| Organisatie | Helmond |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Beleidsregel aanpak helingbestrijding en handhavingsmatrix Helmond 2023 |
| Citeertitel | Beleidsregel aanpak helingbestrijding en handhavingsmatrix Helmond 2023 |
| Vastgesteld door | burgemeester |
| Onderwerp | openbare orde en veiligheid |
| Eigen onderwerp |
Geen
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 26-07-2023 | nieuwe regeling | 05-07-2023 | |||
| 01-05-2023 | 26-07-2023 | nieuwe regeling | 11-04-2023 |
Straatroven, woninginbraken en overvallen hebben een grote impact op de slachtoffers en vormen een gevaar voor de openbare orde en het woon- en leefklimaat. Dit soort delicten vallen dan ook onder de High Impact Crimes (HIC). De gestolen goederen worden vaak doorverkocht. Heling is dus veelal het gevolg van een HIC-delict. Daarom is er alle belang bij om het doorverkopen van gestolen goederen zo moeilijk mogelijk te maken.
Het tegengaan van ondermijning is een aandachtspunt voor de gemeente Helmond. De aanpak van heling heeft prioriteit gekregen in het Uitvoeringsplan Toezicht & Handhaving. Het doel van het tegengaan van heling is de afzetmarkt voor gestolen goederen te verstoren, de pakkans van woninginbrekers, dieven en helers te vergroten en gestolen goederen zoveel mogelijk op te sporen en terug te bezorgen bij de rechtmatige eigenaar. In dit kader is voor handelaren het bijhouden van een in- en verkoopregister middels het zogenaamde Digitale Opkopers Register (hierna: DOR) of het papieren register verplicht gesteld. In deze Beleidsregel aanpak helingbestrijding en handhavingsmatrix Helmond 2023 is aangegeven op welke wijze van de bevoegdheid tot handhaving van de verplichtingen gebruik wordt gemaakt.
2. Verplichtingen van handelaren
2.1 Registratieplicht van handelaren
Handelaren zijn volgens artikel 2.5.3 van de Algemene Plaatselijke Verordening Helmond 2020 (hierna: APV Helmond) jo. artikel 437ter lid 2 Wetboek van Strafrecht verplicht zich bij de gemeente te melden als handelaar. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (hierna: CCV) heeft een Digitaal Opkopers Loket (hierna: DOL) ontwikkeld om deze loketfunctie te faciliteren. Het DOL staat gemeenten kosteloos ter beschikking door middel van een dienstverleningsovereenkomst met het CCV.
2.2 Registratie van gebruikte en ongeregelde goederen
In het belang van de aanpak van heling van goederen is het gewenst dat handelaren in gebruikte en ongeregelde goederen1 kunnen worden gecontroleerd. Om deze controle mogelijk te maken zijn handelaren verplicht een doorlopend register bij te houden. Het inkoopregister is verplicht op grond van artikel 437, eerste lid sub a van het Wetboek van Strafrecht en artikel 2, lid 2 van het Uitvoeringsbesluit ex artikel 437, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht. Het verkoopregister is verplicht op grond van artikel 2.5.2 APV Helmond 2020 jo. artikel 437ter lid 1 Wetboek van Strafrecht. De registratie moet worden bijgehouden in een doorlopend en een door of namens de burgemeester gewaarmerkt register. Hierin moet de handelaar omschrijven wat hij heeft in- en verkocht en voor welke prijs. Verder moeten de volledige persoonsgegevens van de koper en verkoper hierin worden opgenomen.
Omwille van een zo efficiënt en effectief mogelijk gebruik van het in- en verkoopregister is door de politie een digitale versie van deze registers ontworpen, het Digitaal Opkopers Register. Het DOR is gekoppeld aan de database van Stop Heling, waarin de aangiftes van gestolen goederen worden geregistreerd. Bij registratie van een gestolen goed door een handelaar maakt het systeem hiervan een melding. Gestolen goederen kunnen daardoor snel worden getraceerd en heling kan op een effectieve wijze worden tegengegaan.
In de beleidsregel staat de procedure hoe de gemeente omgaat met de registratieverplichting van de handelaren. Zodat opkopers en handelaren in gebruikte en ongeregelde goederen, metalen, edelstenen, uurwerken, kunstvoorwerpen, antiek, auto’s, motorfietsen, bromfietsen, fietsen, foto-, film-, radio-, audio-, en videoapparatuur en apparatuur voor automatische registratie in de gemeente Helmond weten hoe de burgemeester omgaat met haar bevoegdheid tot handhaven bij het niet dan wel onjuist bijhouden van het verplichte register.
4.1 Taken en bevoegdheden burgemeester
De burgemeester is primair verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in de gemeente. De registratie van het DOR moet worden bijgehouden in een doorlopend en een door of namens de burgemeester gewaarmerkt register. De burgemeester beschikt voorts over een aantal bestuursrechtelijke instrumenten om de openbare orde en veiligheid te waarborgen. Deze bestuursrechtelijke bevoegdheden zijn vastgelegd in de Gemeentewet.
De burgemeester beschikt over een scala aan bestuurlijke middelen om de openbare orde en veiligheid te beschermen, zoals genoemd in hoofdstuk XI van de Gemeentewet. Op grond van artikel 125 lid 3 Gemeentewet is zij bevoegd tot oplegging van een last onder bestuursdwang. In de handhavingsmatrix is opgenomen hoe de burgemeester in principe optreedt bij geconstateerde overtredingen.
4.1.1 Afwijkingsbevoegdheid burgemeester
De burgemeester heeft bij haar besluitvorming over een te treffen maatregel een inherente afwijkingsbevoegdheid. De stappen in de handhavingsmatrix gelden daarbij als uitgangspunt. Als de feiten en (verzwarende) omstandigheden hiertoe aanleiding geven dan kan de burgemeester afwijken van deze uitgangspunten.
4.2 Taken en bevoegdheden toezichthouders
Buitengewoon opsporingsambtenaren (hierna: boa’s) van het team Toezicht & Handhaving en de politie houden toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving van de APV Helmond en het Wetboek van Strafrecht. Doordat zij regelmatig controleren op het juist invullen van het DOR is voor handelaren duidelijk dat het toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving een serieuze aangelegenheid is, waarbij overtredingen daadwerkelijk gesanctioneerd worden.
De politie en de boa’s treden op als opsporingsambtenaar als het gaat om de bepalingen van het Wetboek van Strafrecht (inkoopregister). Zij passen geen toezichthoudende bevoegdheden toe op basis van de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Het toezicht op het bijhouden van het DOR wordt uitgeoefend door de boa’s. Deze beleidsregel wordt vastgesteld om op een eenduidige wijze te kunnen reageren bij geconstateerde overtredingen van de diverse verplichtingen. De afhandeling van helingszaken is zowel beleidsmatig als praktisch belegd bij de politie.
De verplichtingen met betrekking tot het inkoopregister zijn opgenomen in het Wetboek van Strafrecht en het Uitvoeringsbesluit ex artikel 437, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht. De handhaving van deze strafrechtelijke regels behoort tot de bevoegdheid van de politie en het Openbaar Ministerie.
De verplichtingen met betrekking tot het verkoopregister en het gedurende een aantal dagen in bewaring houden van goederen zijn opgenomen in de APV. Deze regels kunnen bestuursrechtelijk (bestuursdwang of dwangsom) en strafrechtelijk (via de strafbaarstelling van overtredingen van deze APV-regels) worden gehandhaafd. Het hier opgenomen beleid betreft handhaving van de APV-regels en is gebaseerd op artikel 125 Gemeentewet en artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht. Om invulling te geven aan de bestuursrechtelijke handhaving van de verplichting zijn de verschillende mogelijke overtredingen in de handhavingsmatrix schematisch weergegeven en gekoppeld aan handhavend optreden middels een last onder dwangsom of een last onder bestuursdwang (sluiting). De hoogte van de dwangsom is afgestemd op de zwaarte van het geschonden belang en de beoogde werking van de dwangsom.
Het kan zijn dat een constatering of overtreding maakt dat zowel op basis van strafrecht als op basis van bestuursrecht een sanctie of maatregel wordt getroffen. Strafrecht is punitief: op een overtreding van een wetsartikel volgt als straf een sanctie. Een bestuursrechtelijke maatregel die de burgemeester treft is meestal een reparatoire maatregel welke als doel heeft de aangetaste openbare orde en veiligheid te herstellen, dan wel te voorkomen dat deze (verder) wordt verstoord. Bestuursrecht en strafrecht kunnen dus naast elkaar worden toegepast. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij de constatering van heling. Wanneer sprake is van heling of dat heling aannemelijk is op basis van constateringen van de toezichthouder, dan kan de burgemeester besluiten dat er sprake is van een aantasting van de openbare orde en een maatregel treffen. De overtreding kan daarnaast in een strafrechtelijke procedure leiden tot een strafrechtelijke sanctie.
5.4 Handhavingsmatrix heling bestuursrechtelijke maatregelen
De handhavingsmatrix voorziet in:
In onderstaande tabel wordt per soort overtreding aangegeven op welke wijze hiermee om wordt gegaan. Bestuurlijke handhaving van een overtreding vindt plaats overeenkomstig onderstaande tabel.
Tabel Handhavingsmatrix heling bestuurlijke maatregelen
De burgemeester weegt in haar besluitvorming over het treffen van een bestuurlijke maatregel het belang van de ondernemer en overige belanghebbenden af tegen dat van de openbare orde. De openbare orde weegt daarbij zwaar.
Naast de naleving van de geldende wet- en regelgeving kijkt de burgemeester ook naar de invloed van de onderneming op haar omgeving. Een handelaar heeft in die zin een zogenaamde ‘risicoaansprakelijkheid’. Bijvoorbeeld wanneer de onderneming als (bekende) afzetmarkt dient voor gestolen goederen. Het soort, de hoeveelheid en/of de locatie van de aangetroffen gestolen goederen, net als de frequentie waarmee dit soort goederen wordt aangetroffen spelen hierin voor de mate van aantasting van de openbare orde een belangrijke rol.
Daarnaast wordt in de afweging ook meegenomen op welke wijze de inkoper aantoonbaar invulling geeft aan zijn ‘onderzoeksplicht’ voorafgaande aan de inkoop van goederen. Oftewel welke voorzorgsmaatregelen neemt een handelaar om te voorkomen dat gestolen goederen worden ingekocht. Van de handelaar mag worden verwacht dat deze de handelsmarkt in de betreffende goederen goed kent. Van een handelaar mag tevens worden verwacht dat deze zich bewust is van het feit dat de handel in ongeregelde en gebruikte goederen verantwoordelijkheden met zich mee brengt ten aanzien van het voorkomen van handel in gestolen goederen.
5.4.2 Geldigheidstermijn overtreding
Voor de handhavingsmatrix geldt dat een volgende stap wordt gezet in de matrix wanneer binnen één jaar na een vorige constatering en/of overtreding opnieuw een overtreding plaatsvindt. Een overtreding blijft drie jaar meetellen. Vindt een overtreding binnen drie jaar na de vorige overtreding plaats, maar is de vorige keer langer dan een jaar geleden, dan wordt de handhavingsstap herhaald.
5.5 Handhavingsmatrix heling strafrechtelijke maatregelen
De burgemeester gaat – zoals hiervoor gemeld – niet over de strafrechtelijke handhaving van verplichtingen met betrekking tot het inkoopregister. De handhaving van deze strafrechtelijke regels behoort tot de bevoegdheid van de politie en het Openbaar Ministerie. Deze beleidsregel is in samenspraak met de politie en het OM tot stand gekomen. Daarnaast zijn er werkafspraken gemaakt die hebben geleid tot een handhavingsmatrix op het strafrechtelijke vlak. Omwille van het samenhangend karakter is deze tabel volledigheidshalve opgenomen in deze beleidsregel.
In onderstaande tabel wordt per soort overtreding aangegeven op welke wijze hiermee om wordt gegaan. Strafrechtelijke handhaving van een overtreding vindt plaats overeenkomstig onderstaande tabel.
Tabel Handhavingsmatrix heling strafrechtelijke maatregelen