| Organisatie | Diemen |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Meerjarenbeleidsplan integrale veiligheid 2019-2022 |
| Citeertitel | Meerjarenbeleidsplan Integrale Veiligheid 2019-2022 |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | openbare orde en veiligheid |
| Eigen onderwerp |
Geen
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 24-11-2022 | nieuwe regeling | 19-03-2019 | 19032019 |
1.1. Waarom dit meerjarenbeleidsplan integrale veiligheid?
Elke vier jaar stelt de gemeente Diemen een meerjarenplan integrale veiligheid vast. Daarmee is dit jaar het huidige Meerjarenbeleidsplan Integrale Veiligheid 2015-2018 ten einde gelopen. Om de prioriteiten en ambities op veiligheidsgebied vast te leggen is een nieuw plan voor de periode 2019-2022 opgesteld. Het plan voor 2019-2022 bouwt voort op de initiatieven en instrumenten die de afgelopen jaren tot stand zijn gekomen.
De gemeenteraad stelt de kaders van het veiligheidsbeleid vast en heeft een controlerende taak. Het college van burgemeester en wethouders zorgt voor de uitvoering van het meerjarenbeleidsplan. Dit beleid wordt concreet uitgewerkt in een jaarlijks werkprogramma, dat ook jaarlijks wordt geëvalueerd. De evaluatie en het werkprogramma worden aan de gemeenteraad voorgelegd. Op basis daarvan worden – indien noodzakelijk - doelen en activiteiten bijgesteld of aangepast.
Het beleidsplan kent een looptijd van vier jaar. Dit geeft interne en externe partners de tijd om middelen (financieel en menskracht) vrij te maken om de afgesproken acties ook daadwerkelijk uit te voeren.
1.2. Integrale aanpak: ‘Samen voor een veilig Diemen’
Veiligheid vraagt om een integrale aanpak. Integrale veiligheid betekent samen werken aan de verbetering van de lokale veiligheid. Overheid, instanties en burgers hebben elkaar nodig om onveiligheid te bestrijden. Dit vereist een integrale aanpak.
De gemeente heeft een regierol op integrale veiligheid. Dat betekent het initiëren van het veiligheidsbeleid, partners stimuleren gebruik te maken van en aanspreken op verantwoordelijkheid, onderlinge samenhang bewaken en sturend optreden waar nodig. Kernbegrippen zijn: richting geven, coördineren met gezag en sturen op resultaten.
Los van de samenwerking die het veiligheidsdomein vergt, gaat het ook over het gebruiken van de eigen bevoegdheden die de gemeente heeft op het gebied van bijvoorbeeld vergunningverlening, handhaving en bestuurlijke maatregelen. Maar daarnaast is soms ook het inzetten van overtuigingskracht bij inwoners en bedrijven voor het verkrijgen van resultaten en zelfwerkzaamheid en zelfredzaamheid nodig. Preventie is daarnaast een belangrijk onderdeel van het veiligheidsbeleid. De gemeente heeft daarbij vooral op de terreinen zorg, welzijn en de openbare ruimte een belangrijke rol.
1.3. Totstandkoming van het meerjarenbeleidsplan
Het Meerjarenbeleidsplan 2019-2022 is opgesteld vanuit de gemeente Diemen en is tot stand gekomen met input van diverse ketenpartners zoals brandweer en politie. Het beleidsplan is gebaseerd op lokale, regionale en landelijke input. Zo is gebruikgemaakt van landelijk en regionaal veiligheidsbeleid en van het lokale coalitieakkoord, waarin het thema ‘veiligheid’ aan de orde komt. Ook zijn er politiecijfers (aangiften en meldingen) gebruikt en is er, zoals hierboven genoemd, input geweest van diverse veiligheidspartners zoals de politie en de brandweer. De hoofdlijnen van dit plan zijn op een themabijeenkomst besproken met de gemeenteraad.
1.4. Jaarlijkse uitvoeringsprogramma’s
Naast het Meerjarenbeleidsplan Integrale Veiligheid 2019-2022 is er een (beknopt) uitvoeringsprogramma voor 2019 gemaakt. In het uitvoeringsprogramma wordt jaarlijks aangegeven op welke wijze uitvoering wordt gegeven aan het behalen van de doelstellingen en wordt aangegeven welke activiteiten door welke partijen worden uitgevoerd.
De uitvoering van het meerjarenbeleidsplan vergt inzet van personeel en financiële middelen. Daarvoor is budget in de meerjarenbegroting vrijgemaakt. In het uitvoeringsprogramma wordt de inzet van de middelen vastgelegd. Indien extra middelen nodig zijn zal het college dit binnen de afspraken in de planning en control cyclus aan uw raad voorleggen.
Dit plan schetst in hoofdstuk 2 eerst het strategisch kader waarin o.a. aandacht wordt besteed aan landelijke en regionale kaders. Daarna volgt in hoofdstuk 3 een veiligheidsanalyse waarin een trendanalyse wordt gegeven, verschillende cijfers over criminaliteit en onveiligheidsgevoelens worden geduid en een overzicht van de inzet van de afgelopen jaren wordt gegeven. Hoofdstuk 4 bevat de veiligheidsaanpak voor de periode 2019-2022. Tenslotte is in hoofdstuk 5 het activiteitenoverzicht van het jaarplan 2019 opgenomen.
2.1. Landelijk, regionaal en lokaal kader
De gemeente heeft de regierol als het gaat om lokaal veiligheidsbeleid. Dit beleid is echter ingebed in een bredere context, want onveiligheid houdt niet op bij de gemeentegrens. Integrale veiligheid is een samenspel tussen landelijke overheid, veiligheidsregio en gemeente.
2.2. Landelijk kader: de Veiligheidsagenda 2019-2022
Vanuit zijn verantwoordelijkheid en op basis van de Politiewet heeft de minister van Justitie en Veiligheid een aantal landelijke beleidsprioriteiten voor de politie benoemd in de Veiligheidsagenda 2019-2022. De veiligheidsagenda richt zich op de aanpak van maatschappelijke veiligheidsproblemen die landelijk spelen, die (regio) grensoverschrijdend zijn en/of waar afstemming in de aanpak op landelijk niveau voor nodig is. De veiligheidsagenda heeft als doel de integrale samenwerking bij de aanpak van criminaliteit en onveiligheid verder te ontwikkelen.
De Veiligheidsagenda 2019-2022 is in december 2018 vastgesteld. De landelijke veiligheidsthema’s zijn:
Overige thema’s die benoemd zijn in de agenda: bestrijding terrorisme en extremisme, high impact crimes (ingrijpende delicten die het veiligheidsgevoel aantasten) en mobiel banditisme (internationaal rondtrekkende criminele groepen), kindermishandeling en huiselijk geweld en personen met verward gedrag.
Het Regionaal Veiligheidsplan Amsterdam-Amstelland 2019-2022 (RVP) is in december 2018 vastgesteld door de burgemeesters in de regio. Alle gemeenteraden zijn ‘gehoord’ en hebben hun commentaar kunnen geven op het concept, alvorens definitieve vaststelling.
In het RVP zijn de ambities op het gebied van veiligheid voor de regio Amsterdam-Amstelland beschreven. Het RVP gaat over de gezamenlijke inspanningen van de gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Diemen, Ouder-Amstel en Uithoorn, de politie-eenheid Amsterdam en het Openbaar Ministerie (parket Amsterdam).
Voor de periode 2019-2022 zijn voor de regio Amsterdam-Amstelland de volgende veiligheidsthema’s vastgesteld:
In Diemen is het coalitieakkoord met als titel “Duurzaam Samenleven” voor de periode 20182022 vastgesteld. Hierin staat het volgende beschreven rondom veiligheid:
Diemen heeft een prettig woon- en werkklimaat. Op sommige plekken vraagt dat meer dan op andere. Daar waar (sociale) veiligheid of leefbaarheid vraagt om extra inzet bieden we die wijkgericht. Veiligheid is een essentiële voorwaarde voor een samenleving waarin iedereen meer kan doen. De verbeteringen op het gebied van handhaving en toezicht hebben bijgedragen aan de verbetering van de veiligheid, maar we blijven waakzaam. We zetten mankracht en middelen informatie-gestuurd in en bepalen per situatie welke instrumenten we inzetten. Cameratoezicht wordt waar nodig beperkt ingezet en als subsidiair instrument gezien, momenteel is er geen cameratoezicht vanuit de gemeente. We blijven focussen op veiligheid in de openbare ruimte. We zetten daarbij niet alleen repressieve instrumenten in, maar blijven samenwerken met justitie, politie, Boa’s, jongerenwerk en jeugdhulpverlening en zo nodig met buurgemeenten.
Voor de totstandkoming van het Meerjarenbeleidsplan Integrale Veiligheid is een veiligheidsanalyse gedaan op basis van een aantal informatiebronnen. Deze analyse geeft inzicht op diverse vlakken van veiligheid (zowel objectief als subjectief) over de gemeente Diemen. In dit hoofdstuk wordt een kort overzicht gegeven van de veiligheidsanalyse. De uitkomst van de analyse dient als input van de veiligheidsaanpak voor 2019-2022 (hoofdstuk 4).
Voor de veiligheidsanalyse zijn onder andere de volgende gegevens gebruikt:
3.1. Samenvatting veiligheidsbeleid Diemen 2014-2018
Sinds 2015 is het instrumentarium van de gemeente op het veiligheidsdomein versterkt. Diverse instrumenten waren in Diemen nog niet geregeld of werden niet gebruikt. Dat is de afgelopen jaren wel gebeurd. Ook zijn er op verschillende thema’s nieuwe ontwikkelingen in het veiligheidsbeleid en is de samenwerking tussen de veiligheidspartners versterkt. Het overzicht hieronder geeft een korte samenvatting van de uitvoering van de veiligheidstaken in de periode 2014-2018 met een accent op de nieuwe instrumenten en acties.
Actief sluitingsbeleid panden (Opiumwet)
Gemeente en politie zijn scherper en actiever geworden op het voorkomen en aanpakken van drugsoverlast. Illegale hennepteelt kan tot gevaarlijke situaties leiden, zo is er vaak een groot risico op branden en ontploffingen en daarmee ook een groot gevaar voor de omgeving. Tevens trekt hennepteelt veel criminaliteit aan en wordt er vaak illegaal stroom afgetapt. Het is daarom zeer ongewenst dat illegale hennepkwekerijen in Diemen gevestigd zijn.
De wetgever heeft de burgemeester de bevoegdheid gegeven om drugscriminaliteit ook bestuursrechtelijk tegen te gaan. Hiervoor is artikel 13b van de Opiumwet vastgesteld. Indien er sprake is van overtredingen van de Opiumwet (als in een woning of lokaal drugs worden verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig zijn) is de burgemeester bevoegd tot sluiting over te gaan, ook zonder dat er (al) sprake is van concrete verstoring van de openbare orde. In december 2015 zijn in Diemen beleidsregels vastgesteld zodat de burgemeester gebruik kan maken van deze bevoegdheid. Sindsdien is bij 50 panden op basis van de Opiumwet een bestuurlijke maatregel opgelegd (pand gesloten, waarschuwing of huuropzegging).
Verruiming sluitingsbeleid panden
Door aanpassingen van de APV Diemen in december 2016 zijn de mogelijkheden verruimd om panden te sluiten na ernstige inbreuken op de openbare orde. Het gaat dan om het aantreffen van (vuur)wapens, illegale gokgelegenheden, of andere ernstige inbreuken op de openbare orde (in of vanuit het pand). Op basis van dit artikel is al een woning gesloten vanwege de vondst van wapens.
Vanaf augustus 2016 heeft de gemeente de straatcoaches van Stichting Aanpak Overlast Amsterdam (SAOA) als extra middel ingeschakeld om jeugdoverlast te voorkomen. Dit werkt goed, klachten en meldingen kunnen gerichter worden opgepakt. Dit leidt er wel toe dat er in eerste instantie meer meldingen komen omdat bewoners hiertoe worden gestimuleerd.
De overlast neemt echter sterk af. De inzet heeft zich vooral geconcentreerd op Diemen Centrum/Rode Kruislaan e.o., maar inmiddels is er ook aandacht voor andere buurten. De aanpak leidt ook tot diverse huisbezoeken, afgelegd in het kader van aandacht voor individuele jongeren en de gezinssituatie. Er is een goede verbinding met het Brede Hoedteam om jongeren en gezinnen (waar nodig) extra ondersteuning te bieden.
Aanpak ondermijnende criminaliteit
Ondermijnende criminaliteit bestaat uit alle vormen van misdaad die een bedreiging vormen voor de integriteit en leefbaarheid van onze samenleving. Het gaat om zaken als (overlast) drugshandel, illegale bewoning/adresfraude, aanwezigheid in wijken van zware criminelen
e.d. In eerste instantie is de aanpak in Diemen gericht geweest op ondermijnende criminaliteit op bedrijventerreinen. Daarna is er gestart met een bredere pilot in Diemen-Noord.
In 2017 is het project ‘Scheerlicht’ gestart. Door de gemeente wordt samen met de diverse partners in beeld gebracht welke adressen “niet pluis” lijken te zijn (langdurige leegstand, veel inschrijvingen [buiten gezinsverband], klachten van overlast door veel wisselende bewoners en dergelijke). Naast deze overleggen worden de signalen binnen de gemeente en de deelnemende instanties bijeengebracht en geverifieerd. Gestart is met een pilot waarbij de focus ligt op Diemen-Noord. Vanaf september 2017 worden “niet pluis” adressen in gezamenlijkheid bezocht en gecontroleerd op juistheid en vindt er rapportage plaats van de bevindingen. Om inzicht te krijgen over de aard en omvang van mogelijke misstanden is een pilot gehouden waarbij 80 adressen in Diemen Noord zijn onderzocht en gecontroleerd. De pilot is uitgevoerd in LSI-verband, dat wil zeggen dat de gemeente bij de uitvoering van de pilot is ondersteund door een Flexibele Interventie Capaciteit (FIC-team) van de Landelijke Stuurgroep Interventieteams. Een aantal adressen is door de politie bezocht vanwege de vermoedens van criminele activiteiten. De overige adressen zijn door de gemeentelijke toezichthouders BRP (basisregistratie personen) bezocht samen met de partners zoals UWV, ISZW, belastingdienst en dergelijke.
Deze integrale aanpak van Scheerlicht is gericht op de inzet van preventieve, bestuursrechtelijke, privaatrechtelijke, fiscale en/of strafrechtelijke instrumenten die de diverse partners kunnen inzetten. Uit de pilot is gebleken dat er naast woonfraude, zoals illegale onderhuur, schijnbewoning en spookbewoning, ook veel van de aangetroffen misstanden zijn te benoemen als ondermijnende criminaliteit. Zo zijn er (criminele) netwerken gesignaleerd maar ook vormen van uitbuiting en mensenhandel. Geconcludeerd is dat de aanpak Scheerlicht moet worden voortgezet en naar alle wijken en bedrijventerreinen in Diemen wordt uitgebreid.
Alle Amstelland-gemeenten krijgen een ondermijningsbeeld waarin signalen en fenomenen van criminele aanwezigheid en activiteiten binnen de gemeente worden gebundeld. Het ondermijningsbeeld geeft beter zicht en inzicht in ondermijning in de gemeente en bevordert alertheid en actiegerichtheid. Eind 2018 is voor de gemeente Diemen door het RIEC een (concept) ondermijningsbeeld vastgesteld. Hiervoor is informatie opgehaald bij de gemeente en haar partners. Een van de conclusies uit dit beeld was dat er in de gemeente Diemen ondermijningsproblematiek speelt die vergelijkbaar is met die van een gemeente met 80.000 inwoners. Het ondermijningsbeeld geeft input voor de vervolgaanpak van ondermijnende criminaliteit, onder andere door de integrale aanpak van Scheerlicht.
Uitbreiding toepassing wet Bibob
Een ander instrument tegen ondermijnende criminaliteit is de toepassing van de Wet Bibob. De Wet Bibob is een (preventief) bestuursrechtelijk instrument. Als er een ernstig gevaar dreigt dat bijvoorbeeld een vergunning wordt misbruikt, kan het bevoegde bestuursorgaan de aanvraag weigeren of de afgegeven vergunning intrekken. Zo wordt voorkomen dat de overheid criminele activiteiten faciliteert en wordt bovendien de concurrentiepositie van bonafide ondernemers beschermd. Om de mate van gevaar te bepalen, kan het bestuursorgaan een advies aanvragen bij het Landelijk Bureau Bibob.
In 2018 zijn in Diemen nieuwe beleidsregels vastgesteld met een uitbreiding van het toepassingsbereik. Daarmee is het mogelijk geworden om naast de vergunningverlening van drank-, horeca- en prostitutiebedrijven ook de integriteit van houders en/of aanvragers van andere vergunningen, subsidies en overheidsopdrachten te toetsen. Het beleid is regionaal afgestemd om een waterbedeffect te voorkomen.
Digitaal opkoopregister /aanpak heling
In december 2016 is bij de aanpassing van de APV Diemen een artikel opgenomen ten aanzien van een Digitaal Opkoop Register (DOR). In 2017 is dit ingevoerd. De invoering van het digitale opkoopregister heeft voor handelaren die zich aanmelden tal van voordelen. Het geeft inzicht in voorraden en biedt ondersteuning bij magazijncontroles. Daarnaast kan in het register eenvoudig worden gesorteerd en gezocht op soort, merk, type of serienummer. Verder zijn handelaren door het gebruik van het systeem minder tijd kwijt bij registercontroles door gemeente en politie. In 2017 zijn alle handelaren aangeschreven en is het handhavingsbeleid voor het DOR vastgesteld. Sindsdien zijn er controles op de aansluiting bij het DOR en het correcte gebruik van het systeem.
Er is de afgelopen jaren ingezet op de vermindering van het aantal woninginbraken in
Diemen. De aanpak was vooral gericht op het voorkomen en vroeg-signaleren van woninginbraken. Belangrijk is dat inwoners en ondernemers zelf preventieve maatregelen nemen om woninginbraken te voorkomen. Daar zijn de voorlichtingsacties ook op gericht geweest. Verder is gezamenlijk is ingezet op gerichte opsporing, verdere uitbouw van (deelname aan) het project Samen Veilig en bevordering van deelname aan en gebruik van WhatsApp buurtpreventie en Burgernet door de inwoners (2109 deelnemers in Diemen). Ook is er een verbinding gelegd met het ROC van Amsterdam (opleiding veiligheid) ter versterking van Samen Veilig. In de voorlichtingsactiviteiten worden er naast de Veiligheidsdag en Gemeentedag ook bijeenkomsten in de week van de veiligheid georganiseerd over woningovervallen en babbeltrucs.
De APV van Diemen (artikel 2:44) kent een verbod om (inbrekers)werktuigen bij zich te hebben met het kennelijk doel om in te breken of in te sluipen. De politie kan strafrechtelijk optreden als dit artikel wordt overtreden. Aanvullend daarop heeft de gemeente Diemen besloten ook bestuursrechtelijk op te treden in dit soort gevallen. In augustus 2018 is de eerste last onder dwangsom opgelegd aan iemand die in het bezit was van inbrekerswerktuigen.
Samen met politie en externe toezichthouders is steeds gekeken of en waar verhoogd toezicht noodzakelijk was. De inzet van particuliere beveiliging op Bergwijkpark en de Campus Diemen Zuid is voortgezet. Naar aanleiding van een aantal incidenten is deze beveiliging ook tijdelijk uitgebreid. Extra inzet was er ook vanuit de flexibele capaciteit van de politie en de speciale teams voor de stationsgebieden (Veiligheidsteam Openbaar Vervoer). Daarnaast wordt er gekeken naar structurele maatregelen ter bevordering van de sociale veiligheid, bijvoorbeeld bij het onderhoud en inrichting van de openbare ruimte, het opknappen van de metrostations en de (plannen voor de) herinrichting van de stationsgebieden.
Vergroten leefbaarheid en veiligheid, met aandacht voor specifieke buurten
Er is extra aandacht gekomen voor de buurten Beukenhorst, de Rode Kruislaan, Van Markenplantsoen en de stationsgebieden. Bij de eerstgenoemde complexen wordt vooral ingezet op community-building, zodat bewoners elkaar weer beter leren kennen en elkaar weer durven aan te spreken. Ook wordt er een betere verbinding gemaakt met veiligheidspartners als de politie en de straatcoaches. Dit heeft een belangrijk preventieve werking en is ook belangrijk voor het gevoel van veiligheid onder de bewoners.
Actiecentrum Veiligheid en Zorg
Het Actiecentrum Veiligheid en Zorg (AcVZ) ontwikkelt allerlei aanpakken op het snijvlak van veiligheid en zorg en voert deze samen met de gemeenten uit. Denk bijvoorbeeld aan de Top 600 en de Top 400, de Treiteraanpak en de re-integratie van ex-gedetineerden. Het AcVZ werkte vooral voor Amsterdam. De verbinding met het AcVZ en andere regiogemeenten waaronder Diemen heeft meer inhoud gekregen. Op verschillende aanpakken zijn we (beter) aangesloten waardoor steeds meer expertise en inzet voor Diemen beschikbaar komen.
Naast aandacht voor de bekende Top 600 van veelplegers is er ook een persoonsgerichte aanpak voor de Top 400 gekomen, bestaande uit vooral jongere veelplegers die dreigen af te glijden in de criminaliteit. In Diemen wordt daarnaast gebruik gemaakt van de expertise binnen deze aanpak voor jongeren die niet tot deze Top 600/400 horen, maar wel extra aandacht verdienen. Dit gebeurt via het integraal jeugdoverleg (Brede Hoed).
Huiselijk geweld en kindermishandeling
De laatste jaren is in Diemen uitvoering gegeven aan het nieuwe uitvoeringsplan preventie huiselijk geweld en kindermishandeling. De lokale speerpunten in het uitvoeringsplan zijn het versterken van (vroeg)signalering, de aanpak van ouderenmishandeling, bredere implementatie van de meldcode en het optimaliseren van de samenwerking tussen Veilig Thuis en het lokale veld.
Met de instellingen voor begeleid wonen van HVO Querido en Philadelphia zijn goede afspraken gemaakt om het aantal overlastgevende cliënten te beperken. Er vindt regelmatig overleg plaats met de wijkagent. Verder zijn er in Diemen zijn twee instellingen (Mentrum en Arq) gevestigd die beiden ambulante hulpverlening geven aan cliënten met psychosociale problematiek. Deze cliënten worden soms ook als overlastgevend ervaren in de omgeving van deze instellingen. De politie Eenheid Amsterdam maakt samen met Ambulance Amsterdam gebruik van de Psycholance om verwarde personen te vervoeren naar de Spoedeisende Psychiatrische Onderzoeks Ruimte (SPOR). Voor de zorg aan verwarde personen is er -indien nodig- een goede samenwerking vanuit het Brede Hoed-team.
Eind 2017 is de APV aangepast om de burgemeester de bevoegdheid te geven bij ernstige en herhaaldelijke woonoverlast op te treden. Deze bevoegdheid is een instrument welke alleen ingezet kan worden als er op andere manier tevergeefs is geprobeerd de woonoverlast te stoppen. Begin 2018 zijn de beleidsregels vastgesteld voor toepassing van dit nieuwe instrument. Volgend uit de evaluatie van de buurtbemiddeling is ook ingezet op het beter bekend maken van de mogelijkheden van buurtbemiddeling om woonoverlast te beperken. Ook kunnen woningcorporaties nu een beroep doen op de buurtbemiddelaars in Diemen.
Convenant Doorzon: tegengaan ongewenste bewoning
De afgelopen jaren is gebruik gemaakt van het convenant Doorzon dat is afgesloten tussen de politie, Belastingdienst, de woningcorporaties en de gemeente om ongewenst woninggebruik te voorkomen. Eén van de onderdelen uit dit convenant is het beëindigen van de huurovereenkomst bij het ontdekken van een hennepplantage in een huurwoning.
Ondersteuning bij radicalisering
De Amstelland-gemeenten maken gebruik van de expertise van Amsterdam bij signalen van radicalisering. Een regisseur radicalisering ondersteunt onze gemeenten bij concrete casuïstiek en versterkt ook de netwerken binnen de gemeente zodat bij vermoedens van radicalisering er snel gehandeld kan worden.
Per 1 juli 2016 is de Wijziging van de Gemeentewet in verband met de verruiming van de bevoegdheid van de burgemeester tot de inzet van cameratoezicht werking getreden. Op grond hiervan kan de raad de burgemeester de bevoegdheid verlenen om, als dat in het belang van de handhaving van de openbare orde noodzakelijk is, te besluiten om voor een bepaalde duur camera’s in te zetten ten behoeve van het toezicht op een openbare plaats. Niet langer is deze mogelijkheid beperkt tot het plaatsen van vaste camera’s, thans behoort ook mobiel cameratoezicht tot de mogelijkheden. Sinds eind 2016 is artikel 2:77 van de APV Diemen uitgebreid met deze mogelijkheid.
Eerder is gebleken dat bij het verkopen van consumentenvuurwerk er onvoldoende mogelijkheden waren om preventief het levensgedrag van de betreffende exploitant en/of beheerder te beoordelen. Daarom is in december 2017 de APV Diemen uitgebreid met een levensgedragtoets voor verkopers van consumentenvuurwerk. De vergunningaanvraag kan nu worden geweigerd wanneer de exploitant in enig opzicht van slecht levensgedrag is of onder curatele of bewind staat. Dit houdt in dat er een antecedententoets van de exploitant en/of beheerder in het kader van de vergunningverlening plaatsvindt.
De aanpak van brandveiligheid en crisisbeheersing richt zich naast het blijven voldoen aan de wettelijk gestelde eisen en normen, nadrukkelijk op het versterken van het risicobewustzijn en de zelfredzaamheid van inwoners. In coproductie met professionals worden inwoners daadwerkelijk ‘in positie gebracht’ om de eigen taak/verantwoordelijkheid te versterken. De brandweer levert als strategische partner risicogericht advies en expertise op het terrein van brandveiligheid. De capaciteit van de brandweer wordt met voorrang ingezet voor verminderd zelfredzamen en andere specifieke doel- en risicogroepen. Op het gebied van crisisbeheersing en brandveiligheid kent de gemeente weinig beleidsvrijheid.
De brandweer heeft samen met de gemeente een aantal jaar geleden het programma “brandveilig leven” opgezet. Hiermee is het accent op repressie verlegd naar het voorkomen van brand (‘meer naar de voorkant’). Met deze aanpak werkt de brandweer wijk- informatie en risicogericht aan een verhoging van het brandveiligheidsbewustzijn en de zelfredzaamheid bij inwoners, bedrijven en instellingen. De brandweer benut wijk- en buurtinfrastructuren om inwoners meer bewust te maken van wat men kan doen om brandrisico’s te voorkomen en te beperken en zichzelf en anderen in veiligheid te brengen. In het kader van dit programma zijn er jaarlijks diverse voorlichtingsactiviteiten gehouden, preventieweken georganiseerd en woninginspecties uitgevoerd.
Ook is met de ‘Hot 100-methodiek in beeld gebracht waar de grootste risico’s zitten. De brandweer levert vanuit haar informatiepositie en risicogerichte werkwijze inzet om deze risico’s te analyseren, te prioriteren en de effectiviteit van mogelijke en gerealiseerde oplossingen te bepalen. Deze informatie stelt gemeente en partners in staat samen sterker te zijn bij preventie (én repressie) en zodoende sneller en gemakkelijker de geformuleerde veiligheidsdoelen te realiseren.
Deze analyse heeft voor Diemen 20 gebouwen/ instellingen in beeld gebracht waar extra op is ingezet. Zo zijn de zorginstellingen, de scholen en een aantal bedrijven bezocht en zijn maatwerk oplossingen geboden. Veelal wordt er wel voldaan aan de eisen vanuit het Bouwbesluit 2012, maar vormt het gebruik een aandachtspunt. Het programma heeft inmiddels bij drie zorginstellingen, twee scholen, een winkelcentrum en twee bedrijven in maatwerkoplossingen geresulteerd. In samenwerking met de brandweer zullen we dit traject dan ook voortzetten.
Daarnaast hebben gemeenten, brandweer en ketenpartners in netwerkverband (onder andere het Keurmerk Veilig Ondernemen) ingezet op ‘brandveilig ondernemen’. Gezamenlijk zijn veiligheidsproblemen in kaart gebracht, oplossingen gezocht en maatregelen genomen.
De veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland heeft een nieuw crisisbeheersingsplan vastgesteld. Daardoor is er meer ruimte voor maatwerk gekomen bij de Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure (GRIP). Dit is de werkwijze waarmee bepaald wordt hoe de coördinatie tussen hulpverleningsdiensten verloopt. Dat betekent onder andere dat de aanpak van een GRIP3-situatie nu ook op lokaal niveau gefaciliteerd kan worden, zodat bijvoorbeeld het beleidsteam ook in het gemeentehuis van Diemen kan samenkomen, terwijl hiervoor men altijd gebruik moest maken van ‘de bunker’ in de Stopera in Amsterdam.
Aan de regionale oefen- en opleidingseisen is voldaan. Per 1 januari 2017 zijn de gemeentelijke piketten van de DUO-gemeenten samengevoegd. Als gevolg daarvan is het aantal piketfunctionarissen verminderd. De alarmering voor de kernfuncties is inmiddels via pagers geregeld, deze is betrouwbaarder dan alarmering via de telefoon en is minder arbeidsintensief.
Daarnaast is een App geïntroduceerd voor de pikethouders en bestuurders waarin alle noodzakelijke informatie, bereikbaarheidsgegeven en draaiboeken zijn opgenomen. Deze App is specifiek ingericht voor de Amstelland gemeenten en voor de veiligheidsregio AmsterdamAmstelland.
Zowel binnen de gemeente als in samenwerking met de veiligheidsregio wordt er door de betreffende functionarissen regelmatig geoefend.
Inzet Crisisbeheersing (intergemeentelijk piket):
2014 Flatexplosie Beukenhorst 4 september 2014 (GRIP 1)
2015 Stroomstoring 27 maart 2015 (GRIP 2)
2016 Stroomstoring 21 juni 2016 (GRIP 2)
2017 Brand Studentenflat Rode Kruislaan 19 juli 2017
Het ‘Draaiboek calamiteiten in het sociaal domein’ is aangepast om adequaat te kunnen reageren op incidenten met grote impact die niet onder de GRIP-structuur vallen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan zedenzaken en zware ongelukken.
Zelfredzaamheid en voorlichting
In alle veiligheidsvelden is de eigen inzet van de inwoners en bedrijven een eerste vereiste. Hiertoe is in Diemen het project ‘Samen Veilig’ opgezet. Gemeente, politie en brandweer bundelen daarbij hun krachten in de voorlichting over preventie aan inwoners. In dit project wordt ook samengewerkt met het ROC van Amsterdam (opleidingsrichting veiligheid). Naast de algemene voorlichting voor alle burgers ontwikkelt de gemeente initiatieven om aan verschillende doelgroepen voorlichting te geven. Zo geven we via de scholen voorlichting en zijn er ook specifieke activiteiten gericht op ouderen. Dit is belangrijk omdat inwoners als eerste zelf aan zet zijn, zowel in het voorkomen van onveilige situaties als bij het ontstaan van een dergelijke situatie. De hulpdiensten die de overheid inzet (brandweer, politie en ambulance), hebben tijd nodig om hun hulp te kunnen opstarten. De burger krijgt daarom op alle veiligheidsvelden informatie over het voorkomen van onveiligheid en de eerste handelingsperspectieven als er toch een onveilige situatie ontstaat. Daarbij werkt de gemeente nauw samen met de genoemde hulpdiensten. De politie heeft ook het Educatief Programma Jongeren (EPJO) op verschillende scholen ingezet. Dit interactieve lesprogramma heeft als doel leerlingen kennis te laten maken met regels, gezag en respect en hen bewust te maken van hoe verkeerde keuzes een goede toekomst in de weg zitten.
Onder openbare orde vallen diverse onderwerpen. De onderstaande incidenten over de periode 2014-2018 illustreren dit. Hierbij gaat het veelal om zaken die acuut moeten worden opgepakt en qua tijd veelal onberekenbaar zijn. Zaken die vaker voorkomen worden op basis van beleid snel en daadkrachtig opgepakt. Denk hierbij aan opgelegde huisverboden (bij huiselijk geweld) en sluitingen van panden in het kader van artikel 13 b van de Opiumwet.
De eenheid Amsterdam van de politie heeft een trendbeeld 2019 opgesteld. Het belicht trends niet alleen vanuit het perspectief van de politie, maar juist ook vanuit de impact die deze ontwikkelingen hebben op burgers, ondernemers en bestuur; zowel in de fysieke als in de virtuele leefomgeving. De focus van het trendbeeld ligt op de stad Amsterdam, maar de trends zijn vaak ook zichtbaar in de andere gemeenten in de eenheid. Uit het trendbeeld 2019 wordt duidelijk dat er vier belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen te benoemen zijn die volgens geraadpleegde professionals een grote impact hebben op de (on)veiligheid van burgers, ondernemers, de stad en de leefomgeving.
Uit de trend ‘dealen en schieten’ blijkt dat vooral de ontwikkelingen in de wereld van de drugshandel, vaak gepaard gaand met het gebruik van veel geweld, van grote invloed zijn op de (on)veiligheid in de eenheid. Maar ook polarisatie en tegenstellingen tussen groepen die besproken worden in de trend ‘tumult in de samenleving’ zorgen voor onrust en openbare orde problemen. Daarnaast worstelt ieder met de potentiële dreiging die uitgaat van gedigitaliseerde en andere onzichtbare vormen van criminaliteit. Burgers en bedrijven zijn kwetsbaar omdat de ICT beveiliging vaak niet op orde is. Via nepnieuws en deepfakes kan invloed uitgeoefend worden op de publieke opinie en kunnen belangrijke beslissingen beïnvloed worden (bijvoorbeeld de verkiezingen in de VS) of kunnen discussies op scherp gesteld worden en daarmee bijdragen aan polarisatie. De technische ontwikkelingen zetten door en vormen daarmee naast hulpmiddel soms ook een gevaar. Deze trends samen maken dat de zorg voor veiligheid complexer van aard (b)lijkt te zijn dan enkel de criminele uitingsvormen in de politiestatistieken. In een tijd waarin het gezag onder druk staat zijn daar geen eenvoudige oplossingen voor te bedenken. De verwevenheid en onderlinge samenhang tussen deze trends maakt duidelijk dat de werkelijkheid in ‘de buitenwereld’ zich niet laat reduceren tot hapklare aanpakken.
Het trendbeeld geeft aan dat inzicht in de grote(re) maatschappelijke ontwikkelingen het wél mogelijk maakt criminele en overlast veroorzakende fenomenen beter te begrijpen. Het geeft houvast tijdens het ‘werken aan veiligheid’. Binnen de context van dalende criminaliteitscijfers en een gelijkblijvende meldingsbereidheid is er meer en meer aandacht voor ondermijnende criminaliteit en misdrijven die juist niet zichtbaar worden in de statistieken. Allemaal zaken die er ‘niet lijken te zijn’, maar waar mensen juist wel veel last van hebben en waarvan een bepaalde dreiging uitgaat. Dit rechtvaardigt de roep om een systeembenadering: een doordachte wijze van aanpakken van problemen waarbij voorbij individuele interventies wordt gedacht en rekening gehouden wordt met de complexiteit van de buitenwereld. Immers, zorgen voor veiligheid is meer dan een kwestie van ‘boeven vangen’ en ‘meer blauw op straat’. De huidige tijd vraagt om innovatie en aanpassingsvermogen om ontwikkelingen in de bovenwereld, onderwereld en virtuele wereld te kunnen bijbenen, excessen te bestrijden en hopelijk voor te zijn.
3.3. Cijfers veiligheidsbeleid 2015 – 2018 (objectieve veiligheid)
Jaarlijks wordt door de politie een groot aantal gegevens bijgehouden, waaronder cijfers over criminaliteit en over meldingen. Alle indexcijfers uit dit hoofdstuk zijn afkomstig uit de Regionale Veiligheidsrapportage (RVR).
Objectieve veiligheidsindex Diemen
Het begrip ’objectieve veiligheid’ heeft betrekking op de bij de politie bekende feiten. Dus alle incidenten, overtredingen en misdrijven die door de politie zijn geconstateerd. Het gaat niet alleen om aangiften, maar ook om meldingen en andere mutaties in de registratiesystemen van de politie.
De regionale veiligheidsindex heeft als basisjaar 2014 waarbij het regionaal gemiddelde is gesteld op 100, om deze reden kan er niet verder teruggekeken worden dan 2014. Cijfers uit oudere indexen gaan uit van een ander basisjaar en kunnen dus niet objectief vergeleken worden. Het regio gemiddelde is vastgesteld aan de hand van de cijfers uit de regio. Hieronder vallen de gemeenten Amsterdam, Diemen, Amstelveen, Aalsmeer, Uithoorn en Ouder-Amstel.
Iedere buurt binnen de gemeente Diemen wordt vergeleken met dit gemiddelde. Hierdoor is het eenvoudig om vast te stellen wat de ontwikkelingen per buurt door de tijd heen zijn én welke buurten hoger of lager scoren dan het gemiddelde. In dit Meerjarenbeleidsplan Integrale Veiligheid kijken we naar de cijfers voor de gemeente Diemen als geheel. De veiligheidsindex gaat altijd over een periode van 12 maanden.
Let wel: dit overzicht geeft dus indexcijfers weer en geen absolute/feitelijke aantallen. Een indexcijfer is een verhoudingsgetal waarmee de grootte van een bepaald verschijnsel wordt uitgedrukt ten opzichte van datzelfde verschijnsel in een andere periode. In dit geval het basisjaar 2014.
De objectieve veiligheidsindex (bijlage 1, tabel 3) laat de afgelopen drie jaar een lichte daling zien. Dit houdt dus in dat het aantal bekende feiten bij de politie iets is afgenomen. De gemeente Diemen ligt ook onder het regiogemiddelde.
Naast de objectieve veiligheidsindex zijn er ook cijfers van de Criminaliteitsindex en de Overlastindex. Ook hier geldt: deze overzichten geven dus indexcijfers weer en geen absolute/feitelijke aantallen.
De Criminaliteitsindex maakt onderscheid tussen High Impact Crimes (overvallen, woninginbraken, straatroven en bedreiging) en High Volume Crimes (veelvoorkomende criminaliteit zoals zakkenrollerij en fietsdiefstal).
De criminaliteitsindex (bijlage 1, tabel 4) laat voor de gemeente Diemen een dalende lijn zien met het jaar 2017 als uitzondering. Na een lichte piek laat 2018 weer een daling zien. De gemeente Diemen zit structureel onder het regiogemiddelde.
De Overlastindex (bijlage 1, tabel 5) geeft inzicht in zaken als verloedering en overlast door personen. Deze index laat voor de gemeente Diemen een fluctuerend beeld zien. Het regiogemiddelde daalt daarentegen. De gemeente Diemen zit wel structureel onder dit gemiddelde.
Het bovenstaande heeft inzicht gegeven in het overkoepelende veiligheidsbeeld van Diemen. Dit betreft indexcijfers en geen absolute cijfers. Uiteraard zijn er ook cijfers beschikbaar over de verschillende veiligheidsvelden. In voorliggend document gaan wij echter alleen in op cijfers over een aantal High Impact Crimes omdat de gemeente Diemen zich extra wil inzetten op het tegengaan van deze impactvolle vormen van criminaliteit die de onveiligheidsgevoelens van burgers kunnen verergeren.
Cijfers over andere vormen van criminaliteit en meer uitgebreide overzichten worden jaarlijks meegenomen in evaluaties.
Woninginbraken is al geruime tijd een aandachtspunt. Deze vorm van criminaliteit heeft grote invloed op de veiligheidsbeleving van burgers. Sinds 2009 daalt in Diemen het aantal woninginbraken per 1000 woningen.
Een andere vorm van High Impact Crime waar ook veel op is ingezet is straatroven. Ook bij deze vorm van criminaliteit zien wij over een langere periode gezien een afname. De afgelopen jaren zien we een fluctuerend beeld in het aantal straatroven (absolute aantallen).
3.4. Onveiligheidsbeleving (subjectieve veiligheid)
Met de (on)veiligheidsbeleving, ofwel ‘subjectieve veiligheid’, wordt het veiligheidsgevoel van burgers bedoeld. Het is belangrijk om naast de objectieve veiligheid (het feitelijke niveau van veiligheid) hiervoor oog te hebben. De Regionale Veiligheidsindex Amsterdam-Amstelland geeft inzichten in hoe de veiligheid en het veiligheidsgevoel zich in de loop van de tijd in de verschillende wijken en gemeenten ontwikkelt. In deze paragraaf wordt ingegaan op de subjectieve veiligheid van Diemen, gebaseerd op de Regionale Veiligheidsindex AmsterdamAmstelland.
De Onveiligheidsbelevingindex bestaat uit de categorieën Vermijding, Onveilig voelen en Risicoperceptie. Ook deze overzichten geven indexcijfers weer en geen absolute/feitelijke aantallen.
In de onveiligheidsbelevingsindex (bijlage 1, tabel 6) scoort de gemeente Diemen iets slechter dan het gemiddelde in de regio. Wel is er een vanaf 2016 een daling te zien van het indexcijfer. Voor de regio is het indexcijfer gelijk gebleven in diezelfde periode.
Sommige incidenten, zoals geweldsmisdrijven, hebben een grotere impact op het gevoel van onveiligheid dan andere. Zo zijn straatroven, overvallen op woningen en bijvoorbeeld liquidaties elementen die de onveiligheidsbeleving negatief beïnvloeden. Ook de sociaaleconomische omstandigheden van betrokkenen zijn van invloed op de mate waarin men zich veilig voelt.
De gemeente Diemen heeft de afgelopen jaren een aantal heftige incidenten gehad. Ook de geografisch positie ten opzichte van Amsterdam, waar met regelmaat incidenten plaatsvinden, kan meespelen in de veiligheidsbeleving. Dit zou een verklaring kunnen zijn voor een hoger indexcijfer.
Hoewel de onveiligheidsbeleving hoger ligt dan in de regio is het objectief gezien veiliger in Diemen. Het aantal misdrijven en het aantal woninginbraken daalt. Het aantal straatroven blijft een aandachtspunt.
3.5. Benchmark “Waar staat je gemeente” (Diemen) 2018
In de benchmark “Waar staat je gemeente” 1werden ook een beperkt aantal vragen gesteld over de veiligheidsbeleving van de inwoners. Ook wordt gevraagd naar de beleving van overlast. Deze benchmark is gehouden onder 1800 inwoners van Diemen.
79% van de respondenten voelt zich meestal of altijd veilig in de buurt. Dit is iets minder dan het landelijk gemiddelde dat op 86% ligt (bijlage 1, grafiek 11).
De benchmark gaat ook in op beoordeling van veiligheid in de eigen buurt (bijlage 1, grafiek 12). Hierbij werd de vraag gesteld: ‘Hoe beoordeelt u de veiligheid in uw buurt? Geef dit aan met een rapportcijfer van 1 (zeer slecht) tot en met 10 (zeer goed)’.
30% van de respondenten beoordeelde de veiligheid in de eigen buurt met een 7. Dit is het meest voorkomende cijfer. 14% gaf de veiligheid in de buurt een onvoldoende.
Terugblikkend naar de periode 2015-2018 ontstaat het volgende beeld en kunnen de volgende conclusies worden getrokken:
Het instrumentarium van de gemeente en de veiligheidspartners is sterk uitgebreid de afgelopen jaren. De gemeente heeft ook gekozen voor een actievere rol in het veiligheidsbeleid. En naast de aandacht voor ‘high-impact crimes’ is er ook veel inzet gekomen op de aanpak van ondermijnende criminaliteit en misstanden. Met de systematische en integrale aanpak Scheerlicht loopt Diemen landelijk voorop.
Het aantal misdrijven in de gemeente Diemen is sinds 2015 gedaald, dit terwijl het inwoneraantal is toegenomen. Ook het aantal woninginbraken per 1000 woningen blijft dalen. De objectieve onveiligheid is wel hoger dan het gemiddelde cijfer in de regio, maar lager dan in Amsterdam. De ligging dichtbij Amsterdam en de goede bereikbaarheid van onze gemeente maakt wel dat het aantal delicten over het algemeen hoger blijft liggen dan in andere gemeenten van een vergelijkbare omvang in de regio of Nederland.
Straatroven blijven ook voor de komende vier jaar een aandachtspunt. Dit geldt ook voor het aantal woninginbraken. Het aantal woninginbraken is over een aantal jaren weliswaar gedaald, zeker gezien de groei van Diemen, maar ligt nog op een bovengemiddeld niveau. Daarbij is de impact van woninginbraken, net zoals bij straatroven, op slachtoffers groot. Dit rechtvaardigt grote inzet op het voorkomen en opsporen bij deze delicten.
De gemeente Diemen heeft de afgelopen jaren gewerkt aan een nieuw instrumentarium. Het is van belang hier de komende jaren optimaal gebruik van te maken. Verder is het belangrijk de samenwerking en de communicatie over veiligheid(sbeleid) verder te versterken.
Duidelijk is dat de subjectieve veiligheidsbeleving niet alleen afhangt van een daling in delicten. Hier spelen veel meer factoren een rol, die maar zeer ten dele door de gemeente te beïnvloeden zijn. Het uitleggen van risico’s, het geven van een handelingsperspectief aan bewoners en bedrijven om de risico’s te vermijden of te beperken (zelfredzaamheid) en het stimuleren van sociale cohesie, zijn inspanningen die we als gemeente wel kunnen leveren om de veiligheidsbeleving positief te beïnvloeden. Naast gerichte acties is het van belang dat de gemeente Diemen in de komende periode actief de dialoog aangaat met burgers en ondernemers over veiligheid en veiligheidsbeleving en de preventieve aanpak wordt versterkt.
4. Veiligheidsaanpak 2019-2022
In de afgelopen periode zijn veel zaken in gang gezet zijn. Veel nieuwe instrumenten en activiteiten blijken behoorlijk effectief en het is zaak die ook de komende periode door te zetten. Op diverse terreinen waar nu goede resultaten zijn geboekt, kunnen we het ons niet permitteren om een tandje terug te schakelen. Qua verschijningsvorm zullen de activiteiten soms verschillen of aangepast worden naar doelgroepen of omstandigheden.
Op regionaal niveau zijn de ambities en veiligheidsthema’s vastgesteld. Binnen Diemen is een aantal van de daar vastgestelde doelstellingen minder opportuun, omdat sommige onderwerpen, zoals toerisme of treiteraanpak, hier minder spelen. Op basis van de veiligheidsanalyse stelt de gemeente Diemen binnen de veiligheidsthema’s die regionaal zijn vastgesteld de volgende prioriteiten:
In het Regionaal Veiligheidsplan (RVP) 2019-2022 zijn de ambities op het gebied van veiligheid voor de regio Amsterdam-Amstelland beschreven. Het RVP gaat over de gezamenlijke inspanningen van de gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Diemen, Ouder-Amstel en Uithoorn, de politie-eenheid Amsterdam en het Openbaar Ministerie (parket Amsterdam).
In deze paragraaf worden de veiligheidsthema’s uit het RVP vertaald naar de inspanningen van de gemeente Diemen; per thema leest u de aanpak van gemeente Diemen. Vervolgens zijn er nog een aantal thema’s toegevoegd die belangrijk zijn voor de gemeente Diemen en waar o.a. op het gebeid van brandveiligheid wordt samengewerkt met brandweer Amsterdam-Amstelland.
4.3. Zorg voor sterke en veilige buurten
Hoofddoelstelling uit het RVP: Veiligheid sterk verankeren in de buurt. We sluiten aan bij de opgaven in een buurt door informatiegestuurd en gebiedsgericht te werken. Daarbij creëren we ruimte voor flexibiliteit en creativiteit voor de professionals op uitvoeringsniveau om lokaal maatwerk te leveren. In samenspraak met de buurt geven we aan welke prioriteiten/activiteiten we als eerste aanpakken. Met onder andere de politie, OM en gemeente bespreken we de opgave en de problematiek in de gebieden en werken daar gezamenlijk aan.
‘Samen voor een veilige buurt’
Onder de noemer ‘Samen voor een veilige buurt’ gaan we in Diemen buurtbewoners en ondernemers meer betrekken bij de veiligheidssituatie in hun omgeving. Buurtbewoners kunnen aangeven hoe zij de veiligheid beleven en willen verbeteren. We gaan daarnaast gerichter voorlichting geven aan bewoners in het algemeen en aan kwetsbare groepen in het bijzonder. Deze voorlichting is bij voorkeur integraal en behelst zaken als onderkenning van gevaren, voorkoming van incidenten en het herkennen van verdachte situaties. Bij deze voorlichting worden diverse partners betrokken.
Het gaat dan in concreto om het bevorderen van preventieve maatregelen in de vorm van verbetering van hang- en sluitwerk, rookdetectie, vroege alarmering en om het stimuleren van zelfredzaamheid en eigen initiatieven die bijdragen aan de veiligheid. Zo gaan we de deelname aan Burgernet en Hartslag Nu nog meer stimuleren. Bovendien willen we initiatieven zoals SMS en App alert groepen beter ondersteunen en faciliteren. Hierbij maken we gebruik van spontane initiatieven uit de bevolking, maar ook van de inzet van gemeentelijke vrijwilligers die projectmatig kunnen worden ingezet. Input vanuit de bewoners en ondernemers wordt gewaardeerd en gestimuleerd. We kijken naar de behoefte van de buurt en leveren, waar nodig, maatwerk. De verbinding wordt gelegd met initiatieven zoals ‘Diemen voor elkaar’ en instellingen als het Rode Kruis. Met de ondernemersvereniging Ondernemend Diemen zullen gezamenlijke activiteiten worden ontplooid.
Los van deze voorlichtingsactiviteiten gaan we via de gemeentelijke kanalen, het Wmo loket en de ouderenadviseur van de Brede HOED kritisch kijken hoe het is gesteld met de veiligheid van de woonomgeving van kwetsbare inwoners. Waar nodig brengen we advies uit voor verbeteringen.
Een ander aspect in dit veiligheidsveld is de buitenruimte, waarbij het gemeentelijke wijkgericht werken een prominente rol speelt. Schoon, heel en veilig is het adagium. Het snel oplossen van klachten en het belonen van bewonersinitiatieven draagt bij aan een betere woonbeleving, aan meer sociale cohesie en eigen verantwoordelijkheid. Op die manier bevorderen we de zelfredzaamheid en de veiligheidsbeleving.
We blijven ook inzetten op het voorkomen van, en indien nodig bemiddelen bij, het oplossen van conflicten tussen bewoners. Op dit gebied werkt de gemeente Diemen samen met buurtbemiddeling Diemen, woningcorporaties, wijkagenten, maatschappelijk werk en andere instellingen. De Woonvisie Diemen 2018-2023 benoemt ook een aantal acties voor het werken aan sterke wijken en buurten, alsmede het aanpakken van woonfraude.
Actieve sluitingsbeleid van panden voortzetten
De gemeente zal het actieve sluitingsbeleid van panden, onder andere bij de vondst van drugs en wapens, voortzetten. Recent is de Eerste Kamer akkoord gegaan met uitbreiding van de mogelijkheden van het sluiten van panden. De burgemeester heeft nu ook de sluitingsbevoegdheid gekregen in die gevallen waarin in een pand of woning voorwerpen of stoffen worden aangetroffen die duidelijk bestemd zijn voor het telen of bereiden van drugs, zoals bepaalde apparatuur, chemicaliën en versnijdingsmiddelen. De huidige sluitingsbevoegdheid ziet alleen op situaties waarin drugs in een pand of woning worden aangetroffen, verkocht, afgeleverd of verstrekt. In Diemen zal van deze nieuwe bevoegdheid gebruik gemaakt gaan worden.
Naast infrastructurele maatregelen en campagnes gericht op gedragsverandering is verkeershandhaving een belangrijk aspect bij het verbeteren van de verkeersveiligheid. De verkeershandhaving is primair de taak van de politie (onder regie van het Openbaar Ministerie). De verkeershandhaving in Diemen vindt vooral plaats op basis van het Regionaal Verkeershandhavingsplan. De gemeente Diemen levert voor dit plan wegen en straten aan die onzes inziens extra aandacht vragen. Het regionale team Verkeer van de politieregio Amsterdam geeft hier uitvoering aan. Daarnaast blijven wij bij het Openbaar Ministerie aandringen op het verbeteren van de verkeershandhaving in 30 km/uur gebieden. De andere maatregelen op het gebied van verkeersveiligheid zijn opgenomen in de Investeringsagenda Verkeersveiligheid van de Vervoerregio Amsterdam (Programma 2018-2021).
4.4. Aanpak jeugdoverlast en –criminaliteit
Hoofddoelstelling uit RVP: het verminderen van jeugdoverlast en -criminaliteit en het tegengaan van doorgroei richting (drugs)criminaliteit. Voorkomen waar het kan, mede door hulp te bieden aan degenen die dat nodig hebben, en handhavend ingrijpen waar het nodig is.
Straatcoaches en uitbreiding aanpak Top 600/top 400
De straatcoaches van Stichting Aanpak Overlast Amsterdam blijven wij in Diemen inzetten. De coaches spreken de jongeren aan en maken afspraken om de overlast te beperken. Zij rapporteren de bevindingen en resultaten aan de politie en de gemeente. Zo nodig wordt in overleg met de politie en gemeente een huisbezoek afgelegd bij de overlast gevende jeugd. Na een evaluatie is besloten de inzet van de straatcoaches de komende jaren te continueren.
Er is structureel budget voor gereserveerd.
Soms is daarbij een hulpverleningstraject nodig, soms loopt de oplossing via een handhavingstraject (boetes, inschakeling van Justitie). In toenemende mate is het een combinatie van maatregelen in zowel de hulpverlenende als de handhavende sfeer. Hierbij maken we gebruik van de Diemense Groepsaanpak, maar ook van de aanpak via het project Top 600/400 via het Actiecentrum Veiligheid en Zorg (AcVZ). De komende jaren zullen ook jongeren die verantwoordelijk zijn voor drugsdelicten worden opgenomen in de Top 600/top 400 aanpak. Het is van belang dat jongeren een goed perspectief kan worden geboden buiten het criminele (drugs)circuit.
4.5. Toenemende drukte en groei
Hoofddoelstelling uit het RVP: Bewoners staan centraal en bezoekers blijven welkom. We zorgen voor balans tussen wonen, werken en recreëren en gaan overlast en criminaliteit in druktegebieden tegen. Niet alleen in de uitgaansgebieden in –veelal– de binnensteden, maar ook in de gebieden daar buiten.
Op zich is de toename van toeristen in Diemen (nog) geen probleem, wel moeten de excessen worden tegengaan en misbruik van woningruimte worden voorkomen. Door de ligging nabij Amsterdam zullen wij ook Diemen een groei van toeristen zien die in Diemen verblijven. Deze groei kent twee oorzaken. Ten eerste is in 2017 met de komst van het VIA Hotel in Bergwijkpark-Zuid een op toeristen gerichte verblijfsaccommodatie binnen de grenzen van
Diemen geopend. Daarnaast is ook in Diemen een toename te zien van (particuliere) aanbieders die woonruimte toeristisch verhuren, ook wel bekend onder de naam van het meest gebruikte online platform voor particuliere toeristische verhuur: Airbnb.
De Woonvisie Diemen 2018-2023 zet in op het behoud van het karakter van de woonwijken in Diemen. De inwoners van Diemen waarderen het rustige, groene en het dorpse karakter van de woonwijken, waarmee we ons onderscheiden van Amsterdam. Toeristische verhuur van woonruimte kan afbreuk doen aan de leefbaarheid aan dat karakter. In Diemen wordt daarom zogeheten vakantieverhuur van de gehele woning tegengaan. Als inwoners woonruimte toeristisch willen verhuren kan dat slechts op grond van de bed & breakfastregeling. Hierbij mogen slechts één of twee kamers voor logies worden aangeboden, waarbij de aanbieder zelf in de woning dient te verblijven.
Door een aanpassing van de huisvestingsverordening in 2019 zal dit onderscheid tussen de wel en niet toegestane vormen van toeristische verhuur nadrukkelijk worden vastgelegd. Ook zal bij deze gelegenheid een bestuurlijke boete in de verordening worden opgenomen, zodat overtreders direct beboet kunnen worden en daarmee in hun portemonnee geraakt worden. Hier zal ook een preventieve werking vanuit gaan.
4.6. Tegengaan van georganiseerde, ondermijnende criminaliteit
Hoofddoelstelling uit het RVP: Het zoveel mogelijk tegengaan, verstoren en beëindigen van georganiseerde criminaliteit en ondermijnende activiteiten, met de focus op drugs- en mensenhandel. Het tegengaan van de verwevenheid van de onder en bovenwereld en het voorkomen van innesteling in wijken en buurten. Het aanpakken van niet transparante en criminele geldstromen, fraude en witwassen. Het wegnemen van onderliggende gelegenheidsstructuren en de sociale voedingsbodem die criminele activiteiten bevorderen en de aanpak van moeilijk vervangbare criminele dienstverleners.
Uitbreiding van de aanpak Scheerlicht
De gemeente Diemen heeft gekozen voor een actieve aanpak van misstanden en ondermijnende criminaliteit. Na de pilot in Diemen Noord is geconcludeerd dat de aard en omvang van de aangetroffen misstanden dermate is dat een structurele invoering van een integrale aanpak van woonfraude in de hele gemeente Diemen gerechtvaardigd is. Er is dan ook besloten tot voortzetting van de gekozen integrale aanpak en Scheerlicht uit te breiden naar de gehele gemeente. Binnen deze de aanpak wordt extra aandacht gegeven aan het vergroten en borgen van bewustzijn in de organisatie, de verschuiving van repressief handhaven naar pro actief en preventief handhaven en het verder bevorderen van integrale samenwerking. Daarbij houden wij aandacht voor adequate ondersteuning van slachtoffers. Ook moet de informatiedeling AVG-proof zijn en wordt burgerzaken een betere poortwachter met een betere controle van inschrijvingen en documenten. We kunnen focus aanbrengen in de aanpak door de inzichten uit het opgestelde ondermijningsbeeld voor Diemen.
Actualisatie Convenant Doorzon
Het convenant Doorzon dat is afgesloten tussen de politie, Belastingdienst, de woningcorporaties en de gemeente om ongewenst woninggebruik te voorkomen wordt aangepast aan de Algemene Verordening Gegevensverwerking (AVG) en uitgebreid met enkele nieuwe partijen.
Regionale samenwerking versterken
De komende jaren zal de regionale samenwerking bij de bestrijding van ondermijnende criminaliteit versterkt moeten worden. Ook om waterbed-effecten te voorkomen en criminele netwerken die regionaal en landelijk actief zijn effectiever aan te pakken. Gebruik zal worden gemaakt van het regionale actieprogramma en de extra formatie bij het RIEC, die mogelijk is geworden door gelden vanuit het Landelijke Ondermijningsfonds.
Ook de komende jaren wordt het project Out of the Box voortgezet. Dit project is gericht op het controleren van opslagboxen (op bedrijventerreinen). Hiermee wordt de anonimiteit van deze vorm van opslag doorbroken.
Nieuwe huisvestingsverordening
De aangekondigde wijziging van de huisvestingsverordening in 2019 zal ook de aanpak van diverse vormen van woonfraude kunnen versterken, door de mogelijkheid om een bestuurlijke boete op te leggen bij diverse vormen van onrechtmatig gebruik van woonruimte. Dit helpt bij het weren van ondermijnende criminaliteit in woningen.
Het kabinet werkt in het kader van de aanpak van ondermijnende criminaliteit aan nieuwe wetgeving. Dit gaat bijvoorbeeld om de uitbreiding van de mogelijkheden voor het sluiten van panden, uitbreiding van de mogelijkheden voor Bibob-onderzoek, een wettelijke grondslag voor screening van huurders of ondernemers en aanpassing van de gemeentewet voor binnengemeentelijke informatiedeling. Diemen zal de ontwikkelingen op dit gebied nauwlettend volgen en gebruik gaan maken van de nieuwe wetgeving en nieuwe instrumenten die worden ontwikkeld.
4.7. Voorkomen en bestrijden van (dreigend) terrorisme en radicalisering
Hoofddoelstelling uit het RVP: We zetten onverminderd in op het voorkomen en tegengaan van radicalisering en extremisme. Door preventieve maatregelen te treffen en door kennisdeling met externe partijen/de samenleving streven we ernaar om een aanslag te voorkomen. Het beschermen van kwetsbare groepen individuen, het verkleinen van de tegenstellingen door verbindend op te treden en het inzetten op personen die het grootste risico vormen, zijn hierbij leidend. Als er toch een aanslag is dan treden we snel en effectief op en herstellen en bewaren we de maatschappelijke vrede.
De gemeente Diemen richt zich in het voorkomen van radicalisering2 vooral op voorlichting en het beschermen van kwetsbare individuen of groepen. In het geval van een terroristische aanslag speelt de veiligheidsregio een centrale rol in de gevolgbestrijding.
De Amstelland-gemeenten hebben gezamenlijk besloten om de expertise uit Amsterdam te gaan gebruiken bij signalen van radicalisering. Sinds 2018 is er een casusregisseur radicalisering die o.a. voorlichting geeft en aansluit bij overleggen binnen het Actiecentrum Veiligheid en zorg. Mocht er een persoonsgerichte aanpak nodig zijn dan heeft de casusregisseur in eerste instantie de regie. Ook partners zoals de politie zijn hierbij aanwezig.
4.8. Bestrijding discriminatie en tegengaan van intolerantie
Hoofddoelstelling uit het RVP: Behoud van een tolerante regio waar respect en dialoog voorop staan en waar geen ruimte is voor racisme, discriminatie en intolerantie. Slachtoffers van discriminatie voelen zich gehoord en serieus genomen door de overheid en daders van discriminatie worden aangepakt.
De gemeente Diemen is aangesloten bij Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam. Dit meldpunt zet zich actief in voor preventie en bestrijding van discriminatie en de processen die daaraan ten grondslag liggen. Inwoners kunnen bij dit meldpunt terecht voor advies, klachtbehandeling, onderzoek, bemiddeling, dialoogbegeleiding en voorlichting. Het meldpunt ondersteunt burgers en organisaties in het vinden van een duurzame oplossing.
Hoofddoelstelling uit het RVP: Het bestrijden, verstoren en terugdringen van cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit. Politie en OM gaan het aantal strafrechtelijke onderzoeken naar cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit vergroten en richten hiervoor de eigen organisaties toekomstbestendig(er) in. We versterken het digitale bewustzijn en de weerbaarheid van burgers en bedrijven in de regio, waarbij specifieke aandacht is voor het vergroten van de aangiftebereidheid.
Bij de aanpak van cybercrime ligt de nadruk op de landelijke en regionale aanpak. Cybercrime is gemeentegrens overstijgend en landelijk worden acties opgezet om burgers te informeren en weerbaar te maken tegen deze relatief onbekende vorm van criminaliteit.
Lokaal ligt de nadruk ook op preventie. Tijdens voorlichtingsavonden worden tips en tricks gedeeld om met name ondernemers weerbaarder te maken.
4.10. Blijven voorkomen en opsporen van High Impact Crimes
Hoofddoelstelling uit het RVP: Duurzame veiligheid bereiken op High Impact Crimes (verder: HIC) door het zover mogelijk verder terugdringen van het aantal HIC-delicten en het verhogen van de opsporingspercentages. We proberen de kans dat iemand slachtoffer wordt van een HIC-delict te beperken en herhaald slachtofferschap te voorkomen. Daarbij richten we ons op hotspots en kwetsbare groepen. Bij delicten als huiselijk geweld richten we ons ook op het doorbreken van intergenerationele patronen.
Blijven inzetten op daling woninginbraken en straatroven
We blijven inzetten op een daling op het aantal woninginbraken en straatroven. Om woninginbraken te voorkomen zetten we nog meer in op preventieve maatregelen. Dit thema is dan ook een belangrijk onderdeel van het nieuwe project ‘Samen voor een veilige buurt’. Het aantal deelnemers aan WhatsApp buurtpreventie en Burgernet willen wij fors verhogen. Ten aanzien van straatroven blijven wij met politie en externe toezichthouders kijken of en waar verhoogd toezicht noodzakelijk is. De inzet van particuliere beveiliging op Bergwijkpark en de Campus Diemen Zuid wordt voortgezet. Extra inzet kan worden georganiseerd vanuit de flexibele capaciteit van de politie en de speciale teams voor de stationsgebieden (Veiligheidsteam Openbaar Vervoer). De komende jaren willen wij ook een aantal structurele maatregelen ter bevordering van de sociale veiligheid nemen, bijvoorbeeld bij het onderhoud en inrichting van de openbare ruimte en de herinrichting van de stationsgebieden.
4.11. Zorg voor slachtoffers en kwetsbare groepen
Hoofddoelstelling uit het RVP: Doorontwikkeling en versterking van de integrale (persoonsgerichte) samenwerking en sturing op het veiligheids-, zorg- en sociaal domein. Voorkomen dat iemand tussen wal en schip terecht komt door tijdig, met de juiste partners, de juiste hulp en ondersteuning aan te bieden.
Op alle thema’s wordt de verbinding tussen zorg en veiligheid versterkt. Extra aandacht geven wij aan personen met verward gedrag. Zij worden in Diemen ondersteund via de afzonderlijke beleidsterreinen. Vanuit het Gezondheidsbeleid, Jeugdzorg (multidisciplinaire problematiek bij gezinnen met kinderen), Wmo (Wmo maatwerkvoorzieningen, Maatschappelijke opvang, Beschermd wonen, Crisisopvang en Veilig Thuis) en Openbare Orde van Veiligheid (OOV), is er lokaal al het een en ander geregeld op basis van preventie/vroegsignaleren, zorg, en crisisinterventie. Dit heeft geleid tot een versnipperd beleid. Helderheid en eenduidigheid ontbreekt soms. Er is behoefte om meer overzicht te krijgen over de verschillende processen binnen de verschillende beleidsterreinen, zodat er gewerkt kan worden met een efficiëntere aanpak.
Er is een subsidie aangevraagd bij ZonMw voor het maken van een startfoto van de huidige aanpak voor personen met verward gedrag. Dit gaan we doen aan de hand van de 9 bouwstenen die zijn opgesteld door het Schakelteam om aanknopingspunten voor verbetering van een persoonsgerichte aanpak te achterhalen en om inzichtelijk te hebben wat we als gemeente nog moeten organiseren voor de invoering van verschillende wetten die ingaan vanaf 1 januari 2020: de Wet verplichte GGZ, Wet forensische zorg (Wfz) en Wet zorg en dwang (Wzd).
De gemeente Diemen zet, zoals eerder gezegd, in op voorlichting door middel van voorlichtingsactiviteiten. Aan het betrekken van kwetsbare groepen zoals niet zelfredzame senioren zal meer aandacht worden besteed. Door hierbij ook samen met o.a. de brandweer en de omgevingsdienst inzicht te krijgen in risicogebouwen en risicogroepen kunnen proactieve en preventieve inspanningen worden gedaan.
Jongeren zijn soms slachtoffer van huiselijk geweld of kindermishandeling. Hierbij gaat de gemeente als aanbieder van jeugdzorg een meer prominente rol spelen. Vroegtijdige signalering is cruciaal. Binnen Diemen wordt hiervoor gebruik gemaakt van het Brede Hoed team, de leerplichtambtenaar en de wijkagenten als voorposten van de hulpverlening.
Op grond van de Wet op de Veiligheidsregio’s is Diemen aangesloten bij de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland. Deze gemeenschappelijke regeling verzorgt ook de komende jaren (de voorbereiding op) de bestrijding van crisis.
Daarnaast zijn er bij de bestrijding van een crisis ook taken die bij de gemeenten belegd zijn. Deze taken zijn voor een groot deel op regionale schaal georganiseerd om hiermee ervaring, deskundigheid en slagkracht te kunnen waarborgen. De individuele gemeenten dragen bij aan de ondersteuning van deze processen en zorgen voor een eigen interne crisisorganisatie die kleinere incidenten kan afhandelen of bij grote incidenten kan ondersteunen. Voor de bestuurlijke advisering aan de burgemeester is de gemeente Diemen zelfverantwoordelijk.
Ook de komende jaren dragen de Amstelland-gemeenten actief bij aan de (regionale) crisisorganisatie door de inbreng van kennis en capaciteit. Voor piketfuncties wordt samengewerkt in dit verband.
De afgelopen jaren is er veel aandacht besteed aan brandpreventie met o.a. het project ‘Brandveilig leven’. Dit project richt zich voornamelijk op de minder-zelfredzamen zoals ouderen en kinderen. Dit betekent dat er vooral ingezet wordt op scholen en zorginstellingen. Ook de komende jaren zullen er weer verschillende voorlichting- en informatietrajecten starten op scholen en zorginstellingen en zal samen met de brandweer worden ingezet op pro-actie en preventie. Daarbij wordt gewerkt met de Hotlist top 20 van meest risicovolle objecten.
De gemeente gaat de komende periode aan de slag met de politie en andere veiligheidspartners om de gezamenlijke communicatie nog verder uit te werken. Gezamenlijk veiligheidsbeleid wordt nog beter gecommuniceerd met burgers en ondernemers. Dit gaan we doen door gezamenlijke campagnes en via social media onder de noemer ‘Samen voor een veilig Diemen’.
Participatie van burgers wordt de komende jaren verder aangemoedigd en ondersteund. Ook gaan we burgers actief betrekken bij het veiligheidsbeleid. Dit doen we door laagdrempelige activiteiten met partners waar burgers het gesprek over veiligheid in Diemen aan kunnen gaan. Deze activiteiten worden de komende jaren verder vormgegeven.
De samenwerking met de politie de laatste jaren op verschillende vlakken versterkt. In het teamplan van 2019 is opgenomen dat de verbinding verder opgezocht zal worden op de onderwerpen ondermijning, woninginbraken en veiligheid rondom nodale knooppunten (incl.
straatroof). Naast de versterkte samenwerking op thema’s maakt de politie op andere thema’s een terugtrekkende beweging. De inzet op toezichthoudende taken wordt minder. In 2019 zal een nadere afweging gemaakt moeten worden hoe hiermee omgegaan zal worden. Daarnaast zal gekeken worden of de informatieuitwisseling tussen de BOA’s en de politie verder verbeterd kan worden. Positief is dat (op basis van de groei van de gemeenten Diemen en Ouder-Amstel) er vanaf 2019 twee wijkagenten bijkomen voor het basisteam. Op basis van hiervan wordt ook de wijkindeling voor de wijkagenten in het basisteam tegen het licht gehouden.
5. Activiteitenoverzicht uitvoeringsprogramma 2019
Hieronder geven wij u een inzicht in de activiteiten op basis van de indeling naar veiligheidsvelden en de raakvlakken tussen de regionale en lokale prioriteiten. Deze activiteiten en acties worden in de periode 2019-2022 verder uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma. De activiteiten en acties in 2019 vindt u hieronder:
Tabel 1: Absolute cijfers High impact crime
Tabel 2: High Impact crime per 1000 inwoners
Grafiek 1: Aantal woninginbraken per 1000 woningen
Grafiek 3: Aantal overvallen per 1000 inwoners
Grafiek 4: Aantal bedreigingen per 1000 inwoners
Tabel 3: objectieve veiligheidsindex