| Organisatie | Nieuwkoop |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Beheerplan Recreatieve Voorzieningen en Vaarwegen 2022-2026 |
| Citeertitel | Beheerplan Recreatieve Voorzieningen en Vaarwegen 2022 – 2026 |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | bestuur en recht |
| Eigen onderwerp |
Geen
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 31-01-2023 | nieuwe regeling | 15-12-2022 | 199271 |
Nieuwkoop is een prachtige gemeente. In het groene landschap is het goed wonen en recreëren. De aantrekkingskracht is dat Nieuwkoop toch een beetje Holland in het klein is. Uitgestrekte polders met molens en knotwilgen, plassen met een kerktoren aan de horizon, kilometers fiets-, vaar- en wandelroutes, lekkere streekproducten, eeuwenoude ambachten, het is allemaal te vinden in de gemeente Nieuwkoop. Nieuwkoop heeft echt wat te bieden. Daarom is Nieuwkoop in trek bij dagjesmensen en toeristen.
In 2020 is het beleidsplan Recreatie en Toerisme Nieuwkoop opgesteld. Hierin staan de huidige trends en ontwikkelingen met kansen voor Nieuwkoop omschreven:
De afgelopen beheerperiode is er gewerkt vanuit het beleids- en beheerplan voor recreatieve voorzieningen en het beleids- en beheerplan voor nautisch- en vaarwegbeheer. Het beheerplan recreatieve voorzieningen richt zich op het onderhoud en in stand houden van de recreatieve voorzieningen in de gemeente, langs recreatieve routes, zoals de vaarroutes (sloten, kanalen en vaarwegen). Het beheerplan voor nautisch- en vaarwegbeheer richt zich tot de vaarwegen binnen de gemeente. Omdat deze beheerplannen zoveel raakvlakken hebben, is er besloten om ze samen te voegen tot één integraal beheerplan volgens de lijn ‘strategisch beheer openbare ruimte’ die in alle andere beheerplannen al is doorgevoerd.
Zodoende ligt voor u het beleids- en beheerplan recreatieve voorzieningen en vaarwegen.
Het is wenselijk dat het beheerplan iedere vijf jaar wordt geactualiseerd. Hierdoor blijft de continuïteit in kwaliteit van de bestaande voorzieningen en vaarwegen gewaarborgd. Dit beheerplan geeft inzicht in de aard en omvang van de te beheren voorzieningen, de manier waarop het beheerd en onderhouden wordt en de kosten die dit met zich meebrengt voor de komende vijf jaar.
Onder recreatieve voorzieningen verstaan we voorzieningen met een specifiek recreatiedoel:
Onder het nautisch- en vaarwegbeheer verstaan we:
1.2. Wat hebben we de afgelopen periode gedaan?
Vooruitlopend op het actualiseren van een beheerplan is het belangrijk om te weten waar wij staan aan het einde van de planperiode van het vorige beheerplan. Zijn alle voorgestelde maatregelen uit de beheerplannen uitgevoerd? Wat hebben we behaald en wat niet? Wat heeft het gekost?
In de infographic op de volgende pagina kunt u zien wat wij de afgelopen beheerperiode hebben gedaan.
De volledige evaluaties van de beheerperiodes kunt u terugvinden in bijlage 1.
Het stimuleren van recreatie en toerisme is belangrijk voor ons als gemeente. Zowel eigen inwoners als bezoekers van buiten komen niet alleen om te genieten van het landschap en het andere recreatieve aanbod, maar geven ook geld uit aan de lokale middenstand wat weer goed is voor de lokale economie en werkgelegenheid. De schoonheid van de gemeente en de gastvrijheid die bezoekers ervaren zorgt ervoor dat zij met plezier praten over de gemeente en het bijzondere landschap waarin zij hebben gefietst, gewandeld of gevaren. Ze worden als het ware ambassadeur van de gemeente Nieuwkoop met als gevolg dat ze zelf nog eens terugkomen en andere aanraden om ook eens de gemeente te bezoeken.
Voor de komende beheerperiode hebben we de volgende ambities:
Verbeteren vrije aanlegplaatsen
Er wordt steeds meer gevaren en recreanten blijven ook vaker overnachten aan één van de vrije aanlegplaatsen op de Nieuwkoopse Plassen. Wij willen de komende beheerperiode de vrije aanlegplaatsen opknappen en beter onderhouden, zoals nieuwe beschoeiing en vaker grasmaaien.
De planning hiervoor staat in hoofdstuk 4.2 Groot onderhoud.
Momenteel zijn we bezig met het realiseren van een tweede drijvend toilet. Dit toilet komt op de meest gebruikte vrije aanlegplaats op de Nieuwkoopse Plassen, namelijk het Brampjesgat.
De andere toiletten op de vrije aanlegplaatsen zijn eigendom van Natuurmonumenten, maar wij maken deze toiletten schoon. De toiletten zijn erg gedateerd en veel recreanten vinden het geen prettige voorziening. Wij willen deze bestaande toiletten vervangen door nieuwe frisse exemplaren. Wij zijn in gesprek met Natuurmonumenten om afspraken te maken over het vervangen van de toiletten en de hiervoor genoemde beschoeiing.
Verbeteren waterkwaliteit zwemstrand Meijepark
Het Meijestrand in Nieuwkoop is een officiële zwemlocatie. Hier wordt voor het zwemseizoen (1 mei – 1 okt) een controle uitgevoerd op de veiligheid van de zwemlocatie door de omgevingsdienst Midden-Holland in opdracht van de provincie Zuid-Holland. Dan wordt bijvoorbeeld de diepte, het strand en de steigers gecontroleerd. Eens in de twee weken wordt de waterkwaliteit gecontroleerd op bacteriën en blauwalg. Sinds 2018 hebben we daar te maken met een slechte waterkwaliteit. Een aantal keer per jaar wordt er een overschrijding gemeten op bepaalde bacteriën. Er zijn al verschillende maatregelen getroffen, zoals extra openbare toiletten, vogelpoep opvegen in plaats van in het water vegen en er is een deel van de steiger weggehaald, zodat de wind meer doorstroming creëert.
In opdracht van het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft Arcadis in januari 2022 onderzocht wat voor maatregelen er genomen moeten worden om de waterkwaliteit te verbeteren (KRW en Natura2000). Hieruit blijkt dat het aanvoeren van vers water een positief effect heeft op de waterkwaliteit. Voor het komende zwemseizoen zijn deze maatregelen gerealiseerd. Dat wil zeggen: een inlaat vanaf de gemeentevaart, leiding onder de grond en een uitlaat bij het zwemstrand. Deze uitlaat is nog tijdelijk, zodat we hem eventueel kunnen verplaatsen, mocht de locatie niet goed genoeg zijn. De laatste metingen in september 2022 laten zien dat deze maatregel heeft geholpen, omdat er geen negatief zwemadvies meer geldt voor de zwemlocatie.
Uiteindelijk zal er een vaste uitlaat worden gerealiseerd, dat ook als speelelement gebruikt kan worden. Bijvoorbeeld zoals op onderstaande foto.
Realiseren tweede zwemlocatie Nieuwkoopse Plassen
Momenteel wordt er op diverse plekken in onze gemeente gezwommen. We gaan in deze beheerperiode onderzoeken of het mogelijk is een tweede officiële zwemlocatie te realiseren. Hierbij is een zoekgebied in Noorden, nabij de kerk, het meest actueel. Met stakeholders gaan we komende periode een plan maken waar een zwemlocatie in opgenomen is.
Aan de kop van Zuidhoek is momenteel een surfsteiger. Deze wordt veel gebruikt. In overleg met de gebruikers zal worden gekeken of zwemmen en surfen een mogelijke combinatie is. Hier dient wel rekening te worden gehouden met de nabijheid van de bestaande zwemlocatie bij het Meijestrand.
Realiseren zwemlocatie Langeraarse Plassen
Een aantal jaar geleden moest de zwemlocatie Langeraarse Plassen (zwemsteiger) sluiten vanwege de slechte waterkwaliteit. Het Hoogheemraadschap van Rijnland is momenteel hard bezig met het verbeteren van de waterkwaliteit. Wanneer de kwaliteit weer op orde is, willen wij in de Langeraarse Plassen weer een officiële zwemlocatie realiseren. Zoals in de evaluatie staat, is er de afgelopen periode een recreatie eiland aangelegd in de Langeraarse Plassen met een strandje. Dit is de perfecte plek voor een officiële zwemlocatie.
Een andere plek voor een officiële zwemlocatie is de surfsteiger aan de Noordplas van de Langeraars Plassen. Hier wordt veel gebruik van gemaakt.
Doorvoeren uniforme recreatieve objectbewegwijzering
In 2021 is door het college de Uitvoeringsregels recreatieve- en maatschappelijke objectbewegwijzering vastgesteld. Wij hadden tot op heden geen uitvoeringsregels voor recreatieve en maatschappelijke bewegwijzering. Eventuele verzoeken van ondernemers om bepaalde bestemmingen en voorzieningen beter bereikbaar te maken door bewegwijzering werden daarom ‘op gevoel’ beoordeeld. Het is wenselijk om hier één duidelijke lijn in te trekken. Er is een beslisboom, tabellen en een toelichting opgesteld waarmee aanvragen beoordeeld worden. Het project objectbewegwijzering wordt de komende beheerperiode verder uitgerold. Er is een partij aangesteld die deze objectbewegwijzering met bijbehorende bordenplan gaat uitvoeren.
De Nieuwkoopse Plassen heeft twee kanoroutes: de rode en de gele. Deze routes zijn met bordjes van Natuurmonumenten bewegwijzerd. Sommige bordjes zijn verdwenen en de rest is toe aan vervanging. Wij willen daarom de komende periode deze borden gaan vervangen.
Langs deze kanoroutes zijn verschillende rustplaatsen waar de recreant de kano op de kant kan trekken om even de benen te strekken. Bij deze rustplaatsen staat een houten bankje en is er beschoeiing aan de waterkant, maar de kwaliteit van deze voorzieningen is erg laag. Ook hier geldt dat deze voorzieningen van Natuurmonumenten zijn. In samenspraak willen wij deze voorzieningen in de komende periode opknappen.
Er was altijd een kano uitstapplaats op het Reghthuysplein, maar bij het vernieuwen van het plein is deze niet terug gekomen. Dit kwam doordat deze plek vaak op zaterdag werd gebruikt door auto’s met aanhangers met daarop de kano’s, terwijl er dan markt is. De komende periode willen wij een nieuwe uitstapplaats realiseren bij bijvoorbeeld de Hoogt (nabij Tijsterman) of de roeivereniging aan het Meijepad.
Wij stimuleren het elektrisch varen in vergelijking met het varen met een brandstofmotor. Zo kost een vaarvergunning op de Nieuwkoopse Plassen voor een heel jaar elektrisch varen bijvoorbeeld evenveel als met een brandstofmotor voor één dag. Er zijn vier elektroroutes op de Nieuwkoopse Plassen, waar op sommige stukken ook echt alleen met een elektromotor gevaren mag worden. Deze routes zijn nog niet goed bewegwijzerd, behalve de rode en gele kanoroute. Onze ambitie is om deze routes de komende periode op de juiste manier te bewegwijzeren.
Komende beheerperiode worden er bij verschillende afmeervoorzieningen laadpalen geplaatst, zodat elektrische sloepen hier op kunnen laden.
Rondje varen Nieuwkoopse Plassen met brandstofmotor
Vanuit de gemeenteraad is de wens uitgesproken om een rondje te kunnen varen met een boot met brandstofmotor op de Nieuwkoopse plassen. Momenteel zijn beide plassen alleen verbonden via de gemeentevaart. In de komende beheerperiode wordt samen met Natuurmonumenten de mogelijkheden onderzocht voor het uitbreiden van de vaarroutes. Hierbij willen we rekening houden met de natuurwaarden, kwetsbare omgeving en het stiltegebied.
Dit hoofdstuk geeft een samenvatting op de kaders en uitgangspunten die relevant zijn voor het beheer en onderhoud van de recreatieve voorzieningen en vaarwegen. Een uitgebreidere beschrijving kunt u vinden in bijlage 2.
In het recreatiebeleid 2020 van de gemeente Nieuwkoop worden de volgende doelgroepen beschreven:
Cultuur- en natuurliefhebbers, wandelaars, fietsers, sloepenvaarders, en rustzoekers
Kijkend naar het algemene beeld en het geschetste profiel, kan ook een specifieke doelgroep worden geschetst. We richten ons op bezoekers die zich aangetrokken voelen tot het profiel/DNA van de gemeente. Hierbij denken we aan cultuur- en natuurliefhebbers, wandelaars, fietsers, sloepenvaarders en rustzoekers (de ‘stille recreant’). Daarnaast denken we vooral aan bezoekers die in kleinere groepen op eigen initiatief komen. Dit zijn de groepen die Nieuwkoop over het algemeen gemakkelijk kan ontvangen. Hierbij maken zij gebruik diverse B&B’s, hotels en van omliggende recreatieparken zoals Landal Reeuwijkse Plassen en de nog te realiseren Roompot de Visotter. Het zijn waarschijnlijk eerder de Nederlanders, Belgen en Duitsers, dan de ‘verre buitenlanders’ die in grotere reisgezelschappen een bezoek brengen aan Amsterdam en vanuit daar in een korte tijd veel willen beleven. Maar ook onder de ‘verre buitenlanders’ zien we dat zij meer en meer in klein verband en zonder reisbegeleiding op stap gaan en dat zij steeds vaker alternatieve doelen zoeken. Dit zijn de doelgroepen waar wij onze promotieactiviteiten op richten.
De tweede doelgroep voor de recreatieve voorzieningen zijn de inwoners van de gemeente. Het is belangrijk dat de inwoners verleid worden om (meer) buiten te gaan bewegen; buiten bewegen is van cruciaal belang voor de (volks)gezondheid. Voor deze doelgroep hebben wij, naast de recreatieve routes, een aantal bijzondere voorzieningen.
3.1.2. Collegeprogramma 2022 - 2026
In oktober 2022 is het collegeprogramma vastgesteld. Het collegeprogramma volgt uit het coalitieprogramma van de gemeenteraad en is voor de komende vier jaar het uitgangspunt in de keuzes en ambities.
Onze mooie gemeente nodigt uit tot actief buiten bewegen, zoals fietsen, wandelen en varen. De aantrekkelijke dorpscentra nodigen uit voor een pauze in een van de horecagelegenheden, een boodschap of een culturele activiteit. De recreatieve sector in onze gemeente is een economische motor in ontwikkeling en wordt steeds belangrijker voor onze economie. We versterken deze branche door samen met de ondernemers en Natuurmonumenten het recreatieve aanbod te vergroten en onze groene gemeente toeristisch op de kaart te zetten. Daarbij houden wij rekening met de kwetsbare natuur.
Voorzieningen (nautische) recreatie voor inwoners en toeristen
Nieuwkoop is onlosmakelijk verbonden met water. Een groot deel van de Nieuwkoopse plassen is beschermd natuurgebied. We vinden het belangrijk dat inwoners kunnen genieten van de plassen, maar hebben respect voor de natuur.
Om sloten en vaarten toegankelijk te houden voor uiteenlopende vaartuigen, zetten we in op actief maaibeleid. Waar mogelijk breiden we vaarroutes uit. Ook willen we de recreatie eilanden in de Nieuwkoopse Plassen opknappen en voorzieningen uitbreiden waar nodig en passend.
Om Nieuwkoop beter toegankelijk te maken voor sloepen, zoeken wij naar kansen voor nieuwe vaarverbindingen, zoals de Drechtdoorsteek. De provincie(s), buurtgemeenten en Natuurmonumenten zijn hierin belangrijke samenwerkingspartners. Voor een gevarieerd aanbod aan wateractiviteiten, passend bij de natuurwaarden, zoeken we mogelijkheden om andere watersporten beter te faciliteren. Via het beheerplan recreatieve voorzieningen reserveren we budget voor het onderhoud en uitbreiden van voorzieningen.
In Noorden is er behoefte aan zwemlocaties. We gaan in overleg met de provincie Zuid-Holland onderzoeken welke voorwaarden en mogelijkheden hiervoor zijn. We nemen hierin ook eventuele (koppel)kansen met de natuur ontwikkelgebieden Ruygenborch en Noordse Buurt mee. De resultaten van het onderzoek leggen we voor aan de gemeenteraad.
Naast waterrecreatie nodigt onze groene omgeving ook uit tot actief buiten bewegen. Dit gaan wij verder versterken met de aanleg van extra (wandel)paden, voorzien van watertappunten. We motiveren inwoners en recreanten om nét een stapje actiever te worden met behulp van uitdagende beweegroutes en -plekken. Om het wandelnetwerk uit te breiden, is het nodig om gebruik te maken van particuliere gronden. We gaan hierover in gesprek met de landeigenaren. Waar openstelling/gebruik van gronden niet mogelijk is, maken we gebruik van de bestaande infrastructuur. We vergroenen de openbare ruimte verder met bomen, bloemrijke bermen en groene speel- en beweegplekken.
3.1.3. Vaarwegenverordening Nieuwkoop 2020
Op 6 februari 2020 is de Vaarwegenverordening 2020 vastgesteld. Op de plattegronden (zie bijlage 5 en 6) van de Nieuwkoopse- en Langeraarse Plassen zijn alle vaarwegen te zien met de bijbehorende categorie. Bij iedere categorie horen andere absolute minimum maten. Zo moet een vaarweg voor motor-, zeil- en roeivaartuigen minimaal 1,50 m diep zijn. En een vaarweg voor alleen roeivaartuigen moet minimaal 0,50 m diep. Het nautisch- en vaarwegbeheer is gebaseerd op deze vaarwegenverordening.
Categorie 1a BRTN-route: motorvaartuigen, zeilvaartuigen en roeivaartuigen
Categorie 1b Motorvaartuigen, zeilvaartuigen, roeivaartuigen
Categorie 2 Motorvaartuigen met en maximale lengte 7,5 m en een maximale diepgang van 0,70 m en roeivaartuigen
Kwaliteitsniveau recreatieve voorzieningen
Om een goede keuze te maken in de te volgen onderhoudsstrategie zijn er een aantal kwaliteitsniveaus uitgewerkt. Hoewel beperkt voor recreatieve voorzieningen, is hierbij gekeken naar de CROW-beoordelingssystematiek. Deze heeft 5 niveaus. De niveaus geven aan welk onderhoud er wordt uitgevoerd en hoe vaak dit wordt gedaan. Op deze manier kunnen de geraamde kosten inzichtelijk worden gemaakt. Niveau A+ (zeer hoog) heeft als uitgangspunt dat alle mogelijke onderhoudsacties in de meest ideale frequentie uitgevoerd wordt. Insteek bij het vaststellen van de andere niveaus is dat er steeds een concessie wordt gedaan ten aanzien van het uit te voeren onderhoud. Dit vertaalt zich in afnemende frequenties en het laten vervallen van onderhoudsprojecten. Uiteindelijk is er bij niveau D geen duurzame instandhouding meer: het onderhoudsniveau is dermate laag dat verlies van functionaliteit onvermijdelijk is.
De verschillende niveaus zijn als volgt gedefinieerd:
Het voorstel is om de recreatieve voorzieningen op onderhoudsniveau B (sober en doelmatig) te onderhouden. Vooral voor buitenrecreatie sluit de B-kwaliteit goed aan bij het verwachtingen-niveau; het hoeft niet allemaal glimmend gepoetst en in nieuwstaat te zijn. De voorzieningen moeten lang meegaan zonder te kort te doen aan de veiligheid en functionaliteit. Ook wordt kapitaalvernietiging voorkomen, waardoor de kosten van beheer op kwaliteit B op de lange termijn lager liggen dan kwaliteit C of D. De gekozen kwaliteit B sluit aan bij de andere integrale beheerplannen.
4. Beheermethodiek & financiële consequenties
De gemeente Nieuwkoop ligt in het Hollands Plassengebied. Via een netwerk van vaarroutes zijn deze plassen met elkaar verbonden. Dit zorgt ervoor dat er niet alleen een lokale, maar ook een regionale meerwaarde is. Het tussenliggende netwerk is grotendeels in beheer van provincie en waterschappen. Binnen de gemeente liggen de Nieuwkoopse en Langeraarse Plassen. In het Nieuwkoops Plassengebied zijn wij verantwoordelijk voor zowel het nautisch- als het vaarwegbeheer. In het Langeraars Plassengebied alleen voor het nautisch beheer. In komende beheerperiode gaan wij het vergunningstelsel evalueren.
De taken die vallen onder het vaarwegbeheer omvatten (Nieuwkoopse Plassen):
De taken die vallen onder het nautisch beheer omvatten (Nieuwkoopse- en Langeraarse Plassen):
|
Nautisch beheer gaat over de vaarregels met bijbehorende bebording, vaarwegbeheer bevaarbaar houden van de watergang en bijvoorbeeld aanlegvoorzieningen bij bruggen.
4.1.1. Bijzondere voorzieningen
Langs het Meijepad ligt het Meijepark met het recreatiestrand vlakbij Strand Zomer. Een groot succes waar veelvuldig gebruik van wordt gemaakt. Het dagelijks onderhoud (afvalbakken legen, zwerfvuil verzamelen, strand en steiger reinigen, toilet schoonmaken) is gedurende het hoogseizoen uitbesteed. Van oktober tot en met maart wordt het door de buitendienst gedaan.
Voor het wandelgebied Nieuwkoop, was oorspronkelijk het gebied rond het oude gemeentehuis aan de Dorpsstraat een plek voor inwoners om bij het water te komen (vrijwel alle locaties aan de Nieuwkoopse Plassen zijn privéterrein). Na het afstoten van het oude gemeentehuis is het gebied openbaar toegankelijk gebleven. Er is een contract om het gebied dagelijks af te sluiten bij zonsondergang en bij zonsopgang weer te openen. Ook is er een contract met betrekking tot de huur van de grond en een recht van overpad (voor het deel dat geen eigendom van de gemeente is). Daarnaast betreft het beheer de instandhouding van de voorzieningen in het wandelgebied; de afvalbakken en twee steigers. Beheer van het groen, verharding, beschoeiingen en de drie bruggetjes is ondergebracht bij de betreffende beheerplannen.
Langs het Kerkpad in de Langeraarse Plassen is het Papeneiland gerealiseerd. Het Papeneiland heeft een zelfreinigend toilet, afmeersteiger voor bootjes, recreatiestrandje en een speel- en beweegplek. Ook is er ruimte gecreëerd voor de scouting om hun bootjes neer te leggen en een opslagcontainer. Het afval wordt opgehaald door de buitendienst en het toilet wordt gereinigd en onderhouden door het bedrijf dat het toilet heeft gebouwd.
Groot onderhoud bestaat uit het vervangen van complete functiedelen, zoals een dek en onderbouw van een steiger of het vervangen van de beschoeiing bij een vrije aanlegplaats, het baggeren van het vaarwegprofiel of vervangen van routeborden. Hieronder staat het programma groot onderhoud recreatieve voorzieningen voor de komende beheerperiode. Bij de doorrekening van de voorziening gaan we uit van theoretische berekening van kosten voor de komende 20 jaar.
Graag zien wij bij de vrije aanlegplaatsen de beschoeiing vervangen worden, echter moeten hierover duidelijke afspraken worden gemaakt met Natuurmonumenten. Zij zijn namelijk grondeigenaar. Deze kosten staan daarom in licht grijs. Wanneer de afspraken gemaakt zijn, is duidelijk wie welke kosten maakt en wanneer nodig wordt er separaat geld gevraagd aan de raad.
Het doel is om het beheer van de recreatieve eilanden in beheer en onderhoud over te nemen van Natuur Monumenten. Recreatie is meer een kerntaak van de gemeente dan voor Natuur Monumenten.
Daarnaast staan de kosten voor het drijvende toilet in het lichtgrijs, omdat er ook subsidie voor aangevraagd kan worden.
Hieronder staat het programma groot onderhoud voor het nautisch- en vaarwegbeheer.
4.3 Taken en verantwoordelijkheden
De route-aanduidingen (paaltjes, bordjes) voor wandelroutes en de digitale ontsluiting wordt in samenwerking met de buurgemeenten Alphen aan den Rijn en Kaag en Braassem beheerd. Het gewenste kwaliteitsniveau is sober en doelmatig. De routeaanduidingen zijn ingericht volgens het knooppuntensysteem, met alleen verwijzingen naar de omringende knooppunten. In samenwerking met het Netwerk ‘Ontdek Nieuwkoop’ wordt op basis van dit knooppuntensysteem de bovengenoemde routes met een passende beschrijving opgenomen op hun website.
De route-aanduidingen (paaltjes, bordjes) en de digitale ontsluiting wordt door het samenwerkingsverband Holland Rijnland (13 gemeenten) gedaan. Net als bij de wandelvoorzieningen bestaan de fietsvoorzieningen uit een knooppuntennetwerk. In het onderhoud van de fietsknooppunten wordt overwegend het piepsysteem gehanteerd. Er wordt gereageerd op meldingen die binnenkomen bij het meldsysteem van het Fietsplatform (meldpuntroutes.nl). Op verschillende momenten in het jaar wordt een deel van het netwerk gecontroleerd en de gebreken genoteerd.
Vereniging Natuurmonumenten is de grootste grondeigenaar en beheerder in het Nieuwkoopse plassengebied. Als natuur beherende instantie staat de vereniging positief tegenover recreatie mits dit in goede balans is met de natuur. Natuurmonumenten vindt dat het publiek moet kunnen genieten van de natuur, in vormen waarbij natuur- en landschapsbeleving centraal staan. Het gebied mag niet lijden onder de recreatiedruk, want het in standhouden van natuur- en landschapswaarden staat voorop. Natuurmonumenten vindt het dan ook belangrijk dat de afspraken die zijn gemaakt over zonering van het plassengebied worden gerespecteerd. Binnen die zonering zijn bepaalde minder kwetsbare delen van het gebied opengesteld, maar zijn andere delen met kwetsbare flora en fauna tijdelijk of geheel afgesloten.
Vereniging Natuurmonumenten is een belangrijke samenwerkingspartner in het nautisch en vaarwegbeheer. Sommige beheeractiviteiten, met name voor de bebording, worden momenteel door Natuurmonumenten uitgevoerd. Bovendien is Natuurmonumenten voor ons een paar extra oren en ogen in het plassengebied.
Gebruikersbelang Plassengebied Nieuwkoop (GPN)
Het GPN is een overlegorgaan waarin de rietsnijders, visserij, recreatiesector en horeca zijn verenigd. GPN behartigt de belangen van eigenaren en ondernemers. Als gemeente werken wij nauw met hen samen in de ontwikkeling van het nautisch en vaarwegbeheer en bij beheeractiviteiten.
Hoogheemraadschap van Rijnland
Als waterschap richt het Hoogheemraadschap van Rijnland zich primair op de veiligheid, waterkwantiteit- en waterkwaliteitsbeheer (KRW). Vanuit die rol speelt Rijnland een belangrijke functie bij het beheer van de wateren binnen de gemeente, inclusief het vaarwater. In het Nieuwkoopse plassengebied beheert Rijnland twee defosfateringsinstallaties, één om het in te laten voedselrijke boezemwater van fosfaten te ontdoen en één om door water dat door vogelkolonies wordt belast te behandelen. Om vermenging van gebiedseigen water en voedselrijk water uit het agrarisch gebied (Meijegraslanden) te voorkomen is door Rijnland een zestal klepstuwen aangebracht.
In het Langeraarse plassengebied is Rijnland momenteel bezig de Zuidplas te baggeren. Het Hoogheemraadschap van Rijnland is naast hun kerntaken door de provincie aangewezen als vaarwegbeheerder voor delen van het regionale vaarwegennetwerk, waaronder de Leidsche Vaart. Daarnaast is het waterschap aangewezen als beheerder van de Ziendesluis en de Slikkendammersluis. Rijnland had tot voor kort nog het beheer van de sluis bij Papenveer. Rijnland heeft onderzoek gedaan naar de noodzaak van het beheer van de sluizen in haar beheergebied, in relatie met de kerntaken. Op basis daarvan heeft Rijnland de sluis bij Papenveer in goede staat overgedragen aan de gemeente.
Stichting Werkgroep Meijebelangen
In de Meije is de Stichting Werkgroep Meijebelangen actief als een groep vrijwilligers die zich inzet voor het belang het buurtschap Meije en de bewoners. De Stichting is, als onderdeel van de gemeente Bodegraven, te beschouwen als een dorpsraad. De stichting ziet graag dat de vaarverbindingen tussen de Meije en het plassengebied beter bevaarbaar worden.
In de samenwerking zijn in dit geval de dorpsraden De Koet in Noorden (Nieuwkoopse Plassen) en Rondom de Plassen in Langeraar en Papenveer (Langeraarse Plassen) van belang.
Voor het dagelijks onderhoud is een structureel budget in de begroting opgenomen.
Het beheerplan is voor recreatieve voorzieningen en vaarwegen (nautisch- en vaarwegbeheer). De financiën zijn verdeeld in recreatieve voorzieningen en nautisch beheer.
Op basis van de financiële doorrekening is de huidige voorziening toereikend.
Op basis van de financiële doorrekening is de huidige voorziening toereikend.
Omdat er de afgelopen periode twee beheerplannen waren, worden deze apart geëvalueerd.
In de tabel hieronder zijn de in het beheerplan geplande maatregelen beschreven en is aangegeven of en zo ja, wanneer de werkzaamheden zijn uitgevoerd. Voor een aantal maatregelen of onderwerpen is een nadere toelichting opgenomen.
Tabel 1: Maatregelen in planperiode 2017 t/m 2021
Een aantal werkzaamheden zijn uitgesteld, omdat na controle bleek dat de kwaliteit van de betreffende voorzieningen voldoende was. Deze worden in de komende planperiode ingepland.
Uitbreiding betonning Noordeinderplas
Op de Noordeinderplas hebben we te maken met veenbonken, plaatselijke stukken veenbodem die boven komen drijven. Een veenbonk wordt verwijderd als deze direct gevaar kan opleveren voor de scheepvaart op een aangewezen vaarroute of de doorvaartbreedte dusdanig beperkt dat boten er niet meer langs kunnen varen. Op de Noordeinderplas ontstond vaak discussie over het verwijderen van deze veenbonken, daarom is de vaarroute (vaarweg) nu gemarkeerd met betonning. Ligt de veenbonk tussen de betonning, dan wordt deze verwijderd. Ligt de veenbonk daarbuiten, dan wordt hij alleen gemarkeerd.
Sinds 2017 worden de vaarvergunningen digitaal verkocht via de website en analoog alleen nog bij de Ziende- en Slikkendammersluis. In 2019 en 2020 was het alleen mogelijk om een vaarvergunning digitaal aan te schaffen, omdat de sluiswachters van het hoogheemraadschap van Rijnland stopten met deze verkoop. Zoals in onderstaande tabel te zien is, zorgde dit voor een grote daling in de verkoop van dagvergunningen. Van 2660 dagvergunningen in 2018 naar 993 dagvergunningen in 2019. Dit komt vooral omdat de recreanten het te omslachtig vinden om digitaal een vaarvergunning aan te schaffen, of omdat zij niet kunnen internetbankieren via hun telefoon. Daarom is er besloten om betaalautomaten bij de sluizen te plaatsen, waar de recreanten een dag-, twee dagen-, of weekvergunning kunnen aanschaffen. Door corona en de sluiting van de fabriek zijn de betaalautomaten in 2021 geplaatst, terwijl ze eigenlijk al in 2020 geplaatst moesten zijn.
Vissteiger 4 en 6 bij het Meijepad in Nieuwkoop kijken uit op een loopvlonder. Bij deze steigers zijn alleen de kapotte planken vervangen, omdat deze uiteindelijk gaan verdwijnen. Ze worden nu nog niet weggehaald, omdat ze wel voor doorkijkjes naar de Nieuwkoopse Plassen zorgen vanaf het Meijepad. Bij de andere vissteigers is wel het gehele dek vervangen. Het vervangen van het dek van de vissteigers en kluunsteigers aan het Meijepad stonden in de planning verspreid over 3 jaar. Om kosten te besparen zijn deze werkzaamheden allemaal in één keer uitgevoerd in 2021.
Voormalig zwemsteiger Langeraar
Het vervangen van het dek van de zwemsteiger Langeraar stond in 2021 op de planning. Maar deze steiger was zo slecht, dat deze in zijn geheel in 2019 is vervangen voor een kunststof exemplaar.
In de afgelopen planperiode zijn op diverse locaties ondiepten gebaggerd. Er is vooral aandacht besteed aan de Meesloot, Ziendevaart en Oude Vaart op de Nieuwkoopse Plassen.
Jaarlijks zijn, zoals gebruikelijk, veenbonken gemarkeerd en als er sprake was van belemmering van het vaarverkeer, weggebaggerd. Het verwijderen van waterplanten die een belemmering vormen voor de doorvaart bleek in de Meije noodzakelijk, vanwege het voedselrijke water. Hier werd een- á tweemaal per vaarseizoen een extra schoning uitgevoerd.
In de afgelopen periode zijn er drie nieuwe toiletten bijgekomen. Het drijvend toilet dat bij de vrije aanlegplaats gemeentevaart Zuidzijde ligt, openbaar toilet bij het Meijepark en een zelfreinigend toilet op het Papeneiland. De toiletten bij de vrije aanlegplaatsen worden gereinigd door een rietsnijder. Hij maait dan ook het gras en neemt het afval mee. De uitbater van Strand Zomer reinigt de openbare toiletten bij het Meijepark en het zelfreinigend toilet wordt onderhouden door het bedrijf dat het toilet heeft gebouwd, Sanitronics.
Eens per 2 jaar moet het zand bij het Meijepark worden aangevuld, de kosten hiervoor vallen hoger uit dan van tevoren geschat. Ook de kosten voor het ophalen van het recreatie afval zijn de afgelopen periode gestegen.
Bijlage 2. Kader en uitgangspunten
De Nieuwkoopse en Langeraarse Plassen maken onderdeel uit van diverse regionale vaarroutes. De nadruk bij het nautisch en vaarwegbeheer ligt dan ook op de recreatievaart.
De Nieuwkoopse Plassen, verreweg het bekendste vaarwater, is bekend om haar natuurschoon. In het Nieuwkoopse plassengebied, dat is aangewezen als Natura 2000 gebied, is het de uitdaging een goede balans te behouden tussen de waterrecreatie en natuurbeheer. De waterrecreatie zal primair gericht blijven op natuurbeleving.
De Langeraarse Plassen daarentegen zijn een onbekend stukje Nieuwkoop. Deze plassen lenen zich uitstekend voor watersport. De weg ernaartoe via een ruim 100 jaar oud sluisje en smalle watergangen tussen de bloemenkwekers door is alleen al de moeite waard. Voor de Langeraarse Plassen is de bereikbaarheid de grootste uitdaging.
De vaarroutes in en om de Nieuwkoopse Plassen en Langeraarse Plassen richten zich op de kleinere motorbootjes (o.a. sloepen) en elektrisch aangedreven vaartuigen. Daarnaast zijn zeilen, surfen, suppen en kanoën belangrijke activiteiten op de Nieuwkoopse en Langeraarse Plassen. De gebieden worden voornamelijk ontsloten via het BRTN-netwerk (de landelijke Beleidsvisie Recreatie Toervaart Nederland). Door het Nieuwkoopse plassengebied loopt een staande mast route als verbinding tussen de Oude Rijn en de Kromme Mijdrecht.
In dit hoofdstuk beschrijven wij de voor dit beheerplan relevante kaders en uitgangspunten. Vervolgens behandelen wij de wet- en regelgeving die van belang relevant is voor dit beheerplan.
Nieuwkoop 2040 gemeentelijke structuurvisie
De gemeente Nieuwkoop heeft in 2009 een structuurvisie opgesteld. Het is een integrale visie waarin onder de noemer “ondernemend, groen en duurzaam” een toekomstbeeld tot het jaar 2040 is geschetst en waarin de ambities zijn neergelegd om tot dat beeld te komen.
Nieuwkoop in 2040 is een groene, dynamische en op duurzaamheid gerichte gemeenschap met sterke contrasten tussen de kernen, het agrarisch landschap en het natuurgebied. Nieuwkoop is dan een duurzame gemeente die op zijn eigen manier sterk bijdraagt aan een mooi en vitaal Groene Hart. Daarbij richt de gemeente zich op kansrijke thema’s voor de toekomst: rust, groen en ruimte voor de stedeling, duurzaamheid en het uitbouwen van het netwerk van de Hollandse Plassen.
3.1.2. Landelijk en regionaal beleid en ontwikkelingen
Beleidsvisie Recreatietoervaart Nederland
De beleidsvisie (BRTN) biedt een ontwikkelingsperspectief voor het basisrecreatietoernet in samenhang met de omgeving en draagt bij aan de versterking van de identiteit van Nederland als waterland. Het basisrecreatietoervaartnet omvat de belangrijkste verbindings- en ontsluitingswateren voor de recreatietoervaart in Nederland. De route door de Nieuwkoopse Plassen is als motorbootroute opgenomen in het netwerk.
De visie is opgesteld door Waterrecreatie Nederland, een landelijke netwerkorganisatie waarin niet alleen de recreatiesector is vertegenwoordigd, maar ook de provincies, gemeenten en Unie van Waterschappen.
De BRTN is inmiddels geactualiseerd met de Basisvisie Recreatietoervaart Nederland 2015-2020. Doel van de Basisvisie is het net van Nederlandse bevaarbare wateren te behouden en verder te ontwikkelen als een aantrekkelijk, gedifferentieerd en samenhangend recreatietoervaartnet. In de visie worden per provincie knelpunten gesignaleerd en gewenste ontwikkelingen beschreven. Voor onze regio richt de visie zich op het in samenhang verder ontwikkelen van het Hollandse Plassengebied. Verder staat de visie een uitbreiding voor van sloepennetwerken in het Hollands Plassengebied. Meer specifiek wordt de wens genoemd om de Drecht rechtstreeks te verbinden met Westeinderplassen. Als gevolg hiervan worden vaarverbindingen binnen het Hollands Plassengebied verbeterd wat ook de bereikbaarheid van de Nieuwkoopse- en Langeraarse Plassen ten goede komt.
Ondernemersplatform Hollandse Plassen (OPHP)
Het ondernemersplatform heeft als doel het recreatieve, toeristische en economische potentieel van het Hollandse plassengebied beter te benutten en hiermee te zorgen voor meer werkgelegenheid en bestedingen. Het platform zet zich in voor een betere afstemming en onderlinge samenwerking.
Het platform richt zich op het vermarkten van het merk “Hollandse Plassen”, het promoten van de (water)recreatie en het verbeteren van de bereikbaarheid van de gebieden. In een opgestelde “kansenkaart Hollandse Plassen” worden per plassengebied de knelpunten en gewenste verbeteringen beschreven.
In het algemeen worden de openingstijden van bruggen en sluizen als knelpunt genoemd en wordt gepleit voor betere afstemming en langere openingstijden in de weekenden en avonden. In het algemeen wordt gepleit voor een betere informatievoorziening. Om het afmeren nabij winkels en horeca te verbeteren, zouden er meer afmeerplaatsen moeten komen in de kernen. In de kern Nieuwkoop is hierin al voorzien met de nieuwe afmeerplaats aan het Reghthuysplein. Voor een betere bereikbaarheid wordt in het algemeen gepleit voor meer beweegbare bruggen. Voor Nieuwkoop sluit dat laatste aan bij het actiepunt uit dit beheerplan om de Meije beter bevaarbaar te maken.
Lange afstands Wandelroutes (LAW-routes)
De fysieke routes in het gebied zijn:
Nieuwkoopse Plassen & Langeraarse plassen
Het nautisch- en vaarwegbeheer is gebaseerd op landelijke regelgeving. Een aantal wetten en regelingen is dan ook direct van belang. Andere wet- en regelgeving is relevant, bijvoorbeeld voor de uitvoering van het beheer of van maatregelen. De combinatie van de vastgestelde regels in de APV, de vastgelegde (on)mogelijkheden in het Natura 2000 gebied (Nieuwkoopse Plassen) bepalen wat wel en niet is toegestaan. Op basis van de Scheep-vaartverkeerswet is een verkeersbesluit genomen om dit doormiddel bebording volgens het Binnenvaart Politie Reglement aan te geven.
De Waterwet regelt het beheer van oppervlaktewater en grondwater, en verbetert ook de samenhang tussen waterbeleid en ruimtelijke ordening.
De Wet is gericht op het voorkomen dan wel beperken van overstromingen, wateroverlast en waterschaarste, de bescherming en verbetering van kwaliteit van watersystemen en de vervulling van maatschappelijke functies door watersystemen.
Met de inwerkingtreding van de Waterwet in december 2009, is het vaarweg- en nautisch beheer gedecentraliseerd. De Waterwet bepaalt dat de provincies moeten vastleggen welke wateren de functie ´vaarweg´ krijgen en wie daar vaarwegbeheerder wordt. Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet zal de Waterwet komen te vervallen.
Vaarwegenverordening 2015 provincie
Met de Vaarwegenverordening bepaalt de provincie wie welke vaarwegen beheert. De provincie Zuid-Holland heeft zichzelf aangewezen voor het beheer van de doorgaande vaarwegen die voor de beroepsvaart van belang zijn en die onderdeel uitmaken van het Basis Recreatietoervaart Net (BRTN). Voor een aantal doorgaande regionale vaarwegen zijn waterschappen als vaarwegbeheerder aangewezen. Op grond van artikel 5 van de Verordening en bijlage 2 (A lijst) bij de Verordening is het Hoogheemraadschap van Rijnland aangewezen als vaarwegbeheerder van de Drecht en de Leidse vaart en als beheerder van de Ziendesluis en Slikkendammersluis. Voor de plassen en de lokale wateren zijn door de provincie geen vaarwegbeheerders aangewezen. Een uitzondering geldt voor de NRTN-route door de Nieuwkoopse Plassen. Op grond van artikel 4 van de verordening en bijlage 3 (B lijst) bij de verordening is de gemeente Nieuwkoop aangewezen als vaarwegbeheerder en nautisch beheerder. In bijlage 1 is de kaart met de toedeling van het vaarwegbeheer door de provincie en de B lijst opgenomen.
Op grond van de verordening omvat de vaarwegbeheerder:
In relatie met punt 1 kan de provincie in overleg met de vaarwegbeheerders regels stellen ten aanzien van de vaarwegprofielen. Voor de door de gemeente Nieuwkoop te beheren doorgaande vaarroute door de Nieuwkoopse Plassen heeft de provincie een nat profiel vastgesteld. Wij moeten dit vastgestelde profiel als uitgangspunt nemen bij het beheer van de vaarweg.
Op grond van de Verordening stelt de provincie in overleg met de beherende instanties, de bedieningstijden vast van de beweegbare bruggen en sluizen.
De Scheepvaartverkeerswet (SVW) is de basis van alle verkeersregels voor de scheepvaart. In de SVW staan algemene regels voor het veilige en vlotte verloop van het scheepvaartverkeer. Deze regels zijn verder uitgewerkt in de scheepvaartreglementen. De Wet vormt de basis voor het door ons uit te voeren nautisch beheer.
De wet is van toepassing op het verkeer van alle type schepen en andere vaartuigen, inclusief de recreatievaart. De SVW regelt onder meer:
De Wet bevat onder meer het verbod op het varen onder invloed. Verder vormt de Wet ook de basis voor het aanbrengen van verkeerstekens (bebording).
Op grond van de Wet moet voor het plaatsen dan wel het verwijderen van een verkeersteken (bord) dat een gebod of verbod aangeeft een verkeersbesluit genomen worden. De nautisch beheerder kan in voorkomende gevallen ontheffingen verlenen.
De Scheepvaartverkeerswet is verder uitgewerkt in zes scheepvaartreglementen voor de binnenwateren en één voor de kustwateren. Deze reglementen bevatten regels over bijvoorbeeld voorrang, verlichting, geluidsseinen en verkeerstekens. Een van deze reglementen is het Binnenvaartpolitiereglement.
Het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) geldt voor iedereen en voor elk vaartuig, zowel voor de beroepsvaart als voor de recreatievaart (inclusief roeiboten en surfplanken). Het BPR is geldig op alle openbare wateren die voor scheepvaart openstaan, met uitzondering van een aantal rijkswateren.
Op alle openbare wateren binnen de gemeente Nieuwkoop is het Binnenvaartpolitiereglement van kracht. Dat zijn dus ook de wateren buiten de aangewezen vaarwegen.
Natura 2000 (N2000) is een Europees netwerk van natuurgebieden waarin belangrijke flora en fauna voorkomen. In 2014 is door de rijksoverheid het gebied Nieuwkoopse Plassen & De Haeck definitief aangewezen als Natura 2000 gebied (N2000) en in 2015 is het Beheerplan definitief vastgesteld.
In het beheerplan staat welke maatregelen worden genomen om de bijzondere natuur van de Nieuwkoopse Plassen en De Haeck te beschermen. Ook is beschreven welke activiteiten in en rondom het gebied mogen plaatsvinden.
Een deel van de voorzieningen voor nautisch- en vaarwegbeheer ligt binnen het N2000-gebied. Bij het uitvoeren van werkzaamheden op of rondom de Nieuwkoopse Plassen moeten de regels uit het N2000-beheerplan gevolgd worden.
Voor het varen op de Nieuwkoopse Plassen is aangegeven het bestaande gebruik te behouden. Dit betekent dat bestaande vaarroutes op de Nieuwkoopse Plassen en tussen de Meijegraslanden gebruikt kunnen blijven, zoals ze voor het vaststellen van het beheerplan N2000 ook werden gebruikt. In bijlage 5 zijn de vaarroutes voor kano’s en roeiboten opgenomen, zoals deze in het Beheerplan N2000 staan. Het beheerplan N2000 heeft een consoliderend karakter. Dat betekent dat nieuwe activiteiten in beginsel niet zijn toegestaan tenzij door middel van een natuurtoets kan worden aangetoond dat de activiteit geen substantieel nadelig effect heeft op te beschermen flora en fauna.
De Wet is een samenvoeging van de Flora- en Faunawet, de Natuurbeschermingswet 1998 en de Boswet. De Wet natuurbescherming is sinds 1 januari 2017 van kracht. Deze Wet beschermd in het wild voorkomende planten- en diersoorten. Dit houdt in dat menselijk handelen geen nadelige gevolgen mag hebben voor planten en dieren. Hieruit volgt ook dat bij de uitvoering van beheerwerkzaamheden rekening moet worden gehouden met het effect op flora en fauna. In bepaalde gevallen zal vooral onderzoek moeten worden gedaan alvorens tot uitvoering kan worden overgegaan. Als het toch noodzakelijk is om werkzaamheden uit te voeren bijvoorbeeld in een ongunstige periode, dan moeten schadebeperkende maatregelen worden genomen.
Voor de uitvoering van de werkzaamheden hebben wij een gedragscode Wet Natuurbescherming (voorheen gedragscode Flora- & Faunawet) opgesteld. Deze gedragscode is op 28 oktober 2010 door de toenmalige Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit goedgekeurd. De geldigheidsduur hiervan was vijf jaren. Volgens de vereiste procedure is de gedragscode inmiddels geëvalueerd en ter goedkeuring aangeboden aan het ministerie. De aangepaste gedragscode geldt na goedkeuring opnieuw voor vijf jaren.
In de Aanbestedingswet 2012 geeft regels en voorschriften voor overheidsinstellingen ten aanzien van het aanbesteden van werken, leveringen en diensten. Met deze nationale Wet wordt invulling gegeven aan de Europese richtlijnen voor aanbesteden.
Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft voor diverse productgroepen criteria voor duurzaam inkopen opgesteld. Voor dit beheerplan zijn de criteria voor Civiel van toepassing.
In het kader van duurzame ontwikkeling is in 2010 een start gemaakt met duurzaam inkopen en duurzaam beheer en onderhoud. Voor gemeenten geldt voor duurzaam inkopen sinds 2015 een taakstelling van 100%.
Bij de inkopen van goederen en diensten voor het beheer van de vaarwegen en bijbehorende voorzieningen worden de criteria van duurzaam inkopen gevolgd.
Programma van eisen voor de inrichting van de openbare ruimte
Het programma van eisen is de leidraad voor nieuwe werken en projecten en vervangingen. Voor de verschillende onderdelen in de openbare ruimte wordt onder meer omschreven wat het type is (begripsbepaling), de eisen aan het ontwerp, materialen en onderhoud in het eerste jaar na aanleg. Voor dit beheerplan zijn onder andere de eisen onder de paragrafen water, grondwerk, beschoeiing, damwand en verhardingen relevant.
Het programma van eisen is een dynamisch document en wordt indien gewenst aangepast.
Nieuwe werken en (renovatie)projecten worden volgens het programma van eisen aangelegd.