Nota maatschappelijk ondernemend grondbeleid

Situationeel grondbeleid

De gemeente kan op verschillende manieren haar grondbeleid vormgeven ⁴ :

Bij actief grondbeleid, doet de gemeente de planontwikkeling en -realisatie zelf. Bij faciliterend grondbeleid neemt een ontwikkelende partij het initiatief en doet alle stappen zelf. De gemeente beperkt zich tot het maken van een bestemmingsplan. Participerend grondbeleid betekent planontwikkeling en -realisatie in een samenwerking.

Veel gemeentes kiezen pergebiedsontwikkeling voor één van deze types van grondbeleid: dat heet situationeel grondbeleid. Gemeente Ede hanteert sinds 2016 ook deze aanpak en kiest er bewust voor om op voorhand geen instrumenten uit te sluiten. De wetgeving beschermt de eigenaar van de grond, door het recht op zelfrealisatie. Dit betekent dat iedere grondeigenaar die kan en wil bijdragen aan de nieuwe bestemming daartoe de kans krijgt: actief grondbeleid is dan geen keuze voor de gemeente.

Beleidsregel

Maatschappelijk en Ondernemend

Het grondbeleid is geen doel op zich. Grondbeleid is er om doelen op verschillende beleidsterreinen te realiseren. Daarbij lag de focus traditioneel op wonen en werken. Door maatschappelijke ontwikkelingen is deze focus zich aan het verbreden. Door het interim-beleid uit 2020 kijken we binnen het grondbeleid nu meer naar de verbindingen tussen de thema’s wonen en werken, energie, landbouw en natuur. Dat betekent dat ook de bijbehorende voorzieningen (infrastructuur, sport, onderwijs etc.) meegenomen moeten worden. Deze hebben een grote ruimtevraag in zich. Bij het realiseren van de ambities uit de Omgevingsvisie is de beschikbaarheid van grond een randvoorwaarde. Een zonneveld, een huis, of een (agrarisch) bedrijf, ze hebben allemaal grond nodig. En deze grond is schaars. De gemeente behartigt het maatschappelijk belang en moet dus elke keer een afweging maken in relatie tot de beschikbare middelen en de mogelijkheden die zij heeft. Gebiedsontwikkelingen gaan daarmee verder dan de fysieke opgaven alleen en zorgen voor maatschappelijke effecten als de doelstellingen ingevuld worden.

Dit gaat niet vanzelf, dit vraagt om investeringen en regie. Regie over het wat doen we waar, met welke partijen en tegen welke kosten? Op onderdelen is sprake van marktfalen of is het maatschappelijk belang in de verdrukking. Een ontwikkelaar heeft bedrijfsmatig een voorkeur voor het realiseren van dure woningen: daar is het meeste aan te verdienen. Windenergieprojecten zijn tot aan het verkrijgen van de vergunning risicovol, waardoor marktpartijen het niet of nauwelijks oppakken. Daar waar marktpartijen de rendabele investeringen en projecten oppakken, zal de gemeente doorgaans zich geconfronteerd zien met moeilijke, complexe en veelal onrendabele locaties. Dit vraagt om regie en strategie: enerzijds initiatieven stimuleren, verbinden aan maatschappelijke doelen en initiatiefnemers uitdagen op inhoud. En anderzijds zelf ondernemend zijn door gronden (mede) risicodragend in ontwikkeling te nemen als het maatschappelijk belang daar om vraagt of er (financiële) kansen liggen.

Beleidsregel

Deze beleidsregel betekent dat we flexibel en wendbaar moeten zijn en alle mogelijkheden die binnen het grondbeleid beschikbaar zijn moeten kunnen inzetten. Feitelijk houdt dit in dat we het situationeel grondbeleid voortzetten, maar dat we actuele en transparante afwegings- en beleidskaders toevoegen vanuit het geschetste maatschappelijk belang. Daarbij hanteren we drie beleidsregels.

Beleidsregel

Veel verschillende ruimtevragen op deels dezelfde grond, maakt slimme oplossingen en integrale afweging nodig. In ons grondbeleid sturen stimuleren we meervoudig ruimtegebruik waarbij we streven naar een ‘combinatie’ van ruimtegebruik vanuit de verschillende opgaven. Dit houdt in dat we meer dan voorheen belangen moeten verbinden.

Beleidsregel

We stellen het maatschappelijk effect van de gebiedsontwikkeling centraal. Bij gebiedsontwikkeling, ongeacht of dit een private of gemeentelijke ontwikkeling betreft, sturen we op het realiseren van gemeentelijke beleidsdoelen. Dit houdt in dat we waar mogelijk diverse beleidsthema’s verbinden. Bijvoorbeeld het incorporeren van ons biodiversiteitsbeleid binnen woningbouwopgaven. Bij nieuwe gebiedsontwikkelingen in eigen exploitatie brengen we de financiële consequenties hiervan in beeld. Bij private ontwikkelingen betekent dit dat we actief regie voeren richting initiatiefnemers. Van initiatiefnemers vergt dit inventiviteit, innovatie en creativiteit om deze beleidsdoelen mee te nemen in de gebiedsontwikkeling. De consequentie hiervan kan zijn dat de financiële haalbaarheid van projecten onder druk komt te staan. Hiervan zijn we ons bewust. Dat zal, bij structureel beleid, een vertaling moeten krijgen in onder meer ons grondprijsbeleid.

Door aan de voorkant van een gebiedsontwikkeling globaal de consequenties in beeld te brengen, kan een negatief financieel resultaat acceptabel zijn, omdat het maatschappelijke meerwaarde oplevert. We zijn ons ervan bewust dat het stapelen van beleidsdoelen kan leiden tot een onhaalbaar plan, ondanks eventuele financiële impulsen. Dat vraagt om een prioritering in de beleidsdoelen.

Beleidsregel

Naast het efficiënt inzetten van grond (meervoudig ruimtegebruik) en het streven naar maatschappelijke meerwaarde (integrale beleidsdoelen opnemen) streven we ook naar doelmatige inzet van publieke middelen. Dit betekent dat we bij de keuze van de ontwikkelstrategie de financiële resultaten en risico’s goed in beeld moeten hebben. Vervolgens moeten we tijdens de uitvoering van projecten sturen op efficiënte bedrijfsvoering. Hierbij zoeken we naar dekkingsbronnen, bijvoorbeeld door cofinanciering. De gemeente Ede heeft mede om die reden het Cofinancieringsfonds ingesteld. Ook wanneer private partijen ontwikkelen, sturen we op een effectief kostenverhaal.

Omdat gebiedsontwikkelingen steeds complexer worden, verwachten we dat stevige investeringen nodig zijn om onze ambities te realiseren. Het is belangrijk diverse dekkingsbronnen te koppelen om tot haalbare plannen te komen. Op deze wijze zullen bijvoorbeeld grondexploitaties steeds meer de vorm van integrale (bredere) businesscases krijgen. Hiermee krijgen we inzicht in alle financiële stromen binnen een gebiedsontwikkeling. Dit biedt meer mogelijkheden om onrendabele en/of risicovolle ontwikkelingen te koppelen aan rendabele investeringen.

Bestuurlijke keuzes

Waar het maatschappelijk belang vraagt om ontwikkeling, ligt een afweging voor de gemeente om hier zelf een rol in te nemen en dit risicodragend op te pakken. Het meervoudig ruimtegebruik, het opnemen van integrale beleidsdoelen en het streven naar een optimaal financieel rendement bij alle toekomstige gebiedsontwikkelingen betekent keuzes maken. Niet alles kan altijd en overal, en ook betaalbaarheid speelt daarbij een rol. De hernieuwde balans tussen het toenemend aantal maatschappelijke doelen en dezelfde hoeveelheid grond zal per situatie en gebiedsontwikkeling opnieuw bepaald moeten worden. Slimme regie kan veel betekenen en onze partners en marktpartijen kunnen veel innoveren, maar toch blijven er bestuurlijke keuzes over. Het grondbeleid ondersteunt het beleid van het ruimtelijk domein meer dan voorheen vanuit een brede maatschappelijke betrokkenheid. Omdat niet alles kan, is het belangrijk dat we deze beleidskeuzes bij elke gebiedsontwikkeling afwegen en verankeren. In 2016 gaf het situationeel grondbeleid de gemeenteraad grip op risico’s, nu geeft het grip op het realiseren van de Omgevingsvisie.

Alleen samen met onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties zijn we in staat de ruimtelijke, maatschappelijke opgaven op de goede manier aan te pakken. Op weg naar 2040, de horizon van de Omgevingsvisie, komen we veel zaken tegen die we niet (kunnen) voorzien. Dat betekent keuzes gedurende de rit: niet alles kan, niet op elke plek en niet tegen elke prijs. Situationeel grondbeleid sluit hier goed op aan: Ede maakt keuzes per gebiedsontwikkeling.

Wat is dan nodig om de goede besluiten te nemen? Bij de aanvang van een gebiedsontwikkeling dienen feitelijk steeds twee strategische afwegingen gemaakt te worden:

• A.

  Draagt een ontwikkeling of project in voldoende mate bij aan de doelen van Ede? En tegen welke kosten?

• B.

  Welke rol nemen we in de gebiedsontwikkeling in relatie tot de financiële risico’s en mogelijke rendementen?

Deze afwegingen zijn kaderstellend voor de ontwikkeling en vragen om een transparante afweging: wat willen we waar en met welke inzet van (eigen) geld en grond?

Waarom afwegen per gebiedsontwikkeling?

Keuzes maken op gebiedsniveau om nieuwe functies mogelijk te maken is niet nieuw. De raad doet dit bij de vaststelling van bestemmingsplannen en bij ontwikkelingen als de kazerneterreinen of Kernhem. Wat is er precies veranderd waardoor dit zo belangrijk is voor het grondbeleid dat de gemeente wil voeren? Voor Ede is er een aantal overwegingen:

• 1.

  Er is een verhoogde urgentie om tot handelen over te gaan. Alle vijf de thema’s wonen, werken, landbouw, energie en natuur vragen samen om veel meer ruimte dan voorheen.

• 2.

  Gemeente Ede wil meer integrale regie. Ede staat op het punt de Omgevingsvisie vast te stellen. Daarin zijn nieuwe strategische keuzes geformuleerd:

  • a)

    leven in gezonde wijken, dorpen en buurtschappen;

  • b)

    duurzame energie en mobiliteit;

  • c)

    de natuur als basis en de Veluwe centraal;

  • d)

    werk maken van Foodvalley;

  • e)

    compacte groei vanuit de eigenheid van Ede.

    Dit werkt door in ons beleid (zie figuur 2) en dat moet een vertaling krijgen naar de diverse locaties. Dat maakt dat de concrete doelen voor gebiedsontwikkelingen veranderen. Bij de start van gebiedsontwikkelingen komen initiatieven, de koers van Ede, de locatie-eigenschappen en de middelen bij elkaar. Via gebiedsontwikkelingen als Kernhem Noord, de energiecorridor A30 of de Ginkel, willen we een groot gedeelte van de Omgevingsvisie realiseren. Een energiepark, bedrijventerrein of woonwijk functioneert vervolgens de komende 20, 50 of misschien wel 100 jaar. Eenvoudig gesteld: grond is maar één keer te bestemmen. Vanuit dat besluit stellen we contracten op en krijgt een ontwikkeling kaders mee. Daarom is dit, waarbij beleid overgaat in uitvoering, een belangrijk moment in de besluitvorming.

• 3.

  De businesscases zijn locatiespecifiek. De ligging, eigendomssituatie en mogelijkheden van de locatie zelf zijn van invloed op de businesscase. Met de nabijheid van een station en een winkelgebied, liggen hoogbouw en lage parkeernormen in en rond het centrum meer voor de hand dan aan de rand van een dorp. Is capaciteit op het energienetwerk nabij, dan geeft dat een sterker argument om daar windmolens of zonnevelden aan te leggen, dan daar waar helemaal niets ligt. Zo zijn er veel locatie-aspecten van invloed. Uiteindelijk willen we de Omgevingsvisie ‘buiten’ terugzien en daarin zijn ook onderdelen die een zeker Nimby-effect ⁵ kennen. Dat vraagt om een afweging op gebiedsniveau.

De strategische keuzes worden dus niet gemaakt binnen het grondbeleid, de keuzes worden wel zichtbaar via het grondbeleid. Integraliteit op alle niveaus is nodig en het situationeel grondbeleid leent zich goed voor gebiedsgerichte keuzes. Daarom nemen we een afwegingskader op, dat de besluitvorming over de gebiedsontwikkelingen ondersteunt. We nemen dit op in de startnotitie, die we altijd opstellen bij grotere gebiedsontwikkelingen of ruimtelijke projecten. Daarin maken we bestuurlijk relevante scenario’s om zo vooraf beter bij elkaar te brengen welke doelen een gebiedsontwikkeling krijgt, welke ontwikkelrichtingen en rollen mogelijk zijn en wat de beslaglegging op de middelen gaat worden.

Afwegingskader deel A: Maatschappelijk en financieel rendement

Een gebiedsontwikkeling is nooit een doel op zich, maar een middel om de doelen van de gemeente te bereiken. Dit kunnen kwantificeerbare doelen zijn zoals meer arbeidsplaatsen, hogere bestedingen, het aantal woningen. Maar ook doelen die niet direct hard of in euro’s uit te drukken zijn. Draagt een gebiedsontwikkeling voldoende bij aan het aantrekken en behouden van talent, het verbeteren van de bereikbaarheid van banen, de duurzame en groene stad en de inclusieve samenleving? Uiteindelijk is het een bestuurlijke afweging of een project in voldoende mate bijdraagt aan deze doelen van de gemeente en of een ontwikkeling daarmee geld mag kosten.

Een grondexploitatie met een financieel tekort is acceptabel, als daar tegenover voldoende baten staan voor de maatschappij. Zo kan een gemeentelijke investering bijvoorbeeld zorgen voor toekomstige besparingen in het sociale domein (omdat geïnvesteerd wordt in fysieke en sociale structuren van wijken), extra werkgelegenheid of aantrekkelijke woonmilieus. Allemaal resultaten die weer bijdragen aan een gezonde leefomgeving. De grondexploitatie is hierbij een onderdeel binnen de totale maatschappelijke business case.

Gebiedsontwikkeling heeft dus een breder effect op de gemeentebegroting. Zowel in directe zin, waarbij een project leidt tot hogere OZB-opbrengsten voor de gemeente of tot hogere beheer- en onderhoudskosten. Maar ook indirect zoals hierboven genoemd. Het financiële rendement bestaat dus uit het totale effect op de gemeentebegroting. Door de wet- en regelgeving vanuit de commissie BBV mogen deze totale financiële effecten niet in een grondexploitatie ondergebracht worden, maar deze integrale effecten zijn er wel, verspreid over de begrotingsprogramma’s.

Het objectiveren van het maatschappelijk rendement is niet eenvoudig en zal de komende tijd nadere uitwerking vragen. Ook het in een vroeg stadium in beeld brengen van de financiële effecten is in ontwikkeling. Ter ondersteuning van de Omgevingsvisie gaan we voor het eerst werken met een investeringsstrategie (meer toelichting daarop in hoofdstuk 3). In dit grondbeleid wordt het afwegingskader geïntroduceerd en zal de uitwerking in eerste instantie een kwalitatieve beschrijving van effecten zijn, een Maatschappelijke Effecten Analyse. In een later stadium zal beoordeeld worden in welke mate we dit wensen en kunnen vertalen naar financiële effecten en werken we toe naar de genoemde maatschappelijke businesscase.

Afwegingskader deel B: Rol bij gebiedsontwikkeling

Ede continueert het situationeel grondbeleid. Per gebiedsontwikkeling kunnen daarmee keuzes gemaakt worden over rol, (grond)positie en inzet van het grondbeleidsinstrumentarium. De te maken keuze wordt ingegeven door de eigen wens over de rol (in hoeverre willen we sturen), de financiële kaders (willen en kunnen we de financiële gevolgen dragen) en de risico’s. Daarnaast is het natuurlijk van essentieel belang voor de start van een ontwikkeling of en hoe grondposities zijn ingenomen. Indien private partijen grond hebben verworven en beroep doen op zelfrealisatie, is er feitelijk geen keuze aan de orde. Wel moeten ook dan de consequenties transparant in beeld gebracht worden.

Onderstaand afwegingsmodel vormt de basis voor het bepalen van de rol en positie die gemeente neemt bij de gebiedsontwikkeling. Omdat een deel van de antwoorden bestuurlijke keuzes betreft is het geen invuloefening en schetsen we, waar nodig, scenario’s.

Afwegingskader als onderdeel van de startnotitie

Bij aanvang van een gebiedsontwikkeling ontvangt de gemeenteraad een startnotitie. Daarin worden richtinggevende kaders en ambities vastgelegd. Vanuit het grondbeleid breiden we de startnotitie, naast de gebruikelijk informatie, uit met:

• 1.

  de maatschappelijke doelen. Wat is het nut en noodzaak? Welke maatschappelijke doelen en ambities uit de Omgevingsvisie kun je op deze plek het beste dienen? En hoe groot is die bijdrage aan het geheel?

• 2.

  een globale ontwikkelstrategie, voorzien van bestuurlijk relevante scenario’s. We geven daarbij antwoord op de volgende vragen:

  • a.

    Wat is de eigendomssituatie? Is de gemeente eigenaar van de grond, is dat een (markt)partij of is er sprake van gedeeld eigendom?

  • b.

    Is er marktinitiatief aanwezig? Is er een initiatiefnemer die wil ontwikkelen? Zo ja: welke kaders geven we mee? Kunnen we het ambitieniveau voldoende borgen via een anterieure overeenkomst, omgevings- of exploitatieplan of anderszins? Zo niet, wil de gemeente het initiatief nemen?

  • c.

    Wat is het risicoprofiel? Welk risico wil en kan de gemeente lopen?

  • d.

    Wat is het rendement? Is bij een actieve grondproductierol een financieel resultaat te behalen? Om de keuze te ondersteunen, maken we twee of meer scenario’s waarbij we de belangrijkste effecten in beeld brengen. De keuze voor het te voeren grondbeleid of de grondproductierol en de keuze voor het instrumentarium is hieraan gekoppeld. Zo kan de gemeenteraad tot een beter bestuursbesluit komen.

Aan het begin van een gebiedsontwikkeling is nog niet alles bekend, daarom maken we een globale inschatting. Gedurende het project vindt verdere uitwerking plaats. Ook benoemen we per project of we actief, faciliterend of participatief willen gaan handelen.

Doorkijk: toenemend belang van locatieontwikkeling in het grotere geheel van portefeuillesturing

Uiteindelijk willen we de Omgevingsvisie ‘buiten’ terugzien. Met de toenemende ruimtelijke opgaven, beïnvloeden de thema’s elkaar en grijpen via de gebiedsontwikkelingen op elkaar in. Wat we op de ene plek realiseren, hoeft niet meer op de andere. Zeker voor opgaven die een Nimby-effect in zich hebben, is dat van belang. Een grote windmolen kan betekenen dat meerdere kleinere op andere locaties niet nodig zijn. Hoe meer ontwikkelingen tegelijkertijd plaatsvinden, hoe meer behoefte aan overzicht gaat ontstaan.

Vooralsnog blijven we op de gebruikelijke wijze rapporteren over onze gemeentelijke projecten via het MPG en de paragraaf grote projecten. Maar in toenemende mate worden meer relaties en wat initiatiefnemers realiseren belangrijk. Bijvoorbeeld hoeveel van onze woonopgave naar 2040 zit inmiddels in de planvorming en houdt de energietransitie het tempo bij? En als er veranderingen optreden, moet er dan een gebiedsontwikkeling bij of kan een initiatiefnemer versnellen? Waar staan we in onze realisatie van de Omgevingsvisie? Een meer integraal overzicht (bijvoorbeeld in de vorm van een dashboard) dat verder gaat dan de individuele locaties of losse thema’s zal de komende jaren aan belang toenemen in de wens op regie op de maatschappelijke doelen. Het kan ook duidelijk maken waar extra inspanningen gevraagd worden en of er wel of geen extra middelen nodig zijn om de doelen te verwezenlijken.

Momenteel zijn drie onderwerpen van invloed op een slagvaardige inzet van het instrumentarium.

• 1.

  De Omgevingswet biedt mogelijkheden. De nieuwe Omgevingswet (verwachte inwerkingtreding is 1 juli 2022) biedt meer ruimte en mogelijkheden voor lokale overheden om actief regie te kunnen voeren. De Omgevingswet zet in op een integrale aanpak via omgevingsvisie en omgevingsplan. Ook introduceert de wet straks nieuwe of verbeterde instrumenten voor het grondbeleid zoals kostenverhaal bij organische gebiedsontwikkelingen en stedelijke kavelruil. Omdat we niets uit willen sluiten, zullen we gebruik maken van de mogelijkheden die de wet biedt waar dat leidt tot meer maatschappelijk en/of financieel rendement.

• 2.

  De toets of, en zo ja welke, aankopen vanuit actief grondbeleid nodig zijn dan in de afgelopen periode. De markt zal niet alle ambities voor maatschappelijke meerwaarde op kunnen pakken. Naast geld is ook grond op de juiste posities nodig, om de risico’s aan te kunnen gaan. Door te werken vanuit risicobeheersing is in de afgelopen jaren de grondportefeuille van de gemeente juist afgenomen. Jaarlijkse schommelingen in de resultaten, die kenmerkend zijn voor het grondbedrijf, hebben op deze wijze direct effect op de gemeentebegroting (onder meer ratio’s en weerstandsvermogen). We voeren de komende periode een onderbouwing en een herijking van het plafond strategische aankopen uit.

• 3.

  Grondaankoop, gecombineerd met de ambities vanuit de Omgevingsvisie, zal de komende jaren een investering vragen in het ruimtelijk domein. Hiervoor wordt een ‘investeringsstrategie’ opgesteld ter ondersteuning van de Omgevingsvisie. Te verwachten kosten en baten in de gebiedsontwikkeling zullen daarbij bepalend zijn voor de rol en de positie van het grondbedrijf. De bredere benadering van de maatschappelijke businesscase speelt ook een rol. De grondexploitaties vormen dan slechts een onderdeel van de totale investeringsopgave. Op deze wijze beogen we de bekostigingsopgaven tijdig in beeld te hebben en in samenhang te organiseren. De volgende stap is dan aangeven op welke manieren deze bekostigingsopgaven gefinancierd kunnen worden. Bijvoorbeeld vanuit de reguliere begroting, de grondexploitaties, bijdragen van derden of cofinanciering vanuit rijk en provincie. In toenemende mate zijn investeringsbijdragen van provincie en het rijk nodig. Beide overheden hebben een rol bij de ontwikkeling van Ede en de Foodvalley en dit betekent dat we de investeringsopgave samen met deze partijen oppakken.

Situationeel grondbeleid maakt het mogelijk dat we alle typen grondbeleid ter beschikking hebben en deze per locatie of gebiedsontwikkeling afwegen. Daarmee staat alles uit het bestaande instrumentarium ook ter beschikking. Onderstaand schema schetst de mogelijkheden die de gemeente ter beschikking staan om sturing te geven aan de gebiedsontwikkelingen via de grondmarkt.

Om zoveel mogelijk in te zetten op maatschappelijk rendement en te sturen op ruimtegebruik, integrale doelen en optimaal financieel resultaat, zijn kaders nodig die aangeven hoe en wanneer we dit instrumentarium inzetten. Meer toelichting op de diverse instrumenten zelf is te vinden in bijlage 2: Toelichting op grondbeleidsinstrumentarium en bijlage 3 Contractvorming bij faciliterend grondbeleid.

A) Verwerving (aankoop)

Het moment van aankoop is belangrijk. Door bijvoorbeeld vooruitlopend op de planvorming (strategisch) grond te kopen, is het mogelijk om een goede positie te verkrijgen. Dit gaat wel gepaard met risico’s zoals afboeking, rentelasten en de mogelijkheid dat de grond niet tot ontwikkeling komt. In een later stadium kruipt de grondwaarde steeds meer toe naar de nieuwe bestemming. Hiermee stijgt in veel gevallen de prijs, daalt het risico en tonen meer partijen interesse. Wanneer Ede kiest voor actief beleid zal de gemeente zelf de gronden wensen te verwerven via minnelijke verwerving, de inzet van het gemeentelijk voorkeursrecht of uiteindelijk via onteigening. Bij faciliterend beleid zal de gemeente de verwerving van de gronden aan de marktpartijen overlaten. Bij participerend beleid zal de gemeente enkel gronden verwerven indien dit noodzakelijk is om de ontwikkeling te sturen en/of te stimuleren.

Beleidsregel

Strategische verwerving

We verwachten vanuit de Omgevingsvisie dat de grondproductie hoog blijft. Daarvoor zijn grondposities nodig en dat vraagt mogelijk om (strategische) aankopen vanuit de gemeente. Om te voorkomen dat er door gelegenheidsaankopen een te grote voorraad grond, met bijbehorende hoge boekwaarde en risico’s, zou ontstaan, is in het verleden een plafond strategische aankopen afgesproken. Dit plafond omvat de boekwaarde van de verspreide gronden en de initiatiefplannen en de (resterende) ruimte voor strategische aankopen. In 2016 is het plafond voor strategische aankopen verlaagd van € 27 miljoen tot € 15 miljoen. Via de investeringsstrategie brengen we de investeringsopgave beter in beeld. We maken zo een onderbouwd voorstel voor het plafond strategische aankopen.

Onteigening

Het mag duidelijk zijn dat onteigening zeker niet de voorkeur geniet. Soms is het echter onvermijdelijk, omdat minnelijke verwerving en verwerving via een gemeentelijk voorkeursrecht niet succesvol is geweest. Onteigening is alleen mogelijk op basis van een vastgesteld ruimtelijk plan. Indien na het vaststellen van dit plan de verwerving nog niet heeft plaatsgevonden, kan onteigening worden ingezet. Vaak is tijdens de procedure om te komen tot een plan al duidelijk dat minnelijke verwerving geen kans van slagen heeft. In een voorkomend geval zal, in het kader van het tweesporenbeleid tijdens de totstandkoming, van het plan reeds een onteigeningsdossier worden opgebouwd. Dit gebeurt om veel tijdverlies te voorkomen.

Interne overdrachten

Voor een project zijn soms ook gronden benodigd die al in eigendom zijn van de gemeente. Denk hierbij bijvoorbeeld aan wegen, groen, sportvelden of leegkomend gemeentelijk onroerend goed (zoals scholen en zwembaden). Uitgangspunt is dat deze gronden naar het grondbedrijf worden overgeboekt en conform de BBV-regels geactiveerd worden op de balans tegen de boekwaarde, tenzij de huidige marktwaarde lager ligt.

Kavelruil

Wanneer we tot de conclusie komen dat in een individueel project kavelruil een bijdrage kan leveren aan de totstandkoming van het project en de betrokken grondeigenaren daaraan willen meewerken, zullen we partijen in de uitvoering daarvan ondersteunen. De wijze waarop zullen we vastleggen in een nader te sluiten overeenkomst.

B) Uitgifte

Uitgifte is een belangrijk sturingsinstrument. Daarmee kunnen we via een tender de markt uitdagen op innovatie of accenten leggen (zoals op duurzaamheid of biodiversiteit). Zo kan de gemeente ervoor kiezen om de verkoop van de grond te koppelen aan het ontwerp, planvorming en realisering van een project. Bijvoorbeeld door middel van een ontwerpwedstrijd of een andere vorm van (openbare) inschrijving. Via de voorwaarden en/of toetsingscriteria kan de gemeente dan sturing geven aan de invulling van de ontwikkeling. Hierbij dienen we rekening te houden met bijvoorbeeld het aanbestedingsrecht. Dit kan bijvoorbeeld van toepassing zijn op werkzaamheden voor het bouw- en woonrijp maken van het gebied of de selectie van een adviseur voor (een aspect van) de planontwikkeling. Ook kan, onder voorwaarden, een aanbestedingsplicht gelden bij de verkoop van grond. Het kan van invloed zijn op de keuze van de rol van de gemeente Ede en de samenwerkingsvorm binnen een ontwikkeling. Ook kan de gemeente juist zoveel mogelijk zelf de grond ontwikkelen. De uitgifte van particuliere kavels is daar een voorbeeld van, omdat je individuele bewoners zoveel mogelijk wil faciliteren.

Beleidsregel

Grondverkoop

Verkoop van grond is de meest gebruikelijke wijze van gronduitgifte. Wanneer de gemeente langdurend invloed wenst uit te oefenen op het gebruik van de grond, zijn er andere uitgifte-instrumenten die een gemeente tot haar beschikking heeft, zoals (erf)pacht, opstalrecht, huur en bruikleen.

Erfpacht/ Koopgarant

De vaststelling van de Koopgarantregeling voor sociale woningen in Ede is een voorbeeld van hoe erfpacht als instrument kan worden ingezet voor het behalen van de gemeentelijke doelen. Doordat de gemeente als eigenaar van de grond de daarop gestichte opstal als sociale koopwoning in erfpacht uitgeeft, wordt de instandhouding van een dergelijke woning voor de doelgroep langdurig gewaarborgd.

Pacht

We houden gronden in portefeuille om de transitie naar natuurinclusieve landbouw te stimuleren. Pachters investeren in de bodemkwaliteit. De gemeente stelt daar zekerheid tegenover in de vorm van een pachtovereenkomst die hen meer continuïteit biedt en een prestatievergoeding op de gemeentelijke gronden. Dit is vastgelegd in een intentieovereenkomst.

Verkoop restgronden

Gronden die niet meer nodig zijn voor het realiseren van de gemeentelijke doelstellingen worden verkocht tegen marktconforme prijzen. Snippergroen kan gekocht worden als de grond als uitgeefbaar is beoordeeld (conform beleidsnota Snippergroen) en grenst aan de tuin van een koopwoning. Openbare ruimte wordt na oplevering overgedragen aan de afdeling beheer. Gronden benodigd voor kabels en leidingen worden in beginsel niet verkocht aan de nutsbedrijven. Deze worden conform de verleggingsregeling gedoogd in gemeentegrond.

C) Grondprijsbeleid

De grondprijzen worden jaarlijks vastgesteld en meegenomen in de besluitvorming in de uitgangspunten voor het MPG. Het vertrekpunt in onze grondprijzennota voor bepaling van de grondprijs, is dat deze marktconform en transparant moet worden bepaald. Daarmee voorkomen we het risico op het verlenen van onverenigbare financiële steun of ongeoorloofde staatssteun.

De betaalbaarheid staat onder grote druk en onder meer het aanbod van huurwoningen in het sociale segment is beperkt. In samenwerking met de corporatie hebben we de financiële knoppen onderzocht, waaronder de grondprijzen. Standaardisatie van het product leidt naar verwachting tot lagere bouwkosten. Slim inkopen en opschalen leidt naar verwachting snel tot meer productie voor de nabije toekomst. Bovendien biedt het kansen voor bijvoorbeeld circulaire bouw. Dit vraagt om een andere werkwijze en samenwerking. De praktijk weerbarstig, daarom oefenen we die via een pilot. In de pilot proberen we een aantal maatregelen te verenigen om sneller tot een voldoende voorraad van sociale huurwoningen te komen. Dit werken we komende periode uit tot een voorstel.

Beleidsregel

D) Beheer

Beleidsregel

In het beheer van onroerende zaken valt een onderscheid te maken in tijdelijk en permanent beheer.

Tijdelijk beheer

Er is sprake van tijdelijk beheer wanneer de gemeente onroerende zaken in eigendom heeft verworven met het oog op een (toekomstige) planontwikkeling. De onroerende zaak moet voor de periode tussen verwerving en uitgifte worden beheerd. Er zijn verschillende mogelijkheden voor het tijdelijk in gebruik geven zoals (tijdelijk) voortgezet gebruik en tijdelijke huur of pacht. Tijdige beschikbaarheid betekent dat de tijdelijke ingebruikneming juridisch goed geregeld moet zijn. Aandachtspunt bij tijdelijke verhuur en gebruik is dat een kostprijsdekkende en marktconforme huur de tijdelijke gebruiker vaak veel zekerheden biedt. Hierdoor kan het lastig zijn om tijdig te beschikken over de eigendommen.

Het beheer richt zich dan met name op instandhouding van de zaak, het voorkomen van vandalisme, overlast en (bodem)vervuiling en heeft ten doel dat de gemeente op het gewenste moment over de gronden kan beschikken. Binnen de gemeente Ede voert de afdeling Grondzaken/Vastgoed het tijdelijk beheer op onroerende zaken.

Permanent beheer

Onroerend goed waar sprake is van permanent beheer en gebruik, zit in de vastgoedportefeuille van de gemeente. Hiervoor wordt verder verwezen naar de beleidsnota Vastgoed. Onroerend goed dat langjarig wordt beheerd, maar wel strategisch bezit is, wordt opgenomen in de grondvoorraad van het grondbedrijf en conform de BBV-regels geactiveerd op de balans tegen boekwaarde (tenzij de huidige marktwaarde lager ligt). Zodra het onroerend goed benodigd is voor een gebiedsontwikkeling, komt dit op basis van dezelfde uitgangspunten weer terug naar het grondbedrijf. Incidenteel kan er sprake zijn van eindbeheer (volkstuinen en pachtgronden). Permanent beheer valt echter buiten deze nota.

E) Locatie-eisen en kostenverhaal

Bij ruimtelijke ontwikkelingen van private partijen (particulier, commercieel of institutioneel) op eigen grond, waarvoor de vaststelling van een planologisch besluit (bijvoorbeeld een nieuw bestemmingsplan) noodzakelijk is, beoordeelt gemeente Ede of zij in ruimtelijke en beleidsmatige zin medewerking verleent of kan verlenen. Met andere woorden: draagt het initiatief voldoende bij aan de maatschappelijke opgaven van Ede (zie figuur 4)? Daarbij dagen we een initiatiefnemer uit om inzichtelijk te maken op welke manier zijn ontwikkeling bijdraagt of een meerwaarde geeft aan de maatschappelijke opgaven van de Omgevingsvisie. De vijf strategische keuzen vormen hiervoor het kader. Vervolgens mag een initiatiefnemer van de gemeente een proactieve, meewerkende en nieuwsgierige houding verwachten. Juist de markt kan met inzichten en vernieuwende ideeën komen die de gemeente niet op voorhand had voorzien: we dagen initiatiefnemers uit.

Ook in ontwikkelingen waar de gemeente geen grondpositie heeft, kan zij sturing aanbrengen. Bijvoorbeeld door in anterieure overeenkomst afspraken te maken over locatie-eisen (zoals woningbouwprogrammering, kwaliteit openbare ruimte, duurzaamheidseisen, fasering, etc.) en kostenverhaal. Dit doen we bij voorkeur op basis van vrijwilligheid (via een anterieure overeenkomst), maar deze eisen kunnen ook publiekrechtelijk worden geborgd in het exploitatieplan. Per project beoordelen we of de gemeentelijke doelen en ambities het beste kunnen worden geborgd via de publiekrechtelijke (bestemmings-/ exploitatieplan) of de privaatrechtelijke weg (anterieure overeenkomst).

Beleidsregel

De gemeente Ede is wettelijk verplicht om de kosten die zij maakt ten behoeve van een zogenaamd aangewezen bouwplan (artikel 6.2.1 Besluit ruimtelijke ordening) te verhalen op de grondeigenaar. Als dit de gemeente zelf betreft (actief grondbeleid), verloopt dit via de uitgifte vanuit de grondexploitaties. Betreft het een initiatiefnemer dan dient dit contractueel te worden geregeld (anterieure overeenkomst) of anders via het wettelijk (afdwingbare) spoor via een exploitatieplan. Dit kostenverhaal blijft ook onder de Omgevingswet verplicht. Wel zal de aankomende wet specifieker ingaan op het onderdeel gebiedsoverstijgende kosten en de mogelijkheid bieden voor organische gebiedsontwikkeling. Bij een organische gebiedsontwikkeling zijn er nog onzekerheden over het eindbeeld en de termijn waarbinnen de (bouw)activiteiten gerealiseerd worden. De verhaalbare kosten bestaan uit de volgende onderdelen:

• 1.

  Gebiedseigen kosten. Dit zijn kosten die alleen voor het exploitatiegebied worden gemaakt. Het betreft de kosten die staan weergegeven op de zogenaamde kostensoortenlijst (artikel 6.2.3 tot en met 6.2.6 Bro). Feitelijk zijn dit de kosten voor het bouw- en woonrijp maken, de gemeentelijke plankosten (inclusief de kosten voor de planologische procedure) en eventueel de kosten voor de tegemoetkoming van planschade.

• 2.

  Gebiedsoverstijgende kosten. Het gaat hierbij om kosten die van dienst zijn en/of betekenis hebben voor meerdere exploitatiegebieden en mogelijk ook dienstbaar zijn aan de bestaande stad. Het hangt af van de situatie welke verhaalbare kosten verhaald dienen te worden. Dit raakt het bekostigingsvraagstuk van de benodigde investeringen vanuit de Omgevingsvisie. We werken dit uit in relatie met de investeringsstrategie. Ook onderzoeken we of het wenselijk voor Ede is om andere fondsen op te zetten, zoals bijvoorbeeld een fonds sociale woningbouw. Een dergelijk fonds maakt het mogelijk om van ontwikkelende partijen van vrijesectorwoningen in kleinschalige projecten waar minder sociale woningen worden gerealiseerd dan het streefpercentage, een financiële bijdrage te vragen waarmee in andere gebieden meer sociale woningen kunnen worden gerealiseerd dan het streefpercentage voorschrijft.

F Samenwerkingsvormen

Vaak zal de gemeente in meer of mindere mate samenwerken met één of meerdere initiatiefnemers. Voorbeelden hiervan zijn:

• 1.

  het concessiemodel; de gemeente verkoopt al haar gronden aan de marktpartij en de marktpartij realiseert het vastgoed en de openbare ruimte. De marktpartij draagt het risico van de grond- en de opstalexploitatie. De gemeente geeft de regie/sturing in dit model grotendeels uit handen. Zij heeft nog beperkt invloed op het plan.

• 2.

  het jointventuremodel; de gemeente en marktpartij voeren gezamenlijk de grondexploitatie. Zij dragen gezamenlijk de risico’s die hierbij horen en delen de regie.

• 3.

  het bouwclaimmodel; de marktpartij draagt haar gronden over aan de gemeente in ruil voor een bouwrecht. De gemeente is verantwoordelijk voor de planontwikkeling en heeft de regie. De gemeente draagt ook de risico’s voor de grondexploitatie.

Ook bij de samenwerking zoeken we naar initiatiefnemers die bijdragen of een meerwaarde geven aan de maatschappelijke opgaven van de Omgevingsvisie. Waar dit bijdraagt aan de maatschappelijke opgaven, dagen we initiatiefnemers uit en gaan we de samenwerking aan. Het is daarbij zaak om in elke fase van de planontwikkeling te bekijken of de gemeente tot samenwerking wenst over te gaan. En zo ja, in welke fase, met welke partij en in welke vorm men dat dan wenst.

Uitgangspunt is om voor elke fase waarin Ede kiest voor een bepaalde mate van samenwerking met een (markt)partij over te gaan tot het vastleggen van de afspraken tussen partijen in een overeenkomst. De inhoud van de overeenkomst is afhankelijk van de fase van het planproces waarin de ontwikkeling zich bevindt, maar bevat in ieder geval bepalingen omtrent de mate van committent van partijen, hoe partijen omgaan met de kosten en de wijze waarop de samenwerking eindigt, een zogenaamde exit-regeling.

Regionale samenwerking

Samenwerking met andere (lokale) overheden verloopt steeds vaker regionaal. Denk bijvoorbeeld aan de Regionale Energie Strategie (RES) en de Verstedelijkingsstrategie met investeringsagenda. Daarnaast is er binnen de regio een sterke wens tot uniforme aanpak van de transitie naar natuurinclusieve landbouw. Waar het rijk en provincie inzetten op (opkoop)regelingen voor stikstofintensieve bedrijven, wil de gemeente beperkt actief op de grondmarkt kunnen opereren. Bijvoorbeeld voor bedrijfsverplaatsing of kavelruil en vanwege het gemeentelijk belang: een vitaal buitengebied, een economisch sterke foodsector en goede ruimtelijke ordening. Vanwege deze wens tot regievoering zetten we daarom meer in op samenwerking:

• •

  Via onze eigen gronden zijn we in gesprek met pachters en loonwerkers over hun eigendommen en invloedsfeer. Als landbouwgrond in de markt vrij komt beoordelen we de inzetbaarheid op programmaonderdelen van het bestuursakkoord. Dit doen we door ontwikkelingen uit de markt op te merken, te analyseren (hier kan de functiewisselingsagenda bij helpen) en het netwerk te gebruiken. Dit laatste doen we door een makelfunctie in te stellen waarin we partijen met elkaar in contact brengen en verbinden.

• •

  De provincie, andere gemeenten, waterschappen en partijen als Staatsbosbeheer, Ministerie van Defensie en Natuurmonumenten zoeken ook de samenwerking. Vanuit het grondbeleid zijn we geïnteresseerd in welk instrumentarium anderen inzetten en wat we daar van kunnen leren. Momenteel voert de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO) binnen de regio een onderzoek uit naar een verdergaande samenwerking via een regionaal grondfonds. Wanneer de resultaten van het onderzoek daar aanleiding toegeven, zal er verder worden geadviseerd over de inhoud en vorm van een eventuele samenwerking binnen de regio.

De kaders met betrekking tot financiële middelen en mogelijkheden van het grondbedrijf maken onderdeel uit van de Nota Grondbeleid. Ook is de wijze van verantwoording hierin opgenomen.

De gemeentelijke planning en control cyclus is gericht op de jaarlijkse besteding van middelen. De bedrijfsmatige organisatie en verantwoording van projecten binnen de portefeuille van het grondbedrijf wijkt hiervan af. Het voorzichtigheidsbeginsel leidt ertoe dat realisatie van winst moet worden uitgesteld tot daarover voldoende zekerheid bestaat. Dit betekent echter niet dat pas winst moet worden genomen bij het afsluiten van het grondexploitatiecomplex. Voor winstneming geldt de percentage of completion methode (POC): voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd kan tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst worden genomen. Tijdens de ontwikkelduur van de projecten worden investeringen geactiveerd (rente toegevoegd). Hiermee zijn de projectresultaten, naast de afhankelijkheid van de ontwikkeling van de kostprijs en de verkoopprijs, ook sterk afhankelijk van het tempo waarmee gronden kunnen worden ontwikkeld en verkocht. De resultaten van het grondbedrijf kunnen hierdoor sterk fluctueren. Gezien de grote voorinvesteringen is de invloed op de gemeentelijke begroting fors. Het is van belang dat de gemeenteraad tijdig en transparant wordt geïnformeerd over de gevolgen van de ontwikkelingen binnen de projecten. Het grondbeleid dient meerdere doelen en is van invloed op diverse terreinen. Het is belangrijk om de onderlinge samenhang in de wijze van sturen, beheersen en toezicht houden te borgen. Zo worden beleidsdoelstellingen op een efficiënte en effectieve manier gerealiseerd. Daar hoort open communicatie en heldere verantwoording bij.

Sturing

Jaarlijkse schommelingen in resultaten die kenmerkend zijn voor het grondbedrijf hebben, door het wegvallen van de reserve grondbedrijf, een direct effect op de gemeentebegroting (onder meer ratio’s en weerstandsvermogen). Voor- en nadelen binnen het grondbedrijf worden afgewikkeld via het algemene rekeningresultaat. Nog meer dan voorheen wordt het sturen op jaarprognoses hierdoor van belang. Het is van groot belang om de risico’s (omvang van enkele tientallen miljoenen euro’s) te beheersen. Het grondbedrijf gebruikt het saldo van positieve plannen als weerstandsvermogen wanneer risico’s zich binnen die positieve plannen voor doen. Voor negatieve plannen geldt dat de Algemene Reserve als weerstandvermogen dient. Daarnaast staat Ede voor (aanzienlijke) toekomstige ruimtelijke opgaven waarvoor het nodig is om financiële ruimte te creëren. Voorstellen hiervoor worden op basis van de Omgevingsvisie (en de onderliggende Investeringsstrategie) nader uitgewerkt. Een spaarpotfunctie in de Algemene Reserve voor het ruimtelijk domein of een Reserve Ruimtelijke Opgaven is hierbij voor de hand liggend.

Beheersing

Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste beleidsproducten en rapportages. Per onderdeel staat aangegeven wie de besluiten neemt en welke frequentie het product heeft.

De verantwoording van de aan- en verkopen nemen we vanaf nu mee in het MPG en het MPG-Lite.

Portefeuille grondbedrijf

De portefeuille van het grondbedrijf bestaat uit twee delen:

• 1.

  Materiële Vaste Activa. Eigendommen die (nog) niet in een planvorming zijn opgenomen worden verantwoord onder de Materiële Vaste Activa. Uitgangspunt hierbij is dat de boekwaarde van de plannen niet mag uitstijgen boven de waarde met de huidige bestemming in het vrije economische verkeer. De saldi van de te maken kosten en de opbrengsten uit het gebruik van de grond (meestal negatief) worden verwerkt in het jaarresultaat van het grondbedrijf. Voorgaande jaren is een deel van de (niet) strategische grondvoorraad verkocht. Ten behoeve van een bredere afweging over de inzet van de gemeentelijke gronden voor verschillende ambities, wordt terughoudend omgegaan met de verkoop totdat duidelijk is dat de gronden niet nodig zijn voor het te voeren beleid.

• 2.

  In exploitatie genomen gronden. Als de gemeenteraad heeft besloten plannen te gaan ontwikkelen op een locatie, dan wordt deze verantwoord als onderhanden werk (voorraad). De locaties zijn gericht op de ontwikkeling van bouwgrond voor bedrijven, woningen en maatschappelijke en commerciële functies. De ontwikkeling van het bijbehorende openbare gebied maakt hier deel van uit. De kosten van de planvorming en uitvoering van de projecten worden bijgeboekt op de boekwaarde. Nadat alle kosten zijn gemaakt en de opbrengsten uit de grondverkoop zijn verkregen, wordt het project afgesloten. Voor plannen met een verwacht negatief resultaat wordt bij de afsluiting van het plan de boekwaarde verrekend met de hiervoor ingestelde voorziening. Voor positieve plannen wordt de winst afhankelijk van de voortgang van het plan in het resultaat van het grondbedrijf opgenomen in de betreffende jaarrekening.

Via het jaarlijkse MPG rapporteren we hier uitgebreider over. De projecten vanuit het faciliterend beleid maken hier geen onderdeel van uit. Deze kennen geen actieve gemeentelijke grondexploitatie. De gemeente faciliteert deze grondexploitaties door werkzaamheden te verrichten zoals het wijzigen van een planologische titel en/of door te investeren in voorzieningen in de openbare ruimte en het aanleggen van nutsvoorzieningen. Deze kosten worden vervolgens verhaald op initiatiefnemers. Het saldo van kosten en opbrengsten van exploitatieovereenkomsten wordt verantwoord op het product ruimtelijke ontwikkeling op programma 5 van de jaarrekening.

Financiële resultaatbepaling en winst- en verliesneming

Jaarlijks worden de grondexploitaties geactualiseerd. Hiervoor wordt de contante waarde-systematiek toegepast. Dit is een methode waarbij de kosten en opbrengsten in de tijd worden uitgezet, rekening houdend met de rente en de ontwikkeling van kosten- en opbrengsten. Hieruit resulteert op eindwaarde het saldo van de grondexploitatie. Vervolgens wordt dit contant gemaakt naar een saldo op dit moment, want honderd euro over tien jaar is niet gelijk aan honderd euro op dit moment. Voor verliesgevende grondexploitaties geldt dat er een voorziening getroffen moet worden. De gemeente kan kiezen om deze voorziening op Eindwaarde of op Contante Waarde te treffen. Ede neemt de voorzieningen op tegen contante waarde. Op basis van de BBV-voorschriften wordt deze voorziening bepaald door het benodigde bedrag op Eindwaarde contant te maken tegen het percentage dat de commissie BBV voorschrijft.

De financiële resultaten van de MPG-projecten worden gesaldeerd en direct verrekend met de Algemene Reserve van de gemeente. Dat betekent dat:

• 1.

  Behaalde winsten uit projecten aan de Algemene Reserve worden toegevoegd. Eventuele winsten van projecten worden, conform de BBV-voorschriften, genomen als deze voldoende zeker zijn volgens de regels van de Percentage Of Completion methode. Bij het bepalen van de winst wordt rekening gehouden met project specifieke onzekerheden in zowel de kosten als de opbrengsten.

• 2.

  Voor projecten met een onafwendbaar verlies wordt vanuit het voorzichtigheidsprincipe een voorziening getroffen, ter grootte van het tekort op Netto Contante Waarde. Deze afboeking wordt gedaan ten laste van de Algemene Reserve. Conform de BBV-voorschriften wordt in de toelichting op de balanspositie ook de hoogte van de voorziening vermeld.

Toezicht via informeren en verantwoorden

In de jaarlijkse planning & controlcyclus zal het college via het MPG de gemeenteraad rapporteren over het grondbeleid en de grondexploitaties. Jaarlijks wordt een Notitie van Uitgangspunten en bijbehorende grondprijzennota opgesteld met daarin de parameters voor de actualisatie van de grondexploitaties, waaronder de grondprijzen. Via het MPG en het MPG Lite wordt de gemeenteraad twee keer per jaar afzonderlijk geïnformeerd over de projecten die deel uitmaken van het grondbedrijf.

De raad legt met deze nota de kaders van het grondbeleid vast. De uitvoering van het grondbeleid is een taak van het college. Via het MPG informeert het college de gemeenteraad over de financiële uitkomsten van het grondbeleid. De raad stelt het MPG vast en kent vanuit haar budgetrecht kredieten toe. De raad controleert of het college bij de uitvoering van het grondbeleid binnen de vastgestelde beleidskaders blijft. In de jaarcyclus wordt via de paragraaf grondbeleid verantwoording afgelegd over het afgelopen jaar en worden de belangrijkste beleidswijzigingen voor het komende jaar neergelegd.

Verantwoordelijkheden

De gemeenteraad is verantwoordelijk voor de kaders van het grondbeleid en heeft het budgetrecht. Het college handelt, koopt en verkoopt binnen deze kaders en legt verantwoording af over het gevoerde beleid. Vervolgens controleert de raad de uitvoering van de kaders. Onderstaand schema geeft de rolverdeling weer.