Geluidbeleid gemeente Hengelo

In deze nota is het geluidbeleid van de gemeente Hengelo verwoord.

Op 10 februari 2009 is de eerste versie van het geluidbeleid door het college vastgesteld. In de voorbereiding van deze eerste versie is overleg gevoerd met de 14 Regiogemeenten om de onderlinge afstemming te bevorderen. Intern binnen de gemeente hebben verschillende betrokken afdelingen inbreng geleverd. Het gebiedsgericht geluidbeleid is op 8 april 2008 in een zogenoemd Trefpunt gepresenteerd aan raadsleden en belangstellende burgers en bedrijven en zijn de uitgangspunten bediscussieerd.

Sinds de vaststelling is ervaring opgedaan met de praktische toepassing van het beleid. De algemene beleidsuitgangspunten van het gebiedsgerichte beleid voldoen nog steeds. Op onderdelen is geconstateerd dat aanpassingen wenselijk zijn. Ook is de wetgeving op onderdelen gewijzigd waardoor aanpassingen, wijzigingen en toevoegingen nodig waren. In de voorbereiding op deze herziene versie hebben opnieuw betrokken afdelingen inbreng geleverd. De veranderingen die betrekking hebben op de horeca en geluid bij evenementen zijn voorgelegd aan vertegenwoordigers van de horeca en evenementen organisatoren.

Het ontwerp van deze nota heeft ter inzage gelegen van 15 juli tot en met 4 september 2015. Een ieder kon een reacties geven. Er zijn vijf reacties binnengekomen. De reacties hebben niet geleid tot wezenlijke veranderingen. Wel zijn ter verduidelijking enkele tekstuele aanpassingen gedaan. De insprekers zijn per brief geïnformeerd.

Op moment van vaststelling (oktober 2015) is ook de horecavisie in voorbereiding. De onderdelen van deze nota die betrekking hebben op de horeca (paragrafen 3.3. 4.2 en 7.3) hangen sterk samen met de horecavisie. Vanwege die samenhang wordt de vaststelling van die paragrafen uitgesteld.

De belangrijkste wijzigingen en aanpassingen in deze herziene versie ten opzichte van de nota van 2009 zijn de volgende.

• •

  In paragraaf 1.3 is toegevoegd een samenvatting van de resultaten van een peiling in juni 2012 onder de leden van het HengeloPanel (een internet panel van Hengelose inwoners) over de ervaren geluidhinder. De resultaten geven een indicatie van de belangrijkste geluidhinderbronnen. Een toekomstige herhaling van de peiling zal een indicatie geven van het effect van het geluidbeleid.

• •

  In nota van 2009 was vastgelegd in welke situaties geluidreducerend asfalt wordt toegepast. Dit onderdeel is achterhaald door de vaststelling van het Actieplan Omgevingslawaai 2013, waarin de raad heeft vastgelegd in welke situaties nog nieuw geluidreducerend asfalt wordt toegepast. In deze nota wordt verwezen naar het Actieplan.

• •

  In de geluidsambities van de gemeente Hengelo (paragraaf 3.2) zijn de ambitiewaarden voor de binnenstad aangepast: er is een onderscheid gemaakt tussen nachthoreca-straten en andere straten in het centrum. Dit sluit aan op de horecavisie die in ontwikkeling is. De horeca draagt bij aan een levendige binnenstad en moet daarom enige (geluid)ruimte krijgen, zonder dat dat ten koste gaat van het woon- en leefklimaat dat bij de binnenstad past. Aan hoofdstuk 4 is een paragraaf (4.2) toegevoegd waarin wordt beschreven hoe hier in de praktijk mee wordt omgegaan.

• •

  Dit onderdeel is nog niet in werking getreden.

• •

  Hoofdstuk 4 (Bedrijven, maatwerk Activiteitenbesluit en omgevingsvergunningen) is aangepast aan de inwerkingtreding van de Wabo en wijzigingen in de Wet milieubeheer.

• •

  Hoofdstuk 5 (Hogere waarden en noodzakelijke maatregelen) is aangepast aan veranderingen van de Wet geluidhinder en de inwerkingtreding van het Bouwbesluit 2012. Specifiek wordt aandacht besteed aan functieveranderingen en de wijze waarop Hengelo wil omgaan met het begrip “rechtens verkregen niveau” dat in het nieuwe Bouwbesluit is geïntroduceerd.

• •

  Hoofdstuk 6 (Sanering weg- en railverkeerslawaai bestaande situaties) is grotendeels vervallen. De saneringen van de hoogst belaste woningen zijn afgerond. De prioritering van de overige woningen op de saneringslijsten is vastgelegd in Actieplan Omgevingslawaai 2013.

• •

  In hoofdstuk 7 (Ontheffingen APV) zijn de normen aangepast. De normen uit de vigerende nota bleken bij podia met veel publiek wat te laat om voldoende sfeerbeleving te krijgen. In de praktijk werden al langere tijd wat hogere normen aangehouden. Ook zijn normen geïntroduceerd om grenzen te stellen aan hinder als gevolgd van lage tonen. Bij enkele grote evenementen wordt wat meer geluidruimte toegestaan; wel moeten organisatoren aangeven welke maatregelen ze treffen om overlast te voorkomen.

  Dit onderdeel is nog niet in werking getreden.

Doel van het geluidbeleid van de gemeente Hengelo

• 1.

  Bijdragen aan het realiseren van een goed woon- en leefklimaat in Hengelo.

• 2.

  Handvat voor omgevingsvergunningen, maatwerkvoorschriften, evenementen en APV-ontheffingen/vergunningen.

• 3.

  Handvat voor geluidambities bij ruimtelijke planvorming en het zonodig vaststellen van hogere geluidgrenswaarden.

• 4.

  Verantwoording van de inzet van middelen om de geluidsituatie positief te beïnvloeden.

Ad 1.

Geluid is een belangrijk onderdeel van de woon- en leefkwaliteit. Ons leven speelt zich af in een wereld vol geluid. Er zijn echter grenzen aan wat we met ons allen nog aanvaardbaar vinden. Door wetenschappelijk onderzoek is vast komen te staan dat (overmatig) geluid gevolgen kan hebben voor de gezondheid. Geluidoverlast kan slaapverstoring, stress en ergernis veroorzaken, kan het vegetatieve zenuwstelsel aantasten en het gehoororgaan beschadigen. De geluidnormen uit de Wet geluidhinder zijn gebaseerd op de gezondheidseffecten van geluid.

Uitgangspunt van het beleid is het waarborgen van een goed woon- en leef-klimaat. Dat is niet voor alle delen van Hengelo hetzelfde. Bewoners van de binnenstad zullen andere verwachtingen hebben dan bewoners van specifieke woongebieden. Om die reden verschillen de geluidambities per gebied en moet per gebied een passende bescherming tegen overmatige geluidbelasting worden geboden.

Bij grotere nieuwe ontwikkelingen waarin de gemeente of ontwikkelaars bouwen voor grotere groepen Hengeloërs is het uitgangspunt dat aan de ambitiewaarde wordt voldaan. Voor individuele gevallen wordt geprobeerd om wat meer keuzevrijheid te bieden . In alle gevallen geldt als doel het zo veel mogelijk bewerkstelligen van een goed woon- en leefklimaat.

Ad 2.

Het geluidbeleid biedt de onderbouwing van de geluidgrenswaarden bij de vergunningverlening en bij het opstellen van maatwerkvoorschriften. Het maakt tevens expliciet wat de toetsingswaarden zijn bij voorschriften van hinder uit de Algemene plaatselijke verordening op het gebied van geluid, zoals bij evenementen en bouwactiviteiten.

Ad 3.

De Wet geluidhinder biedt een afwegingskader dat nader ingevuld kan worden. Het geluidbeleid stelt de geluidambities in gebieden en is de onderbouwing voor de vast te stellen geluidbelasting in de ruimtelijke ordening. Daarbij worden de belangen afgewogen van enerzijds het realiseren van nieuwe geluidbronnen (wegen en industrie) of nieuwe ruimtelijke plannen en anderzijds de bescherming van de burgers van de gemeente Hengelo tegen geluidhinder.

Ad 4.

Voor de sanering van bestaande knelpuntsituaties wordt door het Rijk geld beschikbaar gesteld. Het geluidbeleid is de verantwoording van de inzet van geld en middelen.

KERNBOODSCHAP

In de gemeente wordt op een aantal plekken veel geluidhinder ondervonden (weg- en railverkeer, burenlawaai en in mindere mate industrielawaai). Als er geen maatregelen worden genomen zal dit door het steeds toenemende verkeer de komende jaren verergeren.

Deze nota geeft aan hoe de gemeente dit gestructureerd, volgens een vaste systematiek, wil aanpakken:

• ■

  Een zo integraal mogelijke gebiedsgerichte benadering

• ■

  Ambities per gebiedstype

• ■

  Geluidaspecten worden zoveel mogelijk in de initiatieffase van de ruimtelijke planontwikkeling betrokken

• ■

  Systematisch aanhouden volgorde bron-overdracht-ontvanger

• ■

  De nadelige effecten van hoge geluidniveaus worden beperkt door het toepassen van akoestische compensatie

• ■

  Bij verkeersplannen wordt uitdrukkelijk rekening gehouden met de effecten van geluid

• ■

  Waar nodig en mogelijk worden stillere wegdektypen toegepast

• ■

  Een eenduidige normstelling voor bedrijven

In juni 2012 zijn aan de 2696 leden van het HengeloPanel¹ vragen voorgelegd onder meer over geluidhinder ten gevolge van wegverkeer, spoorverkeer, horeca en evenementen. 73% van de panelleden heeft de vragen beantwoord. Aan de panelleden is gevraagd in welke mate men in de afgelopen 12 maanden (op een schaal van 0 tot en met 10):

• •

  is gehinderd, gestoord, of geërgerd door geluid als men thuis is (‘geluidhinder’);

• •

  de slaap ’s nachts is verstoord door geluid (‘slaapverstoring’);

Grofweg is sprake van ernstige geluidhinder of slaapverstoring als iemand op de schaal van 0 tot en met 10, een 8 of hoger heeft ingevuld. Deze peiling is ook gebruikt bij de totstandkoming van het Actieplan omgevingslawaai (zie paragraaf 2.2).

In onderstaande tabellen zijn de belangrijkste resultaten samengevat. De volgorde van geluidbronnen is bepaald door het percentage respondenten, gemiddeld over heel Hengelo, dat zegt ernstige geluidhinder resp. ernstige slaapverstoring te ondervinden. In de kolommen wijk 1, wijk 2 en wijk 3 zijn de wijken vermeld met de hoogste percentages respondenten die zeggen ernstige geluidhinder resp. slaapverstoring te ondervinden van de betreffende geluidbron.

Tabel 1.1 Geluidhinder

Percentage ernstig geluidgehinderde panelleden naar bron. Hengelo totaal en de 3 Hengelose wijken met het hoogste aandeel ernstig geluidgehinderden per bron.

Tabel 1.2 Slaapverstoring

Percentage ernstig slaapgestoorde panelleden naar bron. Hengelo totaal en de 3 Hengelose wijken met het hoogste aandeel ernstig slaapgestoorden per bron

Het gemeentelijk geluidbeleid richt zich vooral op geluid afkomstig van weg- en railverkeer, bedrijven en evenementen. Wegverkeer blijkt de geluidbron die gemiddeld genomen door de meeste respondenten als hinderlijk wordt genoemd. Railverkeer en evenementen scoren gemiddeld wat lager, maar vooral de respondenten in de binnenstad hebben relatief veel hinder van deze bronnen.

Een herhaling van de peiling zal een indicatie geven van het effect van het geluidbeleid. Het percentage respondenten dat ernstige hinder zegt te ondervinden, zou moeten afnemen.

Een belangrijke bron van ernstige hinder en slaapverstoring blijken de bromfietsen/bromscooters, vooral in de Binnenstad en de Hengelose Es. Meer respondenten hebben (ernstige) hinder van bromfietsen dan van evenementen. Het geluidbeleid besteedt geen specifieke aandacht aan deze problematiek. Het zullen vooral de piekgeluiden van deze geluidbronnen zijn, die de hinder veroorzaken.

Ook aan de hinder van buren onderling besteedt het beleid relatief weinig aandacht. De gemeente is niet de aangewezen instantie om onderlinge hinder op te lossen. Het is vooral aan bewoners/buren zelf om in onderling overleg hinderproblemen op te lossen. Wel acht de gemeente het van belang dat bij nieuwbouw en verbouw van woningen, ook als het Bouwbesluit daar geen duidelijke eisen aan stelt, dat gevels en scheidingswanden tussen woningen aan minimale geluidwerende eisen voldoen om onderlinge hinder te voorkomen (zie verder paragraaf 5.3.3.)

Daarnaast wordt een richtlijn gegeven voor geluid afkomstig van vast opgestelde installaties, zoals airco’s. Ook wordt aandacht besteed aan de minimale geluidwering van scheidingswanden tussen woningen en appartementen.

De algemene beleidsuitgangspunten van het geluidbeleid van Hengelo zijn beschreven in hoofdstuk 2. De gebiedsgerichte geluidambities die gelden voor nieuwe situaties zijn opgenomen in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 is beschreven hoe de geluidambities doorwerken in maatwerkvoorschriften op grond van het Activiteitenbesluit en in omgevingsvergunningen. Voor de realisatie van nieuwbouw met een hogere geluidbelasting dan de ambitiewaarde is in hoofdstuk 5 de hogere waarde procedure beschreven en worden de criteria genoemd waaraan moet worden getoetst. De beleidsuitgangspunten met betrekking tot sanering van bestaande situaties is weergegeven in hoofdstuk 6. Hoe om te gaan met evenementen en andere ontheffingen op grond van de APV staat beschreven in hoofdstuk 7.

Algemeen

In het kader van de Wet geluidhinder wordt de geluidbelasting bepaald ter plaatse van de gevels van woningen, andere geluidgevoelige gebouwen en geluidgevoelige terreinen.

Aanvulling in de gemeente Hengelo

Daarnaast wenst de gemeente Hengelo ook het leefklimaat in de gemeente te verbeteren door niet alleen ter plaatse van gevels van woningen, andere geluidgevoelige gebouwen en geluidgevoelige terreinen geluidnormen te stellen maar deze ambitie, als dat in redelijkheid mogelijk is, ook te hanteren voor het openbare gebied in natuurgebieden, woonwijken en stadsparken.

De voorkeursvolgorde voor het terugdringen van de geluidbelasting is als volgt:

Allereerst wordt onderzocht of bronmaatregelen mogelijk zijn. Als dit niet of slechts gedeeltelijk kan, komen overdrachtsmaatregelen in aanmerking.

Door bron- of overdrachtsmaatregelen wordt een zo klein mogelijk gebied aan een hoog geluidniveau blootgesteld. Als bron of overdrachtsmaatregelen niet mogelijk zijn of onvoldoende resultaat hebben, komen maatregelen bij de ontvanger in beeld.

VOLDOEN AAN WETTELIJK BINNENNIVEAU

Voor alle duidelijkheid wordt er op gewezen dat in alle gevallen moet worden voldaan aan het binnenniveau zoals dat in de Wet geluidhinder en het Bouwbesluit is vastgelegd. De isolatiewaarde van een gevel moet zodanig worden uitgevoerd dat aan dit binnenniveau kan worden voldaan.

TOEPASSEN VAN STIL WEGDEK

Prioriteiten bij toepassen van nieuw stil wegdek is vastgelegd in het Actieplan Omgevingslawaai. Vervangen van bestaand stil asfalt door gewoon wegdek kan niet zonder akoestisch onderzoek en onderzoek naar mogelijke geluidwerende maatregelen.

Voor wat betreft het wegverkeer is het toepassen van geluidreducerend wegdek een belangrijke bronmaatregel waar de gemeente rechtstreeks invloed op heeft. De afgelopen jaren is bij reguliere vervanging van het wegdek van 50 km-wegen binnen de bebouwde kom en bij saneringen van bestaande overbelaste situaties al vaak geluidreducerend wegdek toegepast. Daarnaast is ook bij veel nieuwbouwplannen de laatste jaren rekening gehouden met geluidreducerend wegdek en zijn de vastgestelde hogere grenswaarden hier op gebaseerd.

Daar waar al geluidreducerend wegdek is toegepast, is het op grond van de Wet geluidhinder niet mogelijk om zonder akoestisch onderzoek (en mogelijk daaruit voortvloeiende saneringsmaatregelen) alsnog gewoon wegdek toe te passen.

In het Actieplan Omgevingslawaai 2013 zijn zogenoemde hotspots gedefinieerd. Hotspots zijn clusters van woningen waarbij de geluidbelasting hoger is dan de plandrempel. De plandrempel in het Actieplan 2013 is gelegd op 63 dB. Het voornemen is bij groot onderhoud van wegvakken binnen deze hotspots zo mogelijk van geluidreducerend asfalt te voorzien. In het Actieplan is vastgelegd met welke prioriteit de hotspots worden aangepakt.

De geluidambities voor de verschillende gebieden in Hengelo lopen uiteen omdat verschillende gebieden anders gekarakteriseerd zijn en bewoners verschillende verwachtingen zullen hebben. In werkgroepverband is een gebiedstypenkaart voor de gemeente Hengelo ontwikkeld. De gebiedsgerichte benadering is verder uitgewerkt in hoofdstuk 3.

Een hogere geluidwaarde dan de ambitiewaarde bij nieuwe ontwikkelingen is niet zondermeer mogelijk. Slechts onder bepaalde voorwaarden kan een hogere geluidwaarde worden toegestaan. Op hoog geluidbelaste locaties kan het bijvoorbeeld wenselijk zijn om dicht op de weg te bouwen om daarmee het geluidluwe gebied te vergroten. Hierbij kan gedacht worden aan het toepassen van zogenoemde dove gevels. Eén en ander mag niet ten koste gaan van het goede woon- en leefmilieu voor de betreffende bewoners. In sommige gevallen zullen compenserende maatregelen nodig zijn om het goede woon- en leefklimaat te kunnen waarborgen. In hoofdstuk 5 wordt verder ingegaan op de voorwaarden waaronder een hogere geluidsbelasting dan de ambitiewaarde kan worden toegestaan.

De geluidambities zijn niet van toepassing op bestaande situaties; dit is praktisch en financieel onmogelijk. Als op 50 km-wegen geluidreducerend wegdek wordt toegepast, heeft dat uiteraard een gunstig effect op bestaande woningen. Het zal echter niet altijd voldoende zijn om aan de ambitiewaarde voor het betreffende gebied te kunnen voldoen.

Voor overbelaste situaties ten gevolge van weg- en railverkeerslawaai ten tijde van de inwerkingtreding van de Wet geluidhinder is een wettelijke saneringsregeling van kracht. In de zogenoemd SWUNG 1-wetgeving rond de geluidproductieplafonds langs rijksinfrastructuur is opgenomen dat de infrastructuurbeheerders uiterlijk 31 december 2020 een saneringsplan moeten indien voor alle (oude en nieuwe) saneringssituaties.

De Interimwet stad- en milieubenadering staat voor het streven naar een zuiniger ruimtegebruik enerzijds en naar een goede leefkwaliteit in het stedelijke gebied anderzijds. Soms zitten milieunormen een gewenste ruimtelijke ontwikkeling in de weg. De stad en milieu-systematiek is er op gericht om deze ontwikkelingen toch te onderzoeken en mogelijk te maken en werkt met een 3 stappenbenadering:

• 1)

  Een zo vroeg mogelijke inbreng van milieuaspecten in het ruimtelijke ontwerp van een gebied en het zoveel mogelijk nemen van bronmaatregelen om de negatieve milieueffecten te beperken;

• 2)

  De regelgeving optimaal benutten;

• 3)

  Indien noodzakelijk, overschrijden van een milieukwaliteitseis waarbij extra compenserende maatregelen worden toegepast; hiervoor is een besluit van Gedeputeerde Staten noodzakelijk.

Voor het geluidbeleid zijn vooral de Wabo, de Wet milieubeheer (omgevings-vergunningen en algemene regels) en de Wet geluidhinder (wegverkeerslawaai, railverkeerslawaai en industrielawaai) met onderliggende besluiten, ministeriële regelingen, richtlijnen en circulaires van belang. Vliegtuiglawaai wordt gereguleerd op grond van de Luchtvaartwet, maar speelt gelet op de ontwikkelingen op de vliegbasis Twente geen rol.

In het kader van geluid zijn ook van belang de Wet ruimtelijke ordening (structuurvisies en bestemmingsplannen), de Woningwet, ontheffing bouw- en slooplawaai o.g.v. hoofdstuk 8 van het Bouwbesluit 2012), de Wegenverkeerswet (verkeersbesluiten) en de Algemene plaatselijke verordening (APV-2014: evenementenvergunningen en geluidontheffingen).

Het gemeentelijk geluidbeleid staat dus niet op zichzelf, maar heeft relaties met andere aspecten. Daar waar mogelijk worden integrale oplossingen bedacht. De relaties met de belangrijkste overige disciplines komen hierna kort aan de orde.

RELATIE MET (GOEDE) RUIMTELIJKE ORDENING

Het geluidbeleid legt vast wat Hengelo voor wat betreft geluid verstaat onder een goede ruimtelijke ordening.

Een belangrijk uitgangspunt van de Wet ruimtelijke ordening is een goede ruimtelijke ordening. Een belangrijk onderdeel hiervan is het waarborgen van een goed woon- en leefklimaat. Bescherming tegen geluidoverlast maakt hier onderdeel van uit. In deze zin is het geluidbeleid uit deze nota een onderbouwing van dat wat de gemeente Hengelo voor wat betreft het aspect geluid verstaat onder een goede ruimtelijke ordening.

In de praktijk worden ruimtelijke ontwikkelingen en bouwplannen in het kader van de ruimtelijke ordening getoetst op het aspect geluid. De (geluid)randvoorwaarden worden, zo mogelijk, in de ontwerp- en conceptfase ingebracht en meegewogen in de verdere keuzes en uitwerking. Definitieve beleidskeuzes en onderbouwingen daarvan worden vastgelegd in een milieuaspectenstudie en vormen daarmee onderdeel van de motivering van het betreffende ruimtelijk besluit.

Vooral in het stadscentrum heeft de openbare ruimte ook een functie als ruimte voor het houden van evenementen. Daarom is in het bestemmingsplan Centrum vastgelegd dat binnen de bestemmingen “Verkeer - Verblijfsgebied” en “Groen” ook evenementen zijn toegestaan. . Wel zijn grenzen gesteld aan het aantal evenementen en de geluidbelasting die door deze evenementen mag worden veroorzaakt. In paragraaf 7.3.2van deze nota wordt uitgewerkt hoe hier in de praktijk mee wordt omgegaan.

De Wet geluidhinder en het Bouwbesluit 2012 stellen wettelijke eisen aan het maximaal toegestane binnenniveau in woningen en andere geluidgevoelige bestemmingen. Als wordt voldaan aan de wettelijke voorkeursgrenswaarde op de gevel mag worden verondersteld dat de isolatiewaarde van de gevel voldoende is om aan het wettelijke binnenniveau te kunnen voldoen. Als een hogere geluidgrenswaarde is vastgesteld moet bij de beoordeling van de omgevingsvergunningaanvraag worden getoetst of de isolatiewaarde voldoende is om aan het binnenniveau te kunnen voldoen. Hiertoe moet in de meeste gevallen een akoestisch onderzoek worden overgelegd.

VERGUNNINGVRIJ BOUWEN

Bij vergunningvrij bouwen gelden ook de geluidweringseisen uit het Bouwbesluit

Een punt van aandacht vormen de vergunningvrije verbouwingen. Hierbij kan geen akoestisch onderzoek worden gevraagd. De eisen uit het Bouwbesluit ten aanzien van de geluidwering gelden wel. Het is aan de initiatiefnemer en de bouwer/aannemer om hiermee rekening te houden.

FUNCTIEVERANDERING

Bij functieverandering geldt als geluidweringseis het “rechtens verkregen niveau”. Dit is geen waarborg voor een goed woon- en leefklimaat

Een ander punt van aandacht is functieverandering, vaak een kantoorgebouw dat een woonfunctie krijgt. Voor een dergelijke verandering geldt op grond van het Bouwbesluit 2012 als geluidweringeis het “rechtens verkregen niveau”. In de praktijk komt dat neer op de geluidsweringseisen die golden ten tijde van de bouwvergunning voor dat kantoorgebouw. Het rechtens verkregen niveau is daarom zeker geen waarborg dat voor wat betreft de bescherming tegen geluidhinder een, naar maatstaven van dit geluidbeleid, acceptabel woon- en leefklimaat wordt verkregen. In paragraaf 5.3.3 wordt vermeld hoe Hengelo hier in de praktijk mee omgaat.

AANPANDIGE WONINGEN

Het geluidbeleid ziet in beginsel niet op geluidhinder door burgers onderling in de woonomgeving. Burgers zijn zelf verantwoordelijk om dat, zo mogelijk in goed overleg, onderling te regelen. Een belangrijk punt van aandacht bij het voorkomen van hinder van buren is voldoende geluidwering tussen aanpandige woningen en appartementen. Het Bouwbesluit 2012 stelt eisen aan de geluidwering tussen aanpandige woningen of appartementen. Hengelo ziet, in beginsel, deze eisen in het Bouwbesluit als minimumeis voor een acceptabel woon- en leefklimaat in nieuwe situaties, ook als het Bouwbesluit voor deze nieuwe situaties geen eisen stelt (bijvoorbeeld bij functieverandering; zie verder paragraaf 5.3.3).

RELATIE LUCHT

De luchtkwaliteit en geluid worden in grote mate bepaald door wegverkeer. Het bundelen van verkeer kan nadelig werken op de luchtkwaliteit. Beslissingen moeten dan ook in samenhang worden genomen.

RELATIE VERKEER

Verkeersbesluiten kunnen gevolgen hebben voor de milieukwaliteit. Verkeersplannen en beleidskeuzes dienen getoetst te worden aan het geluidbeleid.

RELATIE RIOLERING EN WEGONDERHOUD

De wet staat niet toe dat stil asfalt zonder meer wordt vervangen door regulier asfalt

Onderhoud van wegen, al dan niet gecombineerd met rioleringswerkzaamheden, biedt kansen om stille wegdekken aan te brengen. In het Actieplan omgevingslawaai is vastgesteld wanneer dat gebeurt (zie paragraaf 2.2).

De Wet geluidhinder staat niet toe dat wegen die in het verleden zijn voorzien van geluidreducerend wegdek zonder akoestisch onderzoek alsnog worden voorzien van regulier, niet geluidreducerend wegdek.

RELATIE VERGUNNINGEN/ HANDHAVING

Bedrijven dienen te beschikken over een omgevingsvergunning of te voldoen aan de voorschriften in het Activiteitenbesluit milieubeheer. Aan een vergunning worden veelal geluidvoorschriften verbonden; voor bedrijven die vallen onder het Activiteitenbesluit worden zo nodig maatwerkvoorschriften vastgesteld. In dit kader kunnen ook voorschriften worden gesteld die betrekking hebben op het beheer van de wettelijke geluidzones rondom de industrieterreinen Twentekanaal, Westermaat en Wilderinkshoek (zie hoofdstuk 4).

Het geluidbeleid van Hengelo werkt gebiedsgericht. Dat wil zeggen dat per gebied ambitiewaarden en plafondwaarden gelden voor de verschillende geluidtypen (wegverkeers-, railverkeers- en industrielawaai).

De ambitiewaarde is het geluidniveau dat wordt nagestreefd. De plafond-waarde is het maximale niveau dat onder voorwaarden kan worden toegestaan.

In projectgroepverband is vastgesteld welke gebiedstypen in Hengelo onderscheiden kunnen worden. De gebieden zijn in beginsel onderscheiden op basis van de beleving (omvang rumoer en geluid) van de openbare ruimte.

De gebiedstypen zijn:

• ■

  Wonen.

• ■

  Binnenstad en winkelgebieden.

• ■

  Industrie en bedrijven.

• ■

  Buitengebied en stadsparken.

• ■

  Verkeerszones.

In bijlage 1 is een overzichtskaart met daarin de gebiedstypen opgenomen.

3.2 Geluidambities gemeente Hengelo

Geluidniveaus worden vaak in getallen (decibels) weergegeven. Om ook voor niet-geluiddeskundigen aan te geven wat een bepaald geluidniveau in de praktijk betekent, zijn de geluidniveaus ondergebracht in geluidklassen. De geluidklassen zien er als volgt uit:

Tabel 2 Geluidklassen

De voorkeursgrenswaarde en de grenswaarde volgens de Wet geluidhinder zijn vet respectievelijk vet-onderstreept weergegeven

In Tabel 3 is de gebiedstype-indeling van de gemeente Hengelo weergeven en de bij de gebiedstypen behorende geluidambities en plafondwaarden voor nieuwbouwwoningen. De ambities gelden ook voor de andere geluidgevoelige gebouwen met een woonfunctie (zoals verpleeghuizen en verzorgingshuizen). De ambitiewaarde wordt afgelezen in het gebiedstype waarin de woning of het geluidgevoelige gebouw is gelegen; het beoordelingspunt is dus niet bronafhankelijk. In hoofdstuk 4 wordt verder uitgewerkt hoe de ambitie - en plafondwaarden doorwerken in de geluidnormstelling voor bedrijven (d.w.z. inrichtingen in de zin van de Wet milieubeheer) in omgevingsvergunning-en, algemene regels en maatwerkvoorschriften.

In hoofdstuk 5 wordt ingegaan op de voorwaarden waaronder bij de ruimtelijke ordening kan worden afgeweken van de ambitiewaarden.

Tabel 3 Ambitie- en plafondwaarde gemeente Hengelo

Voor de bedrijven (d.w.z. inrichtingen in de zin van de Wet milieubeheer) in Hengelo gelden verschillende regimes.

• A.

  Bedrijven die zijn gelegen binnen de wettelijke zones rond de drie gezoneerde industrieterreinen in Hengelo, Twentekanaal, Westermaat en Wilderinkshoek. Op de gebiedstypenkaart (bijlage 1) zijn de zones weergegeven. Dit hoofdstuk is niet van toepassing op deze bedrijven, met uitzondering van paragraaf 4.1.10, uitzonderlijke bedrijfssituaties. Het zonemodel is (voor niet uitzonderlijke bedrijfssituaties) het toetsingskader voor vergunningvoorschriften en de maatwerkvoorschriften voor de betreffende bedrijven.

• B.

  Voor de overige bedrijven (de bedrijven buiten de drie genoemde gezoneerde industrieterreinen) gelden de volgende regimes:

  • ■

    Niet- vergunningplichtig en vallend onder de werking van het Activiteitenbesluit. Dit is circa 95% van de Hengelose bedrijven.

  • ■

    Vergunningplichtig (en gelegen buiten de gezoneerde industrieterreinen) Dit betreft enkele bedrijven. Voor deze bedrijven moet de geluidnormstelling worden vastgelegd in de omgevingsvergunning.

NIET-VERGUNNING-PLICHTIGE BEDRIJVEN

Voor de niet- vergunningplichtige bedrijven gelden in beginsel de algemene geluidvoorschriften van Afdeling 2.8 van het Activiteitenbesluit milieubeheer. Daarbij bestaat in een aantal gevallen de mogelijkheid om zogenoemde maatwerkvoorschriften te stellen die afwijken van reguliere normen. De ambitie- en/of plafondwaarden geldend voor de 5 gebiedstypen bedoeld in hoofdstuk 3 van deze nota of andere geluidwaarden die volgen uit dit geluidbeleid, worden alleen in maatwerkvoorschriften vastgelegd als daar goede redenen voor zijn, zoals bijzondere omstandigheden of bij klachten. Vanwege de bijzondere problematiek wordt in paragraaf 4.2 specifiek ingegaan op geluid en geluidhinder bij horecabedrijven.

VERGUNNINGPLICHTIGE BEDRIJVEN

In omgevingsvergunningen worden voorschriften gesteld die mede worden gebaseerd op de gebiedsgerichte geluidambities uit deze nota. De geluidambities zijn echter niet het eerste en enige toetsingscriterium. Op grond van de systematiek van de Wabo moet eerst worden getoetst of het principe van de Beste Beschikbare Technieken (BBT) wordt toegepast. Als uit het akoestisch onderzoek blijkt dat met toepassing van BBT het geluidniveau van een bedrijf lager is dan de ambitie- of plafondwaarde, dan moet deze gemeten of berekende waarde worden vastgelegd in de vergunning.

Als na toepassing van BBT een geluidbelasting resteert boven de ambitiewaarde, maar onder de plafondwaarde dan dient een bestuurlijke afweging gemaakt te worden. Bij de afweging kan worden betrokken:

• ■

  De activiteiten en bijbehorende maximale geluidbelasting volgens de vigerende vergunning.

• ■

  Technische haalbaarheid.

• ■

  Financiële haalbaarheid.

• ■

  Stedenbouwkundige inpassing.

• ■

  Verkeerskundige inpassing.

Een omgevingsvergunning voor een milieuactiviteit met een geluidbelasting boven de plafondwaarde wordt in beginsel niet verleend. Voor bestaande bedrijven geldt in sommige gevallen een uitzondering; op de volgende pagina’s wordt hier op ingegaan.

Bij horecabedrijven, maar ook bij andere bedrijven vinden af en toe festiviteiten plaats waarbij het lastig is om aan de reguliere geluidnormstelling uit het Activiteitenbesluit te kunnen voldoen. Vanwege het belang dat het mogelijk moet zijn om af en toe festiviteiten te kunnen organiseren, is in het Activiteiten-besluit bepaald (artikel 2.21) dat de reguliere geluidnormen niet van toepassing zijn op bij verordening aan te wijzen dagen of dagdelen waarop festiviteiten worden gevierd. De gemeenteraad heeft in de artikelen 4.2 en 4.3 van APV het college de bevoegdheid gegeven om de collectieve en incidentele festiviteiten aan te wijzen en voorschriften te stellen ter beperking van de geluidsoverlast. In paragraaf 7.3 wordt hier verder op ingegaan en wordt aangegeven hoe het college hier invulling aan geeft.

Bij nieuwe (ruimtelijke) ontwikkelingen moet er op grond van de Wet ruimtelijke ordening sprake zijn van een goede ruimtelijke ordening. Een van de aspecten daarbij is een goed woon- en leefklimaat. In dit hoofdstuk worden criteria vermeld om te kunnen beoordelen of er voor wat betreft de bescherming tegen geluidhinder sprake is van een goed woon- en leefklimaat en welke maatregelen eventueel nodig zijn om een goed woon- en leefklimaat te kunnen waarborgen. Deze criteria en maatregelen hebben betrekking op zogenoemde hogere waarde besluiten en op enkele, in paragraaf 5.4 met name genoemde, bijzondere situaties waarin geen hogere waarde besluit vereist is.

In tabel 8 wordt aangegeven met welke binnenwaarde rekening gehouden moet worden bij het bepalen van de karakteristieke geluidwering. Dit geldt voor zogenoemde verblijfsgebieden in woonfuncties, onderwijsfuncties, kinderopvang en gezondheidsfuncties. Van de verblijfsgebieden zijn uitgezonderd: toilet, badkamer en gangen, installatieruimtes e.d. Voor slaapkamers en verblijfsgebieden voor aan bed gebonden patiënten geldt een 5 dB strengere norm.

Tabel 8 Binnenniveau waarop de geluidwering van gevels moet worden gebaseerd. Daarnaast moet worden uitgegaan van de berekende geluidbelasting zonder aftrek. (art. 3.4 van het Reken- en meetvoorschrift geluid 2012.)

DE WETTELIJKE NIVEAUS BIJ NIEUWBOUW VOLGEN UIT HET BOUWBESLUIT 2012.

Als op grond van de Wet geluidhinder of een Tracébesluit een hogere waarde is vastgesteld, moet de karakteristieke geluidwering van de gevel zodanig zijn dat bij die geluidbelasting het binnenniveau niet wordt overschreden. Daarbij moet op grond van artikel 3.4 van het Reken- en meetvoorschrift geluid 2012 worden uitgegaan van de berekende geluidbelasting (zonder aftrek) en niet van de waarde uit het hogere waardebesluit (met aftrek). In die gevallen waarin er geen eenduidige wettelijk norm geldt voor het binnenniveau stelt de gemeente in het belang van een goede ruimtelijke ordening (in dit geval een aanvaardbaar woon- en leefklimaat) ambitie- en plafond waarden vast. In onderstaande paragrafen wordt beschreven hoe de verschillende situaties worden beoordeeld.

Ter bescherming van (toekomstige) bewoners mag de gecumuleerde geluidbelasting niet onaanvaardbaar hoog worden. Daartoe moet de gecumuleerde geluidbelasting in beeld gebracht worden als sprake is van meerdere relevante geluidbronnen. Relevant betekent in dit geval dat de geluidbron een geluidbelasting veroorzaakt groter dan de voorkeursgrenswaarde voor die betreffende geluidbron.

Daar waar als gevolg van cumulatie een hogere geluidbelasting optreedt, zowel bij het “akoestisch” ontwerpen van nieuwe wijken als bij het dimensioneren van de gevelisolatie moet met deze gecumuleerde geluidbelasting rekening worden gehouden. Op deze manier blijft de geluidkwaliteit van (nieuwe) woonwijken en het binnenklimaat in woningen (bijvoorbeeld belangrijk voor een goede nachtrust) gewaarborgd.

Geluidbronnen die min of meer permanent bij woningen aanwezig zijn, zoals warmtepompen, airco-installaties, ventilatoren e.d. kunnen een geluiduitstraling en een invloed hebben die vergelijkbaar is met installaties bij bedrijfsmatige activiteiten. Het is dan ook niet meer dan redelijk dat burgers een inspanning leveren om een dergelijke installatie zo stil mogelijk te laten werken om hinder bij de buren te voorkomen. Dit is vastgelegd in de volgende beleidsregel³:

Artikel 4:6 APV in combinatie met beleidsregel 1 betekenen in de praktijk het volgende:

• •

  Het is verboden om een warmtepomp of airco-installatie in werking te hebben die op de erfgrens meer geluid veroorzaakt dan 40 dB(A).

• •

  Veel warmtepompen veroorzaken zogenoemd tonaal geluid: één toon klinkt er duidelijk hoorbaar bovenuit. Dit is extra hinderlijk, daarom moet volgens de Handleiding Meten en Rekenen Industrielawaai bij tonaal geluid een straffactor van 5 dB worden toegepast. Dat betekent dat bij de tonaal geluid de norm 5 dB strenger is: 35 dB(A) op de erfgrens. Het is verstandig om uit te gaan van deze strengere norm; dan zit je altijd goed.

• •

  Let er bij de aanschaf van een warmtepomp of airco op hoeveel geluid het apparaat produceert. Dat kan per type behoorlijk verschillen. Deze gegevens zijn (wettelijk verplicht) vermeld in de technische informatie. Met deze gegevens kan zo nodig worden berekend of kan worden voldaan aan de geluidnorm op de erfgrens. Als dat nodig is, kan een geluiddempende omkasting worden geplaatst. Een stille warmtepomp is over het algemeen wat duurder. Maar als een stil exemplaar een omkasting kan voorkomen, kan deze toch voordeliger uitpakken.

• •

  Denk er goed over na waar u de warmtepomp of airco plaatst. Bespreek dat met buren. Bij een plek vlak op de erfgrens kan het lastig worden om aan de norm te voldoen. Bovendien: de norm is een bovengrens. Ook als aan de norm wordt voldaan, is het niet uitgesloten dat sommigen nog steeds hinder ervaren. Hoe minder lawaai hoe beter; dat kan irritatie, toetsing achteraf en mogelijke extra maatregelen achteraf voorkomen.

Bespreek bovengenoemde punten goed door met de installateur.

Sommige, veelal kleinschalige en weinig milieubelastende bedrijven en bedrijfsmatige activiteiten vallen niet onder de werking van het Activiteitenbesluit⁴. Daarnaast is het Activiteitenbesluit ook niet van toepassing op activiteiten die éénmalig of incidenteel op een locatie plaatsvinden. Op deze bedrijven en activiteiten is de APV van toepassing. Het ligt voor de hand om voor deze activiteiten aansluiting te zoeken bij geluidambities die gelden voor de bedrijven die wel onder de werking van het Activiteitenbesluit vallen. Wel moet er rekening mee worden gehouden dat sommige activiteiten niet binnen de reguliere geluidnormen van het Activiteitenbesluit uitgevoerd kunnen worden, zoals onderhoudswerkzaamheden aan het spoor of de weg of bepaalde bouwwerkzaamheden. Hiervoor geldt dat onaanvaardbare verstoring van het goede woon- en leefklimaat zoveel als redelijkerwijs mogelijk moet worden voorkomen. Dit is vastgelegd in de volgende beleidsregels:

Het geluidbeleid rond evenementen en festiviteiten is vastgelegd in artikel 8 van de “Beleidsregels evenementen Hengelo 2019”