| Organisatie | Alblasserdam |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Nota Waardering en Afschrijving vaste activa (2017) Gemeente Alblasserdam |
| Citeertitel | Nota Waardering en Afschrijving vaste activa (2017) Gemeente Alblasserdam |
| Vastgesteld door | college van burgemeester en wethouders |
| Onderwerp | financiën en economie |
| Eigen onderwerp |
Geen
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 31-03-2022 | Nieuwe regeling | 19-12-2017 |
Op grond van artikel 212 van de Gemeentewet stelt de raad bij verordening de uitgangspunten voor het financiële beleid en beheer vast. Dit heeft gestalte gekregen in de "Financiële Verordening" van de gemeente Alblasserdam. Deze verordening is door de gemeenteraad op 9 december 2014 vastgesteld. In artikel 9 van deze verordening is bepaald dat het college in een nota "Waardering en afschrijving" de regels voorstelt die zij wil hanteren voor de waardering en afschrijving van vaste activa.
Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording (BBV)
In 2014 heeft een door de VNG ingestelde adviescommissie een rapport uitgebracht over de vernieuwing van het BBV. In 2015 zijn de adviezen uitgewerkt en de voorgestelde benodigde wijzigingen gepubliceerd. Dit heeft geleid tot een wijzigingsbesluit vernieuwing BBV dat op 17 maart2016 is gepubliceerd. De wetswijziging is van toepassing vanaf begrotingsjaar 2017. Daarnaast publiceert de commissie BBV regelmatig vragen en antwoorden.
De belangrijkste wijzigingen met (financiële) impact op de begroting 2017 betreffen:
In de begroting 2017 zijn de waarderingsgrondslagen aangepast op grond van de gewijzigde wet- en regelgeving. Bij vaststelling van de begroting 2017 op 8 november 2016 heeft de gemeenteraad besloten een stelselwijziging voor vervangingen in de openbare ruimte toe te passen en deze te verwerken in de jaarrekening 2016 (per 1 januari 2016). In deze nota zijn de door uw raad vastgestelde aanpassingen verwerkt. Deze nota vervangt de huidige Nota Waardering en Afschrijving die in 2005 door de gemeenteraad is vastgesteld.
Investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut
Voor het beheer van de openbare ruimte heeft de gemeente Alblasserdam tot nu toe een voorziening groot onderhoud ingesteld. Daarbij werd de gehele openbare ruimte (van gevel tot gevel) in Alblasserdam gezien als één actief. De vervanging van onderdelen van dit actief, bijvoorbeeld de vervanging van een weg, de openbare verlichting en/of het openbaar groen werd gezien als uitgaven bedoeld om de openbare ruimte (als afzonderlijk actief) in stand te houden. De hiervoor genoemde aanscherpingen in de verslaggevingsrichtlijnen staan het samenvoegen van voorzieningen groot onderhoud voor verschillende kapitaalgoederen, zoals wegen, groen, openbare verlichting, bruggen etc. tot één voorziening groot onderhoud openbare ruimte (als ware de openbare ruimte één actief) niet meer toe. Nota waardering en afschrijving vaste activa (2017) Gemeente Alblasserdam 2
Vervangingen van wegen, groen, openbare verlichting, bruggen etc. kan niet meer worden gezien als groot onderhoud aan het actief 'openbare ruimte'. Vervangingen van deze afzonderlijke typen activa moeten op grond van het BBV worden geactiveerd en afgeschreven. In de jaarrekening 2016 van de gemeente Alblasserdam is hiervoor een stelselwijziging toegepast.
Bij deze stelselwijziging zijn onder meer de volgende uitgangspunten gehanteerd:
De uitgangspunten van deze nieuwe systematiek zijn in detail uitgewerkt in deze nieuwe Nota Waardering en Afschrijving vaste activa.
De nota Waardering en Afschrijving is primair bedoeld als kader stellend instrument voor de raad. De verslaggevingsregels voor waardering en afschrijving van vaste activa zijn vastgelegd in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en gezaghebbende uitspraken van de Commissie BBV.
In het schema op pagina 3 zijn de spelregels volgens de huidige wet- en regeling weergegeven. De oranje vlakken geven aan waar de wet- en regelgeving keuzemogelijkheden toestaat. In deze nota hebben wij de keuzen die de gemeente Alblasserdam hierin heeft gemaakt verder uitgewerkt. De verplichte zaken uit de wet- en regeling zijn in deze nota niet uitgebreid uitgewerkt. De relevante artikelen en bepalingen uit de huidige wet- en regelgeving (november 2017) zijn in bijlage 2 bij deze nota opgenomen.
Investeringen, vervangingsinvesteringen en groot onderhoud
Het onderscheid tussen (vervangings-)investeringen en onderhoudsuitgaven is relevant voor de wijze waarop de uitgaven in de begroting en jaarrekening moeten of mogen worden verwerkt.(Vervangings-)investeringen moeten worden geactiveerd en groot onderhoud komt of ten laste van een voorziening of ineens ten laste van de exploitatie.
Naast een nieuwe investering is bij een bestaand actief ook sprake van een investering indien de gemaakte kosten:
Wanneer kosten worden gemaakt ten behoeve van het behoud van de oorspronkelijke kwaliteit en levensduur van een actief, dan is sprake van onderhoud.
Gemeenten kunnen bij (vervangings-)investering kiezen of de componentenbenadering wel of niet wordt toegepast. De componentenbenadering houdt in dat verschillende samenstellende delen van een materieel vast actief afzonderlijk worden afgeschreven op basis van het individuele waardeverloop van die delen.
De toepassing van de componentenbenadering kan worden geïllustreerd aan de hand van het verkrijgen van een kantoorpand. Het pand kan bijvoorbeeld worden opgedeeld in de volgendecomponenten:
Een andere mogelijkheid is de componentenbenadering niet toe te passen. Dan wordt het pand opgedeeld in:
De vervanging van verwarmings- en liftinstallaties (na 15 / 30 jaar) wordt dan als groot onderhoud aangemerkt. De uitgaven van dit groot onderhoud wordt dan niet geactiveerd. Via het vormen van een voorziening groot onderhoud kunnen de kosten van toekomstig (groot) onderhoud gelijkmatig in de tijd worden gespreid. De kosten van groot onderhoud kunnen ook ineens bij vervanging ten laste van de exploitatie worden verwerkt. In dat geval kunnen grote pieken ontstaan in de lasten.
Economisch en maatschappelijk nut
Conform artikel 35 en 59 van het BBV worden investeringen onderscheiden in:
a) Investeringen met een economisch nut
Investeringen hebben economisch nut indien ze verhandelbaar zijn (er een markt voor is) en/of indien ze kunnen bijdragen aan het genereren van middelen, bijvoorbeeld door het vragen van rechten, heffingen, leges of prijzen.
b) Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut
Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut genereren geen middelen, maar vervullen wel duidelijk een publieke taak. Het betreft investeringen in bijvoorbeeld wegen, water en groenvoorzieningen.
2. Investeringen en vervangingsinvesteringen
Op pagina 3 in deze nota is uitgelegd wat de componentenbenadering is. Gemeenten hebben een keuze om deze benadering wel of niet toe te passen voor een bepaald actief. Deze paragraaf beschrijft voor welke activa de gemeente Alblasserdam de componentenbenadering toepast.
De gemeente Alblasserdam past voor wegen en parkeren als volgt de componentenbenadering toe:
De commissie BBV doet de aanbeveling om in de financiële verordening (of een nadere uitwerking daarvan) op grond van artikel 212 van de Gemeentewet op te nemen dat voor het activeren van investeringen aan tenminste één van de, of aan beide, criteria moet worden voldaan:
De gemeente Alblasserdam hanteert een minimum bedrag voor een investering van € 25.000.
Uitgaven met een lager bedrag worden ten laste van de exploitatie geraamd en verantwoord. In bijlage 1 is per soort actief op grond van de totale vervangingswaarde van het bezit (stand en prijspeil 2016) en de aantallen een toelichting / opmerking opgenomen over of de vervangingswaarde al dan niet naar verwachting kleiner is dan € 25.000.
De commissie BBV doet de aanbeveling om in de financiële verordening op te nemen wanneer met het afschrijven van een nieuw kapitaalgoed wordt begonnen. Er kunnen verschillende methodenworden toegepast:
De gemeente Alblasserdam heeft er voor gekozen met afschrijven te starten in het begrotingsjaar dat volgt op het jaar waarin het kapitaalgoed gereedkomt/verworven wordt.
Nieuwe systematiek beheer openbare ruimte
In de nieuwe systematiek gaan wij vervangingen van wegen, groen, openbare verlichting, recreatievoorziening in de openbare ruimte ‘activeren en afschrijven’. De levensduren van de verschillende typen activa zijn ingeschat rekening houdend met de werkwijze in de praktijk en onderling op elkaar afgestemd.
De levensduren voor wegen en parkeren, waarbij wij de componentenmethode toepassen, zijn als volgt ingeschat:
De levensduren voor groen, openbare verlichting, recreatieve voorzieningen etc., die wij in de nieuwe systematiek activeren en afschrijven, zijn opgenomen in bijlage 1A.
Voor wegen werd in de oude systematiek uitgegaan van een gemiddelde vervanging na 35 jaar. Voor vervangingen van de fundering wordt nu dezelfde levensduur gehanteerd als voor riolering (60 jaar).
Voor de levensduur van rioolconstructies wordt het laatst vastgestelde Gemeentelijk Rioleringsplan als uitgangspunt gehanteerd. Het GRP is het laatst vastgesteld voor de periode 2015-2018.
De levensduren voor rioolconstructies zijn, op grond van het laatst vastgestelde GRP, als volgt ingeschat:
De gemeente Alblasserdam heeft in het verleden een gebruikelijke levensduur gehanteerd van 40 jaar voor bedrijfs- en schoolgebouwen. Tegenwoordig is afhankelijk van de aard van de constructie en materialen een levensduur van gebouwen van 60 jaar1 al vaker gebruikelijk.
De gemeente Alblasserdam hanteert voor nieuwbouw van bedrijfs- en schoolgebouwen een levensduur van 60 jaar, tenzij hier gemotiveerd van wordt afgeweken.
Vervangingsplan materieel buitendienst
Er is een meerjarig vervangingsplan materieel (voertuigen, tractoren, machines, e.d.) buitenruimte opgesteld. In de Perspectiefnota 2018 zijn de financiële effecten op de kapitaallasten verwerkt in de begroting en het meerjarenperspectief. De economische levensduur van het materieel varieert van 5 tot 15 jaar.
De levensduren voor de overige typen activa zijn niet gewijzigd ten opzichte van de vorige nota. In bijlage 1B zijn de levensduren voor de overige veel voorkomende type activa opgenomen.
2.6. Inzet reserve voor dekking kapitaallasten
In de vorige systematiek dekten wij de kapitaallasten van enkele specifieke activa, zoals Landvast, deels uit een reserve kapitaallasten.
Nieuwe systematiek beheer openbare ruimte
Het effect van de nieuwe systematiek (en stelselwijziging in de jaarrekening 2016) is dat de jaarlijkse storting in de voorziening onderhoud is vervallen voor de activa die in de nieuwe systematiek worden geactiveerd. De kapitaallasten van de nieuwe investeringen zullen in de komende 60 jaar oplopen tot het langjarig gemiddelde. In de toekomst kunnen 'pieken' in de kapitaallasten ontstaan wegens relatief veel vervangingen van gebouwen, wegen, groen, openbare verlichting etc. in een beperkte periode. In de eerste jaren zal vanwege het 'opnieuw' opbouwen van kapitaallasten voor de typen activa in de openbare ruimte nog geen sprake van een piek.
Voor een solide financieel beleid is het van belang om deze toekomstige pieken op te kunnen vangen binnen een structureel sluitende begroting.
Om deze pieken binnen een structureel sluitende begroting op te kunnen vangen is bij de stelselwijziging in de jaarrekening 2016 een nieuwe reserve instandhouding voorzieningenniveau ingesteld.
Deze nieuwe reserve instandhouding voorzieningenniveau heeft als doel:
Enkele uitgangspunten voor deze reserve instandhouding voorzieningenniveau zijn:
Als in tijden van 'boven' gemiddelde kapitaallasten onvoldoende ruimte in de begroting beschikbaar is en dus een 'structureel niet sluitende begroting' ontstaat, dan kan een bijdrage uit de reserve worden opgenomen in de begroting om de 'boven' gemiddelde kapitaallasten (deel boven de gemiddelde kapitaallasten) te dekken binnen een structureel sluitende begroting.
Instandhouding voorzieningenniveau komende 10-20 jaar
Bij de begroting 2017 zijn een aantal analyses uitgevoerd om te beoordelen welk bedrag bij de stelselwijziging (in de jaarrekening 2016) direct in de reserve gestort dient te worden om een financieel solide beleid te waarborgen voor de komende 10-20 jaar. Nota waardering en afschrijving vaste activa (2017) Gemeente Alblasserdam 8
De volgende analyses zijn uitgevoerd:
Bij het vaststellen van de begroting 2017 en het besluit van de stelselwijziging in de jaarrekening 2016 heeft de gemeenteraad op basis van deze analyses besloten een bedrag van € 3,8 miljoen aan te houden als beginstand voor de nieuwe reserve instandhouding kapitaalgoederen. De spelregels voor mutaties in deze reserve worden nader uitgewerkt in de geactualiseerde nota reserves en voorzieningen.
In paragraaf 1.1. van deze nota is toegelicht dat de gemeente Alblasserdam op grond van de wijzigingen in de verslaggevingsregels een stelselwijziging heeft toegepast in de jaarrekening 2016. Onderdeel van deze stelselwijziging was dat de voorziening beheer openbare ruimte is vervallen, omdat een voorziening groot onderhoud voor de openbare ruimte als één geheel niet meer is toegestaan. Voor baggeren blijft de gemeente Alblasserdam wel een voorziening groot onderhoud hanteren.
De gemeente Alblasserdam heeft voor de volgende twee typen activa een voorziening groot onderhoud ingesteld:
Voor deze typen activa is een meerjarig beheerplan vastgesteld. In het beheerplan is de verwachte planning van groot onderhoudswerkzaamheden voor de komende jaren in beeld gebracht. Op grond van deze geplande onderhoudswerkzaamheden, de inschatting van de kosten en de beginstand van de voorziening groot onderhoud aan het begin van de periode is vastgesteld of de jaarlijkse stortingen de voorziening toereikend is. De voorziening mag op grond van de verslaggevingsregels niet negatief worden.
Jaarlijks voeren wij bij de jaarrekening een analyse uit op de verschillen tussen de begrote bestedingen en de gerealiseerde bestedingen. Op grond van de uitkomsten van deze analyse wordt de meerjarenraming volgens het beheerplan in de begroting bijgesteld.
In de begroting 2018 is het verwachte verloop van de voorzieningen groot onderhoud voor de jaren 2018 tot en met 2021 opgenomen.
Bijlage 1A Nieuwe systematiek beheer openbare ruimte: typen activa en levensduren
Bijlage 2 Relevante artikelen uit Besluit Begroting en Verantwoording
Geldend op 9-11-2017 (vanaf 14-4-2016)
Onder de vaste activa worden afzonderlijk opgenomen de immateriële, de materiële en de financiële vaste activa.
In de balans worden onder de immateriële vaste activa afzonderlijk opgenomen:
In de balans worden onder de financiële vaste activa afzonderlijk opgenomen:
In de toelichting op de balans wordt aangegeven volgens welke methoden de afschrijvingen worden berekend.
De aard en omvang van de aangebrachte dan wel geraamde waardeverminderingen van de leningen en vorderingen, bedoeld in artikel 63, achtste lid, van de vaste activa, bedoeld in artikel 65, eerste lid, en van de deelnemingen en voorraden, bedoeld in artikel 65, tweede lid, worden in de toelichting op de balans opgenomen. Nota waardering en afschrijving vaste activa (2017) Gemeente Alblasserdam 15
In de toelichting op de balans wordt vermeld:
Kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief kunnen worden geactiveerd indien:
Bijdragen aan activa in eigendom van derden kunnen worden geactiveerd, indien:
De vervaardigingsprijs omvat de aanschaffingskosten van de gebruikte grond- en hulpstoffen en de overige kosten, welke rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. In de vervaardigingsprijs kunnen voorts worden opgenomen een redelijk deel van de indirecte kosten en de rente over het tijdvak dat aan de vervaardiging van het actief kan worden toegerekend; in dat geval vermeldt de toelichting dat deze rente is geactiveerd.
Slechts om gegronde redenen mogen de afschrijvingen geschieden op andere grondslagen dan die welke in het voorafgaande begrotingsjaar zijn toegepast. De reden van de verandering wordt in de toelichting op de balans uiteengezet. Tevens wordt inzicht gegeven in haar betekenis voor de financiële positie en voor de baten en de lasten aan de hand van aangepaste cijfers voor het begrotingsjaar of voor het voorafgaande begrotingsjaar.