mobiele telefonie, etc. Als er bijvoorbeeld sprake is van schuld als gevolg van naheffing energielast en deze is niet disproportioneel, dan hoeft dergelijke schuld geen gevolgen te hebben voor het schuldhulpverleningstraject.

Lid 4:

De inspanningsplicht om het (gezins)inkomen te verhogen kan door het verkrijgen of uitbreiden van arbeid en door het aanvragen van inkomensvoorzieningen, alimentatie, heffingskortingen en belastingteruggave. Om schuldhulpverlening te doen slagen is de medewerking en de inzet van de verzoeker nodig.

Lid 6:

Schuldhulpverlening is maatwerk en om te komen tot het beoogde eindresultaat is de inzet van middelen en instrumenten per persoon verschillend. Naast de algemene uit de wet en voorgaand lid voortvloeiende verplichtingen kan het ook aan de orde zijn dat er nog extra verplichtingen, bijvoorbeeld met betrekking tot flankerende hulp, opgelegd moeten worden om het eindresultaat van een zo bestendig mogelijke, schuldenvrije situatie te bereiken. Een limitatieve opsomming hiervan is ongewenst omdat het aantal (combinaties van) instrumenten uiteenlopend is.

Artikel 6. Weigeringsgronden

Indien verzoeker niet of in onvoldoende mate zijn verplichtingen nakomt zoals neergelegd in artikel 5 kan het college besluiten om schuldhulpverlening te weigeren dan wel te beëindigen. Alvorens dat te doen wordt, conform lid 2, verzoeker eenmaal een termijn geboden om alsnog, de gevraagde medewerking te verlenen of informatie te verstrekken. De termijn die aan verzoeker wordt gesteld is in dit artikel bewust niet benoemd. De termijn dient een redelijke te zijn conform de Algemene wet bestuursrecht. Wat redelijk is, hangt samen met het type verplichting. Deze hersteltermijn is niet aan de orde wanneer er geen sprake meer kan zijn van een herstel. Zoals wanneer een verkeerd traject is ingezet ten gevolge van het achterhouden van informatie of het verstrekken van onjuiste informatie of wanneer verzoeker zich jegens de medewerker heeft misdragen.

Komt verzoeker ook gedurende de herstelperiode zijn verplichting niet na, dan kan het college besluiten tot weigering of beëindiging van de schuldhulpverlening. In het kader van eigen verantwoordelijkheid vereist het opleggen van een hersteltermijn maatwerk.

Sub c: Daar waar sprake is van een schuldenpakket dat zich niet laat regelen in combinatie met een niet regelbare verzoeker, kan een aanvraag worden geweigerd. Dit kan aan de orde zijn bij bepaalde vorderingen die ontstaan zijn als gevolg van ter kwade trouw handelen of ingeval er nog geen uitspraak is gedaan in een scheiding in combinatie met een nog niet inzichtelijk schuldenpakket.

Indien elke vorm van verwijtbaarheid ontbreekt wordt niet overgegaan tot weigering. Informatie, advies en/of een doorverwijzing staan open voor iedere verzoeker.

Artikel 7. Beëindigingsgronden

In dit artikel wordt beschreven wanneer schuldhulpverlening kan worden beëindigd.

Sub a: Dit behelst het goed doorlopen van een schuldregelingstraject met de daarbij benodigde nazorg.

Sub b en c: Het college toetst en beslist tijdens het schuldhulpverleningstraject naar bevinding of de vorm van hulpverlening nog aansluit bij de persoonlijke omstandigheden van de schuldenaar. Indien dat niet langer het geval is, wordt het traject beëindigd.

Sub d: Daar waar sprake is van een schuldenpakket dat zich niet laat regelen in combinatie met een niet regelbare verzoeker, kan een aanvraag worden geweigerd. Dit kan aan de orde zijn bij bepaalde vorderingen die ontstaan zijn als gevolg van ter kwade trouw handelen of ingeval er nog geen uitspraak is gedaan in een scheiding in combinatie met een nog niet inzichtelijk schuldenpakket.

Indien elke vorm van verwijtbaarheid ontbreekt wordt niet overgegaan tot weigering. Informatie, advies en/of een doorverwijzing staan open voor iedere verzoeker.

Sub f: Indien een belanghebbende zich verbaal of fysiek misdraagt, dan wordt een waarschuwing gegeven. Bij herhaling wordt de schuldhulpverlening beëindigd.

Indien een belanghebbende zich zeer ernstig misdraagt door intimidatie (uitoefenen van psychische druk) zaakgericht fysiek geweld (vernielingen), mensgericht fysiek geweld of een combinatie van agressievormen tegenover het college of zijn ambtenaren, onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met de uitvoering van de schuldhulpverlening, dan wordt de schuldhulpverlening zonder voorafgaande waarschuwing direct beëindigd.

Aangifte bij de politie kan aan de orde zijn.

Sub g: spreekt voor zich

Sub h: spreekt voor zich

Artikel 8. Recidive – hernieuwde aanvraag

Wat betreft de bevoegdheid tot weigering van een aanbod schuldhulpverlening in relatie tot eerdere trajecten / contacten schuldhulpverlening, zijn in dit artikel regels gesteld.

Op basis van het principe van eigen verantwoordelijkheid, wordt een nadrukkelijke grens gesteld aan het kunnen doen van hernieuwde aanvragen.

Bij het bepalen of een persoon al eerder gebruik heeft gemaakt van schuldhulpverlening telt de verleende schuldhulpverlening en/of de contacten daaromtrent vóór de inwerkingtreding van deze beleidsregels ook mee.

We kiezen voor een termijn van twee jaar omdat dit een redelijke termijn is. Binnen twee jaar kan veel gebeuren, waardoor het niet altijd onredelijk is dat iemand terugkomt voor schuldhulpverlening.

De grote beleidsvrijheid zoals aan de gemeente gegeven om een dergelijke recidivebepaling op te nemen, ontslaat de gemeente niet van de verplichting om, daar waar een onevenredige situatie ontstaat voor de burger, af te wijken van het bepaalde van artikel 8 indien nodig (ingevolge artikel 10: de hardheidsclausule). Dit kan zich bijvoorbeeld voordoen als de burger ernstige psychische problemen heeft. Uitgangspunt is en blijft evenwel het bepaalde in artikel 8.

Er is bewust voor gekozen de kosten van budgetbeheer of advies niet in rekening te brengen bij de recidivist. De reden hiervoor is dat er vaak beslag ligt, waardoor er geen ruimte is in het inkomen voor een eigen bijdrage.

Ook is er bewust voor gekozen wel budgetbeheer aan te bieden, met als doel stabilisatie en het voorkomen van crisissituaties.

Artikel 9. Nazorg

Nazorg is een onderdeel van het schuldhulpverleningstraject en start na afronding van de schuldregeling. Het is gericht op het voorkomen van terugval in oude gewoonten, die leidden tot het ontstaan van een (problematische) schuldensituatie, en draagt bij aan een bestendige financiële toekomst.

De klant wordt zowel voorafgaand aan het nazorgtraject als tijdens dit traject aangespoord om zelf een actieve houding aan te nemen. De vorm, waarin de gemeente nazorg biedt, is gebaseerd op een analyse van het daaraan voorafgaande traject, de onderliggende problematiek, de inmiddels bereikte resultaten en de prognose voor de toekomst. Dit wordt in een plan van aanpak “nazorg” omschreven. Nazorg duurt maximaal 12 maanden of zoveel korter naar het oordeel van het college.

Net als de voorgaande fases is ook de fase nazorg maatwerk en zal de inzet van middelen en instrumenten per persoon verschillend zijn. Een limitatieve opsomming hiervan is daarom niet aan de orde.

Artikel 10. Onvoorziene omstandigheden en hardheidsclausule

Dit artikel geeft ruimte aan het college om in onvoorziene gevallen af te wijken van de regels zoals neergelegd in deze beleidsregels.

Artikel 11. Inwerkingtreding en citeertitel

Dit artikel spreekt voor zich.