| Organisatie | Nieuwkoop |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Beleidsplan Veiligheid en Handhaving gemeente Nieuwkoop 2023-2026 |
| Citeertitel | Beleidsplan Veiligheid en Handhaving gemeente Nieuwkoop 2023-2026 |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | bestuur en recht |
| Eigen onderwerp |
Deze regeling vervangt de Beleidsnota Veiligheid en Handhaving gemeente Nieuwkoop 2018-2021.
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 27-07-2023 | nieuwe regeling | 22-06-2023 | 2023-046 |
Veiligheid is een basisvoorwaarde om binnen een gemeente goed te kunnen leven en ondernemen. Er kan een groot verschil bestaan tussen subjectieve en objectieve veiligheid. Objectieve veiligheid is meetbaar. Onder subjectieve veiligheid verstaan we het gevoel van onveiligheid dat niet meetbaar is aan de hand van het aantal incidenten en overtredingen. Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente om veiligheid te bieden aan haar inwoners en ondernemers. In deze beleidsnotitie “Beleidsplan Veiligheid en Handhaving gemeente Nieuwkoop 2023-2026” (Hierna: het veiligheidsbeleid) geeft de gemeente Nieuwkoop aan hoe de veiligheid en leefbaarheid wordt geborgd en verbeterd. In het veiligheidsbeleid hebben we aandacht voor de objectieve veiligheid en de subjectieve veiligheid.
Onze veiligheidsambities en kaders
Iedere vier jaar bepalen we onze veiligheidsambities. Dit is een wettelijke vereiste, maar het is ook nodig om in een veranderende wereld de koers elke vier jaar te herijken1. De Gemeentewet geeft het kader voor de bevoegdheden op het gebied van openbare orde en veiligheid. Dit is de algemene bevoegdheid van de burgemeester voor de handhaving van de openbare orde. Zoals noodbevoegdheden indien een acute situatie vraagt om snel ingrijpen. Het college van burgemeester en wethouders speelt hierin ook een rol, bijvoorbeeld als er een direct raakvlak is met de portefeuilles van de wethouders. De raad stelt de kaders van het beleid en heeft daarnaast de bevoegdheid tot het opstellen van regels in verordeningen op het gebied van veiligheid. Deze beleidsnota gaat niet over het handhaven van privaatrechtelijke afspraken die bijvoorbeeld zijn vastgelegd in een koopovereenkomst met de gemeente Nieuwkoop.
Naast de specifieke aspecten van openbare orde en veiligheid ligt er op het gebied van toezicht en handhaving ook een taak die uit verschillende wetten voortkomt zoals de wet Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH), de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en het Besluit omgevingsrecht. Zoals bouwtoezicht en het handhaven van situaties die afwijken van het bestemmingsplan.
Het veiligheidsbeleid wordt voor vier jaar vastgesteld. Maatschappelijke ontwikkelingen gaan echter snel. Hierdoor is het mogelijk dat zich ontwikkelingen en trends voordoen waarop ingespeeld moet worden, die nu nog niet zijn voorzien. Het blijft mogelijk voor het college en de raad om gedurende de looptijd van het beleid bij te sturen, indien ontwikkelingen hierom vragen, ook als dit niet binnen de nu vastgestelde prioriteiten valt. Naast het voorliggende beleid dat de speerpunten voor de komende vier jaar bepaalt, stellen we jaarlijks een uitvoeringsplan op waarin we de prioriteiten voor dat jaar opnemen en de daarvoor beschikbare capaciteit.
Met het veiligheidsbeleid schetst de gemeente Nieuwkoop de kaders, doelstellingen en prioriteiten op het gebied van veiligheid voor de periode 2023 t/m 2026. Dit doen we op basis van het collegeprogramma, (ervarings)cijfers van de voorgaande periode, een in oktober 2022 gehouden enquête onder inwoners van de gemeente Nieuwkoop, de overleggen met het Seniorenplatform en in overleg met onze partners. Daarnaast heeft de gemeente de wettelijke taak van toezicht en handhaving van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, waaronder de activiteiten bouwen en slopen, planologisch gebruik, brandveiligheid en monumentenzorg.
Hieruit volgt dat de nadruk moet liggen op de volgende onderwerpen:
De toezichts- en handhavingstaken worden uitgevoerd door het team Toezicht en Handhaving dat onder de afdeling Beheer Openbare Ruimte valt. De medewerkers Bouwtoezicht vallen ook onder dit team. De uitvoering van het bouwtoezicht is opgenomen in het door het college van burgemeester en wethouders vastgestelde VTH-Beleidsplan. Op grond van het Besluit omgevingsrecht is het verplicht om dit beleidsplan vast te stellen en hierop wordt interbestuurlijk toezicht gehouden door de provincie.2 Op een aantal onderdelen zal het bouwtoezicht hierna ook in deze beleidsnota genoemd worden.
Vanaf 2023 wordt de beschikbare capaciteit ingezet passend bij het ritme van de gemeente. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de inzet van capaciteit op zaterdagmiddag- en avond in de zomerperiode gelijk aan de drukte in de winkel- en horecagebieden en dat we geen inzet plannen op zondagochtend als alles dicht is. Een tweede voorbeeld is dat we tijdens het vaarseizoen inzet inplannen op het water en niet in de winter. In de jaarlijks op te stellen uitvoeringsplannen nemen we de capaciteitsinzet op.
De gemeente is niet de enige partij die verantwoordelijk is voor de veiligheid, maar de gemeente heeft wel de regierol. Een hechte samenwerking met lokale3 en regionale partners4 is hierbij onmisbaar. Daarnaast zijn er relaties met andere beleidsterreinen en zijn er verbanden tussen regionale, landelijke veiligheidsinstanties en buurgemeenten. Met deze partners en verbanden is in het veiligheidsbeleid rekening gehouden. De lokale partners zijn betrokken geweest bij de totstandkoming van dit beleid. Door al deze aspecten te betrekken is er met recht sprake van een integrale benadering van veiligheid.
Hoofdstuk 2 van deze notitie gaat over belangrijke ontwikkelingen die spelen in de periode 2023-2026. In hoofdstuk 3 wordt weergegeven met welke interne en externe partijen wij in gesprek zijn en op welke wijze we informatie hebben opgehaald. In de hoofdstukken 4, 5, 6 en 7 wordt op de thema’s Zorg en Veiligheid, Leefbaarheid en Veiligheid, Ondermijning en Wettelijke taken vanuit het Omgevingsrecht ingegaan. We geven daarbij aan waar we staan, welk effect we willen bereiken en wat we gaan doen. Tevens geven we kort aan of een onderwerp prioriteit heeft en op welk niveau. In hoofdstuk 8 gaan we dieper in op de prioriteitstelling. In hoofdstuk 9 gaan we in op de beschikbare formatie en de middelen van team Toezicht en Handhaving. Deze beleidsnota eindigt met een aantal algemene aspecten, waaronder de methodiek voor het bepalen van de doelen in hoofdstuk 10 en de uitoefeningswijze van toezicht en handhaving in hoofdstuk 11.
2. Speerpunten en belangrijke ontwikkelingen
Dit hoofdstuk beschrijft de speerpunten in het beleid die wij in de periode 2023-2026 voor veiligheid en handhaving in de gemeente Nieuwkoop belangrijk vinden. De speerpunten zijn vastgesteld op basis van het collegeprogramma, ervaringscijfers van de voorgaande periode, een in oktober 2022 gehouden enquête onder inwoners van de gemeente Nieuwkoop, het seniorenoverleg en in overleg met onze partners. Ook komt een aantal ontwikkelingen in wet- en regelgeving aan de orde.
Op grond van de onderwerpen in het collegeprogramma en de gebiedsscan van de politie en gemeente zijn de volgende speerpunten opgesteld:
Wettelijke taken vanuit het Omgevingsrecht
Het collegeprogramma5 bevat diverse punten die voor team Toezicht en Handhaving van belang zijn. In hoofdstuk 9 lichten we dit toe en wordt ingegaan op de gevolgen voor de inzet van capaciteit. In het jaarlijks op te stellen uitvoeringsplan, gaan we uitgebreid in op de prioriteit en inzet van capaciteit.
Op 1 januari 2024 wordt de Omgevingswet6 van kracht. De wet bundelt zo’n 75 wetten en regels die veelal ook een inhoudelijke wijziging ondergaan. Dit betekent voor toezicht en handhaving een andere werkwijze. Belangrijke veranderingen zijn dat veel rijksregels (voor milieu) verdwijnen en waar nodig vervangen kunnen worden door regels die de gemeente zelf vaststelt (bestuurlijke afwegingsruimte). Deze regels worden opgenomen in het omgevingsplan. BOR is nauw betrokken bij de voorbereiding van de gemeentebrede invoering van de Omgevingswet via het programma Omgevingswet.
De periode van 2023-2028 is in veel opzichten een overgangsperiode, waarin ook nog veel bestaande wet- en regelgeving geldt. Binnen deze termijn vragen ook veel beleidsdocumenten die uitgangspunt zijn voor de handhaving om aanpassing en daarmee ambtelijke inzet.
Parallel aan het invoeren van de Omgevingswet loopt het invoeren van de Wet kwaliteitsborging bouw, die ook op 1 januari 2024 in werking treedt. De gefaseerde invoering van de Wkb heeft gevolgen voor de inzet van toezicht en handhaving rondom verleende vergunningen voor de activiteit bouwen.
Uitbreiding taken Boa's in domein I
Vanuit de rijksoverheid is in samenspraak met de VNG een pilot gestart waarin onderzocht wordt of de politietaken inzake kleine verkeersovertredingen over kunnen gaan naar het zogenoemde Domein I van de Boa's en daarmee overgaan naar de gemeenten. Het betreft:
De pilot is in 2021 gestart in de gemeente Utrecht en naar aanleiding van de evaluatie per januari 2023 uitgebreid naar de gemeenten Breda, Harderwijk, Schouwen-Duiveland, Venlo en Zaanstad. Naar verwachting neemt de minister in de loop van 2023 een besluit. De VNG is voorstander van het overhevelen van deze taak7.
Indien deze taak van de politie over gaat naar de gemeenten zal dit gevolgen hebben voor de capaciteit bij de Boa's. Dit zal in het jaarlijks op te stellen uitvoeringsplan inzichtelijk worden gemaakt, zodra deze taak daadwerkelijk bij de gemeente belegd wordt.
Om te weten wat er binnen onze gemeente leeft en welke zorgen en vragen er zijn over het brede aspect veiligheid voeren wij gesprekken met diverse stakeholders. Denk aan het seniorenplatform, de politie en andere ketenpartners zoals de brandweer en de omgevingsdienst. Daarnaast hebben we een enquête onder de inwoners gehouden. Alle opgehaalde informatie hebben we beoordeeld en waar mogelijk een plek gegeven in dit beleidsplan.
Aanvang 2022 zijn er diverse bijeenkomsten gehouden met senioren en kwetsbaren uit de gemeente Nieuwkoop. Tijdens de bijeenkomsten is er gesproken over:
De uitwerking komt in hoofdstuk 4 'Zorg en Veiligheid’ aan de orde.
3.2 Samenwerking politie en gemeente
Door politie en gemeente is een gebiedsscan veiligheid uitgevoerd Ook is er een bijeenkomst georganiseerd in het kader van de verbetering van de samenwerking tussen de politie en gemeente. Verder zijn de gewenste prioriteiten benoemd en is besproken wat we willen bereiken voor de inwoners in 2023 en daarna. De thema's van Leefbaarheid, Verkeer en Ondermijning zijn benoemd als de drie onderwerpen waar de accenten op gelegd worden. Leefbaarheid en Ondermijning vallen onder speerpunt 2 en 3 in deze beleidsnota.
Samenwerking ten behoeve van strafrechtelijke handhaving
Voor het uitoefenen van gegevens in het kader van de Politiewet is een overeenkomst gesloten via het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC). Deze overeenkomst voldoet aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).
Samenwerking ten behoeve van strafrechtelijke handhaving
Voor het uitwisselen van gegevens in het kader van de Politiewet is een overeenkomst gesloten via het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC). Deze overeenkomst voldoet aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).
De burgemeester is belast met de handhaving van de openbare orde in zijn gemeente. Samen met de officier van justitie en de politiechef vormt de burgemeester de gezagsdriehoek. In dit overleg worden afspraken gemaakt over de inzet van de politie op de lokale prioriteiten en de aanpak van criminaliteit. Indien zich een lokaal probleem voordoet wordt een dergelijk “driehoeksoverleg” gehouden met de betreffende burgemeester, politieteamchef en de officier van justitie.
Ook in regioverband wordt samengewerkt. De burgemeesters van de gemeente Nieuwkoop en de gemeente Kaag en Braassem, teamchef van de politie en de officier van justitie van het Openbaar Ministerie vergaderen gezamenlijk een of twee keer per jaar.
We hebben de afgelopen periode geïnvesteerd in de samenwerking met de politie met als resultaat dat we elkaar beter en sneller vinden.
De samenwerkingsafspraken met de politie en het RIEC zijn vastgelegd in de volgende convenanten:
Wij hebben over het onderwerp veiligheid een enquête gehouden onder 3.750 inwoners van de gemeente Nieuwkoop. De enquête is gehouden via het participatieplatform denkmee.nieuwkoop.nl. De respons is circa 15% (ongeveer 500 deelnames). Standaard is de deelname lager dan 6%. De top 10 onderwerpen uit de respons is hieronder schematisch weergegeven8.
Verkeersveiligheid ( vooral te hard rijden ), criminaliteit, jeugd, fout parkeren en veiligheid in en om het huis voeren vormen de top 5 van prioriteiten. Deze thema’s hebben wij uiteraard in onze Beleidsnota verwerkt.
De vrije onderwerpen hebben de volgende top 5 opgeleverd:
Ook met deze onderwerpen hebben wij bij de uitwerking van het veiligheids- en handhavingsbeleid voor de komende 4 jaar rekening gehouden.
Wij hechten grote waarde aan deze Burgerenquête, zeker dor het aantal deelnemers en het resultaat ervan. Wij zullen daarom gebruik blijven maken van dat instrument. Op die manier willen wij de inwoners ook bij de uitvoering van ons veiligheids- en handhavingsbeleid blijven te betrekken. Door het jaar heen houden we specifieke enquêtes, voor onder meer de thema’s oud en nieuw, verkeersveiligheid, ondermijning en de omgevingswet.
3.4 Afspraken met overige ketenpartners
In deze paragraaf wordt toegelicht welke afspraken zijn gemaakt door de bestuursorganen onderling en met de organen die belast zijn met de strafrechtelijke handhaving, over de samenwerking en de afstemming van de werkzaamheden.
Brandweer Hollands Midden (onderdeel van Veiligheidsregio Hollands Midden) voert voor gemeente Nieuwkoop de toezichtstaak “Brandveilig gebruik” uit. Daarbij worden onder andere de omgevingsvergunningen en meldingen brandveilig gebruik programmatisch gecontroleerd.
Brandweer Hollands Midden werkt volgens het uitvoeringsplan dat is samengesteld met de verschillende gemeenten en de omgevingsdiensten. Hierin staan de werkafspraken tussen de brandweer en gemeente.
De Omgevingsdienst West-Holland voert voor de gemeente Nieuwkoop het toezicht uit op de milieuregels inclusief het handhavend optreden tegen milieuovertredingen. Er zijn verschillende relevante documenten en regelingen:
De komst van de Omgevingswet zorgt ervoor dat de gemeente de komende jaren een afweging moet maken hoe ze bestaand milieubeleid (onder andere bodem, geluid, ecologie en externe veiligheid) opnemen in het omgevingsplan. Gemeenten hebben tot 2029 de tijd om het Omgevingsplan op te stellen. Hierbij moet ook de toetsing, advisering, toezicht en handhaving op bodemgebied opnieuw worden gedefinieerd. Ook zal ervaring worden opgedaan met het toepassen van gebiedsgericht (milieu)beleid.
In beginsel gaan we in Nieuwkoop uit van de eigen kracht van inwoners. Er is echter ook een groep inwoners die het niet alleen redt. Voor deze groep biedt de gemeente passende ondersteuning. Ook vanuit het perspectief van veiligheid en het voorkomen van onrust in de wijken, is dat van groot belang.
Een op het oog klein incident kan uitlopen op grote onrust in een buurt, wijk of hele gemeente. Vaak spelen er al tijden onderhuidse spanningen die ‘opeens’ ontvlammen.
Onder de noemer "Zorg en Veiligheid” onderscheiden we twee onderwerpen:
Onder sociale calamiteiten worden incidenten verstaan die tot maatschappelijke onrust kunnen leiden, zoals huiselijk geweld of zelfdoding. Binnen het toezicht in het sociaal domein staat steeds de vraag centraal of kwetsbare jeugdigen en (jong)volwassenen (vroeg)tijdig de benodigde zorg en ondersteuning krijgen. Of deze voldoende passend is en waar nodig in samenhang wordt aangeboden. De decentralisaties in het sociaal domein vragen van gemeenten, organisaties en professionals een meer sectoroverstijgende aanpak.
Toename aantal verwarde personen
Sociale calamiteiten hebben zowel gevolgen voor geestelijke gezondheid als openbare orde (maatschappelijke onrust). In de afgelopen vier jaren is het beleid van de geestelijke gezondheidszorg veranderd. Het aantal calamiteiten veroorzaakt door mensen met psychische aandoeningen neemt toe. Steeds meer verantwoordelijkheden komen naar gemeenten. In de praktijk merken wij dat verwarde personen veel impact hebben op hun omgeving. Dit komt door het tekort aan personeel, de huidige werkwijze van zo lang mogelijk in de eigen omgeving verblijven en de lange wachtlijsten9. Het ontbreken van acute zorg en opname heeft ook een negatief effect op betrokkenen zelf. Dit leidt tot extra inzet van de gemeentelijk toezichthouders op het moment van escalatie.
Aanvulling sociaal calamiteitenbeleid
Voor sociale calamiteiten werd vrijwel altijd een beroep gedaan op de gemeentelijke veiligheidsspecialist. Ook voor inhoudelijke vraagstukken die niet passen binnen de taken van de veiligheidsspecialist. Dit is aanleiding geweest om dit onderwerp te beleggen bij de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling. Daarnaast is een handelingskader vastgesteld, het beleid Aanpak Voorkomen Escalatie ( AVE-beleid). Primair is de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling verantwoordelijk, maar bij (dreiging van) ernstige verstoring van de openbare orde wordt samengewerkt met de veiligheidsspecialist van team Toezicht en Handhaving.
De samenwerking tussen de collega's van Toezicht en Handhaving (afdeling BOR) en de collega's van de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling (afdeling BV) gaat zeer goed. Dit betreft in ieder geval de procesregisseurs zorg en veiligheid (complexe casuïstiek) en de jongerenwerkers. De taken zijn goed verdeeld, de collega`s weten elkaar goed te bereiken en daardoor worden maatschappelijke problemen en onrusten gecoördineerd en professioneel behandeld.
Kwetsbare burgers buiten beeld in beeld krijgen
Indien gezinnen of volwassenen pas in beeld komen als zij zelf een vraag hebben, kunnen risicovolle situaties onder de radar blijven. Vooral zorgmijdende gezinnen kloppen niet vrijwillig aan of alleen voor die problemen waarbij ze hulpverlening niet als bedreigend ervaren. Hier ligt een belangrijke verbinding met het zorgteam, wat onder coördinatie staat van de collega’s van maatschappelijke ontwikkeling. Als er bemoeizorg nodig is, wordt dat vanuit dit interdisciplinair zorgoverleg ingezet.
Vroegsignalering van specialistische hulp
Vroegsignalering en preventie wordt vaak ingezet om gespecialiseerde zorg en ondersteuning te verminderen. Dit kan ertoe kan leiden dat kwetsbare gezinnen of burgers te lang in het voorliggend veld (en vrijwillig kader) worden ‘geholpen’ en specialistische hulp te laat wordt ingezet. Met goede partnersamenwerking en een duidelijke beleidsstructuur willen we ervoor zorgen dat problemen sneller gezien worden, zodat passende hulp op tijd geboden kan worden. We werken hierin samen met de collega’s die zich in dit preventieve veld bewegen (vanuit team De Verbinding: welzijn, sociaal makelaars, jongerenwerk).
Het is belangrijk dat betrokken professionals veiligheidsrisico’s gezamenlijk signaleren, duiden en afwegingen maken. Bijvoorbeeld Veilig Thuis kan helpen, zij kunnen naast het in behandeling nemen van meldingen, vroegtijdig advies geven. Het uitvoeren van de stappen van de Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld en het toepassen van de Verwijsindex zijn daarbij essentieel.
De rol van Toezicht en Handhaving is met name een signalerende rol richting andere domeinen, zoals het maatschappelijk domein en richting partners zoals de politie. De medewerkers van Toezicht en Handhaving en in het bijzonder de Boa's zijn de ogen en oren op straat. Daarnaast hebben we een adviserende rol van onder andere het zogenoemde driehoeksoverleg10. Tot slot hebben we vanuit Toezicht en Handhaving een bemiddelende rol, waarin de vakspecialist veiligheid en/of de Boa's, eventueel samen met interne of externe partners samenwerken.
Platform senioren en mindervaliden
De afgelopen periode hebben we de afgelopen periode diverse overleggen gevoerd met het Seniorenplatform gemeente Nieuwkoop. De focus tijdens deze overleggen lag op de volgende onderwerpen:
We hebben verschillende huisbezoeken afgelegd, waaruit de volgende punten naar voren kwamen:
We zetten het reguliere overleg met het Seniorenplatform voort en bespreken per keer de verschillende onderwerpen inzake veiligheid in en rond het huis, de toegankelijkheid van de gemeente en criminaliteit. De onderwerpen worden intern toebedeeld aan verschillende taakvelden en we koppelen de resultaten terug aan het Seniorenplatform.
We willen de komende beleidsperiode jaarlijks campagnes uitvoeren gericht op de senioren en andere kwetsbare inwoners van de gemeente Nieuwkoop. De nadruk ligt daarbij op de onderwerpen die tijdens de bijeenkomsten zijn genoemd en niet aangemerkt kunnen worden als fysieke veiligheid. Zoals voorlichtingscampagnes over (digitale) fraude en sociale veiligheid (babbeltrucs).
De gemeente wil samen met het seniorenplatform werkbezoeken afleggen op de diverse locaties in de gemeente waar de fysieke inrichting van de openbare ruimte verbeterd kan worden (inventariseren en vastleggen). Op dit onderwerp wordt nauw samengewerkt tussen de uitvoeringsafdeling en de medewerkers van toezicht en handhaving om ook het onderwerp veiligheid bij de inrichting van de openbare ruimte te betrekken. Hierbij ligt de nadruk op de fysieke veiligheid en toegankelijkheid. De inzet van toezicht en handhaving is beperkt tot een signalerende en adviserende rol.
Het tegengaan van overlast is de afgelopen jaren een steeds belangrijkere taak geworden voor de gemeente. Ontwikkelingen in de maatschappij en een tegelijkertijd terugtrekkende politie op het gebied van overlast en leefbaarheid zorgt ervoor dat steeds meer van toezichthouders en handhavers wordt verwacht. Toezicht en handhaving door onze handhavers (boa's) is een belangrijk instrument voor het vergroten van de leefbaarheid en (het gevoel van) veiligheid in Nieuwkoop. Onze handhavers hebben een signalerende, controlerende en handhavende rol en zijn breed inzetbaar.
Naast de verschuiving van de inzet van de politie naar de gemeentelijk toezichthouders en handhavers, maakt de gemeente inmiddels ook gebruik van buurtbemiddeling. De komende vier jaar nemen wij buurtbemiddeling op als fundamentele pijler in onze organisatie. Hiervoor werken wij samen met de Woningstichting Nieuwkoop en met Hof Wonen11. De uitvoering van buurtbemiddeling is op contractbasis belegd bij Participe.
Op sommige plaatsen in de gemeente wordt er overlast ervaren door inwoners van groepen jeugd die in de openbare ruimte aanwezig zijn. Samen met het jongerenwerk ontwikkelen we de komende beleidsperiode een aanpak op jeugd. Het jongerenwerk richt zich vooral op het bieden van alternatieven, zoals de jongereninloop in Nieuwkoop, het vroegtijdig signaleren van problemen en het geven van voorlichting. Team Toezicht en Handhaving treedt incidenteel n.a.v. het driehoeksoverleg persoonsgericht handhavend op.
Overlast is een subjectief begrip, iedereen ervaart overlast op een eigen manier. Dit geldt niet alleen voor bewoners en ondernemers, maar ook voor professionals (de interne en externe veiligheidspartners). Luisteren naar bewoners, ondernemers en afstemming tussen professionals is daarom van groot belang bij een goede aanpak. De vormen van overlast zijn divers. Dit blijkt ook uit de hierna opgenomen belangrijkste thema's die we onder het speerpunt Leefbaarheid en Veiligheid scharen.
5.2 Terugblik afgelopen vier jaar
De vormen van overlast die van invloed zijn op het gevoel van leefbaarheid en veiligheid zijn divers. Hieronder vallen onderwerpen zoals toezicht op evenementen en bij horeca, op parkeren, hondenoverlast, overtredingen op het onderwerp afval en vaartoezicht.
In januari 2020 kwamen de eerste signalen over een mogelijk nieuw virus. In februari 2020 werden de eerste besmettingen in Nederland gesignaleerd en in maart 2020 werd de intelligente lockdown afgekondigd. Er werd vanaf dat moment voornamelijk thuis gewerkt. Omdat het aantal besmettingen en de ernst van de gevolgen van het virus bekend werden, ging Nederland vanaf half maart 2020 in een gedeeltelijke lockdown en sluiten horeca, scholen en kinderopvang. Uiteindelijk ging Nederland meerdere keren in volledige lockdown, inclusief een avondklok. Daarnaast werd het dragen van een mondkapje verplicht.
De coronapandemie en de landelijk opgelegde maatregelen hebben effect gehad op de inzet van toezicht en handhaving vanaf maart 2020 tot met het eerste kwartaal van 2022. Het accent lag op de uitvoering van coronamaatregelen, meer concreet voor winkels, bijeenkomsten (in de openbare ruimte en in gebouwen), in de horeca en in recreatiegebieden.
Als direct gevolg van de coronapandemie zijn de reguliere hoofdtaken van (BOA-)Toezicht – overlastfeiten (parkeren, honden, afval), horeca, evenementen, jeugd, woonoverlast en adresonderzoeken – slechts in beperkte mate uitgevoerd. Deels omdat de gemeente Nieuwkoop in lockdown zat en deels omdat er een beroep werd gedaan op het gemeentelijk toezicht en handhaving voorde naleving op de coronamaatregelen en om op overtredingen te handhaven.
We zijn gestart met het programmatisch handhaven. Onder programmatisch handhaven verstaan we het proces waarin wij samen met alle partijen die bij de handhaving van een bepaald beleidsdossier, domein of wet een rol spelen:
We zijn met programmatisch handhaven gestart om de beschikbare capaciteit efficiënt in te kunnen zetten, passend bij het ritme van de gemeente. De tweede reden is omdat er met een programmatische aanpak rekening gehouden kan worden met het naleefgedrag van de ondernemer. Dit is van invloed op de controlefrequentie. Bij goed naleefgedrag, neemt de controlefrequentie af, bij slecht naleefgedrag neemt de controlefrequentie toe.
Voor toezicht en handhaving op overlastfeiten in de openbare ruimte en bij grote(re) evenementen werken Nieuwkoop, Kaag en Braassem en Bodegraven-Reeuwijk met elkaar samen. Die samenwerking is tot op heden marginaal gebleven, mede door de coronapandemie en de beperkte capaciteit bij alle deelnemende gemeenten.
5.3 Buurtbemiddeling en het Multidisciplinair overleg
Bij interventies door Buurtbemiddeling gaat het om het voorkomen van escalaties in conflicten tussen buren, en om preventieve ondersteuning van de leefbaarheid en sociale cohesie in straten, buurten en woonkernen. Door communicatie tussen buren of buurtgenoten op gang te brengen of te herstellen, draagt Buurtbemiddeling bij aan wederzijds begrip tussen buren met verschillende leefstijlen, waaronder nieuwkomers. Buurtbemiddeling is onpartijdig en heeft geen ander belang dan het herstel van de onderlinge communicatie tussen buren. De inzet van vrijwillige en deskundig getrainde buurtbemiddelaars biedt buren of buurtgenoten de mogelijkheid zelf conflicten op te lossen in plaats van die neer te leggen bij gemeentelijke diensten, de woningcorporatie, de politie of de rechter. Hierdoor worden buren weerbaar in hun eigen omgeving en worden medewerkers van de politie, de gemeentelijke diensten en de woningcorporatie ontlast in hun takenpakket. Daarnaast stelt Buurtbemiddeling plaatsgenoten in staat zich vrijwillig en actief in te zetten voor hun eigen gemeente als buurtbemiddelaar.
De afgelopen jaren was er een toename in het aantal casussen die geschikt zijn voor buurtbemiddeling . Dit gold niet alleen voor de gemeente Nieuwkoop, maar geldt ook voor woningstichtingen. We hebben daarom samen met Vestia (per 1 januari 2023 het Hof Wonen), Woningstichting Nieuwkoop en Woningstichting Aarwoude onderzocht of we een samenwerkingsverband aan konden gaan met een buurtbemiddelingsaanbieder. Dat is Participe geworden. Woningstichting Aarwoude heeft zich hier niet aan geconformeerd omdat zij dit al in-house geregeld hadden.
Het multidisciplinair overleg (verder: MDO)
De gemeente, politie en de woningstichtingen hebben de samenwerkingsafspraken vastgelegd in een convenant. Een belangrijke voorwaarde voor het slagen van de buurtbemiddeling is gelegen in het tijdig delen van informatie. Daartoe is ook het multidisciplinair overleg (verder: MDO) in 2021 ingericht. Het MDO komt maandelijks bijeen.
Het MDO loopt goed. In 2022 zijn negen casussen behandeld die hebben geleid tot buurtbemiddeling.
De zogenoemde vroeg signalering is deels geborgd binnen de gemeente, maar dit kan nog worden verbeterd, zodat meer dossiers aan de voorkant worden opgepakt en minder impact hebben op de samenleving in het kader van maatschappelijke onrust. De gewenste werkwijze is dat in geval van handhavingsdossiers eerst beoordeeld moet worden of de desbetreffende casus zich leent voor buurtbemiddeling.
We willen bereiken dat Buurtbemiddeling een fundamentele pijler wordt binnen de gemeentelijke organisatie door het sluiten van een meerjarige overeenkomst met alle partijen, waaronder alle woningcorporaties binnen de gemeente.
Nieuwkoop is rijk aan water. De Nieuwkoopse- en Langeraarse Plassen zijn belangrijk voor recreatie en toerisme. Daar is een stelsel van regelgeving op van toepassing. Bescherming van de waarden en belangen van de plassengebieden gaat hand in hand met toezicht op en handhaving van de regels, die daarvoor gelden.
Het vaartoezicht heeft bestuurlijk een hogere prioriteit voor de komende vier jaar. De insteek bij het vaartoezicht is dat we waar mogelijk handhaven door het geven van voorlichting, het verstrekken van informatie over de spelregels en uiteindelijk bij voortdurende of herhaling van overtreding daadwerkelijk handhavend optreden. We duiden deze wijze van optreden aan als “gastheerschap” op het water.
Varen zonder benodigde vaarvergunning werd gehandhaafd door de ‘toonregeling’; de overtreder kon naar keuze alsnog een vergunning regelen of anders een bekeuring krijgen. Een vergunning is goedkoper dan een boete. Daarmee was de zogenoemde toonregeling uitermate effectief, en wel zo publieksvriendelijk. Waar nodig werden overige overtredingen wel bekeurd.
Er wordt op grote schaal illegaal afgemeerd en er wordt zonder vergunning dan wel in strijd met het bestemmingsplan ligplaatsen ingenomen. De bestuurlijke wens bestaat om hier de komende vier jaar projectmatig en gebiedsgewijs te gaan handhaven. Dit heeft gevolgen voor de capaciteit in de keten. Het vraagt niet alleen inzet van de boa’s (ligplaats innemen zonder vergunning), maar ook van bouwtoezicht (illegale afmeervoorzieningen, zijnde bouwwerken, dan wel strijdig gebruik op grond van het bestemmingsplan) en van de handhavingsjuristen (opstellen besluiten en vertegenwoordiging in bezwaar en beroep).
De bestaande structuur en capaciteit van toezicht en handhaving voor het vaartoezicht zijn niet in balans met status, functies, ambities en doelstellingen van het Plassengebied met de bescherming en behoud van natuur- en ecologische waarden. Er is behoefte aan versterking, met aandacht voor beperkingen en mogelijkheden binnen de onderscheiden BOA-domeinen. Versterken van de samenwerking met de boa’s van Natuurmonumenten maakt daar onderdeel van uit.
Een aantrekkelijke gemeente voor het recreëren op het water, zonder drank- en geluidsoverlast, zodat een leefbare woonomgeving geborgd is.
We breiden de formatie uit met een BOA die ook op het vaartoezicht kan worden ingezet. We zetten de beschikbare capaciteit in op verschillende aspecten die onder de noemer overlast vallen. Dit betreft de volgende onderwerpen:
Overlast door bovenmatig alcoholgebruik en geluidshinder: Bijzondere aandacht gaat ook de komende periode uit naar de zogeheten ‘zuipschuiten’. Gericht op het voorkomen of beëindigen van geluidsoverlast en (bovenmatig) gebruik van alcohol.
Toezicht en handhaving van niet vergunde ligplaatsen in bewoond gebied. De beschikbare capaciteit zetten we in op het houden van toezicht en het actief handhaven van zonder vergunning ingenomen ligplaatsen en eventueel zonder vergunning gerealiseerde afmeervoorzieningen. De focus ligt de komende vier jaar op de gebieden waar inwoners wonen. Dit is het water langs de Voorwetering van Zuideinde tot Noorden/Noordse Kruis en de Ringsloot, nabij het parkeerterrein aan de Achterweg in Nieuwkoop. Door de extra inzet die hiervoor nodig is door het team Toezicht en Handhaving ligt de focus voor het overige op het handhavend optreden tegen excessen.
Status natuurgebied Nieuwkoopse Plassen
Het toezicht en handhaven van de bestemming Natuurgebied ligt primair bij Natuurmonumenten, omdat Natuurmonumenten voor het grootste deel eigenaar is. Ongeveer driekwart van het Plassengebied is eigendom van Natuurmonumenten. Omdat in het Plassengebied sprake is van een mengfunctie van wonen, ondernemen, natuur en recreatie werken wij zoveel mogelijk samen in het kader van het behoud van de leefbaarheid in het gebied. De komende vier jaar zetten we in op het vergroten van de samenwerking met de boa van Natuurmonumenten. Jaarlijks maken we afspraken over prioriteiten en daarmee samenhangend de inzet van capaciteit.
Het zwaartepunt van het vaartoezicht ligt op het Nieuwkoopse Plassengebied. Met een verdere versterking van de BOA-capaciteit ontstaat er ook ruimte om incidenteel op de Langeraarse Plassen toezicht en handhaving te houden.
In de gemeente vinden jaarlijks verschillende evenementen plaats. Dit draagt bij aan de saamhorigheid binnen de gemeente, maar brengt ook leven in de brouwerij. Voor grote evenementen geldt een vergunningplicht om zo de hinder voor de omgeving binnen kaders te beperken.
Vanwege het waterrijke gebied hebben we voor de winterperiode een draaiboek in verband met schaatstoertochten. In het Draaiboek Winterpret is het beleid vastgelegd. Samen met de publieke partners en de organisatoren voor schaatstoertochten wordt het draaiboek jaarlijks bijgewerkt. Officiële schaatstoertochten zijn er de afgelopen vier jaar niet geweest. Recreatief schaatsen daarentegen komt vrijwel elk jaar wel voor, op kleinere dan wel grotere schaal voor, doorgaans kortdurend. Daarvoor is een apart draaiboek gemaakt, met name voor de regulering van het verkeer en de toegankelijkheid van de kernen.
De in voorgaande edities ontvangen meldingen worden aan de voorkant besproken in het vergunningentraject bij terugkerende evenementen. Hierin is sprake van een goede samenwerking tussen team vergunningen en toezicht en handhaving. Bij herhaalde klachten over hetzelfde evenement worden daar met de organisatie nadere afspraken over gemaakt. Bij geluidmetingen is overleg met de organisatie in die gevallen al voldoende effectief om aan de geluidnormen in de vergunningsvoorschriften te voldoen.
Alcoholgebruik door en/of -verstrekking van alcohol aan 18-minners bij evenementen is een groot probleem, het gebruik van bandjes of andere methoden ten spijt. Tijdens evenementen wordt daar gericht op gecontroleerd. Dat gebeurt in samenwerking met de politie. 18-minners kunnen daarbij kiezen voor een HALT-verwijzing of een bekeuring. Aan verwijzing naar HALT zijn geen aanvullende kosten verbonden.
Beveiliging van evenementen krijgt steeds meer aandacht. Bij de politie is daar steeds minder capaciteit voor beschikbaar. Organisatoren van evenementen moeten daar zelf in voorzien. Bovendien moeten evenementenbeveiligers aan specifieke kwaliteitseisen voldoen. Het toezicht op die kwaliteitseisen van evenementenbeveiligers ligt bij de politie.
Leuke evenementen voor bezoekers, zonder alcoholgebruik door minderjarigen en drugsgebruik door bezoekers en minimale hinder voor de omgeving.
Alcoholgebruik door 18-minners verminderen, door daarover afspraken te maken met de organisatie. Voor de handhaving werken wij samen met HALT, met een sanctie naar keuze door de jonge overtreder. Naast alcohol gaat bij jongeren ook aandacht uit naar eventueel bezit en gebruik van drugs en van wapens. Ook daarvoor zijn communicatie en voorlichting van toegevoegde waarde.
De wettelijke kaders voor de horeca zijn opgenomen in de Alcoholwet voor het voeren van een horeca inrichting. De gemeente Nieuwkoop heeft daarnaast beleidsregels vastgesteld in het Horecabeleid, het Horecasanctiebeleid en in het Horeca Preventie- en Handhavingsplan. De beleidsregels zijn gebaseerd op de tot medio 2022 geldende Drank- en Horecawet maar zijn nog toepasbaar. Het huidige beleid moet in 2023 naar aanleiding van de gewijzigde regelgeving wel geëvalueerd en geactualiseerd worden .
In de horecasector hebben we programmatisch en op integrale onderwerpen toezicht gehouden. De nadruk van de controles lag op de naleving van de Drank- en Horecawet (inmiddels Alcoholwet) en toezicht op kansspel- en behendigheidsautomaten. Bij die controles werd getoetst op de inrichtingseisen, de kwaliteitseisen van de exploitant, in samenhang met de actualiteit van de vergunning.
De afgelopen periode lag de nadruk van het toezicht op controles op het naleven van de leeftijdscontrole bij het verstrekken van alcohol. Tot de leeftijd van 18 jaar mag geen alcohol worden verkocht. Het naleven van de sluitingstijd en overlast door bezoekers waren andere aandachtspunten voor het horecatoezicht in het algemeen. Roken in horecagelegenheden is bij wet verboden, waarvoor de nieuwe Voedsel- en warenautoriteit (nVWA) de bevoegde autoriteit is. De gemeentelijke taak beperkte zich tot de signaalfunctie richting de nVWA.
Het periodiek overleg12 met de sector is onderbroken geweest tijdens de coronapandemie. Wel is ingezet op een in aangepaste vorm van afstemming en overleg met het bestuur van de lokale afdeling van Koninklijke Horeca Nederland.
Drankhokken of zuipketen worden aan toezicht onderworpen wanneer daar concrete meldingen over zijn, met gerichte informatie over locaties en/of personen. Dat komt incidenteel voor. In de onderzochte situaties bleek meestal sprake te zijn van (verlengd) huiskamergebruik, een kleine vriendenclub, die in enige ruimte op het eigen woon- of bedrijfsperceel met elkaar drinken.
De horeca-vergunningen actueel houden, door de programmatische controles ongewijzigd voort te zetten.
Vanwege de speerpunten die zijn gelegd op andere taken kan er niet stelselmatig gecontroleerd worden op leeftijdsverstrekking van alcohol. Er wordt daarom alleen gecontroleerd op basis van signalen over vermeende overtredingen. Voor de effectiviteit en de flexibiliteit in de inzet van de beschikbare capaciteit is regionale samenwerking van toegevoegde waarde.
Voor de afvalinzameling is het stelsel van tariefdifferentiatie ingevoerd. Het onjuist aanbieden van afval behoort tot de ergernissen van onze inwoners en ondernemers en zorgt voor meer zwerfafval.
De afgelopen vier jaar hebben wij de beschikbare capaciteit ingezet op het handhaven van het onjuist aanbieden van afval bij ondergrondse containers. De inzet is minder frequent geweest, omdat de prioriteit van inzet lag bij de nalevering van de coronamaatregelen tijdens de coronapandemie.
Een schone gemeente. Dit draagt bij aan de leefbaarheid en de gezondheid van de inwoners en ondernemers.
Indien het naast de containers plaatsen van afval en het dumpen van afval in de openbare ruimte niet op heterdaad betrapt wordt, is het handhavend optreden zeer arbeidsintensief en beperkt effectief. We zoeken naar adresgegevens in het afval. Is dat er wel, dan treden we in contact met de vermeende overtreder en laten we het onjuist geplaatste afval ophalen. Is dat er niet, dan laten we het onjuist geplaatste afval ophalen.
Fout parkeren is een van de ergernissen binnen de gemeente. Met name in het recreatieseizoen is de ervaren overlast groter. Team Toezicht & Handhaving wordt niet ingezet op het handhaven van privaatrechtelijk gemaakte afspraken. De bevoegdheid betreft het bestuursrechtelijk en het strafrechtelijk handhaven.
De afgelopen periode hebben we minimaal capaciteit ingezet op toezicht op parkeerovertredingen, omdat de beschikbare capaciteit ingezet werd op het toezicht op de naleving van de coronamaatregelen.
De strategie was en is preventief, behalve voor gehandicaptenparkeerplaatsen. Door middel van voorlichting, communicatie en waarschuwen is de intentie te proberen om (nieuwe) parkeerovertredingen te voorkomen. Als dat nodig is wordt er ook repressief opgetreden, met een bekeuring of door bestuursrechtelijk handhaven (last onder dwangsom of bestuursdwang).
Zorgen voor een leefbare en veilige woonomgeving. Het accent voor de inzet van de BOA capaciteit ligt op het parkeren in de schoolomgeving en tijdens het recreatieseizoen in de centrum- en recreatiegebieden.
Overlast van honden behoort ook tot de kleine ergernissen. Een knelpunt in het uitvoeren van toezicht en handhaving is het feit dat de toezichthouder op heterdaad moet constateren dat niet wordt voldaan aan de opruimplicht. Buiten heterdaad is op de opruimplicht praktisch niet te handhaven. We zetten de schaarse capaciteit niet dagelijks in op dit onderwerp.
De afgelopen periode hebben we minimaal capaciteit ingezet op toezicht op hondenoverlast. Als gevolg van de coronamaatregelen is prioriteit gegeven op het inzetten van de capaciteit op het toezicht en handhaven van de opgelegde coronamaatregelen.
Voor een gerichte aanpak van hondenpoep wordt gewerkt met de aanwijzing van drie hotspots per kwartaal. Op de aangewezen hotspots worden door de boa’s gedurende de vastgestelde periode intensiever toezicht gehouden en gehandhaafd. Door voorlichting in combinatie met voor die periode extra locatie specifieke inzet van toezicht is het doel deze problematiek terug te dringen. Klachten over (geluids-)overlast door blaffende honden zijn er niet of nauwelijks. Ook bijtincidenten komen slechts heel sporadisch voor.
Het toezicht en de handhaving van overlast door honden heeft geen hoge prioriteit, maar valt wel onder de kleine ergernissen die in de ogen van bewoners hoog scoort. We zetten daarom in op het eenmaal per kwartaal handhaven op aangewezen hotspots.
Ondermijning verwijst vooral naar de effecten van de georganiseerde criminaliteit: de verwevenheid van onder- en bovenwereld, de innesteling in woonwijken en in legale sectoren. Georganiseerde criminaliteit is altijd geworteld in de lokale samenleving. Plegers van georganiseerde criminaliteit maken gebruik van dezelfde legale structuren en voorzieningen als gewone burgers: transportvoorzieningen, financiële en juridische dienstverlening, recreatieterreinen en ook de vastgoedsector. Deze verwevenheid met de legale wereld heeft vergaande consequenties. De combinatie van omvangrijke criminele vermogens en de toegang tot zware geweldsmiddelen stelt criminele netwerken in staat invloed te verwerven in maatschappelijke sectoren en ongewenste sociale druk uit te oefenen in de samenleving. Dit gaat gepaard met bedreiging van de integriteit van het openbaar bestuur en van overheidsambtenaren. Dit leidt tot aantasting van het rechtsgevoel en van de rechtsstaat en zijn instituties.
De afgelopen jaren is gewerkt aan verdere professionalisering van de samenwerking, dossieropbouw, dataverzameling en bundeling en uitwisseling van kennis op het gebied van ondermijning. De samenwerking tussen politie en gemeente is op dit onderwerp goed verstevigd.
Regionale samenwerking en sturing
Er werden lokale en regionale ondermijningstafels ontwikkeld samen met het Riec (Regionaal Informatie en Expertisecentrum) en uitgevoerd door het BOT (bestuurlijk Ondersteuningsteam) gesubsidieerd met Riec-gelden.
Als gevolg van de coronapandemie is een deel van het werk niet (volledig) uitgevoerd. In samenwerking met het Riec is onderzoek gedaan naar ondermijning in de glastuinbouw met name de drugscriminaliteit. Het doel van het onderzoek was om zicht te krijgen op de problematiek van ondermijnende drugscriminaliteit en kwetsbaarheden daarvoor maar ook een concreet handelingsperspectief te bieden in dit kader.
Er is een aangepast hennepconvenant vastgesteld. Er was behoefte om meer informatie met meer partners te delen, met name met de woningcorporaties.
Regionaal is ondermijning goed geborgd in regionaal beleid en aan de lokale en regionale ondermijningstafels. Per 8 weken wordt de lokale ondermijningstafel gehouden. Hierop worden nieuwe en reeds bestaande ondermijningszaken behandeld. De ondermijningszaken geschikt voor de regionale ondermijningstafel13 worden eens per 8 weken besproken.
De persoonsverwerking en gegevensverwerking heeft aandacht. Dit kan voor de toekomst een knelpunt zijn als de verwerking niet conform de wet gaat. Om dit in beeld te krijgen is in 2022 een DPIA14 specifiek voor ondermijning uitgevoerd. De aanbevelingen in het eindrapport voor de verwerking van persoonsgegevens moeten vervolgens binnen de bestaande processen worden opgenomen.
Een veilige woon- en werkomgeving door het voorkomen van en optreden tegen criminele activiteiten binnen de gemeente.
We zetten de komende periode in op onderwerpen als:
7. Taken vanuit de Wet algemene bepalingen omgevingswet (Wabo)
De inzet van de medewerkers bouw- en woningtoezicht (verder: medewerkers BWT) is een wettelijke taak, die grotendeels is opgenomen in het beleidsplan Vergunningen, Toezicht en Handhaving. Voor de juridische kaders en beleidsmatige keuzes op het gebied van de Wabo-taken wordt verwezen naar dit beleidsplan .
Zodra een vergunning of ontheffing is verleend of als er een melding is gedaan houdt de gemeentelijke bouwtoezichthouder toezicht op de naleving van de vergunnings- of ontheffingsvoorwaarden. Daarnaast houdt de gemeentelijke bouwtoezichthouder continu toezicht op de naleving van wet- en regelgeving.
De inzet van de medewerkers BWT heeft ook gevolgen voor de inzet van andere medewerkers in de handhavingsketen, zoals de juristen. Ook kan de inzet van de medewerkers BWT noodzakelijk zijn als gevolg van toezicht door bijvoorbeeld de Boa’s die zonder vergunning gerealiseerde bouwwerken constateren. De hierna geformuleerde onderwerpen zijn een aanvulling op de in overig beleid opgenomen onderwerpen.
De afgelopen vier jaar was het bouwtoezicht vooral gekoppeld aan vergunningen. Toezicht moest uitvoering volgens de vergunning bevorderen en hierop toezien. Een bouwwerk wordt in het belang van de bouwkwaliteit en -veiligheid tijdens de bouw op een aantal essentiële punten beoordeeld. . Constructieve veiligheid, brandveiligheid en gezondheid zijn de hoofdthema’s voor bouwcontroles.
De wetgever staat het risicogestuurd werken toe, dit betekent dat op basis van een risico-inschatting controles tijdens de realisatiefase van een bouwwerk worden uitgevoerd. Naast de controle op de uitvoering van verleende vergunningen zijn andere accenten het(ten onrechte) vergunningsvrij bouwen en gebruik van gronden en bouwwerken in strijd met het bestemmingsplan.
Bij bouwen zonder een vereiste omgevingsvergunning is de bouw ofwel na overleg door de eigenaar uit eigen beweging stilgelegd of met een bouwstopbesluit.
Het bouwtoezicht is met name ingezet voor de realisatie van nieuwbouwwijken en nieuwe woningen (nieuwbouw). Voor bestaande bouw is geen structureel toezicht gehouden en wordt vooral reactief gecontroleerd aan de hand van meldingen of signalen. Voor monumenten is er geen specifiek handhavingsbeleid en wordt ook reactief gecontroleerd.
In 2020 t/m eerste kwartaal 2022 is door de coronapandemie noodgedwongen veel meer op afstand toezicht gehouden. Overigens werden in deze periode ook minder bouwprojecten uitgevoerd. Op het gebied van het toezicht op de sloopregels is vooral de nadruk gelegd op het toezicht op de scheiding van sloopafval.
Er is nog steeds behoefte aan nieuwe woonruimte. Dit is niet alleen een gemeentelijke maar ook een landelijke opgave. Op diverse locaties in de gemeente worden momenteel nieuwe woningen en woonwijken gebouwd. We zetten ook de komende periode in op risicogestuurd toezicht houden door BWT en waar nodig handhaven.
Een veilige woon- en leefomgeving, met voldoende ruimte voor wonen, ondernemen en recreëren.
Het college wil komen tot een versnelling van de woningbouw. We werken risicogestuurd en leggen de nadruk op constructieve veiligheid, brandveiligheid en gezondheid tijdens het uitvoeren van de toezichtstaken. Daarbij maken we onderscheid in het toezicht qua prioriteit aan de hand van de zogenoemde gevolgklassen, waarbij we anticiperen op de invoering van de Wkb.
Tegelijkertijd wil het college de natuur- en landschappelijke waarden van de gemeente behouden. Vanwege de extra inzet van Bouw- en Woningtoezicht voor de versnelde woningbouw kan er niet extra toezicht gehouden worden op illegale bouw die de natuur- en landschappelijke waarden kan aantasten.
Vergunningen waarvan een halfjaar of langer geen gebruik (meer) is gemaakt mogen worden ingetrokken. Intrekking van een omgevingsvergunning is een bevoegdheid, geen wettelijke verplichting. Intrekking van vergunningen dient het belang om het bestand actueel te houden, niet alleen om administratieve redenen, maar ook om bouwen volgens verouderde bouwtechnische eisen te beperken en om niet langer gewenste ruimtelijke ontwikkelingen tegen te gaan.
De gemeente voert een ruimhartig intrekkingenbeleid. Doel daarvan is rekening te houden met de financiële waarde van bouwvergunningen en financiële belangen van vergunninghouders, in moeilijke economische tijden. Afgezien van intrekking op verzoek worden omgevingsvergunningen ambtshalve als regel niet eerder ingetrokken dan na 2 jaar niet te zijn gebruikt. Als de vergunninghouder kenbaar maakt alsnog te willen bouwen wordt gevraagd om binnen drie maanden een planning kenbaar te maken. Indien niet binnen de overgelegde planning wordt gestart met de bouw, of de bouw niet wordt voortgezet zal de verleende vergunning worden ingetrokken.
Vanwege het feit dat uiterlijk 2029 het omgevingsplan gereed moet zijn, is het van belang dat de komende vier jaar ingezet wordt op het opschonen van het vergunningenbestand, om zo inmiddels ongewenste ruimtelijke ontwikkelingen op basis van ongebruikte vergunningen te voorkomen. Dit vraagt wel extra capaciteit van team Toezicht en Handhaving.
Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
Parallel aan de introductie van de Omgevingswet wordt op 1 juli 2023 de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) van kracht. De Wkb heeft als doel de bouwkwaliteit en het bouwtoezicht te verbeteren door inschakeling van private kwaliteitsborgers. Daarnaast wordt de aansprakelijkheid van aannemers ten opzichte van particuliere en professionele opdrachtgevers uitgebreid.
Het overgrote deel van de huidige bouwtaken gaan van de overheid over naar de markt, met een centrale rol voor private kwaliteitsborgers. Privatisering van de bouwtaken heeft naar verwachting ingrijpende gevolgen voor de huidige werkzaamheden binnen het cluster bouw- en woningtoezicht. Hiermee is niet gezegd dat de formatie kan afnemen. Omdat gemeenten het bevoegd gezag blijven, zullen de huidige taken verschuiven richting handhaving achteraf. De controle van opleverdossiers wordt belangrijker en binnen twee weken na ontvangst moet het besluit worden genomen of een gebouw in gebruik mag worden genomen. Voor dit onderwerp moet handhavingsbeleid opgesteld worden. Daarnaast loopt het bouwtoezicht naar verwachting nog 2 à 3 jaar op grond van de Wabo door, omdat bouwwerken waarvoor een omgevingsvergunning is verleend in de praktijk niet direct worden gebouwd en omdat de bouw ook enige tijd in beslag neemt. Na inwerkingtreding van de Omgevingswet en de Wkb moeten de medewerkers nog onder de huidige wetgeving werken (Wabo) en al onder de nieuwe wet- en regelgeving (Omgevingswet en Wkb). Werken met nieuwe wet- en regelgeving kost in het begin altijd meer tijd en het onder twee regimes moeten werken zal extra capaciteit vragen van zowel de medewerkers BWT als van de handhavingsjuristen.
Vanaf 1 april 2019 voert de brandweer Hollands Midden (onderdeel van Veiligheidsregio Hollands Midden) de toezichtstaak “Brandveilig gebruik” uit voor de gemeente Nieuwkoop. In de tweede helft van 2019 en de eerste helft van 2020 zijn alle vergunningen brandveilig gebruik en meldingen brandveilig gebruik in de gemeente Nieuwkoop gecontroleerd. In gebouwen waar gebreken waren geconstateerd, werden deze opgelost.
Het algemene beeld was dat de brandveiligheid in de verschillende gebouwen niet slecht was maar dat het wel aan kennis ontbrak bij de gebruikers/eigenaars van de panden. Ook waren vaak vergunningen en/of meldingen niet aanwezig . Daarnaast werd in het verleden niet altijd naar de inspectiecertificaten en onderhoudsrapporten gevraagd ( bijvoorbeeld een brandmeldinstallatie). Naast het oplossen van de tekortkomingen heeft brandweer Hollands Midden ook ingezet op het vergroten van de kennis van brandveilig gebruik bij de gebruikers/eigenaars.
Brandweer Hollands Midden werkt volgens het uitvoeringsplan die is samengesteld met de verschillende gemeenten en de omgevingsdiensten. In de afgelopen twee jaren zijn voornamelijk de gebouwen gecontroleerd waarin wordt geslapen of waar mensen aanwezig zijn die verminderd zelfredzaam zijn (conform het uitvoeringsplan). Er is afgelopen jaren ook een bezoek gebracht aan de verschillende recreatieparken in de gemeente Nieuwkoop. Daar is onder andere gekeken naar de bereikbaarheid van de terreinen.
Een veilige woon- en werkomgeving.
De komende periode zal dezelfde aanpak als bij de schoolgebouwen (zie hierboven) ook toegepast worden voor de zorggebouwen (te denken valt aan de woonzorglocaties in de gemeente Nieuwkoop).
Daarnaast zullen de gebouwen in zijn algemeenheid ook de komende jaren door de brandweer gecontroleerd worden op het brandveilig gebruik maar dan slechts steekproefsgewijs.
Naar verwachting wordt op 1 juli 2023 de nieuwe Omgevingswet van kracht . De regels over brandveilig gebruik staan dan in het Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL). De regels staan nu nog in het Bouwbesluit. Er is een aantal wijzigingen in het BBL ten opzichte van het huidige Bouwbesluit.
Veiligheidsregio Hollands Midden werkt aan het Uitvoeringsplan Toezicht 2023. Wij hebben verzocht om intensivering van controles van de huisvesting van arbeidsmigranten. Dit in verband met de aanhoudende vraag naar woonruimte voor arbeidsmigranten.
Verder is er voor het uitvoeringsplan 2023 aan de Veiligheidsregio gevraagd om ondersteuning aan de gemeente bij (voor-)controles van panden voor (bedrijfs-)feesten, grote evenementen en bij woningen met zorgen over de persoonlijke woonsituatie.
Inzet Toezicht en Handhaving gemeente Nieuwkoop
Zowel de eerste controle, het opstellen van het controlerapport en de vervolgcontroles worden door de brandweer Hollands Midden uitgevoerd. Indien na een geboden hersteltermijn geen, dan wel onvolledig uitvoering is gegevens aan de te nemen maatregelen, wordt het dossier overgedragen aan de juristen van team Toezicht en Handhaving. De juristen starten het formele handhavingstraject op inclusief de bezwaar- en beroepsprocedures.
Toezicht en handhaving op het gebied van planologisch gebruik ziet op het gebruiken van gronden en bouwwerken in strijd met het bestemmingsplan. Dit is een wettelijke taak van de gemeente, waarbij de inzet van capaciteit risico gestuurd bepaald kan worden.
Toezicht en handhaving op het gebied van planologisch gebruik heeft hoofdzakelijk plaatsgevonden op basis van ingediende handhavingsverzoeken, klachten en meldingen. Voorbeelden zijn: het recreatief of hobbymatig gebruik van glastuinbouwpercelen, aanwezigheid van een manage binnen een tuinbestemming, het gebruik van locaties voor bedrijfsactiviteiten waar het bestemmingsplan dit niet toelaat, of het gebruik van een bedrijfslocatie voor detailhandel.
De afgelopen jaren hebben wij de kwaliteit van de Basisregistratie Personen (BRP) verbeterd, mede dankzij uitgevoerde controles op het gebied van leegstaande woningen en door adresonderzoeken in het kader van het project Landelijke Aanpak Adreskwaliteit.
Tot slot is de huisvesting van arbeidsmigranten de afgelopen jaren een actueel onderwerp gebleven. Voor toezicht en handhaving ligt de focus op illegale huisvesting, al dan niet in combinatie met woonoverlast. Huisvesting van vluchtelingen en statushouders valt hier niet onder. Voor de huisvesting van arbeidsmigranten wordt beleid voorbereid.
Vanwege een beperkte capaciteit binnen het team Toezicht en Handhaving heeft de behandeling van een aantal handhavingsverzoeken, klachten en meldingen langer geduurd dan men van ons mag verwachten. Ook is vanwege deze beperking een aantal handhavingsverzoeken, klachten en meldingen nog niet in behandeling genomen.
De inzet op strijdig gebruik is de komende beleidsperiode weer reactief, naar aanleiding van handhavingsverzoeken, klachten en meldingen. Ook voorzien we nog steeds een stijgende lijn in het aantal dossiers. Dit wordt deels ingegeven door het deels thuiswerken van inwoners van de gemeente, waardoor eerder melding wordt gedaan. Daarnaast is dit een gevolg van de integrale aanpak en de nauwe samenwerking met interne (o.a. maatschappelijke ontwikkeling) en externe partners (o.a. politie en woningbouwcorporaties). Er is behoefte en noodzaak aan structuur, met betrokkenheid van alle stakeholders, waaronder in elk geval woningcorporaties en politie.
Een veilige en gezonde leefomgeving, waarin inwoners, ondernemers en bezoekers zich aan wet- en regelgeving houden.
We maken inzichtelijk wat prioriteit heeft en gaan jaarlijks het gesprek aan over de benodigde capaciteit om wettelijke taken en bestuurlijke ambities uit te kunnen voeren. We werken in de basis risicogestuurd. Dit betekent dat klachten en meldingen met een gemiddelde, lage of zeer lage prioriteit niet direct worden opgepakt en afgehandeld.
Voor handhaving op huisvesting van arbeidsmigranten zijn er ontwikkelingen om tot regionale samenwerking te komen. Ook voor Nieuwkoop kan het interessant zijn bij die ontwikkelingen aan te sluiten.
Zoals in hoofdstuk 2 al is opgenomen werken we aan de hand van de volgende vier speerpunten:
Daarnaast werken we risico-gestuurd. Eerst hebben we een risicoanalyse opgesteld. Op basis van de risicoanalyse is vervolgens een prioritering bepaald.
Voor de risicoanalyse zijn de risicovolle activiteiten in kaart gebracht. Niet iedere activiteit kent immers dezelfde risico´s als er iets misgaat en/of als wij onze uitvoerings en handhavingstaken (U&H-taken) op deze activiteiten niet zouden uitvoeren. Om inzicht te krijgen in het risico als wij onze U&H-taken op deze activiteiten niet uitvoeren, is er aan de hand van zes landelijke criteria gekeken naar (de impact van) de mogelijke negatieve effecten. Wij hebben hierbij de volgende negatieve effecten onderscheiden:
Aan de hand van de weging is per activiteit een ‘risicoscore’ bepaald. Deze risicoscore geeft per activiteit aan of het negatieve effect ‘groot’, ‘gemiddeld’ of ‘klein’ is. Vervolgens is afgewogen wat de kans is op een overtreding op het moment dat wij onze U&H-taken niet zouden uitvoeren. Ook hiervoor is per activiteit een afweging gemaakt of deze ‘groot’, ‘gemiddeld’ of ‘klein’ is. De afweging van het negatieve effect maal de kans heeft uiteindelijk geleid tot een ‘prioriteit’ van ‘zeer hoog’, ‘hoog’, ‘gemiddeld’, ‘laag’ of ‘zeer laag’ (zie figuur hiernaast).
Hieronder worden de prioriteiten weergegeven van ‘zeer hoog’ tot en met ‘zeer laag’. Daaropvolgend wordt de volledige activiteitenlijst met bijbehorende prioritering weergegeven.
In verband met de inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (hierna: Wkb) is in de prioriteiten en de volledige activiteitenlijst al geanticipeerd op de nieuwe gevolgklasse 1, 2 en 3. Voor de volledigheid is hieronder een korte toelichting opgenomen op de verschillende gevolgklassen.
Gevolgklasse 1: De persoonlijke gevolgen als niet aan de bouwtechnische voorschriften wordt voldaan zijn beperkt. In deze gevolgklasse vallen o.a. woningen, eenvoudige bedrijfsgebouwen, vakantiehuisjes.
Gevolgklasse 2: Reële kans op persoonlijke gevolgen als niet aan de bouwtechnische voorschriften wordt voldaan. Hierbij valt te denken aan bibliotheken, gemeentehuizen, onderwijsgebouwen en woongebouwen tot 70 meter hoogte.
Gevolgklasse 3: Kans op aanzienlijke persoonlijke gevolgen als niet aan de bouwtechnische voorschriften wordt voldaan. Hieronder kunnen vallen bouwwerken zoals metrostations, voetbalstadions, ziekenhuizen en gebouwen hoger dan 70 meter.
De prioriteiten hebben we ook schematisch weergegeven in Bijlage A.
Prioriteiten ‘Zeer Hoog’ en ‘Hoog’
Prioriteiten ‘Gemiddeld’, ‘Laag’ en ‘Zeer Laag’
Prioritering versus thematische aanpak
Omdat niet alle onderwerpen gelijktijdig kunnen worden opgepakt, en het beleid voor een periode van vier jaar wordt vastgesteld, worden bepaalde onderwerpen thematisch opgepakt. Zo ook het zonder vergunning innemen van ligplaatsen langs de Ringsloot, nabij het parkeerterrein aan de Achterweg in Nieuwkoop en het zonder vergunning innemen van ligplaatsen langs de Voorwetering van Zuideinde tot Noorden/Noordse Kruis. Eerstgenoemde is aangeduid als zeer hoog en wordt in 2023 in het uitvoeringsplan 2023 opgenomen. De locatie Voorwetering heeft een hoge prioriteit en wordt opgepakt na afronding van de actie aan de Ringsloot. Naar verwachting wordt de locatie Voorwetering in 2024 opgenomen in het uitvoeringsplan 2024.
Voor een aantal onderwerpen geldt dat deze een bepaalde prioriteit hebben, maar dit betekent niet dat er dagelijks capaciteit op zal worden ingezet. Dit geldt bijvoorbeeld voor parkeren. Tijdens het recreatieseizoen wordt hier meer inzet op ingezet dan buiten het seizoen en voor het parkeren in de blauwe zone zal geen dagelijkse inzet worden ingepland, maar wisselend een aantal uren, verdeeld over meerdere dagen per week.
Overtredingen die zeer hoog of hoog scoren worden direct opgepakt. Het streven is om overtredingen die gemiddeld scoren binnen 21 dagen op te pakken. Overtredingen die qua risico laag en zeer laag scoren worden alleen opgepakt indien er een formeel verzoek om handhaving is ingediend.
Op grond van jurisprudentie (ECLI:NL:RVS:2014:1982) is het prioriteren van verzoeken om handhaving toegestaan om in het kader van een doelmatige handhaving onderscheid te maken in de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan de handhavingstaak (ECLI:NL:RVS:2021:1961). Zo kan prioritering bepalend zijn voor de mate waarin toezicht wordt gehouden op de naleving van voorschriften. Dit betekent echter niet dat tegen overtredingen met een lage prioriteit nooit wordt opgetreden. Bij de beoordeling van een verzoek om handhaving wordt gekeken of er ondanks de prioritering in het concrete geval toch handhavend moet worden opgetreden.
Gemotiveerd tijdelijk afzien van handhaving
Gelet op het algemene belang dat gediend is met handhaving, moet de gemeente in de regel van haar handhavende bevoegdheid gebruik maken wanneer een wettelijk voorschrift wordt overtreden (beginselplicht tot handhaven). Er kunnen zich echter uitzonderlijke situaties voordoen waarbij het wenselijk of nodig is om tijdelijk af te zien van handhavend optreden. Dit betekent dat we in uitzonderlijke gevallen de keuze kunnen maken om tijdelijk niet actief op te treden tegen een geconstateerde overtreding. Dit doen we zeker niet zomaar, zonder gedegen motivering. De keuze voor tijdelijk afzien van handhavend optreden wordt alleen gemaakt indien sprake is van zwaarwegende (persoonlijke) belangen en/of omdat handhavend optreden in de betreffende situatie onredelijk is. Het persoonlijke contact met de overtreder en de eventuele verzoeker is hierbij van belang. Indien zich een uitzonderlijke situatie voordoet waarbij sprake is van onredelijkheid en/of zwaarwegende (persoonlijke) belangen, hecht de gemeente er waarde aan om in goed overleg tot een (tijdelijk) gewenste situatie te komen.
8.3 Keteneffect toezicht en handhaving
Toezicht en handhaving raakt niet alleen de medewerkers van team Toezicht en Handhaving, maar kan ook effect hebben op andere organisatieonderdelen. Zo kan een constatering dat in afwijking van een verleende vergunning, dan wel zonder vergunning gebouwd is, tot gevolg hebben dat een overtreder een aanvraag indient ter legalisering van de feitelijke situatie. Dit heeft vervolgens effect op de afdeling Vergunningen. Ook binnen het team Toezicht en Handhaving kan het houden van toezicht gevolgen hebben voor andere functies binnen het team. Zo kan een constatering van de toezichthouder Bouw- en Woningtoezicht en/of de toezichthouder APV tot gevolg hebben dat bij niet beëindigen van de overtreding en het ontbreken van de mogelijkheid om de situatie te legaliseren, dat de jurist vervolgens het formele bestuursrechtelijke handhavingstraject start, inclusief de vervolgprocedure in bezwaar en (hoger) beroep.
Schematische weergave keteneffect toezicht en handhaving:
8.4 Werkwijze15
Tijdens de beoordeling van een ontvangen klacht, melding of verzoek om handhaving wordt gekeken naar de aard en de ernst van de onder ogen gebrachte situatie. Indien uit de boordeling blijkt dat de situatie ernstiger, onveiliger en/of gevaarlijker dan wel minder ernstig, minder onveilig en/of minder gevaarlijk blijkt kan er een herprioritering plaatsvinden. De volgende uitgangpunten worden hierbij in acht genomen:
Er wordt altijd eerst overwogen of problemen kunnen worden opgelost zonder dat er formele stappen worden gezet. Door actieve en transparante informatieverstrekking over het beleid en wet- en regelgeving, voorlichting en eerst waarschuwen willen we de eigen verantwoordelijkheid stimuleren. We hechten waarde aan het persoonlijk contact en onderzoeken en bespreken met de initiatiefnemer/overtreder de mogelijkheden om tot een gewenste oplossing te komen.
Het toezicht voeren we waar mogelijk integraal uit. Tijdens de controles wordt gecontroleerd op de naleving van de voorschriften uit de milieu- en bouwregelgeving en waar van toepassing ook op de Alcoholwet. Tevens wordt gelet op aanlegvergunningsplichtige activiteiten en of er sprake is van (on)juist gebruik o.b.v. het bestemmingsplan.
Indien de inzet van de toezichthouder niet leidt tot beëindiging van de overtreding worden er handhavingsinstrumenten ingezet. Het inzetten van handhavingsinstrumenten heeft als doel de (illegaal) ontstane situatie terug te brengen naar een situatie die wel voldoet aan de (wettelijke) regels en (vergunning) voorschriften. Door de inzet van bestuursrechtelijke maatregelen, strafrechtelijke maatregelen of een combinatie van beide wordt het gewenste gedrag afgedwongen.
Bij de inzet van maatregelen worden de volgende uitgangspunten in acht genomen:
Behalve bij spoedeisende omstandigheden is bestuursrechtelijke handhaving het sluitstuk van een (informeel) voortraject. Hierbij worden mogelijke oplossingen samen met de overtreder bekeken en afgewogen (persoonlijk gesprek). Indien er geen bereidheid is tot meewerken wordt overgegaan tot het (formele) handhavingstraject.
In dit hoofdstuk geven we de in de begroting opgenomen formatie voor team Toezicht en Handhaving weer. De medewerkers van team Toezicht en Handhaving worden ingezet op het bestuursrechtelijke toezicht en handhaving op grond van de Algemene wet bestuursrecht en op de strafrechtelijke inzet door de Boa’s, waarin boetes kunnen worden opgelegd. Er zijn geen middelen en formatie opgenomen in de begroting binnen team Toezicht en Handhaving voor het handhaven van privaatrechtelijk gemaakte afspraken, zoals het opnemen van de voorwaarde in de koopovereenkomst dat twee auto’s op het eigen perceel moeten worden geparkeerd en niet op de openbare weg. Het handhaven van privaatrechtelijke afspraken, voorwaarden en overeenkomsten valt buiten het voorliggende beleidskader.
De in de begroting opgenomen formatie voor het team Toezicht en Handhaving van de afdeling BOR bedraagt 11,20 fte. De beschikbare formatie is als volgt verdeeld:
Dekking voor uitvoering van de taken
Voor de huidige formatie is € 809.916 in de begroting 2023 opgenomen.
De beschikbare capaciteit is niet voldoende om de wettelijke taken en bestuurlijke ambities uit te voeren. De knelpunten doen zich op alle onderdelen voor, maar in het bijzonder op het gebied van openbare orde en veiligheid. Met name op het speerpunt Ondermijning. Daarnaast doet zich een capaciteitsknelpunt voor van de controle van verleende omgevingsvergunningen (bouwen en gebruik), hetgeen op grond van de Wabo en het Bor een wettelijke taak is. De binnen het team Toezicht en Handhaving beschikbare capaciteit van de juristen (2 fte handhaving) is niet voldoende om binnen de aan de risicoscore gekoppelde termijn dossiers op te pakken en om de vastgestelde termijnen te halen. Op dit moment is sprake van een achterstand in het bestuursrechtelijk afhandelen van klachten, meldingen en formele handhavingsverzoeken.
De beschikbare capaciteit van de medewerker milieu staat ook – weliswaar in mindere mate - onder druk als gevolg van de inzet van capaciteit op landelijke opgaven zoals de opvang van Oekraïense vluchtelingen en overige vluchtelingen en statushouders. Vanwege de toename in werk, staat ook de administratieve ondersteuning onder druk.
Naast de inzet op specifieke toezichts- en handhavingstaken wordt ook inzet gevraagd van medewerkers op onderwerpen als implementatie Omgevingswet, Omgevingsvisie, Omgevingsplan en diverse beleidsstukken. Daarnaast nemen de juristen deel aan de Omgevingstafel, het ambtelijke overleg waar strijdige situaties integraal worden besproken.
Veel van de onderwerpen waarop inzet vanuit toezicht en handhaving noodzakelijk is, doen zich buiten de reguliere werktijden voor. Dit geldt ook voor het toezicht en handhaven van evenementen, horeca en jeugd. Ook de parkeerproblematiek doet zich vooral buiten de reguliere werktijden voor, vooral in de avond en het weekend, wanneer de meeste inwoners en bezoekers vrij zijn. Een effectieve aanpak daarvan vergt meer gerichte inzet van de toezicht capaciteit in de avond en tijdens het weekend. Met de uitbreiding van de capaciteit van de Boa's zal op basis van een rooster meer inzet in de avond en in het weekend worden gepleegd. De insteek daarbij is dat we zoveel mogelijk in koppels werken.
Het werken in koppels en in de avonduren en het weekend is van invloed op de inzet van de beschikbare formatie. Het betekent dat we op basis van de beschikbare capaciteit moeten prioriteren waarop we toezicht en handhaving inzetten. In bijzondere situaties, zal tijdelijk extra capaciteit worden ingehuurd dan wel collegiaal met buurgemeenten worden ingezet. Bijvoorbeeld tijdens de jaarwisseling (inhuur) en kermis (collegiaal).
De aard van de werkzaamheden brengt met zich mee dat wij als gemeente aandacht hebben voor de persoonlijke veiligheid van onze medewerkers. Dit vertaalt zich niet alleen in de aanschaf van een functionele persoonlijke standaarduitrusting, maar ook in reguliere trainingen en het toekennen van middelen. Daarnaast werken de medewerkers (Boa's) in koppels, in bijzondere situaties met ondersteuning van de politie en stellen we duidelijke grenzen aan de bejegening van onze medewerkers. Bij fysiek geweld wordt direct aangifte gedaan bij de politie. We merken een verharding van de samenleving en zien ook een toename in het bedreigende niveau van verbaal geweld tegen de medewerkers van Toezicht en Handhaving. Er wordt in 2023 aan een kader gewerkt, waarin we duidelijk vastleggen in welke situaties van verbale uitlatingen jegens medewerkers we aangifte doen bij de politie. Dit geeft niet alleen duidelijkheid naar buiten toe, maar biedt ook duidelijkheid en een gevoel van veiligheid aan onze medewerkers.
Verwerken persoonlijke gegevens en privacy
Toezicht en handhaving kunnen niet plaatsvinden zonder ook persoonlijke gegevens te verwerken. In het belang van de privacybescherming moet de gegevensverwerking voldoen aan de daarvoor geldende wettelijke eisen, voor beleid, organisatie en uitvoering. Wij hechten eraan aan de wettelijke privacy-eisen voor gegevensverwerking te voldoen. Opstellen van beleid, inrichten van werkprocessen, monitoren en periodieke toetsing op de wettelijke verplichtingen legt een aanzienlijk beslag op de personele capaciteit. Dit komt door de hoeveelheid aan voorschriften en de relatieve complexiteit ervan. In 2023 moeten in elk geval de resultaten van de WPG (Wet PolitieGegevens) Audit en de DPIA (Data Protection Impact Assessment) Ondermijning verder worden geïmplementeerd.
Op basis van dit Beleidsplan wordt jaarlijks een uitvoeringsplan opgesteld, waarin we aangeven op welke wijze de beschikbare formatie in dat jaar op welke prioriteiten zal worden ingezet. In het uitvoeringsplan worden de formatieve knelpunten inzichtelijk gemaakt. Het uitvoeringsplan vormt daarmee ook de basis voor een tijdelijke dan wel een structurele formatie-uitbreiding. In het uitvoeringsplan wordt ingegaan op de hiervoor opgenomen risicoanalyse en de prioriteiten. Daarnaast wordt in het uitvoeringsplan aangegeven welke gevolgen de onderwerpen uit het collegeprogramma hebben voor team Toezicht en Handhaving.
Bijlage A - Schematisch weergegeven Risicoanalyse Nieuwkoop
Bijlage B - Uitoefeningswijze van het toezicht op de naleving van de wetten
Bijlage C - Wettelijke regeling omtrent het uitvoerings- en handhavingsbeleid
Onder de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht staat de wettelijke regeling in artikel 7.2 van het Besluit omgevingsrecht (Bor).
Besluit omgevingsrecht (Bor) (tot 1-7-2023) Artikel 7.2. Uitvoerings- en handhavingsbeleid
De bestuursorganen die bevoegd gezag zijn en belast zijn met de bestuursrechtelijke uitvoering en handhaving van het bepaalde bij de wet en bij of krachtens de betrokken wetten en met het toezicht op de naleving door de onder hun gezag werkzame toezichthouders, stellen ieder voor zich voor de taken, niet zijnde de taken, bedoeld in het tweede lid, het uitvoerings- en handhavingsbeleid vast in een of meer documenten waarin gemotiveerd wordt aangegeven welke doelen zij zichzelf stellen bij de uitvoering en handhaving en welke activiteiten zij daartoe zullen uitvoeren. Voordat een document wordt vastgesteld wordt, indien nodig, onderling afgestemd. Het handhavingsbeleid wordt ook afgestemd met de organen die belast zijn met de strafrechtelijke handhaving.
De bestuursorganen, bedoeld in het eerste lid, die deelnemen in een omgevingsdienst dragen er gezamenlijk zorg voor dat een uniform uitvoerings- en handhavingsbeleid voor de taken, bedoeld in artikel 7.1, eerste lid, wordt vastgesteld in een of meer documenten waarin gemotiveerd wordt aangegeven welke doelen de omgevingsdienst moet behalen bij de uitvoering en handhaving en welke activiteiten daartoe door de omgevingsdienst worden uitgevoerd en stemmen dit, indien nodig, gezamenlijk af met andere bestuursorganen en met de organen die zijn belast met de strafrechtelijke handhaving. Het handhavingsbeleid wordt vastgesteld in overeenstemming met het Openbaar Ministerie.
De bestuursorganen, bedoeld in het eerste en tweede lid, bezien regelmatig maar in ieder geval naar aanleiding van de evaluatie, bedoeld in artikel 7.7, tweede lid, het op grond van het eerste en tweede lid vastgestelde beleid en passen dit in ieder geval bij gebleken noodzaak zo spoedig mogelijk aan.
Ook onder de nieuwe Omgevingswet is het vaststellen van uitvoerings- en handhavingsbeleid wettelijk verplicht (artikel 18.19 van de Omgevingswet in samenhang met artikelen 13.5 en 13.6 van het Omgevingsbesluit).
Omgevingsbesluit (vanaf 1-7-2023)
Artikel 13.5 (uitvoerings- en handhavingsstrategie)
De bestuursorganen die zijn belast met de uitvoerings- en handhavingstaak stellen een uitvoerings- en handhavingsstrategie vast in een of meer documenten waarin gemotiveerd wordt aangegeven welke doelen worden gesteld voor de uitvoering en handhaving en welke werkzaamheden met het oog op die doelen zullen worden verricht.
De raad van de gemeente Nieuwkoop stelt de kaders vast van het handhavingsbeleid. Het college van burgemeester en wethouders voert het beleid uit binnen de vastgestelde kaders. Het college stelt hiervoor de doelen en prioriteiten vast en de uitvoeringsprogramma's. Het college legt jaarlijks een uitvoeringsprogramma aan de gemeenteraad voor. Het uitvoeringsprogramma bevat de hoofdthema’s en prioriteiten, met een planning en programmering op hoofdlijnen. In het Uitvoeringsplan worden ook de formatieve knelpunten inzichtelijk gemaakt. Het uitvoeringsplan vormt daarmee de basis voor een tijdelijke dan wel een structurele formatie-uitbreiding. De gemeenteraad kan met de behandeling van het uitvoeringsprogramma jaarlijks bijstellen.
Daarnaast wordt op het gebied van veiligheid en het veiligheidsgevoel structureel de veiligheidsmonitor van de politie besproken in de gezagsdriehoek.
Verder wordt in de verschillende gemeentelijke applicaties onderzocht of het aantal meldingen en klachten op het gebied van parkeren, snelheidsovertredingen, de woon- en leefomgeving (bijvoorbeeld bouwen, afval, hondenoverlast, brandveiligheid) af- dan wel toeneemt ten opzichte van de afgelopen jaar/jaren na inzet van Toezicht en Handhaving.
Wij gebruiken het BOA-registratiesysteem Redora waarmee we de handhavingshandelingen, waarnemingen, waarschuwingen en maatregelen van de BOA’s registreren. Een adequaat registratiesysteem draagt bij aan een informatiegestuurde handhaving en een betere uitwisseling van gegevens met de politie.
Op bepaalde momenten worden inwoner enquêtes gehouden over de mate van tevredenheid van inwoners, ook met betrekking tot toezicht en handhaving. Gegevens uit deze enquêtes dragen bij aan het verkrijgen van inzicht in het behalen van de gestelde doelen. Het voorstel is om jaarlijks een tevredenheidsmeting uit te voeren via een enquête.