Beleidskader huisvesting tijdelijke internationale werknemers Lingewaard

Door de vergrijzing en ontgroening van de bevolking wordt de arbeidsmarkt in Nederland steeds krapper. Tijdelijke internationale werknemers hebben de afgelopen jaren in belangrijke mate het tekort aan lokale arbeidskrachten opgevuld en zullen in de toekomst dit oplopende tekort kunnen blijven invullen. Gezien het grote aandeel van de tuinbouw in onze regionale economie, is het voor Lingewaard extra belangrijk dat onze gemeente in de toekomst voldoende tijdelijke internationale werknemers weet aan te trekken. Zonder tijdelijke internationale werknemers komt de productie van onze bedrijven stil te liggen en dit zal onze ondernemers en gemeente ook economisch raken. Uit een eerste raming blijkt dat we t/m 2030 in Lingewaard met een vervangingsvraag van minimaal 500 werknemers te maken krijgen – zo veel werknemers stromen naar verwachting uit de arbeidsmarkt. In deze raming is de uitbreidingsvraag die door economische groei ontstaat nog niet meegerekend.

Het wordt steeds moeilijker om voldoende tijdelijke internationale werknemers naar Nederland te halen. Door de groeiende economie en verbeterde arbeidsomstandigheden in veel Midden-en Oost Europese landen, is het voor internationale werknemers steeds minder aantrekkelijk om in het buitenland te gaan werken. Daarnaast doen andere landen ook een beroep op de tijdelijke internationale werknemers waardoor de concurrentiestrijd ook op het internationale toneel gevoerd wordt. Goede huisvesting wordt daarom in steeds belangrijkere mate een element in de concurrentiestrijd om tijdelijke internationale werknemers. Wil Nederland, en dus ook Lingewaard, een aantrekkelijke werkgever blijven voor internationale werknemers, dan zal sprake moeten zijn van goede arbeidsomstandigheden. Hieronder valt ook kwalitatief goede en voldoende huisvesting. Een respondent stelt tijdens de interviews dat de “aantallen arbeidsmigranten nu vooral worden beperkt door slechte huisvesting”. Een ander vult aan dat we “een werkbaar systeem moeten creëren waar de werkgever en de gemeente voordeel van hebben”. De verantwoordelijkheid voor het realiseren van goede huisvesting ligt allereerst bij de markt: de werkgevers, uitzendbureaus en huisvesters. Om nieuwe huisvesting voor internationale tijdelijke werknemers te kunnen realiseren, benoemt de gemeente duidelijke kaders waarbinnen nieuwe huisvesting gerealiseerd kan worden. De huisvesting van tijdelijke internationale werknemers is echter complexe materie dat om een integrale aanpak vraagt. Om de integraliteit niet uit het oog te verliezen, wordt ook ingegaan op de relevante thema's die gelinkt zijn aan het huisvesten van internationale werknemers zoals registratie, communicatie, participatie, handhaving en de zelfredzaamheid van internationale werknemers. Er worden daarom concrete suggesties gedaan hoe hiermee om te gaan. Vervolgstap na vaststelling van dit beleid is het uitwerken van de benodigde acties in een integraal uitvoeringsprogramma.

Tijdelijke internationale werknemers verkrijgen weliswaar een inkomen uit arbeid en sommige van hen verblijven zelfs al langere tijd in Nederland, toch blijven tijdelijke internationale werknemers een kwetsbare groep. Dit heeft meerdere redenen: zo zijn veel van hen de Nederlandse taal onvoldoende machtig en staan velen niet ingeschreven bij de gemeente waardoor zij onzichtbaar zijn en/of vaak niet weten wat hun rechten en plichten zijn. Dit maakt tijdelijke internationale werknemers kwetsbaar voor malafide partijen die hen onder slechte omstandigheden huisvesten en daar veel geld aan verdienen. Ondanks dat er in Lingewaard nu weinig sprake is van overlast door internationale werknemers, kan slechte huisvesting wel op termijn overlast voor omwonenden veroorzaken door bijvoorbeeld overbewoning of in de vorm van parkeeroverlast of geluidsoverlast. Daarnaast komt de beschikbaarheid van betaalbare woningen voor andere inwoners in het gedrang doordat verblijfsbieders woningen opkopen om tijdelijke internationale werknemers te huisvesten. Vanuit maatschappelijk perspectief is goede, veilige en legale huisvesting dan ook een belangrijke opgave.

Tijdelijke internationale werknemers houden zich niet aan gemeentegrenzen en ook onze omgeving zit niet stil. Steeds meer gemeenten voelen de urgentie om tot een integraal beleidskader te komen en gaan hier actief mee aan de slag; zoals Overbetuwe, Rheden, Montferland en Zevenaar die al beleid hebben vastgesteld. Daarnaast wordt er in het kader van de woondeal Arnhem-Nijmegen een regionaal beleidskader huisvesting internationale werknemers opgesteld dat handvatten voor lokaal beleid biedt. Een eerste conceptversie van het regionaal beleidskader wordt in februari 2022 verwacht. De definitieve versie en ook een uitvoeringsprogramma van het regionaal kader zullen waarschijnlijk eind 2022 gereed zijn.

De gemeente Lingewaard laat de ontwikkeling van het lokaal beleidsplan gelijk oplopen met de ontwikkelingen rondom dit regionale beleidskader door hier goed op aan te sluiten. Onze ondernemers merken nu al de gevolgen van het dreigende tekort aan voldoende arbeidskrachten. Daarnaast vinden wij het vanuit maatschappelijk oogpunt belangrijk dat iedereen die in Lingewaard werkt, hier ook goed en veilig kan wonen. Daarnaast vormt de regio Arnhem-Nijmegen samen een waterbed, wat inhoudt dat malafide partijen en tijdelijke internationale werknemers zich naar de gemeente verplaatsen waar huisvesting het minst gereguleerd is en zij nog de meeste ruimte krijgen. De gemeente Arnhem heeft besloten dat het chaletpark waar veel tijdelijke internationale werknemers wonen die in Lingewaard werken, niet meer permanent bewoond mag worden. Dit leidt tot een acuut huisvestingprobleem voor werkgevers in onze gemeente. Zo worden al aanvragen ingediend om op korte termijn op eigen terrein een voorziening in te richten voor geconcentreerde huisvesting.

Het Rijk zet in op een integrale aanpak om misstanden in de huisvesting en arbeidsomstandigheden van tijdelijke internationale werknemers tegen te gaan. De focus ligt hierbij op 6 thema’s: voorlichting, registratie, huisvesting, vermindering van de afhankelijkheid van werkgevers en uitzendbureaus, de aanpak van malafide uitzendbureaus en het melden van misstanden ¹ . Voor het beleidsplan is met name het streven naar goede huisvesting belangrijk. Vanuit het Rijk worden provincies aangesproken op hun coördinerende rol en het kabinet gaat in overleg met gemeenten, werkgevers en huisvesters over goede huisvesting van tijdelijke internationale werknemers.

Het naar aanleiding van het coronavirus door minister Koolmees ingestelde Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer heeft adviezen uitgebracht² . Daarin wordt onder andere een aanscherping van de eisen voor goede huisvesting voorgesteld. Er moet niet alleen goede nieuwe huisvesting komen voor tijdelijke internationale werknemers, maar ook moet de al aanwezige huisvesting gaan voldoen aan deze kwaliteitseisen. Daarnaast zijn belangrijke aanbevelingen gedaan omtrent de certificering van uitzendbureaus om malafide praktijken tegen te gaan, een betere registratie van tijdelijke internationale werknemers te bewerkstelligen, de ontkoppeling van arbeids- en huurcontracten om uitbuiting tegen te gaan en blijvend toegang tot medische zorg na het verlies van een baan te garanderen.

Door lokaal beleid in te richten, en door de ontwikkelingen rondom het regionaal beleidskader en op landelijke niveau nauw te volgen, voorkomen we dat we achter de feiten aanlopen. Het beleidsplan is tot stand gekomen in samenspraak met werkgevers, uitzendbureaus, huisvesters en andere stakeholders middels een focusgroep bijeenkomst die in juli 2021 plaatsvond. Hier hebben 16 mensen aan deelgenomen. In een tweede interactieve bijeenkomst die in december 2021 plaatsvond, is het concept beleidsplan besproken en vervolgens aangescherpt. De partijen worden ook bij de uitvoering van het beleid betrokken.

Het beleidsplan is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 wordt een beeld geschetst van de huidige situatie in Lingewaard: hoeveel tijdelijke internationale werknemers wonen en werken er in Lingewaard? Op welke manier worden deze tijdelijke internationale werknemers momenteel gehuisvest? Welke huisvestingsinitiatieven liggen er en wat is het huidige beleid van de gemeente en andere overheden? Op basis van het huidige beeld worden de kaders voor de huisvesting van tijdelijke internationale werknemers beschreven in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 worden concrete suggesties gedaan voor op te pakken maatregelen. Te denken valt hier aan de thema’s communicatie en participatie, registratie, orde en handhaving, het sociale perspectief en de samenwerking. Op deze manier kan de gemeente op eigen tempo toewerken naar integraal beleid rondom huisvesting tijdelijke internationale werknemers. Tot slot wordt in hoofdstuk 5 ingegaan op de uitvoering en evaluatie van het beleid.

Juist omdat we op lokaal niveau niet alles weten, is het van belang enkele algemene trends aan te geven. Deels zullen deze ook op Lingewaard van toepassing zijn. Het gaat om cijfers van voor de coronacrisis van 2020/2021 en daardoor zal het huidige beeld mogelijk anders zijn.

Volgens het CBS werden in 2017 in Nederland ruim 838.000 banen vervuld door mensen met een buitenlandse nationaliteit. Dat kunnen dus ook anderen dan tijdelijke internationale werknemers zijn, maar schattingen komen uit op minstens 500.000 tijdelijke internationale werknemers. Bijna de helft wordt vervuld door personen uit een EU-land. Werknemers van Poolse herkomst vormen hiervan de grootste groep. Zij bezetten bijna 180.000 banen en behoren tot de laagst betaalden.

De laatste jaren neemt het aandeel Poolse tijdelijke internationale werknemers af, vooral omdat de arbeidsmarkt en lonen in dit land sterk zijn verbeterd. Het aandeel tijdelijke internationale werknemers uit andere Oost-Europese landen neemt toe.

Een groot deel van de buitenlandse werknemers heeft een baan in de zakelijke dienstverlening, waarbij het vooral om uitzendbureaus gaat. Vooral werknemers afkomstig uit Midden- en Oost-Europese landen behoren hiertoe en zijn in de praktijk in andere sectoren werkzaam. Daarnaast zijn relatief veel werknemers uit Polen, Roemenië en Bulgarije werkzaam in de landbouw (onder andere ook de fruitteelt). Veel tijdelijke internationale werknemers verblijven minder dan een jaar in Nederland, maar er is ook een grote groep die volgens een onderzoek van SEO langer of zelfs permanent in Nederland verblijft. Landelijk gezien gaat het om zo’n 40% die hier 4 jaar of langer verblijft. Het onderzoek van SEO maakt duidelijk dat naar schatting zo’n 37% van de tijdelijke internationale werknemers uit Midden- en Oost-Europa (de zogeheten ‘MOE-landers’) zich laten inschrijven in de BRP (Basisregistratie Personen). Een onderzoek van de provincie Gelderland geeft aan dat in de provincie zo’n 45 tot 55% van de tijdelijke internationale werknemers zich laat inschrijven.

De betekenis van tijdelijke internationale werknemers voor onze economie is groot. In 2016 droegen zij volgens het rapport van SEO voor € 11 miljard bij aan ons BNP (Bruto Nationaal Product). Na aftrek van de loonkosten bleef hier ruim € 5 miljard van over. Daar staan enkele maatschappelijke kosten tegenover, zoals gezondheidszorg, sociale zekerheid, huisvesting en sociale integratie. Sindsdien is dit bedrag nog aanzienlijk toegenomen; schattingen komen uit op zo’n € 15 miljard in 2019. Voor Lingewaard zou dat bij de naar schatting 1.000 werkzame tijdelijke internationale werknemers (zie par. 2.2) om een jaarlijkse bijdrage aan de lokale economie van €30 miljoen gaan.

Internationale werknemers zorgen primair voor extra werkgelegenheid, productie en inkomen. Zonder de inzet van deze werknemers verwachten werkgevers dat ze hun productieproces moeten aanpassen, inperken of verplaatsen. Zonder hen stagneert de economische groei, zowel nationaal, regionaal als lokaal. Wanneer er geen internationale werknemers gehuisvest kunnen worden, zouden voor Lingewaard tuinbouwbedrijven, met name arbeidsintensieve teelten (onder meer aardbei), fruitteelt, logistiek maar ook bedrijven in de industrie, schoonmaak en bouw getroffen worden. Daarbij dient te worden opgemerkt dat tijdelijke internationale werknemers niet of nauwelijks lokaal werk verdringen. Voor veel Nederlanders is het werk dat tijdelijke internationale werknemers doen namelijk niet aantrekkelijk genoeg.

Het onderzoeksbureau Decisio heeft in 2021 in opdracht van de provincie Gelderland onderzoek gedaan naar het aantal internationale werknemers dat per gemeente in de provincie woont en werkt. Op basis van dit onderzoek worden twee scenario’s voor de toekomstige vraag naar tijdelijke internationale werknemers voor de gehele regio geschetst waar Lingewaard onder valt: het laagscenario (waarin het aantal werkende internationale arbeidskrachten in de regio tussen 2020 en 2030 toeneemt met 54%) en het hoogscenario (waarin het aantal werkende internationale arbeidskrachten in de regio tussen 2020 en 2030 toeneemt met 88% tot 2030).

Uit het onderzoek blijkt dat in Lingewaard in 2017, 440 tijdelijke internationale werknemers werkten. In de regio Arnhem-Nijmegen ligt dit aantal bij 17.325 en volgens het onderzoek werkten er in de provincie Gelderland in 2017, 58.330 tijdelijke internationale werknemers. Het onderzoek zelf is een benadering en geeft geen 100% nauwkeurig beeld; zo is het aantal gebaseerd op microdata van het CBS waarbij de werklocatie geregistreerd wordt op basis van het adres van het bedrijf zelf. Wanneer het gaat om een uitzendbureau / detacheerder dan wordt als werkadres de locatie van dat bureau geregistreerd in plaats van de daadwerkelijke werklocatie. Zo zijn er bijvoorbeeld in Montferland dichtbij de grens met Duitsland meerdere uitzendbureaus gevestigd waarvan de werknemers in de hele regio (en zelfs daarbuiten) werkzaam zijn.

Het aantal in de gemeente werkende tijdelijke internationale werknemers is in de periode voor 2020 sterk toegenomen. Ten opzichte van de 125 werkzame internationale werknemers in 2010 gaat het om een jaarlijkse groei van ongeveer 27% tot 2020. In totale cijfers neemt het aantal werkzame tijdelijke internationale werknemers in Lingewaard met ongeveer 45 mensen per jaar toe. In 2020 zijn er volgens Decisio, 1.065 internationale werknemers werkzaam in Lingewaard.

Om deze cijfers meer duiding te geven is een enquête uitgezet onder werkgevers in Lingewaard met de vraag of het bedrijf tijdelijke internationale werknemers in dienst heeft, of deze in Lingewaard werken (of daarbuiten), wanneer deze werknemers aan de slag zijn en voor hoe lang. Uit de enquête blijkt dat er bij bedrijven in Lingewaard gemiddeld 475 internationale werknemers (tijdelijk) werkzaam zijn. Voor een overgroot deel hebben bedrijven uit de glastuinbouw (74%) de enquête ingevuld. In totaal hebben 25 respondenten deelgenomen.

De respondenten geven aan dat 70% van de internationale werknemers tijdelijk werkzaam zijn – waarbij het pluk- en oogstseizoen voor werkgevers verschilt. Toch blijkt dat van maart t/m oktober de vraag naar tijdelijke internationale werknemers het grootst is.

Volgens het rapport van Decisio woonden er in 2020, 350 tijdelijke internationale werknemers in Lingewaard. Zeker nadat de gemeente Arnhem in 2020 heeft besloten dat het chaletpark niet meer permanent bewoond mag worden en op basis van de scenario’s van Decisio, kunnen we ervan uitgaan dat de vraag naar woonruimte in Lingewaard op den duur gaat toenemen.

Uit de enquête blijkt dat werkgevers vaak niet weten hoe de tijdelijke internationale werknemers gehuisvest zijn – 25% van de respondenten geeft aan hier geen zicht op te hebben. Ook geeft 25% aan dat werknemers het hele jaar rond in woningen in de gemeente wonen (via kamergewijze verhuur), 30% zegt dat werknemers tijdelijk in woningen zijn ondergebracht.

Tijdens interviews geven meerdere respondenten aan weinig zicht te hebben op huisvestingslocaties in de gemeente. Zo zegt een vertegenwoordiger vanuit het bedrijfsleven dat de internationale werknemers “overal en nergens gehuisvest worden”. Een ambtenaar stelt: “het volledige zicht hebben we niet, omdat we niet weten waar ze wonen”.

Er is in Lingewaard weinig sprake van overlast door tijdelijke internationale werknemers, er worden weinig meldingen gedaan. Het algemene beeld is dat de tijdelijke internationale werknemers óf bij bedrijven zelf gehuisvest zijn of kleinschalig in de gewone woningvoorraad zijn ondergebracht. Een aantal locaties zijn wel bekend, bijvoorbeeld in Angeren (caravans in een schuur), in Huissen en Bemmel of op het bedrijventerrein Pannenhuis.

In 2019 is een bestaande situatie op aanvraag gelegaliseerd. In 2020 zijn er drie aanvragen voor de huisvesting van tijdelijke internationale werknemers (allen voor huisvesting van minder dan 20 tijdelijke internationale werknemers) bij de Omgevingsdienst ingediend. Door het ontbreken van duidelijke kaders waarbinnen nieuwe huisvesting voor internationale werknemers gerealiseerd kan worden, zijn er in 2021 geen nieuwe initiatieven gehonoreerd.

Het huidige beleid van de gemeente richt zich op het reguleren van kamergewijze verhuur door het verkameren van woningen middels de bestemmingsplannen te verbieden. Dit betekent dat een omgevingsvergunning strijdig gebruik noodzakelijk is wanneer men een woning wil verkameren, maar kamergewijze verhuur in strijd is met bepalingen uit het bestemmingsplan. Daarnaast stelt de gemeente een exploitatievergunning verplicht aan commerciële logiesverstrekkers.

Huisvesting van tijdelijke werknemers bij agrarische bedrijven valt in het bestemmingsplan Buitengebied en bestemmingsplan Bergerden onder strijdig gebruik. Alleen met een omgevingsvergunning tijdelijke huisvesting van arbeidsmigranten is het nu mogelijk om tijdelijke internationale werknemers op eigen terrein te huisvesten voor een bepaalde periode mits er aan de onderstaande voorwaarden voldaan wordt. De onderstaande voorwaarden zijn zowel van toepassing op het bestemmingsplan Buitengebied als bestemmingsplan Bergerden. Alleen in de periode waarin de huisvesting geplaatst mag worden verschillen de bestemmingsplannen. Agrarische werkgevers wiens locatie onder bestemmingsplan Buitengebied valt, mogen in de periode tussen 15 maart tot 15 november, maximaal 20 werknemers op eigen terrein huisvesten. Voor agrarische bedrijven wiens locatie valt onder bestemmingsplan Bergerden, bedraagt de periode maximaal 9 aaneengesloten maanden voor maximaal 20 werknemers.

De provincie Gelderland richt zich op het ondersteunen en stimuleren van huisvestingsprojecten in de gemeenten en het verbinden van de gemeenten op dit terrein. Hiervoor is een procesregisseur huisvesting arbeidsmigranten aangesteld. De provincie stimuleert met name de ontwikkeling van grotere huisvestingsvormen in of aan de rand van de bebouwing. Daar waar huisvestingslocaties afwijken van de bestemmingsplannen, is afstemming met de provincie aan de orde. Tenzij er sprake is van een tijdelijke omgevingsvergunning.

• •

  Om te komen tot voldoende goede, veilige en legale huisvesting stellen we expliciete kwaliteitseisen aan de huisvesting. Daarmee ontstaat een helder en eenduidig toetsingskader en speelveld voor alle partijen die met initiatieven komen voor de huisvesting van tijdelijke internationale werknemers. Maar ook voor de beoordeling van de huidige, vaak niet legale huisvesting die op basis daarvan eventueel gelegaliseerd kan worden.

• •

  Het uitgangspunt van huisvesting tijdelijke internationale werknemers is, dat internationale werknemers worden gehuisvest die in Lingewaard werken. Dit om (onnodige) vervoersbewegingen te voorkomen, overlast te beperken en het draagvlak voor huisvesting te vergroten doordat we alleen huisvesting bieden aan de internationale werknemers die in onze gemeente werken.

• •

  Om dit te kunnen realiseren, zouden bij nieuwe bedrijfsvestigingen eisen gesteld kunnen worden omtrent het bieden van (goede) huisvesting van internationale werknemers. Verplicht kan worden gesteld dat hiervoor een omgevingsvergunning of een bedrijfseffectrapportage wordt aangevraagd. In een Omgevingsplan zouden algemene regels opgenomen kunnen worden.

• •

  Om zicht te hebben hoe tijdelijke internationale werknemers hier wonen, moeten we weten waar ze wonen. Hiertoe is registratie in het nachtregister of BRP (Basisregistratie Personen) verplicht. Zie ook hoofdstuk 4 waarin suggesties worden gedaan om inschrijving te stimuleren.

• •

  We streven naar voldoende controle en indien nodig handhaving om tijdelijke internationale werknemers goed, veilig en legaal te laten wonen. Daarom worden er suggesties gedaan hoe wij de controle en handhaving kunnen versterken om misstanden in de woon- werksituatie tegen te gaan.

• •

  Zeker voor de langdurig of permanent verblijvende internationale werknemers (naar schatting zo’n 25% van deze werknemers) creëren we kansen om hen te kunnen laten integreren in onze samenleving. De gemeente kan daar, samen met anderen (maatschappelijke organisaties, inwoners), een bijdrage aan leveren. Voor deze tijdelijke internationale werknemers is specifieke huisvesting, zoals beschreven in par. 3.3, geen optimale situatie. Zij zouden moeten doorstromen naar een reguliere huur- of koopwoning - wat in de huidige woningmarkt niet eenvoudig is. Het woonbeleid van de gemeente dient hier een antwoord op te geven. Kansen hiervoor worden verkend in de actualisatie van het huidige woonbeleid.

• •

  Om deze doelstellingen te bereiken is inzet op goede informatie en communicatie nodig. Dat gaat in de eerste plaats om de tijdelijke internationale werknemers zelf, maar daarnaast ook om onze stakeholders (werkgevers, uitzendbureaus, huisvesters en maatschappelijke organisaties) en zeker ook om onze andere inwoners. Ook kan een rol zijn weggelegd voor partners in de veiligheidsregio (politie, brandweer en GGD).

Op basis van de verschillende ramingen (zie hoofdstuk 2) kunnen we ervan uitgaan dat op dit moment circa 1.065 tijdelijke internationale werknemers in Lingewaard werken en ongeveer 350 internationale werknemers hier wonen. Sinds 2010 is (volgens Decisio) de verhouding tussen in Lingewaard werkende en wonende tijdelijke internationale werknemers afgenomen: was er in 2010 nog sprake van bijna 100%, in 2017 is het aandeel gezakt naar 56%. Dat betekent dat er in 2017 44% meer internationale werknemers in Lingewaard werkten dan woonden. Eén van onze doelstellingen is om de mensen die hier werken, ook hier te kunnen huisvesten. Dit, in combinatie met de verwachting dat de vraag naar internationale werknemers nog gaat toenemen, zorgt voor een mismatch in de huisvestingsopgave voor tijdelijke internationale werknemers in Lingewaard. De huidige huisvestingsopgave voor Lingewaard ligt anno 2020 op 715 internationale werknemers (het aantal personen dat wel in de gemeente werkt, maar niet woont). Uitgaande van het algemene beeld van de ontwikkeling van het aantal werkende internationale werknemers in de provincie Gelderland met een laag en hoog scenario, is de verwachting dat het aantal internationale werknemers in de regio tussen 2020 en 2030 toeneemt met 54% tot 88%.

Het gaat hierbij om een beredeneerde inschatting van de toekomstige opgave, die grotendeels afhankelijk is van de mate waarin de bedrijven in gemeente in staat zijn te innoveren. Hierbij wordt rekening gehouden met een vervangingsvraag op de arbeidsmarkt (uitstroom door pensioen en dergelijke moet worden opgevangen), maar ook met een uitbreidingsvraag (economische groei zal deels door innovatie en deels door meer arbeidskracht gerealiseerd moeten worden). Ten grondslag van de berekening liggen groeicijfers van het aantal arbeidsmigranten in Nederland, Gelderland en de regio, de vervangingsvraag is geraamd op basis van demografische gegevens. Tevens zijn als benchmarks studies gebruikt die de rol van arbeidsmigranten voor de Nederlandse economie onderzoeken.

Vanwege het feit dat de toekomstige opgave zeer lastig te voorspellen is, is het aan te raden om ten minste huisvesting te faciliteren voor de huidige opgave en het aantal werkende en wonende internationale werknemers in de gemeente goed te monitoren zodat inschattingen voor de toekomstige opgave tijdig kunnen worden bijgestuurd.

Voor de huisvesting van tijdelijke internationale werknemers wordt een onderscheid gemaakt tussen ‘short-stay’ en ‘mid stay’. Bij short-stay gaat het om een verblijf van vooral seizoenwerkers van maximaal 4 maanden. Het zijn vooral internationale werknemers die werkzaam zijn bij agrarische bedrijven in het pluk- en oogstseizoen en daarom vaak bij deze bedrijven zijn gehuisvest. Bij mid-stay gaat het om verblijf voor maximaal een paar jaar (over het algemeen maximaal 3 jaar). Voor tijdelijke internationale werknemers die hier een groot aantal jaren of permanent verblijven, is het huren van een (sociale) huurwoning of het kopen van een woning de meest aangewezen weg en is dit beleidsplan niet van toepassing. Zeker bij permanent verblijf kan dan niet meer van tijdelijke internationale werknemers worden gesproken, maar van EU-burgers die emigreren naar Nederland. Uiteraard leidt dit tot een toename van de druk op de woningmarkt in vooral de sociale huur- en goedkope koopsector. De ervaring leert dat het al gauw om 20 tot 25% van de tijdelijke internationale werknemers gaat. Veel internationale werknemers gaan er in eerste instantie van uit dat ze hier hooguit een paar jaar werken, maar in de praktijk blijkt dit vaak langer het geval te zijn. Doorstroming vanuit tijdelijke naar permanente huisvesting is door het woningtekort dan vaak niet eenvoudig.

De gemeente Lingewaard wil dat alle tijdelijke internationale werknemers die in Lingewaard werken goed gehuisvest worden. Hierbij maakt het niet uit of zij 3 maanden, 9 maanden of een jaar bij onze bedrijven werken. Daar komt bij dat het seizoenswerk bij bedrijven een steeds langere periode beslaat waardoor er steeds minder sprake is van een piekseizoen en steeds meer bedrijven langdurig gebruik maken van de inzet van tijdelijke internationale werknemers.

Lingewaard maakt als het gaat om de kwaliteit van huisvesting geen onderscheid tussen short- en midstay tijdelijke internationale werknemers. In plaats daarvan, stellen wij uniforme basiskwaliteitseisen aan de huisvesting van tijdelijke internationale werknemers die in Lingewaard verblijven. Tijdelijke internationale werknemers worden gedefinieerd als: werkende personen die legaal voor kortere of langere tijd in Nederland laaggeschoold werk verrichten of werkzoekende zijn, maar die niet de intentie hebben zich permanent in het werkland te vestigen. Daarmee is dit beleid niet van toepassing op kennismigranten en zogenaamde ‘long-stay internationale werknemers’ die zich permanent in Nederland vestigen. Zij zijn aangewezen op de reguliere woningmarkt.

Qua huisvestingsmogelijkheden, is het straks mogelijk om onder voorwaarden tijdelijke internationale werknemers te huisvesten in: 1) via kamergewijze verhuur, 2) bij de (agrarische) werkgever en 3) in geconcentreerde huisvesting in zowel de kernen als het buitengebied. Aan huisvesting op bedrijventerreinen wordt in principe geen medewerking verleend. Huisvesting op recreatieterreinen acht de gemeente onwenselijk vanwege de recreatieve functie. Aan huisvesting op recreatieterreinen wordt daarom geen medewerking verleend.

De gemeente stelt de volgende uniforme basiskwaliteitseisen. Afhankelijk van de grootte van de huisvestingslocatie, gelden bovenop de uniforme basiskwaliteitseisen aanvullende eisen.

Afhankelijk van de grootte en aard van de huisvestingslocaties, kan de gemeente aanvullende kwaliteitseisen stellen. In de volgende paragrafen worden deze per huisvestingssoort besproken.

Voor bestaande huisvestingssituaties komt er een overgangsregeling waarin bestaande verhuurders de mogelijkheid krijgen om hun huisvesting op termijn te laten voldoen aan de nieuw basiskwaliteitseisen en (wanneer van toepassing) en aanvullende kwaliteitseisen. Deze overgangsregeling wordt nader uitgewerkt.

Momenteel woont een aantal tijdelijke internationale werknemers via kamergewijze verhuur in woningen. Het is niet duidelijk om hoeveel mensen het in totaal gaat omdat er weinig meldingen van overlast worden gemaakt, waardoor er geen handhaving plaatsvindt c.q. hoeft plaats te vinden. Voor kamergewijze verhuur worden de volgende aanvullende eisen gesteld.

Als toetsingscriteria voor een exploitatievergunning aanvullend op de uniforme kwaliteitseisen worden de volgende regels gevolgd:

• •

  Maximaal 5% van de woningen in een straat mag worden gebruikt voor huisvesting van tijdelijke internationale werknemers en er moeten minimaal twee woningen tussen de woningen van te huisvesten tijdelijke internationale werknemers liggen.

• •

  Mocht een straat uit 20 of minder woningen bestaan, dan mag maximaal 1 woning verkamerd worden.

• •

  Bovenstaande norm geldt niet voor huisvesting tijdelijke internationale werknemers op terrein van agrarisch werkgever.

Nieuw te realiseren huisvesting voor tijdelijke internationale werknemers is alleen mogelijk op basis van een door de gemeente verstrekte tijdelijke (maximaal 10 jaar) of permanente vergunning. Panden die nu al worden gebruikt voor de huisvesting van tijdelijke internationale werknemers kunnen, voor zover dat nu nog niet het geval is, worden gelegaliseerd door de gemeente wanneer zij (op termijn) aan de kwaliteitseisen (kunnen) voldoen. Voor beide geldt dat voor de vergunningverlening randvoorwaarden en de uniforme kwaliteitscriteria gelden, die in de volgende paragrafen worden aangevuld.

Het huisvesten van tijdelijke internationale werknemers op het terrein van de werkgever (een tuinder, fruitteler of een werkgever uit een andere sector) wordt onderverdeeld in permanente huisvesting (permanente huisvestingvorm) en tijdelijke huisvesting (tijdelijke huisvestingsvorm voor een bepaalde periode in het jaar). Voor huisvesting van tijdelijke internationale werknemers op het terrein van een (agrarische) werkgever gelden naast de uniforme basiskwaliteitseisen, de volgende algemene regels:

• •

  De huisvestingsbehoefte wordt door de initiatiefnemer onderbouwd. De behoefte moet worden ontleend aan de bedrijfsvoering van het bedrijf ter plaatse dan wel de direct omliggende (agrarische) bedrijven.

• •

  In de huisvestingsvoorzieningen mogen uitsluitend werknemers worden gehuisvest die bij het (agrarisch) bedrijf of direct omliggende (agrarische) bedrijven werkzaam zijn.

• •

  De huisvestingsvoorzieningen zijn zodanig in de omgeving (landschappelijk) ingepast dat de omgeving geen onevenredige hinder ondervindt van de bebouwing. Het complex doet geen afbreuk aan de landschappelijke kwaliteiten van het gebied. Als leidraad dient de Gids Ruimtelijke Kwaliteit te worden gebruikt.

• •

  Bij de vergunningsaanvraag, levert de huisvester een uitvoeringsgerichte en toetsbare inrichtingstekening voor landschappelijke inpassing aan.

Het maximaal aantal te huisvesten tijdelijke internationale werknemers is maatwerk (dit kan op verschillende locaties, behorende bij het bedrijf plaatsvinden) en is afhankelijk van de aard van de activiteiten en de omvang van het bedrijf. Hiervoor gelden de volgende indicaties wanneer het gaat om huisvesting op agrarisch terrein⁴ (maximaal aantal personen):

Het bedrijf dient de concrete huisvestingsbehoefte te onderbouwen. De genoemde richtgetallen kunnen hierbij helpen. In uitzonderlijke gevallen kan het college besluiten een hoger aantal te huisvesten tijdelijke internationale werknemers toe te staan.

Permanente huisvestingsvoorzieningen

Veel (agrarische) bedrijven, het gaat hierbij vaak om teelt- en tuinbouwbedrijven, hebben gedurende het hele jaar tijdelijke internationale werknemers nodig. De huisvestingsopgave en de druk op de woongebieden is dermate groot, dat ook deze mogelijkheid in het beleid is opgenomen. De volgende aanvullende voorwaarden gelden bij permanente huisvesting.

Tijdelijke huisvestingsvoorzieningen (maximaal 10 jaar)

Het gaat hier om verzoeken tot het realiseren van tijdelijke huisvesting bij agrarische werkgevers met een tijdelijke karakter en voor een bepaalde periode per jaar, bijvoorbeeld in de vorm van units tijdens het oogst- of plukseizoen. De volgende aanvullende voorwaarden gelden bij tijdelijke huisvesting.

Huisvesting is ook mogelijk bij beëindiging van de agrarische bedrijfsvoering of bij afsplitsing van een tweede of derde agrarische bedrijfswoning, waarbij de gronden en gebouwen rondom de woning in gebruik blijven ten dienste van een agrarisch bedrijf. In dat geval mogen maximaal 4 tijdelijke internationale werknemers per woning worden gehuisvest (bij grote woningen van meer dan 120 m2, maximaal 8 internationale werknemers).

De gemeente werkt dus mee aan de ontwikkeling van huisvesting voor tijdelijke internationale werknemers op agrarische bedrijfsterreinen als er sprake is van kwaliteit. De uniforme basiskwaliteitseis (SNF-norm met een eigen slaapkamer) wordt dan ook de ondergrens voor de huisvesting van tijdelijke internationale werknemers. Als er sprake is van huisvesting van meer dan 40 personen gelden de aanvullende eisen zoals geformuleerd voor geconcentreerde locaties (hfst. 3.3.3).

Geconcentreerde huisvesting kan in het buitengebied en in de bebouwde kom mogelijk gemaakt worden door het verstrekken van een permanente of tijdelijke omgevingsvergunning. Waar het op grond van de regels van het bestemmingsplan mogelijk is, wordt een permanente omgevingsvergunning verleend. Als een aanvraag niet past binnen de regels van het bestemmingsplan, kan met toepassingen van artikel 4 bijlage II Bor een tijdelijke vergunning worden verleend voor maximaal 10 jaar. Deze regeling is een relatief snelle route om van een bestemmingsplan af te kunnen wijken. Wordt na verlening van de vergunning door het college geen bezwaar gemaakt, dan is vervolgens sprake van een onherroepelijke vergunning. Naast huisvesting op het terrein van de werkgever, is het ook mogelijk dat huisvesting wordt gefaciliteerd door een commerciële huisvester. Voor grootschalige complexen is het niet wenselijk om een tijdelijke vergunning te verlenen. In die gevallen is een bredere afweging wenselijk en is een bestemmingsplanherziening c.a. een uitgebreide omgevingsvergunningprocedure nodig.

Er is sprake van een geconcentreerde locatie vanaf 40 personen. Aanvullende voorwaarden waar een aanvraag, naast de uniforme kwaliteitseisen, aan moet voldoen, zijn:

Voor huisvestinginitiatieven die minder dan 40 mensen op logiesbasis huisvesten, gelden geen aanvullende kwaliteitseisen. Huisvesting moet voldoen aan de uniforme basiskwaliteitseisen. Daarnaast moeten exploitanten een exploitatievergunning aanvragen.

Uit onderzoek van Nieuwsuur blijkt dat slechts 10% tot 15% van de initiatieven voor het huisvesten van tijdelijke internationale werknemers succesvol wordt gerealiseerd. Een groot deel van de plannen in andere gemeenten sneuvelt door verzet van omwonenden en de gemeenteraad. Om bewoners, gemeenteraadsleden en andere belanghebbenden in onze gemeente zo goed mogelijk te betrekken bij eventuele initiatieven voor het huisvesten van tijdelijke internationale werknemers, kan de gemeente inzetten op een goed communicatie- en participatietraject, waarbij wordt geadviseerd de verantwoordelijkheid voor de communicatie en participatie grotendeels bij de initiatiefnemer te beleggen. Toch zal ook de gemeente een deel van de verantwoordelijkheid dragen.

Onbekend maakt onbemind

Tijdelijke internationale werknemers zijn van essentieel belang voor de bedrijvigheid in onze gemeente. Dit wordt echter overschaduwd door de negatieve connotaties die om internationale werknemers hangen. Door middel van, bijvoorbeeld, een voorlichtingscampagne en het organiseren van open dagen bij bedrijven zouden inwoners van Lingewaard voorgelicht worden over het belang van tijdelijke internationale werknemers en kunnen zij kennis maken met en zien hoe tijdelijke internationale werknemers hier wonen. Op deze manier krijgt men een beter beeld van wat er wordt bedoeld met huisvesting tijdelijke internationale werknemers. Ook kunnen omwonenden op deze manier kennismaken met hun buren, wat zou kunnen leiden tot meer wederzijds begrip tussen huisvester, tijdelijke internationale werknemers en omwonenden. Eventueel kan ook worden aangesloten bij het initiatief Kom in de Kas.

Participatietraject

In een vroeg stadium van het nieuwe huisvestingsinitiatief is het aan te bevelen om samen met de initiatiefnemer het communicatietraject te bepalen. Bij initiatieven met een omvang van meer dan 40 huisvestingsplekken (geconcentreerde huisvesting) kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het samenstellen van een klankbordgroep met omwonenden. In de klankbordgroep komen de gemeente, de aanvrager van de vergunning en omwonenden regelmatig bij elkaar om de stand van zaken te bespreken. De klankbordgroep kan daarbij een aanvulling zijn op de afgestemde momenten waarop omwonenden worden geïnformeerd.

Stimuleren inschrijving RNI/BRP

Tijdelijke internationale werknemers die hier maximaal vier maanden verblijven (zoals seizoenwerkers), dienen zich in te schrijven in de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI) te Nijmegen. Hiermee krijgt de internationale werknemer een Burgerservicenummer, waarmee toegang wordt verkregen tot de Nederlandse arbeidsmarkt, het mogelijk is een woning te huren of kopen, een ziektekostenverzekering kan worden afgesloten, enz. De registratie in de RNI omvat geen adresgegevens van de tijdelijke internationale werknemer, waardoor bijvoorbeeld vanuit de gemeente geen zicht is op de tijdelijke internationale werknemers en hun woonomstandigheden. Een van de aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten is dan ook deze gegevens wel in de RNI op te nemen.

Voor een verblijf langer dan vier maanden, is inschrijving in de BRP verplicht. Helaas doen veel tijdelijke internationale werknemers dat niet. De Rijksoverheid wil een betere koppeling tussen RNI en BRP, waardoor langer verblijvende tijdelijke internationale werknemers in de toekomst mogelijk automatisch worden ingeschreven in de BRP. De gemeente zou kunnen inzetten op het stimuleren van inschrijving van internationale werknemers in de BRP (Basisregistratie Personen) of RNI (Registratie Niet-ingezetenen) door bijvoorbeeld een Welkomspakket in te richten die men ontvangt na inschrijving in de BRP, een voorlichtingscampagne te starten, en afspraken met werkgevers te maken over vaste momenten waarop zij hun werknemers kunnen laten inschrijven.

Digitaal nachtregister

Waar sprake is van nachtverblijf dat aangeboden wordt, dient men een nachtregister bij te houden. Een mogelijke manier om het bijhouden van een nachtregister te stimuleren, is het ontwikkelen van een digitaal nachtregister waar een huisvester elke 24 uur de internationale werknemers registreert die nog in de huisvesting verblijven. Met het digitaal aanbieden van het nachtregister wordt registratie van tijdelijke gasten vergemakkelijkt. Deze tool kan ook worden ingezet voor andere bedrijven die logies aanbieden zoals hotels en campings. Het ontwikkelen van een digitaal nachtregister zou ook in afstemming met de regio kunnen worden opgezet.

Het nachtregister draagt onder meer bij aan het verkrijgen van de juiste informatie voor hulpdiensten en de gemeente bij calamiteiten; en voor het innen van verblijfsbelasting.

De druk op de woningmarkt en de afhankelijkheidspositie waar sommige tijdelijke internationale werknemers in zitten, geven ruimte aan malafide verhuurders die woningen van slechte kwaliteit aan tijdelijke internationale werknemers aanbieden. Hierdoor komen zij regelmatig te wonen in ondermaatse onderkomens. Sommige van hen leven in verloederde huisvesting met weinig faciliteiten waarvoor ze veel geld moeten betalen. Omdat de registratie van tijdelijke internationale werknemers niet sluitend is, bestaat er bij de gemeente geen helder beeld van hoeveel tijdelijke internationale werknemers er in de gemeente wonen en waar zij wonen. Hierdoor is ook het eventuele tekort aan huisvesting voor deze doelgroep niet in beeld. Daarnaast heeft de gemeente Lingewaard op dit moment onvoldoende juridische grondslag om op kwaliteit van huisvesting en overlast te handhaven. Het instellen van een verhuurdersvergunning zou hiervoor een oplossing kunnen zijn. Met een verhuurdersvergunning is de gemeente in staat om de kwaliteit van bestaande verhuurde woningen te reguleren en controleren.

Register malafide partijen

Daarnaast zou de gemeente een intern register kunnen opzetten voor malafide partijen (op basis van eigen ervaringen en ervaringen uit de regio) zodat de gemeente in beeld heeft met welke partijen wij als gemeente niet willen samenwerken. Het interne register hoeft geen ingewikkelde applicatie te zijn. Een intern Excel-document met daarin de naam van de organisatie en de ervaring in de gemeente/in de regio volstaat .

Integraal handhavingsteam

Op dit moment is de controle en handhaving (deels) belegd bij de ODRA. De gemeente kan onderzoeken in hoeverre een lokaal integraal handhavingsteam gewenst is. Dit team zou kunnen bestaan uit alle benodigde expertise (ODR, VTH, politie, brandweer, milieutoezicht, BRP, veiligheid, handhaving). De gemeente Tiel werkt bijvoorbeeld met een vast interdisciplinair team dat op afroepbasis wordt versterkt door onder andere een specialist handhavingsjurist en een BRP-deskundige die extern worden ingehuurd. Een aanvullende optie is om het interdisciplinaire team regionaal op te schalen om zo de kosten te drukken, efficiëntie te verhogen en kennis op te bouwen.

Tijdelijke internationale werknemers hebben een inkomen, maar zijn toch vaak een kwetsbare groep burgers als ze onvoldoende de Nederlandse taal machtig zijn en grotendeels buiten onze samenleving staan. Doordat veel tijdelijke internationale werknemers zich niet inschrijven, in combinatie met de bestaande taalbarrières, lopen zij belangrijke informatie mis over het verblijf in onze gemeente en hun rechten en plichten als (tijdelijke) inwoner. Daarnaast, verkrijgen niet ingeschreven internationale werknemers geen activeringscode waarmee ze een DigiD en de facto een zorgpas kunnen aanvragen.

Zeker voor de hier langer verblijvende tijdelijke internationale werknemers is daarom aandacht nodig vanuit het sociaal beleid. Belangrijk is in de eerste plaats een goede en toegankelijke informatievoorziening, maar daarnaast ook mogelijkheden om Nederlands te leren, onderwijs en scholing, het lid kunnen worden van verenigingen, contacten met Nederlanders, (preventieve) gezondheidszorg en (vrijetijds-) voorzieningen.

Informatiepagina / website

Werkgevers en tijdelijke internationale werknemers die op zoek zijn naar extra informatie worden op dit moment via de gemeentewebsite van Lingewaard verwezen naar webpagina’s van de Rijksoverheid en de werkgeverslijn. Deze webpagina’s zijn echter soms alleen in het Nederlands beschikbaar, terwijl lang niet alle tijdelijke internationale werknemers de Nederlandse taal machtig zijn. Een gemeentelijke webpagina waar tijdelijke internationale werknemers de informatie kunnen vinden over het leven in Lingewaard en hun rechten en plichten zou bijvoorbeeld kunnen bijdragen aan het vergroten van hun zelfredzaamheid in de gemeente. De gemeentelijke website zou ook specifieke aandacht kunnen besteden aan waar tijdelijke internationale werknemers terecht kunnen voor het melden van misstanden, dit met oog op de lokale aanpak voorkomen mensenhandel en uitbuiting.

Afspraken over zorgpas en vrijetijdsvoorzieningen

Het verdient aanbeveling om afspraken te maken met huisvesters over het ondersteunen van internationale werknemers bij het aanvragen van een zorgpas. Ook zou men bij nieuwe locaties de eis kunnen stellen dat de uitzendbureaus/werkgevers aan zet zijn om een zorgpas voor de tijdelijke internationale werknemers te regelen door aan het toetsingskader voor nieuwe locaties voor de huisvesting van tijdelijke internationale werknemers dit als het criterium toe te voegen.

Vanaf januari 2022 moeten alle Nederlandse gemeenten beschikken over een plan van aanpak gericht op het voorkomen van mensenhandel en uitbuiting. Het beleidsplan huisvesting tijdelijke internationale werknemers zou hieraan bijdragen door:

• •

  Het stellen van uniforme basiskwaliteitseisen en aanvullende kwaliteitseisen afhankelijk van het type huisvesting;

• •

  Het mogelijk uitbreiden van de exploitatievergunning en het instellen van de verhuurdersvergunning;

• •

  Het streven van de gemeente om alleen met bonafide partijen samen te werken door het instellen van een intern register malafide partijen;

• •

  Het ontwikkelen van een informatiepagina voor tijdelijke internationale werknemers in diverse talen waar zij informatie kunnen vinden over waar zij terecht kunnen met vragen en klachten.

De gemeente vervult een belangrijke rol in het uitvoeren van het beleid rondom huisvesting van tijdelijke internationale werknemers, maar kan dat niet alleen: het is een integraal en daarmee ook interactief beleidsterrein waarin veel partijen een rol spelen. Op bepaalde vlakken worden er daarom suggesties gedaan hoe de gemeente de samenwerking met andere partijen kan versterken.

Samenwerking met andere partijen in de gemeente

Het beleidsplan is tot stand gekomen in samenspraak met werkgevers, uitzendbureaus, huisvesters en andere stakeholders middels een focusgroep bijeenkomst die in juli 2021 plaatsvond. Hier hebben 16 mensen aan deelgenomen. Tijdens de focusgroep zijn de resultaten van de foto besproken en hebben stakeholders input geleverd die de bouwstenen van het beleid hebben gevormd. De insteek van de gemeente om te komen tot integraal beleid is door alle partners onderschreven. In een tweede interactieve bijeenkomst (december 2021) is het concept beleidsplan besproken. De partijen worden ook bij de uitvoering van het beleid betrokken. De gemeente streeft ernaar om – naast ad hoc overleg – jaarlijks een bijeenkomst te beleggen over de voortgang van de uitvoering van het beleid en eventuele knelpunten.

Met name bij de ontwikkeling van grotere huisvestingslocaties zouden wij op basis van een convenant goede afspraken kunnen maken met de huisvesters over goede en veilige woonomstandigheden, alsook de rechten van tijdelijke internationale werknemers. Bij de ontwikkeling van grotere huisvestingsprojecten zouden verder omwonenden en andere belanghebbenden betrokken worden. De initiatiefnemer zou hiervoor in eerste instantie verantwoordelijk zijn, maar de gemeente kan ondersteuning bieden.

Ook wordt geadviseerd zowel politie en waar nodig brandweer en GGD te betrekken bij controle en handhaving, en waar gewenst bij meer algemene beleidsonderwerpen.

Samenwerking met de regio

Lingewaard vormt samen met de andere gemeenten in de regio een waterbed: waar de huisvesting in de éne gemeente goed is geregeld, zorgt dit voor een verplaatsing van het probleem naar omliggende gemeente. Regionale samenwerking voorkomt dat malafide partijen of tijdelijke internationale werknemers die nergens welkom zijn zich in Lingewaard vestigen waardoor de leefbaarheid onder druk komt te staan.

Daarnaast leert de ervaring dat werkgevers, uitzendbureaus en huisvesters eenduidig regionaal beleid op prijs stellen. Momenteel werkt de regio Arnhem-Nijmegen aan een regionaal beleidskader dat in februari 2022 in concept wordt gepresenteerd. Afhankelijk van de inhoud van dit beleidskader zal Lingewaard de samenwerking met andere gemeenten in de regio opzoeken waar dit gewenst is. Een aantal onderdelen van dit beleidsplan zouden regionaal aangepakt kunnen worden: Zo zou het zich aandienen om het digitale nachtregister gezamenlijk als regio te realiseren, omdat dit de kosten per gemeente bespaart en een beter beeld schetst. Ook kan regionaal het gesprek worden gevoerd over de verdeling van de opgave. Een mogelijk uitgangspunt hierin zou kunnen zijn: een evenwichtige spreiding waarbij elke gemeente ernaar streeft maximaal het aantal tijdelijke internationale werknemers te huisvesten dat in die gemeente werkt (“eigen broek ophouden”); én dat de ambitie is om de tijdelijke werknemers zo dichtbij hun werk te huisvesten als mogelijk. Dit voorkomt vervoersbewegingen, verlaagt de druk op de infrastructuur en is in het belang van de werknemers zelf. Als voorbeeld kan een streefbeeld zijn “80-10-10”: van alle tijdelijke internationale werknemers die in een gemeente werken zijn 80% in diezelfde gemeente gehuisvest, maximaal 10% woont in de regio en maximaal 10% woont buiten de regio. Ook kan regionaal gewerkt worden aan een gezamenlijk controle- en handhavingsteam (kostenbesparing) en aan gezamenlijke communicatie zoals een website met regionale informatie (efficiency en gezamenlijke belangen).