Organisatie | Purmerend |
---|---|
Organisatietype | Gemeente |
Officiële naam regeling | Kwaliteitsplan Waterlandkwartier Purmerend |
Citeertitel | Kwaliteitsplan Waterlandkwartier |
Vastgesteld door | gemeenteraad |
Onderwerp | ruimtelijke ordening, verkeer en vervoer |
Eigen onderwerp | |
Externe bijlage | Purmerend_230510_Kwaliteitsplan (1) |
Geen
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
---|---|---|---|---|---|
11-08-2023 | nieuwe regeling | 29-06-2023 | 1585079 |
De raad van de gemeente Purmerend,
gelet op het bepaalde in artikel 12 en 12a van de Woningwet
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 23 mei 23,
Kwaliteitsplan als houvast en inspiratie voor het Waterlandkwartier van de toekomst
Het Waterlandkwartier ligt centraal in Purmerend en vormt straks samen met de binnenstad het centrumgebied van Purmerend en de Beemster. Waterlandkwartier is onderdeel van het sleutelgebied en maakt straks volwaardig deel uit van het dagelijkse netwerk van de MRA. Het is de plek waar de verknoping van programma, mensen en mobiliteit plaatsvindt
Voor u ligt het Kwaliteitsplan Waterlandkwartier, een plan dat met veel zorg en aandacht is samengesteld door diverse partijen. Het kwaliteitsplan is gebaseerd op het Masterplan en gaat dieper in op de ruimtelijke kwaliteit voor stedenbouw, architectuur, buitenruimte, mobiliteit en duurzaamheid. Het geeft de ambities weer voor het gebied en zorgt dat initiatieven binnen het gebied getoetst kunnen worden aan de spelregels en richtlijnen die in het Kwaliteitsplan staan omschreven.
Ambities voor het gebied zijn er. Er worden tenminste 1800 woningen toegevoegd aan het Waterlandkwartier. We willen de wijk verder laten uitgroeien tot een stedelijk gebied met veel hoogbouw. De koop en huurwoningen zijn voornamelijk gericht op jongeren en ouderen. Al is er ook plek voor gezinnen met interesse in stedelijk wonen. Daarnaast worden de komende jaren veel ruimten toegevoegd waar gewerkt kan worden. We richten ons dan voornamelijk op zorg, zakelijke dienstverlening en ICT. Zo zorgen we er ook voor dat er voldoende voorzieningen in de wijk zijn zoals scholen, de bibliotheek, Waterlandsarchief en zorginstellingen. Daarnaast zit er bijvoorbeeld een gezellig koffietentje en natuurlijk de P3. Op sommige plekken in de wijk worden oude gebouwen gesloopt en komen er nieuwe hoge gebouwen voor in de plaats. Op andere plekken worden er extra gebouwen toegevoegd. Al met al gaan er meer mensen wonen en werken in het gebied. Dit vraagt om zo efficiënt mogelijk met de openbare ruimte om te gaan. Dit Kwaliteitsplan geeft ook richtlijnen aan voor de buitenruimte. Doel is om de wijk aantrekkelijk, groen, duurzaam en gezellig te maken.
Een belangrijk uitgangspunt is dat we het autogebruik en bezit in de wijk willen verminderen. Als loop- en fietsafstanden in orde zijn en het OV en deelmobiliteit goed geregeld zijn, is een eigen auto minder of zelfs niet noodzakelijk. Het zal niet meer vanzelfsprekend zijn dat je bij je appartement ook een parkeerplek hebt.
Om de auto’s in de wijk terug te dringen maken we bijvoorbeeld parkeerhubs. Dat zijn parkeergarages met voorzieningen zoals deelauto’s en -fietsen. Doordat we inzetten op verminderd autobezit en -gebruik, kunnen we de buitenruimte groen en aantrekkelijk inrichten voor de wandelaar en fietser. Het Waterlandkwartier wordt aantrekkelijker. In de buitenruimte kun je mensen ontmoeten. Even bijkletsen op een van de bankjes of samen sporten in het groen. Het wordt een vernieuwende ‘pionierswijk’ waar het fijn is om buiten te zijn en je sport- en spelmogelijkheden op straat treft.
We bouwen het Waterlandkwartier verder uit. Zo vormt het een uitbreiding van het bestaande centrum en komt het station centraal te liggen. Het station wordt een belangrijke schakel waar het openbaarvervoersnetwerk, mobiliteit en voorzieningen samen komen. Samen met de binnenstad vormt het straks de nieuwe stadskern. De wijken zijn complementair aan elkaar in voorzieningen, winkels en horeca. Natuurlijk wordt er gebouwd met duurzame materialen en zijn de nieuwe woningen aardgas vrij en energiezuinig. Daarnaast houden we rekening met het klimaat en de natuur. Zo zorgen we er bijvoorbeeld voor dat het regenwater goed wegstroomt en er door extra groen in de wijk toe te voegen verkoeling is op warme dagen. Ook is er aandacht voor de planten, beesten en insecten in de wijk. Denk daarbij aan groene geveltuintjes en groene daken.
Al met al een programma vol ambities. Om die ook waar te kunnen maken zijn de spelregels en richtlijnen voor het bouwen nodig. Met deze uitgangspunten in de hand kunnen ondernemers, ontwikkelaars en architecten de ambities die we voor ogen hebben ook met elkaar waarmaken. Zo ontstaat er samenhang in de wijk ook als het losse ontwikkelingen zijn. Door onze oogharen zien wij rond 2040 een wijk waar levendigheid is. Waar gewerkt, gewoond, gesport en genoten wordt. Een moderne stadse wijk met goede voorzieningen en veel cultuur die complementair is aan de binnenstad en interessant is voor de regio. Samen met de stad willen we dat voor elkaar krijgen. Doet u mee?
Het Waterlandkwartier wordt een wijk van en voor Purmerend. Het wordt een plek voor iedereen, een hoogstedelijk en levendig woon- en werkmilieu, waar wordt gewoond en gewerkt in hoge dichtheid. Nieuwe en bestaande werklocaties, worden ingepast in de wijk. Er komen woningen bij voor woningzoekenden uit Purmerend en de regio voor met name jong en oud. De aanzienlijke groei van het aantal inwoners biedt draagvlak voor voorzieningen, scholen, zorg en horeca in het Waterlandkwartier en in de omliggende wijken.
De ontwikkelvisie legt een sterk raamwerk vast voor het Waterlandkwartier. Dit raamwerk wordt uitgebouwd op basis van de uitgangspunten van het lineaire centrum en de identiteit dragende structuren in het gebied. Het raamwerk legt de basis voor en vormt het ruimtelijk kader waarbinnen ontwikkelingen in het gebied kunnen plaatsvinden.
Mobiliteit wordt in het Waterlandkwartier anders georganiseerd. Het gebied wordt optimaal ontsloten met openbaar vervoer (bus, R-net en trein) en voor fietsers en voetgangers. Er wordt daarmee de basis gelegd voor een wijk waarin het autogebruik en bezit, door gebruik van deelmobiliteit, aanzienlijk afneemt. Doordat de auto minder ruimte inneemt, kan het openbaar gebied in het Waterlandkwartier groen worden ingericht met veel ruimte om te wandelen, te fietsen en te verblijven.
De transformatie biedt kansen voor een integrale verduurzaming van het Waterlandkwartier. De nieuwe woningen, ruimten waar gewerkt kan worden en voorzieningen gaan voldoen aan de hoge eisen op het gebied van energieprestaties en worden aardgasvrij gerealiseerd. Het Waterlandkwartier wordt groen en duurzaam ingericht, met aandacht voor natuurinclusiviteit en klimaatadaptatie. In de openbare ruimte wordt veel aandacht besteed aan groen. Daarnaast biedt de nieuwe wijk ruimte voor sport en spel en worden bij de transformatie de principes van circulariteit toegepast, zodat bouwmaterialen optimaal worden hergebruikt.
Het Waterlandkwartier wordt een stadswijk zoals Purmerend nu nog niet kent, met intensief gebruik van de ruimte en de menging van functies. De wijk zal een sterke eigen unieke beeldtaal krijgen op basis van een hedendaagse interpretatie van de architectuur van de groeikern waarbij de menselijke maat centraal staat. Gebouwen hebben een stevige basis, met een actieve levendige plint, die aansluit bij de bestaande bebouwing in Purmerend. Daarboven ontstaat een nieuwe eigentijdse skyline bestaande uit compacte hogere gebouw en opbouwen.
In 2021 is het Masterplan voor het Waterlandkwartier vastgesteld. Het Waterlandkwartier wordt een hoogstedelijk en gemengd gebied. Het Waterlandkwartier vormt straks samen met de binnenstad het centrumgebied van Purmerend en de Beemster met centraal in het gebied een knooppunt waar OV, mobiliteit en voorzieningen samenkomen. Het Waterlandkwartier en de binnenstad worden meer met elkaar verbonden en versterken elkaar op uiteenlopende gebieden zoals wonen, werken, recreëren en (commerciële) voorzieningen. Bij de uitwerking en uitvoering wordt gekeken naar de samenhang en wordt afgestemd met de ontwikkelingen in de omliggende gebieden. Het Waterlandkwartier moet uitdragen en uitstralen waar Purmerend voor staat. In dit gebied komen belangrijke opgaven als wonen, duurzame mobiliteit, klimaatadaptatie, leefbaarheid en werken bij elkaar. Het is een gebied voor de inwoners van Purmerend en voor de regio. Het ambitieniveau is dan ook hoog.
In het Waterlandkwartier wordt gebouwd met hetzelfde gedachtegoed dat zo typerend was voor de jaren zeventig. Het Waterlandkwartier wordt een vernieuwende, duurzame ‘pionierswijk’ waar inwoners, werknemers en bezoekers graag komen, en functioneert als visitekaartje van de stad. Er ontstaat in het Waterlandkwartier een aantrekkelijk leefklimaat door het verhogen van de verblijfkwaliteit van de openbare ruimte, de creatie van levendige plinten en de realisatie van goede en betaalbare woningen voor starters, jongeren, ouderen en gezinnen met interesse in stedelijk wonen. In het Waterlandkwartier werkt Purmerend aan de gezonde stad van de toekomst. Bij de ontwikkeling wordt ingezet op een zo duurzaam mogelijke ontwikkeling. Dit gebeurt op alle aspecten: energie, mobiliteit, natuur, inclusiviteit en circulariteit. Kennis die opgedaan wordt bij de transformatie van het Waterlandkwartier kan Purmerend direct inzetten bij de ontwikkeling van volgende projecten in de gemeente.
Door de uitbouw van het lineaire centrum wordt het Waterlandkwartier onderdeel van het centrumgebied van Purmerend, met het station als een belangrijke schakel. Daarmee wordt het station een belangrijke entree naar de stad en is zij tegelijkertijd een belangrijke pijler onder de ontwikkeling van het hele plangebied. Het station wordt ontwikkeld tot een knooppunt waar de verschillende vervoerssoorten samenkomen. Mogelijk kan hier in de toekomst een halte van de HOV-lijn worden gerealiseerd. Het gebied tussen Waterlandlaan en Beatrixplein wordt de primaire stationszone. Daar komen de vervoerssystemen bij elkaar en is een gemengd programma. De zone kan op verschillende manier ingevuld worden. Het Masterplan en Kwaliteitsplan houden daar rekening mee.
Vijf centrale uitgangspunten voor het Waterlandkwartier
De Waterlandlaan als verbindende schakel in het lineaire centrum van Purmerend en als onderdeel van de transformatie van Purmerend tot een complete stad
1.2 Kwaliteitsplan Waterlandkwartier
Om sturing te geven aan de stapsgewijze gefaseerde en projectmatige ontwikkeling van het Waterlandkwartier is dit Kwaliteitsplan gemaakt. Het Kwaliteitsplan gaat dieper in op beoogde ambities voor de ontwikkeling van het Waterlandkwartier. Het is een verdiepingsslag van het Masterplan en schetst de beoogde ruimtelijke kwaliteit voor stedenbouw, architectuur, openbare ruimte, programma en duurzaamheid in het Waterlandkwartier. Een blauwdruk voor het Waterlandkwartier, waarin alles vastligt op het vlak van programma, dichtheid, bouwvolumes en architectuur, is niet meer van deze tijd. De gemeente neemt een andere rol aan in het gehele proces. De kwaliteiten en beleidsambities worden verankerd door middel van enerzijds heldere spelregels en doelstellingen, maar er blijft ook voldoende flexibiliteit ingebouwd voor wijzigingen in programma, de markt, gebruikers, nieuwe inzichten en creativiteit.
Het Kwaliteitsplan geeft houvast, is richtinggevend en dient als inspiratiebron voor ondernemers, ontwikkelaars, de gemeente en architecten. Het Kwaliteitsplan borgt de gewenste integrale ruimtelijke (beeld)kwaliteit en samenhang binnen het Waterlandkwartier, ook bij gefaseerde realisatie door meerdere bouwpartners.
Doelstellingen, spelregels en richtlijnen
Om sturing te geven aan de ontwikkeling van het Waterlandkwartier maken we in het kwaliteitsplan gebruik van doelstellingen, spelregels en richtlijnen.
Doelstelling: beoogde kwaliteit
Richtlijnen: voorkeursrichting (doel behalen)
Met de doelstellingen zijn de intenties van het Masterplan geformuleerd. Ze beschrijven wat we met de ontwikkeling van het Waterlandkwartier voor ogen hebben. De doelstellingen vormen ook de basis om het gesprek met elkaar aan te gaan over ontwikkelingen in het Waterlandkwartier. De doelstellingen worden geborgd met spelregels en richtlijnen. De spelregels zijn kaders waaraan men zich moet houden en waarvan louter met een goede bewijslast en in samenwerking met de gemeente Purmerend, van kan worden afgeweken. Voor een aantal doelstellingen en spelregels zijn aanvullende richtlijnen opgesteld die een voorkeursrichting geven voor ontwikkelingen in het Waterlandkwartier. Wanneer de richtlijnen worden gehanteerd, wordt de doelstelling in principe gehaald (voor zaken als bijvoorbeeld microklimaat moet dit per project nader onderzocht worden); tegelijkertijd biedt het gebruik van richtlijnen ook ruimte voor andere mogelijke oplossingen, mits de beoogde doelstelling wordt bereikt.
Het Waterlandkwartier wordt niet in één keer gemaakt, maar zal stapsgewijs en gefaseerd ontwikkeld worden. Daarbij ontwikkelt het gebied zich op basis van de snelheid en dynamiek van de markt en de gemeente. Het Masterplan en Kwaliteitsplan geven daarbij richting aan de ontwikkeling, maar laten ruimte om over tijd met deelplannen een concrete invulling te geven aan het Waterlandkwartier. De basis voor een adaptief plan ligt bij de samenwerkingsplanologie, waarbij initiatieven worden getoetst aan de hand van de kaders die de gemeente in dit Kwaliteitsplan voor het gebied heeft gesteld. “Iedere grondeigenaar die wil ontwikkelen of transformeren kan dit document gebruiken als handleiding voor de mogelijkheden. De gemeente zal daarbij de rol van partner innemen. Doel is om gezamenlijk met initiatiefnemers/grondeigenaren de mogelijkheden te verkennen om te komen tot kwalitatief hoogwaardige plannen.
Gemeente Purmerend stelt daarbij een ontwikkeling van het gebied voor op basis van een ‘clusterbenadering’. Met de clusterbenadering wordt een ontwikkeling bedoeld op schaal van het bouwveld of meerdere bouwvelden. Het organiseren van een ontwikkeling per bouwveld of meerdere bouwvelden maakt het mogelijk om het Waterlandkwartier stapsgewijs en gefaseerd te ontwikkelen. Per bouwveld of cluster van bouwvelden worden voorwaarden (zoals programma, parkeeropgave, doorwaadbaarheid, waterberging, bouwenvelop) vastgesteld in een zogenaamd ‘clusterpaspoort’. Dit clusterpaspoort wordt opgemaakt wanneer een initiatief zich aandient en dient als basis voor de verdere organische ontwikkeling en de overeenkomsten met eigenaren en ontwikkelaars.
Gebiedsontwikkeling zal door het versnipperde eigendom en de diversiteit aan eigenaren en ondernemers grotendeels organisch over langere tijd plaatsvinden. Gekoppeld aan de keuze voor een ontwikkeling op schaal van het bouwveld kiest de gemeente voor een ontwikkelstrategie waarin het bestemmingsplan of omgevingsplan per bouwveld of bouwvelden, in overleg met de betrokken eigenaren, wordt gewijzigd naar gelang de fasering en prioritering van de ontwikkeling. Waar mogelijk kunnen bouwvelden of ontwikkelingen worden samengevoegd als kwalitatieve overwegingen, haalbaarheid en/ of het ontwikkeltempo daar aanleiding toe geeft.
Voor de kwaliteitsbewaking wordt een proces ingericht met een kwaliteitsteam. Het kwaliteitsteam toetst het Clusterpaspoort, het Schetsontwerp, Voorlopig Ontwerp en Definitief Ontwerp op basis van het Masterplan Waterlandkwartier, het Kwaliteitsplan Waterlandkwartier het MobiliteitsProgramma van Eisen (MPvE) Waterlandkwartier en de gemeentelijke kaders. Met het MobiliteitsProgramma van Eisen (MPvE) voor het Waterlandkwartier is mobiliteit op een toekomstbestendige manier in de ruimtelijke planvorming voor het Waterlandkwartier.
De gemeente wenst met een kwaliteitsteam op een inspirerende wijze de ontwerpprocessen te begeleiden en op elkaar af te stemmen in het Waterlandkwartier en regie te voeren op de te realiseren omgevingskwaliteit. Daartoe is het van belang om de ontwerpopgaven in samenhang te zien. Vroegtijdige inbreng van ontwerpexpertise, en ook de continuïteit in de beoordeling en advisering, verhogen de kans op het behalen van de beoogde omgevingskwaliteit en bevorderen een soepel planproces.
Het kwaliteitsteam is het ‘geweten van de planvorming’ en zorgt dat onze doelen en ambities voor de kwaliteit van het gebied overeind blijven in een steeds veranderende context van markt en maatschappij. Het toetsen aan de kaders is maatwerk en het kwaliteitsteam heeft daarbij de ruimte om in te spelen op nieuwe inzichten of ontwikkelingen. Het kwaliteitsteam heeft op regelmatige basis contact met de Welstandscommissie van de gemeente Purmerend en stemt de beoordeling van projecten in het Waterlandkwartier met de Welstandscommissie af.
2 DE ESSENTIE VAN HET WATERLANDKWARTIER
Zestien doelstellingen die ten grondslag liggen aan de transformatie van het Waterlandkwartier naar een levendig stedelijk milieu. Met deze doelstellingen worden initiatiefnemers uitgedaagd om hun plannen uit te werken in de geest van het Waterlandkwartier.
Het Waterlandkwartier wordt een gemengd hoogstedelijk gebied met wonen, werken en (maatschappelijke) voorzieningen. | |
Het Waterlandkwartier wordt gekenmerkt door een levendige stad op ooghoogte. |
Het Waterlandkwartier wordt een gemengd woon-werkgebied. Enerzijds als uitbreiding van het bestaande centrum in de ooit ingezette gedachte van een lineaire centrumontwikkeling, anderzijds als duidelijke tegenhanger van het eenzijdige grondgebonden woonmilieu van de omliggende woonwijken. De komende jaren wordt nieuw programma toegevoegd. Er worden tenminste 1800 woningen toegevoegd aan het Waterlandkwartier (30% sociale huur en 40% doorstroom woningen betaalbare koop en middeldure huur) en een flink aantal kantoormeters.
In het gebied wonen en werken nu al mensen. In de toekomst komen er nog meer mensen bij die het gebied als hun thuis gaan beschouwen. Dit vraagt ook om ruimte voor (maatschappelijke) voorzieningen die bijdragen aan het dagelijkse leven zoals voorzieningen waar activiteiten worden georganiseerd, waar ruimte is voor ontmoeten, waar zorg verleend kan worden, waar kinderopvang plaatsvindt en waar je kunt chillen. Voorzieningen voor alle leeftijden en voor een brede doelgroep. Het Masterplan voor het Waterlandkwartier gaat uit van het behoud, de versterking en vernieuwing van bestaande voorzieningen in het Waterlandkwartier zoals de bibliotheek, zorg en opvang.
Daarnaast is er in het Masterplan Waterlandkwartier ruimte voor flexibel programma, nog nader te programmeren (als maatschappelijke en culturele voorzieningen, kleinschalige detailhandel en horeca), dat bijdraagt aan het gebied en complementair is aan de binnenstad.
Er ontstaat in het Waterlandkwartier een rijk en levendig stedelijk gebied waar wonen, werken en recreëren samenvallen. We noemen dat de Purmermix. Er is sprake van een gemengd en zeer gevarieerd stedelijk gebied, maar de menging zal niet overal hetzelfde zijn. Op kruispunten van routes, pleinen en plantsoenen ontstaan logischerwijs drukkere plekken. Er is in het Waterlandkwartier een goede balans tussen rust, ruis en reuring.
3.2 Levendige stad op ooghoogte
Het Waterlandkwartier en de directe omgeving ademen het stedelijk leven uit. Voorzieningen zijn binnen handbereik en er is altijd reuring en dynamiek. Op ooghoogte is deze levendigheid te merken in de plint. Werken, wonen en voorzieningen in het gebied gaan altijd uit van samenwerking en integratie met de functies die al in het Waterlandkwartier aanwezig zijn en die we ook willen behouden. Daar voegen we met de ontwikkeling van het Waterlandkwartier nieuwe voorzieningen aan toe. De typische groeikern architectuur van het Waterlandkwartier leent zich goed voor het gebruik maken van de menselijke maat. Gedeelde voorzieningen vormen een natuurlijke aanleiding voor loopbewegingen binnen het gebied, levendigheid en ontmoetingen. De voorzieningen zijn de maatschappelijke motor van het gebied en bepalen voor het grootste deel het ‘thuis’ gevoel.
Met het culturele, maatschappelijke en toeristische programma gericht op bezoekers van de regio trekt dit gebied ook publiek van de omliggende woonwijken. Een doelgericht bezoek aan een van de voorzieningen wordt verlengd door bijvoorbeeld een bezoek aan de horeca, een verblijf in de zon langs de waterkant, een wandeling door de historische binnenstad, of een uurtje werken in een shared office
We onderscheiden in het Waterlandkwartier zes ruimtetypes. Het zijn plekken met een eigen karakter en programmering van de openbare ruimte en de plinten.
De Waterlandlaan is het gezicht van het Waterlandkwartier voor de voorbijganger en verbindt het Waterlandkwartier met de historische binnenstad. Aan de Waterlandlaan liggen de grootste werkprogramma’s en een groot deel van de voorzieningen (als de bioscoop, poppodium P3, het Waterlands Archief, de bibliotheek, …). De Waterlandlaan is een ruimte voor bewegen, maar biedt tegelijkertijd ook beschutte verblijfsplekken en heeft een groen karakter met bomenrijen. Alle gevels aan de stadsboulevard nodigen uit om binnen te komen. De plinten zijn gevuld met voorzieningen, grote gebouwentrees en interessante en levendige kantoor- en werkruimtes.
De stadspleinen zijn de hotspots van het Waterlandkwartier. Het zijn de plekken in het Waterlandkwartier die fungeren als schakels in het lineaire centrum die via de Waterlandlaan het Waterlandkwartier met de historische binnenstad verbindt. De pleinen kennen de grootste dichtheid aan voorzieningen, werkprogramma’s en cultuur (Waterlands archief, bioscoop, …) winkels en alle soorten horeca aan alle zijden van de pleinen. Alle gevels aan de pleinen nodigen uit om binnen te komen en de programma’s in de plinten maken gebruik van de pleinen. De pleinen zijn levendige aangename plekken om te verblijven. Alle pleinen hebben een eigen karakter (stationsplein (2), compact stadsplein (3), Cultuurplein (4) en Stadhuisplein(5) en inrichting.
Het binnenterrein van het bouwblok aan de Waterlandlaan naast het station kent een ander karakter dan de andere binnenterreinen van de bouwblokken. Dit bouwblok heeft een publiek binnenterrein waar secundaire entrees van de omliggende programma’s zoals de bibliotheek en het Waterlands archief en gebouwen en in het binnenterrein op uitgeven. Het hof is een groene, intieme, aantrekkelijke en levendige binnenwereld met een hoge verblijfskwaliteit en een bijzondere stadse sfeer.
Het buurtpark staat vooral ten dienste van de bewoners en gebruikers van het Waterlandkwartier. Het buurtpark wordt gekenmerkt door een aangename autovrije openbare ruimte, heel geschikt voor verblijf (lunchpauze voor werknemers en studenten), sport- en spel en ontmoeting met buurtbewoners. Rondom zijn de plinten direct toegankelijk voor gebouwentrees, voorzieningen (lokale programma’s als een supermarkt, buurtwinkels, buurtcafé, de basisschool, een kinderdagverblijf, …). In het buurtpark kunnen jong en oud lekker buiten hangen op een bankje onder de bomen, in de buurtspeeltuin, het speelplein en speelveld of met een koffie op het gevelterras of balkon.
Het spaarbekken en spaarbad is samen met het buurtpark de voornaamste verblijfsplek in het Waterlandkwartier. De waterkant is groen en het water is benaderbaar en bruikbaar. In de winter kan hier geschaatst worden. Hier wordt voornamelijk gewoond, aan straten die worden gedomineerd door groen en water. Dat betekent niet dat hier niets gebeurt: naast alle entrees voor de bovengelegen appartementen liggen hieraan juist díe ruimtes waarin geleefd wordt en is er (beperkt) ruimte voor een lokale horecavoorziening aan het water. De levendige plinten dragen bij aan een veilige en aangename woonomgeving waar mensen elkaar ontmoeten en voor elkaar een oogje in het zeil houden.
Het Cramwinckelplantsoen fungeert als het voorportaal tot het station en de bebouwingsstrook parallel aan het spoor. Ze heeft het karakter van een singel en de bebouwing in de stroken langs het spoor oriënteren zich op het park.
In de plinten van deze stroken bevinden zich voorzieningen (hogeschool), gebouwentrees, horeca en ruimtes voor werken. De plint is levendig en karaktervol en zorgt voor een sterke levendige rand, ook in de avonduren, aan het Cramwinckelplantsoen.
Historische dijkstructuur (11)
De Purmerweg wordt een informeel bloemrijk dijkpark waarbij historische dijkstructuur het beste tot zijn recht komt. De Purmereweg is een rustige woonstraat die ook fungeert als fietsroute van en naar de historische binnenstad.
Met de ontwikkeling van het Waterlandkwartier maakt Purmerend een volgende stap in haar groei tot een complete stad. Het Waterlandkwartier wordt samen met de historische binnenstad het bruisend hart van het Purmerend van de toekomst. Daarmee wordt een vervolg gegeven aan de ambities van het verleden waarin toegewerkt werkt naar het ‘lineaire centrum’ van Purmerend. In het Masterplan wordt nadrukkelijk ingezet op de connectie tussen de historische binnenstad en het Waterlandkwartier waarbij de twee lange parallelle lijnen, de route Wilhelminalaan-Geulenstraat en Waterlandlaan-Purmersteenweg transformeren tot volwaardige, levendige en attractieve schakels. Met de komst van de parkeergarage en het stadhuisplein is een eerste stapsteen tussen de twee gebieden gelegd. Samen met een mogelijke derde route en onderdoorgang Populierenstraat-Wielingenstraat, gekoppeld aan de stationsontwikkeling, slechten zij de barrière die het spoortalud is en zorgen zij voor een sterke connectie tussen het Waterlandkwartier en de historische binnenstad. Van deze drie hoofdroutes loopt alleen de Waterlandlaan door over de Gorslaan en de IJsselmeerlaan. Zij verbindt als ‘stedelijke rug’ het oostelijk deel van Purmerend met het centrum.
Parallel aan deze hoofdroutes liggen de Weteringstraat en de Purmerweg. Beide wegen zijn onderdeel van hoofdfietsroutes in Purmerend en de regio. De Weteringstraat is daarnaast onderdeel van het busnetwerk van Purmerend. Bussen rijden vanaf de Gorslaan over de Weteringstraat via het Beatrixplein en de Wielingenstraat door het gebied.
Haaks op deze parallelle routes die de historische binnenstad met het Waterlandkwartier en het Waterlandkwartier met het oostelijk deel van Purmerend verbinden, worden bestaande routes opgewaardeerd en nieuwe routes toegevoegd die het lineaire centrum verbinden met de omliggende stadsdelen en het landschap. Bestaande structuren, als het Spaarbekken en het Cramwinckelplantsoen worden samen met de Waterlandlaan en de Wilhelminalaan- Geulenstraat ingezet als groene, aantrekkelijke identiteitsdragers in het gebied. Elk van deze routes kent haar eigen specifieke karakter, gebruik en opgave. Voor elk van deze routes is in dit deel van het Kwaliteitsplan een beschrijving toegevoegd.
Samen vormen deze routes het ruimtelijk kader, het raamwerk voor de nieuwe stedelijke ontwikkelingen in het plangebied. Binnen dit raamwerk zijn op strategische plekken pleinen en pocket parks toegevoegd om extra ruimte te maken voor groen, recreatie en verblijf. Bij de opbouw van dit raamwerk is de bestaande eigendomsstructuur als vertrekpunt genomen. Op specifieke plekken wordt van de bestaande structuur afgeweken met als doel meer openbare ruimte te kunnen realiseren. De afwijkingen van de rooilijnen worden in overleg met de betrokken eigenaren in het vervolgproces verder onderzocht. Er kunnen daarbij verschuivingen in het raamwerk plaatsvinden, waarbij de hoofdopzet onaangetast blijft.
Wilhelminalaan-Geulenstraat als stedelijke route en groene hart.
De Wilhelminalaan-Geulenstraat wordt een aangename verbinding voor fietsers en voetgangers tussen de historische binnenstad en het Waterlandkwartier. De Geulenstraat wordt omgevormd tot een groene route langs een buurtplantsoen met de uitstraling van nieuwe stadswildernis, ofwel het groene hart van het Waterlandkwartier.
De openbare ruimte in het Waterlandkwartier vormt een groen raamwerk waarbinnen nieuwbouw wordt ontwikkeld. De openbare ruimte wordt ingezet om ambities en doelstellingen van de wijk, zoals beschreven in de voorgaande hoofdstukken, te borgen. Naast deze programmatische- en duurzaamheidsdoelstellingen zijn er praktische en esthetische doelen. Al deze doelen samen vragen zowel onder- als bovengronds een nieuwe indeling en nieuw ontwerp van de openbare ruimte. Om eenheid te creëren zijn er overkoepelende spelregels voor de inrichting, materialisatie en kwaliteit opgesteld. Deze zijn ook verbonden aan het beoogde beheerniveau.
Naast de overkoepelende principes en materialen worden er specifieke sferen en gebieden benoemd op de volgende pagina’s, onderverdeeld in plekken en straattypologieën.
De openbare straten en plekken van Waterlandkwartier hebben een uniforme basismaterialisatie als het gaat om verhardingen en meubilair. Verhardingen worden onder meer gebruikt om de verkeersituatie te verduidelijken, zodat een woonerf voornamelijk aanvoelt als voetgangersgebied en de Waterlandlaan als een straat. Om de beperkte openbare ruimte zoveel mogelijk functioneel in te zetten wordt gezocht om veel elementen op te lossen in het bouwblok. Zoals onder andere fietsparkeren, hellingbanen, expeditie plekken en trafo’s
Naast verhardingen spelen ook beplantingen een belangrijke rol. De doelstelling is om een zo groen mogelijk wijk te maken. Hiervoor worden in de profielen ruime plantvakken aangewezen, waarin bomen tot hun volle wasdom kunnen groeien. Voor beplantingsoorten is geen vaste lijst opgesteld en er kan per deelgebied of straat gekeken worden naar geschikte soorten passend bij het voorgestelde ecologische habitat. Hierbij dient rekening te worden gehouden met: lokale condities (groeiplaats, vocht, strooizout etc.). Een afwisseling in soorten (o.a. gemengde lanen) om risicospreiding van uitval van bomen door mogelijke ziektes (essentaksterfte, bloedingsziekte, kanker) te bewerkstelligen zoveel mogelijk inheems.
Parallel aan de ontwikkeling van de gebouwen zal de gemeente de openbare ruimte verder uitwerken, zodat er een goede aansluiting tussen beide kan worden vormgegeven en eventueel publiek programma in de plinten stallingsmogelijkheden in de openbare te bieden of een overgang tussen prive en publiek te verzachten door het toevoegen van geveltuinen of groenstroken langs de gevels. Hierbij wordt de ondergrond goed afgestemd met de bovengrond.
Net zoals bovengronds, is de ruimte ondergronds beperkt. Om de bovengrondse transformatie mogelijk te maken moet ook de ondergrondse situatie aangepakt worden. Bij elke transformatie moet de kans gebruikt worden om het ondergrondse systeem te optimaliseren en effectief in te richten, zodat er ruimte vrijkomt voor waterberging en groeiplaatsen voor bomen. Hiervoor zijn tracés aangegeven in de principe profielen van de straattypologieën. Daarnaast worden ongebruikte kabels- en leidingen zoveel mogelijk verwijderd.
In het Waterlandkwartier wordt gewerkt met het kwaliteitsniveau ‘luxe’, hetzelfde niveau als in de historische binnenstad. Beheer is volgend aan het integrale beleid van de gemeente. Materiaal- en meubilairkeuzes volgen uit overeenstemming van aanlegkwaliteit en beheerkwaliteit en zijn het liefst duurzaam op beide aspecten.
Vanuit ecologisch perspectief wordt zoveel mogelijk ecologisch beheerd in samenspraak met groenbeheerders en stadsecoloog.
Het Waterlandkwartier ligt centraal in Purmerend en maakt straks volwaardig deel uit van het dagelijkse netwerk van de MRA. Het is onderdeel van het sleutelgebied; de plek waar de verknoping van programma, mensen en mobiliteit plaatsvindt. In het Waterlandkwartier wordt infrastructuur en ruimtelijke inrichting op het gebied van zowel planvorming, financiering en exploitatie geïntegreerd aangepakt. De mobiliteitstransitie zal hier plaatsvinden met als uitdaging de huidige situatie waar eigen autobezit de norm is.
Het toekomstige openbaar vervoerssysteem, waarin het station transformeert in een multimodaal knooppunt voor alle vervoerssoorten, fungeert daarin als ruggengraat voor en aanjager van stedelijke ontwikkelingen in en rond het Waterlandkwartier. Het nieuwe multimodale knooppunt koppelt het NS-station aan het (HOV) R-net busnetwerk, de regionale buslijnen en het hoofdfietsnetwerk en verbindt Purmerend en het Waterlandkwartier met de regio, Schiphol en Amsterdam. Tegelijkertijd maakt de uitbouw van dit multimodaal knooppunt een ontwikkeling in het Waterlandkwartier mogelijk waarbij ingezet wordt op een mobiliteitsstrategie waarbij de focus ligt op de voetganger en fietser, openbaar vervoer en deelmobiliteit.
STRAAT TYPOLOGIEËN (INDICATIEF)
We onderscheiden in het Waterlandkwartier vier type wegen: de stadsboulevard, buurtontsluitingsweg, woonstraat autoluw en woonstraat autovrij. Elk wegtype heeft eigen karakter en programmering. Gedurende de planvorming wordt onderzocht welk wegtype waar wordt toegepast. Sluipverkeer wordt te allen tijde voorkomen in het Waterlandkwartier.
Met de transformatie van het stationsgebied tot het Waterlandkwartier en de uitbouw van het lineaire centrum verandert de rol en functie van de Waterlandlaan. Ze transformeert van een anonieme invalsweg tot een aantrekkelijke goed oversteekbare en groene stadsboulevard met een hoogstedelijk karakter. Voor een deel van de zuidzijde van de Waterlandlaan verdwijnt de ventweg uit het profiel en hier verschijnt een royale stoep, een breed fietspad en groene loper.
In de stadsboulevard blijven verplaatsen en ontsluiten de belangrijkste functies. De snelheidslimiet voor de weg is 50 km/uur, maar krijgt een vormgeving voor en door de instelling van de VRI’s een snelheidsregime van een 40km/ uur weg. In het profiel worden voetgangers, fietsers en auto’s gescheiden. Er zijn aan de weg een beperkt aantal opstelplekken voor vrachtwagens en kiss&ride parkeren. Parkeergarages worden niet direct ontsloten vanaf de Waterlandlaan en er worden geen afvalcontainers voor bewoners in het straatprofiel opgenomen.
De buurtontsluitingswegen fungeren als een erftoegangsweg en lopen als inprikkers van de Gorslaan en de Waterlandlaan het Waterlandkwartier in en ontsluiten de parkeergarages en mobiliteitshubs in het Waterlandkwartier. Daarnaast bieden ze ruimte voor opstelplekken voor logistiek en afvalinzameling. De
snelheidslimiet voor de erftoegangswegen is 30km/uur en auto’s en fietsers delen de rijbaan. Voor voetgangers worden er aan beide zijden van de weg ruime trottoirs voorzien. Hier en daar zijn er parkeerplekken voor mensen met een handicap. Het autoverkeer door het Waterlandkwartier beperkt zich zo veel mogelijk tot de buurtontsluitingswegen.
Op woonerven wordt het autoverkeer zo veel mogelijk beperkt. Woonerven zijn het domein van de voetganger en fietser en worden zo groen mogelijk ingericht. Op woonerven is het mogelijk om met een beperkte snelheid van 15km/ uur met de auto te rijden. Woonerven maken het mogelijk om incidenteel tot aan of dicht bij de woning te komen met de auto, een kleine bestelbus en met hulp- en nooddiensten. De woonerven zijn niet ingericht op vrachtwagens of ander groot materieel. Op woonerven kan, met uitzondering van een enkele mindervalide-parkeerplek, niet geparkeerd worden en er bevinden zich geen entrees van parkeergarages aan deze straten. Op een autovrij woonerf is geen ruimte voor de auto. Deze erven zijn zo veel mogelijk gericht op verblijven en elkaar informeel ontmoeten in een groene ruimte. Enkel bij hoge uitzondering en onder strikte voorwaarden kan logistiek verkeer worden toegelaten tot de woonerven autovrij. Hiervoor moet ontheffing worden aangevraagd. Hulp- en nooddiensten hebben vrije toegang tot woonerven.
Het Masterplan laat zich leiden door het STOMP-principe (Stappen-Trappen-OV-MaaS-Privéauto). Het idee achter deze hiërarchie is dat wanneer loop- en fietsafstanden in orde zijn en het OV en MaaS-diensten goed geregeld zijn, een eigen auto minder of zelfs niet noodzakelijk is. Bij de ontwikkeling van het Waterlandkwartier wordt daarom uitgegaan van beperkt autobezit en een geringe autoafhankelijkheid van bewoners, gebruikers en bezoekers.
Parkeernormen kunnen bij een goede uitvoering van deze mobiliteitsstrategie drastisch verlaagd worden. De wijze waarop en de voorwaarden om de mobiliteitsstrategie te laten functioneren wordt beschreven in het MPvE (MobiliteitsProgramma van Eisen).
In het Waterlandkwartier wordt geparkeerd in twee typen garages: publieke stallingsgarage en de mobiliteitshub. Beide zijn publiek toegankelijk, ruim opgezet, goed bereikbaar, ruimtelijk herkenbaar en bieden ruimte voor het stallen van de privéauto en deelmobiliteit. In beide type garages worden de parkeerplaatsen verhuurd in plaats van verkocht. Hierdoor kan in het gebied maximaal worden ingezet op een lage parkeernorm, dubbelgebruik van parkeerplekken en blijft het parkeeraanbod flexibel en transformeerbaar over tijd.
De mobiliteitHubs in het Waterlandkwartier zijn fysieke locaties waar een overstap tussen modaliteiten kan plaatsvinden. Het zijn de plekken waar mobiliteitsdiensten en -stromen (fiets, auto en OV) samenkomen, met deelmobiliteit als een centrale component. Wat betreft beeldkwaliteit, zullen het herkenbare gebouwen zijn met duidelijke entrees. Hubs in het Waterlandkwartier voorzien ruimte voor het parkeren van auto’s fietsen en deelmobiliteit gekoppeld aan aanvullend programma.
Aanvullend programma verhoogt de aantrekkelijkheid voor de gebruiker en kan zorgen voor nieuwe werkgelegenheid. Voorbeelden van aanvullend programma zijn een buurtkamer, een flexwerkplek, een fietsherstelplaats of een publiek groen dakterras. Andere koppelkansen liggen in infrastructuur voor het opladen van elektrische voertuigen of voor het opwekken en opslaan van energie.
Om het stallen van de auto aantrekkelijk te maken gelden voor de parkeervoorzieningen in het Waterlandkwartier de volgende richtlijnen:
|
Vanwege de ambitieuze mobiliteitsstrategie waarin vol wordt ingezet op een verminderd autogebruik wordt in een forse toename van het fietsgebruik voorzien voor de bewoners, gebruikers en bezoekers van het Waterlandkwartier. Naast goede routes vraagt dit om hoogwaardige en veilige fietsparkeerplaatsen. In het Waterlandkwartier wordt een fietsparkeerstrategie gehanteerd welke gericht is op kwaliteit en gemak. Voor bewoners in het Waterlandkwartier worden collectieve bewonersstallingen gerealiseerd welke direct gekoppeld zijn aan de appartementen en woningen.
Voor gebruikers en bezoekers van het gebied worden publieke fietsenstallingen voorzien. Omdat in de openbare ruimte slechts beperkt ruimte is om het fiets parkeren in te passen, vindt het stallen van fietsen voornamelijk plaats in gebouwde stallingen in de mobiliteitshubs. Voor kortdurend stallen kunnen mensen hun fiets kwijt in vakken, verspreidt over de wijk.
In het Waterlandkwartier zijn twee soorten logistiek van belang: de bouwlogistiek (aangezien het om een organische ontwikkeling gaat en er nog gebouwd gaat worden terwijl er al mensen wonen) en de bevoorrading van bedrijven, afvalophaal en pakketbezorging. Van belang is om te streven naar zo weinig mogelijk logistieke bewegingen (bundeling van leveringen door gebruik te maken van logistieke hubs buiten het Waterlandkwartier en ‘white label’ pakketdiensten) en om de bewegingen die gemaakt worden duurzaam te laten zijn.
Het Waterlandkwartier is beperkt toegankelijk voor gemotoriseerd verkeer. Grote leveringen en bevoorrading met groot vrachtvervoer vindt plaats vanuit de opstelplaatsen in de buurtontsluitingswegen. Voor service- en consumentenlogisitiek (bezorgen van onder andere pakketten) kan ook gebruik gemaakt worden van de woonerven en de pakketwanden in het Waterlandkwartier (bijvoorbeeld in de mobiliteitshubs, gebouwentrees of publieke gebouwen). Kleine leveringen, bijvoorbeeld voor boodschappen, maaltijden en detailhandel, vinden zo veel mogelijk plaats met zero emissie vervoer (LEV’s, cargobikes en handkarren) van een beperkte omvang en gewicht. Deze kleine logistiek is ondergeschikt aan voetgangers en fietsers (10km/u) en heeft beperkte toegang tot het Waterlandkwartier; niet alle straten zijn hierop ingericht.
In het Waterlandkwartier wordt gebruik gemaakt van ondergrondse perscontainers voor de inzameling van het afval van de bewoners aan de buurtontsluitingswegen. Er worden afvalcontainers voor bewoners voorzien voor restafval, papier, PMD en textiel. Daarnaast worden faciliteiten voorzien voor de inzameling van bioafval. Bedrijfsafval wordt in het Waterlandkwartier zo veel mogelijk gecombineerd met de afvalstromen van de bewoners.
Als bedrijfsafval apart wordt ingezameld dan worden aanvullende logistieke bewegingen zo veel mogelijk vermeden door in te zetten op het meenemen van afval door leveranciers in het gebied. Er zijn nog een aantal aanvullende keuzes te maken en vraagstukken te beantwoorden om het afval en de logistieke impact te verminderen.
Grof huishoudelijk afval wordt door de bewoners van het Waterlandkwartier zo veel mogelijk zelf weggebracht naar de milieustraat. Wanneer dit niet mogelijk is kan grof huishoudelijk afval beperkt en op afspraak opgehaald worden in het Waterlandkwartier. Daarbij heeft de bewoner de verantwoordelijkheid om zelf een afspraak in te plannen en zijn afval op de afgesproken, daarvoor bestemde plek, in de wijk aan te bieden. In het Waterlandkwartier liggen deze inzamelingsplekken aan de buurtontsluitingswegen.
De manier waarop wijken bedacht en gebouwd worden, verandert in rap tempo. Dat is hoogstnoodzakelijk, want steden zijn grote vervuilers en zijn in tegenstelling tot wat wordt gedacht, niet heel geschikt als gezonde leefomgeving. Dat kan beter, zeker in het licht van de grote opgaven waar de wereld, Nederland en ook Purmerend voor staat.
Purmerend heeft hiervoor een ambitieus beleid opgesteld met o.a. de ondertekening van het klimaat convenant.
Het Waterlandkwartier sluit op deze ambities aan en wordt een integrale duurzame wijk. Dat gebeurt op basis van de vier onderstaande doelstellingen. Hiervoor is het noodzakelijk om ruimte te creëren in de openbare ruimte om de ambities en doelstellingen op water, groen en natuurontwikkeling te behalen.
Om deze ruimte vrij te spelen is er gekozen om compact te bouwen in hoge dichtheid. Naast dat dit duurzamer is dan de stad uitbreiden zorgt dit er ook voor dat er straks meer openbare ruimte is in de wijk. Bovendien zorgt een compacte stad ervoor dat mensen meer bewegen met de fiets of voet waar voorzieningen en openbaar vervoer op korte afstand liggen en eenvoudig te bereiken zijn. Om in de openbare ruimte meer ruimte beschikbaar te maken worden voorzieningen, zoals onder andere parkeren, zoveel mogelijk in het gebouw opgelost. De auto wordt hiermee minder dominant in de straat waardoor er ruimte ontstaat voor mens en natuur.
De gemeente Purmerend heeft in 2019 “Intentieovereenkomst Klimaatbestendige nieuwbouw MRA + Noord-Holland” ondertekend en zich daardoor geconformeerd aan de doelstellingen uit het Klimaatakkoord. Dit betekent o.a. dat alle nieuwbouw in het Waterlandkwartier aardgasvrij moet worden en dat de ambitie is om de bestaande bebouwing aardgasvrij te maken. Er kan gebruik worden gemaakt van Stadsverwarming en zonnepanelen op daken. De doelstellingen uit het Klimaatakkoord zijn ook vertaald in landelijke normen. Zo moet alle nieuwbouw voldoen aan de BENG norm (Bijna Energie Neutrale Gebouwen).
Het is belangrijk om alternatieve energievoorzieningen collectief per cluster te organiseren, verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de ontwikkelende partij. Tijdens het opstellen van het clusterpaspoort worden de mogelijkheden onderzocht en dient er een keuze gemaakt te worden voor een efficiënt en duurzaam collectief systeem. Het systeem is schaalbaar en kan in een latere fase ook bestaande bebouwing aansluiten. Tussentijds wordt ook gestimuleerd om bestaande woningen te verduurzamen. De doelstelling is om de energieopgave per ontwikkelfase te bekijken en per situatie een optimaal systeem te kiezen.
Elektriciteit wordt zoveel mogelijk zelf opgewekt met onder andere zonnepanelen. Er kan ook energie opgewekt worden in de openbare ruimte en in/op publieke gebouwen zoals parkeergarages. Energieopwekking door middel van zonnepanelen wordt altijd geoptimaliseerd door deze te combineren met groene daken voor betere prestaties. Overmaat aan elektra kan tijdelijk worden opgeslagen in de accu’s van elektrische auto’s, nieuwe methodes en experimenten worden aangemoedigd. Bij eigen energieopwekking op cluster- en plotniveau bij voorkeur in combinatie met groene daken voor de hoogste efficiëntie en slim dubbelgebruik.
Er volgt nog een Energieplan voor het gebied, de gemeente neemt hierin in het voortouw. Dit energieplan is de basis welke per fase wordt gevolgd.
In het Waterlandkwartier wordt overal ingezet op duurzaam materiaal gebruik, zowel in gebouwen als in de openbare ruimte. Dit betekent het gebruik van materialen die eenvoudig opnieuw zijn te gebruiken en een lange levensduur hebben. Bij gebouwen wordt gewerkt met een materialenpaspoort en wordt ingezet op modulair bouwen. Niet alleen de materialen zijn gemakkelijk te hergebruiken, maar ook de gebouwen zelf. Gebouwen dienen bovendien ingericht te worden voor een flexibel gebruik, zoals parkeergarages met hogere plafonds die op termijn kunnen transformeren naar kantoren of woningbouw.
Deelgebruik van o.a. auto, gereedschap, boeken etc. wordt gestimuleerd en gefaciliteerd in het gebouw. Er zijn dus plekken nodig waar deelauto’s en – fietsen kunnen staan, maar ook kunnen er ruimtes worden aangeboden waar spullen kunnen worden uitgewisseld, zoals een minibibliotheek of uitruil plek voor planten.
In het Waterlandkwartier wordt afvalscheiding gestimuleerd met voldoende containers op logische locaties en altijd complete clusters. Een goed onderhoudsregime zorgt ervoor dat de bakken nooit vol zitten. Hiermee zijn bewoners er zeker van dat ze altijd hun afval weg kunnen gooien, zonder op zoek te hoeven gaan naar de juiste en lege container. Bij elk container cluster worden ook reserveringen gemaakt voor de toekomst, wanneer mogelijk ook gft los wordt ingezameld.
Het klimaat bepaalt voor een belangrijk deel of de wijk gezond is en goed kan functioneren: heeft het een aangename temperatuur? Is de lucht schoon? Is er geen wateroverlast? In de stedelijke context van het Waterlandkwartier liggen verschillende klimaat gerelateerde opgaven. Een daarvan is het creëren van een aangenaam microklimaat in de gebouwen en in de openbare ruimte. Door klimaatverandering zal het vaker fors warmer en natter worden. Dit vereist een aangepaste inrichting van de openbare ruimte, bijvoorbeeld door het toevoegen van groen en water, groene gevels en groene daken en het zorgen voor voldoende schaduwrijke plekken.
Het waterlandkwartier kent een balans tussen zonnige plekken en voldoende schaduwrijke plekken. In de openbare ruimte worden schaduwroutes gemaakt met boomkronen waarlangs langzaam verkeer zich kan verplaatsen. Diverse plekken in de wijk worden opengehouden van beplanting en bebouwing voor zonnige plekken welke aangenaam zijn in het voor- en najaar.
Zon en schaduw spelen ook een belangrijke rol in de opwarming van de wijk. Het verminderen van de hitte eilanden in de wijk gebeurt dus o.a. met het creëren van veel schaduw door bomen. Gebouwen dienen ervoor te zorgen dat de buitenruimte niet te veel opwarmt, bijvoorbeeld door het gebruik van lichte, niet reflecterende materialen en groene daken. De openbare ruimte kent niet alleen veel schaduw maar ook veel groen om de opwarming ervan tegen te gaan. Wind kan ook ingezet worden voor verkoeling van gebouwen en of openbare ruimte. Voor hete zomerdagen zijn er voldoende koele plekken in de wijk. In de openbare ruimte worden plekken voorzien, bijvoorbeeld rondom het water. Publieke gebouwen worden gekoeld zodat er ook koele plekken zijn in de wijk, bijvoorbeeld de bibliotheek.
Spelregel 6.6: Gebouwen en openbare ruimte worden goed bezond
Spelregel 6.7: Zorg ervoor dat er aangename verblijfsplekken en routes zijn in de openbare ruimte;
|
Het doel is om een prettig verblijfklimaat te realiseren in de openbare ruimte rondom gebouwen. In een vroeg stadium wordt nadrukkelijk gekeken naar windhinder en de eventuele negatieve effecten wat dit kan hebben op de openbare ruimte. Op basis van de NEN normering wordt getoetst of hieraan voldaan wordt. Voor elk gebouw dat onderdeel is van de bovenbouw (alles boven 25m hoog) dient een windonderzoek gedaan te worden.
De inrichting van de openbare ruimte en buitenruimtes dient zo ingericht te worden dat eventuele windoverlast wordt tegengegaan zodat er een goed windverblijfsklimaat is.
Spelregel 6.8: Mogelijke effecten van de windhinder worden in een vroeg stadium getoetst en mogen geen negatief effect hebben op de openbare ruimte.
|
Om extreem droge en natte omstandigheden op te kunnen vangen, is in het Waterlandkwartier een veerkrachtig watersysteem noodzakelijk dat door de hele wijk verweven is, in zowel gebouw als openbare ruimte. Niet alleen is het watersysteem veerkrachtig, het is ook een gezond systeem dat voldoende water en schoon water heeft. Er is voldoende doorstroming en er zijn waterplanten en helofytenfilters langs de oevers aanwezig. Het veerkrachtige watersysteem is belangrijk om voor een aangenaam klimaat te zorgen in de wijk. Voldoende groot water heeft een verkoelend effect en zorgt bovendien voor veel verblijfsmogelijkheden voor lokale flora en fauna.
Het watersysteem past binnen het grotere systeem van het waterschap en de gestelde klimaatdoelen. Er zijn vier lagen te onderscheiden, die met elkaar verbonden zijn: gebouwen en binnentuinen, straten, parken en tot slot oppervlaktewater. Gebouwen en binnentuinen worden ingezet om regenwater te bufferen. Het gebufferde water wordt zoveel mogelijk lokaal gebruikt, voor bewatering van de tuinen, doorspoelen wc’s etc. Overtollig water wordt vertraagd afgevoerd naar de straten. Niet essentiële straten kunnen ook gebruikt worden als tijdelijke waterbuffer tijdens noodweer, zowel boven als ondergronds. Het verzamelde regenwater in de straten wordt afgevoerd naar de groengebieden in de wijk. Deze performatieve groenzones die naast hun functie als openbare ruimte ook in grote mate bijdragen aan het tegengaan van het hitte-eilandeffect (meer dan andere openbare ruimte) door de aanwezigheid van bomen of stromend water, in deze gebieden kan regenwater gebufferd worden in verhoogde plantvakken of op grotere laaggelegen grasweides. Het gebufferde water wordt vastgehouden en over een langere periode geleidelijk afgevoerd. Uiteindelijk wordt het water afgevoerd via het verbrede oppervlaktewater.
Het kaartbeeld laat het beoogde systeem zien en zoekgebied waterbergingslocaties. Water wordt bewust niet geïnfiltreerd, omdat er beperkingen aanwezig zijn in de ondergrond. Daarnaast is het vanuit (groen) beheerstechnisch oogpunt onwenselijk om kleine wadi structuren te maken langs straten en wegen. Verhoogde plantvakken zijn wel geschikt voor regenwaterbuffer.
Regenwater wordt in de wijk op plekken zichtbaar afgevoerd, bijvoorbeeld via molgoten, en gebufferd in waterpleinen bijvoorbeeld. Op deze manier wordt water en de verwerking daarvan zichtbaar en beleefbaar en geeft het aanleiding tot spelen.
Een verdere uitwerking van het watersysteem volgt in het nog op te stellen waterplan. Deze wordt in samenspraak met gemeentelijke diensten en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier opgesteld. Aandachtspunten hierin zijn onder andere de probleemgebieden in de tunnel Waterlandlaan en de voet van de Purmerdijk.
Kijkgroen bestaat niet en de dagen dat parken gezien werden als een plek om de hond uit te laten zijn allang voorbij. Ook Purmerend gaat hierin mee en onderkent dat groen vele functies vervult: als plek voor plant en dier om te schuilen, voedsel te vinden en voort te planten, maar ook als uitnodigende en uitdagende omgeving voor de mens om te ontmoeten, bewegen en ontspannen. Maar er is nog meer: groen zorgt voor een aangenaam en klimaat in de stad: nu en in de toekomst.
Groen levert een belangrijke bijdrage aan de fysieke en mentale gezondheid van bewoners en heeft een positieve invloed op het ervaren van geluk. Daarom is het belangrijk dat er in het Waterlandkwartier voldoende groen aanwezig is, dat het groen toegankelijk is, en dat het te beleven is. Hiervoor wordt er per woning (bestaand en nieuw) 8m2 gebruiksgroen aangeboden in de wijk. Gebruiksgroen is een groene gebruiksruimte welke te minste 60% groen inricht is, bijvoorbeeld een buurtplantsoen.
Het Waterlandkwartier wordt een natuurinclusieve leefomgeving waarin ruimte is voor plant, dier en mens. Dit betreft de straten, groengebieden en pleinen van de openbare ruimte, en de tuinen, gevels en daken van gebouwen, groot en klein. In een natuurinclusieve wijk worden al deze plekken aangewend om de wijk natuurlijker en biodiverser te maken. Hiervoor wordt er te minste 8m2 ecosysteemgroen in de wijk per woning (bestaande en nieuw) en 0,1m2 per BVO. Ecosysteem groen is er voor de klimaatdoelen; bergen van water, koelen en versterken biodiversiteit. Ecosysteem groen is een met beplantingen ingerichte ruimte, te minste 70%.
De wijk kent een robuuste en natuurlijke basisstructuur van voornamelijk bomen langs de Wilhelminalaan, de Spaarbekkenkade, de Waterlandlaan en de Purmerweg. Deze sluit aan op de structuur laag van het groenplan en de omliggende groenstructuren.
Deze structuur wordt verfijnd vervolledigd met een fijnmazige dooradering van groene pleintjes en straten in de wijk. Dit brengt groen tot aan de voordeur. De derde laag is het (semi-)private groen op en rondom de bouwblokken in de vorm van binnentuin, geveltuinen en daktuinen.
De gehele structuur vormt samen een aangesloten ecologische structuur bestaande uit corridors en hotspots.
De groenstructuur wordt opgebouwd met een grote diversiteit aan voornamelijk inheemse beplantingen. Alle beplantingen krijgen zowel bovengronds als ondergronds voldoende voorzieningen om in de toekomst goed te kunnen groeien. Bovendien worden de soorten aangepast op de ondergrond en het verwachte klimaat, dat betekent ook de introductie van Zuid-Europese soorten. Deze maatregelen zorgen voor een duurzaam beplantingsbestand dat veerkrachtig en gezond is.
De stad is natuurlijker dan gedacht. Vele soorten planten en dieren vinden er hun plek om te schuilen, voedsel te zoeken of zich voort te planten. Een stad met een rijke stadsnatuur staat gelijk aan een stad met een goed leefklimaat. Bovendien, zorgt een stad met een rijke stadsnatuur ervoor dat mensen uiteindelijk gezonder en gelukkiger zijn en beter voor elkaar en voor de stad zorgen.
Het Waterlandkwartier is een wijk met bestaande populaties van bijvoorbeeld huismussen, gierzwaluwen, vleermuizen, en aanwezige groenstructuren zoals het Spaarbekken. Er is in het gebied dus al een aardige biodiversiteit, maar een gebied met de omvang van het Waterlandkwartier kan bij herontwikkeling in een nog grotere biodiversiteit voorzien. Ook kan het gebied een grotere rol gaan spelen in de ecologische hoofdstructuur van de stad Purmerend.
In het Waterlandkwartier worden 6 verschillende biotopen voorzien met elke hun eigen habitats en (doel)soorten. Openbare ruimte en bebouwing worden zo ingericht dat deze de juiste habitats voorzien, om op deze manier de 6 biotopen te realiseren.
Zie ook bijlage 1 met beoogde doelsoorten.
Naast het voorzien van nieuwe habitatten wordt ook met het beheer rekening gehouden met de natuur. Onderdeel hiervan is onder meer en toepassen van ecologisch groenbeheer, zoal ecologische maaibeheer van de grasweides.
De gezondheid van de bewoners wordt beïnvloed door de inrichting van de wijk. Het aanbod en de locatie van voorzieningen bepaalt voor een deel wat mensen eten, hoe ze bewegen en hoeveel sociale interactie er plaatsvindt.
Het is voor de sociale veiligheid en gezondheid belangrijk om met elkaar na te denken over gearrangeerde (en dus ontworpen) momenten van sociale interactie in de wijk, zoals een op het oog onbeduidende ontmoeting met de buurman bij de eik in de binnentuin onderweg naar de parkeergarage of een kort gesprek met een onbekende medebewoner bij de watertap tijdens je hardloopronde.
Om het Waterlandkwartier een plek te laten zijn voor gezond stedelijk leven, wordt de openbare ruimte ingericht op beweging en ontmoeting. Beweging in de stand van sport, spel en verplaatsing. De openbare ruimte is als uitdagende plek om rondjes te wandelen, te rennen, of om echt een sportieve prestatie te leveren; dat kan allemaal! Daarnaast is het een plek om te ontmoeten: om af te spreken met vrienden, familie, collega’s. Ook daktuinen en binnentuinen zijn daarin semipublieke ontmoetingsplekken. Het Waterlandkwartier kan zowel uitdagend als uitnodigend zijn.
In de wijk worden voldoende beweeg gelegenheden aangeboden voor alle doelgroepen. Er worden aangename routes gemaakt waar langs mensen kunnen bewegen welke aansluiten op het grotere stedelijke netwerk. De routes worden aangevuld met diverse plekken welke elk hun eigen identiteit en doelgroep hebben.
7.1 Stedenbouwkundige principes
Het Waterlandkwartier is door haar hoge(re) dichtheid, bereikbaarheid, menging van wonen, werken en voorzieningen een bijzonder milieu in Purmerend. Wonen en werken in het Waterlandkwartier betekent bewust kiezen voor een stedelijke omgeving met een hoge dichtheid. Om de gewenste stedelijkheid met hoge kwaliteit en levendigheid te bieden is voor het Waterlandkwartier een compact eigentijds en herkenbaar stedenbouwkundig concept ontwikkeld dat voortbouwt op de bijzondere historie van Purmerend en het Waterlandkwartier als groeikern. Het stedenbouwkundig concept voor de ontwikkeling van het Waterlandkwartier is gebaseerd op de principes van de groeikernen architectuur, vertaald naar de 21ste eeuwse stad. Uitgangspunten uit de architectuur van de jaren zeventig komen terug in de ambities van vandaag. Er wordt in het Waterlandkwartier gebouwd in hoge dichtheid met meervoudig ruimtegebruik, levendige plinten een aantrekkelijke en betekenisvolle openbare ruimte en aandacht voor de menselijke maat en de stad op ooghoogte.
Het Waterlandkwartier is opgebouwd uit poreuze stadsblokken, stroken en gebouwen die ieder op zich zijn samengesteld uit bestaande en nieuwe panden. De bebouwing in het Waterlandkwartier bestaat uit een ‘onderbouw’ die gestoeld is op de uitgangspunten van de ‘groeikernarchitectuur’ uit de jaren zeventig en een ‘21ste eeuwse skyline’ bestaande uit optoppingen, hogere gebouwen en stedelijke accenten. De bovenbouw is daarbij zichtbaar anders dan de onderbouw. Zij wordt gekenmerkt door lichte transparante volumes van glas, hout, beton en groene gevels en elementen. De 21ste eeuwse skyline is daarbij niet bedoeld als beeldbepalende laag, maar maakt onderdeel uit van het gevarieerde dakenlandschap.
Door de splitsing van de bebouwing in een onderbouw en een bovenbouw ontstaat een unieke beeldtaal met setbacks, schaalverkleining binnen de panden, gevelopbouw, wisselende bouwhoogtes, de vele terrassen en groene daken. Op straat zal dit door de vele gevelvlakken een gelaagd beeld opleveren, dat onder verschillende hoeken steeds een ander perspectief oplevert. De combinatie van nieuwe en bestaande gebouwen en de toevoeging van de 21ste eeuwse skyline zorgen voor een bijzondere gelaagdheid van de bebouwing in het Waterlandkwartier welke samen met het raamwerk resulteert in een unieke woonkwaliteit, een hoge verblijfskwaliteit in de openbare ruimte, een groen en bruikbaar dakenlandschap en een uniek stadsbeeld: ‘groeikern van de toekomst’.
Doelstelling: Ontwerp vanuit het stedenbouwkundig DNA van Purmerend(groeikern) Met aandacht voor verleden, heden en toekomst
|
Doelstelling: Ontwerp met toegevoegde waarde voor bewoners en gebruikers Met aandacht voor het publiekedomein:
|
SAMENGESTELDE POREUZE BOUWBLOKKEN, STROKEN EN GEBOUWEN
Het Waterlandkwartier bestaat uit 20 bouwvelden (poreuze bouwblokken, stroken en gebouwen) waarvan de rooilijnen zijn bepaald. Elke poreus bouwblok en strook bestaat uit meerdere panden waarbij alle bebouwing volledig valt binnen de gedefinieerde bouwvelden, met uitzondering van balkons. De bouwblokken en stroken zijn duidelijk afleesbaar doordat de hoeken van elk blok in de rooilijn worden gebouwd en de panden in de blokken veelal schouder aan schouder staan. Voordeuren en de gebouwentrees liggen in het Waterlandkwartier aan de openbare ruimte.
Gebouwen in de bouwblokken liggen rondom een binnentuin of binnenhof. Die is groen ingericht en -onder wisselend regime- toegankelijk voor het publiek. Door openingen in het bouwblok toe te passen, wordt een relatie gelegd tussen de openbare ruimte en de binnenterreinen en kan (zon)licht tot diep in de binnentuin doordringen. De binnenterreinen zijn anders vormgegeven dan de openbare ruimte, waardoor helderheid over eigendom ontstaat. Binnenterreinen kunnen op maaiveld en verhoogd worden uitgevoerd.
De bebouwing in het Waterlandkwartier bestaat uit een ‘onderbouw’ die gestoeld is op de uitgangspunten van de ‘groeikernarchitectuur’ uit de jaren zeventig en een ‘21ste eeuwse skyline’ bestaande uit optoppingen en hogere gebouwen. De bovenbouw is daarbij zichtbaar anders dan de onderbouw. De bovenbouw wordt in zijn geheel of getrapt teruggelegd. Deze setbacks zorgen voor meer daglicht, bezonning en lucht op straatniveau en in de binnentuinen, ze dragen bij aan het terugdringen van windval bij hogere gebouwen en worden ingezet om de menselijk maat en schaal te vinden in een wijk met een hoge dichtheid.
De Waterlandlaan is als stedelijke boulevard een logische plek om een belangrijk deel van het programma te situeren – vanwege de bezonning, het uitzicht, haar rol als verbindende schakel in het lineaire centrum van Purmerend met het station en de HOV haltes. De bouwvelden langs de Waterlandlaan en de Gorslaan zijn dan ook relatief dichter en hoger. De bouwvelden die verder van de Waterlandlaan liggen hebben een lagere dichtheid en maximale bouwhoogte is er lager dan aan de Waterlandlaan. Hierdoor ontstaat een goede overgang met de omliggende bebouwing.
De beleving op ooghoogte – hoe we de ruimte ervaren als we er doorheen lopen – speelt een sleutelrol in de waardering van het Waterlandkwartier. Het gaat dan om de inrichting en de dimensionering van straten, gebouwen en programma, en dan met name de onderste bouwlagen. Aan de straatzijde is aandacht voor de plinten die zoveel mogelijk zijn geactiveerd met publieke en commerciële functies, met gebouwentrees en woon(werk)ruimten, en dus niet alleen met slaapkamers. Functies en voordeuren op straatniveau vergroten niet alleen de levendigheid, maar ook de sociale controle.
De bebouwing in het Waterlandkwartier bestaat uit een ‘onderbouw’ die gestoeld is op de uitgangspunten van de ‘groeikernarchitectuur’ uit de jaren zeventig en een ‘21ste eeuwse skyline’ bestaande uit optoppingen en hogere gebouwen. De bovenbouw is daarbij zichtbaar anders dan de onderbouw. Zij wordt gekenmerkt door lichte transparante volumes van glas, hout, beton en groene gevels en elementen.
Door het gebruik van goede maatverhoudingen, interessante gevels (met setbacks en toegevoegde beeldbepalende elementen; bijvoorbeeld balkons), schaalverkleining binnen de volumes, mooie materialen, voldoende groen en zon en goede overgangen van privé naar openbaar de beleving ontstaat er een unieke beeldtaal. Op straat zal dit door de vele gevelvlakken een gelaagd beeld opleveren, dat onder verschillende hoeken steeds een ander perspectief oplevert. De combinatie van nieuwe en bestaande gebouwen en de toevoeging van de 21ste eeuwse skyline zorgen voor een bijzondere gelaagdheid van de bebouwing in het Waterlandkwartier.
De onderbouw is opgebouwd uit bestaande en nieuwe panden en wordt getypeerd door een jaren zeventig ‘groeikernen’ architectuur. De onderbouw bestaat uit panden die veelal breder dan hoog zijn. Typerend is de schaalverkleining in de gevel, waarmee een verticale geleding wordt verkregen door middel van detaillering, verkleiningen van bouwmassa’s, setbacks, erkers en dergelijke. De architectuur is robuust, veelal van baksteen en eerlijke, hernieuwbare materialen zoals hout.
Bestaande panden worden opgenomen in de onderbouw. Bij een transformatie van een bestaand pand worden zo veel mogelijk de spelregels en richtlijnen van het Kwaliteitsplan gevolgd. Alle aanpassingen of uitbreidingen aan bestaande gebouwen moeten een eigentijdse uitwerking krijgen met respect voor het oorspronkelijke gebouw.
De hoofdvorm van de onderbouw is geïnspireerd op de ‘groeikern’ architectuur. De blokken zijn breed en verschillen van elkaar.
Elk gebouw heeft een eigen vanzelfsprekende gevelopbouw die refereert aan de ‘groeikernen’ architectuur. Panden in het Waterlandkwartier zijn veelal breder dan hoog, maar krijgen een verticale geleding door gebruik te maken van schaalverkleining in de gevel.
Een optimaal toegankelijke en comfortabele openbare en collectieve ruimte is belangrijk voor het open karakter in het Waterlandkwartier. De overgang van privé naar openbaar staat in dienst van de gewenste samenhang in de buitenruimte.
Het materiaal van de onderbouw staat in contrast met de bovenbouw. De onderbouw is geïnspireerd op de jaren 70 groeikern architectuur en bestaat voornamelijk uit natuurlijke materialen.
De bovenbouw in het Waterlandkwartier vormt een eigentijdse 21ste eeuwse skyline. De bovenbouw bestaat uit optoppingen, hogere gebouwen en stedelijke accenten. De hogere gebouwen en stedelijke accenten zijn slank, licht, hebben een eenvoudig silhouet en zijn contrasterend met de onderbouw. De Bovenbouw oogt ‘licht’. Er wordt veel gebruik gemaakt van glas, hout, groen en andere transparante materialen.
De bovenbouw verschilt zichtbaar van de onderbouw. Ze is licht en heeft een eenvoudig silhouet.
De bovenbouw heeft een herkenbare plastiek met reliëf, tactiliteit en zorgvuldige detaillering. De bovenbouw is niet uitbundig sculpturaal of spectaculair volumetrisch van opzet, maar heeft een relatief eenvoudige hoofdvorm met aandacht voor materialiteit en detaillering.
De bovenbouw is duidelijk anders dan de ‘groeikern’ onderbouw. Dit komt terug in het Waterlandkwartier. De bovenbouw wordt gekenmerkt door lichte en transparante volumes van glas, hout of beton met groene elementen (bijvoorbeeld groene gevels).
8 BEELDKWALITEIT EN PROGRAMMA VAN EISEN PLEKKEN
8.1 Beeldkwaliteit en Programma van Eisen Plekken
Per deelruimte en type straat wordt de beoogde ruimtelijke- en beeldkwaliteit beschreven. Uitgangspunt hiervoor is het eerder opgestelde Masterplan. De benoemende eisen zijn aanvullende op de eisen beschreven in de voorgaande hoofdstukken. Daarnaast dient er ook rekening gehouden te worden met de eisen komend vanuit het waterplan (waterbufferopgave per deelgebied) en MobiliteitsProgramma van Eisen (eisen wegbreedtes, bochtstralen en parkeren).
De Waterlandlaan is de stedelijk ruggengraat van Purmerend en verbindt de de historische binnenstad met het Waterlandkwartier en het oostelijk deel (Dijklander ziekenhuis en stadspark) van de stad. Hieraan liggen (pocket) pleinen met stadse allure en met een fijne verblijfskwaliteit. Het stationsplein krijgt hierin een centrale positie. De Waterlandlaan heeft de uitstraling van een groene stadsboulevard met ruimte voor verkeer maar ook met grote beplantingsvakken waarin grote bomen groeien. De plinten langs de Waterlandlaan zijn gevuld met levendige functies. Langs de plinten is er ruimte voor de Purmerendse stoep die binnen en buiten met elkaar verbindt.
De Waterlandlaan is de centrale autoroute van de wijk en speelt ook een rol op stadsniveau voor de ontsluiting. Er zijn losliggende fiets- en looproutes waarvoor meer ruimte beschikbaar wordt gemaakt. Het fietspad is ingericht als fietsstraat voor de bereikbaarheid van de bebouwing onder andere de bibliotheek De routes worden aantrekkelijk en comfortabel ontworpen en er is aandacht voor goede en veilige oversteekplekken. Naast de verbinding met de binnenstad is ook de verbinding met het Ziekenhuis en het Leeghwaterpark van belang. Vanuit de gedachte van het lineaire centrum loopt deze tot de Purmer. De oversteekbaarheid van de Gorslaan speelt hierin een belangrijke rol, maar ook de aantrekkelijkheid van de route die volgt.
De Waterlandlaan krijgt een hoogstedelijk karakter en een ‘statige’ sfeer. Hierbij horen hoogwaardige minerale materialen, inrichtingsprincipes en beplantingen. De voetgangers, fietsers en auto’s zijn zoveel mogelijk gescheiden. De laan heeft brede stoepen waar ruimte is voor programma en voor het stedelijk programma zoals terrassen. Grote bomen met een volwassen karakter creëren een sterke boomstructuur. De pocketpleinen langs de Waterlandlaan vormen een verbijzondering aan de boulevard.
IMPRESSIE GEWENSTE BEELDKWALITEIT
De verblijfskwaliteit is veelal te vinden in de brede stoep, dit wordt versterkt door een serie pocketpleinen geschakeld aan de stadsboulevard. Deze pocketpleinen bieden ruimte aan stedelijk programma en activiteiten. Stedelijke sporten krijgen plek hier, zoals skaten en parcours. Het stationsplein dient ook als een stadspodium waar ruimte is voor voorstellingen en kunst.
BOMENRIJEN VAN DE EERSTE ORDE LANGS DE BOULEVARD
HOGE DIVERSITEIT BEPLANTINGEN, INTERESSANT VOOR DIEREN
SCHADUWRIJKE KOEL- EN VERBLIJFSPELKKEN LANGS DE STADBOULEVARD
MASTERPLAN WATERLANDLAAN 1:4000 (INDICATIEVE UITWERKING)
URBAN SPORTS AANLEIDINGEN OP DE POCKETPLEINEN
BOMEN MET FIJN BLADEREN VOOR AANGENAAM MICROCLIMAAT OP PLEINEN
POCKETPLEINEN AANGEDUID MET EEN VERBIJZONDERING IN DE VERHARDING
De Wilhelminalaan-Geulenstraat wordt een, zoals in de Struktuurschets uit 1972 omschreven, ‘stedelijke route’ met een aangename, zo veel mogelijk autovrije, verbinding voor fietsers en voetgangers tussen het historisch centrum en het Waterlandkwartier. Naast de verbindende functie, wordt vooral een kans gezien om de Geulenstraat om te vormen tot een buurtplantsoen; het groene hart van het Waterlandkwartier.
Door parkeren op centrale plekken/ hubs te organiseren, is er ruimte om de Geulenstraat autovrij te maken. Hierdoor ontstaat er fijne plek voor picknicken, wandelingen en ook de plek waar buurtkinderen samenkomen om te ravotten in de stadsnatuur. In de plinten van de aangrenzende bebouwing bevinden zich naast wonen (wijk)voorzieningen en een cultureel programma. Langs de randen zijn er brede trottoirs waarop ook informeel programma kan plaats vinden
De Wilhelminalaan-Geulenstraat wordt een kwalitatieve aangename verbinding onder het spoor door richting de binnenstad, voor zowel de voetganger als de fietser met veel licht, lucht en ruimte. Aan de groene ruimte in de Geulenstraat zijn een tweetal groene pleinruimtes gekoppeld: het Beatrixplein en een nieuw plein aan de Slenkstraat. Samen vormt het een geheel, de Geulenstraat eindigt in de Spaarbekken met een derde plein aan het water.
De rooilijn wordt aan de zuidzijde van de Geulenstraat teruggelegd om meer ruimte te maken voor groen in het straatprofiel.
MASTERPLAN WILHELMINALAAN-GEULENSTRAAT 1:4000 (INDICATIEVE UITWERKING)
De Wilhelminalaan-Geulenstraat wordt een buurtplantsoen met een natuurlijke sfeer en een hoge (verblijfs)kwaliteit. Het wordt vormgegeven als een nieuwe wildernis met natuurlijke ogende beplantingen en bomen en een bijpassend programma, zoals speelnatuur en waterberging. Het is een autovrij gebied met een ruimte voor voetgangers en fietsers langs de randen van de groenzone. Het schoolplein dat hier een plek krijgt wordt groen ingericht en krijgt een waterbergingsfunctie.
IMPRESSIE GEWENSTE BEELDKWALITEIT
NATUURLIJK KARAKTER VAN HET GROEN
MULTIFUNCTIONEEL SPORT- EN SPELPLEIN
Naast voornamelijk inheems beplantingen worden er ecologische voorzieningen aangebracht passend bij de habitattypes (droge ruigte, struweel en hagen). Belangrijk is dat er ook beleefbare natuurinclusieve maatregelen worden gemaakt o.a. gekoppeld aan de schoolplein en speelpek. Bijvoorbeeld een beestenboom.
DIVERSITEIT AAN BOMEN IN SOORT, KLEUR EN VORM
De Purmerweg-Purmersteenweg ligt op de oude dijkstructuur langs de Where. De openbare ruimte wordt opnieuw ingericht als een dijkpark waarbij historische dijkstructuur beter tot zijn recht komt. Het krijgt een informeel karakter, waar men prettig kan fietsen en wandelen.
De Purmerweg is beoogd als ontsluiting van het noordelijk gedeelte van de wijk hiervoor wordt de weg opnieuw verbonden met de Gorslaan. Onderlangs de dijk is de ambitie om een informele wandelroute toe te voegen. De dijkstructuur wordt een plek waar bewoners een ommetje kunnen wandelen en fietsers op een aangename manier naar het centrum fietsen onder andere door middel van een fietsstraat.
Nieuwbouw tussen de Purmerweg en de Waterlandlaan laat ruimte aan de voet van de dijk. Hierdoor ontstaat een langgerekte zone, die kan worden ingericht als bufferzone voor hemelwater. Daarom heen worden ook verblijfsplekken gemaakt. Er dient specifieke aandacht te zijn voor de waterproblematiek van de bestaande woningen gelegen aan de voet van de dijk.
De dijkstructuur van de Purmerweg komt beter tot zijn recht door het zichtbaar maken van het dijklichaam, het vrijhouden van struiken en hoge vaste planten, nadrukkelijk omhooggaande paden (trappen of hellingen) en het accentueren van de lineaire lijn met een bomenrij. De dijk krijgt een historisch karakter en informele sfeer in zijn materialisatie (klinkers), natuurlijke bloemrijke dijkbeplanting, bomenrij en verblijfskwaliteit. De Purmerweg wordt vormgegeven als fietsstraat of autoluwe straat waar de auto te gast is.
REFERENTIE IMPRESSIE DIJKSTRUCTUUR KLAPROZENBUURT
MASTERPLAN PURMERWEG 1:4000 (INDICATIEVE UITWERKING)
HALFVERHARD WANDELPAD MET ZITGELEGENHEID LANGS/OVER DE DIJK
ACCENTUEREN VAN HET HOOGTEVERSCHIL MET TRAPPEN
Het Spaarbekken wordt het stadswater binnen het Waterlandkwartier. Het huidige stenige karakter (gemetselde kades) van het Spaarbekken zal verdwijnen en er wordt ingezet op sterke vergroening van het gebied, waarin de verblijfskwaliteit centraal staat. De oevers worden zoveel mogelijk ecologisch en groen ingericht en het centrale waterbekken wordt beter toegankelijk gemaakt en geactiveerd met een grote vlonder ruimte aan het water. De waterranden krijgen een lommerrijke uitstraling door grote bomen.
Er wordt onderscheidt gemaakt in twee typologieën langs het Spaarbekken: een smalle langgerekte watergang en het centrale waterbekken dat veel lucht en ruimte biedt maar nu nog weinig toegankelijk is. Aan het lange smalle gerekte deel van het Spaarbekken worden de oevers zoveel mogelijk ecologisch en groen ingericht en verbreed. Daarnaast worden de straten hier omgevormd tot woonerven of fietsstraten, zodat er ruimte voor de waterkant en geveltuinen, bijvoorbeeld in de vorm van een brede strook geveltuin of door het wegnemen van parkeerplaatsen uit de straat.
Het centrale waterbekken wordt beter toegankelijk gemaakt. Aan de noordwestzijde van het water grenst het bekken aan het meer gemengde deel van de nieuwe woonwijk. Hier wordt een wetland voorgesteld met vlonderpaden. Daarnaast worden trappen en vlonders gemaakt die toegang geven tot het water en een aangename ontmoetingsplek worden voor de hele wijk. Duikerbruggen worden op den duur vervangen voor ranke bruggen zodat water ook optische doorloopt.
MASTERPLAN SPAARBEKKEN 1:4000 (INDICATIEVE UITWERKING)
IMPRESSIES GEWENSTE BEELDKWALITEIT
Het Spaarbekken krijgt een heel groen en ecologisch karakter, met natuurlijke oevers, waterplanten en veel gemengde en inheemse boomsoorten variërend in grootte, ingericht passend bij de beoogde habitats. Het water wordt toegankelijk gemaakt met vlonders en langs de bredere oevers zijn natuurlijke speelaanleidingen en aan het centrale waterbekken is een drasland toegevoegd. De straten langs de oevers zijn veelal autovrije of autoluwe woonstraten.
LOMMERIJKE BOMENSTRUCTUUR LANGS WATER
Als onderdeel van de ontwikkeling van het Waterlandkwartier wordt het Cramwinckelplantsoen opgewaardeerd naar een aantrekkelijke sStationssingel. De singel ingezet wordtwordt ingezet als een noord-zuidroute haaks op de parallelle lijnen die het lineaire centrum volgen. Met de nieuwe verbindingen en routes wordt het Cramwinckelplantsoen sterk verankerd in het stedelijk weefsel. Door de bebouwing tussen het spoor en het plantsoen te transformeren en te oriënteren naar het plantsoen gaat deze meer functioneren als een singelsstructuur. De basis voor de verdere ontwikkeling zijn de bestaande waarden en kwaliteiten van het plantsoen, zoals het volwassen boombeeld en bestaande kneppelbrug (brug in het verlengde van het Statenpad).
In het MasterplanMasterplan wordt de singel beter verbonden met haar omgeving: via het fietspad langs de Burgemeester Kooimanweg met het Wagenweggebied en ontsluit de westelijke ingang van het toekomstige nieuwe station aan de Waterlandlaan. Ook kan de aanloop naar de tunnel worden verbeterd door de keermuren te vervangen door taluds. Zo wordt de route veel aantrekkelijker want aan weerszijden van de tunnel begint het plantsoen al direct in de taluds. Met een elegante wandelbrug over de Waterlandlaan kan de wandelaar worden verleid om de sprong over de laan te maken tot aan de waterkanten van de Where. De openbare ruimte rondom P3 zou hierbij ook sterk verbeterd kunnen worden. Keerwanden zouden zoveel mogelijk vervangen kunnen worden door groene taluds. Deze ambitie sluit nauw aan bij de wensen van P3 om het gebouw meer te openen naar de omgeving.
De bebouwing tussen het spoor en het plantsoen zullen worden georiënteerd naar het plantsoenen kunnen op deze manier bijdragen aan een actiever gebruik van de Stationssingel en zorgen voor een betere sociale controle.
De zone tussen het spoor en de singel lijkt de uitgelezen plek voor ruimte voor werken met een levendige plint of voor de vestiging van een hogeschool, waarbij medewerkers en studenten gebruik kunnen maken van het plantsoen dat letterlijk voor de deur begint.
IMPRESSIE GEWENSTE BEELDKWALITEIT
MASTERPLAN CRAMWINCKELPLANTSOEN 1:4000 (INDICATIEVE UITWERKING)
Het Cramwinckelplantsoen krijgt de kwaliteit van een stationssingel met een 19e-eeuws karakter. De vormgeving is vloeiend, elegant en romantisch en de materialen, inrichtingsprincipes en beplantingen zijn hoogwaardig.
OPENHEID EN DIVERSITEIT IN BEPLANTING
ONTSPANNEN SFEER EN SPEELAANLEIDINGEN
INFORMELE KLEINSCHALIGE SPORTFACILITEITEN
INFORMELE KLEINSCHALIGE SPORTFACILITEITEN, ZOALS EEN JEU DE BOULES BAAN
GELEGENHEID OM LANGS HET WATER TE VERBLIJVEN
Ter hoogte van het nieuwe OV-knooppunt (trein, HOV-lijn, bus) verandert de stadsboulevard in een stationsplein. Met de verbreding van de stadsboulevard wordt veel kwaliteit gewonnen en met het creëren van een voorplein en nieuwe entree van het multimodale knooppunt wordt het geheel een interessante, dynamische openbare ruimte.
Het stationsplein wordt een fijne plek voor ontmoeting. Het plein is groen en lommerrijk door vele bomen. Langs de randen zijn er levendige plinten onder andere het station. Deze functies hebben ook ruimte op het plein voor eventuele terrassen. Op het plein is plaats voor kunst en publiek podium voor kleinschalige optredens.
Een goede verbinding onder het spoor door is van belang voor de wijk. Op korte termijn kan een kwalitatieve verbetering van de onderdoorgang gerealiseerd worden door het schuiven van rijbanen en fietspaden in de tunnelbak. Door het wegnemen van het fietspad aan de noordzijde van de Waterlandlandlaan in de tunnel kan er geschoven worden met de rijbanen en ontstaat een asymmetrisch profiel. Daarbinnen is ruimte om de stadsboulevard door te trekken onder het spoor door, met een ruim fietspad en stoep zodoende aan te sluiten aan het nieuwe Stadhuisplein.
Wanneer bij deze ingreep het hellingspercentage van het iets- en voetpad wordt verhoogd (met inachtneming van de toegankelijkheid voor mensen met een beperking) en de hellingbaan wordt verlengd, neemt de vrije hoogte voor ietsers en voetgangers in de tunnel toe. Dit zorgt voor meer licht en zicht in de spoortunnel.
MASTERPLAN STATIONSPLEIN 1:2000 (INDICATIEVE UITWERKING)
IMPRESSIE GEWENSTE BEELDKWALITEIT
GROTE BOMEN ZORGEN VOOR VEEL SCHADUW OP HET STATIONPLEIN
TERRASSEN OP EN HORECA AAN HET PLEIN
VERBIJZONDERDE HOGE KWALITEIT VERHARDING
VERGROENING MET EEN STEDELIJK KARAKTER
RUIMTE VOOR KLEINE PERFORMANCES OF TENTOONSTELLINGEN
RUIMTE VOOR PERFORMANCES OP BIJVOORBEELD EEN STADSPODIUM
MULTIFUNCTIONELE KUNST; SPEELELEMENT
Het stationsplein is een verbijzondering op de Waterlandlaan. Het krijgt een hoogstedelijk karakter met een kwaliteit van een echt stadsentree, met minerale materialisatie en stedelijk programma dat aansluit bij de stations-functie.
Er is behoefte aan toegankelijke en geprogrammeerde waterkanten aan de Where. Hierin zijn er twee verschillende gebieden de meer minerale en actieve plekken bij P3 en de aansluiting van de Spaarbekken en daar tussen het een rustige en groener gebied rondom de woningen. De plekken langs de Where worden gekoppeld aan de herinrichting de Waterlandlaan (P3) en van de Purmerweg (overige gebieden)
In het gebied lenen twee plekken zich voor meer toegankelijkheid: de openbare ruimte rondom P3 en de plek waar het Spaarbekken uitmondt in de Where. De openbare ruimte rondom P3 wordt ontwikkeld tot een interessante plek aan het water gekoppeld aan horeca, waar mensen elkaar kunnen ontmoeten voor of na een evenement of op een mooie dag. De plek waar het Spaarbekken uitmondt in de Where functioneert op wijkniveau al als een verblijfsplek aan de Where. Deze wordt verbeterd door het water bereikbaar te maken via een trappen partij met geïntegreerd groen en zichtpunt over de Where.
De waterkanten tussen de twee plekken in is rustiger en parkachtig van karakter. De speelplek wordt opgeknapt en aangevuld met klein sportprogramma. De waterrand wordt toegankelijk met enkele vlonders of verlaagde oeverranden.
MASTERPLAN WATERKANTEN WHERE 1:4000 (INDICATIEVE UITWERKING)
STEDELIJKE HORECA GELEGENHEID BIJ P3
GETRAPTE VERBLIJFSPLEK AAN HET WATER AAN HET EIND VAN DE SPAARBEKKEN
HOUTEN VLONDERS RICHTING HET WATER
ROUTE LANGS HET WATER EN LIGWEIDE
STEDELIJK KARAKTER BIJ EINDE SPAARBEKKEN EN P3
RUSTIGE SPORT- EN SPEELPLEKKEN LANGS HET WATER
De waterkanten aan de Where worden geactiveerd en geprogrammeerd tot toegankelijke, ervaarbare en interessante plekken en hotspots aan het water. Enerzijds stedelijke en cultureel, met een stedelijke inrichting van minerale materialen, vlonders en trappen aan het water, anderzijds groene en rustige verblijfsplekken met interessante en diverse vegetatie.