Terrassenbeleid Voorstraat Colijnsplaat

De Voorstraat in Colijnsplaat behoort tot de mooiste dorpsstraten van Zeeland. Er zijn vele aspecten die de Voorstraat tot zo een schoonheid en succes maken. De bomen, de gevels, de gevarieerde bewoning afgewisseld met winkels, werkplaatsen, horeca en galeries, ruime parkeergelegenheid, het verzorgde straatbeeld met beukenhagen onder de bomen en de welhaast tastbare geschiedenis ...

De succesvolle herinrichting van twee jaar geleden sluit hier perfect bij aan. Bovendien is de herinrichting destijds ook goed voorbereid en afgestemd op de ideeën en wensen van bewoners, gebruikers, betrokkenen en ondernemers.

De Voorstraat is een woonstraat, een winkelstraat, een straat met horeca en een uitgelezen plek voor evenementen. De Voorstraat sluit bovendien goed aan bij de manifestatieruimte en parkeerruimte van het oude havengebied enerzijds en de rest van het dorp rond de kerk anderzijds.

Meer en meer zien ook de verschillende ondernemers kansen om hierop in te spelen. Zo werden er bij de bakker, bij de restaurants en bij verschillende andere horecagelegenheden inmiddels terrassen gemaakt. De houten terrassen kregen hun plek over de openbare parkeervakken tussen de bomen. Omdat het wegprofiel in het midden relatief hoog ligt en de parkeerplaatsen aan beide zijden schuin naar de gevels aflopen, worden de terrassen horizontaal over de parkeervakken getimmerd. Zo zijn er aan de gevelzijde telkens enkele treden nodig om de horizontale terrassen aan de winkels en aan de stoep te verbinden. In de meeste gevallen is het plankier niet genoeg. Er werden leuningen, windschermen, een dak, verlichting en in enkele gevallen ook reclame en verwarming aan toegevoegd.

De Gemeente Noord Bevelend heeft ingestemd met de ingebruikname van de stoep en parkeerplaatsen. De verlevendiging van de straat en de vitaliteit van de ondernemingen wordt breed gedragen. Er wordt geen precario geheven. De verschillende ondernemers hebben tot nu toe terrassen naar eigen inzicht aangelegd en ingericht en daarbij elkaars werk als voorbeeld gebruikt.

hierboven: situatietekening met wildgroei van terrassen (en bomen) in de Voorstraat

hiernaast: terrassen bij Zeelandia, daaronder de terrassen en vlaggen op de kruising met de Kruisstraat

Inmiddels keert de wal het schip. De veelvormigheid en het vaak ook geïmproviseerde karakter van afzonderlijke terrassen, opbouw en materialen en de verschillen in beheer hebben een steeds grotere impact gekregen op het straatbeeld als geheel.

Het beeld van alle terrassen tezamen wordt inmiddels ervaren als 'wildgroei'.

De geconstateerde wildgroei van de terrassen in de Voorstraat en het verlangen een ander in goede banen te leiden, vormen de aanleiding tot dit onderzoek.

hierboven: situatietekening in dwarsdoorsnede met herinrichting van 2014-2015

hiernaast: straatbeeld van voor de herinrichting in 2014 en straatbeeld van nu, opvallend zijn in 2017 vooral de verdwenen paaltjes en beukenhagen en één terras

In 2014 en 2015 is er hard gewerkt, in voorbereiding en uitvoering, aan de herinrichting van de Voorstraat in Colijnsplaat. Het werk werd in samenspraak met betrokkenen goed voorbereid. De bestrating kon in ieder geval helemaal opnieuw worden aangelegd. Overbodig geworden meubilair (de talrijke aanrijdpaaltjes en meer) kon worden verwijderd, omdat er op een uitgekiende manier parkeervakken werden samengevoegd om de boomspiegels tot plantvakken te vergroten. Zo kunnen de monumentale bomen beter worden beschermd en verzorgd. Bovendien waren er verschillende alternatieven om de vergrote boomspiegels in te richten. Met de betrokkenen werd er meestal voor de beukenhagen gekozen. En deze doen het inmiddels verrassend goed.

De 'vloerbedekking' werd met duurzame oude materialen opnieuw aangelegd en dit geeft de inrichting precies het juiste patina, alsof de Voorstraat altijd al zo is geweest.

Opmerkelijk is dat de Voorstraat op deze manier niet gedomineerd wordt door auto's en bewegwijzering. Het groen van de plantvakken met beuken en de monumentale bomen bepalen de straat, nog meer dan de vele monumentale gevels.

Ruimte op straat is er ook door het unieke karakter van het zogenoemde voorstraatdorp en haar bewoners. De Beatrixstraat en lrenestraat kunnen door veel bewoners van de Voorstraat gebruikt worden voor parkeren dankzij hun achterpad en veel bewoners doen dit dan ook.

Gek genoeg was er van de herinrichting uit 2014 en 2015 op dit moment geen gedetailleerde werktekening beschikbaar. Zo hebben wij zelf met waterpas en meetlint het dwarsprofiel en lengteprofiel nog eens nagemeten.

Onze waardering voor het werk en voor de straat is daar alleen maar mee gegroeid. Ook heeft dit eenvoudige meetwerk ter plaatse onze inzichten gescherpt.

Zo hebben we begrip voor het passen en meten met de terrassen en hun inpassing op het typische hoogteverloop in lengterichting en dwarsrichting van de Voorstraat.

hierboven: fraaie details in bestrating en materialen en daaronder een impressie in dwarsdoorsnede van verbeterd groenbeheer

hiernaast: nog een praktisch en fraai detail, koepel van bladeren in het voorjaar van 2017, aandacht en ruimte voor fietsenstalling gevraagd

Zo hebben we ook gezien hoe precies en mooi de straat opnieuw is gemaakt en hoe snel de materialen hun eigen patina verliezen aan het grijs en zwart van het stof en vuil dat van boven komt.

Ook de bewoners en ondernemers worden hier in onderhoud en beheer mee geconfronteerd.

Wat ook opgevallen is, dat zijn de verschillende indrukken gedurende de seizoenen: de koepel van bladeren die over de straat groeit in de nazomer (er is dan haast geen gevel meer te zien), de verrassende en lichte kwaliteit in herfst en winter, het overweldigende lichtgroene ontluiken in de lente...

In detail kan het hier en daar nog net iets beter. En dat is misschien toch van belang om hieronder te constateren, want ook kleinere verbeteringen kunnen op den duur en met het beheren van de openbare weg toch nog worden doorgevoerd.

De beukenhaag doet het wonderwel onder de bomen. Voor een volledig en gezond uitgroeien zou deze wel wat meer licht kunnen gebruiken. Ook zal het mooi zijn, wanneer de hagen horizontaal kunnen worden afgeknipt in plaats van aflopend naar de gevel. Ook moeten de hagen over de randen van de parkeervakken kunnen uitgroeien in plaat van zo braaf binnen de lijntjes te worden gedrongen. De betonranden hebben wij liever uit het zicht. Dit versterkt het groene karakter en geeft de beuken meer kans. Dus liefst zien wij een op deze twee punten afgestemd snoeibeleid voor de beukenhagen.

Bijna alle armaturen op de masten staan op een verschillende hoogte en op verschillende plekken staan de masten scheef. Dit verdient aandacht. Onder het bladerdak van de bomen zien wij liever een neutraalraster van lichtpunten op één zelfde hoogte. Dan is de straat beter verlicht. Dan komen de gevels, de bomen en de armaturen ook beter tot hun recht.

Vormgeving, aanleg en beheer van de terrassen in de Voorstraat kunnen beter op elkaar, op gebruik en op de situatie worden afgestemd. Als de beukenhagen verder kunnen uitgroeien, dan heeft ook dat een positieve impact op hoe de verschillende terrassen en gebruiksvormen van de straat kunnen worden beleefd. Met name ook de afwerking van de terrassen op de hoeken aan de Havenstraat zijn beeldbepalend voor het dorp en de Voorstraat.

Hoe groter het succes van de Voorstraat met winkels, horeca, galeries, toeristen en terrassen wordt: de voor fietsenstalling in te ruimen plaats is meer en meer punt van aandacht.

hierboven: satellietbeelden van de Dorpstraat in Wemeldinge en Voorstraat in Willemstad

hiernaast: satellietbeeld van de Hoogstraat in Woudrichem

In onze waarneming en gezien vanuit onze kennis van andere hoofdstraten, constateren wij hier en nu, dat er maar weinig straten zo fraai en adequaat zijn ingericht als deze. Tegelijk roept de impact van de terrassen en de impact van de zo ver uitgegroeide bomen wel vragen op.

Dit bracht ons op het idee om de Voorstraat van Colijnsplaat, de terrassen en de bomen eens te vergelijken met mogelijk vergelijkbare stadjes, dorpen en straten.

Dorpen en stadjes waarin de hoofdstraten enigszins vergelijkbaar zijn met de Voorstraat in Colijnsplaat zijn er vele. De historische Zeeuwse en Hollandse nederzettingen zijn sociaal geografisch bezien 'familie' van elkaar. Dat is te zien in de plattegrond van de publieke ruimte, in afmetingen van straatbreedtes en in de verhoudingen van breedte en hoogte van straat en gevels. Dat is te zien in gevels, architectuur en materialen, in het stratenplan en in gebruik en beheer.

Met name ook voor de inrichting van de straten gebruikte materialen en boomsoort(-en) kunnen in een herkenbare traditie worden geplaatst en begrepen: bakstenen, stoepranden, stoeptegels, masten, staande of hangende armaturen en geknotte lindebomen.

Wij bezochten Wemeldinge, Willemstad en Woudrichem.

Wij hoopten de verschillende inrichtingsaspecten te kunnen zien en beoordelen in vergelijking tot de Voorstraat in Colijnsplaat: de afmetingen en verhoudingen in lengteprofielen en dwarsprofielen van de hoofdstraten; de bestratingen, bomen en verlichting in relatie tot de (historische) gevels en het stratenplan; de vormgeving en handhaving van terrassen (en privéstoepen) in de hoofdstraten.

hierboven: beeld van de Dorpsstraat in Wemeldinge

hiernaast: overtuigende beelden van prachtige verhouding tussen de knotbomen en de gevel en een informeel terras

Wemeldinge

Zo op het eerste gezicht lijkt de Dorpsstraat in Wemeldinge sterk op de Voorstraat in Colijnsplaat. Ook hier profiteren het dorp, bewoners en gebruikers van de respectievelijke achterstraten (Zuidelijke Achterstraat en Noordelijke Achterstraat). De parkeerdruk is relatief laag. Dit komt het straatbeeld ten goede. Er lijkt veel ruimte te zijn in het profiel van nauwelijks 20m1. Het parkeren is min of meer vrij. Er zijn erg weinig inrichtingsmiddelen. De geknotte leibomen (lindes geknot op circa 6ml hoogte) staan prachtig in een rij, de rooilijn wijkt daaromheen aan weerszijden. De bestrating is fraai: klinkers van gevel tot gevel en van tuin tot tuin, de leibomen in een strook met natuursteen. De leibomen worden strikt beheerd. Er is veel licht op straat, veel groen met traditionele gevels uit alle tijden. Er zijn nauwelijks winkels. Er zijn geen gebouwde terrassen. De inrichting van terrassen is ad hoc en informeel. Aan de Dorpsstraat in Wemeldinge wordt vooral gewoond. De Dorpstraat ligt west-oost georiënteerd met op de uiteinden een brink aan de Hoogeweg en het Dorpsplein aan de kanaalzijde.

Dit geeft alles bij elkaar een karakteristiek beeld, dat overtuigt.

hierboven: beeld van de Voorstraat in Willemstad in de richting van de haven

hiernaast: terrassen en knotbomen informeel in de middenberm en een beeld van de Voorstraat in de richting van de kerk

Willemstad

De Voorstraat in Willemstad_ligt precies als de Voorstraat in Colijnsplaat in het stratenplan: loodrecht op de haven; het hoogteverschil in het lengteprofiel van Raadhuisstraat en Bovenkade naar de Kerkring; de Koepelkerk in de Kerkring aan het zuidelijke uiteinde; de Groenstraat en Achterstraat als achterstraten aan weerszijden van de Voorstraat; horeca, wonen, winkels, tuinen, werkplaatsen en galeries; terrassen; geknotte lindes in een dubbele rij...

En toch zijn er grote verschillen in inrichting en gebruik ten opzichte van de Voorstraat in Colijnsplaat. Dit komt, doordat het dwarsprofiel net 25m1 is. Dat is 3m1 breder dan in Colijnsplaat. Hierdoor kon er in Willemstad een middenberm worden gemaakt met straten en langsparkeren aan weerszijden. De historische stoepen en gevels zijn precies zo smal als in Colijnsplaat, maar wel vrij van geparkeerde auto's en vrij van bomen. De parkeerdruk is in Willemstad een stuk hoger: de achterstraten geven in tegenstelling tot de situatie in Colijnsplaat geen toegang tot de woningen en werkplaatsen aan deze Voorstraat. Op de middenberm kunnen zonder veel maatregelen terrassen worden ingericht. De lindebomen zijn geknot in een verhouding die past bij de straat, de gevels en het gebruik (ruim onder de goothoogte). Er is een fraai laantje voor een wandeling of voor verblijven, met uitzicht op de gevels, de straat, de haven en de Koepelkerk. De bediening van de terrassen kruist altijd één van de langsstraten.

Een aantal maal per jaar is de Voorstraat in Willemstad manifestatieruimte. Dan is de straat afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Dit is erg belangrijk geworden voor de gemeenschap en telkens weer een groot succes.

hierboven: beeld van de Hoofdstraat in Woudrichem

hiernaast: voorbeeld van een terras aan de gevel en impressie van een evenement

Woudrichem

De Hoogstraat in Woudrichem, het stadje van Dokter Tinus, tussen Kerkstraat en Maaspunt, is een fraai derde voorbeeld van een hoofdstraat in een stadje met daarin en daaraan een gemengd gebruik, historische gevels, leibomen, terrassen, centrale voorzieningen en alle verkeerssoorten.

Op de vloer van de Hoogstraat in Woudrichem ligt op dit moment een 'patchwork' van materialen. De aanduiding van de parkeervakken is onduidelijk en min of meer vrij. Alle gebruikers en alle verkeerssoorten moeten over dezelfde straat. Stoepen zijn er niet. Dit maakt van het dwarsprofiel, dat precies zo breed is als de Voorstraat in Colijnsplaat een soort van charmante (enigszins chaotische) Brabantse (of Italiaanse) markt. Een enkel terras voor de deur van één van de restaurants overbrugt ook een hoogteverschil vanaf de gevel tot aan de straat en blokkeert daarmee een eventuele stoep voor de hele straat. Aan de oostzijde is er een opgetild terras voor de oude Waag, vanwaar met de hele 'markt' overziet.

De Hoogstraat is een verrassende kruising tussen een straat en een markt en manifestatieruimte. Voor de opnames van Dokter Tinus en voor diverse evenementen gaat alle verkeer er af. De twee terrassen in de Hoogstraat zijn met horizontale houten vlonders als privéstoep aan de gevel gemaakt. De lindebomen zijn in een losse \eivorm geknot ruim onder de goothoogte van de gebouwen en staan relatief ver uiteen.

hierboven: grappige lay out van alle gebruikelijke elementen in Willemstad, met historische gevels, privéstoepen, bestratingen, bomen, hagen, terrassen, mensen en meer

hiernaast: overige ingrediënten met lantaarn, geparkeerde voertuigen, knotbomen en gevels

De ingrediënten van de hier gebruikte referenties zijn telkens gelijk: een hoofdstraat met centrale voorzieningen; alle gebruiksvormen op straat; historische gevels; privéstoepen; smalle openbare stoepen; parkeren; alle verkeerssoorten en verkeersmiddelen in één straatruimte; traditionele verhardingen met gebakken klinkers, stoepen, stoepranden, lantaarns en geknotte leilinden; bijna dezelfde afmetingen van de dwarsprofielen En tegelijk maken de kleine verschillen in afmetingen de grootste verschillen in vormgeving en gebruik en beleving.

De in de referenties aangetroffen geknotte bomen betreft iedere keer dezelfde soort: Europese linde. In Wemeldinge, Willemstad en Woudrichem is de maat van de bomen op de gevels en straatbreedte afgestemd: de lindes zijn nauwgezet geknot. Er is in alle drie de referenties veel groen en veel licht in de straat en zicht op de gevels.

De vormgeving en aanleg en het beheer van de terrassen is in alle gevallen specifiek voor de betreffende straat. In Wemeldinge is het terrassenbeleid informeel en ad hoc en zonder permanente inrichtingsmiddelen. In Willemstad kan de middenberm worden gebruikt als boulevard en terrassenzone door stoeltjes en tafeltjes op te stellen, eveneens zonder permanente inrichtingsmiddelen (dus geen leuningen, windschermen, dakjes, lampen of reclame-uitingen). In Woudrichem zijn een paar privéstoepen getimmerd, bijna precies zoals in de Voorstraat in Colijnsplaat is gedaan.

Voor manifestaties is in alle drie de gevallen ruimte genoeg: de hoofdstraten worden afgezet, de achterstraten kunnen het verkeer overnemen, de historische straten zijn een aangenaam en prachtig decor voor vertier.

De ideale inrichting van een dorpsstraat is waarschijnlijk een inrichting die weloverwogen meegroeit met de gevonden specifieke mogelijkheden en de ontwikkeling van het gewenste algemene gebruik ....

Met andere woorden: de ideale inrichting is nooit een vaststaand gegeven, de ideale inrichting zal altijd gebaseerd zijn op overleg en inzichten, gevat in een proces van veranderen dat blijft.

hierboven en hiernaast: flink uitgegroeide knotbomen ontnemen het uitzicht en werpen letterlijk en figuurlijk hun schaduw op straat,

de uitbouw van terrassen is reactief

De Voorstraat in Colijnsplaat is belangrijk voor het dorp en voor de Gemeente Noord-Beveland. De Voorstraat is hoogwaardig. De Voorstraat is een succes. De doorgevoerde herinrichting van 2014 en 2015 sluit daar bijzonder goed bij aan.

Het beheer van de straat en het beheer van de bomen is destijds op elkaar afgestemd.

Het is fijn, dat bewoners, gebruikers, bezoekers en ondernemers hierop kunnen rekenen en hiervan kunnen profiteren.

Meer en meer ondernemers weten hierop in te spelen. Zo werden er terrassen gemaakt.

Mogelijk zullen er nog enkele ondernemers en terrassen volgen. Mogelijk zullen op den duur ook vernieuwde terrassen worden gemaakt, wanneer de oude terrassen zijn versleten of niet meer aan verwachtingen of vereisten kunnen voldoen.

De basis van de meeste terrassen is goed. Maar met de opbouw van de terrassen (met name door de gekozen daken en de dakbedekking) reageert men op de huidige gesteldheid van de grote geknotte lindebomen. De basis van de terrassen (getimmerd houten vlonders) is eenvormig door de vereisten van de aflopende vloer. Daarop of daaraan worden omheiningen en leuningen gemaakt, windschermen en dakconstructies van uiteenlopende materialen. Dan volgt een scherm of dak, dat niet tegen de zon, regen of drup, maar vooral om het beheer van de tafeltjes en stoeltjes te beperken, wordt opgericht. De enorme lindebomen bladeren en luizen lekken vocht en vuil. En dan, wanneer er eenmaal een dak gemaakt is, komen er nog meer materialen, kleuren, reclameduiding, uithangbord, menu of naam of sfeer met (plastic) bloemen en andere materialen, buitenverwarming, buiten eten en buiten roken en drinken... Inde meeste gevallen is ook nog eens ruimte op het trottoir ingenomen.

En zo is er, al met al, de geconstateerde wildgroei. Beheren hiervan wordt steeds lastiger.

hierboven.- getekende impressie in dwarsdoorsnede van wildgroei van bomen èn terrassen

hiernaast: flink uitgegroeide knotbomen ontnemen het uitzicht en werpen letterlijk en figuurlijk hun schaduw op straat, de uitbouw van terrassen is reactief

Toch moeten we zo mogelijk nog beter naar de Voorstraat kijken om te begrijpen wat er nu werkelijk aan de hand is in relatie tot de verschillende inrichtingsmiddelen en beeldbepalende elementen die we als een vast gegeven beschouwen.

In verhouding tot de straatbreedte en in verhouding tot de hoogte van de gevels aan weerszijden, zijn de bomen in de Voorstraat wel heel erg ver uitgegroeid. Er is met blad aan de bomen erg weinig licht op straat. Dit betekent veel voor de winkels, woningen en werkplaatsen. Dit betekent ook veel voor de terrassen en voor het straatbeeld als geheel. De lucht is niet meer zichtbaar. De kerktoren is niet meer zichtbaar. Met moeite kunnen aan de uiteinden nog de deuren van de bepalende gebouwen worden gezien.

Lichtopbrengst en beheer van de straat, van de stoepen, terrassen en woningen geraken in het geding met zoveel bomen, blad, stof, druppende kleefstof en duiven. In de stadjes en dorpen die wij bestudeerden, worden de knotbomen veel korter gehouden. Nota bene: de bomen in de Voorstraat van Colijnsplaat werden al in een vroeg stadium en in verschillende andere groeistadia geknot...

Het huidige beheer van de bomen en plantvakken en de tot heden toe gebruikelijke geïmproviseerde vormgeving, aanleg en beheer van de terrassen, houden elkaar gevangen. Er is sprake van 'wildgroei' van bomen èn terrassen ...

Wij menen, dat het beheer van de Voorstraat en de bomen, zoals dat nu verricht wordt door de gemeente nog beter kan worden afgestemd op de succesvolle ontwikkelingen. Wij menen, dat ook de vormgeving, aanleg en het beheer van de terrassen, zoals dit nu gebeurt door de afzonderlijke ondernemers, nog beter kunnen worden afgestemd op de ontwikkelingen en vereisten en op het te verbeteren beheer door de gemeente.

De kwaliteit en functionaliteit van de Voorstraat kunnen onder andere hiermee nog aanzienlijk worden versterkt.

hierboven: ontwerptekening in dwarsdoorsnede met geknotte bomen, horizontaal gesnoeide plantvakken en beter opgestelde lichtmasten

hiernaast: twee varianten voor de voorgenomen snoei van de knotbomen

Beheer van de straat, knotbomen en plantvakken

Het beheer van de straat is haast optimaal. Er wordt geveegd. Af en toe moet een mast of verkeersbord worden rechtgezet. De beukenhagen worden iets te netjes gesnoeid en helaas in de helling van de straat. Het beheer van de bomen is op dit moment als volgt. De bomen worden eenmaal in de drie jaren gesnoeid. Dan gaat het driejarige hout er af. Zo staat nooit meer dan 3 jaar hout op de knotbomen.

De beukenhagen in de plantvakken van de vergrote boomspiegels doen het verrassend goed. Wel is te zien, dat de beuken heus meer licht nodig hebben. De lindebomen zijn wel heel erg ver uitgegroeid: deze kunnen flink worden teruggezet op één van hun oorspronkelijke geknotte vorm en formaten en meer in leivorm. Bovendien kan het snoeiregime van de bomen worden veranderd naar jaarlijkse of tweejaarlijkse snoei. Dan is er gegarandeerd veel meer daglicht op straat. En dat is echt noodzakelijk.

Voor het aanzien van de straat is het beter de beukenhagen horizontaal te snoeien in plaats van met het hoogteverschil van de straat mee naar beneden, zoals dit tot nu toe gebeurt. Ook verdienen de beukenhagen iets meer ruimte rondom, opdat de opsluitbanden van de plantvakken uit het zicht verdwijnen. Dit kan het onderhoud vergemakkelijken. Er blijft dan immers minder vuil achter en er hoeft niet te worden geschoffeld of geschoond. Dit geeft ook een meer vol en overvloedig groen beeld, waarmee de verhouding tot het parkeren (van auto's en fietsen) en het gebruik van de terrassen aanzienlijk verbetert.

Het totaalbeeld verandert ten goede: gevels, groen, bestrating, verlichting, parkeren van auto's en fietsen, terrassen en meubilair, komen weer in een vertrouwde balans.

Nota bene: een voorstel voor conform aangepast beheer van de knotbomen is in een separate studie onderzocht, gemotiveerd en geactualiseerd.

hierboven: impressie van terrassenbeleid nieuwe stijl onder geknotte bomen

hiernaast: mengsel van geslaagde en minder geslaagde materiaaltoepassingen uit Kortgene en Kamperland en een efficient ingericht terras in Colijnsplaat

Vormgeving, aanleg en beheer van terrassen

Op dit moment, voorjaar 2017, zijn er 7 verschillende terrassen van 7 verschillende uitbaters in de Voorstraat van Colijnsplaat. Het beheer van de 7 terrassen is uiteenlo­ pend. De inrichting met tafeltjes is overigens niet overal efficiënt. De basis van de meeste terrassen is gelijkvormig. In de meeste gevallen is een vlonder gerealiseerd van (verduurzaamde) planken (hout of anders) waarmee het hoogteverschil vanaf de rand van de straat tot de stoeprand (en Havenstraat) is vereffend. Meestal zijn er aldus aan de gevelzijde over de stoeprand en over de goot enkele treden. In enkele gevallen is er bij de goot aan de gevelzijde rekening gehouden met het schonen van de straat. In andere gevallen is dit enigszins belemmerd. De maatvoering is hinderlijk verschillend. In de meeste gevallen zijn de diepte van de plantvakken maatgevend en de breedte van de gevel! Dit laatste is toch wat vreemd. Immers, er is een terras op de parkeervakken in de openbare weg gebouwd. Blijkbaar is de breedte van de percelen voor enkele ondernemers dan toch maatgevend. Zo is op twee terrassen zelfs een boom ingebouwd. Dit komt de bomen op langere termijn niet ten goede. En dit is bij uitlopen in het voorjaar ook goed te zien. De respectievelijke bomen moeten snel uitgebouwd worden en/of beter worden verzorgd (als ze ingebouwd mochten blijven) met bodemverbetering (zuurstof, voedingsstoffen en water). Op één terras is zelfs een openbare lichtmast in het geïmproviseerde terras opgenomen.

Bij de bakker is het terras omheind met een beukenhaag. In de andere 6 gevallen zijn er op een voor ieder eigen wijze leuningen in verschillende materialen en hoogtes gerealiseerd. Sommige leuningen zijn nog verder opgebouwd met glazen windschermen langs de straatzijden (5x, waarvan ook 2x in de straat).

Op 3 terrassen zijn dakjes gemaakt: bij de bakker met een lichte staalconstructie als een tent; op 2 andere terrassen met identieke zware constructies met veel staande en liggende balken in een bevestiging vanaf de vloer en leuningen. Het is duister hier en overdag niet uitnodigend. Aan het dak en de leuningen zijn lampjes (die ook overdag branden), plantenbakken, versierselen en reclamematerialen bevestigd.

Twee van de drie terrassen op de kop van de straat hebben identieke grote parasols, die blijkbaar ook volstaan. De dakjes en parasols lijken vooral het beheer van de stoeltjes en tafeltjes te vergemakkelijken. De dakjes op hun beurt zijn vervuild.

Zo kan alles het hele jaar door worden gebruikt. Buiten kan er worden gegeten, gedronken en gerookt. Een en ander verlevendigt de straat. Nota bene: nergens is adequate fietsenstalling gemaakt, terwijl er ruimte voldoende beschikbaar is.

hierboven: matrix met schetsen van alle mogelijke varianten voor het terrassenbeleid

hiernaast: kader met toelichtende tekst op de matrix

Uitgangspunten voor het terrassenbeleid

Vormgeving, aanleg en onderhoud van de terrassen kunnen stap voor stap worden verbeterd. Er kan worden gehandhaafd. De vereisten bij nieuwe aanleg of bij vervangen kunnen als onderstaand worden gepreciseerd.

• •

  Afbakening: diepte van terrassen in de straat dient (vooraf en in overleg) te worden gehandhaafd op maximaal de gegeven 4ml van de met betonplanken afgebakende plantvakken met beukenhagen; breedte van de terrassen betreft dan maximaal de beschikbare ruimte tussen de plantvakken (dit is van betonplank tot betonplank van de plantvakken);

• •

  Afmetingen: max 4m1 diepte x circa 4m1 breedte (breedte varieert), zo is er voldoende ruimte voor tafels en stoelen en worden geen bomen, noch lichtmasten ingesloten op de beoogde terrassen en zo blijft er aan 2 zijden ruimte voor bestaande hagen en eventuele aanplant van 'haagleuningen', zoals bij de bakker;

• •

  Vlonder: constructie van de vlonders op blokken en balken met perfect horizontaal gemonteerde dragende planken, binnen de als bovenstaand gegeven kaders;

• •

  Treden: ruimte voor treden (of hellingplank) met uitsparing in het vlonder, ruimte laten voor het schonen van de goot en laat het trottoir ten allen tijde vrij;

• •

  Omheining: leuningen aan 3 zijden of rondom met een toegang aan de gevelzijde, bevestigd op het vlonder, in open (geschilderd of verduurzaamd) latwerk (volgens bijgaande matrix) met een ligger erop op 90cm hoogte vanaf het vlonder en een zwevende ligger onder, zo blijft er contact tussen gebruikers en straat en hebben gebruikers een armleuning (mits geen windscherm wordt geplaatst);

• •

  Alternatieve omheining: omheining met 'haagleuningen' van beukenhagen aan drie zijden, met of zonder houten leuningen, en een minder diep terras;

• •

  Aankleding: leuningen geschilderd in wit en donker groen voor het verkrijgen van meer kwaliteit en stijl, met plantenbakken in hangende smalle bakken;

• •

  Windschermen: bij voorkeur geen windschermen of deze zeer beperkt toepassen (alleen op de kop van de Voorstraat), en indien toegepast altijd van glas en geheel transparant aan de binnenzijde van gestandaardiseerde leuningen of er bovenop;

• •

  Parasols: in plaats van dakconstructies grote professionele parasols toepassen (zoals op de koppen van de Voorstraat in Colijnsplaat of zoals in Kortgene);

• •

  Dakconstructie: indien toch een dakconstructie wordt verkozen, dan uitvoeren in staal met opgespannen gekleurd zeildoek (als op een marktplaats), dat makkelijk te verwijderen en te onderhouden is.

bij de matrix:

uiterst links:

terras met klassiek spijlenhek en moderne parasolluifel (zie terras Kortgene) terras met alternatieve 'groene leuning' van beukenhaag

impressie van vier zogenoemde 'fietsnietjes'

middentaferee/ van boven naar beneden:

terras met klassiek hek en grote parasol terras met klassiek spijlenhek voorbeeldig ingepast op het hoogteverloop terras met alternatief hekmotief voorbeeldig ingepast op het hoogteverloop impressie van het vlonder op de straat met een trede aan de stoep impressie van het vlonder op de straat met een helling aan de stoep

uiterst rechts:

impressie van een terrashek met windscherm impressie van een sp1jlenhek met geraniums

impressie van een hek met alternatief motief met ook de essentiële onderste ligger

aanzicht van de hellingplank aan de stoep naar het terras impressie van een trede in aanzicht van stoep naar terras

hierboven: varianten op het nieuwe terrassenbeleid met twee soorten parasols en met een een leuning of beukenhaag

hiernaast: opgeruimde stijlvolle privéstoep, een voorbeeld tot navolging door de andere eigenaren en gebruikers

Beheer van terrassen en algemene aanwijzingen

Streef als bovenstaand en als hieronder omschreven, naar meer stijlvolle, meer professionele, minder geïmproviseerde toepassing van materialen en middelen. Zorg voor een eenvormige goed verzorgde basis die gebaseerd is op het terrassenbeleid en zoveel mogelijk lijkt op het werk van de buren. Trefwoorden daarbij zijn als volgt: klassiek, stijlvol, duurzaam, bescheiden, herhalen(!) van dezelfde professionele maatvoering, materialen en kleuren; toepassen van staande stijlen in de leuningen; lagere leuningen voor contact met de straat; liever geen daken; liefst geen windschermen; toepassen van de klassieke Dordtse kleuren; geen permanent opgestelde vlaggen en vanen; minder uithangborden op straat...

• •

  Zorg voor een uitnodigend, met daglicht en waar mogelijk met zonlicht, verlicht terras met efficient opgestelde tafeltjes en stoelen;

• •

  Meer cm2 levert niet per definitie een beter of profijtelijker terras terras, een efficient beheer, een efficiente professionele indeling wel degelijk: maak iets kleinere terrassen die precies passen tussen de bomen, tussen de straat en de stoep en bij de uitgekiende indeling (dat is ook professioneler werken voor bediening);

• •

  's Nachts of in luwe periodes kunnen de meubels binnen of onder zeil worden gestald om onderhoud te beperken (hiervoor hoeft geen dak te worden gemaakt(!));

• •

  Geen enkele ruimte innemen op het openbare trottoir;

• •

  Fietsenstalling voorzien op de parkeerplaatsen aan weerszijden met zogenoemde fietsnietjes (niet ten koste gaand van de plantvakken met beukenhagen);

• •

  Maak eventueel noodzakelijk geachte variatie met eigen details;

• •

  Terrassen zijn geen tuinhuisjes: houdt de terrassen open als een heus buiten, zorg voor contact van gebruikers met het daglicht en met de straat, geen gebouwtjes construeren of iets wat daarop lijkt, geen verdere opsmuk proberen te laten zien.

Door het systematisch opvolgen van bovenstaande aanbevelingen hebben de terrassen minder impact op het straatbeeld, waardoor het straatbeeld veel meer tot zijn recht komt, verbetert en zelfs nog meer activiteiten en terrassen kan verdragen.

Vormgeving, aanleg en beheer van de privéstoepen

Het beheer van de privéstoepen, ramen en deuren en gevels is nu nog uiteenlopend. Ook hier kan verbetering worden bereikt in eenvoud. Wanneer de bomen worden geknot en bovendien weer een (kleinere) !eivorm kunnen gaan benaderen, profiteren ook de bewoners en gebruikers van de gebouwen aan weerszijden daarvan.

hierboven: links schets voor een plattegrond voor terrassenbeleid voor de kop van de Voorstraat en rechts impressies van evenementen in Colijnsplaat

hiernaast: impressies van de openbare ruimte en terrassen in de andere dorpen op Noord-Beveland

Er is straks met kleinere kronen, meer licht en minder vuil, hetgeen het onderhoud vergemakkelijkt. Liefst zien wij meer eenvormigheid op de privéstoepen, zoals dit ooit gebruikelijk was. Naar ons inzicht komt meer eenvormigheid in de afscheidingen tussen privéstoep en stoep het geheel ten goede. Op een paradoxale manier wordt hiermee het individuele karakter van de achterliggende gevels versterkt.

Koppen van de straat

Ook op de koppen van de straat kan met dezelfde materialen en middelen worden gewerkt. Het verdient hier de voorkeur om in samenspraak met de gemeente plantvakken of te bakenen in de straat in een gebogen vorm en deze ook zo aan te leggen en te beheren. Ook in deze plantvakken worden dan beukenhagen aangeplant. De ondernemers kunnen achter de beukenhagen leuningen plaatsen en eventueel transparante glazen windschermen. In het verlengde van de stoepen in de richting en oplopend naar de Havenstraat dient aan weerszijden de stoep van langs de gevel tot op de Havenstraat ten allen tijden gevrijwaard te blijven van obstakels. Zo is Colijnsplaat verzekerd van een duurzame aansluiting op de Voorstraat en op de Havenstraat en daaraan liggende openbare ruimtes. Het thema van de knotbomen en beukenhagen is dan met de gebogen lijnen prachtig aangekondigd en voortgezet.

Evenementen

Het is evident, dat de Voorstraat een bijzondere plek en kansen biedt in Colijnsplaat. Het is altijd en meer en meer een levendige straat. Bovendien kunnen er door de opbouw (in het stratenplan) van dit typische voorstraatdorp in aansluiting op de te vernieuwen oude haven evenementen worden gefaciliteerd, door de Voorstraat en Havenstraat af te sluiten voor gemotoriseerd verkeer.

Dit geeft Colijnsplaat met haven en fraaie Voorstraat een bijzonder waardevolle plek in de gemeente, op het eiland en in de bloeiende Zeeuwse context.

Noord-Beveland

Mogelijk biedt het bovenstaande inspiratie voor alle dorpen op Noord-Beveland. De dorpskernen van Kats, Kortgene, Kamperland, Geersdijk en Wissenkerke en daarnaast de publieke ruimte op de vakantieparken vinden in de nog verder verbeterde Voorstraat van Colijnsplaat beslist een voorbeeld voor vernieuwingen.

hierboven: vier zeer verschil/ende variaties in de loop van de tijd op het snoeibeleid en het gebruik van de Voorstraat

hiernaast: inspiratie voor een variant op het snoeibeleid met heel hoog opgekroonde en geknotte leilindes