| Organisatie | Putten |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Preventie- en handhavingsplan alcohol 2023-2025 |
| Citeertitel | Preventie- en handhavingsplan alcohol 2023-2025 |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | algemeen |
| Eigen onderwerp | Openbare gezondheid |
Geen
artikel 43a van de Drank- en Horecawet
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 07-07-2023 | Nieuwe regeling | 29-06-2023 | 1560969 |
Met dit Preventie en handhavingsplan alcohol geeft de gemeente Putten invulling aan de wettelijke taak (artikel 43a) in de uitvoering van de Alcoholwet (tot 1 juli 2021 de Drank- en Horecawet, DHW). De Alcoholwet is een bijzondere wet die de verstrekking van alcoholhoudende dranken regelt en onze jeugd beschermt tegen de negatieve effecten van alcohol op gezondheid en veiligheid. Een van de verplichtingen die de wet oplegt is het opstellen van een preventie- en handhavingsplan (PHP), met name gericht op jongeren (tot 18 jaar) en jongvolwassenen (18-25 jaar).
Artikel 43a van de Alcoholwet geeft aan dat het PHP in ieder geval moet bevatten:
1.2.1. Collegeprogramma 2022-2026
In het collegeprogramma van de gemeente Putten 2022-2026 is het preventie- en handhavingsplan alcohol opgenomen als bestuurlijke prioriteit voor 2023. Uitgangspunt is om het huidige beleid te actualiseren vanuit een integrale benadering (o.a. het volksgezondheidsbeleid). Bovendien staat in het collegeprogramma de bestuurlijke prioriteit van het opstellen van een Handhaving uitvoeringsprogramma (HUP). In het HUP vindt een nadere uitwerking (categorisering) plaats van de handhavingsactiviteiten, onder andere met betrekking tot alcohol.
Het preventie- en handhavingsplan alcohol heeft raakvlakken met het Nationaal Preventieakkoord. In dit akkoord, dat in 2018 door meer dan 70 partijen is afgesloten, is preventie van problematisch alcoholgebruik één van de drie speerpunten, naast preventie van roken en overgewicht. De lokale uitwerking van het preventieakkoord staat in de Preventieaanpak gemeente Putten 2021-2023. Het PHP sluit nauw aan op het thema alcoholgebruik uit de preventieaanpak.
1.2.3. Overige beleidsterreinen
Daarnaast raakt het PHP verschillende gemeentelijke beleidsterreinen, namelijk het gezondheidsbeleid (regionale nota en lokale uitvoeringsagenda volksgezondheid, gedachtegoed Positieve Gezondheid), openbare orde en veiligheid (integraal veiligheidsplan), jeugdbeleid, sportbeleid en horecabeleid.
al het alcoholgebruik door jongeren onder de 18 jaar, drinken door zwangere vrouwen, overmatig drinken, zwaar drinken, regelmatig bingedrinken, een drinkpatroon dat leidt tot lichamelijke klachten en/of psychische of sociale problemen en dat een adequate aanpak van bestaande problemen verhindert;
minstens één keer per maand ten minste vijf glazen alcohol drinken bij één gelegenheid;
minstens één keer per week ten minste vier glazen (vrouwen) of zes glazen (mannen) alcohol op één dag drinken;
het drinken van meer dan 21 glazen per week (mannen) of meer dan 14 glazen per week (vrouwen);
maximaal 7 glazen per week. De Gezondheidsraad volwassenen adviseert in de 'Richtlijnen goede voeding' (2015) om géén alcohol te drinken, of in elk geval niet meer dan één glas per dag.
Dit hoofdstuk beschrijft de stand van zaken – zowel landelijk als lokaal – met betrekking tot alcoholgebruik onder jongeren en jongvolwassenen. Deze stand van zaken biedt de basis voor de prioriteiten van de periode 2023-2025.
2.1. De schadelijkheid van alcohol
Het is niet zonder reden dat de gemeente haar jeugdige inwoners wil beschermen tegen de schadelijke gevolgen van alcohol. Er is steeds meer kennis over deze schadelijkheid. Deze kennis is nog niet bij iedereen goed bekend . 1 Alcoholgebruik gaat gepaard met tal van fysieke, mentale en maatschappelijke problemen . 2 De mate van schade is grotendeels dosis-gerelateerd: hoe meer alcohol, hoe meer schade. Er is eigenlijk geen veilige ondergrens. Licht en matig alcoholgebruik worden al in verband gebracht met onder meer hartritmestoornissen en diverse soorten kanker. Zwaar drinken is gerelateerd aan een hoger risico op acute schade door alcohol, zoals alcoholvergiftiging en verkeersongevallen, en geeft een verhoogde kans op hersenschade. Overmatig drinken brengt bovendien een grotere kans op verslaving en op schade aan de organen met zich mee. Naast lichamelijk gevolgen heeft alcoholgebruik invloed op het psychisch functioneren; depressie, angstklachten en suïcide kunnen gerelateerd worden aan regelmatig dronken zijn en/of aan problematisch alcoholgebruik. Huiselijk geweld, agressie, uitgaansgeweld en vandalisme worden vaak onder invloed van alcohol gepleegd. In gezinnen waar alcoholgebruik door de ouders problematisch is, worden de problemen vaak van generatie op generatie doorgegeven.
Voor jongeren zijn de risico's van alcoholgebruik groter dan voor volwassenen . 3 Niet alleen zijn de acute gevolgen voor hen vaak ernstiger – zij raken bijvoorbeeld eerder bewusteloos en kunnen onder invloed over hun seksuele grenzen heen gaan – maar ook heeft drinken op jonge leeftijd gevolgen voor de lange termijn. Denk aan verstoring van de hersenontwikkeling (die tot het 24e jaar doorloopt) en een grotere kans op verslavingsproblemen. Agressief, asociaal en delinquent gedrag komt bovendien vaker voor bij jongeren die drinken dan bij hun niet drinkende leeftijdgenoten. Bij jongvolwassenen kunnen de gevolgen van alcoholgebruik verder leiden tot kort- en langduriger verzuim, studievertraging, afname van de studieprestaties en studie-uitval.
2.2. Alcoholgebruik in de gemeente Putten 4
Tabel 1: Alcoholgebruik middelbare scholieren, 2021
Als er een significant verschil (p<0,05) ten opzichte van de gemeente is, dan is dat vet weergegeven
De gemeente streeft ernaar dat haar jonge inwoners gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien. Alcohol hoort daar niet bij, in elk geval niet tot het 18e jaar. Voor (jong)volwassenen adviseert de Gezondheidsraad zowel mannen als vrouwen om geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan één standaardglas alcohol per dag. Een sociale en fysieke omgeving die uitnodigt en stimuleert tot het gewenste gedrag is ondersteunend aan deze ambitie. Daarom zetten wij in op een adequate naleving van de Alcoholwet, het versterken van de sociale omgeving rondom jongeren en het faciliteren van een fysieke omgeving die gezond gedrag stimuleert.
Op basis van bovenstaande ambitie, richt het PHP van 2023-2025 zich op de volgende doelstellingen:
3.3 Uitgangspunten voor beleid
De systeemtheorie van Holder maakt duidelijk dat alcoholgebruik altijd het resultaat is van een combinatie van factoren. De persoon, zijn sociale omgeving en het overheidsbeleid vormen samen een systeem dat uiteindelijk de keuze van de gebruiker bepaalt. Holder laat daarmee zien dat alcoholpreventie nooit alleen op het individu gericht kan zijn. Het meest succesvol zijn strategieën die vooral de fysieke en sociale omgeving van de drinker beïnvloeden. In de omgeving van de jonge drinker spelen locaties waar alcohol verstrekt wordt, alcoholverstrekkers, scholen en ouders een belangrijke rol. Kortom, om bovengenoemde doelstellingen te bereiken is de bijdrage van iedereen in de gemeenschap nodig: scholen, sportverenigingen, ouders, ondernemers, de gemeente.
3.3.2. IJslandse preventiemodel
In IJsland begon men 20 jaar geleden aan een - inmiddels succesvol bewezen - preventieaanpak middelengebruik. Het IJslandse preventiemodel is gericht op het creëren van een positieve leefomgeving, waarin jongeren gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien, zonder middelengebruik. In het IJslands model zien we bovenstaande aspecten van de systeemtheorie terug. De IJslanders hebben uit wetenschappelijke literatuur de belangrijkste omgevingsfactoren geselecteerd die van invloed zijn op middelengebruik. Daarin staan vier omgevingen centraal: Gezin, peergroep (vrienden en leeftijdsgenoten), school en vrije tijd. Er worden interventies ingezet om deze omgevingen positief te veranderen. Dit wordt bovendien ondersteund door landelijke wetgeving en de resultaten van een jaarlijkse monitor waarin de risico- en beschermende factoren aan bod komen.
3.3.3. Opgroeien in een Kansrijke Omgeving
Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO) is een Nederlandse aanpak, gebaseerd op het IJslandse preventiemodel. Met de OKO-aanpak werkt iedereen in een gemeente (lokaal) aan het vormen van een positieve leefomgeving voor jongeren. OKO richt zich op jongeren van 12 tot 18 jaar. In Figuur 2 staan de vier omgevingen met de wetenschappelijk onderbouwde beschermende en risicofactoren.
Figuur 2: Beschermende en risicofactoren in de vier omgevingen
Door de Puttense gemeenteraad is in oktober 2022 besloten om in te stemmen met het vierjarige project 'Opgroeien in een Kansrijke Omgeving'. Hierin werkt de gemeente Putten regionaal samen met de Noord-Veluwse gemeenten Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet en Oldebroek.
De OKO-aanpak staat de komende vier jaar centraal als preventieaanpak. De OKO-aanpak richt zich op middelengebruik breed, waar tevens alcohol onder valt. De gemeente coördineert deze aanpak. Zij brengt ouders en lokale partners bij elkaar zodat er een 'community' ontstaat rond de opgroeiende jongeren. Samen doorlopen zij iedere twee jaar de aanpak van OKO; van monitoring naar dialoog, beleidsvorming en uitvoering.
Aangezien de OKO-aanpak in de opstartfase zit, vinden er parallel aan de OKO-cyclus concrete preventie-activiteiten plaats. De komende jaren zullen de bestaande activiteiten worden geëvalueerd en indien mogelijk in de OKO-aanpak worden opgenomen.
De komende periode zullen de preventie-activiteiten gericht op keeteigenaren en keetbezoekers worden uitgebreid. Keeteigenaren, keetbezoekers en hun ouders (bij keten met minderjarige bezoekers) zijn verantwoordelijk voor wat er in en rondom de keet afspeelt. Om zo nauw mogelijk met zowel keeteigenaren als keetbezoekers (jongeren) en hun ouders in contact te staan, wordt dit contact op de volgende manieren vormgegeven:
Het toezicht op de naleving van de Alcoholwet ligt bij de gemeente. Door handhaving worden het schadelijk alcoholgebruik (onder jongeren) en alcohol gerelateerde openbare ordeproblemen tegengegaan. De gemeente wil hiermee de gezondheid van haar inwoners en de positieve leefomgeving (van jongeren) bevorderen en de openbare orde en veiligheid waarborgen.
Hieronder staan de handhavingsactiviteiten met betrekking tot alcohol waar in 2023-2025 op wordt ingezet. Deze activiteiten worden gespecificeerd in het Handhaving uitvoeringsplan (HUP). Reden hiervoor is dat in de HUP rekening wordt gehouden met de praktische uitvoering van de handhaving zoals de capaciteit van de toezichthouders en de raakvlakken met andere handhavingsactiviteiten.
Voor zowel de preventie- als de handhavingsactiviteiten is duidelijk welke instantie deze uitvoert. Uitgangspunt van dit plan is om integraal te werken. Bovendien vinden er de komende jaren veel ontwikkelingen plaats rondom OKO, wat van invloed zal zijn op de uitvoering van de preventieactiviteiten. Daarom is het van belang dat de uitvoeringspartijen met elkaar in verbinding blijven.
De uitvoeringspartijen (Tactus, Jeugdpunt, Politie, Handhaving, Gemeente) komen samen in het maandelijkse Jongeren op Straat overleg. Hierin worden de ontwikkelingen rondom OKO structureel besproken. Aangezien het preventie- en handhavingsplan zich grotendeels richt op jongeren, kan de uitvoering van bovengenoemde activiteiten tevens in dit overleg worden meegenomen.
Naast de bespreking van de ontwikkelingen en de uitvoering van het preventie- en handhavingsplan, is het de taak van de betrokken partijen om te evalueren op de activiteiten. Aangezien het JOS-overleg maandelijks plaatsvindt is er ruimte voor continue evaluatie. Op basis van de evaluatie kan worden bepaalt waar meer of minder op dient te worden ingezet.
Aan het einde van de looptijd van dit alcohol en preventieplan - december 2025 - vindt een uitgebreide evaluatie plaats. Hierbij worden de realisatie van activiteiten, effecten van beleid en achterliggende verklaringen op een rij gezet. Op basis hiervan kan vastgesteld worden in hoeverre het beleid de gewenste uitkomsten heeft opgeleverd en op welke punten het beleid bijgesteld dient te worden.
Kompas Volksgezondheid. Geraadpleegd via https://www.kvnog.nl/onderwerpen-putten/leefstijl-putten/alcoholgebruik