| Organisatie | Alkmaar |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Aanwijzing Oostwijk in Koedijk als gemeentelijk beschermd stadsgezicht |
| Citeertitel | Aanwijzing Oostwijk in Koedijk als gemeentelijk beschermd stadsgezicht |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | ruimtelijke ordening, verkeer en vervoer |
| Eigen onderwerp |
Geen
Verordening fysieke leefomgeving
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 06-07-2023 | nieuwe regeling | 22-06-2023 |
Alkmaar,
De raad van Alkmaar, 22 juni 2023
mw. drs. A.M.C.G. Schouten, burgemeester
mw. mr. V.H. Hornstra, griffier
Gebiedsbeschrijving Oostwijk, Koedijk Gemeente Alkmaar
Straat en nummer: Burgemeester W. Kooimanstraat 5 t/m 31, 6 t/m 20
Schoolstraat 1 t/m 11, 2 t/m 20
Postcode en plaats: 1831 CA, 1831 CB, 1831 CC en 1831 CD Koedijk
Oorspronkelijke functie: sociale woningbouw
Architect/opdrachtgever: Woningbouwvereniging Goed Wonen
Datum onderzoek: december 2021-januari 2023
Datum beschrijving: januari 2023
Nummer 35, 71,72, 126, 128, 129, 1815 (ged.) en 6628 (ged.)
Onttrekking gegevens: 21-01-2023
Gerechtigde: Stichting Woonwaard Noord-Kennemerland
Straat en nummer: Hertog Aalbrechtweg 30
Postcode en plaats: 1823 DL Alkmaar
Straat en nummer: Burgemeester W. Kooimanstraat 5 t/m 31, 6 t/m 20
Schoolstraat 1 t/m 11, 2 t/m 20
Postcode en plaats: 1831 CA, 1831 CB, 1831 CC en 1831 CD Koedijk
Opname ©Cyclomedia 22 maart 2022
Oostwijk was de eerste (en lange tijd de enige) uitbreiding van Koedijk, haaks op de Kanaaldijk. Het gaat om een kleinschalige, stapsgewijze uitbreiding met sloten en vaarroute over de Achtersloot en met een brug over de Kwelsloot op de omgeving aangesloten. De klassieke koolschuren achter de woningen zijn een bewijs van de verbondenheid met de sociale- en cultuurhistorie van de vaartuinders in het Rijk der Duizend Eilanden. Het Laantje (1), de sloot bij Het Schipperspad (2) en een stuk sloot aan de noordzijde van Oostwijk (3) zijn restanten van ontginningssloten uit de periode rond 1000 na Chr1. De sloot, vallend onder Kadastraal nummer AMR01-I-1815 loopt noordelijk van Oostwijk, achter de bebouwing Burgemeester W. Kooimanstraat 5 t/m 31 door naar de sloot achter Schoolstraat 1 t/m 11, een gedeelte van Kadastraal nummer AMR01-I-6628. Ook het gedeelte van de straat van Schoolstraat 2 tot en met Schoolstraat 2 20 valt onder deze beschrijving.
De combinatie sociale huurwoningen met koolschuren en forse erven is uniek en een rechtstreekse verbinding tussen de Woningwet van 1901 en de vaartuinderij. Ook in andere plaatsen zijn voorbeelden terug te vinden van woningen met koolboeten zoals in Broek op Langedijk aan de Dorpsstraat 160 t/m 1662. Echter is Oostwijk als wijk een exemplarisch voorbeeld van volksverheffende woningbouw, geheel in lijn van de Woningbouwwet. De drie bouwfasen in hun ruimtelijke samenhang tonen de regionale agrarische en landschappelijke geschiedenis van het gebied. De typologische en sociaalhistorische gedegen en verzorgde woningbouw is functioneel en samenhangend met de omgeving, het landschap en de omringende (nu deels gedempte) vaarwegen. De drie fasen waarin Oostwijk is ontwikkeld zijn goed leesbaar en weerspiegelen ieder hun eigen bouwperiode met passende architectonische detaillering zonder de onderlinge samenhang te verliezen.
Straat en nummer: Burgemeester W. Kooimanstraat 5 t/m 31, 6 t/m 20
Schoolstraat 1 t/m 11, 2 t/m 20
Postcode en plaats: 1831 CA, 1831 CB, 1831 CC en 1831 CD Koedijk
Oostwijk is de eerste sociale woningbouw van Koedijk door de in 1919 opgerichte woningbouwvereniging ‘Goed Wonen’ kon worden gebouwd. De eerste bouwfase startte in de zomer van 1920 en bestond uit zes dubbele arbeiderswoningen aan de zijde van het Noord-Hollands Kanaal met achterliggende koolschuren en ruime erven met aansluiting op de achtergelegen sloten (nu gedempt achter Burgemeester W. Kooimanstraat 10 en 12, 14 en 16). De tweede bouwfase startte in 1926 met op nummer 17 en 19, 21 en 23, dubbele woningen van één bouwlaag onder een dwarskap, haaks erop een dubbele kolenschuur van één bouwlaag met dubbele gebroken kap (mansarde) en 2 dubbele woningen met achtergelegen koolschuren op Burgemeester W. Kooimanstraat 25 en 27 en 29 en 31.
Met deze combinatie van sociale woningbouw en de losse verhuur van koolschuren, bood ‘Goed Wonen’ niet alleen woonruimte maar ook ruimte voor het ondernemerschap van haar doelgroep. De stedenbouwkundige opzet van de wijk is kleinschalig en tegelijkertijd ruim. Want veel van de andere woningen uit fase twee, de overzijde van de Burgemeester W. Kooimanstraat en aan de Schoolstraat 6 en 8 en 10 en 12 en de naoorlogse fase drie in 1947 (Schoolstraat 14, 16, 18 en 20 en Schoolstraat 5, 7, 9 en 11) hebben ruim bedeelde erven met minder grote, maar nog steeds forse schuren.
Als erfenis van de sociale woningbouw van Koedijk is Oostwijk groots in haar bescheiden omvang. Het ligt ingeklemd tussen het Noord-Hollands Kanaal en de latere bebouwing en heeft het karakter van een dorps wijkje behouden. De woningen zijn constructief solide en hebben ondanks hun sobere uitstraling, onderling subtiele verschillen en architectonische verbijzonderingen zoals versnijdingen in het metselwerk, uitspringende portieken en door de gootlijn snijdende dakkapellen. De achter de bebouwing liggende sloot is een zichtbare verwijzing naar de oorspronkelijke functie, het transport van goederen over het water. Zowel de Burgemeester W. Kooimanstraat als de Schoolstraat heeft eenvoudige klinkerbestrating en smalle stoepen met aan een zijde parkeergelegenheid. De voortuinen zijn veelal versteend en zeer bescheiden van omvang.
Dijklint met kwelsloot en agrarisch achterland3
Tijdlijn Oostwijk3
Straat en nummer: Burgemeester W. Kooimanstraat 5 t/m 31, 6 t/m 20
Schoolstraat 1 t/m 11, 2 t/m 20
Postcode en plaats: 1831 CA, 1831 CB, 1831 CC en 1831 CD Koedijk
1865: de Rekere ging in 1820 op in het Noord-Hollands kanaal.
Luchtfoto Oostwijk. Circa 1955: landschappelijke setting4
1929, met opschuivende veenontginning in Geestmerambacht. Oostwijk is aangegeven met een rode rechthoek. Op de kaart is de opschuivende veenontginning in het noordelijk deel van Koedijk aangegeven. De Rekere was de ontginningsbasis met de Zomersloot als eerste fase in de opschuivende verkaveling. 1. Het Laantje (9e / 10e eeuw), 2. de sloot bij Het Schipperspad (9e / 10 eeuw) 3. sloot aan de noordzijde van Oostwijk (9e / 10e eeuw)5.
Straat en nummer: Burgemeester W. Kooimanstraat 5 t/m 31, 6 t/m 20
Schoolstraat 1 t/m 11, 2 t/m 20
Postcode en plaats: 1831 CA, 1831 CB, 1831 CC en 1831 CD Koedijk
Oostwijk, eerste bouwfase (1920)6
Oostwijk, tweede bouwfase, 1926
Verkavelingstekeningen in 1927 en 1928. Beiden met koolschuren, maar ook erven zonder aansluiting op het water.
In 1928 zijn hoekwoning toegevoegd6.
Oostwijk, derde bouwfase, 1947
Verkavelingsplannen uit 1947 en 1953. De school werd in 1953 gebouwd6.
Straat en nummer: Burgemeester W. Kooimanstraat 5 t/m 31, 6 t/m 20
Schoolstraat 1 t/m 11, 2 t/m 20
Postcode en plaats: 1831 CA, 1831 CB, 1831 CC en 1831 CD Koedijk
Prentbriefkaart, Adr.Schoen7
Hoek burgemeester W. Kooimanstraat 20 en Schoolstraat 1-38
Oostwijk (ca. 1926)9
Straat en nummer: Burgemeester W. Kooimanstraat 5 t/m 31, 6 t/m 20
Schoolstraat 1 t/m 11, 2 t/m 20
Postcode en plaats: 1831 CA, 1831 CB, 1831 CC en 1831 CD Koedijk
Huidige situatie (22 januari 2023)
Achteraanzicht Burgemeester W. Kooimanstraat
Zicht op Burgemeester W. Kooimanstraat vanaf De Hertog
Zicht op Burgemeester W. Kooimanstraat vanaf Kanaaldijk
Zicht op Burgemeester W. Kooimanstraat 17 t/m 31 ©Cyclomedia
Zicht op Burgemeester W. Kooimanstraat vanaf Kanaaldijk
Burgemeester W. Kooimanstraat 3,5, 7 en 9 en 6, 8, 10 en 12
Straat en nummer: Burgemeester W. Kooimanstraat 5 t/m 31, 6 t/m 20
Schoolstraat 1 t/m 11, 2 t/m 20
Postcode en plaats: 1831 CA, 1831 CB, 1831 CC en 1831 CD Koedijk
Hoek Schoolstraat-Burgemeester W. Kooimanstraat, even
Hoek Schoolstraat-Burgemeester W. Kooimanstraat, oneven