Nuloptiebeleid coffeeshops Nijkerk 2022

1. Inleiding

In 2015 is de Aanwijzing Opiumwet (2015A003) van het Openbaar Ministerie gepubliceerd.¹ Deze aanwijzing geeft de landelijke basis voor het toestaan van coffeeshops om softdrugs te verkopen. Echter, elke gemeente kan besluiten om geen enkele coffeeshop toe te staan. Dit wordt het nul beleid dan wel het nuloptiebeleid genoemd. Vanaf 2001 wordt in de gemeente Nijkerk het nuloptiebeleid voor coffeeshops gehanteerd. Dit beleid wordt door het vaststellen van deze beleidsregel geformaliseerd.

Het nuloptiebeleid voor coffeeshops is gericht op bescherming van de openbare orde en veiligheid, de leefbaarheid en de volksgezondheid. Het nuloptiebeleid geeft de burgemeester een sterkere positie bij handhaving en bij weigering van de exploitatievergunning dan in de positie zonder nuloptiebeleid. Dit blijkt duidelijk uit de standaarduitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State². Het nuloptiebeleid is daarnaast de basis voor de strafrechtelijke handhaving van het Openbaar Ministerie, bijvoorbeeld bij een illegale vestiging van een coffeeshop.

2. Wettelijk kader

Softdrugsbeleid in Nederland

Op grond van de Opiumwet (artikelen 2 en 3) is het bereiden, bewerken, verwerken, verkopen, afleveren, verstrekken, vervoeren aanwezig hebben en vervaardigen van drugs strafbaar gesteld. Het Openbaar Ministerie is belast met de strafrechtelijke handhaving van de verbodsbepalingen van de Opiumwet. Binnen het Nederlandse drugsbeleid is een strikte scheiding tussen de markt voor softdrugs en de markt voor harddrugs. Bezit en gebruik van harddrugs is in alle omstandigheden verboden. Het Openbaar Ministerie volgt echter voor softdrugs een gedoogbeleid met betrekking tot de verkoop van een gemaximaliseerde hoeveelheid ervan in coffeeshops, op grond van de AHOJGI-criteria zoals deze genoemd zijn in de “Aanwijzing Opiumwet (2015A003)”. Coffeeshops mogen geen reclame maken (A: affichering), geen overlast harddrugs voorhanden hebben of verkopen (H: harddrugs), geen overlast veroorzaken (O: overlast), niet toegankelijk zijn voor en niet verkopen aan jeugdigen (J: jeugd), slechts een beperkte hoeveelheid verkopen per transactie en slechts een beperkte handelsvoorraad hebben (G: geringe hoeveelheid) en zich in hun verkoop richten op de lokale markt (I: ingezetenen van Nederland).

Indien een coffeeshop zich houdt aan de AHOJGI-criteria, wordt een coffeeshop door het OM gedoogd, tenzij er sprake is van gemeentelijk nuloptiebeleid.

Bevoegdheden burgemeester: Opiumwet, Gemeentewet en APV Nijkerk 2022

De bevoegdheden van de burgemeester zijn niet alleen te vinden in de Opiumwet en de Gemeentewet, maar ook in de Algemene plaatselijke verordening (APV). In deze laatstgenoemde verordening heeft de burgemeester de bevoegdheden tot sluiting van gebouwen in de artikelen 2:30 en 2:80 (sluiting voor publiek openstaande gebouwen).

Verder bevat de APV nog weigeringsgronden (artikelen 1:8 en 2:28) en de bepalingen tegen openlijk drugsgebruik (artikelen 2:74 en 2:74a).

3. Overwegingen

Lokale situatie:

De gemeente Nijkerk is een gemeente met drie kernen, te weten Nijkerk, Nijkerkerveen en Hoevelaken. Een coffeeshop wordt niet passend geacht binnen de gemeentegrenzen gezien het karakter van de gemeente en de grootte van de kernen. De vestiging van een coffeeshop kan ongewenste effecten hebben op het woon-en leefklimaat.

Cannabisgebruik door jongeren:

In Nijkerk zijn meerdere scholen gevestigd. Door het voeren van een nuloptiebeleid wordt voorkomen dat jongeren direct de gelegenheid wordt geboden in aanraking te komen met softdrugs. Jongeren zijn een kwetsbare groep waarvan de gevolgen van drugsgebruik ver strekkende gevolgen kunnen hebben op zowel de (geestelijke) gezondheid als op het sociale leven. Het nuloptiebeleid beoogt een drempel op te werpen, zodat jongeren niet direct de gelegenheid wordt geboden om met drugs in aanraking te komen.

Geen vestiging van een coffeeshop in Nijkerk:

Momenteel zijn er geen coffeeshops vergund in de gemeente.

Bescherming van de openbare orde en veiligheid, de leefbaarheid en de volksgezondheid:

Het nuloptiebeleid voor coffeeshops zou kunnen helpen voorkomen dat inwoners, in het bijzonder jongeren, in aanraking komen met softdrugs, zij het direct bij de coffeeshops dan wel door de straathandel in de nabijheid van coffeeshops aan minderjarigen. Het is bekend dat regelmatig gebruik van softdrugs een risico is voor de volksgezondheid. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het (veelvuldig) gebruik van softdrugs verschillende nadelige effecten kan hebben op de gezondheid van een individu. Zo zijn er nadelige effecten voor de hersenen en hersenontwikkeling, kan gebruik psychische problemen uitlokken en kunnen er slaapproblemen ontstaan door het gebruik. Daarnaast kunnen drugs vanzelfsprekend een verslavende werking hebben. Voor deze effecten wordt door deskundigen en verslavingsexperts regelmatig gewaarschuwd.³

Het wel toestaan van coffeeshops heeft bovendien een ongewenste aanzuigende werking op personen van buiten de gemeente. Dit kan van invloed zijn op de lokale veiligheid en op het woon- en leefklimaat. De aankoop van softdrugs in een coffeeshop is namelijk door het Openbaar Ministerie gedoogd, maar de productie ervan blijft illegaal en is daarmee financieel aantrekkelijk voor criminelen. Dit betekent dat het toestaan van coffeeshops in de gemeente Nijkerk grote risico’s meebrengt op de illegale productie van softdrugs in de gemeente. Illegale productie van drugs leidt niet zelden tot overlast en gevaarlijke situaties. Het veiligheidsgevoel van inwoners kan hierdoor worden aangetast. Uitgangspunt van het nuloptiebeleid is te voorkomen dat de veiligheid, openbare orde, het woon- en leefklimaat en/of de gezondheid van de inwoners van de gemeente nadelig worden beïnvloed als direct of indirect gevolg van de vestiging van een coffeeshop.

De rechtspraak op de site rechtspraak.nl geeft een goed beeld van de uitwassen in en rondom coffeeshops, gezien het aantal sluitingszaken, intrekkingszaken en weigeringszaken. Opvallend is de verwevenheid van de sector coffeeshops met de onderwereld, gezien het grote aantal zaken over de intrekking van de exploitatievergunning op basis van artikel 3 van de Wet Bibob. Met name de sluitingszaken van coffeeshops geven een goed beeld van de negatieve effecten van een coffeeshop op het woon- en leefklimaat, vooral - maar niet uitsluitend - rondom de plaats van vestiging.

4. Nuloptiebeleid coffeeshops gemeente Nijkerk

De burgemeester van Nijkerk voert in het kader van het formaliseren van het coffeeshopbeleid het zero-tolerance beleid, net zoals het uitgangspunt van de gemeenteraad van Nijkerk uit 2001.

De burgemeester weigert een aangevraagde exploitatievergunning voor een coffeeshop op basis van de Algemene Plaatselijke Verordening 2021 en op basis van het nuloptiebeleid.

5. Inwerkingtreding

Dit besluit wordt bekendgemaakt in het gemeenteblad en treedt in werking de dag na bekendmaking

6. Citeertitel

Deze beleidsregel wordt geciteerd als: “Nuloptiebeleid coffeeshops Nijkerk 2022”.

7. Slotformulier