Rectificatie: Nota bodembeheer gemeente Goes geactualiseerde versie 2022

Voor u ligt de Nota bodembeheer¹ van de gemeente Goes. Deze Nota bodembeheer beschrijft de regels voor het toepassen van grond en bagger op de landbodem in de gemeente Goes. Deze Nota bevat de lokale uitwerking van de landelijke regelgeving uit het Besluit bodemkwaliteit.

Besluit bodemkwaliteit

Het Besluit bodemkwaliteit (lit. 1) en de bijbehorende Regeling bodemkwaliteit (lit. 2) zijn in 2008 in werking getreden. Deze vormen het wettelijke kader voor hergebruik van bouwstoffen, grond en baggerspecie. Het Besluit bodemkwaliteit heeft onder andere het Bouwstoffenbesluit en de Vrijstellingsregeling grondverzet vervangen.

In het Besluit bodemkwaliteit zijn generieke regels opgenomen, waarbij de normen voor het toepassen van grond en bagger afhankelijk zijn van zowel de kwaliteit als de functie van de ontvangende bodem. De normering en klasse-indeling volgens het Besluit bodemkwaliteit worden toegelicht in hoofdstuk 2.

Het Besluit bodemkwaliteit bevat de mogelijkheid om op grond van de lokale situatie gebiedsspecifiek beleid vast te stellen.

Generiek beleid wordt vastgesteld door het College van B & W. Gebiedsspecifiek beleid wordt vastgesteld door de gemeenteraad. Voor de vaststelling is een openbare voorbereidingsprocedure wordt gevolgd.

Bodemfunctiekaart en bodemkwaliteitskaart

De functie van de bodem is vastgelegd in de bodemfunctiekaart van de gemeente Goes (bijlage 4). In de bodemfunctiekaart is de functie van de bodem ingedeeld in de bodemfunctieklassen Wonen, Industrie en overig².

De kwaliteit van de bodem is vastgelegd in de bodemkwaliteitskaart van de gemeente Goes (lit. 3). Voor PFAS is in 2020 een regionale bodemkwaliteitskaart opgesteld (lit. 4). In een bodemkwaliteitskaart wordt een bodembeheergebied ingedeeld in één of meer zones met een vergelijkbare milieuhygiënische bodemkwaliteit. Het gaat hierbij om de ‘gemiddelde’ kwaliteit van deze gebieden, afgezien van lokale verontreinigingen veroorzaakt door puntbronnen.

De bodemkwaliteitskaart en de bodemfunctiekaart vormen de technisch-inhoudelijke onderbouwing voor het grondstromenbeleid zoals dat is vastgelegd in deze Nota bodembeheer. Hoofdstuk 3 bevat een samenvatting van de bodemkwaliteitskaart met een overzicht van de zones uit de bodemkwaliteitskaart.

Gebiedsspecifiek beleid

Op grond van de lokale omstandigheden kan (binnen bepaalde grenzen en randvoorwaarden) worden afgeweken van het generieke kader. In dat geval is sprake van gebiedsspecifiek beleid.

Gedeeltelijk hanteert de gemeente Goes voor het toepassen van grond en bagger het generieke beleid.

Daarnaast bevat hoofdstuk 4 van deze Nota bodembeheer een aantal beleidskeuzes die gelden als gebiedsspecifiek beleid:

• –

  voor een aantal gebieden zijn verhoogde Lokale Maximale Waarden (LMW) vastgesteld;

• –

  in deze nota is vastgelegd welke toepassingsnormen gelden voor PFAS;

• –

  voor minerale olie wordt voor de toetsing aan de Achtergrondwaarde geen bodemtypecorrectie toegepast bij humuspercentages lager dan 10%;

• –

  er geldt afhankelijk van de functie van de bodem een maximaal percentage bodemvreemde bijmengingen van 5% dan wel 10% (in plaats van het generieke percentage van 20%);

• –

  de voorwaarden voor het gebruik van de bodemkwaliteitskaart als bewijsmiddel (milieuhygiënische verklaring) voor de kwaliteit van vrijkomende grond zijn nader omschreven (aantoonbare controle op uitzonderingslocaties);

• –

  andere bodemkwaliteitskaarten die bij de vaststelling van voorliggende Nota bodembeheer geldig zijn binnen Zeeland worden erkend als bewijsmiddel. Het College van Burgemeester en Wethouders kan in de toekomst nieuwe bodemkwaliteitskaarten erkennen.

Toepassen van grond en bagger op basis van de Nota bodembeheer

Hoofdstuk 5 van deze Nota bodembeheer geeft een overzicht van de regels voor grondverzet in de gemeente Goes. Dit hoofdstuk vormt de uitwerking van de landelijke regelgeving en de beleidskeuzes uit hoofdstuk 4. In een deel van het bodembeheergebied is vrij grondverzet mogelijk (mits geen sprake is van een uitzonderingslocatie). In een aantal gevallen dient eerst door middel van onderzoek de kwaliteit van de vrijkomende grond te worden bepaald.

Voordat vrij grondverzet mogelijk is moet eerst worden gecontroleerd of er geen sprake is van een verdachte locatie. Verder dient in het algemeen het voorgenomen grondverzet minimaal vijf werkdagen voor aanvang van de werkzaamheden te worden gemeld bij het landelijk Meldpunt Bodemkwaliteit, ondergebracht bij Bodem+ (zie hoofdstuk 6).

Zorgplicht

In alle omstandigheden moet bij het toepassen van grond en bagger en bij het verspreiden van baggerspecie de wettelijke zorgplicht in acht worden genomen³. Deze zorgplicht betekent dat iedereen die weet of redelijkerwijs kan vermoeden dat nadelige gevolgen kunnen optreden als gevolg van een toepassing, maatregelen moet nemen om verontreiniging te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken.

De zorgplicht vormt een vangnet voor situaties waarin sprake is van onzorgvuldig handelen zonder dat een specifiek wettelijk voorschrift wordt overtreden.

Het Besluit bodemkwaliteit bevat een aantal algemene vrijstellingen (zie verder paragraaf 5.1). Bij deze vrijstellingen blijft de zorgplicht echter onverkort van kracht.

In het Besluit bodemkwaliteit is vastgelegd welke instanties bevoegd gezag zijn voor toepassingen in het kader van het Besluit bodemkwaliteit. Dit bevoegd gezag is ook verantwoordelijk voor de handhaving.

Voor toepassingen op de landbodem is in het algemeen de gemeente het bevoegd gezag. Binnen krachtens de Wet milieubeheer (Wm) aangewezen inrichtingen is echter de vergunningverlener tevens het bevoegd gezag voor toepassingen in het kader van het Besluit bodemkwaliteit. Binnen inrichtingen met een provinciale omgevingsvergunning is dus de provincie Zeeland het bevoegd gezag.

Voor toepassingen op de waterbodem is de waterkwaliteitsbeheerder het bevoegd gezag (waterschap danwel Rijkswaterstaat). In de Waterregeling is vastgelegd voor welke gebieden Rijkswaterstaat het bevoegd gezag is.

Als grens tussen de landbodem en de waterbodem geldt:

• –

  Sloten (ook als deze een groot deel van het jaar droog staan) zijn waterbodem vanaf de bovenkant van de insteek van de sloot;

• –

  drogere oevergebieden zoals weergegeven in bijlage II van de Waterregeling behoren tot de landbodem. In de gemeente Goes betreft dit een aantal eilanden in het Veerse Meer.

Deze Nota heeft alleen betrekking op het toepassen van grond en bagger op de landbodem in de gemeente Goes.

Voor het toepassen van bagger op de landbodem maken ook de waterbodems binnen de gemeente Goes deel uit van het bodembeheergebied.

Bij grensgevallen die onder het bevoegd gezag van verschillende overheden vallen overleggen de bevoegde overheden wie de rol van bevoegd gezag voor de specifieke situatie op zich neemt.

Volgens de Nota van Toelichting van het Besluit bodemkwaliteit dient de Nota bodembeheer o.a. een beschrijving van de uitvoering, het toezicht, de handhaving en de evaluatie van het bodembeleid te bevatten.

Het toezicht en de bestuurlijke handhaving op toepassingen van grond en bagger op de landbodem berust gedeeltelijk bij de Inspectie Leefomgeving en Transport en gedeeltelijk bij de gemeente (danwel de vergunningverlener wanneer het toepassingen binnen een Wm-inrichting betreft).

De Inspectie Leefomgeving en Transport is verantwoordelijk voor de handhaving van de keten van producent tot en met de aannemer. Het lokale bevoegd gezag (gemeente dan wel de vergunningverlener in kader van de Algemene wet omgevingsrecht) houdt toezicht op de opdrachtgever / eigenaar / toepasser.

De gemeente kan met name handhaven op:

• –

  de wijze van toepassing (overeenkomstig de regels uit deze Nota bodembeheer);

• –

  de tijdige en correcte melding van de toepassing;

• –

  de milieuhygiënische kwaliteitsverklaringen die bij de melding worden overlegd.

De handhaving van het Besluit bodemkwaliteit is opgenomen in het ‘Integraal Handhavingsbeleid voor de fysieke omgeving’ van de gemeente Goes. De gemeente controleert ingekomen meldingen op juistheid en volledigheid op basis van de beschikbare gegevens uit het archief en het bodem-informatiesysteem. De meldingen worden bijgehouden in een register. In geval van excessen in het veld wordt handhavend opgetreden. Daarnaast worden de ingekomen meldingen zoveel mogelijk in het veld gecontroleerd.

Het vaststellen van een bodemfunctiekaart en van bodemkwaliteitskaart met regels voor grondverzet volgens het generieke beleid is een bevoegdheid van het College van Burgemeester en Wethouders. Gebiedsspecifiek beleid wordt vastgesteld door de gemeenteraad, waarbij een voorbereidingsprocedure conform afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht wordt gevolgd.

De bodemkwaliteitskaart en deze Nota bodembeheer treden in werking direct nadat de bestuurlijke vaststelling hiervan door de gemeenteraad van Goes onherroepelijk is. De geldigheid van de bodemkwaliteitskaart en/of de Nota bodembeheer vervalt wanneer een nieuwe bodemkwaliteitskaart en/of Nota bodembeheer wordt vastgesteld.

In artikel 53 van het Besluit bodemkwaliteit is vastgelegd, dat een Nota bodembeheer een maximale geldigheid heeft van 10 jaar. Een bodemkwaliteitskaart is volgens het Besluit bodemkwaliteit een bijlage bij de Nota bodembeheer. In de Richtlijn bodemkwaliteitskaarten is echter voor bodemkwaliteitskaarten een geldigheid van 5 jaar opgenomen. De gemeente heeft derhalve de bodemkwaliteitskaart in 2019 geëvalueerd (lit. 5) en vervolgens de geldigheid ervan verlengd.

Met het in werking treden van deze Nota bodembeheer kwamen voor de gemeente Goes de volgende bodemkwaliteitskaarten met bijbehorende bodembeheerplannen te vervallen:

• –

  Bodemkwaliteitskaart gemeente Kapelle en buitengebied gemeentes Goes, Reimerswaal en Noord-Beveland (lit. 5);

• –

  Bodemkwaliteitskaart Stedelijk gebied gemeente Goes (lit. 6);

• –

  Bodembeheerplan Buitengebied en stedelijk gebied Gemeente Goes in het kader van de Vrijstellingsregeling grondverzet (lit. 7);

• –

  de Bodembeheernota Goese Schans (lit. 8) komt gedeeltelijk te vervallen.

In eerste instantie was de bodemfunctiekaart in 2009 opgenomen in een afzonderlijk rapport (lit. 9). Hoofdstuk 5 van dat rapport beschreef hoe met een aantal zaken werd omgegaan in kader van overgangsrecht. Met het vervallen van voornoemde bodemkwaliteitskaarten is hoofdstuk 5 van de bodemfunctiekaart niet meer van toepassing. In 2022 is de bodemfunctiekaart op enkele plekken aangepast.

De Nota bodembeheer heeft alleen betrekking op toepassing van grond en bagger op de landbodem. Bagger afkomstig uit watergangen binnen de gemeente Goes is toepasbaar op de landbodem volgens de in deze nota beschreven regels, mits de kwaliteit van de bagger is vastgelegd in een milieu- hygiënische verklaring opgesteld conform één van de hiervoor geldende protocollen zoals vermeld in de Regeling bodemkwaliteit.

Naast deze Nota bodembeheer gelden onverkort de algemene regels zoals opgenomen in het Besluit bodemkwaliteit en de Regeling bodemkwaliteit.

Bij het niet naleven van de regels uit deze Nota bodembeheer blijft het Besluit bodemkwaliteit, inclusief alle daarop van toepassing zijnde handhavingsmogelijkheden en eventuele sancties onverminderd van kracht.

Deze Nota behandelt alleen het publiekrechtelijke beleid in het kader van het Besluit bodemkwaliteit.

Naast de regels uit deze Nota bodembeheer en het Besluit bodemkwaliteit kan bij grondverzet andere regelgeving van belang zijn (bijv. verplichtingen vanuit de Wet op de ruimtelijke ordening of de Flora- en faunawet). Deze nota gaat hier verder niet op in.

Verder spelen privaatrechtelijke en civieltechnische aspecten een rol bij grondverzet. Een eigenaar van een toepassingsperceel of de initiatiefnemer van de grondtoepassing kan privaatrechtelijk aanvullende eisen stellen aan de toe te passen grond. Zo is bijvoorbeeld voor agrariërs naast de milieuhygiënische kwaliteit van belang, dat de grond vrij is van plantenziektes zoals witrot en van aaltjes die gewassen kunnen aantasten.

Bodemkwaliteitskaart wegbermen

Voor grondverzet binnen wegbermen wordt sinds 2005 gebruik gemaakt van een afzonderlijke bodemkwaliteitskaart van de wegbermen in de provincie Zeeland. Deze is in 2020 geactualiseerd (lit. 10) en bevat binnen de gemeente Goes de bermen van de wegen die in beheer zijn van het waterschap of de provincie. De bermen van gemeentelijke wegen maken in de gemeente Goes geen deel uit van de bodemkwaliteitskaart van de wegbermen.

Bodembeheernota Goese Schans / Nota bodembeheer Havengebied Goes

Ten behoeve van de herontwikkeling van het havengebied van Goes van industrieterrein tot woonbestemming is in 2009 een afzonderlijke bodemkwaliteitskaart annex Nota bodembeheer opgesteld (lit. 8). Deze is onder vigeur van het Besluit bodemkwaliteit opgesteld en vervolgens door de gemeenteraad vastgesteld op 10 september 2009.

Het plangebied werd aanvankelijk aangeduid als Goese Schans en wordt tegenwoordig Havengebied Goes genoemd. De bodembeheernota Goese Schans uit 2009 is in 2015 geactualiseerd tot de ‘Nota bodembeheer Havengebied Goes – Actualisatie 2015’ (lit. 11; vastgesteld in de gemeenteraad van Goes op 7 juli 2016) en opnieuw geactualiseerd in 2021 (lit. 12; vastgesteld in de gemeenteraad van Goes op 22 juli 2021).

Paragraaf 6.2 van de Nota bodembeheer Havengebied Goes uit 2021 bevat lokale maximale waarden (LMW) voor het gebied waaraan de bodemfunctie industrie is toegekend. Dit blijft van kracht en is niet tekstueel herhaald in voorliggende nota bodembeheer. Verder volgt de nota bodembeheer Havengebied Goes de beleidskeuzes die eerder zijn gemaakt voor de rest van de gemeente.

De bodemkwaliteitskaart, de bodemfunctiekaart en de toepassingsnormen voor het Havengebied Goes zijn geïntegreerd in de kaartbijlagen 4 t/m 9 van voorliggende nota bodembeheer.

Tussentijdse wijzigingen van de bodemfunctiekaart

Met de vaststelling van deze Nota bodembeheer in 2014 werd tevens de bodemfunctiekaart opnieuw vastgesteld. In de bodemfunctiekaart is rekening gehouden met te verwachten ontwikkelingen in de komende jaren. Nieuwe ontwikkelingen kunnen aanleiding geven tot aanpassing van de bodemfunctiekaart door het College van Burgemeester en Wethouders.

Deze Nota bevat een aantal beleidsregels, waarbij mede op basis van de bodemfunctiekaart wordt bepaald welke milieuhygiënische eisen gelden voor het toepassen van grond en bagger. Deze zijn in deze nota in kaart weergegeven in bijlage 6, 8 en 9. Bij wijziging van de bodemfunctiekaart wijzigen tevens de kaarten in bijlage 6, 8 en 9. Het College van Burgemeester en Wethouders kan in dat geval tevens de gewijzigde kaarten uit bijlage 6, 8 en 9 vaststellen, aangezien de beleidsmatige uitgangspunten niet wijzigen. Er hoeft bij een wijziging van de bodemfunctiekaart niet opnieuw een vaststellingsprocedure conform afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht te worden gevolgd.

In 2022 is de bodemfunctiekaart op enkele plekken aangepast. Deze wijzigingen zijn tevens doorgevoerd in de toepassingskaarten in bijlage 6, 8 en 9.

De bodemkwaliteitskaart (lit. 4) en de hieruit voortvloeiende generieke regelgeving is in eerste instantie vastgesteld door het College van B & W van de gemeente Goes op 10 september 2013.

Voor de volledige vaststelling van deze Nota bodembeheer (inclusief gebiedsspecifiek beleid) is de openbare voorbereidingsprocedure gevolgd uit afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht.

De ontwerp Nota bodembeheer en de bodemkwaliteitskaart van de landbodem van de gemeente Goes hebben van 18 september 2013 tot en met 30 oktober 2013 ter inzage gelegen. Tijdens deze termijn zijn geen zienswijzen naar voren gebracht.

Naar aanleiding van de behandeling in de Raadscommissie van 9 januari 2014 zijn enkele tekstuele aanpassingen gedaan:

• –

  de zorgplicht voor particulieren en agrarische bedrijven is benadrukt in het stappenplan in hoofdstuk 7;

• –

  ter facilitering van deze zorgplicht is in bijlage 10 een checklist opgenomen voor grondverzet door particulieren en agrarische bedrijven.

Deze nota is vervolgens samen met de bijbehorende bodemkwaliteitskaart vastgesteld door de gemeenteraad van Goes op 30 januari 2014.

In 2022 is de bodemfunctiekaart op enkele plekken aangepast en in het verlengde daarvan zijn de toepassingskaarten op deze plekken gewijzigd (bijlage 6, 8 en 9). Daarbij zijn verder de toepassingsnormen voor PFAS overgenomen uit de regionale bodemkwaliteitskaart PFAS Bevelanden en Tholen (lit. 4). Het College van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad stellen deze aangepaste nota bodembeheer opnieuw vast.

Het Besluit bodemkwaliteit kent afzonderlijke normen voor toepassingen van grond en bagger op de landbodem en toepassingen in oppervlaktewater. Deze Nota bodembeheer handelt alleen over toepassingen op de landbodem.

Voor toepassingen op de landbodem gelden verschillende normen en regels voor:

• –

  het toepassen van grond en bagger op de landbodem;

• –

  het verspreiden van bagger op aangrenzende percelen;

• –

  grootschalige bodemtoepassingen;

• –

  tijdelijke opslag van grond en bagger.

Het Besluit bodemkwaliteit maakt voor het hergebruiksbeleid onderscheid tussen:

• –

  Generiek beleid;

• –

  Gebiedsspecifiek beleid.

De generieke normen voor het toepassen en verspreiden van grond en bagger zijn opgenomen in Bijlage B van de Regeling bodemkwaliteit.

In de Regeling bodemkwaliteit zijn de landelijke Achtergrondwaarden vastgelegd. Deze gelden als toetsingskader om te bepalen of grond “schoon” is. Wettelijk gezien mogen geen strengere normen worden gesteld dan de Achtergrondwaarden.

Het Besluit bodemkwaliteit relateert het beleid voor het toepassen van grond en bagger aan zowel de functie als de kwaliteit van de ontvangende bodem. Daartoe zijn de bodemfunctieklassen ‘Wonen’ en ‘Industrie’ geïntroduceerd. Daarnaast zijn er bodemkwaliteitsklassen ‘Wonen’ en ‘Industrie’ met bijbehorende maximale waarden. Dit wordt geïllustreerd in figuur 1 op de volgende pagina.

Voor toepassingen op de landbodem gelden derhalve de volgende normen:

• –

  Achtergrondwaarde (AW)

• –

  Maximale waarden voor wonen (MaxWONEN)

• –

  Maximale waarden voor industrie (MaxINDUSTRIE)

Voor de meeste stoffen is MaxINDUSTRIE gelijk aan de interventiewaarde. Met name voor veel organische verbindingen waaronder minerale olie, PCB’s en diverse bestrijdingsmiddelen is MaxINDUSTRIE lager dan de interventiewaarde.

Figuur 1: Indeling in bodemkwaliteitsklassen

Toetsingsregels

In de Regeling bodemkwaliteit zijn voor de Achtergrondwaarden en de ‘Maximale waarden voor wonen’ (MaxWONEN) toetsingsregels opgenomen, waarbij een beperkt aantal stoffen in geringe mate de norm mag overschrijden. Deze toetsingsregels zijn afhankelijk gesteld van het aantal geanalyseerde stoffen. Voor de ‘Maximale waarde voor industrie’ (MaxINDUSTRIE) geldt geen toetsingsregel.

De toetsingsregel voor de Achtergrondwaarde geldt zowel voor de ontvangende bodem als voor de toe te passen grond.

De toetsingsregel voor MaxWONEN geldt alleen voor de beoordeling van de ontvangende bodem en mag niet worden toegepast om de kwaliteit van een partij hergebruiksgrond te bepalen.

Toetsingsregel voor de Achtergrondwaarde (bij 7 t/m 15 parameters)⁴:

Maximaal 2 parameters mogen hoger zijn dan de Achtergrondwaarde, mits niet hoger dan 2 x Achtergrondwaarde en niet hoger dan MaxWONEN

Grond (danwel bagger) voldoet aan de Achtergrondwaarde wanneer de grond (danwel bagger) voldoet aan voornoemde toetsingsregel.

Toetsingsregel voor MaxWONEN (bij 7 t/m 15 parameters):

Maximaal 2 parameters mogen hoger zijn dan MaxWONEN, mits niet hoger dan MaxWONEN + Achtergrondwaarde en niet hoger dan MaxINDUSTRIE

In bijlage 1 zijn de Achtergrondwaarde, MaxWONEN en MaxINDUSTRIE vermeld met de bovengrens van voornoemde toetsingsregels voor de in de bodemkwaliteitskaart opgenomen stoffen.

Het Besluit bodemkwaliteit maakt voor het hergebruiksbeleid onderscheid tussen:

• –

  Generiek beleid

• –

  Gebiedsspecifiek beleid

Generiek beleid

In het Besluit bodemkwaliteit is het beleid voor het toepassen van grond en bagger afhankelijk gesteld van zowel de bodemkwaliteitsklasse als de bodemfunctieklasse van de ontvangende bodem. De strengste is daarbij (in het generieke beleid) maatgevend:

Voorbeeld 1:

Wanneer de bodemkwaliteit van een industrieterrein voldoet aan de Achtergrondwaarde, dan geldt als toepassingseis dat de toe te passen grond ook aan de Achtergrondwaarde dient te voldoen.

Voorbeeld 2:

Wanneer de bodemkwaliteit van een oud stadscentrum niet voldoet aan MaxWONEN, (maar bijv. wel aan MaxINDUSTRIE), dan geldt als toepassingseis MaxWONEN.

Gebiedsspecifiek beleid

Hierboven is de situatie beschreven zoals die geldt in het ‘generieke beleid’. Binnen bepaalde grenzen en randvoorwaarden mogen gemeentes besluiten om hiervan af te wijken en voor een deel van hun grondgebied een strenger of juist minder streng beleid te voeren. De gemeenteraad stelt dan ‘Lokale Maximale Waarden’ (LMW) vast. In dat geval spreekt het Besluit bodemkwaliteit van ‘gebiedsspecifiek beleid’.

Uitgangspunt is hierbij, dat tenminste sprake moet zijn van standstill op gebiedsniveau. Standstill op gebiedsniveau houdt in, dat verhoogde LMW alleen gelden voor grond en bagger die afkomstig is uit het eigen bodembeheergebied.

Het gebiedsspecifiek beleid moet worden onderbouwd op basis van o.a. de milieuhygiënische risico’s. Dit gebeurt met behulp van de risicotoolbox. In dit model wordt gekeken naar zowel de humane als de ecologische risico’s. Daarnaast zijn vraag en aanbod van grond en bagger belangrijke ingrediënten voor de afweging over gebiedsspecifiek beleid.

De gemeente Goes hanteert voor een deel van de gemeente gebiedsspecifiek beleid. De keuze van de Lokale Maximale Waarden (LMW) is verder toegelicht in hoofdstuk 4 van deze Nota.

Op 8 juli 2019 heeft de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat een Kamerbrief verstuurd met het ‘Tijdelijk handelingskader voor hergebruik van PFAS-houdende grond en baggerspecie’, gevolgd door geactualiseerde versies d.d. 29 november 2019 en 2 juli 2020.

Op 13 december 2021 heeft de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat een nieuwe versie van het Handelingskader PFAS⁵ aan de Tweede Kamer toegezonden (lit. 14).

Volgens het tijdelijk handelingskader moeten initiatiefnemers, tot duidelijk is of er onbelaste gebieden in Nederland zijn, in het kader van de zorgplicht het gehalte aan PFAS meten in te verzetten grond en baggerspecie, die uit land- en waterbodem wordt ontgraven.

Eind juni 2020 heeft het RIVM het onderzoek naar de landelijke achtergrondwaarden van PFAS in de Nederlandse bodem afgerond (lit. 15). Deze zijn als definitieve achtergrondwaarden opgenomen in een nieuwe versie van het tijdelijk handelingskader PFAS (lit. 16), dat op 3 juli 2020 door de Staatssecretaris voor Infrastructuur en Waterstaat is toegezonden aan de Tweede Kamer.

Deze definitieve landelijke achtergrondwaarden zijn als volgt:

• –

  PFOA (som lineair + vertakt): 1,9 μg/kgds

• –

  PFOS (som lineair + vertakt): 1,4 μg/kgds

De overige PFAS zijn in het onderzoek van het RIVM zelden boven de detectiegrens aangetoond. In het tijdelijk handelingskader is opgenomen dat voornoemde achtergrondwaarde van PFOS (1,4 μg/kgds) ook als toepassingswaarde kan gelden voor de overige PFAS.

Voor de bodemkwaliteits- en bodemfunctieklassen wonen en industrie vermeldt het tijdelijk handelingskader de volgende toepassingswaarden (ook wel aangeduid als de 3/7/3/3 waarden):

• –

  voor alle individuele PFAS: 3 μg/kgds. met uitzondering van PFOA

• –

  voor PFOA: 7 μg/kgds

Verder bevat het tijdelijk handelingskader voorlopige toepassingswaarden voor een aantal andere situaties.

Aanvankelijk was in het tijdelijk handelingskader⁶ opgenomen, dat deze 3/7/3/3 waarden gelden voor toepassingen op de landbodem boven grondwaterniveau (tot ten hoogste 1 meter onder het maaiveld bij gebieden met een hoge grondwaterstand).

In versie december 2021 van het handelingskader is het onderscheid boven en onder grondwaterniveau niet meer opgenomen. Voor het overige bevat het handelingskader van december 2021 – ten opzichte van de voorgaande versie d.d. 2 juli 2020 - geen inhoudelijke wijzigingen die relevant zijn voor toepassingen op de landbodem.

Het tijdelijk handelingskader voor PFAS en de hierin opgenomen toepassingswaarden waaronder de voorlopige achtergrondwaarden hebben echter nog niet de formele status van regelgeving. Dit is pas het geval na opname van deze voorlopige achtergrondwaarden en overige toetsingswaarden in bijlage B van de Regeling bodemkwaliteit en bekendmaking hiervan in de Staatscourant.

Volgens de begeleidende Kamerbrief wordt op basis van de versie uit december 2021 van het Handelingkader voor PFAS het traject van deze wettelijk verankering gestart.

Het Besluit bodemkwaliteit schrijft voor, dat gemeentes een bodemfunctiekaart vaststellen. In deze bodemfunctiekaart worden de bodemfuncties ‘Wonen’ en ‘Industrie’ weergegeven.

Strikt genomen spreekt het Besluit bodemkwaliteit alleen over de functies ‘Wonen’ en ‘Industrie’. Het overige gebied (landbouw- en natuurgebieden) wordt in deze Nota tot de functie ‘overig’ gerekend.

De bodemfunctiekaart is opgenomen in bijlage 4 van deze Nota bodembeheer.

De bodemkwaliteitskaart van de gemeente Goes is nader toegelicht in een afzonderlijk rapport (lit. 3).

In een bodemkwaliteitskaart wordt een bodembeheergebied ingedeeld in één of meer zones met een vergelijkbare milieuhygiënische bodemkwaliteit. Het gaat hierbij om de ‘gemiddelde’ kwaliteit van deze gebieden, afgezien van lokale verontreinigingen veroorzaakt door puntbronnen.

De bodemkwaliteitskaart van de gemeente Goes bevat voor de NEN5740-parameters⁷ de volgende zones (kwaliteitsklasse bij ontgraven van grond):

(*) Binnen de toetsingsregel voor MaxWONEN (zie paragraaf 2.2) waardoor de zone als ontvangende bodem in klasse Wonen valt.

Binnen bovenstaande zones is voor de bestrijdingsmiddelen een nader onderscheid gemaakt op basis van boomgaardperiodes (kwaliteitsklasse bij ontgraven van grond):

Evaluatie van de bodemkwaliteitskaart uit 2019

De gemeentelijke bodemkwaliteitskaart is in 2019 geëvalueerd (lit. 5). Hieruit kwamen de volgende aandachtspunten naar voren:

• –

  zone 3: Bedrijfsterreinen (De Poel) kan beter gesplitst worden in een gedeelte ten noorden en een gedeelte ten zuiden van de spoorlijn. In het noordelijke deel worden zowel de boven- als ondergrond geclassificeerd als klasse Industrie. De kwaliteit van het zuidelijke deel wijzigt niet ten opzichte van de huidige bodemkwaliteitskaart;

• –

  voornoemd noordelijk deel kan worden samengevoegd met de zone 4: Bedrijfsterreinen (Marconistraat en Stationspark). Met de nieuwe gegevens erbij voldoet de bovengrond van deze zone niet meer aan de toetsingsregel voor klasse Wonen, waardoor de toepassingseis volgens het generieke beleid klasse Industrie wordt.

Voor de overige zones wijzigen de classificatie en begrenzing niet ten opzichte van de huidige bodemkwaliteitskaart uit 2014. Dit geldt voor zowel de NEN5740-parameters als voor de bestrijdingsmiddelen.

De gemeente heeft de geldigheid van de bodemkwaliteitskaart vervolgens verlengd, waarbij men bij grondverzet rekening dient te houden met bovenstaande aandachtspunten.

Bodemkwaliteitskaart Havengebied Goes

De bodemkwaliteitskaart van het Havengebied Goes (lit. 13) bevat de volgende zones (kwaliteitsklasse bij ontgraven van grond):

De toetsingsregels voor het bepalen van de kwaliteit van de ontvangende bodem zijn strenger dan de toetsingsregels bij het ontgraven van grond (zie paragraaf 2.2). Op basis van deze toetsingsregels is de kwaliteit van de ontvangende bodem klasse Wonen in de ondergrond van de zones ‘Ketelhaven, Eiland en Haringman’ en ‘Westerschans Zuid en Westhavendijk’.

Twee saneringslocaties zijn niet gezoneerd:

• –

  De voormalige gasfabriek (deellocatie I in deelgebied 3: Westerschans Zuid)

• –

  De gemeentewerkplaats (voormalig RTM-terrein) (deelgebied 6)

Regionale bodemkwaliteitskaart PFAS Bevelandem en Tholen

Voor PFAS is een afzonderlijke bodemkwaliteitskaart van de regio Bevelanden en Tholen opgesteld (lit. 4). Hierin ligt de hele gemeente Goes in de zone PFAS West Bevelanden en Tholen. Deze zone voldoet aan de landelijke achtergrondwaarden uit het handelingskader voor PFAS uit december 2021 (lit. 14) en de Voorgaande versie van het tijdelijk handelingskader voor PFAS van 2 juli 2020 (lit. 16).

Generieke toepassingseisen

De bodemkwaliteitskaart (ontgravingskaart) voor de NEN5740-parameters is weergegeven in bijlage 5. De bodemkwaliteitskaart (ontgravingskaart) voor de bestrijdingsmiddelen is weergegeven in bijlage 7.

In combinatie met de bodemfunctieklasse levert dit volgens het generieke beleid voor de NEN5740- zones de toepassingseisen op zoals weergegeven in onderstaande tabellen. Voor een aantal situaties zijn in hoofdstuk 4 gebiedsspecifieke toepassingseisen (Lokale Maximale Waarden) opgenomen.

Toepassingseisen volgens generiek beleid voor de bovengrond:

Toepassingseisen volgens generiek beleid voor de ondergrond:

Binnen de gemeente komt ter plaatse van voormalige boomgaarden regelmatig grond vrij, die vanwege de gehaltes DDD, DDE en DDT de bodemkwaliteitsklasse industrie heeft. Daarnaast komt in de oudste delen van de bebouwde kernen grond vrij, die de bodemkwaliteitsklasse industrie heeft op basis van lood en zink. Binnen het generieke kader zijn er nauwelijks mogelijkheden om deze grond weer binnen de gemeente nuttig toe te passen. Zelfs bij projecten met een gesloten grondbalans kan een knelpunt ontstaan, omdat de grond niet voldoet aan de generieke toepassingseis van de ontvangende bodem.

Op bedrijfsterreinen kan ter plaatse van voormalige boomgaarden volgens het generieke kader wel grond van klasse industrie worden toegepast vanwege de verhoogde gehaltes bestrijdingsmiddelen in de voormalige boomgaarden. Binnen het generieke kader betekent dit, dat grond die op deze plaatsen wordt toegepast ook voor andere stoffen getoetst wordt aan MaxINDUSTRIE, ook al komt er verder binnen dit bedrijfsterrein geen verontreiniging met deze andere stoffen voor. Binnen hetzelfde bedrijfsterrein gelden volgens het generieke kader strikt genomen niet alleen voor de bestrijdingsmiddelen, maar ook voor alle overige stoffen verschillende toepassingseisen.

Het generieke kader uit het Besluit bodemkwaliteit past derhalve niet volledig bij de lokale situatie van de gemeente Goes.

Het Besluit bodemkwaliteit biedt gemeentes de mogelijkheid om in dergelijke gevallen binnen bepaalde grenzen en randvoorwaarden gebiedsspecifiek beleid vast te leggen in een Nota bodembeheer. In plaats van de generieke normen stelt de gemeente dan Lokale Maximale Waarden (LMW) vast.

Dit hoofdstuk bevat een aantal keuzes voor gebiedsspecifiek beleid. Aan dit gebiedsspecifieke beleid liggen de volgende (duurzaamheids)overwegingen ten grondslag:

• –

  zoveel mogelijk hergebruik van grond (oftewel verminderen van transport en afvoer van grond), bij voorkeur binnen de eigen gemeentegrenzen, mits er geen risico’s ontstaan;

• –

  functiegericht bodembeheer;

• –

  eenvoudig en eenduidig beleid (grondverzet geen onnodige belemmering voor initiatiefnemers en betere naleving).

Paragraaf 4.3 t/m 4.5 beschrijven de LMW voor enerzijds de NEN5740-parameters en anderzijds de bestrijdingsmiddelen.

Met deze LMW zijn er meer mogelijkheden om vrijkomende licht en matig verontreinigde grond nuttig te hergebruiken binnen de gemeente, zonder dat dit tot onacceptabele risico’s leidt voor het betreffende gebruik van de bodem. Op gebiedsniveau leidt dit binnen de gemeentegrenzen van Goes niet tot een verslechtering van de milieukwaliteit (stand still op gebiedsniveau). De verontreinigingen zijn al in het milieu aanwezig en worden door het grondverzet enkel verplaatst. Deze verruiming van de afzetmogelijkheden voor grond leidt tot lagere maatschappelijke kosten.

De toepassing van de risicotoolbox is opgenomen in bijlage 10 van deze Nota. De toepassingsnormen voor PFAS zijn opgenomen in paragraaf 4.6.

Paragraaf 4.7 gaat in op de bodemtypecorrectie. Voor minerale olie wordt bij de toetsing aan de Achtergrondwaarde geen bodemtypecorrectie toegepast wanneer het percentage humus minder dan 10% bedraagt. In paragraaf 4.8 is voor de hele gemeente een lager maximum percentage bodemvreemde bijmengingen vastgelegd dan het generieke percentage van 20% uit de Regeling bodemkwaliteit. Paragraaf 4.9 gaat in op de randvoorwaarden om de bodemkwaliteitskaart te kunnen hanteren als milieuhygiënische verklaring. Paragraaf 4.10 gaat in op de erkenning van bodemkwaliteitskaarten uit andere bodembeheergebieden.

Een besluit van de gemeenteraad om gebiedsspecifiek beleid te voeren bevat volgens artikel 47 van het Besluit bodemkwaliteit:

• –

  Een bodemkwaliteitskaart (inclusief begrenzing van het bodembeheergebied en de kwaliteit van de bodem) en een kaart met de functies van de bodem;

• –

  De Lokale Maximale Waarden (LMW);

• –

  Een motivering aan de hand van de LMW in relatie tot de kwaliteit van de bodem, de maatschappelijke noodzaak van die waarden en een beschrijving van de gevolgen voor de bodemkwaliteit in het beheergebied. Laatstgenoemde beschrijving vindt plaats met behulp van de risicotoolbox;

• –

  Een eventueel afwijkend percentage bodemvreemde bijmengingen ten opzichte van het algemene percentage uit het Besluit bodemkwaliteit.

Overige voorwaarden:

• –

  Er mag alleen grond worden toegepast voorzover deze voldoet aan de LMW. Hogere LMW dan de generieke normen gelden alleen voor grond die afkomstig is uit het eigen bodembeheergebied (in dit geval gelden hogere LMW dus alleen grond en bagger afkomstig uit de gemeente Goes). Grond die voldoet aan de generieke toepassingseisen mag in die situaties wel afkomstig zijn van buiten het bodembeheergebied. Grond die aan de Achtergrondwaarden voldoet mag altijd worden toegepast.

• –

  Het besluit om gebiedsspecifiek beleid te voeren wordt voorbereid conform afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht en staat open voor beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.

• –

  Binnen 10 jaar wordt overwogen of het besluit tot gebiedspecifiek beleid aanpassing behoeft.

Toelichting:

Er is een aparte afweging gemaakt ten aanzien van de keuze van LMW voor de NEN5740-parameters en ten aanzien van de LMW voor bestrijdingsmiddelen.

Voor de NEN5740-parameters hanteert de gemeente Goes in beginsel de generieke toepassingseisen. Alleen voor twee nieuw te ontwikkelen bedrijfsterreinen gelden LMW voor de NEN5740-parameters (zie paragraaf 4.4).

Voor het bepalen van deze generieke toepassingseisen wordt alleen gekeken naar de bodemkwaliteits- klasse van de NEN5740-parameters. Ter plaatse van voormalige boomgaarden (bodemkwaliteitsklasse industrie voor de bestrijdingsmiddelen) gelden dus voor de NEN5740-parameters dezelfde toepassingseisen als op locaties waar nooit een boomgaard heeft gestaan.

In paragraaf 2.2 zijn toetsingsregels beschreven voor de Achtergrondwaarde. In gebieden waar verhoogde LMW gelden voor bestrijdingsmiddelen worden deze bestrijdingsmiddelen niet meegerekend in de toetsingsregel.

Met andere woorden: wanneer grond wordt toegepast op een locatie in het buitengebied waar verhoogde LMW voor bestrijdingsmiddelen gelden, dan mogen nog steeds maximaal 2 stoffen uit het NEN5740-pakket hoger zijn dan de Achtergrondwaarde, ook als de gehaltes van DDD, DDE, DDT en/of drins hoger zijn dan de Achtergrondwaarde (maar niet hoger dan de geldende LMW).

Toelichting:

De bodemkwaliteitskaart is opgesteld voor twee dieptetrajecten, te weten 0-0,5 m-mv en 0,5-2,0 m-mv. In een aantal zones vallen deze dieptetrajecten in verschillende bodemkwaliteitsklassen. Een voorbeeld is ‘zone 2: naoorlogse bebouwing’. Het grootste deel van deze zone heeft de bodemfunctieklasse Wonen.

De bovengrond valt in bodemkwaliteitsklasse Wonen en de ondergrond valt in bodemkwaliteitsklasse Achtergrondwaarde. In dit geval geldt voor de bovengrond als generieke toepassingseis MaxWONEN en voor de ondergrond als generieke toepassingseis de Achtergrondwaarde.

Toelichting:

Bij de ontwikkeling van deze nieuwe bedrijfsterreinen vindt veel grondverzet plaats. Bij het bouwrijp maken worden terreinen opgehoogd tot een maximale dikte van 1 meter. Deze bedrijfsterreinen hebben een relatief ongevoelig terreingebruik.

Met deze keuze wordt ruimte geboden voor de afzet van grond uit de rest van de gemeente met kwaliteitsklasse wonen. De bodem blijft daarbij volgens de risicotoolbox duurzaam geschikt voor het toekomstige bodemgebruik.

Ook voor het in de toekomst te ontwikkelen bedrijvenpark Deltaweg (voorheen aangeduid als De Poel 5) wordt gekozen voor de toepassingseis MaxWONEN. Deze wordt echter pas van kracht, nadat in een gewijzigd bestemmingsplan de bedrijfsbestemming van dit gebied is vastgelegd en de vastlegging van dit bestemmingsplan onherroepelijk is. Voor fase 1 van het bedrijvenpark Deltaweg is dit inmiddels het geval. Voor de volgende fases geldt tot die tijd als toepassingseis de Achtergrondwaarde.

Bij wijziging van het bestemmingsplan voor het bedrijvenpark Deltaweg wijzigt tevens de bodemfunctie- kaart voor dit gebied. Tot voornoemde onherroepelijke vaststelling van een nieuw bestemmingsplan houden de volgende fases van het bedrijvenpark Deltaweg de bodemfunctieklasse ‘overig’.

De exacte begrenzing van de volgende fases van bedrijvenpark Deltaweg is nu nog niet bekend aangezien deze nog moet worden vastgelegd in een nieuw bestemmingsplan. Om deze reden zijn de volgende fases van het bedrijvenpark Deltaweg nog niet weergegeven in de kaartbijlagen van voorliggende Nota bodembeheer.

Deze LMW gelden voor alle parameters uit het huidige standaarpakket van de NEN5740 (lit. 17), aangevuld met arseen en chroom.

Deze LMW gelden voor het zowel het toepassen van grond en bagger op grond van het Besluit bodemkwaliteit als voor het bepalen van de terugsaneerwaarden bij BUS-saneringen.

Toelichting:

De zones met vooroorlogse wijken en kernen hebben de bodemkwaliteitsklasse industrie. In deze zones liggen enkele bedrijfslocaties die in de bodemfunctiekaart zijn aangeduid met de functieklasse industrie. Volgens het generieke beleid zou voor deze bedrijfslocaties als toepassingseis MaxINDUSTRIE gelden.

Op deze bedrijfslocaties vindt zelden of nooit grondverzet plaats. Uit oogpunt van eenduidigheid geldt voor deze bedrijfslocaties de toepassingseis van de omgeving van deze bedrijven (MaxWONEN).

Toelichting:

De hoogte van de LMW voor DDD, DDE en DDT sluit aan bij de LMW die eerder zijn vastgesteld door de gemeentes Borsele, Kapelle en Reimerswaal (lit. 19 t/m 21).

Om hergebruik van grond afkomstig van voormalige boomgaarden mogelijk te maken is voor de bestrijdingsmiddelen een LMW benodigd die hoger is dan MaxWONEN. Grond afkomstig uit de zone ‘boomgaarden t/m 1980’ voldoet in de meeste gevallen aan bovenstaande LMW. Het rekenkundig gemiddelde in deze boomgaardzone is lager dan bovenstaande LMW. De gehaltes DDD zijn in het algemeen ruim beneden MaxWONEN. Voor DDE ligt de LMW van 0,75 mg/kgds tussen de 75- percentielwaarde en 80-percentielwaarde van de zone. Voor DDT is de LMW van 0,65 mg/kgds ongeveer gelijk aan de 80-percentielwaarde. Met deze LMW kan grond afkomstig uit de zone ‘boomgaarden t/m 1980’ op basis van de bodemkwaliteitskaart makkelijker worden toegepast.

Naast verhoogde gehaltes DDD, DDE en DDT komen in een deel van de voormalige boomgaarden tevens verhoogde gehaltes drins voor. Om belemmeringen voor grondverzet als gevolg van deze drins tegen te gaan wordt tevens een LMW voor drins vastgesteld. Als hoogte van deze LMW is gekozen voor MaxWONEN. Deze is ongeveer gelijk aan de 95-percentielwaarde uit de zone ‘boomgaarden t/m 1980’.

Uit oogpunt van eenvoudig en eenduidige beleid is gekozen voor zo min mogelijk verschillende toepassingsnormen voor de bestrijdingsmiddelen. Om deze reden gelden dezelfde LMW voor de voormalige boomgaarden alsmede voor de gebieden waar voor de NEN5740-parameters als toepassingseis MaxWONEN of MaxINDUSTRIE geldt.

Deze LMW gelden voor het zowel het toepassen van grond en bagger op grond van het Besluit bodemkwaliteit, als voor het bepalen van de terugsaneerwaarden bij BUS-saneringen.

NB. Ook bij de bodemfunctieklasse industrie gelden ter plaatse van voormalige boomgaarden voor bestrijdingsmiddelen de LMW uit keuze 6 en niet de hogere MaxINDUSTRIE.

In de bodemkwaliteitskaart PFAS Bevelanden en Tholen (lit. 4) zijn regionaal geldende toepassings- normen vastgelegd. Deze normen voor PFAS gelden in de gemeenten Borsele, Goes, Kapelle, Noord- Beveland, Reimerswaal en Tholen.

In de gemeente Goes zijn voor het dieptetraject 0-1,0 m-mv de toepassingsnormen voor PFAS afhankelijk van welke toepassingsnormen er gelden voor de NEN5740-parameters:

Voor het dieptetraject 1,0-2,0 m-mv en dieper dan 2,0 m-mv gelden afhankelijk van het herkomstgebied altijd de volgende toepassingsnormen:

De toepassingsnormen voor PFAS voor grond en bagger afkomstig van binnen de regio Bevelanden en Tholen zijn in kaart weergegeven in bijlage 9.

Toelichting:

De regionale normstelling voor PFAS is een combinatie van de toepassingswaarden uit het tijdelijk handelingskader voor PFAS van 2 juli 2020 (lit. 16) en de beleidskeuzes uit de eerder vastgestelde gemeentelijke nota’s bodembeheer.

Er gelden verschillende toepassingsnormen, afhankelijk van:

• –

  het herkomstgebied van de grond of bagger;

• –

  de diepte waarop de grond of bagger wordt toegepast;

• –

  de toepassingsnormen voor de stoffen uit het NEN5740-pakket, zoals vastgelegd in de gemeentelijke nota’s bodembeheer (gekoppeld aan de bodemfunctieklassen).

De definitieve landelijke achtergrondwaarden uit het tijdelijk handelingskader van 2 juli 2020 gelden daarbij als ondergrens. Er worden geen strengere normen voor PFAS gesteld dan deze landelijke achtergrondwaarden, ongeacht herkomst of dieptetraject:

• –

  PFOA: 1,9 μg/kgds

• –

  PFOS: 1,4 μg/kgds

• –

  Overige individuele PFAS: 1,4 μg/kgds (inclusief GenX en niet in de advieslijst van Bodem+ vermelde PFAS).

In de bovengrond van de zone PFAS West Bevelanden en Tholen bedraagt de 95-percentielwaarde voor PFOS 1,5 µg/kgds. Deze waarde is iets hoger dan de hierboven genoemde landelijke achtergrondwaarde. De normering voor hergebruik van grond en bagger binnen de regio Bevelanden en Tholen wordt in dit geval gebaseerd op deze hogere 95-percentielwaarde in plaats van de landelijke achtergrondwaarde.

Het voorgaande geldt alleen voor het dieptetraject tot 2,0 m-mv. Dieper dan 2 m-mv gelden altijd de achtergrondwaarden uit het tijdelijk handelingskader van 2 juli 2020. Dit sluit aan bij de elders in deze nota bodembeheer voor alle andere stoffen opgenomen keuze dat dieper dan 2 m-mv alleen grond of bagger wordt toegepast die aan de achtergrondwaarde voldoet.

3/7/3/3 waarden, afhankelijk van de toepassingsnormen voor de NEN5740-parameters

Het handelingskader voor PFAS vermeldt als toepassingswaarden voor de bodemkwaliteits- en bodemfunctieklassen wonen en industrie 7 μg/kgds voor PFOA en 3 μg/kgds voor de overige PFAS (ook wel aangeduid als de 3/7/3/3 waarden). Deze hebben nu nog niet de status van Maximale waarden voor wonen of industrie. Naar verwachting worden op termijn wel Maximale waarden voor wonen of industrie opgenomen in bijlage B van de Regeling bodemkwaliteit. Naar verwachting zullen die in dat geval gelijk zijn aan deze 3/7/3/3 waarden dan wel ruimer zijn dan deze waarden.

In de gemeentelijke nota’s bodembeheer zijn de toepassingsnormen vastgelegd voor de stoffen uit het NEN5740-pakket. Afhankelijk daarvan worden de 3/7/3/3 waarden uit het tijdelijk handelingskader als norm gehanteerd in plaats van de hiervoor beschreven achtergrondwaarden / 95-percentielwaarden.

De 3/7/3/3 waarden gelden als toepassingsnorm in die gebieden waar voor de NEN5740-parameters als toepassingsnormen klasse wonen of klasse industrie geldt.

Volgens het tijdelijk handelingskader van 2 juli 2020 gelden de 3/7/3/3 waarden alleen voor toepassingen boven de grondwaterspiegel (tot ten hoogste 1 meter onder het maaiveld bij een hoge grondwaterstand). De grondwaterstand is niet constant en daardoor in de praktijk lastig te hanteren als criterium. De 3/7/3/3 waarden gelden daarom voor het dieptetraject 0-1,0 m-mv, ongeacht de werkelijke grondwaterstand.

In december 2021 is het handelingskader geactualiseerd, waarbij het onderscheid boven en onder grondwaterniveau niet meer is opgenomen. Voor het overige bevat het handelingskader van december 2021 – ten opzichte van de voorgaande versie d.d. 2 juli 2020 – geen inhoudelijke wijzigingen die relevant zijn voor toepassingen op de landbodem. Dit heeft niet geleid tot gewijzigde toepassingsnormen voor PFAS.

Verspreiden van bagger op aan dezelfde watergang grenzende percelen

De Regeling bodemkwaliteit bevat een afzonderlijke normering voor het verspreiden van bagger op aan dezelfde watergangen grenzende percelen. Het is volgens het Besluit bodemkwaliteit niet toegestaan om in gebiedsspecifiek beleid strengere normen vast te leggen dan deze ‘maximale waarden voor het verspreiden van baggerspecie over aangrenzend perceel’.

Deze normen voor het verspreiden van bagger bestaan uit:

• –

  een modelmatige berekening van de ecologische risico’s, aangeduid als msPAF (meer stoffen Potentieel Aangetaste Fractie);

• –

  afzonderlijke samenstellingswaarden voor cadmium en minerale olie. Daarnaast mag (ongeacht de uitkomst van msPAF) voor geen enkele stof het gehalte hoger zijn dan de interventiewaarde;

• –

  de Achtergrondwaarde voor de overige, niet in de msPAF-berekening opgenomen stoffen.

Het tijdelijk handelingskader vermeldt voor het verspreiden van bagger op aan dezelfde watergang grenzende percelen de 3/7/3/3 waarden. Deze 3/7/3/3 waarden zijn gebaseerd op een risicomodelering van het RIVM voor de bodemfuncties landbouw en natuur (lit. 22).

Voor het verspreiden van bagger op aan dezelfde watergang grenzende percelen hanteert de regio Bevelanden en Tholen de 3/7/3/3 waarden zoals vermeld in het tijdelijk handelingskader. De verwachting is dat deze 3/7/3/3 waarden op termijn als normering voor het verspreiden van bagger worden opgenomen in de Regeling bodemkwaliteit.

Toelichting:

Voor de generieke normen (Achtergrondwaarde, MaxWONEN en MaxINDUSTRIE) is in de Regeling bodemkwaliteit standaard een bodemtypecorrectie voorgeschreven afhankelijk van het percentage lutum en/of het percentage organische stof. Bij het vaststellen van Lokale Maximale Waarden (LMW) moet de gemeente een keuze maken, of bij deze LMW wel of geen bodemtypecorrectie plaatsvindt.

Uit oogpunt van eenduidigheid, sluit de gemeente aan bij de wijze waarop in de praktijk wordt getoetst. Dit betekent, dat voor de gebiedsspecifieke normen dezelfde bodemtypecorrectie plaatsvindt als in de Regeling bodemkwaliteit is opgenomen voor de generieke normen.

Toelichting:

Bij organische verbindingen leidt de bodemtypecorrectie bij een humuspercentage van 2% tot een 5 maal zo strenge norm als de norm bij standaardbodem (humus = 10%).

Bij een humuspercentage van 10% voldoen gehaltes minerale olie tot 190 mg/kgds nog aan de Achtergrondwaarde. Bij een humuspercentage van 2% leidt een gehalte minerale olie boven de 38 mg/kgds al tot indeling in klasse Industrie. In de praktijk kunnen gehaltes minerale olie boven de 38 mg/kgds voorkomen, zonder dat sprake is van een aanwijsbare oorzaak (verontreinigingsbron).

Om deze reden wordt voor minerale olie bij lage humuspercentages geen bodemtypecorrectie toegepast, op dezelfde wijze als voor PAK landelijk geen bodemtypecorrectie wordt toegepast bij percentages humus lager dan 10%. Voor minerale olie geldt daarbij de randvoorwaarde, dat de grond niet zintuiglijk verontreinigd mag zijn met minerale olie.

Toelichting:

Grond en baggerspecie zijn in het Besluit bodemkwaliteit gedefinieerd als materiaal dat bestaat uit minerale delen met een maximale korrelgrootte van 2 mm en organische stof in een verhouding en met een structuur zoals deze in de bodem van nature worden aangetroffen, alsmede van nature in de bodem voorkomende schelpen en grind met een korrelgrootte van 2 tot 63 millimeter.

In voorkomende gevallen wordt in grond en baggerspecie ook ander materiaal aangetroffen, zoals minerale bestanddelen (puin, vliegas, slakken) en niet-minerale, niet-natuurlijke bestanddelen (glas, plastic, behandeld en onbehandeld hout). Dit andere materiaal wordt gezien als bodemvreemde bijmengingen. Oogstrestanten (in bijvoorbeeld tarragrond) afkomstig van verwerkingsactiviteiten gelden ook als bodemvreemde bijmengingen.

In het Besluit bodemkwaliteit is voor toe te passen partijen grond en bagger een maximaal percentage bodemvreemde bijmengingen opgenomen van 20%. Sinds eind november 2018 is dit in de Regeling bodemkwaliteit aangescherpt, waarbij ander bodemvreemd materiaal dan steenachtig materiaal of hout (bijvoorbeeld plastic en piepschuim) slechts sporadisch aanwezig mag zijn in toe te passen grond of baggerspecie.

Gemeentes kunnen in gebiedsspecifiek beleid een afwijkend percentage vaststellen. Een aantal gemeentes in Zeeland heeft inmiddels voor het grootste deel van het grondgebied een maximum percentage van 5% vastgelegd.

In het buitengebied en de naoorlogse wijken komen bodemvreemde bijmengingen normaliter niet of nauwelijks voor. In de vooroorlogse kernen komen bodemvreemde bijmengingen plaatselijk, maar niet algemeen voor. Bij toepassingen worden bodemvreemde bijmengingen in het algemeen niet gewenst vanuit civieltechnisch en privaatrechtelijk oogpunt.

Om deze redenen kiest de gemeente Goes ervoor, om bij de bodemfuncties ‘overig’ en ‘wonen’ een lager maximaal percentage bodemvreemde bijmengingen te hanteren van 5%. Voor de bodemfunctie ‘industrie’ geldt een minder strenge norm van 10%.

Voornoemd percentage geldt niet voor:

• –

  toepassingen van grond en bagger in een grootschalige bodemtoepassing (GBT);

• –

  het verspreiden van bagger op aan de watergang grenzende percelen, inclusief de tijdelijke opslag in een weilanddepot¹⁰.

De toe te passen grond mag worden gezeefd om tot een lager percentage bodemvreemde bijmengingen te komen.

In de gehele gemeente geldt in aanvulling op de landelijke normering voor asbest, dat de toe te passen grond niet zintuiglijk verontreinigd mag zijn met asbest.

De bodemkwaliteitskaart is een milieuhygiënische verklaring in het kader van het Besluit bodemkwaliteit.

Als algemene voorwaarde voor het gebruik van de bodemkwaliteitskaart als milieuhygiënische verklaring geldt, dat moet worden onderbouwd dat op de herkomstlocatie geen sprake is van een uitzonderings- locatie (zie verder paragraaf 5.2). Concreet betekent dit, dat altijd een historisch onderzoek (vooronderzoek) moet worden uitgevoerd alvorens de bodemkwaliteitskaart zonder verdere analyses als milieuhygiënische verklaring kan dienen.

De bodemkwaliteitskaart van de gemeente Goes kan als milieuhygiënische verklaring dienen, wanneer:

• –

  er geen sprake is van een uitzonderingslocatie;

• –

  de gemiddelde kwaliteit van de herkomstzone voldoet aan de in bijlage 6 en 8 opgenomen toepassingseisen;

• –

  er geen ander wettig bewijsmiddel uit paragraaf 4.3 van de Regeling bodemkwaliteit zoals een partijkeuring beschikbaar is.

De kaarten in bijlage 5 en 7 tonen de bodemkwaliteitskaart (ontgravingskaart) voor vrijkomende grond. De toepassingseisen voor grond afkomstig uit Goes zijn weergegeven in de toepassingskaarten in bijlage 6, 8 en 9. Voor grond afkomstig van buiten de gemeente gelden de generieke toepassingseisen (zie tabel in paragraaf 5.3.3).

Wanneer de gemiddelde kwaliteit van de herkomstzone niet voldoet aan de toepassingseis van de ontvangende bodem, dan kan de bodemkwaliteitskaart niet dienen als milieuhygiënische verklaring en dient men één van de andere milieuhygiënische verklaringen uit de Regeling bodemkwaliteit te gebruiken.

Indien een verkennend bodemonderzoek de kwaliteit zoals vastgelegd in de bodemkwaliteitskaart bevestigt blijft formeel de bodemkwaliteitskaart de milieuhygiënische verklaring in het kader van het Besluit bodemkwaliteit.

Toelichting:

De gemeente Goes kan besluiten om een bodemkwaliteitskaart van buiten het eigen bodembeheergebied te erkennen. In dat geval kan desbetreffende bodemkwaliteitskaart als milieuhygiënische verklaring dienen, mits geen sprake is van een uitzonderingslocatie.

Bij het in werking treden van deze Nota bodembeheer erkent de gemeente Goes andere bodemkwaliteitskaarten binnen de provincie Zeeland voorzover deze tot dusverre zijn opgesteld en bestuurlijk zijn vastgesteld conform de regels van het Besluit bodemkwaliteit en de Regeling bodemkwaliteit.

Nieuwe bodemkwaliteitskaarten worden niet automatisch erkend wanneer een andere gemeente of instantie in Zeeland een nieuwe bodemkwaliteitskaart conform het Besluit bodemkwaliteit vaststelt. Wel kan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Goes besluiten om na beoordeling een nieuwe bodemkwaliteitskaart te erkennen. Hiervoor hoeft geen voorbereidingsprocedure conform afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht meer te worden gevolgd. Hetzelfde geldt voor een waterbodemkwaliteitskaart die bestuurlijk is vastgesteld door het waterschap Scheldestromen.

Een erkenning van een bodemkwaliteitskaart komt te vervallen zodra de bodemkwaliteitskaart niet meer geldig is in het bodembeheergebied waarvoor die bodemkwaliteitskaart is opgesteld.

Zie tevens paragraaf 5.3.3 van deze Nota.

In gezoneerde gebieden geldt in beginsel de bodemkwaliteit zoals deze als algemene bodemkwaliteit voor de betreffende zone in de bodemkwaliteitskaart is vastgelegd. Alvorens hiervan kan worden uitgegaan, dient eerst met een vooronderzoek te worden gecontroleerd of er geen sprake is van een lokaal afwijkende bijzondere situatie.

In de volgende situaties is vrij grondverzet niet zondermeer mogelijk:

• –

  Indien de vrijkomende grond afkomstig is van een voor bodemverontreiniging verdachte locatie;

• –

  Indien de grond wordt toegepast op een verdachte locatie die (mogelijk) ernstig verontreinigd is;

• –

  In geval van zintuiglijk afwijkende grond (afwijkende geuren en bodemvreemde bijmengingen zoals bijvoorbeeld puin, koolas en asbest);

• –

  Indien sprake is van een te verwachten archeologische waarde.

Paragraaf 5.2 gaat nader in op de uitzonderingslocaties. Paragraaf 5.3 beschrijft een aantal overige situaties.

Indien geen sprake is van één van bovenstaande uitzonderingslocaties, gelden voor grondverzet de regels die in bijlage 2 zijn samengevat in een grondstromenmatrix. Deze vormen de uitwerking van de beleidskeuzes uit hoofdstuk 4. Bijlage 3 bevat twee tabellen met de geldende toepassingsnormen.

Algemene vrijstellingen

Het Besluit bodemkwaliteit bevat een algemene vrijstelling voor de volgende toepassingen:

• –

  Toepassingen van grond of bagger door particulieren, voorzover niet in de uitoefening van een bedrijf of beroep¹¹;

• –

  Toepassingen binnen een landbouwbedrijf, mits de grond of baggerspecie afkomstig is van een tot datzelfde landbouwbedrijf behorend perceel, waarop een vergelijkbaar gewas wordt geteeld als op het perceel waar de grond of baggerspecie wordt toegepast;

• –

  Tijdelijke uitname van grond of baggerspecie, indien deze vervolgens, zonder te zijn bewerkt, op of nabij dezelfde plaats en onder dezelfde conditie opnieuw in die toepassing wordt aangebracht (bijvoorbeeld bij werkzaamheden aan kabels en leidingen).

Dit betekent, dat de regels uit deze Nota bodembeheer niet gelden voor voornoemde vrijgestelde toepassingen. Wel is in het Besluit bodemkwaliteit een algemene zorgplicht vastgelegd, die ook geldt bij de hierboven genoemde toepassingen.

Met uitzondering van de hieronder vermelde situaties dient een toepassing van grond of baggerspecie (waaronder grootschalige bodemtoepassingen) minimaal vijf werkdagen tevoren te worden gemeld bij het landelijk Meldpunt Bodemkwaliteit. Er wordt dus niet meer rechtstreeks bij de gemeente gemeld. De meldingsplicht geldt ook voor kortdurende en tijdelijke opslag.

Wie moet toepassingen melden?

Het Besluit bodemkwaliteit regelt via artikelen 32 en 42 dat degene die voornemens is een bouwstof respectievelijk grond of baggerspecie toe te passen of op te slaan die meldingsplichtig is, deze toepassing moet melden via het meldpunt bodemkwaliteit. Het Besluit bodemkwaliteit regelt dus dat de toepasser moet melden, maar wijst geen concrete actor aan als toepasser. Het ligt in de rede dat de opdrachtgever van de toepassing cq de eigenaar van de toepassingslocatie de voorgenomen toepassing meldt, maar via privaatrechtelijke afspraken kan deze verplichting ook bij de aannemer, leverende grondbank of andere betrokkenen worden gelegd. Bodem+ adviseert opdrachtnemers van nuttige toepassing altijd te verifiëren of de opdrachtgever de meldingsplichtige toepassing meldt, en zo niet de melding onderdeel uit te laten maken van de opdracht. Het meldpunt bodemkwaliteit houdt hier ook rekening mee. Iedereen met een meldingsaccount kan een melding van een toepassing verrichten.

Uiteraard wordt wel gevraagd aan de melder te verklaren dat hij/zij de melding doet met instemming van de opdrachtgever van de toepassing cq de eigenaar van de locatie.

Uitzonderingen meldingsplicht

Voor de volgende toepassingen van grond en bagger is volgens het Besluit bodemkwaliteit geen melding voorgeschreven:

• –

  Toepassingen van grond of bagger door particulieren, voorzover niet in de uitoefening van een bedrijf of beroep¹²;

• –

  Toepassingen binnen een landbouwbedrijf, mits de grond of baggerspecie afkomstig is van een tot datzelfde landbouwbedrijf behorend perceel, waarop een vergelijkbaar gewas wordt geteeld als op het perceel waar de grond of baggerspecie wordt toegepast;

• –

  Toepassingen van schone grond (grond die voldoet aan de Achtergrondwaarde) in een hoeveelheid van minder dan 50 m3;

• –

  Verspreiden van baggerspecie uit een watergang over aan de watergang grenzende percelen;

• –

  Tijdelijke uitname van grond of baggerspecie, indien deze vervolgens, zonder te zijn bewerkt, op of nabij dezelfde plaats en onder dezelfde conditie opnieuw in die toepassing wordt aangebracht.

Opvragen informatie vooraf

Voorafgaand aan het grond- en/of baggerverzet moet de meldingsplichtige (eigenaar of erfpachter van de locatie waar de grond wordt toegepast) of een hiertoe gemachtigde persoon (bijvoorbeeld een adviesbureau) zich op de hoogte stellen van de mogelijkheden van grond- en/of baggerverzet.

Voorafgaand aan het grond- en/of baggerverzet moet eerst worden vastgesteld of de ontgravings- en toepassingslocatie in een zone van de bodemkwaliteitskaart liggen en niet vallen in "niet gezoneerd" (zie bijlage 5 t/m 8 voor de ontgravingskaart en toepassingskaart). Daarna beoordeelt men of er gebiedsspecifiek beleid van toepassing is. Is dat niet het geval, dan is het generieke beleid van het Besluit bodemkwaliteit van toepassing met bodemkwaliteitskaart. Vervolgens moet de historische informatie van de ontgravings- en toepassingslocatie worden achterhaald en bekeken of de locaties waar grond wordt ontgraven en toegepast liggen in gebieden met bijzondere omstandigheden (zie hoofdstuk 5.2). Ook moet worden vastgesteld of andere regelgeving van toepassing is.

Melding bij landelijk meldpunt

De melding wordt digitaal gedaan via de website: www.meldpuntbodemkwaliteit.nl. Op deze site kan de melder een digitaal formulier invullen met de vereiste gegevens. Rapportages van milieuhygiënische verklaringen zoals een partijkeuring kunnen als pdf-bestand worden bijgevoegd bij de digitale melding. Eventueel kan de melder rapportages ook per post nazenden (uiterlijk vijf werkdagen voor aanvang van de werkzaamheden). Het Meldpunt Bodemkwaliteit scant deze dan in om er een pdf-bestand van te maken.

Eventueel kan de melding ook schriftelijk worden gedaan. Het hiervoor benodigde formulier is eveneens te vinden op de website www.meldpuntbodemkwaliteit.nl.

Het landelijk Meldpunt Bodemkwaliteit zendt de meldingen direct per e-mail door naar de gemeente. De gemeente beoordeelt de melding en kan in geval van onduidelijkheden of onvolkomenheden in de melding contact opnemen met de melder. Zonodig kan de melder de melding via het meldsysteem aanpassen.

Per 1 januari 2014 wordt de afhandeling van de meldingen en het toezicht op de grondstromen uitgevoerd door de RUD-Zeeland.