| Organisatie | Noordwijk |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Algemeen belang besluit Wet Markt en Overheid |
| Citeertitel | Algemeen belang besluit Wet Markt en Overheid |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | bestuur en recht |
| Eigen onderwerp |
Geen
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 14-07-2022 | nieuwe regeling | 21-06-2022 | 191002 |
Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 21 juni 2022.
Hoogachtend,
De gemeenteraad van Noordwijk
W.J.A. Verkleij
voorzitter
D.S.J. Thissen
waarnemend griffier
Toelichting van de economische activiteiten
A) De verhuur en exploitatie van sportaccommodaties
1. Beschrijving (economische) activiteit en het daarmee gediende algemeen belang
Vanuit de doelstelling om sportaccommodaties betaalbaar te houden en meer efficiënt in te zetten is door de gemeente besloten het beheer en exploitatie van met name de zaalsportaccommodaties onder te brengen bij een gemeentelijk sportbedrijf: Sportbedrijf Noordwijk B.V. (hierna: het sportbedrijf). Een overheidsbedrijf is een onderneming met privaatrechtelijke rechtspersoonlijkheid waarin een publiekrechtelijke rechtspersoon in staat is het beleid te bepalen. Een publiekrechtelijke rechtspersoon is in staat het beleid te bepalen in een organisatie indien hij meer dan de helft van de leden van het bestuur of het toezichthoudend orgaan wordt benoemd door een of meer publiekrechtelijke rechtspersonen of door leden of aandeelhouders die een publiekrechtelijke rechtspersoon zijn (artikel 25g lid 2 onder b Mededingingswet). Bij het sportbedrijf wordt het bestuur benoemd door de gemeente en is daarmee een overheidsbedrijf.
Het sportbedrijf beheert en exploiteert sportaccommodaties in de gemeente Noordwijk. Het sportbedrijf ontvangt een exploitatiebijdrage van de gemeente voor een aantal activiteiten. Deze activiteiten zijn onder meer vastgelegd in de prestatieafspraken met het sportbedrijf.
Sport en bewegen zijn in de visie van de gemeente Noordwijk essentiële onderdelen voor een fysiek en sociaal gezonde samenleving. Dit is vastgelegd in de visie op sport en bewegen. Voldoende sporten en bewegen wordt alom gezien als één van de beste manieren om bepaalde fysieke klachten te voorkomen en soms ook te behandelen. Sport en bewegen kunnen daarnaast een grote positieve bijdrage leveren aan verschillende maatschappelijke vraagstukken. Het biedt kansen voor uiteenlopende groepen van mensen om deel te nemen aan het maatschappelijk (sport)verkeer en op deze manier een positie in de samenleving in te nemen. Waarden die in dit verband genoemd kunnen worden zijn zelfredzaamheid, zelfontplooiing, identiteitsvorming, socialisatie en vitaliteit.
Bovendien is de gemeente sinds 2015 verantwoordelijk voor onder andere de jeugdzorg. Daarmee heeft de gemeente ook de taak zorg te dragen voor de gezondheidspreventie van jongeren, zoals in de vorm van sporten.
Het sportbedrijf exploiteert de sportaccommodaties tevens voor andere doeleinden, zoals voor evenementen en culturele activiteiten. Cultuureducatie en cultuurparticipatie zijn belangrijk voor de persoonlijke ontwikkeling en de creativiteit. Cultuur is belangrijk voor alle leeftijden met bijzondere aandacht voor de doelgroepen, jeugd, senioren en inwoners met een afstand tot de samenleving.
Binnensportaccommodaties kunnen ook geëxploiteerd worden door commerciële partijen. Te denken valt aan commerciële sportaanbieders zoals tennisscholen en sportscholen. Commerciële partijen krijgen geen exploitatiebijdrage.
3. Noodzakelijkheid en proportionaliteit
De belangen van het continueren van sportieve en culturele activiteiten weegt zwaarder dan het eventuele commerciële belang van andere partijen bij een gelijk speelveld. Het onderbrengen van sportaccommodaties bij het gemeentelijk sportbedrijf en het toekennen van een exploitatiebijdrage is noodzakelijk om sport en cultuur toegankelijk te houden voor iedereen. Op deze manier wordt de financiële drempel om gebruik te kunnen maken van de accommodaties tot een minimum beperkt. Zonder de exploitatiebijdrage zou een forse verhoging van tarieven nodig zijn. Afwijking van het bevoordelingsverbod is dan ook in het algemeen belang.
B)De exploitatie van de gemeentelijke begraafplaats
1. Beschrijving (economische) activiteit en het daarmee gediende algemeen belang
De gemeente Noordwijk is eigenaar van het perceel aan de Oude Zeeweg 32, met als bestemming begraafplaats. De gemeente is beheerder van deze begraafplaats. Het beheer bestaat uit het onderhouden van de begraafplaats (groenvoorziening, onkruidbestrijding) en activiteiten per uitvaart (delven van het graf, sluiten van het graf en administratieve handelingen). De gemeente heeft hiertoe twee ‘medewerkers begraafplaats’ aangesteld. De administratieve taak is bij een andere medewerker belegd.
Het onderhouden van een gemeentelijke begraafplaats laat zich kwalificeren als economische activiteit. Er zijn ook niet-gemeentelijke begraafplaatsen en crematoria. Kortom, er is een markt voor vormen van lijkontbinding. De kosten die de gemeente maakt voor het beheer van de begraafplaats zijn niet kostendekkend en daarmee niet marktconform. De gemeentelijke begraafplaats wordt bij de exploitatie geconfronteerd met lasten uit het verleden omdat er sprake is van een aantal eeuwigdurende of afgekochte graven die geen baten meer opleveren maar wel onderhoud vergen. Daarbij komt dat de gemeentelijke begraafplaats een Rijksmonument is. Ook dit zorgt voor extra onderhoud en daarmee kosten. Wanneer al deze kosten worden doorberekend in de grafrechten, zullen deze enorm stijgen. Het is echter van algemeen belang dat mensen kunnen worden begraven in hun eigen woonplaats, ongeacht ras of geloof (non-discriminatoir). Het verhogen van de prijs tot een marktconforme prijs, zal het voor sommige mensen onbetaalbaar maken. Daarom wordt voorgesteld de gemeentelijke begraafplaats aan te wijzen in het algemeen belang.
Met het aanbieden van de mogelijkheid tot het begraven op een gemeentelijke begraafplaats, concurreert de gemeente met niet-gemeentelijke begraafplaatsen en crematoria. Zij bieden ook de mogelijkheid tot de twee meest voorkomende vormen van lijkontbinding. De meeste niet- gemeentelijke begraafplaatsen zijn in handen van een religieuze instelling. Alom blijkt dat het exploiteren van een begraafplaats niet kostendekkend is. De gemeenten dan wel de religieuze instellingen doen dit niet vanuit winstoogmerk, maar om mensen – in het algemeen of behorend tot een bepaalde religieuze beweging – een laatste rustplaats te bieden. Er spelen binnen de gemeente geen belangen van commerciële marktpartijen bij de exploitatie van begraafplaatsen.
3. Noodzakelijkheid en proportionaliteit
Het beheer van een begraafplaats blijkt in de praktijk vrijwel nooit kostendekkend. Door inkomsten uit grafrechten (gemiddeld zo’n € 2000,- voor 20 jaar) te reserveren en jaarlijks af te boeken, opgeplust met de jaarlijkse begraafrechten (kosten voor een uitvaart), zou het beheer kostendekkend kunnen zijn. Dit blijkt door diverse factoren vaak niet het geval, zoals het feit dat er graven voor onbepaalde tijd zijn uitgegeven waarvoor niet langer inkomsten worden verkregen. Op de gemeentelijke begraafplaats geldt dit voor een groot aantal graven, waaronder de 113 oorlogsgraven. Ook wordt de ruimte op een begraafplaats niet altijd optimaal benut, zo ook in Noordwijk.
De eenvoudige vroeg negentiende-eeuwse aanleg van de Noordwijkse begraafplaats is, in combinatie met de specifieke terrassen uit 1931, van algemeen belang wegens cultuur- en (tuin)architectuurhistorische waarde. In 1999 is de gemeentelijke begraafplaats opgenomen in het monumentenregister van de Rijksdienst voor het cultureel erfgoed van het ministerie van OCW (Onderwijs Cultuur en Wetenschappen).
Wanneer een tarief in rekening zou worden gebracht waarbij alle kosten worden doorberekend, dan zouden de kosten voor een graf aanzienlijk stijgen.
Cremeren is thans goedkoper dan begraven, ook nu er geen kostendekkend tarief in rekening wordt gebracht bij begraven. Wanneer dit wel het geval zou zijn, zou het kostenverschil aanzienlijk stijgen.
Steeds meer mensen kiezen in deze tijd voor cremeren (60% tegenover 40% voor begraven). Het feit dat de gemeente geen kostendekkend tarief in rekening brengt voor begraven zorgt niet voor verstoring van de markt.
C)De (mede)garantstelling voor de kredietfaciliteiten van de Greenport Ontwikkelingsmaatschappij (GOM) bij de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)
1. Beschrijving (economische) activiteit en het daarmee gediende algemeen belang
De Greenport Ontwikkelingsmaatschappij (hierna: de GOM) is een overheidsbedrijf. Het betreft namelijk een besloten vennootschap waarin de betrokken gemeenten over de aandelen beschikken. De gemeenten zijn daarmee in staat het beleid te bepalen en dat is het criterium om op grond van de Wet M en O te spreken over een overheidsbedrijf.
De gemeenten staan garant voor de kredietfaciliteit van de GOM bij de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). Dit is een voordeel dat andere marktpartijen/bedrijven niet hebben onder normale omstandigheden. De GOM is een organisatie die is opgericht om de herstructurering conform de
Intergemeentelijke Structuurvisie Greenport Duin- en Bollenstreek (ISG) uit te voeren. Door gebieds(her)ontwikkeling wordt bijgedragen aan het tot stand brengen van een economische en ruimtelijk vitale Duin- en Bollenstreek. Hierbij staan de volgende doelen centraal:
Om deze doelen te realiseren worden verschillende projecten in een integraal programma uitgevoerd. Om de gewenste doelstellingen van de GOM te behalen is het van belang de bevoordeling aan de GOM middels de garantstelling aan te wijzen in het algemeen belang.
Gevolgen voor derden zijn er nauwelijks. Er zijn binnen de gemeente geen commerciële marktpartijen die zondermeer vergelijkbare activiteiten verrichten en met de GOM concurreren. Voor zover commerciële marktpartijen wel met de GOM concurreren, bijvoorbeeld op het gebied van het verkrijgen van grondposities, verkrijgen zij geen garantstelling vanuit de overheid.
3. Noodzakelijkheid en proportionaliteit
Om de taak van de GOM op goede wijze te kunnen uitvoeren en de doelstellingen te kunnen halen is het noodzakelijk dat de GOM over voldoende krediet kan beschikken. Doordat de deelnemende gemeenten garant staan voor de kredietfaciliteit van de GOM bij de BNG kan dit worden gewaarborgd. Het belang van de kredietfaciliteit van de GOM bij de BNG weegt zwaarder dan het eventuele commerciële belang van andere partijen bij een gelijk speelveld. Afwijking van het bevoordelingsverbod is dan ook in het algemeen belang.