Uitvoeringsprogramma fysieke leefomgeving 2023

Het Uitvoeringsprogramma is een verplichting op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna: Wabo) en het Besluit omgevingsrecht (hierna: Bor). Deze verplichting is na inwerkingtreding van het Omgevingswet terug te vinden in het Omgevingsbesluit (hierna: Ob). Bovendien is het Uitvoeringsprogramma een uitwerking van de Landelijke kwaliteitscriteria 2.2. Deze Landelijke kwaliteitscriteria zijn bedoeld om de uitvoering van de VTH-taken door gemeenten en provincies in het Omgevingsrecht te professionaliseren en de kwaliteit in de organisatie te borgen. De Landelijke kwaliteitscriteria 2.2 bestaat uit twee delen: deel I heeft betrekking op de kwaliteit van de medewerkers (de kritieke massa) en deel II op de organisatie (de procescriteria). In dit Uitvoeringsprogramma gaan we op beide delen van de Landelijke kwaliteitscriteria in.

Dit Uitvoeringsprogramma (hierna: UP) maakt transparant waar het team Omgeving van de gemeente Twenterand de beschikbare capaciteit inzet voor 2023 in verhouding tot de VTH-taken.

In dit UP is ook het jaarverslag (hierna: JV) over 2022 vervat, specifiek genomen de periode tussen 1 oktober 2021 en 30 september 2022, zodat er eerst verantwoording wordt afgelegd over de gerealiseerde taken en daarna over de taken die op het programma staan voor 2023.

Het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Twenterand heeft op 6 december 2022 de “Verordening Uitvoering en Handhaving Omgevingsrecht Twenterand 2023” vastgesteld. Deze ligt in februari 2023 ter vaststelling voor aan de gemeenteraad van Twenterand. Deze verordening vormt het kader voor de kwaliteit van de wettelijke VTH-taken door de gemeente en in opdracht daarvan handelende (omgevings)diensten. De regionale afspraken die in afstemming zijn gemaakt bij het tot stand komen van de nog vigerende verordening blijven bestaan.

De Landelijke kwaliteitscriteria 2.2 (en daarop volgende kwaliteitscriteria) gelden daarbij als maatstaf. Daardoor is de verordening een blijvend kader voor het bevorderen, beoordelen en borgen van de kwaliteit van vergunningverlening, toezicht en handhaving.

Kwaliteitscriteria deel 1 - Kritieke massa

Het inzicht hoe de uitvoeringskwaliteit is geborgd, is verwoord in een separaat verslag, zijnde ‘Rapport borging kwaliteit uitvoering VTH-taken’. Hieronder staat een overzicht van de uitkomsten van het rapport. Per vakgebied onder Nadere Uitwerking in dit uitvoeringsprogramma wordt kort ingegaan op de kritieke massa.

Om inzicht te krijgen in de afwijkingen op detailniveau wordt verwezen naar bijlage 3. Daar is het gehele rapport opgenomen en het rapport zal via de weg van het Uitvoeringsprogramma aan de gemeenteraad ter kennisname worden aangeboden.

Kwaliteitscriteria deel 2 – Procescriteria

De procescriteria beschrijven de eisen die gesteld worden aan de beleidscyclus. Door de

stappen in de procescriteria te volgen wordt de cyclus gesloten. Daarbij is de BIG-8

gehanteerd. Dit model maakt vanuit een strategisch kader de vertaling naar operationeel

beleid ten behoeve van kwaliteitsborging tezamen met een sluitende planning en control

cyclus. Onderstaand figuur geeft de BIG-8 (beleidsacht) weer conform de procescriteria met

verwijzing naar de artikelen in het Ob.

De BIG 8 bestaat uit 7 processtappen:

• 1.

  Rapportage en Evaluatie

  • -

    Verantwoording van inzet, prestaties en resultaten

  • -

    Handelen op grond van een probleemanalyse

  • -

    Vergelijking en auditing

• 2.

  Strategisch Beleidskader

  • -

    Prioriteitenstelling en meetbare doelstellingen

  • -

    Vastleggen van benodigde financiële en personele middelen in begroting

• 3.

  Operationeel Beleidskader

  • -

    Strategie vergunningverlening/ nalevingsstrategie

  • -

    Beleid ruimtelijke ordening/ toezichtstrategie

  • -

    Objectieve criteria/ sanctiestrategie

  • -

    Gedoogstrategie

• 4.

  Planning en Control

  • -

    Borging middelen

  • -

    Uitvoeringsprogramma vergunningverlening en handhaving

  • -

    Organisatorische condities

  • -

    Kwaliteitsborging

• 5.

  Voorbereiden

  • -

    Protocollen en werkinstructies

  • -

    Interne en externe afstemming

  • -

    Communicatie en informatiebeheer

• 6.

  Uitvoeren

  • -

    Ondersteunende voorzieningen

• 7.

  Monitoren

  • -

    Monitoring

Uitvoerings- en handhavingsstrategie Twenterand en Twente

Het strategisch beleidskader wordt gevormd door het VTH-beleid. Onder de Ow zal dit de Uitvoerings- en handhavingsstrategie worden genoemd. Gemakshalve spreken we in dit UP nog van het VTH-beleid.

In 2019 is het VTH-beleid van de gemeente Twenterand vastgesteld voor een periode van 2019 tot en met 2022. Bij het VTH-beleid hoort een piramidemodel. Dat piramidemodel maakt het mogelijk zoveel mogelijk oplossingsgericht te zijn zonder dat daar bestuurlijke handhaving aan te pas hoeft te komen.

in 2022 bleek het niet mogelijk om het VTH-beleid voor de thuistaken te actualiseren. Het streven is in 2023 nieuw beleid op te leveren, waarbij ook regionale afstemming is gezocht. Immers, meer Twentse gemeenten hebben met deze ontwikkeling te maken. Voor de tussenliggende periode wordt het college bij het aanbieden van dit UP verzocht het actuele VTH-beleid, inclusief piramidemodel met een jaar te verlengen.

Binnen het werkgebied van de Omgevingsdienst Twente (hierna: ODT) zijn de kwaliteitsdoelen, na een (Twente)brede afstemming, gelijkluidend opgenomen in een uniform beleidsplan, ‘VTH-beleid Twente’.

Het VTH-beleid Twente verbindt uitvoeringskwaliteit aan verschillende omgevingsdoelen, waaronder fysieke veiligheid, omgevingskwaliteit en duurzaamheid.

in 2022 is het VTH-beleid Twente geactualiseerd, maar kon nog niet voor bestuurlijke vaststelling worden vrijgegeven. Besluitvorming omtrent de nieuwe Landelijke Handhavingsstrategie Omgevingswet liet op zich wachten. Om die reden wordt het geactualiseerde VTH-beleid Twente in 2023 bestuurlijk aangeboden ter vaststelling, inclusief de onderliggende risicoanalyse, die eveneens in 2022 is geactualiseerd.

Risicoanalyse

Aan dit UP ligt hantering van een risicoanalyse ten grondslag. Doelstelling hiervan:

• •

  Een duidelijke verbinding met de gestelde prioriteiten en doelstellingen;

• •

  Een weergave van de concrete activiteiten voor VTH;

• •

  Een uitwerking van het UP in een concrete werkplanning voor alle betrokken organisatieonderdelen.

Wanneer het bij capaciteitsknelpunten noodzakelijk is om anders te prioriteren zullen steeds keuzes worden gemaakt op basis van risicobepaling. Het risico wordt berekend op basis van de formule kans (dat het risico zich voordoet) maal effect (dat het op de leefomgeving heeft).

Voor het jaar 2023 worden dezelfde risicoanalyses gebruikt als voor het jaar 2022. Er is een nieuwe analyse in ontwikkeling. De concepten hiervan zijn in 2022 opgeleverd en behoeven op detailniveau nog afstemming. Het streven is dat de nieuwe risicoanalyse voor de Wabo-taken, Ruimtelijke Ordening en APV in 2023 bestuurlijk wordt vastgesteld.

Aan de afhandeling van klachten en meldingen hangen geen wettelijke termijnen. Dat is bij handhavingsverzoeken wel het geval. Om te voorkomen dat de afhandeling van klachten en meldingen door drukte onvoldoende of zelfs geen aandacht krijgt, hanteren we een prioriteitenmodel die de risico’s voortvloeiend uit klachten en meldingen zoveel mogelijk moet beperken. Zie de tabel hieronder:

Sinds 1 januari 2017 worden taken uitgevoerd op basis van overkoepelende programma’s die nader zijn uitgewerkt in werkprogramma’s en ontwikkelprogramma’s. De werkprogramma’s zijn onderdeel van de programmabegroting. De programmabegroting is gebaseerd op de prioriteiten die in de kadernota zijn genoemd. Verantwoording wordt afgelegd in de bestuursrapportage (hierna: Berap).

Het geheel aan programma’s is uitgewerkt in doelenbomen. De doelen uit het programma Ruimte zijn sterk gerelateerd aan een maatschappelijk effect. Daaronder hangen doelen, subdoelen en (jaarlijkse) activiteiten. Aan ieder programma liggen ook indicatoren en streefwaarden ten grondslag die dragen bij aan de haalbaarheid van een doel. De indicatoren en streefwaarden die voor de VTH-taken van toepassing zijn, worden genoemd in dit Uitvoeringsprogramma.

Met het uitvoeren van de in de programma’s genoemde activiteiten en het realiseren van de (sub)doelen wordt het beoogd maatschappelijk effect gewaarborgd. Daar waar afgeweken wordt van de streefwaarden of waar activiteiten niet zijn uitgevoerd zal worden aangegeven welke risico’s en gevolgen er zijn en op welke wijze deze opgelost, dan wel beperkt moeten worden.

In dit Uitvoeringsprogramma wordt daar tekst en uitleg aan gegeven.

Activiteiten uit doelenbomen

Naast wettelijk vereiste taken (o.b.v. de Wabo, de Wro en de Wet Ergfoed) en niet wettelijk vereiste VTH-taken (zoals de APV en bijzondere wetten) zijn er lokale wensen en ambities.

De lokale ambities bevatten in de regel lokaal wenselijke activiteiten die op zich geen wettelijke uitvoeringsplicht kennen. Ze zijn in veel gevallen echter wel te relateren aan de VTH-taken en kunnen ondersteunend zijn in de productverbetering of nieuwe ontwikkelingen. Bovendien zijn de ambities zodanig geprognosticeerd dat de VTH-taken mee kunnen bewegen in diverse ontwikkelingen en toekomstige veranderingen. Organisatorische afstemming en het toekomstgericht blijven ontwikkelen van de organisatie zijn daarin belangrijke doelen.

Hieronder lichten we enkele activiteiten uit voor 2023 die naar verwachting de werkvoorraad van de VTH-taken zullen beïnvloeden. Sommige van die activiteiten worden ook genoemd in het volgende hoofdstuk “Ontwikkelingen”. Zie ook de doelenbomen van het Programma Ruimte van de gemeente Twenterand.

Woonvisie

Met de Woonvisie als basis zetten we in op het ontwikkelen van inbreidingslocaties en zoeken we naar uitbreidingslocaties voor wonen en werken. We willen daarbij ook een regionale rol vervullen. Twenterand staat voor een woningbouwopgave. We willen de lokale woonbehoefte bedienen met t/m 2031 een groei van 550 woningen. Tevens hebben we daarnaast de ambitie om bij te dragen aan de regionale vraag naar woningen. Om de doelgroepen op de woningmarkt goed te helpen is het nodig de juiste kwaliteit woningen te bouwen en doorstroming op de woningmarkt te bevorderen.

Versnelling woningbouw en meer woningen voor speciale doelgroepen

Om de woningbouw te kunnen versnellen zijn sleutelgebieden/projecten aangewezen waar een woningbouwimpuls kan worden gerealiseerd. Daarnaast zijn ook inbreidingslocaties en uitbreidingslocaties in beeld. Het doel is om harde plannen te realiseren en zachte plannen voor 2025 hard te maken en snel te kunnen starten met bouwen. De extra woningbouwopgave vraagt meer capaciteit van de gemeente. Ook willen we in 2023 stappen zetten inzake speciale doelgroepen. Hiervoor is een plan van aanpak opgesteld en zal verder worden uitgewerkt.

Integraal Veiligheidsbeleid

Op het gebied van openbare orde en veiligheid blijven we werken aan een veilig Twenterand. De ambities liggen vast in het Integraal Veiligheidsbeleid 2022-2025. De komende jaren zetten we onder ander in op de thema's ondermijning en zorg, jeugd en veiligheid. We willen integraal, flexibel, informatie gestuurd en vooral samen werken. Het zorgen voor een veilige gemeente is een gedeelde verantwoordelijkheid van de gemeente, netwerkpartners en de inwoners. Bij de vaststelling van het Integraal Veiligheidsbeleid 2022-2025 is ingestemd met een ophoging van het jaarlijkse werkbudget.

Omgevingswet

De Omgevingswet (hierna: Ow) bundelt en vereenvoudigt de bestaande wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving. De inwerkingtreding is uitgesteld naar 1 juli 2023, maar dat is helaas allerminst zeker. Het centrale doel van de Ow is om een veilige, gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit te bereiken en in stand te houden. Met het werken aan het lokale Ontwikkelprogramma invoering Ow wordt in de gemeente Twenterand nadere invulling gegeven aan de implementatie van de Ow.

De in ontwikkeling zijnde Ow en de daaraan verbonden AMvB’s c.q. regelingen, als ook de nadere afstemming en coördinatie tussen de gemeente en de ODT krijgen steeds meer greep op de uitvoering van de taken binnen het omgevingsrecht. De doorontwikkelingen dienen in relatie daarmee in hoge mate toekomstgericht te zijn. Het geheel aan veranderingen maakt het noodzakelijk dat de medewerkers van het team Omgeving in andere rollen moeten worden ingezet op taakonderdelen buiten hun specialisatie. Vooral in 2023 zal capaciteit ingezet moeten worden van het team Omgeving om het team voor te bereiden op deze verandering.

Ook zullen de huidige VTH-beleidsdocumenten op de Ow afgestemd moeten worden. Hier zal in de loop van 2023 meer duidelijkheid over komen.

Taakinhoudelijk is het team Omgeving in 2022 flink bezig geweest inzichtelijk te krijgen wat de Ow voor hun werkzaamheden gaat betekenen. Op dit moment wordt gewerkt aan een herziene Omgevingsvisie en er wordt druk aan het Omgevingsplan gebouwd.

Echter, blijft er ook nog veel onduidelijk. Het eerste halfjaar van 2023, voordat de inwerkingtreding ingaat, zal daarom nog intensief gebruikt worden om beter inzicht te krijgen in de gevolgen voor de VTH-taken. Om die reden zullen de prognoses in dit UP niet gebaseerd worden op de Ow. Wel wordt per taakonderdeel beschreven welke capaciteit er naar verwachting aan de (voorbereiding op de) Ow besteed zal worden.

Wet kwaliteitsborging

Met de invoer van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (hierna: Wkb) verschuift de focus in de bouw van het vooraf verkrijgen van een vergunning naar het tijdens en achteraf kunnen aantonen dat wordt voldaan aan de eisen uit het Bouwbesluit 2012 en andere afgesproken kwaliteitseisen. De gemeente dient te controleren of het instrument voor kwaliteitsborging daadwerkelijk is toegelaten voor de betreffende gevolgklasse en of de kwaliteitsborger toestemming van de instrumentaanbieder heeft om te werken met dat instrument. De gemeente blijft verantwoordelijk voor het toezicht op de bestaande bouw en op de omgevingsveiligheid. Het nieuwe stelsel treedt stapsgewijs in werking en geldt naar verwachting vanaf 1 juli 2023 eerst voor bouwwerken in de laagste risicoklasse, zijnde Gevolgklasse 1.

Ook wat betreft de Wkb is het team Omgeving in 2022 flink bezig geweest inzichtelijk te krijgen wat de Wkb voor de werkzaamheden, voornamelijk voor de toezichthouders Bouw, gaat betekenen. Er zijn intenties om deel te nemen aan een proefproject voor 36 woningen. Voor het initiatief is een positief oordeel ontvangen van het ministerie. Het wederom uitstellen van de inwerkingtreding van de Wkb houdt een vlotte start echter tegen als ook de minimale capaciteit om het project handen en voeten te geven. Afstemming is nog gaande. Wel is inmiddels samen met de VNG een ketentest op de Wkb-processen uitgevoerd. Dit als positief ervaren en succesvol afgerond.

Er is een regionaal Wkb overleg waar aan deelgenomen wordt. Tevens is er een regionale werkgroep ingesteld om te bekijken of de constructieve toets regionaal kan worden opgepakt. Kortom, de gevolgen en de mogelijkheden die de Wkb met zich brengt, zijn volop in beweging. In het eerste half jaar van 2023, voordat de inwerkingtreding ingaat, zal verder gewerkt worden aan uitkristallisering van de Wkb.

Aanpak Stikstof

In 2019 is de Programma Aanpak Stikstof verworpen in een uitspraak van de Raad van State. Dit programma diende als systematiek voor het verlenen van vergunningen. Het gevolg hiervan was dat stikstof gerelateerde aanvragen flinke vertraging opliepen. Op dit moment werkt de overheid aan een nieuwe aanpak stikstof.

In de gemeente Twenterand ligt een groot beschermd Natura-2000 gebied: de Engbertsdijksvenen. Bovendien grenst de gemeente Twenterand in het Noorden direct aan een Natura-2000 gebied in de gemeente Ommen en aan de westzijde in een Natura-2000 gebied in de gemeente Wierden. Dat maakt dat er strengere eisen worden gesteld aan bouwobjecten en het realiseren van bedrijven.

De problematiek trekt een zware wissel op de voortgang in relatie tot bestemmingsplannen/omgevingsplannen. Daarnaast wordt op brede schaal gewerkt met AERIUS berekeningen om helder te krijgen wat de activiteiten voor gevolgen op de stikstofemissie. Er is echter veel onzekerheid en de materie is complex. Dit treft ook de vergunningverlenende taken betreffende specialisatie milieu, dat in uitvoering is overgedragen aan de ODT, flink. Het toetsen van gegevens en de berekening kost veel tijd en de beschikbare specifieke capaciteit is te mager om de doorlooptijden van de producten binnen de afspraken van de Dienstverleningsovereenkomst gerealiseerd te krijgen. Bij herhaling komt het voor dat beslistermijnen moeten worden verlengd. Prognose is dat dit in 2023 voort zal duren.

Ondermijning

Praktijkgevallen en onderzoeken hebben aangetoond dat de georganiseerde misdaad hun werkgebied verbreden. Waar het werkgebied zich voorheen leek te concentreren in de bruisende omgeving van de steden zijn er steeds meer tekenen dat ook het platteland het toneel is van criminele activiteiten. In die omgeving proberen criminelen goedwillende en niets vermoedende inwoners te strikken voor criminele activiteiten of hun er deelgenoot van te maken. Dit crimineel gedrag en bijbehorende activiteiten zijn bekend onder de naam ‘ondermijning’.

De overheid gaat in gezamenlijkheid ondermijning aanpakken. Om een bijdrage daaraan te leveren zal het team Omgeving capaciteit beschikbaar stellen om deel te nemen aan trainingen en projecten om ondermijnende activiteiten te signaleren en daartegen op te treden. Een recentelijk en goed voorbeeld hiervan zijn de garageboxcontroles die de gemeente Twenterand in nauwe samenwerking met een aantal ketenpartners heeft opgezet. Hierop wordt verder ingegaan in de hoofdstukken “Openbare orde en veiligheid” en “VTH – Juridische zaken”.

Kanaal Almelo – De Haandrik

De problematiek in relatie tot het kanaal Almelo-De Haandrik eist veel capaciteit van het Team Omgeving. Dit vanwege de schadeobjecten en het onderhoud aan het kanaal dat ook zijn voortgang moet hebben om achterstalligheid te voorkomen. De provincie Overijssel heeft tussen 2011 en 2016 kanaal Almelo-De Haandrik geschikt gemaakt voor grotere schepen. Vanaf die tijd kreeg de provincie meldingen van omwonenden/bedrijven dat er schade was ontstaan aan hun huizen en andere (bedrijfs)gebouwen en panden in de buurt van het kanaal. Inmiddels gaat het om ongeveer 400 panden. Hiervan zijn circa 270 panden in de gemeente Twenterand gesitueerd. Door de VTH-tak, maar ook door andere onderdelen van de organisatie is en wordt veel capaciteit besteed aan dit dossier.

De komende jaren zal de provincie ook weer onderhoud aan het kanaal moeten gaan uitvoeren. Het gaat dan om onderhoud aan beschoeiingen, wachtplaatsen en damwandprofielen. De wijze waarop en welke best beschikbare technieken toegepast kunnen worden om schades aan gebouwen en opstallen te voorkomen is nog in onderzoek. Bovendien zijn op dit moment funderingsonderzoeken gaande bij objecten die schade hebben gemeld. Daar waar het technisch mogelijk zullen herstelwerkzaamheden plaats gaan vinden.

Het onderhoud en het herstel aan objecten die schade hebben geleden eisen in veel gevallen dat er een omgevingsvergunning aangevraagd moet worden. Daarnaast zal toezicht nodig zijn en in bepaalde gevallen de inzet van een constructeur. Verwachting is dat het Team Omgeving nog enige jaren capaciteit op dit dossier moet blijven inzet zowel in de uitvoering als in de begeleiding, coördinatie en contacten tussen gedupeerden en de provincie of andere betrokken instanties.

Over het dossier en de betekenis ervan valt ook het een en ander te lezen onder de hoofdstukken “Bouw/Sloop/Monumenten/RO VTH”, “VTH – Juridische zaken” en “Programma Ruimte”.

Krapte op de woningmarkt

Versnelling woningbouw een van de grootste opgaven voor de gemeente Twenterand op dit moment. Hoe de gemeente Twenterand hier mee omgaat is vastgelegd in de ‘Woonvisie Twenterand 2022-2206’. Twenterand wil voldoende woningen bouwen voor de eigen inwoners en bijdragen aan de regionale groei. Door verbinding te leggen tussen de lokale en regionale groei wordt gezien als mogelijkheid om de woningbouw te versnellen.

Enkele acties uit de Woonvisie zijn:

• •

  550 woningen toevoegen voor de lokale woningbehoefte tot 2031.

• •

  Bijdragen aan de regionale vraag naar woningen.

Het realiseren van woningbouwversnelling via de sleutelprojecten en gebieden die zijn opgenomen in de regionale woonagenda.

De acties hebben direct te maken met de inzet van het Team Omgeving waar het gaat om omgevingsplannen, vergunningen, toezicht en handhaving. Bovendien betekent het dat er meer onderzoeken moeten worden gedaan aan bodemkwaliteit, geluidsaspecten en bijvoorbeeld stikstofemissies. Het toetsen van deze onderzoeken zal conform de afspraken en eisen worden voorgelegd aan de ODT. Dit vergt afstemming op organisatie breed niveau.

Huisvesting bijzondere doelgroepen

De gemeente Twenterand is een gastvrije gemeente en draagt haar steentje bij waar het gaat om de opvang van vluchtelingen, statushouders, asielzoekers, arbeidsmigranten en medemensen die om andere redenen in een noodsituatie zijn geraakt. Ten dele is dit verwoord in de Woonvisie. De situatie in de wereld vergt echter steeds weer nieuwe stappen en denkrichtingen. Dit eist brede overwegingen. Daarnaast is er tijdsdruk omdat het Rijk de regie wil voeren en het huisvesten wil verplichten. De gemeente Twenterand wil graag de regie houden en is aan de slag gegaan om allerlei mogelijkheden te onderzoeken. Flexwoningen zijn daarbij ook een optie. Uitgangspunt is bovenal dat er rekening gehouden wordt met elkaar.

Overspannen arbeidsmarkt

In 2022 is gebleken, vooral binnen het ruimtelijk domein, dat sprake is van een overspannen arbeidsmarkt. Dat heeft tot gevolg dat we zowel de structurele als de incidentele formatie niet kunnen versterken. Geluiden over capaciteitstekort en het gebrek aan personeel om vacatures mee op te vullen klinken overal uit Twentse gemeenten, maar ook vanuit de ODT.

Op de langere termijn kan deze onwenselijke ontwikkeling ertoe leiden dat beleidsdoelen niet gehaald kunnen worden. Denk hierbij aan de haalbaarheid van termijnen. Maar ook de dienstverlening en de vereiste kwaliteit kan in het gedrang komen. Oplossingen voor de korte termijn zijn het samenwerken met opleidingsinstituten, meer ruimte bieden voor stageplekken en sneller jonge mensen werven. In dat laatste schuilt het gevaar dat jonge mensen niet de kwaliteit kunnen leveren die nodig is om direct aan het werk te kunnen, simpelweg omdat ze vaak net een studie hebben afgerond en ongeschoold zijn in het specifieke vakgebied. Een lange termijn oplossing ligt niet voor handen.

De VTH-taken worden uitgevoerd door het team Omgeving. Het team Omgeving is onderdeel van afdeling Ruimte. De dagelijkse leiding is opgedragen aan een teamleider. Het team bestaat uit medewerkers met specifieke kennis binnen de domeinen Bouw/Sloop, Monumenten, Ruimtelijke Ordening en Openbare orde en Veiligheid. Bovendien heeft het team de taak om in afstemmende en coördinerende zin invulling te geven aan de milieutaken die overgedragen zijn aan de ODT. Zie bijlage 4 voor een overzicht van de functies en de daaraan gekoppelde fte’s.

Het team heeft een nauwe samenwerking met de ODT, Brandweer Twente, Politie, Waterschap en boa’s van buurgemeenten c.q. op basis van het regionaal convenant ‘Samenwerkingsovereenkomst Boa’s domein I’ en het convenant ‘Handhaving Regio Oost Nederland’ in relatie tot toezicht op de groene wetgeving in de buitengebieden.

Formatie

In 2022 is er veel personeelsverloop geweest binnen het team. Ook was sprake van langdurig ziekte en verlof. Die knelpunten die daardoor ontstonden zijn zoveel mogelijk opvangen door inhuur en het uitbesteden van dossiers. De capaciteit is in 2022 daarentegen wel uitgebreid met een milieuspecialist.

De formatie binnen het team Omgeving omvatte in 2022 33,12 fte (37,62 fte incl. inzet van de ODT).

Functies die in de kritieke massa van de kwaliteitscriteria voorkomen als toezichthouders Groen, medewerkers grondexploitatie en een planeconoom vallen niet binnen het team Omgeving.

Op dit moment staat er 1 functie vacant voor juridisch medewerker. De totale formatie voor 2023 van het team Omgeving komt daardoor uit op 32,56 fte (37,56 fte incl. inzet van Brandweer en ODT).

In dit UP valt onder de Nadere Uitwerking per onderdeel te lezen hoe de capaciteitsverhouding in relatie tot de werkvoorraad van 2022 of de prognose voor 2023 is.

De financiële en personele middelen die de vereiste formatie en uitvoering, als ook de deelname aan de ODT mogelijk moeten maken zijn geborgd in de programmabegroting onder drie verschillende kostenplaatsen, namelijk personele middelen, doorontwikkeling ODT en provinciale middelen VTH.

De ‘personele middelen’ bevat tevens een budget ‘flexibele schil’ waarmee knelpunten kunnen worden opgevangen.

Monitoren is het stelselmatig en systematisch verzamelen, bewerken en verstrekken van gegevens om na te gaan of en in hoeverre het gevoerde beleid effect heeft en/of de gestelde doel- en taakstellingen zijn of worden gehaald. Om verantwoording te kunnen afleggen over de inspanningen en resultaten zijn verschillende gegevens nodig. Deze gegevens moeten periodiek opvraagbaar zijn voor zowel managementdoeleinden (voortgang van de uitvoering) als voor periodieke verantwoording naar het college en de gemeenteraad. Ook de provincie dient hiervan, in het kader van het interbestuurlijk toezicht (hierna: IBT), op de hoogte te worden gesteld.

Voor de meeste VTH-taken worden registratiesystemen PowerBrowser en het Medewerkersportaal gebruikt, die een integrale behandeling van omgevingsdossiers mogelijk maken.

Kenmerkend voor PowerBrowser is dat de werkprocessen zelf te ontwikkelen en in te richten zijn, waardoor het systeem beter op de (specifieke) VTH-taken van de gemeente Twenterand kan worden afgestemd. Bovendien maakt de ODT ook gebruik van PowerBrowser, wat voor een snellere informatie-uitwisseling zorgt.

Ten aanzien van de toezichthoudende taak op gebied van Openbare Orde en Veiligheid wordt door de boa’s gebruik gemaakt van het registratieprogramma City Control. Dit programma voldoet aan de eisen van de Wet politiegegevens.

In 2022 zijn we gestart werkprocessen in kaart te brengen die onder de Omgevingswet bestaan en waar de verschillen met de huidige werkprocessen liggen. Ook wordt gekeken of en hoe dit in registratiesystemen belegd kan worden.

Bovendien zijn we in 2022 gestart met de ontwikkeling van een besturingsmodel. In de onderdelen die bij het besturingsmodel horen is het mogelijk om werkprocessen, diensten en producten (vergunningen, meldingen, inspecties) en prognoses toe te voegen. Ook is er ruimte voor het toevoegen van een toetsingsstrategie voor vergunningverlening en een toezichtstrategie voor toezicht en handhaving. Door de werkprocessen aan prognoses te koppelen wordt inzichtelijk wat de capaciteitsbehoefte voor de VTH-organisatie is. Daarnaast is er onder andere ruimte om projecten en werkzaamheden in het kader van VTH-ondersteunende dienstverlening toe te voegen.

Onder het besturingsmodel willen we ook inzichtelijk maken wat de capaciteitsbehoefte bij de plantoetsers is. Dat is tot op heden nooit inzichtelijk gemaakt.

Vooruitlopend op het besturingsmodel is in 2022 al wel een verbeterslag gemaakt in de modellen met producten en kengetallen bij APV vergunningverlening, RO beleid/vergunningverlening en de juridische dienstverlening.

Er liggen echter ook nog uitdagingen voor Twenterand wat betreft de monitoring. We zijn momenteel aan het onderzoeken hoe we beter datagedreven kunnen werken. Een tool voor het bijhouden van de uren per zaak of het realtime registreren van producten liggen daarbij ook als opties op tafel.

Tot de VTH-taken binnen de specialisaties Bouw/Sloop/Monumenten en RO behoren het tijdig afhandelen van aanvragen, meldingen en (principe)verzoeken, het uitvoeren van controles op de verleende vergunningen als ook op de naleving van de bestemmingsplannen en het behandelen van klachten/meldingen. De Brandweer Twente is verantwoordelijk voor de gebruikscontroles brandveiligheid. Over de activiteit ‘sloop’ dient opgemerkt te worden dat sloop met asbest een milieu gerelateerde activiteit is en om die reden is overgedragen aan de ODT.

Doelen, indicatoren en streefwaarden

Vanuit het programma Ruimte is het beoogd maatschappelijk effect ‘In Twenterand is het prettig wonen en werken’. Voor de VTH-taken binnen de specialisaties Bouw/Sloop/Monumenten en RO zijn de volgende, uit de doelenboom en op basis van het beleid VTH 2019-2022 afgeleide doelen, indicatoren en streefwaarden van belang voor het waarborgen van het beoogd maatschappelijk effect:

Vergunningverlening - Bouw/Sloop/Kap/Monumenten

Jaarlijks worden aanvragen ontvangen voor het verkrijgen van een omgevingsvergunning, toestemming Bouw. Hoeveel aanvragen ingediend worden, is vooraf niet te bepalen. Enige houvast om een prognose te stellen, is de voorraad van voorgaande jaren in combinatie met de ruimtelijke ontwikkeltrajecten die zijn afgerond.

Evaluatie 2022

De totale geplande werkvoorraad voor 2022 kwam uit op 482 zaken. Het gerealiseerde totaalaantal zaken bedraagt 371. Zie ook de volgende grafiek:

De inhoud van bovenstaande grafiek toont dat er een flinke toename in het aantal vergunningen voor wonen was in 2022.

Het aantal vooroverleggen is niet in kaart gebracht. Het bleek onterecht dat die in de capaciteitsberekening van vergunningverlening Wabo werden meegenomen. Dit wordt namelijk gedaan door de plantoetsers, en daarvan is de capaciteitsverhouding niet inzichtelijk gemaakt in dit UP. Het streven is dat vanaf 2023 wel te doen.

Ook is in 2022 ca. 65 uur aan capaciteit besteed aan de problematiek Kanaal Almelo-De Haandrik. Dit is niet in de bovenstaande grafiek opgenomen. Dat geldt ook voor de uren die de vergunningverleners hebben besteed aan de voorbereiding op de Ow.

In 2022 is één aanvraag, toestemming monumenten, binnen gekomen. Er zijn geen monumenten bijgekomen op grond van de Erfgoedverordening gemeente Twenterand. Dat betekent dat er in 2022 26 rijksmonumenten en 29 gemeentelijke monumenten bestonden, zoals blijkt uit de Erfgoedlijst van de gemeente Twenterand.

De gerealiseerde werkvoorraad heeft 3,09 fte aan capaciteit gekost. Voor deze taken was 2,45 fte gekwalificeerd personeel beschikbaar. Ondanks dat er gebruik is gemaakt van inhuur kon met de beschikbare fte’s de werkvoorraad niet worden voltooid. Dit heeft tot gevolg gehad dat er dossiers zijn uitbesteed aan een externe partij.

Conclusie

In 2022 zijn de taken adequaat uitgevoerd. In 2022 zijn 0 vergunning van rechtswege verleend. Daardoor is voldaan aan de streefwaarde van de indicator op het gebied van vergunningverlening (0 vergunningen van rechtswege).

Het beheersniveau was echter onvoldoende. Om de risico’s zoveel mogelijk te beperken is in 2022 gebruik gemaakt van inhuur en het uitbesteden van dossiers.

Programma 2023

Het programma voor 2023, dat in totaal 425 zaken bevat, ziet er als volgt uit:

In 2023 worden meer aanvragen verwacht binnen de categorie “Wonen” dan in 2022 geprognotiseerd was. In 2023 bestaat een reële kans dat de situatie rondom de schadewoningen aan kanaal Almelo-De Haandrik voor een toename van het aantal aanvragen zullen zorgen.

De categorie sloopvergunningen is uit de grafiek verwijderd, omdat dit volledig bij de ODT is belegd.

Het is moeilijk te voorspellen of de Ow in 2023 voor een toename van het aantal aanvragen gaat zorgen. Het is bekend dat er onder de Ow vergunningen kunnen worden aangevraagd voor buitenplanse omgevingsactiviteit (hierna: bopa). Vermoedelijk zullen dit soort vergunningen door medewerkers met een RO achtergrond worden opgepakt.

Er wordt in de eerste helft van 2023 rekening gehouden met een besteding van ongeveer 4 uur per week aan de (voorbereiding op de) Ow. Hierbij valt te denken aan het in kaart brengen van de nieuwe werkprocessen. Dat is niet meegenomen in de grafiek.

Mogelijke ontwikkelingen op het gebied van stikstof in 2023 kunnen gevolgen hebben voor de werkwijze en de capaciteit binnen de vergunningverlening. Hierin schuilt het gevaar dat wettelijke termijnen voor afhandeling onder druk komen te staan.

Voor het uitvoeren van het programma voor 2023 is 3,23 fte beschikbaar, maar is minstens 3,35 fte benodigd. Dit is onvoldoende om de geplande werkvoorraad te realiseren.

Afwijkingen en risico’s

Er is een risico dat de geplande werkvoorraad niet kan worden gerealiseerd. De voortgang wordt periodiek besproken met de vaste medewerkers en waar nodig wordt extra capaciteit ingezet of gebruik gemaakt van de mogelijkheid om dossiers uit te besteden. Hierdoor wordt zoveel mogelijk voorkomen dat er vergunningen van rechtswege ontstaan en kan de taakuitvoering adequaat en op een beheersbaar niveau uitgevoerd worden. Indien er vergunningen van rechtswege dreigen te ontstaan, zal een risico-inventarisatie gedaan moeten worden van de dossiers die de minste risico’s opleveren.

Kritieke massa

Voor de vergunningverlening toestemming bouw en RO zijn 2 fte’s beschikbaar. Beide op hbo-niveau. Op deze wijze wordt uitvoering gegeven aan de 5 activiteiten behorende bij deze taak en wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria. Zij fungeren ook als casemanager en hebben monumentenzorg in hun portefeuille. Op deze wijze wordt uitvoering gegeven aan de 6 activiteiten behorende bij deze taak en wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria.

Zie ook pagina 13 en 14 van het rapport borging kwaliteit uitvoering VTH-taken in bijlage 3.

Toezicht en Handhaving - Bouw/Sloop/Monumenten (incl. BAG/WOZ/BGT)

Het bouw- en slooptoezicht wordt in overeenstemming met de registratie in ons geautomatiseerd systeem gepland en uitgevoerd. Daarnaast is er samenwerking met de Brandweer Twente over de controles brandveiligheid. Daarbij geldt de afspraak met betrekking tot nieuwbouw dat de controles op brandveiligheid/ brandpreventie gezamenlijk worden uitgevoerd. Wanneer de controles tot handhaving leiden, neemt de toezichthouder bouw van de gemeente het proces over. Op deze wijze wordt voldaan aan de systematiek van het integraal Toezicht Protocol (hierna: iTP). Bovendien wordt gepland op basis van de risicoanalyse.

Risicoanalyse

Voor de toezichttaak binnen de specialisatie bouw en woning wordt voor 2023 onderstaande risicoanalyse gebruikt.

Samengevat betekenen de resultaten van de risicoanalyse Bouw, dat bij het verdelen van de capaciteit de objecten met een publieksfunctie meer toezicht-aandacht (rode en oranje cellen) ontvangen dan de objecten met de omschrijving ‘bouwwerken geen gebouw zijnde’ (groene cellen).

Evaluatie 2022

De totale geplande werkvoorraad voor 2022 kwam uit op ongeveer 432 objecten/zaken. In totaal zijn er in 2022 188 objecten/zaken gerealiseerd. Zie de volgende grafiek:

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat de prognose in 2022 fors hoger ligt dan de uitvoering. Wellicht heeft dat te maken dat de prognose voor 2022 geënt was op controles en niet op het aantal zaken. Aan een zaak kunnen namelijk meerdere controles hangen. Binnen de 188 zaken zijn in totaal 247 opleveringscontroles en 182 periodieke controles gedaan.

Het aantal brandveiligheidscontroles blijft achter in 2022. De oorzaak ligt bij de Brandweer. Om die reden wordt verwezen naar het hoofdstuk “Toezicht en Handhaving – Brandveiligheid” in dit UP.

Ook valt op dat er een stuk minder controles ontstaan t.a.v. de Basisregistratie Adressen en Gebouwen, de Basisregistratie Waarde Onroerende Zaken en de Basisregistratie Grootschalige Topografie (hierna: BAG/WOZ/BGT) zijn uitgevoerd dan gepland. De achterstand bleek minder hoog te zijn dan vooraf werd ingeschat. In 2022 is de achterstand vanuit ons vorig zaaksysteem ingelopen.

Verder is een afname te zien van het onderdeel “Ad hoc”. De prognose lag daar hoger omdat we controles hadden verwacht in het kader van kanaal Almelo-De Haandrik, echter daarvoor zijn onafhankelijke specialisten ingehuurd.

In totaal was er over 2022 1,5 fte aan capaciteit beschikbaar. Het aantal gerealiseerde objecten/producten heeft 1,56 fte aan capaciteit gekost. Gelet op de gegevens uit de grafiek, kan geconcludeerd worden dat de prognose over 2022 te hoog ingezet was.

Conclusie

In 2022 zijn de taken adequaat uitgevoerd en is het beheersniveau voldoende. Het aantal bestuurlijke (her)controles bouw/sloop in handhavingssfeer is 0 (<4 van het totaal aantal controles). Alle ontvangen klachten en meldingen zijn afgehandeld. Het percentage behandelde klachten ligt daardoor op 100%.

Derhalve wordt voldaan aan de streefwaarden voor de indicatoren van het onderdeel toezicht en handhaving.

Programma 2023

De prognose voor 2023 omvat in totaal 199 zaken. Zie onderstaande grafiek:

In 2023 zal de nadruk komen te liggen op controles wonen Cat 2. We houden rekening met een toename in het aantal vergunningaanvragen voor wonen dat zich door vertaalt in een toename in controles voor gebouwen met een woonfunctie.

Afgesproken is dat de toezichthouders Bouw het eerste half jaar na inwerkingtreding van de Wkb volgens de oude werkwijze zullen blijven toezien op objecten die onder gevolgklasse 1 vallen (bouwtechnische toets vooraf). Dit om risico’s tijdens de bouw zoveel mogelijk uit te sluiten. Dat houdt in dat de Wkb eerst geen invloed zal hebben op de geplande werkvoorraad.

Op dit moment loopt er een proefproject met de Wkb, waar ook de toezichthouder Bouw bij betrokken is. Naar verwachting zal het ongeveer 200 uur in beslag nemen om de Wkb en de impact daarvan op de gemeente te onderzoeken en in goede banen te leiden.

Per 2023 komt er een wettelijke verplichting voor kantoren bij, de zogenaamde Energielabel C. De verantwoordelijkheid om toe te zien op de energiemaatregelen die getroffen worden door kantoren om aan Energielabel C te voldoen, is bij de toezichthouders Bouw belegd. Naar verwachting gaat dit zo’n 150 uur kosten.

Om de geprognotiseerde werkvoorraad voor 2023 uit te kunnen voeren, is 1,95 fte benodigd. Met de beschikbare capaciteit van 1,67 fte is de doelstelling om vergunningverlening op een adequaat niveau te houden, niet haalbaar.

Afwijkingen en risico’s

De risico’s blijven met de huidige beschikbare capaciteit in onvoldoende mate beperkt. De taakuitvoering kan weliswaar adequaat uitgevoerd worden, maar is beheersniveau is onvoldoende. Er is te weinig capaciteit beschikbaar om voldoende toezicht te kunnen uitvoeren op de hoogste risico’s in het risicomodel, zoals gebouwen met publieksfunctie of een woonfunctie. Door tijdig te controleren worden risico’s in de bouwfase namelijk zoveel mogelijk beperkt en daarmee wordt voorkomen dat we bestuursrechtelijk moeten optreden. Dat is ook de lijn die ons VTH-beleid volgt.

Kritieke massa

De capaciteit van het bouw- en RO-toezicht heeft een omvang van 3 fte. Hiervan zijn 2 fte’s in vaste dienst en 1 fte is ingehuurd. Op deze wijze wordt uitvoering gegeven aan de 6 activiteiten behorende bij deze taak en wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria. Andere deskundigheidsgebieden met het accent bouw zijn ook ondergebracht bij bouwtoezicht, zoals bouwfysica, brandveiligheid constructieve veiligheid, geluid bouw en sloop zonder asbest. Op brandveiligheid wordt in het volgende hoofdstuk apart ingegaan.

Zie ook pagina 16, 17, 20, 21 en 22 van het rapport borging kwaliteit uitvoering VTH-taken in bijlage 3.

Vergunningverlening - Brandveiligheid

Het toetsen aan de normen brandveiligheid bij bouw en de organisatie van evenementen is voor zover van toepassing een taakonderdeel van het team Omgeving, specialisatie Bouw. Daarbij wordt, waar het specifiek gaat om woningen, getoetst door de vakspecialist Bouw en waar het gaat om bouwwerken binnen de categorie ‘Publiek’ (scholen, zorg etc.) en bedrijven de toets overgedragen aan de specialisten van de Brandweer Twente. Bij evenementen is in veel gevallen een combinatie gebruikelijk.

Evaluatie 2022

In totaal stonden er voor 2022 75 zaken op het programma. In werkelijkheid bestond de werkvoorraad in 2022 uit 107 zaken.

De Brandweer Twente doet verslag van haar taken in een separaat jaarverslag. Dat is te vinden in bijlage 5 van dit UP. Wij volgen de tekst en uitleg die de Brandweer daarbij geeft en zien geen noodzaak extra aanvullingen hierop te doen.

Conclusie

In 2022 zijn de taken adequaat uitgevoerd en is het beheersniveau voldoende.

Programma 2023

De werkvoorraad op deze taakuitvoering kent op basis van ervaring, normaliter, geen sterke fluctuaties. Voor 2023 zijn in totaal 104 zaken geprognotiseerd.

De Brandweer Twente maakt haar planning voor het volgende jaar inzichtelijk in een separaat Uitvoeringsprogramma. Dat is te vinden in bijlage 6 van dit UP. Wij volgen de tekst en uitleg die de Brandweer daarbij geeft en zien geen noodzaak extra aanvullingen hierop te doen.

Afwijkingen en risico’s

De taakuitvoering kan adequaat en op beheersniveau uitgevoerd worden.

Kritieke massa

Er is de afgelopen periode verloop van capaciteit geweest in het team. Het team is min of meer aan het verjongen. Het opfrissen is een goede ontwikkeling. De ervaring wordt echter ook gemist. Daarnaast is er vanwege het uitblijven van de Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb) de laatste jaren veel gebruik gemaakt van inhuur van externe capaciteit in plaats van werven van structurele capaciteit voor deze taken. Hiermee werd voorkomen dat er capaciteit op het taakveld bouw bovenmatig wordt wanneer de Wkb in werking treedt. Bij die inhuur werd altijd als eis gesteld dat ook brandveiligheid in haar/zijn pakket aanwezig moest zijn. Inmiddels is de inhuurcapaciteit vertrokken en wordt naarstig gezocht naar een nieuwe kracht met brandveiligheid in het pakket. Dat is nog niet gelukt. Op dit moment wordt ingezet op bijscholing van de bestaande capaciteit op specialisatie brandveiligheid. Tot die tijd wordt voor zover aan de orde afgestemd met de regiobrandweer.

Op deze wijze wordt uitvoering gegeven aan de 11 activiteiten behorende bij deze taak en wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria. Daarbij dient opgemerkt te worden dat de gemeente Twenterand binnen haar grenzen een beperkt aantal objecten kent die complex zijn.

Zie ook pagina 22 van het rapport borging kwaliteit uitvoering VTH-taken in bijlage 3.

Toezicht en Handhaving - Brandveiligheid

Brandweer Twente (hierna: de Brandweer) is belast met de taakuitvoering op het gebied van advisering en toezicht brandveiligheid. De gemeente Twenterand is als bevoegd gezag (eind)verantwoordelijk voor deze taak en de daaruit voortvloeiende bestuursrechtelijke handhaving (juridische procedure). De maatschappelijke doelstelling hierbij is het realiseren van een hoogwaardige uitvoering van taken en gezamenlijke projecten op het gebied van toezicht en het leveren van een relevante bijdrage aan meer veiligheid en betere naleving in Twente.

Risicoanalyse

Het ambitieniveau dat de Brandweer daarbij hanteert bij controles op brandveiligheid is vastgelegd in de Algemene Werkwijze Toezicht (hierna: AWT). De primaire risico-indeling in relatie tot het object als ook het gebruik zijn gebaseerd op het model ‘Risico Afwegingsmodel Toezicht’ (hierna: RAT). Zie ook bijlage 6 van dit UP voor de huidige risico-indeling van de brandweer.

Evaluatie 2022

Voor 2022 stonden er 50 controles in het kader van brandveilig gebruik op het programma. Er hebben in 2022 34 controles plaatsgevonden.

De Brandweer Twente doet verslag van haar taken in een separaat jaarverslag. Dat is te vinden in bijlage 5 van dit UP. Wij volgen de tekst en uitleg die de Brandweer daarbij geeft en zien geen noodzaak extra aanvullingen hierop te doen.

Conclusie

In 2022 zijn de taken op het gebied van advisering en toezicht brandveiligheid adequaat uitgevoerd, maar werd de planning niet gehaald. Er zijn geen directe aanwijzingen dat de uitgestelde controles tot een onacceptabel verhoogd risico leiden.

Het aantal bestuurlijke (her)controles brandveiligheid in handhavingssfeer is 0 (<4 van het totaalaantal controles). Daarnaast zijn alle ontvangen klachten en meldingen afgehandeld. Het percentage behandelde klachten ligt daardoor op 100%.

Derhalve wordt voldaan aan de streefwaarden voor de indicatoren van het onderdeel toezicht en handhaving.

Programma 2023

Voor 2023 staan er in totaal 35 te controleren objecten op het programma.

De Brandweer Twente maakt haar planning voor het volgende jaar inzichtelijk in een separaat Uitvoeringsprogramma. Dat is te vinden in bijlage 6 van dit UP. Wij volgen de tekst en uitleg die de Brandweer daarbij geeft en zien geen noodzaak extra aanvullingen hierop te doen.

Afwijkingen en risico’s

In 2023 vindt een wijziging plaats in de prioriteitenstelling van de toezichtaken van de Brandweer. De Brandweer wil meer prioriteit geven aan de risico’s die bij specifieke gebouwen, zoals corridorflats of portiekflats, en specifieke bewonersgroepen, zoals seniorencomplexen bestaan.

Om dat mogelijk te maken is de Brandweer voornemens om de groep in de laagste risicoklasse (zelfredzaam en wakend) niet te controleren in 2023. Dat betreft het thema publieke functies (27 objecten). In voorgaande jaren werden binnen dit thema over het algemeen slechts kleine gebreken geconstateerd met een beperkte invloed op de totale brandveiligheid van het pand en de vluchtveiligheid van de gebruikers.

Kritieke massa

Zie “Kritieke massa” onder het hoofdstuk Vergunningverlening - Brandveiligheid.

Beleid/vergunningverlening - Ruimtelijke Ontwikkeling

De primaire taken die voortvloeien uit de ontwikkeling van de ruimtelijke kwaliteit zijn indirect gekoppeld aan de Wabo VTH-taak. Dit zijn onder meer principeverzoeken, bestemmingsplannen, RO-advies Wabo en informatieverzoeken RO. Bij RO adviezen Wabo worden alleen de adviezen ten aanzien van de kruimelafwijkingen in de telling meegenomen. Bij informatieverzoeken RO worden de interne vragen van bijvoorbeeld vergunningverlening of handhaving in de telling meegenomen, maar ook de telefoontjes van externe partijen die nog geen principeverzoek zijn, de vragen van erfcoaches en andere verzoeken nog niet gelieerd aan een zaak.

Voor het grootste deel wordt de beschikbare capaciteit ingezet op de primaire taken. De overige capaciteit wordt ingezet op beleidstaken, met name in relatie tot de Ow.

In de paragraaf “Vergunningverlening – Bouw/Sloop/Kap/Monumenten” werd aangehaakt op het onderwerp Monumenten. Dit onderwerp raakt ook het werkveld van de ruimtelijke ontwikkeling. Zo wordt in alle actualisatieplannen een paragraaf opgenomen met daarin archeologische bepalingen, tenzij uit onderzoek is gebleken dat er geen archeologische of cultuurhistorische waarden worden aangetast. Er is een actuele archeologische en cultuurhistorische waardenkaart opgesteld in 2017. Bij partiële herzieningen vindt, indien noodzakelijk, onderzoek plaats.

Onder de Omgevingswet verdwijnen de actualisatieplannen. In de Omgevingsvisie is een apart hoofdstuk toebedeeld aan Monumenten.

Evaluatie 2022

Voor 2022 stonden er in totaal 376 zaken/producten op het programma. In werkelijkheid zijn er 317 zaken/producten gerealiseerd. Zie onderstaande grafiek:

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat de prognose in 2022 ruimer gesteld is dan de behaalde werkvoorraad.

Er worden, met uitzondering van de principeverzoeken, geen plannen en partiële herzieningen meer in behandeling genomen, aangezien de afhandelingstermijn dan niet gewaarborgd kunnen worden indien de Ow wel per 1 juli a.s. van kracht gaat. Er wordt nu geadviseerd nieuwe aanvragen onder de Ow in te dienen.

Bovendien hebben de medewerkers van RO beleid in 2022 veel tijd aan de (voorbereiding op de) Ow besteed. Dit varieert per persoon. Op voorhand is 1 fte volledig vrijgespeeld voor de Ow. Om die uren op te vangen is gebruik gemaakt van inhuur. De overige medewerkers hebben in totaal zo’n 352 uur besteed aan de Ow.

Verder zijn er ca. 176 uren besteed aan project- en stuurgroepen, zoals stedenbouw.

Er zijn een aantal categorieën verwijderd, toegevoegd en de uren per zaak zijn bijgewerkt. Zo is het aantal bestemmingsplannen regulier opgesplitst in bestemmingsplannen waar geen zienswijze wordt ingediend, waar wel een zienswijze wordt ingediend, maar geen beroep en waar wel een zienswijze én beroep wordt ingesteld.

Voor het uitvoeren van de taakstelling was in 2022 5,34 fte aan capaciteit beschikbaar. Er was 5,21 fte nodig om de werkvoorraad te realiseren.

Conclusie

De werkvoorraad is in 2022 in balans, zijn de taken adequaat uitgevoerd en is het beheersniveau voldoende. Aan de streefwaarde voor het ontwikkelen van bestemmingsplannen wordt ruimschoots voldaan (>3 bestemmingsplannen).

Programma 2023

De prognose voor 2023 wordt geënt op de werkvoorraad die er nu nog ligt. In totaal omvat de verwachte werkvoorraad voor 2023 310 zaken/producten. Zie onderstaande grafiek:

De Ow gaat een aantal producten in 2023 binnen het werkveld RO beleid wijzigen. Zo vervallen bestemmingsplannen en komt er 1 omgevingsplan. Ook kunnen er in 2023 bopa’s worden aangevraagd, zoals eerder beschreven in de paragraaf “Vergunningverlening – Bouw/Sloop/Kap/Monumenten”. De bopa’s zullen veelal de partiële herzieningen gaan vervangen. In de prognose is geen rekening gehouden met bijvoorbeeld het aantal bopa’s dat na de beoogde inwerkingtreding op 1 juli a.s. binnen komt.

In 2023 zal de groep RO’ers ongeveer dezelfde hoeveelheid capaciteit aan de (voorbereiding op de) Ow besteden als in 2022. Er is een transitieplan in ontwikkeling die een inschatting moet geven van hoeveel tijd extra nodig is voor het actueel houden van het Twenterands Omgevingsplan en hoe de capaciteitsverdeling en -omvang er na inwerkingtreding van de Ow uit gaat zien.

Om de voorspelde werkvoorraad in 2023 te realiseren, is 4,54 fte nodig. Er is 4,84 fte aan capaciteit beschikbaar. Dit is voldoende om de taken te kunnen uitvoeren.

Afwijkingen en risico’s

Er is een risico dat de geplande werkvoorraad niet kan worden gerealiseerd indien na inwerkingtreding van de Ow blijkt dat de prognose te laag is ingeschat. De voortgang wordt periodiek besproken met de vaste medewerkers en waar nodig wordt extra capaciteit ingezet. Hiermee wordt voorkomen dat er achterstand ontstaat en kan de taakuitvoering adequaat en op beheersniveau uitgevoerd worden.

Kritieke massa

De juridische aspecten van afwijkingsbesluiten zijn ondergebracht bij verschillende behandelaars binnen het team Omgeving. De (juridisch)medewerkers (vergunningverlening en ruimtelijke ordening) verdelen daarbij de zaken in binnenplanse (vergunningtoetsers) en buitenplanse (juridisch medewerkers RO) verzoeken, als ook de zogenaamde ‘kruimelafwijkingen’. Tevens geldt hier het vierogen principe en worden complexe zaken ook besproken met de juridisch adviseur.

Op deze wijze wordt uitvoering gegeven aan de 5 activiteiten behorende bij deze taak en wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria. Zie voor het overige “Kritieke massa” onder het hoofdstuk Vergunningverlening – Bouw/Sloop/Kap/Monumenten en pagina 19 en 20 van het rapport borging kwaliteit uitvoering VTH-taken in bijlage 3.

Toezicht en Handhaving - Ruimtelijke Ordening

De toezicht- en handhavingstaken in relatie tot bestemmingsplannen c.q. regels betreffende ruimtelijke ordening raken in de praktische uitvoering regelmatig de overige VTH-taken. De rode draad is het daadwerkelijk gebruik van gronden of objecten.

Het toezicht op de regels van ruimtelijke kwaliteit vindt plaats op basis van:

• •

  Bestemmingsplannen;

• •

  Omgevingsvergunningen (toestemming afwijkend gebruik);

• •

  Beeldkwaliteitsplannen;

• •

  Voorwaardelijke verplichtingen c.q. overeenkomst (bijv.: erfinrichtingsplan, sloop object);

• •

  Gebiedsgericht toezicht;

• •

  Gevelcontroles in relatie tot permanent recreatief verblijf.

De werkwijze binnen toezicht en handhaving RO volgt een vaste structuur en is als volgt:

Bij het opsporen van o.a. illegaal gebruik van gronden en/of objecten wordt hoofdzakelijk een piepsysteem aangehouden, voornamelijk in het buitengebied. Concreet houdt dit in dat de toezichthouder RO naar aanleiding van klachten, meldingen of een handhavingsverzoek de situatie op een locatie in kaart brengt. Daarnaast probeert de toezichthouder RO zo veel als mogelijk actief te controleren op strijdigheden en illegaal gebruik. Dit gebeurt in samenspraak met de andere toezichthouders van de gemeente. Zij stuiten bij controles in het kader van hun eigen taakuitvoering nog wel eens op illegaal gebruik en strijdigheden met het bestemmingsplan. Onderling vindt een goede uitwisseling van informatie plaats.

Voordat overgegaan wordt tot het opleggen van een handhavingsmaatregel zoals een last onder dwangsom of een last onder bestuursdwang dient eerst onderzocht te worden of een illegale situatie gelegaliseerd kan worden. Dit komt voort uit actuele jurisprudentie.

Bij het toezicht op en de handhaving van een goede ruimtelijke ordening ligt de nadruk op voorkantsamenwerking, waarbij de insteek is zo veel als mogelijk binnen de groene zone van het piramidemodel uit het VTH beleid Twente 2018-2022 te handelen. Dit leidt tot minder juridische slagkracht.

Risicoanalyse

Voor de toezichttaak binnen de specialisatie ruimtelijk ordening wordt voor 2023 onderstaande risicoanalyse gebruikt.

De resultaten van de risicoanalyse tonen, dat illegaal gebruik/bewonen en sloop (al of niet met asbest) hoog scoren in de risicoanalyse. Redenen daartoe zijn dat het gewijzigde gebruik in veel gevallen een negatieve invloed heeft op de leefomgeving. Invloeden die nadelig zijn voor de veiligheid en gezondheid. Daarnaast zijn de objecten niet altijd geschikt voor het gewijzigde gebruik, waardoor niet kan worden voldaan aan de eisen van de Bouwbesluit c.q. het geldend bestemmingsplan.

Evaluatie 2022

Het verwachte aantal controles/zaken voor 2022 betrof 160. Er zijn 142 controles/zaken gerealiseerd. Zie onderstaande grafiek:

Uit de grafiek valt af te leiden dat de gerealiseerde werkvoorraad en de prognose redelijk gelijk opgaan. Het grootste verschil zit in het aantal legalisatieonderzoeken dat is gedaan. Dit verschil is te verklaren doordat niet alle legalisatieonderzoeken geregistreerd worden in ons zaaksysteem. Hier is aandacht voor.

Er zijn een aantal categorieën verwijderd, toegevoegd en de uren per zaak zijn bijgewerkt. Zo zijn de inventariserende en spontane controles opgedeeld in categorieën, zoals illegale bewoning en illegaal gebruik etc., zoals die ook in het risicomodel staan.

Verder zijn de categorieën vergunningen afwijkend gebruik bestemmingsplan, voorwaardelijke verplichting erfinrichtingsplan en excessenbeleid/welstandsnota toegevoegd.

De toezichthouder RO heeft in 2022 naast bovengenoemde taken ook zo’n 1,5 uur per week capaciteit geleverd aan de Ow en zo’n 60 uur aan het versturen van brieven in het kader van Energielabel C.

De formatie bestond in 2022 uit 0,89 fte. Er was 0,98 fte aan capaciteit nodig om de werkvoorraad te realiseren.

Conclusie

In 2022 zijn de taken adequaat uitgevoerd en is het beheersniveau voldoende. Immers is het aantal bestuurlijke (her)controles RO in handhavingssfeer 5 (<6 van het totaal aantal controles). Daarnaast zijn alle ontvangen klachten en meldingen afgehandeld. Het percentage behandelde klachten ligt daardoor op 100%.

Derhalve wordt voldaan aan de streefwaarden voor de indicatoren van het onderdeel toezicht en handhaving.

Er is nauwelijks ruimte voor controles in het kader van voorwaardelijke verplichtingen. Hierdoor is geen zicht op grote overtredingen die het fundament van het planologisch regime aantasten. Dat is een onwenselijk effect. Om in kaart te brengen of er sprake is van grote overtredingen die het planologisch regime kunnen aantasten, is opschaling in het aantal controles op voorwaardelijke verplichtingen nodig.

Programma 2023

Voor 2023 staan er 160 controles/zaken op het programma. Zie de grafiek hieronder:

In 2023 zal meer ingezet worden op de controle van voorwaardelijke verplichtingen uit erfinrichtingsplannen. Het zou mooi zijn als hier intern meer de samenwerking kan worden gezocht met de toezichthouders Groen.

Ook zijn er meer controles toebedeeld aan illegaal gebruik en illegale bewoning.

De verwachting in 2023 is dat de toezichthouder RO meer capaciteit zal leveren om zich voor te kunnen bereiden op de komst van de Ow. Er wordt rekening gehouden met ca. 3 uur per week.

Voor de uitvoering van de toezicht- en handhavingstaken RO is in 2023 0,89 fte beschikbaar. Om de taakstelling te kunnen uitvoeren, is 1,12 fte benodigd.

Afwijkingen en risico’s

De risico’s blijven met de huidige beschikbare capaciteit in onvoldoende mate beperkt. De taakuitvoering kan weliswaar adequaat uitgevoerd worden, maar is beheersniveau is onvoldoende. Er wordt te weinig gecontroleerd om de risico’s van de hoogste risico categorieën, illegaal gebruik, bewoning en slopen, te beperken. Door beperkte capaciteit zijn we genoodzaakt een piepsysteem te hanteren en daardoor kunnen we niet streven naar gelijkheid.

Kritieke massa

Zie “Kritieke massa” onder het hoofdstuk Toezicht en Handhaving – Bouw/Sloop/Monumenten (incl. BAG/WOZ/BGT).

De taken in relatie tot de uitvoering van de bijzondere wet- en regelgeving, zoals de Alcoholwet (AW), de Wet op de kansspelen en lokale autonome verordeningen, waaronder de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) hebben direct te maken met het werkprogramma ‘Openbare Orde en veiligheid’.

Dit hoofdstuk wordt specifiek toegespitst op de vergunningverleners en de boa’s. Echter, deze groep wordt ook ondersteund door een adviseur openbare veiligheid.

Doelen, indicatoren en streefwaarden

Het beoogd maatschappelijk effect is ‘Twenterand is een veilige gemeente’. Ten aanzien van het onderdeel Openbare orde en veiligheid zijn de volgende, uit de doelenboom en op basis van het beleid VTH 2019-2022 afgeleide doelen, indicatoren en streefwaarden van belang voor het waarborgen van het beoogd maatschappelijk effect:

Vergunningverlening - APV, AW en bijzondere wetten

De APV bevat een veelheid aan regels met betrekking tot diverse activiteiten in en buiten de openbare ruimte. Daarnaast bevat de APV eisen waaraan voldaan moet worden om bijvoorbeeld parkeerexcessen te voorkomen, wildgroei in reclame-uitingen te voorkomen, sluitingstijden, etc. Om regels met betrekking tot de APV te verankeren en te actueel te houden, is het nodig om beleid op te maken en regelmatig, in ieder geval jaarlijks, te actualiseren. Tot de AW behoren regels die gelden voor het exploiteren van een horecabedrijf, maar ook het hebben van een kansspelautomaat.

Evaluatie 2022

Tot de werkvoorraad behoren niet alleen aanvragen, maar ook meldingen, vooroverleggen, verleende vergunningen en intrekkingen. In totaliteit stonden er voor 2022 390 producten op het programma. Er zijn 404 producten gerealiseerd in 2022. Zie de onderstaande grafiek:

Wat opvalt aan bovenstaande grafiek is dat er over het algemeen meer aanvragen zijn binnen gekomen dan geprognotiseerd.

Er zijn een aantal categorieën verwijderd, toegevoegd en de uren per zaak zijn bijgewerkt. Zo komt de vergunning Kansspelautomaat te vervallen, aangezien deze al onder organiseren kansspel valt. Er was dus sprake van een dubbeling. De uren per zaak zijn onder andere bij de vergunning Alcoholwet aangepast, aangezien hier ook een screening en een bibob toets wordt gedaan.

De beschikbare capaciteit betrof in 2022 1,25 fte. De gerealiseerde werkvoorraad heeft 1,70 fte aan capaciteit gekost.

Conclusie

In 2022 zijn de taken adequaat uitgevoerd. Aan de streefwaarde voor de indicator aantal te laat verleende evenementvergunningen B/C (0%) wordt voldaan. Daarnaast zijn alle ontvangen aanvragen en meldingen tijdig behandeld.

Er is personeelsverloop geweest en dat is niet opgevangen. De capaciteitsknelpunten zijn binnen de bestaande capaciteit opgelost. De beheersbaarheid van risico’s is echter een punt van aandacht.

Programma 2023

In totaal worden er in 2023 357 producten geraamd. Zie onderstaande grafiek:

In 2023 wordt de bomenverordening naar verwachting geactualiseerd. De uren die daarvoor geraamd worden zijn meegenomen in de werkvoorraad.

Niet meegenomen in de prognose is de capaciteit die de vergunningverleners inzetten op de (voorbereiding op de) Ow. Naar verwachting zullen de vergunningverleners zo’n 176 uur in totaal (4 uur in de week) spenderen aan de Ow in 2023.

Om de geplande werkvoorraad uit te kunnen voeren, is minstens 1,37 fte aan capaciteit benodigd. Er is naar verwachting 1,13 fte aan capaciteit beschikbaar in 2023. Vrijwel zeker gaan er capaciteitsknelpunten ontstaan.

Afwijkingen en risico’s

Er is een risico dat de geplande werkvoorraad (weer) overschreden wordt. Dat risico leidt er samen met het capaciteitstekort dat vorig jaar ontstaan is toe dat de taakuitvoering en het beheersniveau onder druk komen te staan. De voortgang wordt periodiek besproken met de vaste medewerkers. Mogelijk moet gebruik worden gemaakt van inhuur of het uitbesteden van dossiers. Echter, dat zijn oplossingen voor de korte termijn. Voor de langere termijn moet wellicht geprioriteerd worden in de taken of structureel capaciteit worden toegevoegd.

Kritieke massa

Hoewel er voor deze taken nog geen kwaliteitscriteria gelden heeft het college wel de intentie uitgesproken om op termijn alle VTH-taken volgens de kwaliteitscriteria uit te voeren. Voor deze taak zijn 2 medewerkers (1,47 fte) beschikbaar. Daarvan wordt een gedeelte gereserveerd voor de behandeling van kapvergunningen. Ook hier ligt de taak van casemanager bij de medewerkers die vergunningverlening als hoofdtaak hebben. Daarnaast doen zij beleidstaken, zoals het actueel houden van de APV. Op deze wijze wordt uitvoering gegeven aan de activiteiten behorende bij deze taak. In relatie tot de kwaliteit is aangesloten bij de kwaliteitscriteria – voor zover ze voor dit onderdeel toepasselijk zijn - die gelden voor de taken vergunningverlening die wel expliciet zijn genoemd in de kwaliteitscriteria en raakvlakken hebben.

Zie ook pagina 15 van het rapport borging kwaliteit uitvoering VTH-taken in bijlage 3.

Toezicht en Handhaving – APV, AW, bijzondere wetten

Het toezicht op en de handhaving van de verleende vergunningen en gedane meldingen wordt uitgevoerd door de toezichthouder die ook bevoegd is om als boa op te mogen treden. Gemakshalve worden deze toezichthouders in dit UP aangeduid als boa’s.

De nadruk ligt op klachtenafhandeling, controles B- en C- evenementen en controles AW. Toezicht en handhaving op parkeerhinder, hondenbeleid, zwerfvuil, het gebruik van de openbare ruimte en illegale kap (laatste in samenwerking met toezichthouder RO) behoren echter ook tot de taakstelling van een boa.

De boa besteed veel van de beschikbare capaciteit aan surveillance. Surveillance leidt niet altijd tot optreden van de boa, in de zin van het geven van een waarschuwing of het uitschrijven van een proces verbaal (hierna: PV).

Risicoanalyse

Zoals in het algemeen deel van dit UP werd aangegeven, is er een nieuwe risicoanalyse ontwikkeld. De resultaten daarvan behoeven op detailniveau nog afstemming en moeten daarna bestuurlijk worden voorgelegd voor vaststelling.

Bestuurlijk is er behoefte om de boaformatie te evalueren. Om die reden zijn de conceptresultaten van de risicoanalyse voor de boataken in bijlage 1 toegevoegd. De boataken worden gepland in relatie tot de ontvangen vergunningaanvragen en de conceptresultaten van de risicoanalyse. Indien de conceptresultaten van de risicoanalyse naar aanleiding van afstemming op detailniveau wijzigen, verandert de prioritering van de boataken wellicht ook.

Evaluatie 2022

In totaal stonden er voor 2022 975 controles op het programma. Er zijn 851 controles in 2022 verricht. Zie onderstaande grafiek:

Uitschieters uit bovenstaande grafiek vormen de categorieën “controle naleving hondenbeleid” en “overlast (waaronder geluid en stank)”. Die komen voort uit de boa-enquête “Daar moet tegen opgetreden worden”. Deze enquête is door Gemeentebelangen Twenterand onder de inwoners van Twenterand gehouden om ergernissen ten aanzien van de openbare ruimte in kaart te brengen. Daaruit is een prioriteitenlijst handhaving ontstaan.

In 2022 hebben we meer ingezet op het tegengaan en voorkomen van jeugd(overlast). Die resultaten zijn niet separaat in bovenstaand overzicht opgenomen, maar worden onder verschillende categorieën weg geschreven, zoals overlast, zwerfvuil, vuurwerk en carbid schieten.

Overige taken die inherent zijn aan de functie-uitoefening van boa’s (meer dan bij andere functies), zijn onder andere de verplichte bijscholing (ter voorkoming van verlies van bevoegdheden), overleggen met ketenpartners (zoals politie) en rapportages. Tot op heden werd geen rekening gehouden met de capaciteit die op deze taken moest worden ingezet. Al met al gaat het om zo’n 909 uur dat de huidige formatie aan overige taken kwijt is. Met ingang van 2022 worden die uren meegewogen.

De capaciteit omvatte in 2022 2,89 fte. De gerealiseerde werkvoorraad heeft 3,16 fte aan capaciteit gekost.

Conclusie

In 2022 zijn de taken niet adequaat uitgevoerd en was het beheersniveau onvoldoende. Aan de streefwaarden voor de indicatoren aantal controles A/B-evenementen (>30), aantal controles C-evenementen (>3), controles leeftijd (>20) wordt niet voldaan. Er bestaan geen onaanvaardbare risico’s van het niet voldoen aan de streefwaarden.

Bovendien zijn er geen bestuurlijke boetes geïnd in 2022, omdat er nog geen Verordening is vastgesteld en zijn alle ontvangen klachten/meldingen, 231 in totaal, behandeld. Hierdoor wordt ook aan de streefwaarden voor deze indicatoren voldaan.

Programma 2023

In totaal staan er voor 2023 778 controles op het programma. De planning ziet er als volgt uit:

In 2021 is het integraal veiligheidsplan vastgesteld (hierna: IVP). In het IVP worden een aantal prioriteiten gesteld voor de komende jaren. Die prioriteiten zijn tot stand gekomen op basis van data-analyse en klankborden met interne en externe samenwerkingspartners en inwoners. Ook wordt aangesloten bij regionale en landelijke ontwikkelingen. Er wordt in het IVP prioriteit gegeven aan leefbaarheid en fysieke verloedering, ondermijning/georganiseerde misdaad, zorg, jeugd en veiligheid, crisisbeheersing en overige thema’s zoals woninginbraken, gedigitaliseerde criminaliteit, keurmerk veilig ondernemen, verkeersveiligheid en veiligheid bij evenementen.

Het is de bedoeling dat de taakstelling van de boa’s zoveel mogelijk afgestemd wordt op het IVP. Echter, gezien het capaciteitstekort dat in 2022 ontstaan is, was het niet mogelijk de werkvoorraad van 2022 over te nemen als prognose voor 2023. We waren genoodzaakt de hoeveelheid reguliere taken te reduceren en zoveel mogelijk passend te maken naar de beschikbare capaciteit. Om daarbij risico’s zoveel mogelijk uit te sluiten, zijn de conceptresultaten van de risicoanalyse naast de prognose gelegd (zie bijlage 1 van dit UP). We hebben geprobeerd de taakverdeling zo te maken dat het meeste aandacht wordt besteed aan de hoogste risicocategorieën. Die categorieën komen echter niet overeen met de categorieën die vanuit het IVP prioriteit horen te krijgen, gebaseerd op lokale ambities en doelstellingen. De categorieën die uit het IVP voortvloeien staan weliswaar in de conceptresultaten van de risicoanalyse genoemd, maar vallen niet binnen de hoogste risico’s.

Zie bijlage 2 voor een prognose die meer geënt is op de prioriteiten uit het IVP , zonder tekort te doen aan de hoogste risico’s uit de conceptresultaten van de risicoanalyse in bijlage 1. Om die prognose te kunnen realiseren is structureel versterking nodig.

Het streven is in 2023 beter inzichtelijk te maken wat de resultaten zijn van het taakaccent tegengaan en voorkomen van jeugd(overlast). Hier is in de conceptversie van de risicoanalyse al wel rekening mee gehouden.

In de prognose is geen rekening gehouden met projectmatige controles, zoals controleren op overlast van campers en caravans, maar ook controles op zendmasten, omdat daar simpelweg geen capaciteit voor is. Dit gebeurt nu alleen op repressieve wijze: handelen op basis van signalen of spontaan een overtreding ontdekken. Het streven is hier meer preventief te handen, middels projectmatig toezicht.

Om de voorgenomen werkvoorraad te realiseren, is 2,97 fte nodig. Er is 2,89 fte aan capaciteit beschikbaar. Dat is voldoende om de planning uit te kunnen voeren.

Afwijkingen en risico’s

Er is een risico dat de geplande werkvoorraad niet gerealiseerd kan worden. Dat risico leidt er samen met het capaciteitstekort dat vorig jaar ontstaan is toe dat de taakuitvoering en het beheersniveau onder druk komen te staan. De voortgang wordt periodiek besproken met de vaste medewerkers. Mogelijk moet gebruik worden gemaakt van inhuur. Echter, dat zijn oplossingen voor de korte termijn. Voor de langere termijn moet wellicht geprioriteerd worden in de taken of structureel capaciteit worden toegevoegd.

Kritieke massa

Hoewel er voor deze taken nog geen kwaliteitscriteria gelden heeft het college wel de intentie uitgesproken om op termijn alle VTH-taken volgens de kwaliteitscriteria uit te voeren. Het betreft 3 Boa’s die ook specialiteit Alcoholwet in hun bevoegdheden hebben. Twee Boa’s hebben bevoegdheden in Domein II (Milieu, Welzijn en Infrastructuur) en één Boa in Domein I (Openbare Ruimte). De Boa heeft voldoende ervaring en zijn kennis is actueel. De Boa’s werken ook buiten kantooruren en kennen een werkweek van 36 uur. Tevens is er een praktische samenwerking met de Boa’s van de buurgemeenten. Op deze wijze wordt uitvoering gegeven aan de activiteiten behorende bij deze taak en genoemd zijn in het kader achter de aanduidingen a tot en met d als ook de bijvoeging onder d. Deze activiteiten zijn overgenomen uit de kwaliteitscriteria 2.2. In relatie tot de kwaliteit is aangesloten bij de kwaliteitscriteria die gelden voor de toezicht- en handhavingstaken die wel expliciet zijn genoemd in de kwaliteitscriteria.

Zoals hierboven al aan bod kwam, hebben 2 van de 3 Boa’s die de gemeente Twenterand in dienst heeft bevoegdheden in Domein II en vervullen in voorkomende gevallen hun taak hierin. Met name waar het gaat op de Wet natuurbescherming en lokale regels. In voorkomende gevallen wordt in afstemming met de ODT een specialistische Boa ingezet. Daarnaast wordt ook deelgenomen aan regionale projecten.

Op deze wijze wordt door de Boa’s uitvoering gegeven aan de 5 activiteiten behorende bij de taak buitengewone opsporing natuur, milieu en fysieke leefomgeving en wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria.

Zie ook pagina 17, 18 en 20 van het rapport borging kwaliteit uitvoering VTH-taken in bijlage 3.

De uitvoering van VTH-taken binnen het omgevingsrecht, de bijzondere wetten en lokale regelgeving is handen van de juridisch medewerkers van het team Omgeving. Het gaat dan met name om de behandeling van bezwaren tegen verleende vergunningen of intrekkingen en besluiten in relatie tot handhavingstaken. Bovendien ontwikkelen zij lokale regelgeving en worden VTH-producten juridisch getoetst. Het team Omgeving voert de juridische taken die zich (eventueel) aandienen in relatie tot de VTH-taken binnen de beschikbare formatie uit. Het betreft handhavingsbeschikkingen, zienswijzen, bezwaar en (hoger) beroep. Dit geldt ook voor juridische trajecten die voortvloeien uit de taak vergunningverlening. Daarnaast fungeren de juridisch medewerkers als vraagbaak ten behoeve van de taakonderdelen van het team. Voor het overige bestaat de taakuitvoering uit juridische advisering, collegiaal toetsen van diverse juridisch getinte producten en het actueel houden van wet- en regelgeving in relatie tot de VTH-taken. Mediation wordt als mogelijkheid aangeboden door de gemeente om op een andere wijze dan een gerechtelijke procedure tot geschillenbeslechting te komen.

Evaluatie 2022

Voor 2022 waren in totaal 35 zaken geraamd. Er zijn er 162 behandeld in 2022. Zie onderstaande grafieken:

Tussen de prognose en de werkvoorraad is over 2022 een groot verschil te bemerken in bovenstaande grafieken. Binnen dit onderdeel is de monitoring in 2022 verbeterd. Bovendien hebben we kengetallen voor de uren per zaak in beeld gebracht, waardoor we nu ook capaciteit aan dit onderdeel kunnen hangen.

Wat opvalt in de grafieken is dat er relatief veel zienswijzen en bezwaren zijn behandeld. Dit is inclusief de 6 bezwaren die in het kader van Kanaal Almelo de Haandrik zijn ontvangen.

De juridisch medewerker voert daarnaast in het kader van de Wet Bibob toetsen uit voor omgevingsvergunningen, activiteit bouwen en verzorgt sluitingen in het kader van de Opiumwet. In 2022 zijn er 2 sluitingen geweest. Die zijn geregistreerd onder “Beschikkingen LOB”.

De juristen hebben naast de taken in de grafieken ook capaciteit geleverd aan de Ow, zo’n 112 uur. Ook loopt er een pilot huisvesting arbeidsmigranten waar ca. 30 uur aan besteed is.

Verder worden er voortaan jaarlijks een aantal uren geraamd voor het bijwonen van jurisprudentiebijeenkomsten, namelijk 96 uur in totaal.

Om de werkvoorraad uit te kunnen voeren, was 2,67 fte beschikbaar. De werkvoorraad heeft daadwerkelijk 2,68 fte aan capaciteit gekost.

Conclusie

De werkvoorraad is in 2022 in balans, zijn de taken adequaat uitgevoerd en is het beheersniveau voldoende.

Programma 2023

De werkvoorraad voor 2023 wordt geschat op 188 zaken. Zie ook de volgende grafieken:

Op het moment van schrijven van dit UP is reeds bekend dat er 5 bezwaren in het kader van Kanaal Almelo de Haandrik, 17 omtrent padelbanen en 2 ten aanzien van de huisvesting van arbeidsmigranten worden behandeld in het boekjaar 2023.

Verdere capaciteit wordt in 2023 ingezet op:

• •

  Verordeningen en beleidsstukken die in 2023 ontwikkeld of geactualiseerd dienen te worden (o.a. erfgoedverordening, beleid omtrent de adviescommissie welstand en de verordening bestuurlijke boete voor overlast in de openbare ruimte (o.b.v. de APV en de Afvalstoffenverordening);

• •

  De juridische advisering en ondersteuning van de interne organisatie;

• •

  Het bijwonen van jurisprudentiebijeenkomsten, inherent aan de kwaliteit van de dienstverlening;

• •

  Deelname aan diverse projectgroepen en het opstellen van verordeningen en documenten m.b.t de Omgevingswet;

• •

  Deelname aan pilots m.b.t interne projecten (bijv. huisvesten vluchtelingen, statushouders en arbeidsmigranten).

De capaciteit die daarvoor geraamd dient te worden is niet meegenomen in de capaciteitsverhouding hieronder.

Om de geplande werkvoorraad uit te kunnen voeren, is 3,48 fte aan capaciteit benodigd. Er is naar verwachting 2,75 fte aan capaciteit beschikbaar in 2023. Vrijwel zeker gaan er capaciteitsknelpunten ontstaan.

Afwijkingen en risico’s

Er is een risico dat de geplande werkvoorraad overschreden wordt. Dat risico leidt er toe dat de taakuitvoering en het beheersniveau onder druk komen te staan. De voortgang wordt periodiek besproken met de vaste medewerkers. Mogelijk moet gebruik worden gemaakt van inhuur of het uitbesteden van dossiers. Echter, dat zijn oplossingen voor de korte termijn. Voor de langere termijn moet wellicht geprioriteerd worden in de taken of structureel capaciteit worden toegevoegd.

Kritieke massa

Betreffende de overige Wabo-taken, bijzondere wetten en lokale autonome regelgeving worden de juridische aspecten afgehandeld door de juridisch medewerker. Het betreft 1 fte met dien verstande dat de andere 2 juridisch medewerkers (voor handhaving) ook taken binnen het aspect vergunningverlening behandelen. De 2 fte’s juridisch medewerkers voor handhaving hebben ieders hun specialisatie, maar werken ook samenwerkend en afstemmend.

Zij zijn allen onderdeel van inmiddels een jong team die qua opleiding voldoet. De ervaring groeit met de dag. Daarnaast is er altijd een mogelijkheid en de bereidheid om hoor en wederhoor te plegen bij ervaren collega’s en bij de juridisch adviseurs. Bovendien wordt gebruik gemaakt van het 4-ogenprincipe. Daarbij worden stukken collegiaal tegen gelezen.

Op deze wijze wordt uitvoering gegeven aan de 4 activiteiten behorende bij deze taak en wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria. Zie ook pagina 18 en 19 van het rapport borging kwaliteit uitvoering VTH-taken in bijlage 3.

Alle uitvoerende, aan milieubelastende activiteiten gebonden, milieutaken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving en een aantal met name genoemde specialistische adviestaken (geluid, bodem en asbest) worden uitgevoerd door de ODT. Uitzondering hierop is beleid en uitvoering ten aanzien van asbestbodem. Dat is uitbesteed aan Projectbureau BAS.

Doelen, indicatoren en streefwaarden

Het beoogd maatschappelijk effect is ‘een duurzame en leefbare omgeving’. In 2022 is het VTH-beleidsplan van de ODT geactualiseerd. Echter, deze is nog niet vrijgegeven voor bestuurlijke vaststelling. Dat volgt in 2023.

Ten aanzien van het onderdeel Duurzaamheid, Milieu en VTH 2022 zijn de volgende, uit de doelenboom en op basis van het huidige beleid VTH 2019-2022 afgeleide doelen, indicatoren en streefwaarden van belang voor het waarborgen van het beoogd maatschappelijk effect:

Risicoanalyse

Voor het jaar 2023 worden dezelfde risicoanalyses gebruikt als voor het jaar 2022. Er is een nieuwe risicoanalyse opgeleverd door de ODT. Zodra het geactualiseerde VTH-beleid Twente wordt vrijgegeven, zal deze samen met de nieuwe risicoanalyse van de ODT bestuurlijk worden voorgelegd ter vaststelling.

Resultaten en verwachtingen ODT

Hieronder volgt een beschouwing van de resultaten die op het moment van schrijven van dit UP bekend zijn in relatie tot prognoses en beleidsdoelstellingen. De jaarcijfers zijn op het moment van schrijven van dit uitvoeringsprogramma nog niet bekend. De ODT hanteert een periode van januari tot januari, terwijl in Twenterand de cijfers van oktober tot oktober worden gebruikt. Uitgegaan is van de rapportage over de eerste drie kwartalen van 2022 van de ODT, in combinatie met de cijfers van het laatste kwartaal van 2021 (waarvan de cijfers vervat zijn in het jaarverslag over 2021). Inmiddels is het door verbetering van de monitoring bij de ODT makkelijker realtime gegevens de genereren. Om die reden zijn de cijfers voor 2022 al verzameld, m.u.v. de projecten en de overhead uren. Mogelijk wijken de cijfers in het jaarverslag van 2022 in geringe mate af van de realtime cijfers uit PowerBI.

In 2022 is er een tekort aan capaciteit ontstaan t.o.v. de werkvoorraad, voornamelijk binnen het onderdeel Advies en Vergunningverlening.

Voor 2022 hadden we voorgesorteerd op versterking voor de ODT met structureel 0,5 fte. Dat bleek later in 2022 niet haalbaar. De prognoses voor 2022 zijn in dit hoofdstuk daarom geënt op een situatie waarbij die 0,5 fte versterking inberekend was. Feitelijk ligt de prognose dus lager.

De prognoses in de samenvatting zijn echter wel gebaseerd op de inbreng zonder 0,5 fte.

We houden rekening met een naheffing over 2022 om dat verschil te vereffenen. Desondanks is recentelijk wel groen licht gegeven voor structurele versterking met 0,5 fte. Dat geeft verlichting voor het programma 2023.

We bemerken dat de ODT al jaren aaneen niet in staat is 100% aan geprognotiseerde periodieke controles uit te voeren. Het haalbaarheidspercentage blijft hangen op 80-85%. Dat is een onwenselijk effect.

Om die reden hebben we het aantal periodieke controles voor 2023 verlaagd ten opzichte van wat de ODT voorstelde, zodat de ODT kan streven naar een haalbaarheidspercentage van 100%.

Wat ook verlichting geeft voor het programma van 2023, is dat de kengetallen uren per product zijn herzien. Dit zorgt er voornamelijk binnen Vergunningverlening voor dat we meer producten voor dezelfde capaciteit kunnen uitvragen. Uiteindelijk wordt afgerekend op daadwerkelijke gemaakte uren per product.

Verder is opvallend de hoge werkvoorraad die de ODT op onderdelen heeft liggen. De werkvoorraad is overigens niet in de onderstaande grafieken in dit hoofdstuk meegenomen.

In 2022 zijn op bestuurlijk niveau afspraken gemaakt in de vorm van ‘out of the Box maatregelen’ zodat er meer capaciteit ingezet kan worden op zaken die prioriteit moeten hebben zoals stikstof, het toetsen van aanvragen en MER-beoordelingen. Capaciteit wordt gewonnen door het toets niveau van meldingen tijdelijk te verlagen, incomplete aanvragen na 4 weken te weigeren in plaats van nog een keer contact leggen dat er nog stukken nodig zijn. Maar ook door minder snel een last onder dwangsom op te leggen. Dat raakt de kwaliteit, maar is in relatie tot de nijpende situatie aanvaardbaar.

De maatregelen hebben gedeeltelijk effect gehad, bijvoorbeeld bij vergunningen industrie, adviezen geluid en meldingen. Echter, de algemene instroom, vergunningen agrarisch, adviezen lucht/geur en de juridische werkvoorraad zijn nog steeds zorgelijk. De maatregelen worden om die reden verlengd, zodat deze ook in 2023 gelden.

Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving

Voor het taakveld Vergunningen wordt de vergunningenstrategie gehanteerd, die is opgenomen de huidige VTH Beleid Twente. Deze strategie biedt de algemene kaders en uitgangspunten voor vergunningverlening en de verschillende keuzemomenten hierin.

Voor het taakveld toezicht en handhaving zijn al geruime tijd strategieën in gebruik. Door toezicht te houden wordt gecontroleerd of wordt voldaan aan wet- en regelgeving en vergunningvoorschriften worden nageleefd. Voor de toezichthouders die de controle uitvoeren maakt de toezichtstrategie duidelijk hoe zij hun werk moeten uitvoeren. Ook geeft het inzicht in de verschillende soorten controles. Deze controles komen nader uitgewerkt ook aan de orde in de Producten en Diensten Catalogus (hierna: PDC). Om vervolgens, indien nodig, een goede uitvoering te geven aan handhaving, sluiten we aan bij de Landelijke Handhavingsstrategie (hierna: LHS). Beide strategieën zijn ook opgenomen in het uniforme VTH Beleid Twente.

In de geactualiseerde versie van het VTH-beleid Twente is een nieuwe versie van de Landelijke Handhavingsstrategie Omgevingsrecht opgenomen.

Hieronder worden eerst de VTH-taken (wettelijke basistaken) besproken. De Adviezen en Projecten (de plustaken) komen verderop in dit hoofdstuk aan de orde.

Evaluatie 2022

Een inschatting maken van hoeveel aanvragen en meldingen er in een jaar binnen zullen stromen, is erg lastig, aangezien dit afhankelijk is van de marktvraag. Zie hieronder de werkvoorraad ten aanzien van de vergunningverlening van de ODT in 2022. In totaal zijn er 268 producten gerealiseerd. Er waren 219 producten geprognotiseerd.

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat er twee uitschieters zijn: het aantal meldingen activiteitenbesluit en het aantal meldingen BBK. Het is op voorhand niet goed te bepalen hoeveel meldingen er binnen zullen komen. Dit is vraag gestuurd.

Ten aanzien van de toezicht en handhaving taken bij de ODT is eveneens een overzicht van de in 2022 bestaande werkvoorraad opgemaakt. Hieruit is af te leiden dat er 493 zaken gerealiseerd zijn. Er waren 566 zaken geprognotiseerd. Zie hieronder:

Uit de grafiek is op te maken dat het aantal klachten en meldingen achter bleven in 2022. Hier is geen specifieke reden voor.

Verder is er een groot verschil tussen het aantal geprognotiseerde en gerealiseerde periodieke controles. Hierover is een opmerking gemaakt onder “Resultaten en verwachtingen ODT”.

Conclusie

De verhouding tussen de gerealiseerde werkvoorraad en de verwachte werkvoorraad is in onbalans, vooral op het gebied van vergunningverlening. De taken zijn desondanks, met uitzondering van de periodieke controles, adequaat uitgevoerd.

Voor het taakveld Vergunningen geldt dat voldaan is aan de streefwaarde voor verleende vergunningen/behandelde meldingen (100%) en aan de streefwaarde voor de te laat verleende vergunningen (0%).

Voor het taakveld Toezicht en Handhaving geldt dat 85% van de geprognotiseerde controles daadwerkelijk zijn uitgevoerd (streefwaarde 100%), daarvan hebben 8 controles geleid tot een bestuurlijke (her)controle in de handhavingssfeer (streefwaarde <30) en is 100% van de ingekomen klachten behandeld (streefwaarde 100%). Aan de streefwaarde (>75) van controles op energiemaatregelen die door bedrijven getroffen worden, wordt voldaan. Gelet op de 165 periodieke controles die in 2022 hebben plaatsgevonden, is bij minstens de helft (>75) gekeken naar de energiemaatregelen die het betreffende bedrijf of de inrichting getroffen heeft.

Het beheersniveau was, dankzij de invoering van de Out of the Box maatregelen, voldoende.

Programma 2023

Voor het taakveld Vergunningen is 1,17 Fte (1643 uren) beschikbaar. Voor het onderdeel Toezicht en Handhaving is 2,59 Fte (3627 uren) beschikbaar. Deze capaciteit zal worden ingezet op de producten overeenkomstig de herziene Twentse Norm (PDC).

Voor de prognose van 2023 en relevante ontwikkelingen die mogelijk invloed hebben op de prognose wordt verwezen naar bijlage 4.

Afwijkingen en risico’s

Er is afgeweken van het voorstel van de ODT om de periodieke controles voor 2023 te verhogen. In 2022 is gebleken dat de ODT niet voldeed aan de streefwaarde van 100% uit te voeren periodieke controles. Het haalbaarheidspercentage blijft in 2022 hangen op 85%. Om die reden hebben we het aantal periodieke controles voor 2023 verlaagd naar 177, zodat de ODT kan streven naar een haalbaarheidspercentage van 100%.

Er is een risico dat de geplande werkvoorraad (weer) overschreden wordt. Dat risico leidt er samen met het capaciteitstekort dat vorig jaar ontstaan is toe dat de taakuitvoering en het beheersniveau onder druk komen te staan. De Out of the Box maatregelen worden ook in 2023 gehanteerd, om de risico’s zo beheersbaar mogelijk te maken.

Kritieke massa

Veel taken zijn overgedragen aan de ODT. De milieu specialistische medewerkers van de ODT voldoen aan de gestelde eisen van de Kwaliteitscriteria. Daar waar deze taken raakvlakken hebben met de overige vergunningverlenende taken binnen de Wabo - welke niet zijn overgedragen aan de ODT - wordt afgestemd opdat het proces op elkaar aansluit. De ODT heeft sinds 2021 te kampen met een capaciteitstekort van voldoende gekwalificeerde capaciteit. Met de name de vergunningverlening als ook het toezicht op de agrarische branche wordt daardoor vertraagd in de doorstroom van zaken.

Naast vergunningverlenende taken zijn er ook taken op het gebied van toezicht en handhaving bij de ODT belegd. Dat geldt voor de toezicht en handhaving op het gebied van milieu, bodem, slopen met asbest, maar ook voor juridische aspecten van vergunningverlening en handhaving op de wet- en regelgeving, specialisatie milieu.

De taak buitengewone opsporing natuur, milieu en fysieke leefomgeving is eveneens overgedragen aan de ODT. Door de ODT wordt, soms in samenwerking met de boa’s van de gemeente Twenterand, uitvoering gegeven aan de 5 activiteiten behorende bij deze taak en wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria.

Ook de uitvoering van het ketentoezicht is overgedragen aan de ODT. Op basis van draaiboeken worden onderzoeken uitgevoerd en vullen zij de functie van informatieknooppunt in. Op deze wijze wordt door de ODT uitvoering gegeven aan de 5 activiteiten behorende bij deze taak en wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria.

Op deze wijze wordt uitvoering gegeven aan de 6 activiteiten behorende bij deze taak en wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria. Zie ook pagina 14, 16, 18, 19 en 20 van het rapport borging kwaliteit uitvoering VTH-taken in bijlage 3.

Adviezen en Projecten

Evaluatie 2022

Er waren voor 2022 120 zaken geprognotiseerd. Er zijn 245 zaken gerealiseerd. Zie hieronder een overzicht van de specialistische producten in 2022:

Bovenstaand overzicht laat veel pieken zien in de werkvoorraad. Er waren simpelweg te weinig adviesproducten geraamd voor 2022.

Niet opgenomen in de grafiek zijn de projecten. In 2022 is 1 van de 3 projecten geluidssanering wegverkeerslawaai gerealiseerd. Het exacte urenaantal volgt in het jaarverslag van de ODT.

De aanlevertermijn laat te wensen over. Het is vaak onduidelijk wanneer een advies verwacht mag worden. Hierover zijn diverse memo’s gedeeld met Twentse partners en is meerdere malen besproken in het AB. Het te laat aanleveren van adviezen vormt een risico voor de doorlooptijden van wettelijke procedures. De gevolgen hiervan kunnen een vergunning van rechtswege of een ingebrekestelling zijn.

Conclusie

Voor het taakveld Adviezen zijn geen specifieke doelen, indicatoren en streefwaarden te noemen. De aanlevertermijnen zorgen daarentegen wel voor risico van het behalen van overige doelen, indicatoren en streefwaarden.

Programma 2023

In het programma van 2023 zijn de aantallen adviezen omhoog geschroefd, met dien verstande dat 2023 een groeijaar naar 2024 is. Dan gaat de herijking financiering van start.

Voor het onderdeel Adviezen en Projecten is 1,25 Fte (1752 uren) beschikbaar. Deze capaciteit zal worden ingezet op de producten overeenkomstig de vernieuwde Twentse Norm (PDC).

Voor de prognose van 2023 wordt verwezen naar bijlage 4.

Afwijkingen en risico’s

Er is een risico dat de geplande werkvoorraad (weer) overschreden wordt. Dat risico leidt er samen met het capaciteitstekort dat vorig jaar ontstaan is toe dat de taakuitvoering en het beheersniveau onder druk komen te staan. De Out of the Box maatregelen worden ook in 2023 gehanteerd, om de risico’s zo beheersbaar mogelijk te maken.

De voortgang wordt periodiek besproken met de vaste medewerkers. Mogelijk moet gebruik worden gemaakt van inhuur of het uitbesteden van dossiers. Echter, dat zijn oplossingen voor de korte termijn. Voor de langere termijn moet wellicht geprioriteerd worden in de taken of structureel capaciteit worden toegevoegd.

De maandelijkse voortgangsgesprekken van de gemeente met de ODT worden gecontinueerd en de tussentijdse rapportages worden kritisch gevolgd.

Kritieke massa

De adviserende en de VTH-taken in relatie tot de deskundigheidsgebieden afvalwater, bodem, bouwstoffen en water, externe veiligheid, geluid, ecologie, luchtkwaliteit en duurzaamheid zijn overgedragen aan de ODT. Op deze wijze wordt uitvoering gegeven aan de activiteiten behorende bij die taken en wordt voldaan aan de kwaliteitscriteria. Zie ook pagina 23 t/m 29 van het rapport borging kwaliteit uitvoering VTH-taken in bijlage 3.