Standplaatsenbeleid 2023 Gemeente Lopik

De gemeente Lopik heeft geen specifieke verordening voor standplaatsen of markt vastgesteld. In 2015 is het standplaatsenbeleid gemeente Lopik vastgesteld. Vanwege de regels omtrent schaarse vergunningen moest het beleid worden geactualiseerd. Verder worden enkele zaken uit het beleid van 2015 aangepast en verduidelijkt. Het doel van dit beleid is dan ook:

• –

  het vaststellen van een kader voor de looptijd van schaarse standplaatsvergunningen;

• –

  het scheppen van een helder vastgelegd kader;

• –

  het scheppen van duidelijkheid over het te voeren beleid;

• –

  het bieden van zekerheid aan de betreffende ondernemers; en

• –

  het scheppen van duidelijkheid over toezicht en handhaving van het standplaatsenbeleid.

De definitie van een standplaats is verwoord in artikel 5:17, eerste lid, van de Algemene Plaatselijke Verordening Lopik (APV):

• 1.

  In deze afdeling wordt verstaan onder standplaats: het vanaf een vaste plaats op een openbare en in de openlucht gelegen plaats te koop aanbieden, verkopen of afleveren van goederen dan wel diensten, gebruikmakend van fysieke middelen, zoals een kraam, een wagen of een tafel.

• 2.

  Onder standplaats wordt niet verstaan:

  • a.

    een vaste plaats op een jaarmarkt of markt als bedoeld in artikel 160, eerste lid aanhef en onder h, van de Gemeentewet;

  • b.

    een vaste plaats op een evenement als bedoeld in artikel 2:24.

Deze beleidsregels zijn niet van toepassing op een standplaats op een jaarmarkt of markt als bedoeld in artikel 160, eerste lid, aanhef en onder h, van de Gemeentewet en ook niet op een evenement als bedoeld in artikel 2:24 APV.

De keuze van de gemeente voor een markt op grond van artikel 160, eerste lid, aanhef en onder h, van de Gemeentewet of standplaats op grond van artikel 5:17, eerste lid van de APV is afhankelijk van het aantal standplaatsen. Indien er behoefte is aan een grote uitbreiding van de huidige standplaatsen is het raadzaam om een marktverordening vast te stellen en een marktmeester aan te stellen. Hoe groter het aantal standplaatsen op een plek, des te groter is de behoefte aan regels en toezicht om de openbare belangen te waarborgen.

Wat exact onder ‘markt’ op grond van artikel 160, eerste lid, aanhef en onder h, van de Gemeentewet wordt verstaan is echter niet helder afgebakend. De wet geeft hier geen definitie van. Uit de jurisprudentie blijkt dat dit (mede) afhankelijk is van de locatie en de uitstraling van een verzameling standplaatsen.

Zowel bij de keuze voor standplaatsen als bij een markt kan er een maximum verbonden worden aan het verlenen van standplaatsvergunningen. Er zijn geen specifieke voor- of nadelen aan een standplaatsenbeleid of een marktbeleid. In de bestaande situatie is gekozen voor standplaatsvergunningen. Op dit moment is er geen concrete aanleiding om dit te wijzigen. Bovendien moet er dan ook specifiek regels worden opgesteld voor de markt, via bijvoorbeeld een marktverordening, beleid en een marktmeester. Zoals aangegeven lijkt hier op dit moment onvoldoende aanleiding voor.

Het college is bevoegd om standplaatsvergunningen te verlenen op grond van artikel 5:18 van de APV. Op grond van artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) kan het college de uitoefening van de haar toekomende bevoegdheden regelen door beleidsregels vast te stellen. De beleidsregels kunnen als gevolg van het vierde lid van artikel 1:3 van de Awb betrekking hebben op de afweging van belangen, de vaststelling van feiten of de uitleg van wettelijke voorschriften.

Een vaste standplaats is een standplaats die op een vaste locatie in de gemeente wordt ingenomen en die gedurende het hele jaar of een deel van een jaar één dag in de week wordt vergund. Bij het verlenen van een standplaatsvergunning sluiten wij zoveel als mogelijk aan op de bestaande situatie. Dit betekent dat wij onderstaande uitgangspunten hanteren.

Looptijd vaste standplaatsvergunning

Het beleid uit 2015 was niet in overeenstemming met de Europese Dienstenrichtlijn en jurisprudentie over schaarse vergunningen. Een standplaatsvergunning is een schaarse vergunning en daarvan is bepaald dat die alleen voor bepaalde tijd mag worden verleend. In de afgelopen jaren werden de standplaatsvergunningen voor de duur van één jaar verleend. Dit was erg kort en zorgde voor ondernemers voor onduidelijkheid en jaarlijkse kosten voor leges.

Een voorwaarde die de Europese Dienstenrichtlijn stelt aan de duur van een vergunning is dat de vergunninghouder de tijd moet krijgen om zijn investeringen terug te verdienen. Een specifieke geldigheidsduur wordt echter niet voorgeschreven. Om de ondernemers meer zekerheid te bieden om hun investeringen terug te verdienen en daarbij ook een inkomen te verdienen worden de vaste standplaatsvergunningen voortaan verleend voor 10 jaar. Deze termijn is gebaseerd op adviezen van de VNG en SEO waaruit een terugverdientijd volgt van tussen de 9 en 12 jaar¹². Bestaande vaste standplaatsvergunningen die voor onbepaalde tijd zijn verleend, worden ook voor een periode van 10 jaar verleend na de vaststelling van dit beleid. Deze vergunningen voor onbepaalde tijd zijn reeds enkele jaren verleend en een termijn van 10 jaar vanaf vaststelling wordt gezien als een redelijke termijn, waarin ondernemers hun investeringen kunnen terugverdienen en waarbij ook voldoende tijd is om zich voor te bereiden op de nieuwe situatie met een vergunning van bepaalde tijd.

Maximumstelsel

Een standplaatsvergunning wordt voor één locatie, per natuurlijk persoon, per dag uitgegeven. Op donderdagmorgen wordt het Willem-Alexanderplein in het centrum van Lopik gebruikt voor meerdere standplaatsen. De standplaatsen worden gesitueerd op en bij de verhoging, zie in bijlage 1 de tekening van het centrumplan. Het aantal standplaatsen op donderdagmorgen blijft hetzelfde als in het beleid uit 2015. Dit betekent dat er op donderdagmorgen een maximum van tien standplaatsen is. Op de overige dagen kan per locatie (de locaties zijn in onderstaand standplaatsenoverzicht vermeld) per dag één standplaatsvergunning verleend worden. Deze maximumstelsels worden ingesteld ter voorkoming van overlast.

Brancheren

Op donderdagmorgen is er een maximum van tien standplaatsen op het Willem- Alexanderplein in Lopik. De branchering is als volgt. Maximaal twee standplaatsen met verkoop van:

• –

  vis of;

• –

  kaas of;

• –

  aardappelen, groente en fruit of;

• –

  brood en banket of;

• –

  bloemen en planten of;

• –

  snacks of;

• –

  textiel.

Daarnaast worden 4 standplaatsen in een overige categorie toegestaan. Dit zijn er 2 meer dan in het beleid uit 2015. Hierdoor wordt meer ruimte geboden voor overige standplaatsen.

Met deze bovenstaande branchering komt het aantal uit op achttien standplaatsen. Het maximum standplaatsen voor de donderdagmorgen blijft voorlopig tien standplaatsen.

Op de overige dagen en op de overige standplaatslocaties kan er maximaal één standplaatsvergunning per dag verleend worden aan een standplaatshouder die ter plaatse bereid voedsel verkoopt, bijvoorbeeld vis of snacks (geen kaas). De standplaatshouder die kaas verkoopt op donderdagmorgen in Benschop mag door verworven rechten daar blijven staan. Indien deze standplaatshouder ermee stopt mag er geen nieuwe standplaatshouder met de verkoop van kaas komen op deze standplaatslocatie.

Op de volgende locaties worden seizoensgebonden standplaatsen toegestaan: deze plekken zijn niet het hele jaar in gebruik en worden ingenomen voor de verkoop van seizoensgebonden producten. Het gaat bijvoorbeeld om verkoop van koek en zopie gedurende de perioden dat er ijs ligt, verkoop van oliebollen en kerstbomen in de winter en tijdens warme perioden in de zomermaanden verkoop van ijs. Deze seizoensgebonden standplaatsen worden voor een periode per jaar verleend en zijn dus niet meerjarig.

Een incidentele standplaats is een tijdelijke standplaats die sporadisch en niet stelselmatig wordt ingenomen. Het gaat hier om verkoop of promotie van commerciële producten/diensten. Een incidentele standplaatsvergunning kan voor 1 dag en maximaal 5 aaneensluitende dagen worden verleend.

Het komt voor dat incidentele standplaatsen op donderdagochtend wil aansluiten. Hiervoor wordt de mogelijkheid geboden voor een standplaatsvergunning per donderdagmorgen. Er wordt maximaal 1 extra standplaatsvergunning (incidenteel of ideëel) per donderdagmorgen verleend.

Een ideële standplaats is een standplaats met een maatschappelijk belang. Bijvoorbeeld voor instellingen die voorlichting geven en preventiewerk verrichten op het gebied van de volksgezondheid, zoals het bevolkingsonderzoek, educatieve doelen, politieke partijen in het kader van verkiezingen, voorlichting door de overheid, etc. Ook kan het gaan om een standplaats die wordt ingenomen door een charitatieve instelling of organisatie zonder winstoogmerk. Indien een standplaats tijdelijk wordt ingenomen ten behoeve van een maatschappelijk belang kan het college vergunning verlenen.

Het college wijst de locatie per aanvraag aan. De ideële standplaats kan ook op donderdagmorgen aansluiten bij de vaste standplaatsen, met dien verstande dat er maximaal 1 standplaats (incidenteel of ideëel per donderdagmorgen wordt verleend.

In beginsel worden standplaatsvergunningen uitsluitend verleend conform de uitgangspunten zoals genoemd in paragraaf 2.2 tot en met 2.6. Nieuwe initiatieven, die een meerwaarde (kunnen) hebben voor de gemeente Lopik, worden voorgelegd aan het college. Op basis van een brede belangenafweging kan het college besluiten of er in de openbare ruimte nog plaats is voor extra standplaatsen en of deze standplaatsen een meerwaarde hebben voor de gemeente. Ook kan het college de geldigheid van deze vergunning nader bepalen met een maximum van 10 jaar. Een vergunning is mogelijk als de gemeente vindt dat andere belangen zwaarder wegen dan de belangen op grond waarvan de vergunning volgens het beleid niet kan worden verleend (bijvoorbeeld maatschappelijk toegevoegde waarde).

De APV geeft een aantal toetsingscriteria voor de beoordeling van aanvragen voor standplaatsen. De toetsingscriteria worden in deze paragraaf beschreven en aangevuld, zijn op alle standplaatsen van toepassing.

Richtlijnen uit de APV en mogelijkheid tot afwijken beleid

Verlening standplaatsvergunning

Voor het in gebruik nemen van een standplaats is een vergunning nodig van het college van burgemeester en wethouders. Deze vergunning wordt aangevraagd bij de gemeente Lopik en wordt afgehandeld binnen de in de APV gestelde termijn.

Een vergunning wordt slechts verleend indien wordt voldaan aan de in dit beleid opgenomen uitgangspunten. In bijzondere gevallen kan het college afwijken van dit beleid.

Persoonsgebonden karakter

De standplaatsvergunning is persoonsgebonden. Dit betekent dat slechts de natuurlijke persoon vermeld op de standplaatsvergunning gerechtigd is de standplaats in te nemen. Deze natuurlijke persoon dient de standplaats ook altijd zelf in te nemen. De standplaatsvergunning is, op de hierna beschreven uitzonderingen na, niet overdraagbaar.

Uitzonderingen op persoonsgebonden karakter

Bij afwezigheid wegens langdurige ziekte mag de vergunninghouder zich tijdens de duur van de ziekte laten vervangen voor een termijn van maximaal 13 weken, gerekend vanaf de eerste dag van afwezigheid op de standplaats. Vervanging is pas toegestaan na schriftelijke toestemming van het college. Indien het college niet binnen 1 week na het verzoek reageert, dan mag ervan worden uitgegaan dat toestemming is verleend.

Indien de vergunninghouder overlijdt, kan het college de vergunning overschrijven op de achterblijvende echtgenoot/echtgenote of geregistreerde partner, of een van de meewerkende kinderen, als daarvoor een aanvraag binnen 8 weken na het overlijden wordt ingediend. De aanvrager dient uiteraard aan de gestelde criteria te voldoen.

De standplaatshouder kan de standplaats verkopen aan een personeelslid, mits het personeelslid aan de gestelde criteria voldoet.

Procedure afhandeling vergunningaanvragen

• 1.

  Alle beschikbare standplaatsen in de gemeente Lopik worden gepubliceerd in het lokale huis-aan-huisblad en/of de gemeentelijke website. Met de inwerkingtreding van het standplaatsenbeleid is er sprake van een maximumstelsel voor wat betreft het innemen van standplaatsen in de gemeente Lopik.

• 2.

  Standplaatsen die vrijkomen, worden gepubliceerd in het lokale huis-aan-huisblad zodat geïnteresseerden hierop kunnen reageren. Bij meerdere geïnteresseerden wordt er geloot. Indien er binnen de gestelde termijn geen reactie komt op een publicatie, kan de vergunning worden verleend aan degene die hier als eerste een aanvraag voor doet. Er wordt geen wachtlijst bijgehouden.

• 3.

  Standplaatshouders krijgen een standplaatsvergunning voor onbepaalde tijd. Indien een standplaatshouder niet meer van zijn vergunning gebruik wil maken dient de vergunning schriftelijk opgezegd worden. De standplaatshouder heeft een opzegtermijn van twee kalendermaanden. Het college kan een standplaatsvergunning opzeggen met een opzegtermijn van een jaar.

• 4.

  Indien er geen locaties beschikbaar zijn wordt de aanvraag afgewezen.

Aanvullende voorschriften

• •

  De maximale omvang van een verkoopwagen inclusief uitstalling is afhankelijk van de ruimte die een locatie biedt. De richtlijn is 20 m2. De omvang wordt aangegeven in de vergunning.

• •

  Standplaatsen komen niet in aanmerking voor een terrasvergunning. Terrasvergunningen zijn voorbehouden aan horecagelegenheden;

• •

  De standplaatshouder dient te voldoen aan de eisen van de Warenwet;

• •

  De standplaatshouder dient zich te houden aan de Winkeltijdenwet en de Winkeltijdenverordening Lopik. Hij/zij mag vanaf een half uur voor opening tot een half uur na sluiting op de standplaats aanwezig zijn om deze in te richten;

• •

  De verkoopwagens dienen op eerste aanzegging, van de bevoegde medewerker, van de gemeente of politie verwijderd te worden indien omstandigheden daartoe aanleiding geven;

• •

  Per natuurlijk persoon wordt per week, per branche en per locatie één standplaatsvergunning verleend, met uitzondering van donderdagmorgen op het Koning Willem-Alexanderplein in Lopik. Dit betekent dat een standplaatshouder op donderdagmorgen en op één andere dag in de week op het Willem-Alexanderplein ter plaatse bereid voedsel kan verkopen.

• •

  De natuurlijke persoon mag de standplaats niet onderverhuren en dient zelf het grootste deel van de dag aanwezig te zijn op de standplaats. Hiervoor kan bij langdurige ziekte een uitzondering worden gemaakt, mits vervanging plaatsvindt door voldoende gekwalificeerd personeel;

• •

  De standplaats dient na afloop van de vergunning schoon en in oorspronkelijke staat opgeleverd te worden.

Innemen standplaats

De standplaats dient te worden ingenomen met een mobiele verkoopinrichting, dan wel kraam die aan het einde van de verkooptijd van die dag wordt verwijderd en mag alleen gedurende de tijden weergegeven in de standplaatsenvergunning geopend zijn voor verkoop. De standplaats mag een half uur voor opening tot een half uur na sluiting worden ingericht.

Veiligheid

• •

  Brandveiligheid: op een afstand van minder dan vijf meter vanaf bebouwing mag geen standplaats worden ingenomen in verband met gevaar voor overslag van brand in het geval dat brand op de standplaats ontstaat. Mogelijkheden voor uitzonderingen op deze regel worden door de brandweer beoordeeld.

• •

  Sociale veiligheid: in het belang van de sociale veiligheid dient de openbare ruimte open en controleerbaar te zijn. Een standplaats mag daarom niet op een zodanige locatie worden gesitueerd dat aan deze uitgangspunten afbreuk wordt gedaan

Voorkomen of beperken van overlast

In het kader van de Wet Milieubeheer mag in de directe nabijheid van woonbebouwing of andere zogenaamde gevoelige gebouwen, zoals een medisch centrum, niet gefrituurd, gebakken of gebraden worden.

Ongehinderde doorgang van het verkeer of verkeersveiligheid

Kramen e.d. mogen een vlotte doorstroom van voetgangers niet beletten. Ook gehandicapten in rolstoelen, scootmobielen etc. dienen voldoende doorgang te behouden ondanks de aanwezigheid van standplaatsen. Een standplaats mag geen verkeer- of parkeerhinder tot gevolg hebben. Standplaatsen mogen voorts geen verkeersgevaarlijke situaties opleveren doordat zij bijvoorbeeld het zicht op naderend verkeer ontnemen. Bij de bepaling van de locaties voor standplaatsen wordt bovendien rekening gehouden met de toegankelijkheid voor hulpverleningsdiensten ingeval van calamiteiten. Kabels, leidingen, rioolputten e.d. dienen bereikbaar te zijn ten behoeve van reparatie of onderhoud.

Voorzieningen ten behoeve van standplaatsen

Afhankelijk van het soort standplaats dat op een bepaalde locatie gesitueerd wordt, kunnen eventueel (nuts)voorzieningen worden aangebracht. De gemeente beslist per locatie of zij een voorziening aanlegt of niet. Op het plein in het centrum van Lopik is elektriciteit aanwezig.

Standplaatsen op privaatterrein van een andere rechthebbende dan de gemeente

Standplaatsen op privaatterrein maken deel uit van het standplaatsenbeleid.

Afbakening

Deze notitie beperkt zich tot de standplaatsen als bedoeld in hoofdstuk 5, afdeling 4 van de APV. Een streekproductenmarkt, kiosken en standplaatsen op een jaarmarkt of tijdens een evenement vallen buiten het bereik van het Standplaatsenbeleid. Indien aan dit soort zaken behoefte bestaat kan daarvoor een (incidentele) evenementenvergunning aangevraagd worden.

Verder is het verboden zonder vergunning een standplaats in te nemen niet van toepassing voor zover daar in voorzien wordt door de Wet Milieubeheer, de Wet beheer rijkswaterstaatwerken of het Provinciaal wegenreglement (artikel 5:20, eerste lid, van de APV.)

De weigeringsgronden voor een standplaatsvergunning zijn geregeld in artikel 1:8 en artikel 5:18 van de APV. Artikel 1:8 regelt de generieke weigeringsgronden. Hieronder valt specifiek voor standplaatsen bijvoorbeeld verkeersveiligheid en overlast van afval, geluid en geur.

Economische belangen mogen bij de afgifte van standplaatsvergunningen geen rol spelen. Het reguleren van concurrentieverhoudingen wordt niet als belang van de gemeente aangemerkt. De concurrentiepositie van een gevestigde winkelier is in beginsel dan ook geen reden om een standplaatsvergunning te weigeren.

Het juridisch kader is echter breder dan de APV. Naast de APV kunnen ook andere regelingen of wetten van toepassing zijn op de standplaatshouder. Deze regelingen en wetten zijn opgenomen in bijlage 2.

Handhaving van de standplaatsen kan plaatsvinden op basis van:

• a.

  de verleende vergunning,

• b.

  de APV,

• c.

  de Woningwet en

• d.

  de Wet op de Ruimtelijke ordening (illegale bouwwerken).

De gemeente Lopik is bevoegd hierop te handhaven. Diverse sancties zijn mogelijk zoals het aanzeggen van bestuursdwang of opleggen van een last onder dwangsom, met als uiterste sanctie het afbreken van de standplaats door de Gemeente Lopik. De daartoe aangewezen medewerker(s) van het taakveld Handhaving (is/zijn belast met toezicht, controle en handhaving. Tevens is het mogelijk om door een opsporingsambtenaar van de politie een proces-verbaal op te laten maken. Er dient afstemming tussen deze partijen plaats te vinden.

Aan de vergunning worden diverse voorschriften verbonden. Al deze voorschriften zijn erop gericht de belangen van openbare orde, veiligheid, milieu en volksgezondheid te beschermen alsmede de controle op een juist gebruik van de vergunning mogelijk te maken.

In de vergunning wordt ten minste vermeld:

• a)

  een duidelijke omschrijving van de toegewezen standplaats, met vermelding van de locatie en de afmetingen;

• b)

  de artikelen of de groep van artikelen die door de vergunninghouder op de hem toegewezen standplaats mogen worden verkocht;

• c)

  de dag en de tijden waarop van de standplaats gebruik mag worden gemaakt.

De gemeente Lopik is niet aansprakelijk voor de schade of ongevallen die door of vanwege het gebruik van de vergunning van de standplaats worden veroorzaakt.

Eventuele beschadigingen worden spoedig door de gemeente Lopik hersteld, maar wel op kosten van de standplaatshouder indien blijkt dat deze de veroorzaker van de schade is. De uitvoering van de controle op de eventuele schade vindt plaats door de gemeentelijke toezichthouder(s). De toezichthouder benadert de desbetreffende afdeling voor het herstel van de schade en zorgt ervoor dat de rekening bij de standplaatshouder terecht komt.