| Organisatie | Vijfheerenlanden |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Jaarverslag 2021 & Uitvoeringsprogramma 2022 Vergunningen, Toezicht en Handhaving Wabo |
| Citeertitel | Jaarverslag 2021 & Uitvoeringsprogramma 2022 |
| Vastgesteld door | college van burgemeester en wethouders |
| Onderwerp | bestuur en recht |
| Eigen onderwerp |
Geen
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 19-03-2022 | nieuwe regeling | 08-03-2022 |
Op 22 juni 2021 is het VTH-beleidskader 2021-2024 vastgesteld. Hierin is het kader geschetst waarbinnen uitvoering wordt gegeven aan alle VTH-taken. Zowel op het gebied van de Wabo-thuistaken als de milieutaken. Deze benadering is nieuw en bevordert integraal werken en maatwerk.
In het jaarverslag zijn de resultaten van 2021 benoemd en zijn lessen getrokken. De lessen / verbeterpunten zijn in het uitvoeringsprogramma 2022 verwerkt. Het taakveld milieu, belegd bij de Omgevingsdienst regio Utrecht (ODRU), maakt ook onderdeel uit van dit document zodat de thuistaken (bouwen etc.) en de milieutaken beter op elkaar zijn aan te sluiten. Dit jaar is hiervoor een productblad milieu toegevoegd.
In de productbladen is per activiteit toelichting gegeven op o.a. de doelstellingen en de relatie met het VTH-beleidskader.
Dit document bevat het jaarverslag 2021 over de uitvoering van de gemeentelijke taken op het gebied van vergunningen, toezicht en handhaving (VTH) en het uitvoeringsprogramma 2022 voor deze taken in de vorm van een reeks productbladen.
Op basis van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en het daarop gebaseerde Besluit omgevingsrecht (Bor) is het wettelijk verplicht om integraal beleid, een jaarverslag en een uitvoeringsprogramma op het gebied van vergunningen, toezicht en handhaving (VTH) vast te stellen. Het jaarverslag en het uitvoeringsprogramma zijn in één document gevat. Dit omdat het uitvoeringsprogramma mede wordt bepaald door de resultaten uit het jaarverslag. Hierbij is gebruik gemaakt van het regionale format.
In het VTH-beleidskader 2021-2024 is ervoor gekozen om de big-8 beleidscyclus te volgen. Het jaarverslag en het uitvoeringsprogramma vormen het operationele deel (in de afbeelding de onderste ring).
Het jaarverslag is een terugblik op het afgelopen jaar. Hierin worden de resultaten benoemd van de doelstellingen uit het uitvoeringsprogramma 2021. Voorts worden de doelen geëvalueerd. Verbeterpunten worden meegenomen naar het uitvoeringsprogramma 2022.
In het uitvoeringsprogramma wordt beschreven hoe de gemeente in 2022 uitvoering geeft aan haar VTH-beleid.
In het jaarverslag en uitvoeringsprogramma ligt het accent op de ‘wabo thuistaken’ (zoals ‘bouwen’ en ‘planologisch gebruik’). De milieutaken zijn bij de ODRU ondergebracht. Hiervoor wordt separaat een jaarverslag en een uitvoeringsprogramma opgesteld. Toch maakt milieu onderdeel uit van dit document zodat de taakvelden beter op elkaar kunnen worden afgestemd. Dit bevordert integraal werken en maatwerk. Dit jaar is hiervoor een productblad milieu toegevoegd. Hoofddoel is: het behouden en bevorderen van een gezonde en duurzame leefomgeving voor iedereen, waarbij vanuit een positieve grondhouding initiatieven en ontwikkelingen worden behandeld, vraagstukken integraal worden benaderd en eigen verantwoordelijkheid en naleefgedrag van inwoners en bedrijven worden gestimuleerd.
In hoofdstuk 2 staat beschreven welke VTH-taken binnen de scope van de beleids- en uitvoeringscyclus vallen, wie deze taken uitvoert en welke ontwikkelingen er binnen het VTH-vakgebied zijn.
Hoofdstuk 3 schetst de personele en financiële borging.
Hoofdstuk 4 bevat de grote lijnen van het jaarverslag 2021 en hoofdstuk 5 het uitvoeringsprogramma 2022.
In de productbladen wordt per activiteit toelichting gegeven op o.a. de doelstellingen en de relatie met het VTH-beleidskader. De productbladen staan in bijlage 1.
Het Besluit omgevingsrecht (Bor) en de Ministeriële regeling omgevingsrecht (Mor) verplichten afstemming met en bekendmaking van het uitvoeringsprogramma aan betrokken bestuursorganen en strafrechtelijke partners. Het vastgestelde uitvoeringsprogramma zal worden toegezonden aan de betrokken handhavingspartners. Denk hierbij aan de Omgevingsdienst regio Utrecht, de Veiligheidsregio Utrecht, de provincie Utrecht en de politie. In het VTH-beleidsplan 2021-2024 zijn de samenwerkingspartners uitgebreid beschreven.
1.3. Interbestuurlijk toezicht
De provincie Utrecht beoordeelt jaarlijks vanuit het interbestuurlijk toezicht (IBT) de uitvoering van een aantal (medebewind)taken van de gemeente Vijfheerenlanden. Naast het financiële toezicht gaat het onder andere om toezicht op het gebied van het omgevingsrecht. Om de provincie het toezicht uit te kunnen laten oefenen heeft de gemeente informatie verstrekt. Op basis daarvan heeft de provincie beoordeeld of de uitvoering aan de daaraan gestelde eisen voldoet. De provincie hanteerde daarbij de volgende beoordelingen: ‘niet adequaat’, ‘redelijk adequaat’ en ‘adequaat’.
Het onderdeel vergunningverlening, toezicht en handhaving is beoordeeld als 'redelijk adequaat'. De onderdelen ruimtelijke ordening en monumenten & archeologie zijn beoordeeld als ‘adequaat’. De beoordeling houdt in dat voor het onderdeel vergunningverlening, toezicht & handhandhaving grotendeels wordt voldaan aan de wettelijke vereisten. Bijlage 2 bevat de reactie van het college van burgemeester en wethouders op de verbeterpunten, deze is op 19 mei 2021 aan de gemeenteraad gestuurd.
De uitvoering van de VTH-taken vloeit voort uit de wettelijke plichten en bevoegdheden die de gemeente heeft. De thuistaken zijn de op wetgeving gebaseerde activiteiten op grond van artikel 2.1 en 2.2 van de Wabo met uitzondering van de activiteit milieu. Denk hierbij aan het bouwen van het bouwwerk, het afwijken van het bestemmingsplan en het kappen van een boom. De Wabo-thuistaken zijn ondergebracht bij de teams ‘Vergunningen’ en ‘Toezicht & Handhaving’. Deze teams maken deel uit van het overkoepelende taakveld ‘Fysieke Leefomgeving’. De regisseur VTH zorgt voor de afstemming tussen de teams.
Een gemeente is bij wet verplicht om een deel van de Wabo-taken milieu onder te brengen bij een omgevingsdienst. De omgevingsdienst voert de Wabo-taken milieu in mandaat uit voor de aangesloten gemeenten. Vijfheerenlanden is aangesloten bij de Omgevingsdienst regio Utrecht (hierna ODRU). De taken van de ODRU zijn grofweg te verdelen in ‘Vergunningen en meldingen’, ‘Toezicht en handhaving’ en ‘Expertise & advies’.
De ODRU behandelt bijvoorbeeld alle sloopmeldingen (inclusief asbestsaneringen) en alle meldingen in het kader van het Activiteitenbesluit. Het toezicht hieromtrent wordt ook door de ODRU verzorgd.
De samenwerkingsafspraken tussen de ODRU en de gemeente liggen vast in een dienstverleningsovereenkomst. De ODRU rapporteert ieder kwartaal en ook jaarlijks over de voortgang van de uitvoering van haar taken voor de gemeente. Ook stelt de ODRU jaarlijks in overleg met de gemeente een uitvoeringsprogramma (UVP) op. Het uitvoeringsprogramma 2022 is op 21 december 2021 door het college van B&W vastgesteld.
De ODRU maakt voor alle gemeenten één jaarverslag met daarin een korte toelichting per gemeente. Het jaarverslag wordt door het algemeen bestuur van de ODRU vastgesteld en daarna naar de gemeenten gestuurd. De belangrijkste ontwikkelingen in 2021 zijn ook vermeld in het nieuwe productblad milieu. Zie bijlage 1, productblad 7.1.
Daar waar mogelijk is in dit document een link gelegd met de taken van de ODRU. Verder kan de gemeente de ODRU aan de voorkant zwaartepunten meegeven. Dat gebeurde tot nu toe nauwelijks, maar het nieuwe beleid vormt hiervoor een basis. Dit jaar is dan ook voor het eerst een productblad milieu toegevoegd. Deze werkwijze zal gaandeweg groeien. Maatwerk en integraal werken zijn hierbij belangrijke factoren.
2.3.1 Spiegeling aan de kwaliteitscriteria juli 2021
De gemeenteraad van de gemeente Vijfheerenlanden heeft in 2020 de ‘Verordening kwaliteit vergunningverlening, toezicht en handhaving omgevingsrecht 2020 Gemeente Vijfheerenlanden‘ vastgesteld. De eisen richten zich op ervaring, deskundigheid en taakfrequentie en leggen ook een ondergrens voor het aantal medewerkers dat een bepaalde taak dient uit te voeren.
In juli 2021 heeft een spiegeling van de VTH-organisatie aan de kwaliteitscriteria plaatsgevonden. Over de grote lijn blijkt Vijfheerenlanden in staat zelfstandig aan de kwaliteitscriteria te voldoen. Zie bijlage 3.
Alle benodigde trainingen en cursussen om te voldoen aan de kritieke massa zijn in 2021 opgenomen in een opleidingsplan. Door Corona heeft niet alle scholing kunnen plaatsvinden. Door personeelswisselingen moet het opleidingsplan in 2022 geactualiseerd worden. Hierbij zal aandacht worden besteed aan het op juiste wijze vastleggen van de opleidingsresultaten in het personeelsdossier.
2.3.3 Regionale uitvoerings- en handhavingsstrategie
De gemeenten zijn verplicht om gezamenlijk beleid voor de basistaken milieu te hanteren(artikel 7.2, sub 2 van het Bor). De ODRU-gemeenten kenden nog geen gezamenlijk beleid. Hiervoor is de regionale Uitvoerings- en Handhavingsstrategie (U&H-strategie) opgesteld. Dit als uitkomst van een samenwerkingsproject van gemeenten, provincie en de beide milieudiensten. Door samen te werken geldt er een uniform beleid voor milieu in de hele provincie Utrecht. Gemeente Vijfheerenlanden is ambtelijk betrokken geweest bij de totstandkoming van de strategie.
De regionale U&H-strategie is in februari 2022 door het college vastgesteld en ter informatie aan de raad gestuurd. De strategie geeft een uniform strategisch kader voor de taken die door de ODRU worden uitgevoerd en draagt bij aan het professioneel en uniform uitvoeren van de basistaken milieu.
De U&H-strategie borgt een deel van de procescriteria. De procescriteria zijn de eisen die, ingevolge de artikelen 13.5 tot en met 13.11 van het Omgevingsbesluit, aan de uitvoering van de VTH-taken worden gesteld. Deze eisen gelden straks ook onder de Omgevingswet.
In 2022 wordt bezien of de strategie ook van toepassing verklaard kan worden op de thuistaken. Die thuistaken gaan veranderen door de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen (hierna Wkb), de strategie zal daar ook op toegesneden moeten worden.
Ingevolge de kwaliteitscriteria moet de gemeentelijke organisatie ook buiten de gebruikelijke kantooruren bereikbaar en beschikbaar zijn voor de milieuhandhavingstaken. Denk daarbij aan het melden van acute klachten en de behandeling van incidenten. De ODRU heeft een 24/7 consignatiedienst (piketdienst) in werking voor het behandelen van klachten en incidenten voor het taakveld milieu. Ook voor ondersteuning bij crisis en rampen kan de gemeente Vijfheerenlanden door een consignatiedienst de ODRU 24/7 inschakelen. Voor bouwtoezicht is het team Toezicht & Handhaving 24/7 bereikbaar bij calamiteiten. Het nummer is bekend bij de regionale meldkamer / officier bevolkingszorg.
2.4 Ontwikkelingen in het vakgebied
Het beleidsveld fysieke leefomgeving staat aan de vooravond van grote veranderingen door de komst van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging bouw. De acties die betrekking hebben op werken met de Omgevingswet en de Wkb zijn ondergebracht in het projectplan Omgevingswet. Het projectplan bevat de acties omtrent het technisch en juridisch waarmaken van de Omgevingswet.
De manier van werken onder de Omgevingswet wordt anders. Er komt meer ruimte voor initiatieven en lokaal maatwerk. Onder de wet wordt gewerkt vanuit vertrouwen (van “nee, tenzij”, naar “ja, mits”) en er moet een integrale afweging over het hele fysieke domein worden gemaakt.
Het uitgangspunt in de Omgevingswet is dat omgevingsvergunningen worden voorbereid met de reguliere procedure. Deze procedure is gebaseerd op de standaardregeling voor het afhandelen van aanvragen tot het geven van een beschikking uit titel 4.1 van de Algemene wet bestuursrecht. Op grond van artikel 16.64, eerste lid, van de Omgevingswet, bedraagt de beslistermijn acht weken.
De invoering van de Omgevingswet heeft niet alleen inhoudelijke en procedurele gevolgen, maar ook gevolgen voor het digitale proces van vergunningverlening, voor het digitale proces van het publiceren van planregels en toepasbare regels in de landelijke voorziening van het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO). Vanaf 1 juli 2022 moeten alle gemeenten hierop zijn aangesloten. Het DSO moet voor zowel overheden als initiatiefnemers een overzicht gaan bieden van regels, beleid en vergunningen op een bepaalde locatie. Gebruikers kunnen straks checken of ze een vergunning of melding moeten doen.
In het kader van de invoering van de Omgevingswet wordt in het eerste kwartaal 2022 een nieuwe VTH-applicatie geïmplementeerd. Het nieuwe systeem wordt aangepast aan de nieuwe procedures die de Omgevingswet en de Wkb met zich meebrengen en wordt aangesloten op het DSO.
2.4.3 Wet kwaliteitsborging bouw
De Wkb heeft drie doelen: een verbeterde (borging van de) bouwkwaliteit, een verbeterde positie van de consument, en het stimuleren van kwaliteitsverbetering & faalkostenvermindering. De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen hevelt de uitvoering van de technische toetsingen aan het Bouwbesluit over naar private partijen.
In het stelsel zijn bouwwerken verdeeld in drie gevolgklassen:
Binnen de nieuwe wet heeft de gemeente nog steeds een toetsende rol op de volgende zaken:.
De invoering van de Wkb is gekoppeld aan de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Daarom zal het nieuwe systeem voor het eerste deel van de gebouwen naar verwachting vanaf 1 juli 2022 gelden. Op een later moment wordt op basis van evaluatie beslist of de wet ook gaat gelden voor complexere bouwprojecten.
2.5 Periodieke evaluatie beleidskader
Het nieuwe VTH-Beleid 2021-2024 is recent door het college vastgesteld (22 juni 2021). Dit beleid is aangevuld met de regionale Uitvoerings- en Handhavingsstrategie (U&H-strategie). De U&H-strategie regio Utrecht geeft een uniform kader voor de wettelijke basistaken die door de omgevingsdiensten worden uitgevoerd. Deze zal in regionaal verband steeds bijgewerkt worden waarbij vanuit de gemeente ambtelijk actief wordt geparticipeerd.
De regionale werkgroep is voornemens een regiomodel UH&S te maken -dat door de individuele gemeenten kan worden vastgesteld.- voor alle thuistaken. Deze strategie wordt tevens toegesneden op de Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb).
Voorts wordt gewerkt met productbladen zoals in de regio gebruikelijk is en willen we de uitvoeringsprogramma’s van gemeente en ODRU meer op elkaar laten aan sluiten door te werken met productbladen milieu.
3. Personele en financiële borging
In dit hoofdstuk is de borging van personeel en financiële middelen beschreven. Voor bouwen wordt dit uitgebreid besproken, zoals hieronder uiteengezet. Voor milieu geldt dat de borging van personeel in het jaarverslag van de ODRU beschreven wordt. De kosten voor de gemeente bij de inzet van gemeentepersoneel staan in de gemeentelijke begroting.
Aan de hand van een Smarttool hebben we de werkvoorraad inzichtelijk gemaakt. In de tabellen hieronder wordt de werkvoorraad afgezet tegen de beschikbare formatie. Aangezien het uitvoeren van alle taken geen realistische doelstelling vormt met het oog op de beschikbare capaciteit, geven we de benodigde formatie aan het werken met prioriteiten.
Het nieuwe VTH-beleidskader is op 22 juni 2021 is vastgesteld en kent 5 centrale beleidsdoelstellingen:
De komende beleidsperiode realiseren wij
Omdat er onvoldoende budget en personele capaciteit is om alle VTH-taken volledig uit te voeren is in het VTH-beleidskader aangegeven aan welke taken hoge, gemiddelde of lagere prioriteit wordt toegekend. Om de prioriteiten te kunnen bepalen is een risicoanalyse gemaakt voor alle relevante activiteiten die in het kader van de Wabo worden uitgevoerd.
In het afgelopen half jaar heeft de gemeente gewerkt aan het uitvoeren van het UVP 2021. In deze paragraaf wordt in algemene zin teruggeblikt op het uitvoeringsprogramma. Onder meer zijn de volgende doelen bereikt.
Gemeente 5HL is aangesloten op de pre-productie omgeving van het DSO v.w.b. de STAM-koppeling, inclusief samenwerkingsruimte. Aansluiting op Productie omgeving dient nog te gebeuren.
De testomgeving van Centric Leefomgeving draait en diverse koppeling zijn gelegd (koppeling met DSO/BAG/KvK/GBA). In augustus 2021 is de koppeling met het zaaksysteem en DROP ingericht. Beheerders van de applicatie hebben trainingen gevolgd.
Onder begeleiding van het bedrijf Triode zijn de (werk)processen binnen het VTH-domein vastgelegd. Deze processen vormen de basis voor werken met de Omgevingswet / Wet kwaliteitsborging.
Alle medewerkers hebben cursussen gevolgd over de bedoeling en de beoogde werking van het stelsel Omgevingswet.
Dit jaar zijn er regionale webinars over de Omgevingswet gevolgd door de medewerkers.
In verband met het uitstel inwerkingtreding Omgevingswet is nog geen participatiebeleid vastgesteld. Er is wel een werkgroep gestart die de eerste stappen heeft gezet.
Er is een impactanalyse is uitgevoerd. De eerste proefprojecten dienen zich aan.
De beschreven strategieën en werkwijze in het VTH-beleid, bijlagebundel en uitvoeringsprogramma zijn afgestemd op de werkwijze in de praktijk. Het beleid is intern uitgedragen. De check op de doorwerking vindt ook plaats door het vier-ogenprincipe. Dit betekent dat besluiten eerst verzonden worden als deze ook gezien zijn door een ander.
Het VTH-Beleid 2021-2024 is op 22 juni 2021 vastgesteld. Hierin zijn onder meer de tafel van 11 een toezichtstrategie en een naleefstrategie opgenomen.
Het jaarverslag 2020 en het uitvoeringsprogramma 2021 zijn op 22 juni 2021 door het college vastgesteld. De documenten zijn gedeeld met de provincie.
Voor het verslag per taak/activiteit wordt verwezen naar de productbladen. De productbladen zijn opgenomen in bijlage 1.
4.3 Lessen 2021 / aandachtspunten 2022
In 2021 hebben we de volgende lessen geleerd:
De ruimtelijke processen moeten bijgestuurd worden. Het perspectief van de samenleving dient centraal te staan. Ook de Omgevingswet stelt de samenleving centraal. Tijdens de teamdag 2021 is het Ontwikkelplan voor de ruimtelijke processen besproken. Aandachtspunt is bijvoorbeeld de doorlooptijd van de omgevingstafel. Het opgestelde ontwikkelplan voor het verbeteren van de ruimtelijke processen zal in 2022 verder worden uitgevoerd.
Vanaf het moment van de inwerkingtreding van de Omgevingswet vallen de aanvragen uiteen in ruimtelijke vergunning (bestemmingsplan en welstand) en een technische vergunning. Als gevolg van het losknippen van de activiteiten worden meer (technische) bouwactiviteiten vergunningsvrij. Uit cijfers van het Omgevingsloket is af te leiden dat circa 50 % van de huidige bouwaanvragen straks niet meer onder de vergunningplicht voor de bouwactiviteit valt. Naar verwachting zal voor de helft van deze initiatieven nog wel een ruimtelijke omgevingsvergunning nodig zijn.
Voor de specifieke lessen / aandachtspunten wordt verwezen naar de productbladen.
Vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Vijfheerenlanden op 8 maart 2022.