| Organisatie | Zeewolde |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Verordening nadeelcompensatie gemeente Zeewolde 2024 |
| Citeertitel | Verordening nadeelcompensatie gemeente Zeewolde 2024 |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | bestuur en recht |
| Eigen onderwerp |
Geen
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 01-01-2024 | nieuwe regeling | 02-11-2023 | R11S007/V320 |
In deze verordening wordt verstaan onder:
adviescommissie: een schadebeoordelingscommissie bestaande uit één of meerdere door het bestuursorgaan te benoemen onafhankelijke deskundigen die niet werkzaam zijn onder de verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan. Indien de commissie uit meer leden bestaat, wijst het bestuursorgaan de voorzitter aan;
belanghebbende: degene die de activiteit verricht en met wie een overeenkomst als bedoeld in artikel 13.3c, eerste lid, van de Omgevingswet is gesloten, of als sprake is van een schadeveroorzakend besluit naar aanleiding van een aanvraag, zoals geregeld in artikel 13.3d van de Omgevingswet: de aanvrager van dat besluit of degene die de toegestane activiteit verricht;
De aanvrager maakt gebruik van een door het bestuursorgaan beschikbaar gesteld (elektronisch) formulier.
Het bestuursorgaan wijst de indiener van de aanvraag op de verschuldigdheid van het recht en deelt hem mee dat het verschuldigde bedrag binnen vier weken na de dag van verzending van de mededeling dient te zijn bijgeschreven op de rekening van de gemeente dan wel op de aangegeven plaats dient te zijn gestort. Indien het bedrag niet binnen deze termijn is bijgeschreven of gestort, wordt de aanvraag buiten behandeling gelaten, tenzij redelijkerwijs niet kan worden geoordeeld dat de indiener in verzuim is geweest.
Artikel 6. Werkwijze van de adviescommissie
Alvorens een advies uit te brengen zendt de adviescommissie binnen zestien weken na de dagtekening van de opdracht tot advisering een concept daarvan aan het bestuursorgaan, aan de aanvrager en aan de belanghebbenden. De adviescommissie kan deze termijn onder opgaaf van redenen maximaal 4 weken verlengen;
In het geval tijdig reacties zijn ingediend, brengt de adviescommissie binnen vier weken na het verstrijken van de in het vijfde lid bedoelde termijn een advies uit aan het bestuursorgaan, waarbij de betreffende reacties zijn betrokken. De adviescommissie kan deze termijn onder opgaaf van redenen eenmaal met ten hoogste vier weken verlengen;
Artikel 8. Uitbetaling schadevergoeding
Bij gehele of gedeeltelijke toewijzing van een aanvraag, wordt het toegewezen bedrag uiterlijk betaald bij het onherroepelijk worden van het besluit op de aanvraag.
Artikel 10. Bijzondere projecten
De raad van de gemeente kan voor bijzondere projecten een afzonderlijke regeling treffen, waarin de bepalingen van deze verordening worden aangevuld dan wel daarvan wordt afgeweken.
Aldus besloten door de raad van de gemeente Zeewolde in zijn openbare vergadering van 2 november 2023.
de griffier,
B. de Winter
de voorzitter,
G.J. Gorter
Op 1 januari 2024 treedt de nadeelcompensatieregeling, titel 4.5 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb), in werking. In die regeling worden bestaande regelingen voor nadeelcompensatie in verschillende wetten en buitenwettelijke regelingen samengevoegd en geharmoniseerd. Titel 4.5 van de Awb voorziet in een algemene regeling in de Awb van de vergoeding (of tegemoetkoming) van schade door rechtmatig overheidshandelen. Daarbij kan worden gedacht aan verzoeken wegens winst- of inkomstenderving, gederfde huurinkomsten, of de lagere opbrengst bij de verkoop van een bedrijf of een onroerende zaak.
Op 1 januari 2024 treedt ook de Omgevingswet (hierna: Ow) in werking. In de Ow is een nadeelcompensatieregeling opgenomen die aansluit op de generieke regeling uit de Awb (hoofdstuk 15 van de Ow).
Normaal maatschappelijk risico
Vooropgesteld wordt dat de overheid niet verplicht is om iedere schade die zij in de rechtmatige uitoefening van haar publieke taken veroorzaakt, in zijn geheel te vergoeden. Dat overheidsingrijpen voor sommige burgers en ondernemingen nadelige gevolgen kan hebben, is namelijk onvermijdelijk. Tot op zekere hoogte moeten deze gevolgen dus worden geaccepteerd, dit heet normaal maatschappelijk risico (hierna: nmr). Burgers die door rechtmatig overheidsoptreden schade lijden die uitgaat boven het nmr en in vergelijking tot anderen onevenredig zwaar worden getroffen, kunnen desgevraagd schadevergoeding ontvangen (artikel 4:126 van de Awb). De hoogte daarvan moet in zo’n geval redelijk zijn. De schadevergoeding dekt dus niet vanzelfsprekend de volledige schade. Een deel van de schade zal altijd voor eigen rekening blijven.
In deze verordening wordt geregeld op welke manier aanvragen om vergoeding in schade worden afgehandeld. Beschreven wordt bijvoorbeeld dat een adviescommissie kan worden ingeschakeld om het bestuursorgaan te adviseren over een ontvangen verzoek om schadevergoeding. Het is in de huidige praktijk gebruikelijk om extern advies in te winnen. Dit heeft alles te maken met inhoudelijke kennis die tamelijk specialistisch is. Om die reden is het wenselijk deze lijn voor te zetten.
De reden dat dit niet in de vorm van een beleidsregel wordt gedaan, is dat het heffen van een recht bij wettelijk voorschrift moet (zie artikel 4:128, eerste lid, van de Awb) en dat de adviescommissie zo een solide basis krijgt. In de verordening is dan ook het heffen van een recht en het instellen van een adviescommissie geregeld.
Het is niet wenselijk om het heffen van het recht zoals hiervoor omschreven op te nemen in de legesverordening. In artikel 229 van de Gemeentewet wordt gesproken over het heffen van rechten. Daarbij worden ‘door het gemeentebestuur verstrekte diensten’ genoemd. Bij het heffen van het recht bij een aanvraag om nadeelcompensatie gaat het echter niet om een dienst, maar om gemeentelijke aansprakelijkheid. Wij zien ook geen reden om de legesverordening te verruimen tot heffing van leges en andere rechten. Er is namelijk geen sprake van een belastingheffing, maar van een financiële drempel om lichtvaardige aanvragen om schadevergoeding tegen te gaan.
Een adviescommissie zou wel in beleidsregels geregeld kunnen worden, maar omdat het heffen van een recht bij wettelijk voorschrift moet en dus niet in een beleidsregel kan worden opgenomen, geeft het duidelijkheid om alle artikelen over nadeelcompensatie bij elkaar te houden en daarmee te kiezen voor een verordening nadeelcompensatie. Een andere reden om de adviescommissie in de verordening te regelen (en niet per afzonderlijke beleidsregel) is dat daarmee afdeling 3.3 van de Awb wordt binnengehaald. Die afdeling gaat immers over adviseurs die bij of krachtens wettelijk voorschrift zijn belast met adviseren.
Enkel die bepalingen die verdere toelichting behoeven, worden hieronder nader behandeld.
Eerste lid: Deze verordening heeft betrekking op aanvragen om schadevergoeding vanwege rechtmatige overheidsdaad. Het gaat om nadeelcompensatie als bedoeld in titel 4.5 van de Awb en afdeling 15.1 van de Ow. Het gaat in deze verordening om schade waarvan door de aanvrager wordt gesteld dat die wordt veroorzaakt door een bestuursorgaan van de gemeente. Hierop bestaat een uitzondering. Dat betreft de situatie waarbij de aanvraag om schadevergoeding betrekking heeft op een besluit ter uitvoering van een projectbesluit. Op die situatie is de regeling van artikel 15.8 van de Ow van toepassing. Daarin is geregeld dat het bestuursorgaan dat het projectbesluit heeft vastgesteld het bestuursorgaan is dat de schadevergoeding toekent.
Tweede en derde lid: Een bijzondere regeling kan bijvoorbeeld een verordening zijn voor een specifiek onderwerp, zoals kabels en leidingen, riolering en wegopbrekingen, of voor een specifiek project binnen de gemeente. Ook verzoeken om tegemoetkoming voor schade, gebaseerd op de (per 1 januari 2024 te vervallen) Wet ruimtelijke ordening en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht worden genoemd. Aanvragen die op basis hiervan worden ingediend, worden nog behandeld op basis van het oude recht. Om te voorkomen dat burgers een dubbele aanvraag gaan indienen, is deze bepaling opgenomen.
Eerste lid: De artikelen 4:2 en 4:127 van de Awb bevatten een grondslag voor de aanvraagvereisten voor het in behandeling nemen van een aanvraag om schadevergoeding. Als niet aan de aanvraagvereisten wordt voldaan kan de aanvraag op grond van artikel 4:5 van de Awb buiten behandeling worden gesteld. In aanvulling hierop is in dit artikel geregeld dat de aanvrager van schadevergoeding gebruik maakt van een door het bestuursorgaan beschikbaar gesteld (elektronisch) formulier. Wanneer de aanvraag niet wordt aangeleverd via het (elektronisch) formulier, kan worden besloten de aanvraag niet in behandeling te nemen. Dat kan betekenen dat de aanvrager wordt verzocht de aanvraag nadeelcompensatie alsnog via het formulier in te dienen. Als niet aan de aanvraageisen wordt voldaan, moet aan aanvrager worden meegedeeld dat de aanvraag niet compleet is om in behandeling te kunnen nemen. Ook kunnen dan de termijnen worden opgeschort tot het moment dat wel aan de vereisten is voldaan.
Voor het in behandeling nemen van een aanvraag om schadevergoeding wordt een recht geheven. De figuur van de heffing is in artikel 4:128 van de Awb geïntroduceerd om te voorkomen dat er al te lichtvaardig wordt overgegaan tot indiening van een aanvraag om schadevergoeding. Het recht bedraagt € 300,-. Dit is geen wijziging ten opzichte van de huidige situatie (bij het afhandelen van verzoeken om planschade op basis van de Wro). Als het recht niet wordt voldaan, wordt de aanvraag op grond van artikel 4:5 van de Awb buiten behandeling gesteld. Bij toewijzen van de aanvraag wordt het toe te kennen bedrag verhoogd met het geheven recht (artikel 4:129, aanhef en onder c, van de Awb).
Eerste en tweede lid: In dit artikel is voorzien in de mogelijkheid om advies in te winnen bij een adviescommissie. De adviescommissie is een schadebeoordelingscommissie bestaande uit één of meerdere door het bestuursorgaan te benoemen onafhankelijke deskundigen die niet werkzaam zijn onder de verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan.
Deze deskundigen zijn adviseurs als bedoeld in artikel 3:5 van de Awb en vormen een adviescommissie als bedoeld in artikel 4:130 van de Awb. Deze deskundigen maken geen deel uit van en zijn, zoals hiervoor al benoemd, niet werkzaam onder verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan. Ook zijn zij niet betrokken bij de schadeveroorzakende gebeurtenis waarop de aanvraag betrekking heeft.
Een adviescommissie bestaat, afhankelijk van de behoefte, uit een of meer deskundige adviseur(s). Bij zaken die betrekking hebben op inkomensderving kan worden gedacht aan deskundigheid op het gebied van accountancy of financieel economische bedrijfsvoering. En bij zaken die betrekking hebben op waardevermindering van een onroerende zaak aan extra deskundigheid op het gebied van taxaties. Bij het te nemen besluit wordt de adviseur van het advies vermeld en het advies kan hierbij ter motivering worden gevoegd (artikel 3:8 van de Awb). Er kan in afwijking van het advies worden besloten. Dat moet dan wel goed worden gemotiveerd. Verder is het van belang dat het bestuursorgaan zich ervan vergewist, dat het onderzoek van de adviseur(s) op zorgvuldige wijze heeft plaatsgevonden (artikel 3:9 van de Awb).
Derde en vierde lid: Uit artikel 4:130, eerste lid, van de Awb volgt dat een bestuursorgaan een adviescommissie kan inschakelen voor het beoordelen van aanvragen om schadevergoeding die bij dit bestuursorgaan zijn ingediend. Voor gemeenten betekent dit dat het betreffende bestuursorgaan (burgemeester, burgemeester en wethouders of de gemeenteraad) een adviescommissie kan instellen. Er zijn twee mogelijkheden:
Vijfde, zesde en zevende lid: Het kan voorkomen dat de betrokken partijen het niet eens zijn met de gekozen deskundige(n). Om die reden worden betrokken partijen geïnformeerd en hebben zij de mogelijkheid om bedenkingen te uiten. Hierop beslist het college. Dit is geen appellabel besluit, maar kan onderwerp worden van bezwaar en beroep op het besluit rondom het verzoek om nadeelcompensatie.
Artikel 6. Werkwijze van de adviescommissie
In dit artikel wordt inzichtelijk gemaakt hoe de adviescommissie werkt en weten betrokken partijen waar zij aan toe zijn, zowel qua proces al qua termijnen. De huidige werkwijze verschilt niet van de voorgestelde werkwijze.
In deze bepaling is de uiterste betaaltermijn vastgelegd. Als een aanvraag om schadevergoeding geheel of gedeeltelijk wordt toegekend, wordt het betreffende bedrag uiterlijk bij het onherroepelijk worden van het toekenningsbesluit uitbetaald. Dit is dus na afronding van eventuele bezwaar- en beroepsprocedures.
Eerste lid: In dit artikel is vastgelegd dat het bestuursorgaan op een daartoe strekkende aanvraag kan beslissen een voorschot te verlenen op het eventueel uit te betalen bedrag aan schadevergoeding. Dit kan worden gedaan als redelijkerwijs kan worden aangenomen dat een verplichting tot betaling zal worden vastgesteld. Hiertoe kan door de aanvrager een verzoek worden gedaan. Het voorschot kan ook ambtshalve worden verleend.
De maximale hoogte van het voorschot is in dit artikel vastgelegd.
Tweede lid: De artikelen 4:95 en 4:96 van de Awb zijn op dit voorschot onder meer van toepassing. Dat betekent onder andere dat onverschuldigde voorschotten kunnen worden teruggevorderd.
Artikel 10. Bijzonder projecten
Het is denkbaar dat er een bijzonder project gedraaid wordt in de gemeente, waarvoor een afwijkende regeling en/of specifieke deskundigheid nodig is. Wij verwachten niet dat dit vaak voor zal komen, maar om te voorkomen dat een schade niet afgewikkeld kan worden, omdat deze niet langs de lijnen van deze verordening afgedaan kan worden, is dit artikel opgenomen.
Deze verordening is gestoeld op titel 4.5 van de Awb en de Omgevingswet. Om die reden is de inwerkingtreding ook daarmee verbonden. De Gemeentewet en de Awb schrijven voor, dat een verordening gepubliceerd moet worden. Voor inwerkingtreding zal deze verordening ook langs de voorgeschreven weg gepubliceerd worden. ●