Nota Toerisme & Recreatie 2012-2019

1.1. ACHTERGROND EN AANLEIDING

Gemeente Urk is een authentiek vissersdorp met inmiddels ruim 18.000 inwoners. Veel van deze inwoners leven van de visserij. Echter deze bron van inkomsten is in de afgelopen jaren steeds minder geworden, met name door de quotering van de vis. Hierdoor is er behoefte aan nieuwe bronnen van werkgelegenheid. De diverse horecagelegenheden op Urk en ook andere bedrijven geven aan dat zij graag meer toeristen zouden willen ontvangen. Indien er meer mensen voor toerisme en recreatie naar Urk zouden komen, bevordert dit de lokale werkgelegenheid.

Voor het verder versterken en uitbouwen van de toeristisch-recreatieve sector dient gemeente Urk te beschikken over een beleidsvisie die inspeelt op toeristische trends en ontwikkelingen en waarin voorstellen worden uitgewerkt die op een breed draagvlak kunnen rekenen. Vanuit het ambtelijk apparaat is een visie op toeristisch en recreatief gebied eveneens zeer wenselijk. Provincie Flevoland wil economische groei stimuleren op het gebied van Toerisme en Recreatie. Beoogd wordt om publiek/private samenwerking en een koppeling tussen toerisme en cultuur te bevorderen. Er zal meer regiopromotie plaats vinden, waarbij aandacht is voor "couleur locale". Ook vanuit gemeente Noordoostpolder en Enkhuizen blijkt de wens naar voren te komen om op toeristisch gebied samen te gaan werken. Om deze ontwikkelingen rondom regiopromotie vanuit diverse verbanden te kunnen toetsen is een gemeentelijke beleidsvisie noodzakelijk.

De diverse politieke partijen dragen dit standpunt ook. In het huidige collegeprogramma "Wind in de zeilen"' staat:

1.2. AANPAK BELEIDSNOTA

In de maanden juli tot en met september 2011 is door stagiaire Chantal van der Singel een nulmeting gemaakt van de toeristisch-recreatieve sector. Hierin is inzichtelijk gemaakt welk aanbod er binnen de gemeente Urk op dit moment aanwezig is. Tevens is in deze nulmeting een SWOT-analyse gemaakt van dit toeristisch aanbod en een complete inventarisatielijst gemaakt. Ook is er een enquête gehouden onder de toeristen gedurende deze zomermaanden. Er hebben in totaal 200 mensen de enquête ingevuld. De uitkomsten van deze onderzoeken zijn meegenomen in de conceptversie van deze Beleidsnota.

Gemeente Urk beschikt nog niet over een toeristische nota. Diverse rapporten, zowel vanuit gemeente Urk als vanuit brancheorganisaties, geven reeds vele aanknopingspunten voor de gewenste richting van de toeristische sector voor de gemeente Urk. Onderstaande rapporten zijn als beleidskader meegenomen voor de Nota Toerisme en Recreatie:

• ➢

  Collegeprogramma "Wind in de Zeilen" 2010-2014

• ➢

  Masterplan "Hart van Urk" 2003

• ➢

  Visie Ontwikkeling Staverse kade 2011

• ➢

  Uitvoeringsnota Economie 2008-2012

• ➢

  Monitor Toerisme Flevoland 2011

• ➢

  Nota Horeca- en gastvrijheid voor de gemeente Urk 2010

• ➢

  Visie Kamer van Koophandel, Gooi-, Eem- en Flevoland 2010-2020

• ➢

  Visie Stichting Urk Promotie 2011

• ➢

  Merkstrategie Toerisme Flevoland 2010

In de bijlagen treft u een korte samenvatting aan van bovengenoemde rapporten.

De conceptversie van de Beleidsnota is geschreven in nauwe samenwerking met vertegenwoordigers van: Kamer van Koophandel, Toerisme Flevoland, NORT en Stichting Urk Promotie. De conceptnota wordt tijdens een bijeenkomst besproken met ondernemers uit de sector. Tevens zullen vertegenwoordigers vanuit de branche worden uitgenodigd, zoals: Flevolandschap, HISWA, Kamer van Koophandel, Natuurmonumenten, RECRON, Stichting Urk Promotie, Toerisme Flevoland en Tourist Info Urk. Tijdens deze bijeenkomst kan men interactief meedenken over het realiseren van de doelstelling en actiepunten aanreiken voor de verdere ontwikkeling in de toeristische sector. Hierna zal de input van deze bijeenkomst door gemeente Urk, in samenwerking met KvK, TIU, SUP, NORT en Toerisme Flevoland verwerkt worden in een uitvoeringsprogramma 2012-2015.

1.3. LEESWIJZER

In hoofdstuk twee wordt de visie van de gemeente Urk op hoofdlijnen geschetst en de ambitie en doelstelling en de beleidsstrategie verwoordt. Hoofdstuk drie schetst de thematisering die Urk kan gebruiken om haar toeristisch profiel te verstevigen en in de verdere ontwikkeling op in dient te steken. In hoofdstuk vier wordt aangegeven wie verantwoordelijk zal zijn voor de verdere uitvoering van de beleidsstrategie. Tevens wordt een aanzet gegeven voor het ontwikkelingsprogramma met een schema voor eerste aanzetten tot uitvoering. Tenslotte wordt ingegaan op de Financiën en Communicatie. Vervolgens treft u de samenvatting aan. In de bijlagen zijn de resultaten opgenomen van het beleidsonderzoek, welke gedaan is alvorens deze Nota Toerisme en Recreatie geschreven werd. Hierin treft u een samenvatting aan van de diverse beleidsrapporten en visies van gemeente Urk, Provincie, buurgemeenten en diverse brancheorganisaties vanuit de sector aan. In een aparte startnotitie wordt het Meerjaren Uitvoeringsprogramma Toerisme en Recreatie voor Urk beschreven. Hierin worden uitvoeringsprojecten beschreven voor de jaren 2012-2015. Dit actieplan zal jaarlijks geëvalueerd en indien nodig bijgesteld worden.

2.1. BELEIDSVISIE

Voor bevordering van het toerisme is het van belang dat de Urker cultuur weer duidelijk zichtbaar is in de historische dorpskern van Urk. De toerist heeft een bepaalde verwachting bij bezoek aan vissersdorp Urk. Door modernisering en individualisering zijn echter veel beeldbepalende indrukken in de historische dorpskern van Urk verdwenen. Zo maakten onder andere de kotter, klederdracht en visafslag plaats voor dingen die overal in Nederland te vinden zijn, zoals geparkeerde auto's, de bekende winkelketens en afvalverzamelpunten. De oude dorpskern dient zich duidelijker te gaan onderscheiden van overige dorpen in Nederland en een goede infrastructuur te bieden zowel aan bewoners als toeristen.

Cultuur & Historie:

Het is belangrijk om de Cultuur & Historie weer zichtbaar te maken voor de toeristen. De toerist moet de sfeer van weleer kunnen proeven en beleven. Daarom zet de Stichting Cultuurkoepel zet zich onder andere in voor de terugkomst van het plankier, zoals vroeger aanwezig was op Urk, zie onderstaande foto. De (terug)komst van het plankier zal de toerist letterlijk en figuurlijk dichter bij het water brengen. Mogelijk dat in de toekomst een voetbrug tussen Staversekade en Dormakade een nieuwe mogelijkheid biedt om een "rondje" rondom de haven te wandelen.

Stichting Urker Botter heeft subsidiegelden van gemeente Urk en Provincie Flevoland ontvangen voor het opzetten van een cultuur/historisch educatief centrum in de Botterschuur. In de historische werfschuur zullen botters en andere oude scheepstypes op ambachtelijke wijze hersteld worden. De Stichting gaat educatieve programma's (o.a. rondleidingen) ontwikkelen met interactieve programma's over ambachten, zeemanschap en visserijtechnieken. Belangrijk bij de verdere uitwerking hiervan is dat de Stichting Urker Botter hierbij samenwerkt met diverse andere bedrijven en stichtingen, zodat er samenhangende arrangementen ontstaan voor de toerist op dit gebied.

Urk heeft met haar karakteristieke haven en eeuwenoude vissershuisjes een eigen gezicht. Een aanzien dat zelfs erkend is als beschermd dorpsgezicht. Een cultuurhistorische uitstraling die het waard is om te behouden. De beide oude werven (werf Koffeman en werf Metz) en de vuurtoren zijn beeldbepalend en dienen behouden te blijven voor de bevolking en bezoekers op Urk. Het palenscherm, dat de oorspronkelijke grens van het eiland Urk weergeeft, vormt een belangrijk onderdeel van het culturele erfgoed van Urk. Het palenscherm moet behouden blijven als cultuurhistorisch element. Een renovatie in combinatie met verbetering van de zichtbaarheid en bereikbaarheid is noodzakelijk. Dit moet een duurzame oplossing zijn. Het palenscherm dient actiever betrokken te worden bij het "toeristische product" Urk. Door bijvoorbeeld het aanlichten van het palenscherm (op een milieuvriendelijke manier) kan dit historische element letterlijk en figuurlijk beter tot zijn recht komen.

Gemeente Urk heelteen eigen identiteit waarin het christelijk geloof een belangrijke rol speelt. Daarbij is handhaving van de zondagsrust belangrijk. Voor bezoekers biedt Urk op zondag volop mogelijkheden een kerkdienst bij te wonen en te genieten van de rust.

Voor Urk liggen er volop kansen voor arrangementen en/of evenementen aan te bieden die verbinding leggen met het christelijk geloof. Te denken valt aan het organiseren van een jaarlijks "Kerkenpad" en/of arrangementen "Kerkgeschiedenis van Urk". Tourist Info Urk kan, zoals gebruikelijk hierin, eveneens een belangrijke rol spelen. Kerkgenootschappen dienen hierbij betrokken te worden, zodat zijzelf kunnen bepalen of dit wel of niet bij hen past, en welke rol zij eventueel hierin op zich willen nemen.

Inmiddels worden er door Tourist Info Urk (TIU) al veel groepsarrangementen aangeboden waarbij veel aandacht is voor de Urker cultuur. Bijvoorbeeld de rondleiding Oud & Nait waarbij men met een treintje langs het palenscherm rijdt om de bezoeker het verschil tussen het oude en nieuwe gedeelte van Urk te laten zien. Ook is er een groepsarrangement gemaakt rondom de Urker klederdracht en de Ginkiestocht geeft ook uitleg over het leven op Urk. De diverse arrangementen die TIU aanbiedt hebben een hoge belevingswaarde. Deze belevingswaarde zou ook ingezet moeten kunnen worden voor de individuele toerist. Door bijvoorbeeld meer digitale informatievoorziening aan de toerist kan dit versterkt worden.

Water & Natuur

De beleving rondom "Water & Natuur" dient beter benut te worden. Urk heeft anno 2012 geen grootschalige waterevenementen, behalve de 2-jaarlijkse Visserijdagen. Urk kan zich beter profileren door meer evenementen op het water aan te bieden.

Het terugbrengen van cultuurhistorische elementen maakt de beleving van het karakteristieke van Urk beleefbaar en aantrekkelijk als een van de parels langs het IJsselmeer. Het oude dorp en de haven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en vormen de basis van de historische infrastructuur van Urk.

De Stichting Cultuurkoepel kan in samenwerking met onder andere Stichting Urker Botter en Stichting Historische Westhaven Urk nadere invulling geven aan de (her)invulling van een historische haven met het aanzien van de oude Zuiderzee visserijhaven. In deze historische haven dienen aansprekende evenementen voor bezoekers aangeboden te worden. Op deze wijze kan de sfeer van vroeger herleven.

Door de aanleg van een historische steiger (in combinatie met andere voorzieningen) zullen meer ligplaatsen beschikbaar komen. Dit is nodig om de bruine vloot een aanlegplaats te bieden maar ook om de passantencapaciteit te vergroten. Ter bevordering van toerisme is het juist van belang om voldoende ligplaatsen en goede havenvoorzieningen te kunnen bieden. De havenfaciliteiten, strandjes en sanitaire voorzieningen dienen verbeterd te worden². Teveel geparkeerde auto's en bebouwing op de haven en in de dorpskern beperken de aantrekkelijkheid van het gebied voor toerisme. Hier dient bij de planvorming rondom het haventerrein rekening mee gehouden te worden.

Fietsen en wandelen zijn belangrijke recreatieve sporten. Daarom dient het recent aangelegd fietsroutenetwerk NOP-Urk volop onder de aandacht te worden gebracht Dit kan door Stichting Urk Promotie te laten deelnemen aan fietsbeurzen, het beschikbaar hebben van goede fietskaarten enz. Ondernemers kunnen ook van dit fietsroutenetwerk profiteren, bijvoorbeeld door vermelding van hun bedrijf op de onderborden en door te zorgen dat hun bedrijf vermeldt wordt op fietsroutekaarten. Ook het Natuurspeelbos dat in 2012 geopend zal worden en draagt bij aan een betere beleving van de Natuur op Urk, voor zowel bewoners als bezoekers.

In de structuurvisie van de gemeente Urk worden een aantal ontwikkelingsgebieden aangewezen die mogelijkheden bieden voor uitbreiding op het gebied van toerisme en recreatie. De Urkervaart is een ontwikkelingsgebied waarbij meer waterrecreatie kan worden aangeboden aan de toerist Het gebied rond Noorderzand vormt eveneens een ontwikkelingsgebied. Urk heeft een prachtig en goed bezocht zwem- en recreatiebad aan het Noorderzand. Dit bad krijgt binnenkort een facelift Daardoor neemt de aantrekkelijkheid voor inwoners maar ook voor bezoekers van Urk toe. Dit zwembad heeft daardoor een duidelijke meerwaarde in het toeristisch product van Urk. Daarnaast zal onderzocht worden of verdere uitbreiding van sportvoorzieningen in dit gebied mogelijk is. Deze (uitbreiding van) sportfaciliteiten aan het Noorderzand zal ook onder toeristen duidelijk gepromoot moeten worden.

Het mogelijk realiseren van een centrale waterberging biedt kansen voor het opzetten van nieuwe recreatievormen binnen de gemeente Urk. Deze waterberging zal met name voor de eigen bewoners en bezoekers uit de buurgemeenten een aanvulling kunnen vormen op recreatiegebied. Gedacht kan worden aan een meer om in te roeien of kanoën. Onderzoek dient gedaan te worden naar mogelijkheden voor meer oeverrecreatie, uitbreiding havenvoorzieningen en watersportfaciliteiten. Uit de Monitor Toerisme Flevoland 2011 blijkt dat op deze terreinen de meeste bestedingen liggen.

Visserij

Het imago van Urk in het algemeen en de visserijsector in het bijzonder dient versterkt te worden. Veel mensen kennen Urk wel als vissersdorp. Urk kan haar bezoekers informeren over de visserijsector van vroeger en nu. Onbekend maakt immers onbemind. Veel Nederlanders weten weinig over de moderne visserijsector en de visverwerkende industrie en het visproduct in het algemeen. Een visserij informatie centrum is wenselijk en zal tegelijkertijd een goede aanvulling zijn op het lage aanbod van slechtweervoorzieningen op Urk. Dit dient een centrum te worden die gericht is op beleving, a la Heineken Experience. Het zal de gehele productie rondom de visserij aan de bezoeker in miniatuur moeten laten zien en beleven. Blue Port Urk en het bedrijfsleven uit de visserijsector zullen in de realisering van een Vis-Experience een goede trekker kunnen zijn. Blue Port Urk is namelijk één van de regionale Blueports, die het ondernemerschap en innovatie van de visserijsector moet gaan bevorderen. Promotie van de visserijsector is een belangrijke taak van de Stichting Blue Port Urk. Het informeren en betrekken van toeristen bij het visproduct biedt de visserijsector nieuwe mogelijkheden. Een evenement vergelijkbaar met "Kom in de Kas" of "Kom in de Stal" kan ook voor de visverwerkingindustrie ingevoerd worden en zal een positieve bijdrage leveren aan het imago van de sector.

Infrastructuur

Er dient voldoende parkeerruimte te zijn voor zowel bewoners als toeristen. Echter niet alle auto's zullen geparkeerd moeten worden in het oude dorp. Parkeren aan de rand, bijvoorbeeld bij "Slikhoogte" en in "Lemsterhoek", moet bevorderd worden en het aantal parkeerplaatsen moet uitgebreid worden.. Minder blik in het oude dorp verhoogt de belevingswaarde van dit beschermd dorpsgezicht. Goede bewegwijzering is hierbij noodzakelijk. Als punten ter verbetering werd door huidige bezoekers aangegeven: betere bewegwijzering, meer rustplekken, betere bestrating³. Hier dient gemeente Urk aandacht aan te schenken de komende jaren.

De toerist start haar bezoek aan het dorp Urk vaak vanaf het haventerrein. Tourist Info Urk zit op dit moment erg ver van deze locatie af. Daarom dient bij planvorming rondom herinrichting van het haventerrein ook een voorziening opgenomen te worden waarbij de toerist haar toeristische informatie kan verkrijgen. In de komende jaren dient het toeristisch beleid primair gericht te zijn op de reconstructie van de Oosthaven en Westhavenkade en herinrichting van het haventerrein.

De komst van een Buitendijkse Haven zou extra kansen bieden aan de ontwikkeling van de toeristische sector. Indien er een Buitendijkse Haven op Urk gesitueerd wordt, dan kunnen grootschalige werkactiviteiten worden verplaatst naar de nieuwe haven. Er blijft een werkgebied met een aangenaam verblijfsgebied met diverse toeristische voorzieningen. Een slechtweervoorziening waarbij de beleving rondom visserij en cultuur centraal staat zal heel goed passen op dit haventerrein. De komst van een strandpaviljoen en een boulevard met terrassen aan de Oosthavenkade verdient prioriteit.

Uitplaatsing van harde horeca van Oud Urk is belangrijk voor het leef- en verblijfsklimaat. Hier zal beleid op moeten komen.. Om dit te kunnen realiseren dient gemeente Urk hierin een ondersteunende en voorwaardenscheppende rol te vervullen voor de horecasector. Uitplaatsing van functies in het oude dorp naar Lemsterhoek zal zorgen voor een attractiever straatbeeld. De kracht van de winkels in Oud Urk is gelegen in de authenticiteit van de winkels. Er zijn vele diverse kleine winkeltjes, niet gebonden aan een grote landelijke winkelketen. Bij nieuwe ontwikkelingen in de detailhandel zal het bijzonder karakter van deze authentieke winkeltjes benadrukt en verstevigd moeten worden. Voor toeristen is het aantrekkelijk om een rondje te kunnen lopen in het winkelcentrum. In planvorming Oud Urk kiezen voor concentratie van de winkels.

Provincie en buurgemeenten

Provincie Flevoland wil economische groei stimuleren op het gebied van Toerisme en Recreatie. Beoogd wordt om publiek/private samenwerking en een koppeling tussen toerisme en cultuur te bevorderen. Er zal meer regiopromotie plaats vinden, waarbij aandacht is voor "couleur locale". Aangezien Urk de oudste en meest authentieke gemeente in de provincie is, biedt het thema "Cultuur" voor Urk veel kansen. Zowel de toerist als bewoner kan veel leren over de Urker —Cultuur & Historie". Gemeente Urk dient in haar projectvorming ter stimulering van toerisme hier op in te haken.

De gemeente Noordoostpolder wil samenwerken met de gemeente Urk en Tourist Info Urk betreffende het project : Promotie toeristisch product Nagele-Urk-Schokland (de Cultuurhistorischedriehoek). Schokland heeft vele raakvlakken met Urk op cultuur historisch gebied. Aangezien Schokland op de lijst van het Werelderfgoed staat biedt deze samenwerking een unieke kans om dit gebied wereldwijd te promoten. Hierdoor kunnen wij gezamenlijk hogere bezoekersaantallen verwachten en een langduriger verblijf stimuleren.

Er zal op korte termijn een windmolenpark in de Noordoostpolder worden gerealiseerd. De 86 windmolens komen langs de dijken van de Noordoostpolder, zowel op land als in het IJsselmeer. Er wordt afstand gehouden tot de Urker haven, de vuurtoren en het kenmerkende dorpsgezicht Het zicht vanaf het water op het nabijgelegen Urk blijft daarmee open. De kans is groot dat dit windmolenpark extra bezoekersstromen zal opleveren. Deze kans dient in samenwerking met gemeente Noordoostpolder uitgewerkt te worden.

Met de gemeente Enkhuizen zijn reeds afspraken gemaakt rondom samenwerking op toeristisch gebied. Een eerste start wordt gemaakt met het gezamenlijk promoten van Urk en Enkhuizen. In promotiemateriaal wordt ruimte over en weer aan elkaar beschikbaar gesteld. In de komende jaren dient deze samenwerking verder uitgebreid te worden in productontwikkeling en het gezamenlijk organiseren van bepaalde (water)evenementen. De veerdienst Urk-Enkhuizen en het bestaan van een aansluitend fietsknooppuntennetwerk zijn hierin speerpunt. Daarnaast zal de "oude" Zuiderzeesfeer gepromoot worden. Tevens zal onderzocht worden of samenwerking met andere Zuiderzee gemeenten, zoals Stavoren, mogelijk en wenselijk is.

2.2. AMBITIE

Een versterking van de toeristische sector heeft een grote maatschappelijke betekenis. Niet alleen draagt zij bij aan de economische versterking binnen de eigen sector, maar ook geeft toerisme een impuls aan andere sectoren. Doordat de Urker cultuur voor toeristen interessant is, zal Urk aandacht schenken aan het behoud (of terugkeer) van haar cultuurhistorische elementen. Het behoud van de Urker cultuur komt ook ten goede aan de eigen bevolking. Ook levert toerisme een belangrijke bijdrage aan de plaatselijke middenstand en kan het een verbreding voor de visserij sector bieden. Tevens is de sector mede bepalend voor ruimtelijke ontwikkelingen zoals natuur en landschapsontwikkeling. Een goed ontwikkelde en op duurzaamheid gerichte toeristisch-recreatieve sector draagt bij aan een aantrekkelijke woon- en leefomgeving van de eigen inwoners. De sector draagt bij aan integrale gebiedsontwikkeling.

Het toeristisch recreatief profiel van de gemeente Urk in 2019 laat zich het beste omschrijven als:

• ➢

  authentiek en gastvrij vissersdorp

• ➢

  recreatieve beleving gericht op natuur en cultuurhistorie

• ➢

  kennis en beleving rondom historische en moderne visserijsector als rode draad

• ➢

  aanwezigheid van een slechtweervoorziening

• ➢

  aantrekkelijk voor de watersportrecreant

• ➢

  met gevarieerd en uniek evenementenaanbod

• ➢

  goede samenhang en samenwerking tussen de diverse toeristische producten, bedrijven en gemeenten

2.3. DOELSTELLING

Het maatschappelijk belang van toerisme en recreatie is groeiende. Toerisme en recreatie kan zowel direct als indirect bijdragen aan een verbetering van het woon- en werkklimaat. Gemeente Urk moet daarom ook inspelen op de toeristisch-recreatieve ontwikkelingsmogelijkheden binnen de gemeente Urk.

De versterking van de toeristische sector dient gerealiseerd te worden door:

• ➢

  Investeren in kwaliteit van voorzieningen

• ➢

  Goed gastheerschap

• ➢

  Aantrekkelijk maken voor de juiste doelgroepen

• ➢

  Verlenging van de verblijfsduur

• ➢

  Nieuwe voorzieningen

• ➢

  Betere seizoen spreiding

met als uitkomst een betere kwaliteit van de leefomgeving en meer directe omzet binnen de recreatie sector en meer lokale werkgelegenheid binnen de toeristisch-recreatieve sector en aanverwante sectoren.

Door middel van toetsing met de cijfers uit de jaarlijkse Monitor Toerisme en Recreatie zal gecontroleerd worden of de groei in werkgelegenheid ook daadwerkelijk gerealiseerd is.

2.4. BELEIDSSTRATEGIE

De gemeente Urk wenst te werken aan de ontwikkeling en versterking van het toeristisch recreatief product gericht op duurzaamheid, beheerste groei en kwaliteitsverbetering teneinde te komen tot vergroting van het aantal bezoekers en het genereren van meer bestedingen in de komende jaren. Samen met ondernemers willen we slagvaardig reageren op maatschappelijke ontwikkelingen zoals de effecten van de economische neergang, de opkomst van sociale media, de vergrijzing en de gevolgen van klimaatverandering.

Nieuwe ontwikkelingen dienen aan te sluiten bij de recreatieve beleving en sfeer rondom visserij, cultuurhistorie en natuur. Dit zijn de punten waarvoor de toerist vandaag de dag kiest voor een bezoek aan Urk. Uit bezoekersonderzoek⁴ blijkt dat de meeste toeristen een bezoek brengen aan de haven, de strandjes en de vuurtoren, Kerkje aan de Zee en het museum. Dit onderscheidt Urk heel sterk van de omliggende gemeenten in de provincie Flevoland. Daarom dienen deze sterke punten nog verstevigd te worden, zodat een groei in bezoekersaantallen gerealiseerd kan worden.

De toeristisch-recreatieve potenties van de gemeente Urk liggen met name op :

• ➢

  het behouden en het versterken van de cultuurhistorische waarden,

• ➢

  aanwezigheid van water & natuur

• ➢

  kennis en beleving van visserijsector

• ➢

  het "oude vissersdorp" in het Nieuwe Land

De ultieme doelstelling van voorliggende visie is de aanwezige potenties rondom Visserij, Cultuur & Historie, Water & Natuur met elkaar in samenhang te ontwikkelen. Er dient een netwerk van toeristisch-recreatieve bedrijven en/of producten te ontstaan dat past bij de gewenste uitstraling van Urk. Bij het ontwerpen van uitvoeringsprogramma's om toerisme op Urk te versterken zal gemeente Urk haar imago moeten versterken door zich te richten op de 3 bovengenoemde thema's. Daarbij dienen de volgende speerpunten steeds onder de aandacht te worden genomen:

In de verdere uitwerking wordt gekozen voor bovenstaande indeling, maar bij de uitwerking van beleid zullen de 3 thema's visserij, cultuur & historie, water & natuur steeds herkenbaar blijven.

ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF 2012-2019

Voor het versterken van de toeristisch-recreatieve sector kan gemeente Urk zich het beste thematisch focussen op verdere ontwikkeling van haar identiteit op het gebied van:

3.1. Beleving van Visserij

Gemeente Urk staat bekend als vissersdorp. Met name de haven, de vuurtoren en het museum geven de toerist een inkijkje in het leven van de visserij. Zoals in het masterplan, "Hart van Urk"' is beschreven zijn niet alle elementen van het authentieke vissersdorp meer even goed in beeld voor de toerist. De klederdracht is verdwenen uit het straatbeeld, kotters komen niet meer binnen in de haven en de grote visafslag is verdwenen uit het oude dorp. Toch is Urk nog steeds het visserijcentrum van Europa. Veel bedrijven op Urk zijn actief in de vangst of verwerking van vis. Daarbij ligt het accent steeds meer op het verwerken van verse vis, maar ook van ander voedsel. De toerist is nog steeds nieuwsgierig naar de visserij, zowel in de historische vormen als ook in de huidige bedrijfstak. Bij nieuwe productontwikkelingen dient de beleving van visserij als thema nader uitgewerkt te worden. Maak het niet alleen voor een groep toeristen, maar ook voor de individuele toerist mogelijk om een kijkje in de visindustrie en/of visafslag te nemen. Concepten als "Kom in de Kas" of "'Kom in de Stal" waarbij toeristen ontvangen worden in zogenaamde skyboxen bij de bedrijfshal, moet ook voor de visindustrie mogelijk zijn. De toerist moet de werkzaamheden uit de visserijsector van heel dichtbij kunnen beleven. Dit kan ook bewerkstelligd worden door uitvoering te geven aan de plannen die Stichting Urk Promotie heeft benoemd in haar visies over het starten van een zogenaamde "Vis-Experience"' op de haven. De Botterschuur richt zich dan meer op het historische aspect van de visserij.

3.2. Beleving van Cultuur & Historie

Urk heeft een sterke cultuurgeschiedenis. Het is de oudste gemeente van de provincie Flevoland. Voor een goede beleving van de cultuur van Urk en haar historie, is de komst van een plankier belangrijk. De visie "Staverse kade, lopen over het plankier", bevat belangrijke aanbevelingen die uitvoering verdienen en het toerisme zullen bevorderen. Het palenscherm dat de scheiding aangeeft tussen het gedeelte van Urk dat vroeger wel en het gedeelte dat niet onder water liep is ook van cultuurhistorische waarde. Dit erfgoed bewaren en aan de toerist tonen is belangrijk, maar is tevens van belang voor de eigen bewoners om in ere te houden. De oude historie kan beter benut worden bij nieuw te ontwikkelen arrangementen en/of producten en door startende ondernemers. Mensen zijn nieuwsgierig naar het verhaal van vroeger.

Op geloofsgebied heeft Urk een rijke geschiedenis, waarvan de toerist en recreant deelgenoot van gemaakt kan worden. Het christelijke karakter van het dorp dient als een kans opgepakt en benut worden, in plaats van dit als een bedreiging voor de toeristische ontwikkeling te zien. Het ontwikkelen van arrangementen rondom Kerkgeschiedenis zal leiden tot een uniek aanbod binnen het Nederlands toerisme en bijdragen aan draagvlak onder de inwoners van Urk om toerisme te bevorderen. De diverse kerkgenootschappen kunnen bij de ontwikkeling van deze kennisoverdracht betrokken worden. Urk heeft veel kerken en zou bijvoorbeeld jaarlijks een "Kerkenpad" kunnen organiseren. Ook openstelling van de kerken in de zomermaanden is een kans.

Urk staat ook bekend om haar zangcultuur. Evenementen als "Zingen in de Zomer" mogen zich dan ook verheugen op veel bezoekers. Dit zou breder getrokken kunnen worden naar Kunst, Muziek en Literatuur. Urk kent meerdere kunstenaars en er zijn vaak wisselende exposities. Dit kan meegenomen worden in de toeristische promotie van Urk. In het kader van het 25-jarige bestaan is er binnen de Provincie Flevoland veel aandacht besteedt aan het verhaal rondom "Pionieren in de Polder". Hier tegenover staat het verhaal van gemeenschap Urk die door de inpoldering te maken kreeg met het verdwijnen van het "wonen op een eiland". Het contrast tussen het "Nieuwe Land" en "Oude Land" kan prima gebruikt worden bij verdere gebiedspromotie. Een andere kans om nieuwe ontwikkelingen te verbinden aan cultuurhistorie ligt in de Cultuurhistorische driehoek: Nagele-Urk-Schokland. De combinatie Urk-Schokland is qua historie een hele duidelijke verbinding om aan te bieden aan toeristen. Tot op heden wordt deze combinatie niet duidelijk gepromoot De Cultuurhistorische Driehoek zal in samenwerking met Gemeente Noordoostpolder beter gepromoot kunnen worden.

3.3. Beleving van Water & Natuur

Urk is een eiland in de Zuiderzee. Ook al werd Urk door de Noordoostpolder deel van het vasteland, diep in de Urkers zit het besef dat ze eilandbewoners zijn. Veel bezoekers aan Urk komen met name voor een bezoek aan de haven.

Urk is gelegen aan het water, maar er wordt relatief weinig gebruik gemaakt van de mogelijkheden die dit water biedt. Uiteraard zijn er veel mensen die met hun boot richting Urk komen en genieten van een plaatsje in de haven. Ook zijn er een aantal boten die rondvaarten aan bieden aan de toerist Het aanbod kan nog beter gepromoot worden. De komst van de veerdienst de Zuiderzee van en naar Enkhuizen biedt levert Urk extra bezoekers. Door samenwerking met Enkhuizen kan dit nog extra versterkt worden. De mogelijkheden die de veerdienst Urk-Enkhuizen biedt kunnen nog verstrekt worden. Maar er is bijvoorbeeld geen zeilschool aanwezig op Urk. Wat betreft evenementen staat water ook niet heel vaak centraal. De Visserijdagen wordt lx per 2 jaar gehouden. Hierbij staan uiteraard wel activiteiten op het water op het programma. Daarnaast wordt er jaarlijks tijdens Urkerdag door de roeivereniging "een rondje rond de vuurtoren" georganiseerd. De Ansjooprace is een botterrace, die uit zou kunnen groeien naar een groter evenement indien de historische haven en de historische werfschuur gereed is. De beleving van water kan dus beter worden benut Meer evenementen koppelen aan water. Bijvoorbeeld een roeirace van Enkhuizen naar Urk organiseren. Kitesurfen is een populaire sport die met name jongeren aantrekt Urk zou hiervoor een geschikte locatie zijn. Op dit moment is kitesurfen echter niet toegestaan. Rijkswaterstaat en gemeente Urk zouden hieraan mee moeten werken om een vergunning hiervoor af te geven.

Urk beschikt tevens over een bos. Dit is niet algemeen bekend onder de toeristen en recreanten. Door de komst van het Natuurspeelbos, dat gerealiseerd zal worden aan de Staartweg in 2012, kan het Urkerbos meer benut worden en bekendheid krijgen. Er dient een nadere uitwerking te komen van goede looproutes in het Urkerbos. Het Urkerbos trekt met name de recreant uit de eigen omgeving aan. Voor fietsers heeft gemeente Urk een aantal themaroutes samengesteld. Tevens kan de fietser gebruik maken van het fietsknooppunten netwerk dat in 2011 gerealiseerd is in samenwerking met de gemeente Noordoostpolder. Dit fietsroutenetwerk wordt ook samen met de gemeente Noordoostpolder gepromoot

Dit deel van de Nota Toerisme en Recreatie beschrijft het ontwikkelingsperspectief voor de gemeente Urk op toeristisch-recreatief gebied. Het ontwikkelingsprogramma is gebaseerd op:

• ➢

  uitgangspunten en beleidskaders van gemeente Urk betreffende de toeristische sector (Zie bijlagen)

• ➢

  de uitkomsten van de nulmeting, met name de SWOT-analyse en bezoekersprofiel (zie bijlagen)

• ➢

  de inbreng en visie vanuit de Klankbordgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van : Kamer van Koophandel, NORT Flevoland. Toerisme Flevoland en Stichting Urk Promotie

• ➢

  de inbreng vanuit de openbare bijeenkomst tijdens de bespreking van de eerste conceptvisie van de Nota Toerisme en Recreatie

Vanuit al deze gegevens tezamen zijn de visie, ambitie, de doelstelling en beleidsstrategie geformuleerd, zoals reeds in hoofdstuk twee zijn beschreven. De beleidsstrategie dient vervolgens uitgewerkt te worden in een lijst met uitvoeringsmaatregelen. Deze maatregelen zullen in een later stadium nader uitgewerkt worden. Welk gewicht aan welke strategie wordt toegekend, en tot uitvoering van welke projecten zal worden overgegaan, is mede afhankelijk van de gemeentelijke keuzes. Ook de bereidheid van het bedrijfsleven om investeringen te doen, zal mede bepalend zijn voor het vervolgtraject rondom de daadwerkelijke uitvoering van projecten.

4.1. VERANTWOORDELIJKHEDEN BELEIDSSTRATEGIE

Bij het ontwerpen van uitvoeringsprogramma's om toerisme op Urk te versterken zal gemeente Urk haar imago moeten versterken door zich te richten op de 3 thema's Cultuur & Historie, Water & Natuur en Visseri . Daarbij dienen de volgende speerpunten steeds onder de aandacht te worden genomen:

SPEERPUNT 1: VERSTERKING EN ONTWIKKELING INFRASTRUCTUUR

De verantwoording voor de versterking van de algemene infrastructuur ligt in eerste instantie bij de gemeente. Gemeente Urk dient te zorgen voor een duidelijke bewegwijzering, voldoende parkeergelegenheid, goede sanitaire voorzieningen op de haven, schone stranden etc. Tevens dient de gemeente te zorgen voor een goede bestrating, inclusief het goed onderhouden van fietspaden, ruiterpaden en wandelpaden. Al deze voorzieningen zijn noodzakelijk voor een prettige woon- en leefomgeving van de eigen inwoners. Verder nodigt het uit tot het langer verlijven van recreanten en toeristen op Urk. In samenspraak met bewoners en ondernemers is de verkeerssituatie en parkeergelegenheid van het oude dorp onder de loep genomen en zullen er op korte termijn aanpassingen plaats vinden. Doel is om het karakteristieke karakter van het oude dorp meer zichtbaar en beleefbaar te maken. In de komende jaren zal het toeristisch beleid gericht zijn op (her)inrichting van de Oosthaven en Westhaven en van het haventerrein. Hierbij zal het gebruik van de bebouwing langs de kade meer aansluiting plaats vinden op het maritieme van de haven.

Voor het behoud en versterken van het cultureel erfgoed op Urk ligt een grote uitdaging voor gemeente Urk. Denk aan de wens om te komen tot het aanleggen van het plankier, realiseren van een haven- en strandpaviljoen en onderhoud van het palenscherm. Voor de uitvoering van deze majeure projecten zal ook een belangrijke taak weggelegd zijn voor culturele instellingen. Stichting Cultuurkoepel is reeds bezig met invulling te geven aan grote toeristische projecten in Oud Urk. Voor de realisering van dergelijke grote projecten, zoals het aanleggen van het plankier en onderhoud palenscherm, zullen subsidies nodig zijn vanuit Rijk en/of Provincie. Belangrijke mogelijkheid hierbij is het inzetten van de Zuiderzeelijn-gelden. Toerisme is een van de speerpunten binnen de programmalijn van de ZZL-gelden.

SPEERPUNT 2: ONDERSTEUNEN EN STIMULEREN ONDERNEMERSCHAP

Uit de nulmeting is gebleken dat er weinig aanbod is van verblijfsaccommodatie op Urk. De accommodatieverstrekkers die aanwezig zijn op Urk betreffen met name bed&breakfast/pensions van 2 sterren niveau. Het midden en luxe segment, van driesterren of meer is niet aanwezig in het dorp. Daarnaast zijn er ook relatief weinig restaurants aanwezig in het midden- en hogere segment en is er veel aanbod van snackbars. Om meer inkomsten uit toerisme te genereren is het van belang om voldoende verblijfsmogelijkheden en een gevarieerd aanbod in de horecasector te hebben op Urk. Dit bevordert de verblijfsduur en zorgt voor hogere uitgaven in het dorp.

Uit de enquête onder bezoekers blijkt dat de bezoekers vaak slechts een middag (33,2 %) of een hele dag (32,7 %) op Urk verblijven. Van de bezoekers die meerdere dagen op Urk verbleven waren dit voornamelijk twee dagen (28,8 %) maar ook drie dagen (13,5 %). Indien er meer aanbod aan activiteiten wordt geboden op Urk, zal de bezoeker langer blijven en zal dit leiden tot meer inkomsten voor de gemeente Urk. Tevens is het van belang dat de detailhandel tussen de middag haar deuren opent, zodat de toerist ook op dat moment in de gelegenheid wordt gesteld om te winkelen op Urk.

Uiteraard ligt de verantwoording tot het starten van een verblijfsaccommodatie en/of horecabedrijf bij ondernemers (in spé). De rol van de gemeente hierin is met name faciliterend en regisserend. De faciliterende en regisserende rol betekent dat gemeente Urk er voor zorgt dat er duidelijke regelgeving en kaders zijn. Uitdaging hierbij is om de doorlooptijd van de planologische procedures zo kort mogelijk te houden. Belangrijk kader is de Structuurvisie, waarin gemeente Urk duidelijk de ontwikkelingsgebieden Noorderzand, Urkerbos en Urkervaart aangeeft voor de toeristisch-recreatieve sector. Ook de Wabo geeft (startende) ondernemers kaders mee voor het aanvragen van vergunningen.

De participerende rol van de gemeente Urk bestaat eruit dat zij beschikt over een bedrijfscontactfunctionaris waarbij ondernemers terecht kunnen voor hun vragen. Daarnaast heeft gemeente Urk een contract afgesloten met NORT voor de ondersteuning van de toeristisch-recreatieve ondernemers. NORT biedt ondernemers in deze sector workshops, masterclasses en/of werkexcursies aan en kan ondersteuning bieden bij productvernieuwing. Gezien de huidige landelijke ontwikkelingen en trends in de sector zullen de ondernemers met name aandacht moeten besteden aan:

• ➢

  Professionalisering sector

• ➢

  Duurzaamheid

• ➢

  Vergrijzing

• ➢

  Gebruik sociale media

• ➢

  Inspelen op bezoekersprofiel Urk

• ➢

  Samenwerking met elkaar en andere sectoren

SPEERPUNT 3: SAMENHANG EN DOELGROEPEN

Om de juiste (nieuwe) producten aan te bieden aan de toerist en recreant is het noodzakelijk om goed inzicht te hebben in de bezoekers die gemeente Urk aantrekt Welke doelgroep ontvangen wij en kunnen wij ons nog sterker profileren op deze doelgroep? Uit de enquête onder bezoekers blijkt dat met name echtparen hier komen in de leeftijdscategorie 46 tot 65+, vanuit de provincies Noord Holland, Overijssel en Gelderland.

Uit de analyse van postcodes van de bezoekers blijkt dat Urk met name bezocht wordt door mensen met het profiel uitbundig geel en gezellig lime. De 186 postcodes van de (Nederlands) geënquêteerden zijn door het bedrijf SMARTagent geanalyseerd. Uit de analyse van postcodes is gebleken dat de primaire doelgroep van de gemeente Urk bestaat uit bezoekers in de categorie "Uitbundig Geel & Gezellig knielt.

Recreanten in de gele belevingswereld zijn echte levensgenieters, ze houden van luxe en gemak en beschikken over iets meer budget dan gemiddeld. Zij recreëren sportief en actief, liefst samen met anderen. Gezellig lime recreanten zijn gewone, gezellige mensen die recreëren om zo even weg te zijn van de dagelijkse beslommeringen. Ze houden van fietsen of wandelen, en winkelen in de buurt Het moet niet exclusief en te duur zijn. De secundaire doelgroep van de gemeente Urk behoort tot de categorie "Ingetogen Aqua". Deze recreanten verdiepen zich graag in kunst en cultuur, willen nog volop meedoen met de maatschappij van vandaag en alle veranderingen die zij daarin zien. Deze recreanten houden ook wel van sportieve activiteiten. Voor de volledige beschrijving van de diverse groepen recreanten zie de bijlage.

Het is belangrijk om gezamenlijk onze promotie en marketing te richten op de verschillende (potentiële) doelgroepen die Urk bezoeken. De diverse gemeenten uit de Provincie Flevoland hebben imago-onderzoek naar de "vraagzijde" ook als speerpunt voor de komende periode op de agenda staan. Door een beter beeld te hebben van de groep mensen die Urk bezoekt of wil gaan bezoeken, kan de productontwikkeling effectiever plaats vinden.

SPEERPUNT 4: PRODUCTONTWIKKELING

Bij nieuw te ontwikkelen producten of diensten moet rekening gehouden worden met de trends (zie hoofdstuk A van de bijlagen). De consument maakt steeds vaker gebruik van internet en sociale media om te komen tot hun vakantiekeuze. Ondernemers moeten hierop inspelen en ook de Tourist Info Urk zal hier veel gebruik van moeten maken. Ook de vergrijzing en vraag naar luxe en gemak moeten door de ondernemers mee genomen worden bij de ontwikkeling van nieuwe producten en/of voorzieningen. Daarnaast dienen de nieuwe producten en diensten met name gericht te worden rondom de thema's Visserij, Cultuur & Historie of Water & Natuur. Uiteraard heeft het bedrijfsleven van Urk ook een belangrijke rol in het verder ontwikkelen en promoten van nieuwe producten. NORT en Toerisme Flevoland kunnen hierbij ondernemers en gemeente de nodige ondersteuning bieden.

Uit het beleidsonderzoek en de beleidsvisie komt naar voren dat gemeente Urk behoefte heeft aan meer evenementen op het water en een betere seizoensspreiding. Stichting Urk Promotie (SUP) houdt zich bezig met het initiëren, coordineren en ondersteunen van evenementen met een regionale uitstraling. SUP biedt evenementenorganisaties ondersteuning aan. SUP kan ook in nieuw op te zetten evenementen ondersteuning bieden. Uiteraard is hierbij wel een evenementenorganisatie nodig die aan de basis wil staan voor het opstarten van een nieuw evenement, dit zou bijvoorbeeld een roeivereniging of sportvereniging kunnen zijn. Gemeente Urk heeft binnen het evenementenbeleid een voorwaardenscheppende rol en gaat over de vergunningverlening. Daarnaast is het van belang om de evenementen goed verspreid over het gehele jaar te laten verspreiden. Afstemming tussen gemeenten onderling en versterking van elkaars evenementen is belangrijk. Provincie Flevoland heeft een betere afstemming van het aantal en soort evenementen ook als actiepunt op de agenda staan.

SPEERPUNT 5: GEBIEDSONTWIKKELING EN PROMOTIE

Gemeente Urk heeft een aantal gebieden die interessant zijn voor nadere studie omtrent het ontwikkelen van (meer) toeristische recreatieve doeleinden. Dit zijn: Urkerbos, Noorderzand en Urkervaart. In het Urkerbos is het Vakantiepark 't Urkerbos gelegen. Hier zijn nog meer recreatieve mogelijkheden. Het bestaan van het fietsroutenetwerk, de manege en Natuurspeelbos dienen meer uitgebuit te worden. Daarnaast is rond het gebied aan het Noorderzand het creëren van een Sportboulevard genoemd. Het bieden in dit gebied van meer sportfaciliteiten, naast het huidige zwembad, zal zowel de eigen bewoner als ook de toerist een mooie gelegenheid voor recreatie bieden. Er zal verder onderzoek moeten worden gedaan naar deze gebieden.

Promotie van Urk als toeristische gemeente wordt verzorgd door Stichting Urk Promotie (SUP). SUP verzorgd deelname aan beurzen, foldermateriaal en een website die up-to-date is. Tourist Info Urk (TIU) dient zorg te dragen voor een juiste informatievoorziening aan de bezoekers op Urk. Daarnaast is tegenwoordig vaak sprake van gebiedspromotie. Niet per lokale bestemming, maar meer als omliggend gebied wordt toeristische promotie gedaan. Denk aan slogans als: Twente jezelf. Ook in Flevoland wordt uitvoering gegeven aan de profilering van toeristisch Flevoland. Toerisme Flevoland is een organisatie die provincie, gemeente en ondernemers ondersteunt bij de toeristische promotie van de regio.

Gemeente Urk is reeds een samenwerking aangegaan met gemeente Enkhuizen en zal ook met gemeente Noordoostpolder het toeristisch product gezamenlijk gaan promoten. Aangezien er diverse partijen verantwoordelijk zijn omtrent de toeristische sector is het belangrijk om gezamenlijk op te trekken in zowel uitvoeringsplannen maken als ook met betrekking tot communicatie en financiën.

Kortom de gemeente stimuleert het toeristisch-recreatief ondernemerschap, mits dit pas binnen het beleid en de financiële kaders.

4.2. Overzicht actiepunten voor uitvoeringsprojecten 2012-2015

4.3. FINANCIËN

Gemeente Urk verstrekt € 40.000 per jaar subsidie aan Stichting Urk Promotie voor het verzorgen van de promotionele activiteiten. De taken en subsidiering van SUP zijn vastgelegd voor de jaren tot en met 2014 middels een prestatiecontract met de gemeente Urk. De toeristische informatievoorziening wordt op Urk verzorgd door Tourist Info Urk (TIU). De TIU ontvangt hiervoor een subsidie van € 25.000. Tevens heeft gemeente Urk jaarlijks een bedrag gereserveerd van bijna € 4.000 voor onderhoud aan het fietsroutenetwerk. Daarnaast is er een bedrag van € 3.000 opgenomen in de begroting voor het contract (2011-2013)met NORT Flevoland voor ondersteuning aan de toeristische sector.

Er zijn geen structurele budgetten beschikbaar voor verdere ondersteuning van de toeristische sector. Incidentele subsidies worden bekostigd vanuit het economische budget bedrijfsacquisitie. Indien gemeente Urk de toeristische sector wenst te versterken zullen extra financiële middelen beschikbaar gesteld dienen te worden. Deze kunnen dan ingezet worden voor het ingang zetten van projecten die passen binnen de bovengeschetste beleidsstrategie. Bekostiging van de algemene infrastructuur, zoals bestrating en groenvoorziening etc. dienen vanuit de reguliere budgetten bekostigd te worden.

Voor uitvoeringsplannen voor stimulering van de toeristische sector zal dus in eerste instantie gestart dienen te worden met een activiteitenbudget vanuit de kostenplaats bedrijfsacquisitie en vreemdelingenverkeer. Voor een primitieve begroting verwijzen wij u naar de bijlage. Voor een uitwerking van voorgestelde Uitvoeringsprojecten verwijzen wij naar de aparte : Startnotitie Meerjaren Uitvoeringsprogramma 2012-2015.

Daarnaast zal met name vanuit het bedrijfsleven zelf geïnvesteerd dienen te worden in de toeristische sector. Voor grote projecten, zoals het aanleggen van het plankier en onderhoud palenscherm, zullen subsidies nodig zijn vanuit Rijk en/of Provincie. Belangrijke mogelijkheid hierbij is het inzetten van de Zuiderzeelijn-gelden. Voor deze ZZL-gelden kunnen majeure projecten worden ingediend die bijdragen aan ruimtelijk-economische versterking Noordelijk Flevoland en economische transitie. Toerisme is een van de speerpunten binnen de programmalijn van de ZZL-gelden.

4.4. COMMUNICATIE

Deze nota Toerisme & Recreatie is tot stand gekomen door zowel bronnenonderzoek als ook veldonderzoek. De conceptnota is regelmatig met de klankbordgroep, met vertegenwoordigers vanuit KvK, NORT, SUP en Toerisme Flevoland besproken. De conceptnota is vervolgens middels een interactieve openbare bijeenkomst eveneens besproken. Een gespreksverslag vindt u in de bijlage. De definitieve nota zal duidelijk openbaar gecommuniceerd worden. Daarnaast zullen ondernemers en overige belanghebbenden een exemplaar toegestuurd krijgen.

Voor de verdere uitvoering zal in 2012, na vaststelling van de nota, met een werkgroep gewerkt gaan worden tot het verder uitwerken van een gedetailleerd uitvoeringsprogramma, in aansluiting op het geschetste ontwikkelingsperspectief van deze nota. Toeristisch Urk zal producten bieden die passen bij de thema's Visserij, Cultuur en Natuur.

Deze Nota Toerisme en Recreatie geeft de beleidsvisie weer voor de toeristisch-recreatieve sector voor de komende jaren. In september 2011 is een nulmeting en enquête gehouden onder de toeristen op Urk. Daarnaast is er voor deze beleidsnota een bronnenonderzoek gehouden. In de bijlagen vindt u het beleidsonderzoek terug dat ten grondslag heeft gelegen aan de beleidsvisie uit deze nota. Hieruit blijkt onder andere dat de sterke punten van Urk zijn gelegen in het authentieke karakter, de ligging aan het IJsselmeer en haar naamsbekendheid als vissersdorp. De vuurtoren, de haven, het vissersmonument en het museum worden veel bezocht. Zwakke punten liggen met name in de infrastructuur: slechte bewegwijzering, geen fraaie binnenkomst tot het dorp, veel geparkeerde auto's in het oude dorp. Bij de ontwikkeling van een toeristisch product is het tevens belangrijk te kijken naar de ontwikkelingen in beleid en de ontwikkelingen in de markt Vanuit al deze gegevens tezamen zijn de visie, ambitie, de doelstelling en beleidsstrategie geformuleerd, zoals in hoofdstuk twee wordt beschreven.

De aanwezige potenties rondom Visserij, Cultuur & Historie, Water & Natuur moeten in samenhang met elkaar ontwikkeld worden. Er dient een netwerk van toeristisch-recreatieve bedrijven en/of arrangementen te ontstaan dat past bij de gewenste uitstraling van Urk. Bij het ontwerpen van uitvoeringsprogramma's om toerisme op Urk te versterken zal gemeente Urk haar imago moeten versterken door zich te richten op de 3 bovengenoemde thema's, Daarbij dienen de volgende speerpunten steeds onder de aandacht te worden genomen:

Speerpunt 1: Versterking en ontwikkeling van de toeristisch-culturele infrastructuur

De oude dorpskern dient zich duidelijker te onderscheiden van overige dorpen in Nederland en een goede infrastructuur te bieden zowel aan bewoners als toeristen. Het is belangrijk om de Cultuur & Historie weer zichtbaar te maken voor de toeristen. Scheepswerf Metz en het palenscherm behoren tot het cultureel erfgoed van Urk en dienen derhalve behouden te blijven. Zij dienen een belangrijke plaats te krijgen bij de promotie en productontwikkeling van het "toeristisch product" Urk. Voor de realisering van grote projecten, zoals het aanleggen van de historische steiger en de renovatie van het palenscherm, zullen subsidies nodig zijn vanuit Rijk en/of Provincie. Belangrijke mogelijkheid hierbij is het inzetten van de Zuid erzeelijn-gelden.

De beleving rondom "Water & Natuur" en "Visserij" kan eveneens versterkt worden. Urk kan zich profileren door meer evenementen op het water aan te bieden. Urk kan rondom het thema "Natuur" het nieuwe fietsroutenetwerk en het Natuurspeelbos dat in 2012 gerealiseerd wordt onder toeristen en recreanten promoten. Laat de toerist kennis maken met de visserij, zowel in de historische vormen als ook in de huidige bedrijfstak. Er dient voldoende parkeerruimte te zijn voor zowel bewoners als toeristen.

Speerpunt 2: Ondersteunen en stimuleren toeristisch ondernemerschap

Er is weinig aanbod van verblijfsaccommodatie op Urk. De accommodatieverstrekkers die aanwezig zijn op Urk betreffen met name bed&breakfast/pensions van 2 sterren niveau. Daarnaast zijn er relatief weinig restaurants aanwezig in het midden- en hogere segment en is er veel aanbod van snackbars. Om meer inkomsten uit toerisme te genereren is het van belang om voldoende verblijfsmogelijkheden en een gevarieerd aanbod in de horecasector te bieden op Urk. Verdere professionalisering en een kwaliteitsslag maken is nodig voor de toeristisch-recreatieve sector op Urk om verder te kunnen groeien. Uiteraard ligt de verantwoording tot het starten of verbeteren van een verblijfsaccommodatie en/of horecabedrijf bij ondernemers (in spé). De rol van de gemeente hierin is met name faciliterend en regisserend. Bij het bieden van ondersteuning aan ondernemers kunnen de organisaties Kamer van Koophandel, SUP, NORT en Toerisme Flevoland een belangrijke rol spelen. Gezien de huidige landelijke ontwikkelingen en trends dient aandacht besteed te worden aan ondersteuning op het gebied van: duurzaamheid, gebruik sociale media, inspelen op bezoekersprofiel Urk en samenwerking met andere sectoren.

Speerpunt 3: Samenhang en doelgroepen

Om de juiste (nieuwe) producten aan te bieden aan de toerist en recreant is het noodzakelijk om goed inzicht te hebben in de bezoekers die gemeente Urk aantrekt. Welke doelgroep ontvangen wij en kunnen wij ons nog sterker profileren op deze doelgroep? Uit de enquête onder bezoekers blijkt dat met name echtparen hier komen in de leeftijdscategorie 46 tot 65+, vanuit de provincies Noord Holland, Overijssel en Gelderland. Uit de analyse van postcodes blijkt dat Urk met name bezocht wordt door mensen met het profiel uitbundig geel en gezellig lime.

Recreanten in de gele belevingswereld zijn echte levensgenieters, ze houden van luxe en gemak en beschikken over iets meer budget dan gemiddeld. Zij recreëren sportief en actief, liefst samen met anderen. Gezellig lime recreanten houden van fietsen of wandelen, en winkelen in de buurt. Het moet echter niet te duur en/of exclusief zijn. De secundaire doelgroep van de gemeente Urk behoort tot de categorie „Ingetogen Aquard. Deze recreanten verdiepen zich graag in kunst en cultuur.

Speerpunt 4: Productontwikkeling

Bij nieuw te ontwikkelen producten of diensten moet rekening gehouden worden met de trends. De consument maakt steeds vaker gebruik van internet en sociale media om te komen tot hun vakantiekeuze. Ondernemers moeten hierop inspelen en ook de Tourist Info Urk zal hier veel gebruik van moeten maken. Ook de vergrijzing en vraag naar luxe en gemak moeten door de ondernemers mee genomen worden bij de ontwikkeling van nieuwe producten en/of voorzieningen. Een goede slechtweervoorziening ontbreekt op Urk. Provincie Flevoland wil economische groei stimuleren op het gebied van Toerisme en Recreatie. Beoogd wordt om een koppeling tussen toerisme en cultuur te bevorderen. Gemeente Urk dient in haar projectvorming ter stimulering van toerisme hier op in te haken. Nieuwe producten en diensten moeten ingericht worden rondom de thema's Visserij, Cultuur & Historie of Water & Natuur. De bezoeker moet van dichtbij de sfeer van de visserij, cultuur en natuur van Urk kunnen proeven en beleven.

Speerpunt 5: Gebiedsontwikkeling en gebiedspromotie

Gemeente Urk heeft een aantal gebieden die interessant zijn voor nadere studie omtrent het ontwikkelen van (meer) toeristische recreatieve doeleinden. Dit zijn: Urkerbos, Noorderzand en Urkervaart. Er zal verder onderzoek moeten worden gedaan naar deze gebieden. Samenwerking met de gemeente Noordoostpolder, onder andere op het gebied van promotie toeristisch product Nagele-Urk-Schokland (de zgn. Cultuurhistorisch driehoek) biedt een unieke kans om dit gebied wereldwijd te promoten. Een eerste start wordt gemaakt met het gezamenlijk promoten van Urk en Enkhuizen. In de komende jaren dient deze samenwerking verder uitgebreid te worden in productontwikkeling en het gezamenlijk organiseren van bepaalde (water)evenementen. Zoals uit deze nota blijkt is het belangrijk om de elementen rondom cultuur, water en visserij te versterken, zodat Urk zich beter toeristisch kan profileren. Naast gebiedspromotie zal ook de plaatselijk promotie door Stichting Urk Promotie belangrijk blijven.