| Organisatie | Wassenaar |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Lijst verzwaard adviesrecht en verplichte participatie gemeente Wassenaar 2023 |
| Citeertitel | Lijst verzwaard adviesrecht en verplichte participatie gemeente Wassenaar 2023 |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | bestuur en recht |
| Eigen onderwerp |
Geen
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 01-01-2024 | nieuwe regeling | 30-10-2023 | Z/23/073059/360599 |
De Omgevingswet: de rol van de raad
De gemeenteraad stelt de kaders en het strategisch beleid van de gemeente vast en toetst en controleert of het college van burgemeester en wethouders (college) het beleid volgens afspraak en naar tevredenheid heeft uitgevoerd. In essentie blijft de rolverdeling tussen de gemeenteraad en het college na de inwerkingtreding van de Omgevingswet onveranderd. Wel krijgt het college meer bevoegdheden bij de uitvoering van het beleid. De raad krijgt met het verzwaard adviesrecht de mogelijkheid om vooraf een bindend advies te geven aan het college. Het college daar niet van afwijken.
De huidige situatie: verklaring van geen bedenkingen (vvgb)
Initiatieven passen niet altijd in het bestemmingsplan. Soms is het ook niet mogelijk om via een binnenplanse afwijking of de zogenaamde kruimelgevallenregeling medewerking te verlenen. Onder de huidige wetgeving kan het college dan uitsluitend een omgevingsvergunning verlenen met instemming van de gemeenteraad, een zogenoemde verklaring van geen bedenkingen (vvgb). Om het proces te bespoedigen en dus sneller vergunningen te kunnen verlenen heeft de raad vier categorieën aangewezen waarin geen vvgb nodig is. De eerste drie categorieën van initiatieven zijn die waarover de gemeenteraad in een eerder stadium al een besluit genomen heeft. De vierde categorie van initiatieven behelst die waar de raad nog geen besluit over genomen heeft, maar waarvoor de raad kenbaar maakt dat er géén verklaring van geen bedenkingen nodig is. De raad kan dus nog altijd besluiten dat hij wel of geen verklaring van geen bedenkingen wil afgeven voor een project.
Nieuwe situatie: verzwaard adviesrecht & verplichte participatie
Onder de Omgevingswet is het precies omgekeerd. Dan wijst de gemeenteraad gevallen aan waarin een bindend/verzwaard advies nodig is om af te wijken van het omgevingsplan (artikel 16.15a, lid b. onder 1 Omgevingswet). Voor de niet-aangewezen gevallen is er geen adviesrecht. Het gaat hier om een adviesrecht en niet om instemming. De uitkomst van het advies is bindend voor het college en het college verleent de vergunning met inachtneming van het advies. Als de gemeenteraad een negatief advies geeft, dan mag het college de omgevingsvergunning niet verlenen.
Verder is onder de Omgevingswet de initiatiefnemer verantwoordelijk voor het organiseren van participatie. Dit gebeurt in een vroegtijdig stadium, voordat de aanvraag omgevingsvergunning wordt gedaan. Via een participatieverslag toont de initiatiefnemer bij de aanvraag aan of, en zo ja hoe burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en bestuursorganen bij de voorbereiding zijn betrokken en wat de resultaten zijn. Participatie is vormvrij. De initiatiefnemer heeft zelf de vrijheid om het participatietraject vorm te geven. Het kan voorkomen dat de initiatiefnemer participatie niet heeft georganiseerd. De gemeenteraad heeft de mogelijkheid om participatie verplicht te stellen bij aangewezen buitenplanse omgevingsplanactiviteiten. Hiermee wordt het een weigeringsgrond. Een buitenplanse omgevingsplanactiviteit is een activiteit die in strijd is met het (tijdelijke) omgevingsplan.
In strijd met gemeentelijke regelgeving: de buitenplanse omgevingsplanactiviteiten
De raad kan gebruik maken van verzwaard adviesrecht als de activiteiten die in de lijst verzwaard adviesrecht zijn opgenomen buitenplans zijn. Hiernaast kan de raad de initiatiefnemer verplichten om aan participatie te doen als de activiteiten die in de lijst verplichte participatie zijn opgenomen, buitenplans zijn.
Eenvoudigere en snellere procedures, maar het college mag de uitgebreide procedure toepassen voor genoemde activiteiten
Initiatieven met veel impact worden in de praktijk altijd voorafgegaan door een vooroverleg/voorbereidende fase. Deze standaardwerkwijze worden door de wetgever, de VNG en de gemeente zelf onderschreven en uitgedragen. In deze voorbereidende fase worden initiatieven getoetst en indien nodig wordt de stap richting de gemeenteraad in een vroegtijdig stadium genomen.
De Omgevingswet heeft wel als doel om besluitvorming over initiatieven sneller en overzichtelijker te laten verlopen. Bij afwijkingen van het omgevingsplan is de reguliere procedure van toepassing. Dit betekent in principe 8 weken, optioneel 6 weken verlenging. Hoewel er enkele gevallen zijn waarbij de termijn kan worden verlengd is de planning van de raadscyclus, en daarmee het agenderen in de gemeenteraad, geen reden om de procedure te verlengen. Verlenging is bijvoorbeeld mogelijk op verzoek van de aanvragen of als het bevoegd gezag dat beslist.
Hoewel onwaarschijnlijk, kan het zijn dat een omgevingsvergunning voor een initiatief met veel impact direct wordt aangevraagd. Overschrijding van de termijn levert geen vergunning van rechtswege op. De initiatiefnemer kan het bevoegd gezag in gebreke stellen en na verloop van twee weken begint de dwangsom te lopen. De hoogte van de dwangsom is door de wetgever gemaximeerd op €1442. Dit onderschrijft de noodzaak voor een vlot proces.
De activiteiten in deze lijst hebben veel impact voor de fysieke leefomgeving in Wassenaar. Het college (bevoegd gezag) kan besluiten om voor aanvragen in deze lijst, de uitgebreide procedure toe te passen zoals bedoeld in afdeling 3.4 van de Awb. In dat geval moet dit gemotiveerd worden door het college en wordt de aanvrager in de gelegenheid gesteld een zienswijze in te dienen (artikel 16.65 lid 4 en 5 Omgevingswet).
Opbouw van de lijst | beleidsneutraal
Een buitenplanse omgevingsplanactiviteit is in strijd met gemeentelijke regelgeving. Dit hoeft niet te betekenen dat een buitenplanse activiteit in strijd is met gemeentelijk beleid. Sterker nog, er zijn in de lijst activiteiten opgenomen die binnen het beleid passen. Ook zijn er in de lijst activiteiten opgenomen die in strijd zijn met het beleid. De activiteiten die binnen beleid vallen, kunnen nog steeds een grote impact hebben op de fysieke leefomgeving. Denk hierbij aan activiteiten waarbij een inpassing van een ontwikkeling, zoals een school of een sporthal, leiden tot transformatie en functiewijziging van de omgeving. De activiteiten die in strijd zijn met beleid, hebben hoe dan ook impact op de fysieke leefomgeving en moeten worden voorzien van verzwaard adviesrecht.
Dit betekent dat die activiteiten waarbij sprake is van evidente strijdigheid met gemeentelijk beleid en veel impact hebben, in de lijst staan opgesomd.
De activiteiten in de lijst zijn onderverdeeld naar de gebieden uit de structuurvisie: buitengebied, centrum, bedrijventerreinen en woonwijken. Een activiteit kan een grotere impact hebben in het buitengebied, dan op een bedrijventerrein.
De Omgevingswet stimuleert de gemeente om met initiatiefnemers mee te denken en niet op voorhand initiatieven te weigeren die in strijd zijn met regelgeving en/of beleid. De activiteiten die in deze lijst zijn opgenomen en in strijd zijn met regelgeving en beleid kunnen in de praktijk voorkomen. De initiatieven die onwenselijk zijn vinden geen doorgang en worden door deze lijst niet per definitie mogelijk gemaakt. Er wordt géén nieuw beleid gemaakt. Het is slechts een wijziging van de raads- en collegebevoegdheden in de geest van de Omgevingswet.
De lijst moet ook uitvoerbaar zijn
Het kan zijn dat een aantal activiteiten in de lijst onderdeel is van een project. Dat levert geen probleem op, zolang de raad wel om advies gevraagd wordt. Met name wat betreft participatie moet rekening gehouden worden met beperkte gemeentelijke capaciteit om initiatiefnemers te ondersteunen. Er wordt een handreiking participatie opgesteld, waarin wordt verduidelijkt wat de gemeente verwacht van de initiatiefnemer op het gebied van participatie. Voor het toetsen of voldaan is aan gewenste participatie is eveneens maar beperkte capaciteit beschikbaar.
De inwerkingtreding van de lijst met gevallen waarvoor advies van de gemeenteraad nodig is voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit, als bedoeld in artikel 16.15 a lid b. onder 1 van de Omgevingswet’ en de lijst van gevallen met een verplichte participatie-eis, als bedoeld in ‘artikel 16.55, zevende lid van de Omgevingswet’, staat gelijk aan de datum inwerkingtreding van de Omgevingswet.
De toekomst brengt altijd nieuwe kansen en bedreigingen. Daarom is het belangrijk om deze lijst dynamisch te houden en na twee jaar te evalueren en zo nodig aan te passen. Zo is het voor de raad mogelijk om activiteiten aan de lijst toe te voegen of te schrappen.
Lijst van gevallen verzwaard adviesrecht en verplichte participatie
Verzwaard adviesrecht is verplicht voor: Buitenplanse activiteiten, die strijdig zijn met beleidskaders, onafhankelijk van de omvang en impact van de activiteit. |
Bijlage 2: Definitie van beschermde omgevingen
Onder beschermde omgevingen worden gebieden, locaties en objecten verstaan waarbij bepaalde aanwezige historisch-ruimtelijke, landschappelijke en/of cultuurhistorische waarden en/of elementen beschermd moeten worden. Op basis van huidige Rijks-, provinciale en gemeentelijke regelgeving zijn de volgende beschermde omgevingen aan te wijzen: