| Organisatie | Oude IJsselstreek |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Beleidsregels uitvoering toezicht en handhaving Wet kinderopvang Oude IJsselstreek 2022 |
| Citeertitel | Beleidsregels uitvoering toezicht en handhaving Wet kinderopvang Oude IJsselstreek 2022 |
| Vastgesteld door | college van burgemeester en wethouders |
| Onderwerp | onderwijs |
| Eigen onderwerp | |
| Externe bijlage | bijlage 1 |
Geen
artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 17-06-2022 | nieuwe regeling | 31-05-2022 |
Burgemeester en wethouders van de gemeente Oude IJsselstreek
Gelet op artikel 4:81 Algemene wet bestuursrecht;
Gelet op de artikelen 1:61 lid 1, 1:64, 1:65 lid 1 en 4, 1:66 en 1:72 lid 1 Wet kinderopvang;
Besluiten vast te stellen de volgende:
de ‘Beleidsregels uitvoering toezicht en handhaving Wet kinderopvang Oude IJsselstreek 2022’ vast te stellen.
1. Besluit, toepassing, citeertitel beleidsregels en definities
Deze beleidsregels zijn van toepassing op de gemeentelijke inzet om:
- toezicht te houden op de kwaliteit van de kinderopvang;
- aanvragen tot exploitatie en wijzigingsverzoeken voor kinderopvang af te handelen;
- te handhaven naar aanleiding van het niet naleven van voorschriften van de bij of krachtens de Wet kinderopvang gestelde regelgeving;
- te bevorderen dat houders voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen en bijdragen aan kwalitatief hoogstaand aanbod van kinderopvang in de gemeente.
Deze beleidsregels zijn van toepassing op alle kinderopvangvoorzieningen binnen de gemeente.
Deze beleidsregels worden aangehaald als ‘Beleidsregels uitvoering toezicht en handhaving Wet kinderopvang Oude IJsselstreek 2022’.
Hieronder vindt u definities van de belangrijkste in dit beleid voorkomende termen. Voor alle (overige) definities wordt aangesloten bij de definities zoals deze zijn gegeven in de Wet kinderopvang en onderliggende regelgeving.
In dit beleidsstuk is vastgelegd hoe het beleid is dat Oude IJsselstreek voert met betrekking tot de gemeentelijke taken die voorvloeien uit de Wet kinderopvang: de uitvoering toezicht en handhaving Wet kinderopvang.
Het vastleggen van dit beleid draagt bij aan:
- Het stimuleren van veilige en kwalitatief goede kinderopvang;
- rechtsgelijkheid, door het vastleggen van beleidsregels die voor iedereen van toepassing zijn;
- een transparante werkwijze, omdat betrokkenen vooraf geïnformeerd zijn over de mogelijkheden en bevoegdheden van het college.
In deze beleidsregels wordt ingegaan op de volgende onderdelen:
- de gemeentelijke visie op handhaving en de relatie met het dossier kinderopvang.
- de verschillende mogelijkheden binnen toezicht, waaronder herstelaanbod en risico gestuurd toezicht.
- afhandeling van een aanvraag tot exploitatie.
- de verschillende mogelijkheden voor handhaving bij het niet naleven van de kwaliteitseisen, inclusief welke strategie gevolgd wordt. Daarbij wordt per niet nageleefde kwaliteitseis bepaald welke handhaving daarop volgt, waarbij het afwegingsmodel richting geeft.
In het afwegingsmodel (in de bijlage) is vastgelegd:
- of een boete kan worden opgelegd en de hoogte daarvan;
2.3. Landelijke en gemeentelijke ontwikkelingen
De Wet kinderopvang is sinds 2005 van toepassing. Sindsdien is het speelveld volop in beweging. Door de invoering van de (wijzigings-) Wet innovatie en kwaliteit kinderopvang is de wetgeving behoorlijk aangepast. Zo bestaan sinds 2018 er geen peuterspeelzalen meer en is er een personenregister kinderopvang ingevoerd om continue screening in de kinderopvang te versterken.
Vanaf 2022 ontvangen gemeenten extra middelen om het toezicht bij de gastouderopvang te intensiveren.
Vanaf 1 januari 2023 wordt het wettelijk verplicht om flexibel toezicht te hebben ingevoerd.
De voorgestelde aanpassingen moeten leiden tot een kwaliteitsverbetering binnen de kinderopvang en efficiëntere toezicht en handhaving.
In Oude IJsselstreek investeren we blijvend in de relatie tussen gemeente en kinderopvangorganisaties. Hierdoor is er de mogelijkheid om snel te kunnen schakelen bij ontwikkelingen die van invloed zijn op beleid en uitvoering.
Tijdens de coronapandemie is de samenwerking tussen gemeente, kinderopvang en GGD goed afgestemd en is er op tijd de juiste afstemming gezocht om ook tijdens deze crisis verantwoorde en veilige noodopvang aan te bieden.
We blijven investeren op deze samenwerking om veilige- en verantwoorde kinderopvang in gemeente Oude IJsselstreek aan te bieden.
Nieuw is het flexibel toezicht. Bij flexibel toezicht wordt de vaste set minimaal 4 te toetsen onderwerpen losgelaten en kunnen gemeenten zelf bepalen welke domeinen per locatie worden geïnspecteerd. Hiermee wordt een verhoging van de kwaliteit van de kinderopvang beoogt.
Vanaf 2023 wordt dit een verplichting vanuit de wet. Vanaf 2022 is het mogelijk om flexibel toezicht in te voeren. Oude IJsselstreek gebruikt het jaar 2022 als overgangsjaar om samen met de toezichthouder de kaders omtrent flexibel toezicht vast te stellen.
3. Kader, visie, ambitie en speerpunten
Aan het aanbieden van formele kinderopvang worden kwaliteitseisen gesteld. Deze kwaliteitseisen staan in de Wet kinderopvang (Wko) en in de daarop gebaseerde algemene maatregelen van bestuur (Amvb) en ministeriële regelingen en aanverwante regelingen.
De regelgeving stelt kwaliteitseisen aan de volgende onderwerpen (in de GGD-rapportages ook wel domeinen genoemd) die beoordeeld en gewogen in het inspectierapport worden opgenomen:
- registratie, wijzigingen en administratie;
De Wet kinderopvang bepaalt dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor toezicht op en handhaving van deze eisen. De GGD is bij wet de aangewezen toezichthouder voor kinderopvang. Het college heeft de directeur publieke gezondheid van de GGD Noord- en Oost-Gelderland aangewezen als toezichthouder.
De Inspectie van het Onderwijs is de tweedelijns toezichthouder en controleert jaarlijks of de gemeente haar wettelijke taken met betrekking tot de registervoering en de uitvoering van het toezicht -waaronder het toezicht op voor- en vroegschoolse educatie, goed uitvoert.
De gemeente heeft de volgende visie op handhaving:
Wanneer geconstateerd wordt dat een kwaliteitseis niet nageleefd wordt grijpt de gemeente actief in met een handhavingsmaatregel. Feiten en omstandigheden waaronder de overtreding is begaan worden daarbij meegewogen.
Het doel van het handhaven is in de eerste plaats de overtreding te laten herstellen. Houders krijgen, zoveel als mogelijk, ruimte om de overtreding te herstellen. Er kan gebruik worden gemaakt van een herstel-aanbod bij overtredingen die geen direct gevaar voor de kinderen opleveren en die in korte tijd opgeheven kunnen worden.
Indien een overtreding is begaan bestraffen we alleen met een bestuurlijke boete als dit echt nodig is: bijv. als de veiligheid van kinderen in gevaar is (geweest). De gemeente kan dus een boete opleggen.
De gemeente Oude IJsselstreek vindt veilige en kwalitatief goede kinderopvang zeer belangrijk. Toezicht en handhaving worden passend ingezet. De gemeente streeft een goede relatie met de houder na en werkt vanuit vertrouwen.
Gemeente Oude IJsselstreek heeft de volgende ambities:
1. Veilige en kwalitatief goede kinderopvang;
2. Het weren van malafide houders;
De gemeente heeft een aantal speerpunten bepaald die moeten leiden tot veilige en kwalitatief goede kinderopvang binnen de gemeente Oude IJsselstreek.
1. Invoeren van het flexibel toezicht;
2. Intensivering toezicht gastouderopvang;
Ad.2. Intensivering gastouderopvang
In Oude IJsselstreek maken relatief veel ouders gebruik van gastouderopvang. Dit is bij de meerderheid van ouders een bewuste keuze. Vanaf 2022 gaat Oude IJsselstreek jaarlijks 50% van de gastouders inspecteren. Hierbij zijn inbegrepen het aantal inspecties voor nieuwe registraties, onderzoek na registratie en jaarlijkse onderzoeken. Door vaker te inspecteren borgen we de veiligheid en kwaliteit binnen de gastouderopvang.
Oude IJsselstreek kiest ervoor om de toezichttaken behorende bij de Wet kinderopvang te beleggen bij de GGD en de handhavingstaken in eigen beheer te houden. Het college heeft de ambtenaar verantwoordelijk voor de toezicht en handhavingstaken gemandateerd om namens het college te besluiten over uitgevoerde toezichttaken door de toezichthouder. Een uitzondering hierop is het besluit tot het opleggen van een bestuurlijke boete. Hiervoor is een besluit van het college vereist.
De toezichthouder kinderopvang van de GGD komt jaarlijks op alle kindercentra en gastouderbureaus en ziet wat daar in de dagelijkse praktijk gebeurt. Daarnaast onderzoekt de toezichthouder middels een steekproef van de in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK) geregistreerde voorzieningen voor gastouderopvang, een deel van deze voorzieningen. De toezichthouder fungeert daarmee als de ogen en oren van de gemeente. Zij onderzoekt de naleving van de kwaliteitseisen en adviseren de gemeente over deze naleving. Zo zorgen wij ervoor dat de kwaliteit van kinderopvang voldoet aan gestelde wettelijke eisen en lokale afspraken.
De toezichthouder geeft geen advies aan de kinderopvanghouder maar kan wel toelichten wat er wordt getoetst en waarom.
De toezichthouder voert de volgende onderzoeken voor Oude IJsselstreek uit:
• Onderzoek voor registratie: naar aanleiding van een ingediende aanvraag tot exploitatie onderzoekt de toezichthouder of de exploitatie redelijkerwijs zal plaatsvinden volgens de voorschriften van de Wko en onderliggende regelgeving.
• Onderzoek na registratie: binnen 3 maanden na registratie in het LRK vindt een onderzoek plaats (dit onderzoek vindt niet plaats bij voorzieningen voor gastouderopvang).
• Jaarlijks onderzoek: alle kindercentra en gastouderbureaus worden jaarlijks onderzocht.
• Onderzoek voorzieningen voor gastouderopvang; minimaal 50% van de gastouderlocaties.
• Nader onderzoek: nadat een handhavingsmaatregel is ingezet op een geconstateerde overtreding, onderzoekt de toezichthouder nadat de hersteltermijn is verstreken of de overtreding is hersteld.
• Incidenteel onderzoek: een onderzoek naar aanleiding van bijv. een incident of een signaal of een wijzigingsverzoek van een houder of bijv. een thema-onderzoek passend bij de gemeentelijke speerpunten.
De bevindingen tijdens een onderzoek en het oordeel van de toezichthouder worden in een inspectierapport vastgelegd. Deze inspectierapporten geven een beeld van de kwaliteit van de voorziening en het advies om wel/niet te handhaven. Gemeenten hebben het recht om beargumenteerd af te wijken van het advies van de toezichthouder. De rapporten worden openbaar gemaakt in het LRK.
4.3 Risicogestuurd- en onaangekondigd toezicht
Om een goed beeld te krijgen van een kinderopvangvoorziening, vinden de onderzoeken (met uitzondering van het onderzoek voor registratie) in principe onaangekondigd plaats.
Daarnaast wordt het toezicht op kinderopvangvoorzieningen die daarvoor in aanmerking komen, risicogestuurd uitgevoerd. Dit betekent meer toezicht waar het nodig is, minder waar het kan. Om hier invulling aan te geven wordt door de toezichthouder een risicoprofiel opgesteld of aangepast na ieder (daarvoor relevant) onderzoek. Aan de hand hiervan wordt de intensiviteit van het daarna volgende toezicht bepaald.
De toezichthouder houdt toezicht binnen de volgende domeinen:
1. Registratie, wijzigingen, administratie en naleving handhaving
Bij flexibel toezicht worden de volgende thema’s verplicht beoordeeld: de verklaringen omtrent het gedrag, de registratie in het personenregister kinderopvang, pedagogische kwaliteit en de voorschoolse educatie (voor zover daar sprake van is). De gemeente en toezichthouder bepalen in overleg aan welke thema’s aanvullend aandacht wordt besteed: ontwikkeling en kwaliteit, veiligheid, gezondheid, stabiliteit, professionaliteit.
Welk doel heeft flexibel toezicht?
Het flexibel toezicht heeft als doel een verhoging van de kwaliteit van de kinderopvang. Dit doel wordt bereikt door drie verschillende aspecten van het flexibel toezicht:
• het verbreden van de set geïnspecteerde items;
• het vergroten van de ruimte voor lokaal of regionaal maatwerk;
Oude IJsselstreek en de GGD werken met de werkwijze herstelaanbod.
Een herstelaanbod is het aanbod van de toezichthouder kinderopvang aan de houder om binnen de door de toezichthouder gestelde tijd een geconstateerde overtreding te herstellen. Dit gebeurt vóórdat het conceptrapport wordt opgesteld.
Door te werken met een herstelaanbod verwacht de gemeente dat een overtreding snel beëindigd wordt. Dit komt de kwaliteit van de kinderopvang ten goede en de gemeente hoeft minder handhaving in te zetten.
Het herstelaanbod wordt aangeboden bij alle type voorzieningen, bij een onderzoek na registratie, een jaarlijks onderzoek en een incidenteel onderzoek. Het wordt niet aangeboden bij een onderzoek voor registratie of bij een nader onderzoek.
Elke overtreding kan aangeboden worden bij alle typen voorzieningen. De toezichthouder beoordeelt of de aard en omstandigheid zich leent voor herstelaanbod. De periode tot herstel is maximaal 4 weken. De toezichthouder stelt de gemeente schriftelijk in kennis van het aanbod van een herstelaanbod. De toezichthouder schrijft in het inspectierapport het verloop van het aanbod. De houder is niet verplicht om van het aanbod gebruik te maken.
In opdracht van Oude IJsselstreek geeft de GGD geen herstelaanbod bij:
• Overtredingen waarbij de directe veiligheid van het kind in gevaar is;
• Recidive, het herhaaldelijk niet voldoen aan dezelfde eis;
• Te veel overtredingen (zonder het aantal te benoemen, er wordt uitgegaan van de deskundigheid van de toezichthouder);
• Benodigde hersteltermijn langer dan 4 weken;
• Een bevel wordt afgegeven voor een andere overtreding;
• Overtredingen waar een bestuurlijke boete op staat.
De gemeente weegt de oorspronkelijke overtreding en de resultaten van herstelaanbod mee bij haar beslissing om wel of niet te handhaven (beredeneerd wel of niet handhaven). Meer informatie hierover staat in paragraaf 6.4 Handhaving na herstelaanbod.
Indien de toezichthouder tijdens een onderzoek een situatie tegenkomt waarin het nemen van maatregelen redelijkerwijs geen uitstel kan lijden, kan de toezichthouder zelf ingrijpen. Dit gebeurt met een schriftelijk bevel. Dit bevel heeft een geldigheidsduur van 7 dagen. In het bevel geeft de toezichthouder aan wat de overtreding(en) is/zijn en welke actie de houder moet ondernemen en binnen welke termijn dit dient te gebeuren.
De toezichthouder informeert de gemeente over het opgelegde schriftelijk bevel. Hierdoor is de gemeente tijdig op de hoogte om eventueel vervolgstappen (zoals verlenging van het schriftelijk bevel) te nemen.
In de volgende gevallen spreken we wettelijk gezien van een aanvraag tot exploitatie:
In tegenstelling tot een aanvraag voor een nieuwe voorziening en een verhuizing, dient voor een houderwijziging een wijzigingsverzoek ingediend te worden.
Een nieuwe kinderopvangvoorziening mag pas in exploitatie genomen worden na schriftelijke toestemming daartoe verleend door het college, op een in dat besluit vastgestelde specifieke datum. Als er toestemming is gegeven wordt de voorziening vervolgens in het LRK geregistreerd. Om deze toestemming te verkrijgen dient de houder een aanvraag tot exploitatie in bij de gemeente waar de te exploiteren kinderopvangvoorziening zich bevindt. De beslistermijn is 10 weken. Deze termijn kan in bepaalde situaties verlengd worden, bijvoorbeeld als de stukken niet volledig zijn aangeleverd. Het is dus van belang dat de houder een aanvraag tijdig indient.
Een aanvraag wordt ingediend middels een door de rijksoverheid vastgesteld aanvraagformulier, te vinden op www.rijksoverheid.nl en www.landelijkregisterkinderopvang.nl.
In gemeente Oude IJsselstreek worden geen leges in rekening gebracht voor het indienen van een aanvraag voor een nieuwe kinderopvangvoorziening.
Zonder of voorafgaand aan de schriftelijke toestemming tot exploitatie mag een kinderopvangvoorziening niet geëxploiteerd worden. Indien dit toch gebeurt, wordt dit ook wel aangeduid met illegale kinderopvang. Ook bij een kinderopvangvoorziening waarvan de toestemming is ingetrokken en die desondanks in exploitatie blijft, is sprake van illegale opvang.
Oude IJsselstreek treedt streng op tegen illegale opvang. Illegale opvagn is op grond van de Wet Economische Delicten reden voor aangifte bij het Openbaar Ministerie of het opleggen van een bestuurlijke boete door de gemeente.
De gemeente wil dat er direct vanaf de start van de exploitatie een kinderopvangvoorziening er verantwoorde en kwalitatief goede opvang geboden wordt. De gemeente laat daarom alle nieuwe aanvragen tot exploitatie uitgebreid toetsen door de GGD, dit noemen we streng aan de poort.
De toezichthouder zal bij het onderzoek voor registratie toetsen of er voldoende vertrouwen is dat er vanaf datum van exploitatie kwalitatief goede opvang of begeleiding geboden wordt. Uitgangspunt hierbij is dat al bij de aanvraag van exploitatie (voor zover mogelijk) alle eisen beoordeeld worden. Aanvullend kan een gesprek met de houder duidelijkheid geven of hij ‘redelijkerwijs aan de kwaliteitseisen’ zal gaan voldoen. Op basis van dit totaal onderzoek vormt de toezichthouder een oordeel over de aanvraag tot exploitatie.
De gemeente neemt in de beoordeling van de aanvraag de kwaliteit van andere kinderopvangvoorzieningen van de houder en de daarbij behorende handhavingshistorie mee. Voortdurende, ernstige en/of vele overtredingen op deze voorzieningen vormen een indicatie voor de naleving van de kwaliteitseisen op een nieuwe voorziening. Signalen buiten het advies van de toezichthouder kunnen eveneens meewegen in de beoordeling van de aanvraag.
De gemeente kijkt naast de beoordeling op de eisen vanuit de Wet kinderopvang, bij een nieuwe aanvraag ook naar andere eisen en vergunningen die van belang zijn voor de veiligheid en gezondheid van de op te vangen kinderen. Denk hierbij brandveiligheid, bestemmingsplan etc.
5.1.4 Onderzoek na registratie
Binnen drie maanden na de registratiedatum beoordeelt de toezichthouder of de kinderopvangvoorziening (niet zijnde een voorziening voor gastouderopvang) in de praktijk aan de kwaliteitseisen voldoet. Hierbij wordt met name gekeken naar de uitvoeringspraktijk van het veiligheids-, gezondheids- en pedagogisch beleid, de inzet van het personeel en de wijze waarop de kinderen worden opgevangen.
5.1.5 Mogelijkheden na afwijzing aanvraag tot exploitatie
Wanneer een aanvraag tot exploitatie is afgewezen, kan de houder een nieuwe aanvraag indienen. Om een nieuwe aanvraag te kunnen indienen, moet er sprake zijn van nieuwe feiten en omstandigheden. Deze moeten door de houder bij de nieuwe aanvraag worden vermeld. Alleen als dat het geval is, wordt een nieuwe aanvraag in behandeling genomen.
Een kinderopvangvoorziening dat wordt overgenomen, is veelal al in exploitatie, en er worden kinderen opgevangen/bemiddeld.
Het is voor de continuïteit daarom van belang dat de oude en nieuwe eigenaar samen een overname goed regelgen. Een houderwijziging wordt ingediend middels een door de rijksoverheid vastgesteld wijzigingsformulier. Deze formulieren zijn te vinden op www.rijksoverheid.nl en www.landelijkregisterkinderopvang.nl.
Oude IJsselstreek hanteert de volgende uitgangspunten bij een overname:
• Een overname moet worden behandeld als een nieuwe aanvraag. Dat betekent dat ook bij een overname streng wordt getoetst. Naleving van de kwaliteitseisen bij andere kinderopvangvoorzieningen en de handhavingshistorie van de nieuwe houder wordt meegewogen.
• De nieuwe houder heeft redelijkerwijs tijd nodig om eventuele bestaande tekortkomingen op te heffen. Dit wordt besproken en hier wordt passend rekening mee gehouden.
5.3.1 Verhuizing van een kindercentrum of voorziening voor gastouderopvang
Wanneer een kindercentrum of voorziening voor gastouderopvang verhuist moet dit in behandeling worden genomen als zijnde een nieuwe aanvraag.
Bij de gemeente wordt ingediend:
• Voor de oude kinderopvangvoorziening een wijzigingsverzoek tot intrekken toestemming exploitatie (uitschrijving). Hierbij moet de aanvrager op het wijzigingsformulier vermelden dat het een verhuizing betreft.
• Voor de nieuwe kinderopvangvoorziening een aanvraag tot exploitatie (inschrijving).
5.3.2 Verhuizing van een gastouderbureau
Wanneer een gastouderbureau (GOB) verhuist, geldt een andere procedure. Wettelijk is vastgelegd dat een GOB geen nieuwe aanvraag tot exploitatie hoeft in te dienen wanneer het adres van een GOB wijzigt.
Bij de gemeente wordt ingediend:
• Een wijzigingsverzoek tot wijziging van het vestigingsadres
Indien de verhuizing naar een andere gemeente is, dient het wijzigingsverzoek gestuurd te worden naar de huidige gemeente van vestiging. Deze stuurt het verzoek door (na verwerking in het LRK), waarna de beoogde gemeente van vestiging een besluit zal nemen over het verzoek. Die gemeente kan de GGD vragen advies uit te brengen over het verzoek alvorens het besluit te nemen.
Veilige en verantwoorde kinderopvang wordt aangeboden door toezicht en handhaving goed uit te voeren. In dit hoofdstuk worden de wettelijke handhavingsregels- en de wijze waarop gemeente Oude IJsselstreek deze toepast- beschreven.
Het college is verantwoordelijk voor toezicht en handhaving en kan een handhavingsbesluit nemen indien is geconstateerd dat de kwaliteitseisen niet nageleefd zijn. Dit zal doorgaans blijken uit de inspectierapporten van de toezichthouder. Het niet naleven van de kwaliteitseisen kan echter ook door de gemeente zelf worden geconstateerd. In beide gevallen zal de gemeente in principe handhaven.
Een handhavingsbesluit is pas onherroepelijk wanneer de procedures met betrekking tot bezwaar en beroep ten aanzien van dat besluit zijn afgerond. Bezwaar en beroep schorsen de werken van het handhavingsbesluit niet. Hoe in bezwaar en/of beroep gegaan kan worden, wordt bij ieder besluit bekend gemaakt aan de ontvanger. De Wet kinderopvang verplicht gemeenten om na het onherroepelijk worden van een handhavingsbesluit, deze te publiceren in het LRK.
Oude IJsselstreek vindt het belangrijk om het niet naleven van de kwaliteitseisen (zoveel mogelijk) te voorkomen. In dit kader informeren wij houders over ons toezicht en handhavingsbeleid.
De Oude IJsselstreek zet de volgende preventieve middelen in:
Oude IJsselstreek publiceert de Beleidsregels Handhaving en Toezicht op de gemeentelijke website ter informatie voor ouders, houders en andere belanghebbenden. Tevens plaatst Oude IJsselstreek actualiteiten en relevante ontwikkelingen op de website https://www.oude-ijsselstreek.nl/kinderopvang
Tijdens het LEA overleg informeert de gemeente (eventueel samen met de toezichthouder) de besturen van kinderopvangvoorzieningen over actualiteiten, ontwikkelingen en aandachtspunten binnen toezicht en handhaving.
3. Voorgesprek bij aanvraag, na ontvangst aanvraagformulieren
Tijdens het voorgesprek wordt besproken wat de verwachtingen eisen zijn bij het starten van een kinderopvang. Dit gesprek wordt in principe niet met nieuwe gastouders gehouden.
Nieuwe wettelijke eisen en toezichtstaken worden door de brancheorganisaties van kinderopvanghouders aangeboden. De GGD biedt nieuwsbrieven aan kinderopvanghouders waarin wordt geïnformeerd over nieuwe en gewijzigde eisen en hoe de gemeenten en toezichthouders dit oppakken.
4.1. Handhaving na herstelaanbod
Wanneer er herstelaanbod heeft plaatsgevonden, kan dit van invloed zijn op de handhaving die de gemeente inzet op de overtredingen die primair door de toezichthouder geconstateerd zijn.
Wanneer het herstelaanbod niet gedaan is, of wanneer de houder het niet aangenomen heeft, wordt dit niet gezien als verzwarende omstandigheid voor de handhaving.
6.2.2. Herstelaanbod aangeboden maar geen (volledig) herstel
Als de overtreding na herstelaanbod niet (volledig) is opgelost, handhaaft de gemeente conform het handhavingsbeleid dat is opgenomen in het afwegingskader, zie bijlage.
De gemeente heeft een beginselplicht tot handhaven. De wet- en regelgeving is hiervoor de basis en in dit gemeentelijk beleid wordt hier invulling aan gegeven. Goed handhaven betekent echter ook dat het college oog heeft voor de specifieke situatie van het geval. Individuele omstandigheden - verzwarend of verzachtend – kunnen van invloed zijn op het wel of juist niet handhaven nadat geconstateerd is dat een kwaliteitseis niet is nageleefd. Dat doet recht aan het feit dat niet alle situaties ‘standaard’ zijn.
6.2.1 Herstellend en/of bestraffend handhaven
Oude IJsselstreek heeft de mogelijkheid om zowel herstellend als bestraffend te handhaven:
• Herstellend betekent dat de gemeente de houder ertoe aanzet de overtreding van een kwaliteitseis op te heffen en opgeheven te houden.
• Bestraffend betekent dat de gemeente een bestuurlijke boete geeft voor bepaalde overtredingen.
Herstellend en bestraffend kunnen naast elkaar ingezet worden.
Om te komen tot de uiteindelijke beoordeling van de situatie en de in te zetten handhaving worden meerdere afwegingen gemaakt. De beoordeling van deze afwegingen kan leiden tot het gemotiveerd afwijken van de reguliere escalatieladder, zie 6.3.1.
Voor de herstellende handhaving zijn dit onder andere de volgende afwegingen:
• Is er herstelaanbod geweest?
• Wat is de aard van de overtreding?
• Wat is de ernst van de overtreding?
• Hoe snel kan de overtreding hersteld worden?
• Hoeveel overtredingen zijn er totaal?
• Betreft het een herhaalde overtreding (recidive)?
• Wat zijn de omstandigheden waaronder de overtreding begaan is?
6.2.3 Hersteltermijn/begunstigingstermijn
Indien er sprake is van een op herstel gerichte handhavingsmaatregel wordt een termijn bepaald om de overtreden kwaliteitseis alsnog na te leven. Dit heet de herstel- of de begunstigingstermijn. De hersteltermijn of begunstigingstermijn is afgestemd op de ernst en aard van de overtreding en de redelijke tijd die nodig is om de overtreding te beëindigen en herhaling te voorkomen.
Als uitgangspunt worden door de gemeente Oude IJsselstreek de volgende termijnen gehanteerd:
a. maximaal twee weken voor herstel van overtredingen met gevolgen voor de directe veiligheid, gezondheid of pedagogisch welbevinden van de kinderen in de dagelijkse opvangpraktijk;
b. maximaal acht weken voor herstel of wijziging van beleidsvoering en administratieve vereisten die redelijkerwijs moeten leiden tot verantwoorde kinderopvang;
c. maximaal zes maanden voor herstel van andere overtredingen die geen directe gevolgen hebben voor de veilige en gezonde omgeving van de kinderen.
De hersteltermijn zal met deze uitgangspunten bij elk handhavingsbesluit aan de hand van de specifieke situatie worden bepaald.
De gemeente kan de volgende herstellende en bestraffende handhavingsmiddelen inzetten:
Niet ieder middel is in iedere situatie geschikt om in te zetten. De gemeente kiest altijd het meest passende middel.
Hieronder volgt een toelichting op de diverse handhavingsmiddelen die gemeente Oude IJsselstreek kan inzetten. Deze handhavingsmiddelen worden altijd geregistreerd in het LRK als handhaving.
In beginstel start een herstellend handhavingstraject met een aanwijzing met een hersteltermijn.
Na de hersteltermijn vindt een nader onderzoek plaats.
Blijkt uit het nader onderzoek dat de kwaliteitseis(en) nog niet of niet volledig worden nageleefd en/of is er vrees voor herhaling van de overtreding(en), dan zal er een afweging plaatsvinden over een vervolgstap in de handhaving. Dit is doorgaans het opleggen van een last onder dwangsom.
Leidt ook deze stap niet tot (volledige) naleving dan zal wederom een afweging over een vervolgstap plaatsvinden. In dat geval ligt een verhoogde last onder dwangsom of een exploitatieverbod voor de hand. Het uiterste middel binnen een herstellend traject is het intrekken van de toestemming tot exploitatie.
Naast een herstellend traject kan er, zoals in artikel 6.2.1 is beschreven, ook een bestraffend traject worden ingezet. Dit is een bestuurlijke boete. De boete kan opgelegd worden voor het overtreden van een bepaalde kwaliteitseis. Ook kan de boete opgelegd worden voor het niet opvolgen van een aanwijzing, een bevel of exploitatieverbod, het niet meewerken aan een vordering van de toezichthouder, illegale opvang of het niet tijdig doorgeven van een wijziging.
Een aanwijzing wordt als eerste stap in het handhavingstraject ingezet om de tekortkoming te beëindigen of als de overtreding tijdens de inspectie wordt beëindigd. In een aanwijzing wordt aangegeven op welke punten de bedoelde voorschriften niet of in onvoldoende mate zijn nageleefd, welke maatregelen door de houder genomen moeten worden en de hersteltermijn die hiervoor is bepaald. De hersteltermijn is afhankelijk van de ernst en/of de gevolgen van de overtreding en de tijd die nodig is om de overtreding te beëindigen.
Na afloop van de hersteltermijn kan de gemeente de GGD de opdracht geven om een nader onderzoek uit te voeren om te beoordelen of de overtreding van de kwaliteitseis is beëindigd.
De aanwijzing kan ook als eerste stap in de handhaving worden overgeslagen, bijvoorbeeld als er herstelaanbod is gedaan en de overtredingen niet zijn hersteld binnen de hersteltermijn.
6.3.3. De last onder dwangsom (LOD)
De last onder dwangsom is een herstelmaatregel die doorgaans wordt gegeven na het niet opvolgen van een aanwijzing of indien in het verleden al eerder een aanwijzing voor eenzelfde overtreding gegeven is.
Met een last onder dwangsom krijgt een houder de plicht (last) opgelegd om een overtreding van een kwaliteitseis te herstellen binnen een aangegeven (begunstigings-)termijn en daarna hersteld te houden.
Na afloop van de begunstigingstermijn geeft de gemeente de toezichthouder opdracht om te controleren of de houder aan de last heeft voldaan. Wanneer de houder niet of niet op tijd de overtreding heeft hersteld wordt de dwangsom van rechtswege verbeurd en moet de houder deze betalen. Er volgt geen restitutie als de overtreding alsnog is hersteld.
De gemeente stelt de hoogte van de dwangsom als volgt vast:
• Het bedrag is gelijk aan het bedrag dat in het afwegingsmodel, zie bijlage, staat genoemd als last onder dwangsom.
Een dwangsom kan worden opgelegd:
• Per constatering van een overtreding.
• Per periode dat de last wordt overtreden.
Het betalen van de dwangsom kan voorkomen worden door tijdig herstellen en hersteld houden van de overtreding.
De houder waaraan een last onder dwangsom is opgelegd kan, indien een jaar nadat de last van kracht is geworden en geen overtreding van de betreffende kwaliteitseis is geconstateerd, verzoeken om de last op te heffen.
Bij een exploitatieverbod verbiedt de gemeente de houder om de voorziening in exploitatie te nemen of te houden. Dit is een zwaar handhavingsmiddel vanwege de verstrekkende gevolgen voor de houder, de ouders en de kinderen.
Oude IJsselstreek kan een houder in het volgende geval een exploitatie verbod op leggen:
- Zolang de houder een bevel of aanwijzing niet opvolgt (en het opleggen van een last onder bestuursdwang niet mogelijk is)
Bij het exploitatieverbod stelt de gemeente een maximale termijn. Dit is geen hersteltermijn zoals eerder in paragraaf 6.2.3 beschreven.
Zodra de houder de maatregelen uit het exploitatieverbod of het eventueel daaraan voorafgaande bevel of de aanwijzing heeft opgevolgd, dient hij de gemeente daarover schriftelijk te berichten. De houder geeft in dat bericht een opsomming van de genomen maatregelen waaruit moet blijken dat hij aan de kwaliteitseisen zal gaan voldoen. De gemeente kan de GGD de opdracht geven om naar aanleiding van deze melding op korte termijn te onderzoeken of de kinderopvangvoorziening voldoet aan de kwaliteitseisen van de Wko en onderliggende regelgeving. Hierna informeert de gemeente de houder of het verbod nog blijft gelden.
Indien bij het verstrijken van de gestelde termijn de kwaliteitseisen niet voldoende worden nageleefd, volgt het besluit tot het intrekken van de toestemming tot exploitatie. De houder kan ook zelf de gemeente verzoeken de gegeven toestemming tot exploitatie in te trekken.
6.3.6 Intrekken toestemming tot exploitatie in vervolg op handhaving
Er zijn verschillende gronden waarop, in het kader van handhaving, de toestemming tot exploitatie kan worden ingetrokken door de gemeente:
- indien is gebleken dat de houder de kinderopvangvoorziening niet langer exploiteert;
- indien de exploitatie van de voorziening drie maanden na de inschrijving in het LRK niet daadwerkelijk is aangevangen;
- indien uit een inspectieonderzoek of anderszins is gebleken dat de houder niet of niet langer zal of kan voldoen aan de voorschriften van de Wet kinderopvang.
Het intrekken van de toestemming tot exploitatie is een uiterste handhavingsmiddel. De gemeente zal in de basis een zo licht mogelijk handhavingsmiddel inzetten om het doel (herstel) te bereiken (subsidiariteits- en proportionaliteitsbeginsel). Het intrekken van de toestemming toe exploitatie vanwege het niet of niet langer voldoen aan de wettelijke voorschriften wordt ingezet wanneer eerder ingezette handhavingsmiddelen zoals een aanwijzing, last onder dwangsom of een exploitatieverbod niet het beoogd (blijvende) herstellende effect hebben.
Wanneer de toestemming tot exploitatie is ingetrokken, wordt de voorziening uit het LRK verwijderd. Dit betekent dat er geen sprake meer is van kinderopvang in de zin van de wet. Er mag geen opvang of bemiddeling meer plaatsvinden. Voortzetten van exploitatie leidt tot illegale opvang en tot een boete of vervolging door het Openbaar Ministerie op basis van overtreding van de Wet Economische Delicten.
De gemeente publiceert het intrekken van de toestemming tot exploitatie en de uitschrijving uit het LRK in de gemeenteberichten (dit geldt niet voor gastouderopvang).
6.3.7 De bestuurlijke boete (hierna: boete)
Een boete bestraft een overtreding die in het verleden begaan is. Er is dus een overtreding geconstateerd en dat feit wordt bestraft. Een boete kan gelijktijdig opgelegd worden met een aanwijzing, een last onder dwangsom of een exploitatieverbod.
Een boete is onvoorwaardelijk en moet altijd worden betaald. Het is, in tegenstelling tot de andere hierboven behandelde maatregelen, een punitieve (bestraffende) sanctie. De boete verschilt daarin van de dwangsom. Bij een dwangsom kan het bedrag namelijk voorkomen worden door de overtreding tijdig te herstellen en hersteld te houden. Bij een bestuurlijke boete is dat niet het geval.
Een boete kan worden opgelegd bij:
- Het overtreden van de kwaliteitseisen uit de Wet kinderopvang en aanverwante regelgeving;
- Het niet opvolgen van een bevel of aanwijzing;
- Niet meewerken aan een verzoek van een toezichthouder of het bewust verkeerd informeren van een toezichthouder;
- Het starten van de exploitatie, vóór de datum van ingang van de toestemming tot exploitatie.
- Het niet tijdig melden van wijzigingen van de in het LRK geregistreerde gegevens;
- Het overtreden van een exploitatieverbod.
Hoogte van een boete en grootte van de organisatie
De Wet kinderopvang geeft gemeenten de bevoegdheid om voor een overtreding/ het niet naleven van een kwaliteitseis uit de Wko een boete op te leggen van maximaal €45.000. Voor de hoogte van de boetes zijn in het afwegingsmodel normbedragen opgesteld.
Proportionaliteit en een goede dosering zijn een belangrijk punt bij handhaving. Oude IJsselstreek hanteert daarom vier categorieën waar de boetebedragen op worden afgestemd:
Grote organisaties: een totale capaciteit van meer dan 150 kindplaatsen/ bemiddelde voorzieningen voor gastouderopvang.
2. Middelgrote organisaties: een totale capaciteit van 51 tot en met 150 kindplaatsen/ bemiddelde voorzieningen voor gastouderopvang.
3. Kleine organisaties: een totale capaciteit van minder dan 51 kindplaatsen/ bemiddelde voorzieningen voor gastouderopvang,
4. Voorzieningen voor gastouderopvang.
Ad. 1. Voor een grote organisatie geldt het volledige normbedrag zoals opgenomen in het afwegingsmodel handhaving (zie bijlage)
Ad. 2. Voor een middelgrote organisatie is twee derde van het normbedrag de richtlijn.
Ad. 3. Voor een kleine organisatie is dat één derde deel.
Ad. 4. Aan voorzieningen voor gastouderopvang wordt geen boete opgelegd.
Bij bepaling van de grootte van de organisatie is de registratie in het LRK op het moment van begaan van de overtreding het uitgangspunt. Hierbij wordt over gemeentegrenzen heen gekeken.
Na bepaling van de categorie (grootte van de opvangvoorziening) en het bijbehorende normbedrag kan er een verlaging of verhoging van het bedrag van toepassing zijn, afhankelijk van de ernst van het feit, de verwijtbaarheid of de omstandigheden van het geval, de eventuele verzachtende of verzwarende omstandigheden.
Verzachtende en verzwarende omstandigheden
Oude IJsselstreek verlaagt de boete indien de omstandigheden hier aanleiding toe geven. Hiervan kan sprake zijn onder andere:
• Bij het gedeeltelijk niet opvolgen van een aanwijzing
• Bij een overtreding die gedeeltelijk niet te wijten is aan de opvanghouder
Oude IJsselstreek verhoogt de boete indien de omstandigheden hier aanleiding toe geven. Hiervan kan sprake zijn onder andere bij:
• Herhaling van de overtreding (recidive)
• Het willens en wetens doorzetten van een bekende overtreding
Wanneer er meerdere overtredingen zijn waar een boete voor wordt opgelegd, worden de bedragen bij elkaar opgeteld tot één bedrag.
6.4 Handhaving na herstelaanbod
Wanneer er herstelaanbod heeft plaatsgevonden, kan dit van invloed zijn op de handhaving die de gemeente inzet op de overtredingen die primair door de toezichthouder geconstateerd zijn.
Wanneer het herstelaanbod niet gedaan is, of wanneer de houder het niet aangenomen heeft, wordt dit niet gezien als verzwarende omstandigheid voor de handhaving.
In bijzondere omstandigheden kan het college gemotiveerd afwijken van deze beleidsregels.
Deze beleidsregels worden aangehaald als ‘Beleidsregels uitvoering toezicht en handhaving Wet kinderopvang Oude IJsselstreek 2022’ en treden in werking direct na publicatie van de regeling.
De beleidsregels kinderopvang, zoals vastgesteld door het college op 6 februari 2018, worden gelijktijdig ingetrokken.