| Organisatie | Breda |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Uitvoeringsprogramma Veiligheid & Leefomgeving Breda 2022 |
| Citeertitel | Uitvoeringsprogramma Veiligheid & Leefomgeving Breda 2022 |
| Vastgesteld door | college van burgemeester en wethouders |
| Onderwerp | openbare orde en veiligheid |
| Eigen onderwerp | |
| Externe bijlage | Uitvoeringsprogramma |
Geen
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 26-02-2022 | nieuwe regeling | 18-01-2022 | 1831492 |
Burgemeester en wethouders van Breda maken bekend dat zij op 18 januari 2022 het Uitvoeringsprogramma Veiligheid & Leefomgeving Breda 2022 hebben vastgesteld.
Het uitvoeringsprogramma wordt van kracht met ingang van de eerste dag na die van deze bekendmaking.
Tegen het besluit tot vaststelling van het uitvoeringsprogramma is geen bezwaar of beroep mogelijk.
Uitvoeringsprogramma Veiligheid & Leefomgeving Breda 2022
Dit uitvoeringsprogramma omvat alle uitvoerende taken van de afdeling Veiligheid & Leefomgeving (V&L). Hieronder vallen alle taken op het gebied van vergunningen, toezicht en handhaving (VTH). Dit plan geeft inwoners, bedrijven en andere belanghebbenden inzicht in onze uitdagingen, opgaven en taken in 2022.
De gemeente werkt met vele partners samen om vraagstukken op het gebied van veiligheid aan te pakken. Bij ieder vraagstuk bekijken we welke interne en externe partners er nodig zijn om een specifiek probleem samen te verminderen of te voorkomen. Daarbij is er niet één veiligheidsketen, er zijn er vele. Binnen iedere keten nemen de partners samen de verantwoordelijkheid door aan de gezamenlijke aanpak bij te dragen. We werken al ketengericht bij de invoering van de Omgevingswet. Daarnaast willen we ketengericht gaan werken om ondermijning preventief aan te pakken. Verder werken we samen met het sociaal domein en het Zorg- en Veiligheidshuis Baronie Breda op thema’s als polarisatie en de terugkeer van ex-gedetineerden. Bij het programma Verbeter Breda zijn we aangesloten met het thema Kwetsbare jeugd.
Effecten van de coronapandemie
Ook in 2022 speelt de coronapandemie nog een belangrijke rol op het gebied veiligheid. Vooral voor toezicht en handhaving leidt dit tot extra taken.
Totstandkoming van het Uitvoeringsprogramma 2022
De kaders voor dit uitvoeringprogramma zijn afkomstig uit het Meerjarenprogramma Veiligheid en het uitwerkingskader VTH. Dit plan is een dynamisch document, dat we tussentijds actualiseren. Bij de start van het Meerjarenprogramma (2019-2022) hebben we bepaald dat de focus ligt op twee van de vijf hoofdthema’s: Ondermijning en Zorg en Veiligheid.
De Omgevingswet is uitgesteld en treedt op 1 juli 2022 in werking. Deze wet vraagt een andere manier van werken. Daarnaast streven we naar uniformiteit in onze processen. Voor bepaalde sporen zijn al actieplannen en begrotingen opgesteld. Verder treedt op 1 juli 2022 ook de Wet op de kwaliteitsborging voor het bouwen in werking.
We richten ons op het verstoren van het crimineel ondernemingsklimaat en op het vergroten van de weerbaarheid tegen ondermijnende criminaliteit. Onze aanpak is gericht op het voorkomen en terugdringen van ondermijning en bestaat uit vier pijlers. We investeren in bestuurlijke, maatschappelijke en sociale weerbaarheid (pijler 2, 3 en 4), waardoor het aantal signalen zal toenemen. Dit leidt tot meer casuïstiek en meer maatregelen voor het verstoren van criminele bedrijfsprocessen (pijler 1). Verder hebben we vier fulltime ondermijningsboa’s aangesteld en onderzoeken we of de Bibob-toets bij meerdere branches kan worden toegepast.
De gemeente neemt deel aan een pilot domeinoverstijgend werken om bepaalde knelpunten binnen de handhaving op te lossen. Deze pilot loopt tot 1 oktober 2022. Verder gaan we door met de fietshandhaving, fiscale handhaving en camerahandhaving. Afgelopen jaar hebben we de bestuurlijke boete ingevoerd. Het proces hiervoor wordt in 2022 verder geoptimaliseerd. Daarnaast handelen we tijdelijk zelf de bezwaren tegen parkeerboetes af. Dit team wordt weer opgeheven zodra de overdracht aan onze nieuwe contractpartner heeft plaatsgevonden. Naar verwachting is dit medio april 2022. Tot slot kijken we vanaf eind 2021 scherper naar de balans tussen onze wijkinzet en de incident- en projectbehandeling. Dit komt ook tot uiting in de personele bezetting.
Het thema Zorg en veiligheid bevat vier focuspunten uit het meerjarenprogramma. De uitvoering ligt vooral bij het sociaal domein. We werken met een integrale aanpak aan:
Wanneer er maatschappelijke onrust ontstaat, komt het veiligheidsdomein in beeld. Hierbij werkt de gemeente samen met het Zorg- en Veiligheidshuis Baronie Breda.
We willen dat de zichtbare criminaliteit blijvend afneemt en dat de veiligheidsbeleving in de woon- en werkomgeving toeneemt. Preventie is hierbij het uitgangspunt. Daarnaast hebben we veel aandacht voor cybercriminaliteit. Daarbij richten we ons vooral op het vergroten van de weerbaarheid. Buurtpreventie speelt hierbij een belangrijke rol. De bestaande netwerken zijn dan ook van groot belang.
Binnen het Uitvoeringprogramma 2022 en onze primaire bedrijfsprocessen hebben we al rekening gehouden met voorzienbare risico’s en beheersmaatregelen. We gaan ervan uit dat er ook in 2022 weer aanpassingen nodig zijn vanwege de coronapandemie. Dit blijft een bron van onzekerheid om rekening mee te houden.
Een groot deel van onze urencapaciteit zetten we in voor reguliere activiteiten. Met de resterende uren geven we invulling aan de focuspunten en accenten vanuit het bestuurlijk akkoord en het collegeoverleg. Het snel op- en afschalen van onze capaciteit kan een risico zijn voor onze dienstverlening en kwaliteit.
Het coronavirus blijft voorlopig een belangrijke rol spelen in onze maatschappij. De maatregelen die genomen worden, hebben ook een grote impact op de gemeente Breda en onze dienstverlening, besluitvorming, veiligheid en hulp aan ondernemers.
De kaders voor dit uitvoeringprogramma komen uit het Meerjarenprogramma Veiligheid en het uitwerkingskader VTH. Binnen de gemeente Breda is de afdeling Veiligheid & Leefomgeving (V&L) hiervoor verantwoordelijk. Deze afdeling bestaat uit vijf teams:
Deze teams zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het uitvoeren van de kerntaken van de afdeling:
Het Uitvoeringsplan 2022 beschrijft op hoofdlijnen welke aanpak de afdeling V&L gekozen heeft om haar doelstellingen en missie te bereiken. Zo maken we duidelijk welke middelen we inzetten voor welke taken en met welke prioriteit. In het programma worden alle uitvoerende taken (op het gebied van Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving) van de afdeling benoemd. Het uitvoeringsprogramma is een dynamisch document, dat tussentijds aangepast kan worden op basis van urgentie, maatschappelijke belangen en plotselinge (niet-voorziene) ontwikkelingen.
De missie van de afdeling V&L luidt als volgt: ‘Met en voor burgers, bedrijven en bezoekers organiseren en beschermen wij de veiligheid en leefbaarheid’. Het uitvoeringsprogramma laat onze stakeholders zien hoe wij aan onze missie werken.
Daarnaast voldoen we met dit uitvoeringsprogramma aan de bouwregelgeving, de ruimtelijke regelgeving en de wettelijke bepalingen op het gebied van brandveiligheid, die zijn opgenomen in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en het Besluit omgevingsrecht (Bor). Tot slot voldoen we hiermee ook aan de wettelijke eis om de VTH-documenten op tijd vast te stellen en actueel te houden. Dit is belangrijk voor een goede sturing op de VTH-beleidscyclus en voor de instandhouding van een professionele VTH-structuur.
Hoofdstuk 1 gaat in op het meerjarenprogramma en het uitwerkingskader VTH (inclusief focuspunten) die samen de kaders vormen voor onze inzet. Hoofdstuk 2 beschrijft de partijen waarmee we samenwerken. Hoofdstuk 3 is de kern van het uitvoeringsprogramma en beschrijft de relevante ontwikkelingen en onze inzet per thema:
Hoofdstuk 4 laat zien welke risico’s en onzekerheden er per team zijn. Tot slot heeft dit plan twee bijlagen. Bijlage 1 laat zien welke prioritering we geven aan de taken en thema’s. Bijlage 2 geeft de urenverdeling over de vijf thema’s weer.
Het meerjarenprogramma is met en voor de stad Breda opgesteld. Het vormt een leidraad voor de gemeente Breda én voor al haar partners. Het uitwerkingskader VTH is een verdieping hiervan naar onze VTH-taken. Beide documenten vormen de kaders voor onze taken en de inzet van onze capaciteit.
Het meerjarenprogramma bevat vijf hoofdthema’s en daaruit voortvloeiende focuspunten. Deze zijn bepaald op basis van trends en ontwikkelingen, het veiligheidsbeeld en input van onze ketenpartners. Ieder hoofdthema bevat (flexibele) doelstellingen voor de betreffende vier jaar. De focuspunten vragen om extra investeringen in de vorm van tijd, geld, inzet en/of denkkracht (ten opzichte van de afgelopen jaren).
Afbeelding 1: Hoofdthema’s van het meerjarenprogramma
De doelstellingen en focuspunten van het meerjarenprogramma liggen niet voor vier jaar vast. We kunnen de keuzes aanscherpen en eventueel herzien via een cyclus van evaluatie en monitoring, en door informatiegestuurd te werken. Eventuele wijzigingen werken dan door in onze uitvoeringsprogramma’s.
De strategische aanpak voor onze VTH-taken is beschreven in het uitwerkingskader VTH. Het meerjarenprogramma vormt hiervoor het kader. Het uitwerkingskader VTH is een dynamisch document, dat niet gebonden is aan een bepaalde periode; ieder jaar kan het plan aangepast worden. Dit bevordert de flexibiliteit, zodat we ons continu kunnen richten op relevante ontwikkelingen.
De afdeling V&L voert de VTH-taken uit. Daarom maakt deze afdeling de vertaling van het uitwerkingskader VTH naar het uitvoeringsprogramma. Verder staat het uitwerkingskader VTH los van de inrichting van de organisatie. Dit komt de continuïteit van het uitwerkingskader VTH ten goede. Mocht de inrichting van de organisatie veranderen, dan kan de vertaling van het uitwerkingskader VTH naar de uitvoering op een andere manier plaatsvinden.
Ieder jaar kijken we op basis van actuele trends en ontwikkelingen én het veiligheidsbeeld van Breda naar de focuspunten die de meeste aandacht nodig hebben. In 2022 blijft de coronapandemie in ieder geval een belangrijke rol spelen op het gebied van economie, mentale gezondheid en het gebruik van de openbare ruimte.
Voor het jaar 2022 zijn de volgende focuspunten vastgesteld:
Voor een aantal thema’s hebben we extra middelen ontvangen. Deze zijn nodig om de benodigde capaciteit te borgen.
We hebben al enkele jaren een beproefde manier van werken:
We noemen dit: de BredA-AAnpak, waarbij de drie A’s staan voor:
We werken flexibel en informatiegestuurd. We baseren onze focuspunten, doelstellingen en eventuele aanpassingen in het meerjarenprogramma op strategische, tactische en operationele analyses. We communiceren transparant op basis van onderbouwde argumenten. Randvoorwaarden zijn: een goede informatiepositie, een optimale informatieontsluiting, een betrouwbare datakwaliteit en voldoende analysecapaciteit.
Voor het veiligheidsdomein zetten we het Veiligheid Informatie Knooppunt (VIK) in als informatievoorziening. Omdat de pilot VIK landelijk geldt als best practice, kiezen we ervoor om het VIK verder te professionaliseren en door te ontwikkelen. Het VIK is omgezet van een proof of concept naar een duurzame informatievoorziening. We delen onze kennis en ervaring met collega-gemeenten en ketenpartners.
We werken proactief, gericht op de actuele behoefte van de stad. Het veiligheidsdomein is dynamisch en continu in beweging. We reageren adequaat op incidenten, trends en ontwikkelingen. Door te signaleren én te handelen, maken we vroegtijdige interventie mogelijk. We zijn risicobewust en zetten in op preventie, samenwerking en innovatie.
We werken samen vanuit onze eigen rol en verantwoordelijkheid, en leggen de verbinding tussen de verschillende partners en domeinen. We kennen de partijen in het veld en schakelen of escaleren indien nodig. Als we een risico of behoefte signaleren, activeren we onszelf en de ander. We stimuleren en faciliteren de participatie en verantwoordelijkheid van inwoners, professionals en ondernemers. Dit doen we door bewustwording te creëren, handelingsperspectief te bieden en de bestaande netwerken te benutten.
De gemeente Breda werkt samen met de volgende partijen:
Het werk van onze boa’s heeft raakvlakken met dat van de politie. Hun taken op het gebied van veiligheid en leefbaarheid vullen elkaar aan. Een goede samenwerking met de politie komt de veiligheid en leefbaarheid in de stad ten goede. We blijven inzetten op het optimaliseren van de samenwerking door regelmatig overleg te voeren, informatie uit te wisselen en afspraken vast te leggen en te evalueren.
Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant (VRMWB)
De VRMWB organiseert verschillende taken voor de 24 deelnemende gemeenten. Een van de belangrijkste en grootste daarvan is het in stand houden van een robuuste brandweerorganisatie. Daarnaast organiseert de VRMWB de multidisciplinaire crisistaakuitvoering, de GHOR-taken (deels) en de taken voor bevolkingszorg en crisiscommunicatie (deels). De VRMWB heeft ook een belangrijke taak op het gebied van risicobeheersing en de advisering over fysieke veiligheid. Hiervoor onderhoudt zij een goede relatie met de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant. De afdeling V&L begeleidt de cyclische producten die de gemeente moet behandelen. Daarnaast adviseert de afdeling de VRMWB over de uitvoerbaarheid van taken die de gemeentelijke organisatie raken en over taken op het vlak van multi-crisisbeheersing en bevolkingszorg.
Brandweer Midden- en West-Brabant (BMWB)
De BMWB is onderdeel van de veiligheidsregio en verzorgt de repressieve brandweertaken voor de gemeente Breda. Vanuit de verschillende kazernes in en om Breda leveren zij inzet wanneer dat nodig is. De brandweer wordt vooral ingezet voor redden en blussen, en soms voor algemene hulpverlening. Na een inzet kunnen zij de gemeente benaderen om een vervolgtraject in te zetten. De gemeente ondersteunt de brandweer ook door haar belangen mee te wegen bij aanpassingen in de infrastructuur en bij het beoordelen van de beschikbaarheid van bluswater. De brandweer is dus een belangrijke adviseur van de gemeente. Advisering vindt plaats op basis van het Basistakenpakket Brandweerzorg Risicobeheersing 2.0. De brandweer werkt daarbij met een regionale jaarplanning en niet met een gemeentelijke inzetplanning.
Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB)
De OMWB voert voor de gemeente Breda de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving uit voor de (meeste) milieutaken. Het gaat onder meer om milieumeldingen, milieuvergunningen, sloopmeldingen en klachten van bedrijven. Het toezicht en de handhaving vinden steeds meer risico- en resultaatgericht plaats. Daarnaast richt de OMWB zich in 2022 op de inwerkingtreding van de Omgevingswet, de overdracht van het bevoegd gezag voor de bodem en de ondergrond (Breda is al het bevoegd gezag) en de regeling ‘werkgebonden personenmobiliteit’. Van deze laatste is nog niet bekend wanneer die in 2022 in werking treedt en wat precies de consequenties voor de gemeente zijn.
Het Zorg- en Veiligheidshuis Baronie Breda
Het Zorg- en Veiligheidshuis Baronie Breda is een samenwerkingsverband dat zich richt op de aanpak van complexe problematiek. Daarbij werken de betrokken ketens intensief met elkaar samen: straf (politie en justitie), zorg (organisaties voor zorg en welzijn) en bestuur (gemeenten). Specialisten bieden ondersteuning bij casussen waarin professionals binnen de ‘eigen’ keten niet tot een duurzame en doeltreffende oplossing komen. Het Zorg- en Veiligheidshuis ontwikkelt daarnaast nieuwe werkwijzen voor de aanpak van actuele thema’s, zoals verward gedrag, ex-gedetineerden, polarisatie en radicalisering, kwetsbare jeugd en mensenhandel.
De Taskforce - RIEC Brabant-Zeeland
De Taskforce - RIEC Brabant-Zeeland strijdt tegen ondermijning. Dit doet zij als overkoepelende organisatie boven de verschillende overheidsdiensten. De doelstelling is: ‘Als één overheid doorpakken naar het effectief verstoren van crimineel ondernemerschap’. De aanpak richt zich op de cruciale ondersteunende activiteiten van de bovenwereld aan de onderwereld. Met het programma ‘één smart overheid’ richt de Taskforce zich op de samenwerking tussen verschillende overheidsorganisaties. Hierin speelt data een belangrijke rol. Die vormt de input voor analyses. Data komt samen bij de Regionale Informatie en Expertise Centra (RIEC’s, inmiddels onderdeel van dezelfde organisatie).
De RIEC's zijn opgericht om gemeenten en andere overheden te ondersteunen bij de bestuurlijke en integrale aanpak van ondermijnende criminaliteit. De taken en expertise van verschillende organisaties worden geïntegreerd ingezet om maximaal effect te bereiken in de strijd tegen criminaliteit. Het gaat hierbij om de politie, het Openbaar Ministerie, gemeenten, provincies, de Belastingdienst, de FIOD, de douane, de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ISZW) en de Koninklijke Marechaussee. Onze afdeling draagt bij aan de Taskforce - RIEC Brabant-Zeeland met personele en financiële middelen.
De gemeente Breda wil een veilige leefomgeving voor haar inwoners. Binnen dit thema vallen crisisbeheersing en rampenbestrijding, waterveiligheid, brandveiligheid, bouwveiligheid en milieuveiligheid.
Energietransitie en klimaatverandering
Breda beweegt mee met de algemene energietransitie. Bedrijven en particulieren vervangen steeds vaker fossiele brandstoffen door andere energiebronnen. Deze ontwikkeling is voor de langere termijn van groot belang voor onze leefomgeving. Toch zien we ook nieuwe – deels nog onbekende – risico’s. Partners als de Veiligheidsregio, de brandweer en de Omgevingsdienst doen hier onderzoek naar. De brandweer kijkt bijvoorbeeld heel concreet naar de beste manier om accubranden te bestrijden.
Daarnaast kijken we waar investeringen nodig zijn. De overstromingen die in de zomer van 2021 plaatsvonden in Duitsland, België en Nederland hebben laten zien tot welke catastrofale gevolgen extreem weer kan leiden. We moeten ons hier nóg beter op voorbereiden. Breda heeft de afgelopen jaren al aanzienlijk geïnvesteerd in de tijdelijke opvang van hevige regenval. Toch zijn er meer scenario’s denkbaar, zoals de heftige windhozen die steeds vaker voorkomen. De afdeling V&L investeert in de voorbereiding hierop met bekende en nieuwe partners. Bestuurlijk heeft deze ontwikkeling een hoge prioriteit gekregen.
Crisisbeheersing en evenementen
De afdeling V&L voert ook de regie op bijzondere gebeurtenissen met een (mogelijke) aanzienlijke impact, zoals de jaarwisseling. Van oudsher is dit een moment waarop verschillende risico’s samenkomen en waarbij in een korte tijd veel verwondingen (kunnen) ontstaan. De voorbereiding op dergelijke evenementen vindt plaats binnen een keten; de verschillende schakels moeten immers in elkaar grijpen om succesvol te kunnen zijn. We ondersteunen dit proces vanuit het team Fysieke Veiligheid, ook omdat dit raakt aan de regionale multidisciplinaire voorbereiding op escalaties. Daarbij spelen de Veiligheidsregio en de politie een cruciale rol.
Klimaatveranderingen en maatschappelijke veranderingen zorgen ervoor dat de overheid anders kijkt naar zelfredzaamheid en naar de ondersteuning van burgers en ondernemers in crisistijd. De coronapandemie laat zien dat een crisis ook in de tijd kan veranderen van aard en van lange duur kan zijn. In opdracht van de gemeenten stelt de Veiligheidsregio kaders op voor de crisisbeheersing: hoe gaan we klassieke en nieuwe crises te lijf? De uitvoering hiervan ligt bij de operationele diensten, zoals de gemeente. Deze taken noemen we ‘bevolkingszorgtaken’. Denk aan de opvang van mensen en dieren, het informeren van het publiek en het snel verwijderen van vervuiling. Binnen de gemeente hebben ongeveer 150 medewerkers een neventaak in de crisisorganisatie voor de bevolkingszorgtaken. Zij doen dit werk in de gemeente Breda én de omliggende gemeenten. De afdeling V&L zorgt ervoor dat zij opgeleid en geoefend zijn voor deze taak.
De omgevingswet treedt naar alle waarschijnlijkheid op 1 juli 2022 in werking. Deze wet vraagt een andere manier van werken. Binnen de gemeente werkt een multidisciplinair team aan verschillende sporen die onder de Omgevingswet vallen:
Binnen het spoor Initiatieven en Vergunningen gaan we werken met een intaketafel en een omgevingstafel. Zo kunnen alle partijen vanaf het begin meedenken over initiatieven. Ook hebben we besloten om een snelserviceformule te gebruiken voor de meest voorkomende activiteiten, zoals de aanleg van dakkapellen en aanbouwen, en de kap van bomen. Ons streven is dat deze aanvragen vanaf 2022 binnen vijf werkdagen afgehandeld worden.
We verbeteren ook de dienstverlening aan de voorkant, waaronder onze website. Daardoor komen initiatiefnemers via vragenbomen in de juiste procedure terecht en weten ze meteen wat ze moeten indienen en wat wel en niet kan. De werkprocessen en werkafspraken worden hierop aangepast, zodat we naar verwachting vanaf 1 januari 2022 op de nieuwe manier kunnen werken. Daarbij werken we tot 1 juli 2022 aan verbeteringen van de processen en afspraken om tijdig klaar te zijn voor de Omgevingswet. Dit doen we intern en met de betrokken ketenpartners.
De processen van het spoor Initiatieven en Vergunningen zijn afgestemd op de processen van toezicht en handhaving, zodat er een uniforme manier van werken is binnen de verschillende sporen. Voor beide sporen hebben we actieplannen opgesteld met daarin een planning en een urenverantwoording. Het zaaksysteem Powerbrowser wordt aangepast op de nieuwe processen en taken. Dat geldt ook voor de legesverordening.
Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
Op 1 juli 2022 treden de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) gelijktijdig in werking. Daarmee gaan nieuwe regels gelden voor bouwwerken die vallen onder gevolgklasse 1. De gemeente blijft het bevoegd gezag, maar de toetsing en het toezicht op het Bouwbesluit gaan naar een onafhankelijke kwaliteitsborger. In 2022 stelt de gemeente een beleidsplan op over hoe zij in deze nieuwe rol en met deze mogelijkheden omgaat met de Wkb.
Sinds 1 januari 2021 geldt een legeskorting om bedrijven te stimuleren om mee te doen aan pilotprojecten.
Om te bepalen of we onze doelstellingen halen, monitoren we al onze activiteiten. Zo borgen we onze kwaliteit. Dankzij de applicatie Powerbrowser is deze informatie inzichtelijk voor de medewerkers en het management. We brengen onder meer de leges per maand in kaart, in combinatie met het aantal binnengekomen aanvragen voor een omgevingsvergunning en het aantal verleende vergunningen. Ook hebben we een tool die aangeeft in hoeverre de leges kostendekkend zijn. Zo hebben we een goed beeld van het verloop van de leges in een jaar. Daardoor kunnen we een goede verwachting afgegeven voor de daaropvolgende maanden. De capaciteit binnen de afdeling wordt hierop afgestemd. Bij de inrichting van Powerbrowser voor de Omgevingswet kijken we welke gegevens nodig zijn voor een goede inrichting van de beleidscyclus.
Wet verbetering vergunningverlening, toezicht en handhaving (Wet VTH)
Sinds 2016 bevat de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) de wettelijke basis van het VTH-stelsel. De Brabant-brede verordening Kwaliteit VTH Omgevingsrecht bevat diverse eisen waaraan een uitvoeringsorganisatie minimaal moet voldoen. Dit zijn onder meer eisen aan de capaciteit, de kennis, de ervaring en het opleidingsniveau van de medewerkers. We onderzoeken jaarlijks in het vierde kwartaal of we voldoen aan de kwaliteitscriteria 2.2. Als uit de analyse van 2021 knelpunten naar voren komen, pakken we deze in het eerste kwartaal van 2022 op.
We werken met een vaste kern medewerkers en vullen deze aan met een flexibele schil. De kosten hiervoor dekken we vanuit de legesopbrengsten. De grootte van de flexibele schil hangt af van het aantal aanvragen. Maandelijks wordt gecheckt of de aantallen en de leges nog in lijn lopen met de begroting voor 2022. Doordat de Omgevingswet per 1 juli 2022 in werking treedt, houden we in het tweede halfjaar goed in de gaten hoe de verhouding tussen leges en capaciteit zich ontwikkelt. Door de nieuwe wetgeving zijn de werkzaamheden en de leges immers nieuw.
De OMWB is een regionale uitvoeringsdienst. Zij voert vooral VTH-taken uit voor de provincie Noord-Brabant en de gemeenten in Midden- en West-Brabant op het gebied van milieu, veiligheid en leefomgeving. De OMWB zet zich in om 1,2 miljoen mensen veilig te laten wonen, werken en recreëren in een gebied met zware industrie, veel agrarische bedrijven en diverse multinationals. De afdeling V&L heeft warme connecties met deze dienst. Onze twee coördinatoren voor de OMWB zorgen ervoor dat vraag en aanbod in de taakuitvoering goed op elkaar zijn afgestemd en dat het bestuur tijdig op de hoogte is van ontwikkelingen.
Deze taken vallen binnen vergunningverlening:
Initiatiefmanagers behandelen de complexere plannen. Hiervoor zijn we bezig met de intake- en omgevingstafel, zodat we sneller kunnen zeggen of een plan wenselijk is en of de uitwerking samen met de initiatiefnemer en eventuele belanghebbenden plaats gaat vinden. De intaketafel is in juni 2021 van start gegaan en de omgevingstafel volgt vanaf 1 januari 2022.
Onze regisseurs zijn het aanspreekpunt voor de Wabo-aanvragen. Zij zorgen ervoor dat alle aanvragen compleet zijn. Ze zetten adviesvragen uit voor bijvoorbeeld toetsingen aan het bestemmingsplan, de welstand en het bouwbesluit. Verder bewaken zij de voortgang en nemen zij besluiten over de vergunningaanvragen.
In 2022 verwachten we ongeveer een gelijk aantal Wabo-aanvragen als in 2021. Na de inwerkingtreding van de Omgevingswet en de Wkb op 1 juli 2022 vindt er een splitsing plaats in de activiteit bouwen en de Omgevingsplanactiviteit. Dit houdt voor de activiteit bouwen in dat de kwaliteitsborging gaat gelden voor de gevolgklasse CC1 en dat deze bouwwerken via een melding afgehandeld worden. Voor gevolgklasse 2 en 3 blijven het toezicht en de toetsing voorlopig bij de gemeente.
In onze missie en visie staan de bewoners, bedrijven en bezoekers van Breda centraal. Maar door het toenemende aantal aanvragen van de afgelopen jaren staat in de praktijk vooral de procedure centraal. Met de komst van de Omgevingswet verandert dit. We verbeteren de dienstverlening aan de voorkant en betrekken de initiatiefnemer, interne en externe adviseurs, ketenpartners en belanghebbenden aan de omgevingstafel. Hierdoor zijn alle partijen in een vroeg stadium bij een proces betrokken.
Wabo-aanvragen toetsen we op basis van de landelijke toetsingsmatrix Bouwbesluit. Door het toenemende aantal plannen moeten we per plan een keuze maken over het toetsingsniveau. We kunnen niet alle plannen volledig toetsen. Soms volstaan we met een visuele toets om binnen de termijn een besluit te kunnen nemen en verlening van rechtswege te voorkomen. Om de uniformiteit te borgen, is een toetsprotocol opgesteld. Daarin staat waar een plan aan getoetst wordt en op welk niveau. Met de komst van de Wkb per 1 juli 2022 valt de toetsing voor de gevolgklasse CC1 weg.
We willen voorkomen dat vergunningen van rechtswege worden verleend en willen verlengingsbesluiten zo veel mogelijk vermijden. Dat lukt helaas niet altijd, bijvoorbeeld doordat documenten laat aangeleverd worden. In dat geval vinden we het acceptabel om een verlengingsbesluit te nemen.
Onze regisseurs beoordelen meldingen en vergunningen op brandveilig gebruik. Zij vragen daarbij advies aan de brandweer (BMWB). We maken onderling goede afspraken om deze advisering soepeler en sneller te laten verlopen. Brandveiligheid is een van de speerpunten in ons beleid. Daarom moeten bouwplannen en meldingen goed bekeken en getoetst worden. Jaarlijks kijken we in overleg met de brandweer welke kennis en capaciteit hiervoor nodig is binnen de gemeente en de brandweer.
De gemeente en de brandweer zijn in 2015 een partnerschap aangegaan met de Ambassadeurs Brandveilig Leven Breda. Deze vereniging zet zich in voor de brandveiligheid in Breda. De vrijwilligers willen hun medebewoners nog brandveiliger laten wonen. Zij werken preventief en geven voorlichting op bijeenkomsten en tijdens huisbezoeken. De afdeling V&L ondersteunt deze ambassadeurs.
De volgende taakvelden vallen binnen toezicht en handhaving:
Als onze toezichthouders een mogelijke overtreding constateren, dan stellen zij hiervan een proces-verbaal op. Het gaat dan om situaties waarbij mensen handelen in strijd met het bestemmingsplan, een vergunning of het Bouwbesluit. Deze constatering vindt plaats naar aanleiding van handhavingsacties, klachten, meldingen en eigen waarnemingen. Bij handhavingstrajecten worden de zaken behandeld door onze juridisch adviseurs.
Als onze toezichthouders een mogelijke overtreding constateren op het gebied van woonadressen, kamerverhuur en leegstand, dan stellen zij hiervan een proces-verbaal op. De constatering vindt plaats naar aanleiding van handhavingsacties, klachten, meldingen en eigen waarnemingen. Bij handhavingstrajecten worden de zaken behandeld door onze juridisch adviseurs.
Projectmatig toezicht gebouwen
We zijn gestart met het opstellen van een beleidslijn voor projectmatig toezicht op (grote openbare) gebouwen. Dit doen we in samenwerking met de OMWB en de brandweer (BMWB). Het is goed om zicht te hebben op de gebouwen die binnen de gemeente in gebruik zijn. Hiermee brengen we de situatie van deze gebouwen projectmatig in kaart. Via periodieke controles houden we de kwaliteit op peil. Voor de risicovolle gebouwen zijn we gestart met de periodieke controle.
Onze inspecteurs voeren de inhoudelijke administratieve verwerking uit van de meldingen bij meervoudige sloopactiviteiten. (Deze meldingen worden niet door de OMWB behandeld.) Zij houden ook fysiek toezicht op de werkzaamheden. Dit toezicht vindt plaats bij grote sloopprojecten, monumenten en panden in het beschermde stadsgezicht.
Onze bouwinspecteurs voeren het toezicht uit op de bouwactiviteiten in Breda. Daarbij hanteren zij het landelijke toezichtprotocol. Door het toenemende aantal bouwactiviteiten moeten zij prioriteiten stellen. Ze kunnen niet alle bouwactiviteiten op locatie tot in detail inspecteren. Om te zorgen voor uniformiteit, hebben we een toetsprotocol opgesteld. Daarin staat op welk niveau de inspectie plaatsvindt en waar de aandachtspunten liggen, zoals constructie en brandveiligheid. Met de komst van de Wkb per 1 juli 2022 valt het toezicht voor gevolgklasse CC1 weg. Dit heeft voor het toezicht in 2022 nog geen gevolgen doordat het toezicht pas plaatsvindt ná de vergunningverlening.
Het toezicht op de Omgevingsplanactiviteit en de sloop- en bouwveiligheid blijft wél onder toezicht van de gemeente. Vanaf 1 juli 2022 leggen we een ander accent binnen het toezicht op gevolgklasse 1.
Sommige aanvragers starten ondanks een negatief advies tóch met bouwen. Om meer grip te krijgen op deze situatie, willen we toe naar een meer planmatige inzet op initiatiefplannen. Daarom gaan we elk jaar 10% van de negatief beoordeelde initiatiefplannen bezoeken. Dat doen we binnen drie maanden na de afwijzing van het initiatiefplan. Voor onze keuze hanteren we twee selectiecriteria:
Het volledige thema Ondermijning is als focuspunt opgenomen in het meerjarenprogramma. De afdeling V&L streeft daarom naar een sterke regierol. Het belang van dit thema wordt onderstreept door de hoge prioriteit die het krijgt (zie bijlage 1).
Ondermijnende criminaliteit komt in verschillende vormen voor en het verdienmodel varieert voortdurend. Daarom letten we scherp op de zogenoemde hotspots, hotshots en hot crimes: waar en door wie worden welke criminele activiteiten ontplooid die de rechtsstaat ondermijnen? Onze aanpak richt zich op het voorkomen en terugdringen van ondermijning en bestaat uit de volgende vier pijlers:
Afbeelding 2: De vier pijlers van de aanpak van ondermijning
De afgelopen jaren hebben we al vorderingen gemaakt in het verstoren van criminele bedrijfsprocessen. Ook de andere pijlers zijn afgelopen jaar verder ontwikkeld, maar ze hebben nog meer aandacht nodig. Omdat het thema Ondermijning zo belangrijk is, willen we op álle pijlers inzetten, waarbij we de samenhang niet uit het oog verliezen.
Pijler 1: Verstoren criminele bedrijfsprocessen
Deze pijler richt zich op het verstoren van de hele lijn: van het maken van winst tot en met de investering daarvan. We investeren in weerbaarheid (pijler 2, 3 en 4). Daardoor verwachten we in 2022 (en de jaren daarna) een toename van het aantal signalen. Dit leidt tot meer casuïstiek en meer maatregelen. De bestuurlijke interventies moeten passen bij de brede aanpak. Waar nodig stemmen we onze acties af met de partners in de keten. Sinds 2020 zijn de Taskforce, de Actiecentra en de RIEC’s onder één vlag samengebracht. Daardoor zijn de aanjaagfunctie, de kennis en expertise, en de innovatie- en uitvoeringskracht structureel ingericht en vormgegeven. Hiermee fungeert de Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland als één hulp- en ondersteuningsstructuur van het netwerk.
De politie heeft de bestuurlijke rapportage Project Autoverhuur opgesteld naar aanleiding van onderzoeken naar criminaliteit. Op grond hiervan heeft de gemeente begin 2020 een vergunningplicht ingevoerd voor de autoverhuurbranche. In 2022 kijken we verder naar de mogelijkheden om ook andere kwetsbare branches vergunningplichtig te maken. Het invoeren van zo’n maatregel helpt ons om de barrières tegen ondermijnende criminaliteit te vergroten.
Pijler 2: Vergroten bestuurlijke weerbaarheid
Deze pijler richt zich op de vorming van een ambtelijke en bestuurlijke organisatie die strijdbaar is én zich verdedigt tegen ondermijnende invloeden. Dit is een voorwaarde om beïnvloeding en misbruik van processen te voorkomen. Dat vraagt om bewustzijn, handelingsperspectief en de bereidheid om te handelen. We werken gestructureerd toe naar een blijvende inbedding van deze weerbaarheid in onze organisatie. Daarvoor is draagvlak nodig op het hoogste bestuurlijke én ambtelijke niveau. Ook in 2022 werken we daarom verder aan een plan van aanpak waarop gestuurd kan worden en dat aansluit bij de ontwikkelingen en best practices.
De gemeente wil haar bestuurlijke weerbaarheid vergroten. Zo willen we bijvoorbeeld de effecten op ondermijning meenemen bij het ontwikkelen van beleid. Dit kan vervolgens bijdragen aan bestuurlijke, maatschappelijke en sociale weerbaarheid. Hoe weerbaarder het bestuur en ‘de stad’ worden, hoe minder criminele processen er uiteindelijk verstoord hoeven worden.
De casuïstiek wordt complexer en het Landelijk Bureau Bibob legt steeds meer terug bij de gemeenten. Bij de uitvoering van Bibob-toetsen zijn naast toetsers ook onze juridisch adviseurs en vergunningverleners betrokken. In 2022 bekijken we de mogelijkheden om op meer terreinen de Bibob-toets toe te passen.
Pijler 3: Vergroten maatschappelijke weerbaarheid
Deze pijler richt zich op het bewustzijn en de cultuur rondom ondermijnende criminaliteit. We willen dat ondernemers en branches zich bewust zijn én zich afkeren van deze criminaliteit, in al zijn verschijningsvormen. Maatschappelijke weerbaarheid gaat van bewustwording naar meldingsbereidheid naar het hebben van handelingsperspectief, om uiteindelijk te komen tot zelfreinigend vermogen.
We richten ons niet alleen op het strijdbaar maken tegen bestaande criminaliteit. In 2022 breiden we de interne en externe verbinding verder uit. We zoeken naar maatregelen om handelingsperspectief te bieden, zelfreinigend vermogen te ontwikkelen en een gezonde voedingsbodem te creëren. In 2021 hebben we al verbindingen gelegd met het ondernemersteam Weerbare Stad, het platform Veilig Ondernemen en de Taskforce-RIEC. In 2022 breiden we deze samenwerkingen verder uit. Bovendien trekken we gezamenlijk op met Belgische partners. Het doel is om verharding in de samenleving, bijvoorbeeld in de vorm van extreem geweld door de georganiseerde misdaad, te bestrijden.
Wanneer de burgemeester risicobranches en risicogebieden aanwijst, dan gaat hiervoor een vergunningplicht gelden. We zetten dan vergunningverleners in voor de afhandeling van deze aanvragen. Eventuele druk op onze capaciteit kunnen we verlagen door medewerkers in te huren (betaald vanuit de leges). Voor toezicht op de verleende vergunningen zetten we boa’s in en coördinatoren integraal toezicht & handhaving. Verder werken we aan een innovatief toezichtmodel.
Pijler 4: Vergroten sociale weerbaarheid
Ook deze pijler richt zich op bewustwording en de cultuur rondom ondermijnende criminaliteit. We willen dat inwoners van Breda en sociale organisaties (zoals het onderwijs) zich bewust zijn én zich afkeren van deze criminaliteit. Sociale weerbaarheid gaat van bewustwording naar meldingsbereidheid naar het hebben van handelingsperspectief, om uiteindelijk normalisering te bestrijden. Belangrijk uitgangspunt hierbij zijn de verschillende netwerken. In 2021 zijn de netwerken Veilig Ondernemen Breda en Veilig Buitengebied al verder vormgegeven. Dit willen we in 2022 voortzetten en andere netwerken verder ontwikkelen. Denk hierbij aan HALT, scholen, buurtpunten en woningbouwcorporaties. Via deze netwerken kunnen we belanghebbenden gericht bereiken. Hierbij hanteren we een gecoördineerde, thematische gebiedsaanpak, zodat we een cumulatie (opeenstapeling) van veiligheidsproblemen kunnen voorkomen.
Sinds 2021 heeft het team Handhaving en Wijkveiligheid een subteam Ondermijning. Deze vier boa’s houden zich in 2022 fulltime bezig met het aanpakken van ondermijning. Zij onderzoeken meldingen over ondermijning, optimaliseren de samenwerking met ketenpartners en voeren gezamenlijke acties uit.
3.3 Veiligheid binnen de openbare ruimte
Binnen dit thema besteden we aandacht aan de volgende onderwerpen:
Deze onderwerpen sluiten aan op de doelstelling ‘Bredase wijken en dorpen leefbaar, schoon, heel en veilig’ uit het coalitieakkoord. Ook enkele bestuurlijke speerpunten zijn van invloed op onze werkzaamheden. We zetten onze reguliere activiteiten voort, maar verschuiven de accenten. Hiermee sluiten we aan op de vraag en behoeftes vanuit de stad, haar inwoners, ondernemers en bezoekers.
De afdeling V&L behandelt alle vergunningen op basis van de APV en de bijzondere wetten. Voor het toezicht zetten we boa’s en inspecteurs in. Handhavingstrajecten worden behandeld door onze juridisch adviseurs.
We werken met een vaste kern van medewerkers en vullen deze aan met een flexibele schil. Zo kunnen we bijspringen wanneer we een toename zien in het aantal vergunningaanvragen en ook bijsturen wanneer er minder werk op ons afkomt dan we bedacht hadden. Door de coronapandemie en het lagere aantal aanvragen hebben we afscheid moeten nemen van een deel van de flexibele schil. Ook in 2022 verwachten we niet op het niveau van vóór de coronapandemie te komen, waardoor er minder capaciteit nodig is.
We willen onze activiteiten kunnen monitoren. Alleen zo kunnen we bepalen of onze capaciteit volgens dit uitvoeringsprogramma wordt ingezet. Daarmee borgen we de interne kwaliteit. Onze applicatie Powerbrowser levert deze informatie, die periodiek beschikbaar komt voor de medewerkers en het management. De coronapandemie vraagt flexibiliteit van ons en de geleverde tijdsinvestering aan de voorkant is niet altijd te herleiden uit een applicatie. De verwachting is dat dit ook in 2022 een vertekend beeld zal geven. We zullen onderzoeken hoe we dit in de toekomst kunnen oplossen.
We willen een persoonlijk gesprek aangaan met alle nieuwe aanvragers van drank- en horecavergunningen. Door de coronapandemie is dit nog niet mogelijk. In 2022 willen we deze persoonlijke gesprekken indien mogelijk inplannen. Zo krijgen we een completer beeld van de aanvrager en zijn (toekomstige) onderneming. In het nieuwe horecabeleidsplan wordt ook gesproken over een bredere intake. Het helpt ons ook om vroegtijdig te bepalen of een Bibob-toets nodig is. Daarnaast zorgen we hiermee dat de aanvraag sneller volledig is. We lichten de procedure toe en maken afspraken over de documenten die aangeleverd moeten worden. Door hier in het begin meer tijd in te steken, kost de verdere behandeling van de aanvragen minder tijd. Het geeft ons ook meer inzicht in en grip op de horecaondernemers van Breda.
De terrassen op de Grote Markt en op de Haven moeten herverdeeld worden. De vergunningen lopen nu niet synchroon en hebben een andere tijdsduur. Dit willen we tegen het licht houden. In het nieuwe horecabeleidsplan wordt hier ook over gesproken. In de coronaperiode heeft de uitbreiding van de terrassen veel tijd gekost. Dit loopt ook door in 2022.
In 2020 hebben we een begin gemaakt met het nieuwe standplaatsenbeleid. Door prioritering bij de beleidsmakers is dit nog niet afgerond. Ook in 2022 steken we hier daarom tijd en energie in. Als het beleid is vastgesteld, organiseren we voorlichtingsrondes en een nieuwe lotingsronde.
We verwachten ook in 2022 meer verkeersbesluiten voor gehandicaptenparkeerplaatsen en oplaadplaatsen.
De gemeente heeft een speciaal team opgericht om coronavragen te beantwoorden. Desondanks zijn er ook veel vragen rechtstreeks bij de afdeling V&L binnengekomen. Het beantwoorden hiervan vergt ook in 2022 nog veel tijd. We hebben nu te maken met diverse bijzondere initiatieven. Als we straks teruggaan naar de oude situatie, moeten we mensen laten weten dat de bijzondere situatie niet meer bestaat en dat de regels weer worden gehandhaafd zoals dat vóór de coronapandemie gebeurde. Wat mag wel en wat mag niet meer? Dat vraagt zeker nog de nodige tijd.
We hopen dat er in 2022 weer grote evenementen kunnen plaatsvinden. Natuurlijk blijven we kijken wat er mogelijk is binnen de coronamaatregelen, eventueel in aangepaste vorm. We zijn nog volop bezig met het proces rondom evenementen en dan vooral met de intake. Dit proces willen we naar een hoger niveau tillen door te onderzoeken hoe we dit beter kunnen organiseren.
In 2021 is het aantal demonstraties flink toegenomen. Naar verwachting zet die stijging door in 2022.
Experiment gesloten coffeeshopketen
De gemeente Breda doet mee aan het experiment gesloten coffeeshopketen. In 2022 gaan we door met het inrichten van processen, het finetunen van beleidsontwikkelingen, opleidingen, juridische procedures, vergunningen en de start van dit experiment. De uitvoering loopt vier jaar. Tijdens de uitvoering wordt het experiment gemonitord en geanalyseerd. De landelijke selectie van telers heeft vertraging opgelopen. Daardoor start de verkoop van de gereguleerde teelt op zijn vroegst in de tweede helft van 2022.
Pilot domeinoverstijgend werken
De gemeente Breda neemt deel aan de pilot domeinoverstijgend werken. In feite gaat het om twee pilots: één voor waterhandhaving en één voor taxihandhaving. Via deze pilots onderzoeken we of bepaalde feiten uit de domeinen II en IV toegevoegd kunnen worden aan domein I. De pilot geeft een oplossing voor bepaalde handhavingsknelpunten. De politie trekt zich op bepaalde punten terug en onze boa’s zijn steeds meer aanwezig. Zo zijn zij in Breda aanwezig op het water, maar hebben ze niet de bevoegdheid om op te treden bij veelvoorkomende ergernissen die de leefbaarheid aantasten. Dankzij deze pilots hebben de boa’s deze bevoegdheden wél. Beide pilots lopen door tot het vierde kwartaal van 2022.
In 2022 verwachten we enkele gebiedsuitbreidingen voor de parkeerregulering. Dit betekent een groter werkgebied voor de handhavers. Inmiddels hebben we drie scanvoertuigen. Hierdoor kunnen we de intensiteit van de handhaving behouden én kunnen we flexibel omgaan met wijzigingen en uitbreidingen. Het doel van fiscale handhaving blijft het verhogen van de betalingsbereidheid.
In 2022 kijken we kritisch naar de momenten en de manieren waarop we fietshandhaving inzetten. Zo kunnen we deze vorm van handhaving beter laten aansluiten op de vraag van de stad.
Camerahandhaving is een structureel onderdeel van onze handhaving geworden na de pilots in Hazeldonk (2019) en bij de bussluis in het centrum van Breda (2020). Inmiddels is de camerahandhaving ook uitgebreid naar het voetgangersdomein in het centrum. Met ANPR-camera’s (Automatic Numberplate Recognition) worden voertuigen vastgelegd die buiten de venstertijden het voetgangersgebied inrijden.
In 2022 zetten we ons in om het proces rondom de bestuurlijke boete overlast openbare ruimte (bboor) verder te optimaliseren. Er zijn nieuwe overtredingen toegevoegd waarop we via bboor kunnen handhaven. Daarnaast blijven we de uitvoering verbeteren door kritisch te kijken naar de input vanuit bezwaarzaken.
De gemeente heeft de regels voor het ophalen van grofvuil en snoeihout aangepast. Ook in 2022 houden we twee boa’s aan op dit thema. De inzet van deze boa’s is gericht op de handhaving van de aangepaste regels. Zij houden zich vooral bezig met grofvuilmeldingen en andere milieumeldingen.
De aanbesteding voor de inning, invordering en bezwaarafhandeling van de naheffingsaanslagen voor de parkeerbelasting is uitgelopen. Bovendien kon een van de contractpartners de werkzaamheden niet langer blijven uitvoeren. Daarom voeren we de bezwaarafhandeling tijdelijk zelf uit. Het team dat hiervoor is opgezet, blijft hier in het eerste kwartaal van 2022 nog mee bezig. Zodra de werkzaamheden zijn afgerond en overgedragen aan de nieuwe contractpartner, wordt dit team opgeheven.
In 2021 hebben we het team Handhaving en Wijkveiligheid opnieuw ingedeeld. Zo kunnen zij hun taken zo goed mogelijk blijven uitvoeren en kunnen we blijven inspelen op de vraag van de stad. Het team bestaat nu ongeveer 50/50 uit wijkboa’s en incidententeam. Hierdoor kunnen de wijkboa’s zich nog meer richten op hun wijk en wordt het incidententeam ingezet voor de meldingen, acties en projecten. Zo ligt onze focus structureel op de juiste zaken en blijven we flexibel genoeg om in te spelen op de zaken die op ons pad komen.
Het thema Zorg en veiligheid richt zich op het voorkómen van overlastgevend, crimineel gedrag en recidive van risicogroepen en risicopersonen in Breda. Dit thema hangt nauw samen met enkele focuspunten uit het meerjarenprogramma. Het sociaal domein heeft hierop de regie. Dit uitvoeringsprogramma bevat enkel de bijdrage van de afdeling V&L.
We willen zorg bieden aan personen met verward gedrag, die mogelijk overlast en/of gevaar veroorzaken. Landelijk én regionaal krijgt deze doelgroep extra aandacht. In het meerjarenprogramma is dit thema ook opgenomen als focuspunt voor 2022. De nadruk ligt daarbij op vroeg signaleren, tijdig en adequaat opschalen, passende opvang of hulp bieden – en indien nodig straffen. Daarvoor zijn regionaal al afspraken gemaakt. Lokaal vraagt dit ook de nodige aandacht, vooral om handelingsperspectief te bieden aan professionals en inwoners. Informatie-uitwisseling is daarbij een voorwaarde. Het Zorg- en Veiligheidshuis Baronie Breda richt zich daarbij op mensen met ggz- en/of LVB-problematiek in combinatie met bijvoorbeeld een verslaving, die daardoor crimineel en/of overlastgevend gedrag laten zien. Vanuit de afdeling zijn hier juridisch adviseurs, inspecteurs en boa’s bij betrokken.
We vinden dat elke Bredanaar onbekommerd en veilig in zijn eigen huis moet kunnen wonen. Daarom pakken we woonoverlast aan. Samen met onze partners ontwikkelen we een integrale ketenaanpak en zetten we een regisseur woonoverlast in. De gemeente heeft beleidsregels vastgesteld en een plan van aanpak opgesteld. In de aanpak heeft de betrokken stadsmarinier een regisserende taak.
We willen zorg bieden aan slachtoffers van mensenhandel, arbeidsuitbuiting, en seksuele en criminele uitbuiting. Landelijk en regionaal krijgt deze doelgroep extra aandacht. De zorgcoördinator voor slachtoffers van mensenhandel is aangesteld bij het Zorg- en Veiligheidshuis Baronie Breda en werkt dus voor alle gemeenten in het politiedistrict. Hij biedt hulp en ondersteuning aan slachtoffers van mensenhandel en uitbuiting, hij zorgt ervoor dat ze bij de juiste organisatie terechtkomen en bouwt een relevant netwerk op van zorg- en veiligheidspartners. Parallel hieraan wordt een integraal beleidsplan opgesteld rondom mensenhandel en uitbuiting, vanuit het perspectief van zorg en veiligheid én ondermijning.
Terugkeer van ex-gedetineerden
De gemeente Breda wil recidive voorkomen en de integratie van ex-gedetineerden bevorderen. De aanpak hiervan ligt grotendeels bij het sociaal domein, vooral voor het bieden van nazorg. Kan de terugkeer van ex-gedetineerden maatschappelijke onrust opleveren, dan komt het veiligheidsdomein in beeld. Hierbij is de samenwerking met het Zorg- en Veiligheidshuis Baronie Breda van belang.
Verder is in 2021 de samenwerking op B5-niveau (Eindhoven, Den Bosch, Helmond, Tilburg en Breda) doorontwikkeld. Om de zes weken komen afgevaardigden (beleidsadviseurs en de manager Zorg & veiligheid) bijeen om de re-integratie van ex-gedetineerden te verbeteren. Zij leren van elkaar, maken knelpunten inzichtelijk, bespreken deze met het bestuur en het management en doen suggesties voor verbeteringen. In 2022 zetten we de samenwerking voort. Begin 2022 stemmen we af hoe we het contact gaan onderhouden.
In het meerjarenprogramma is polarisatie en radicalisering een focuspunt voor 2022. De gemeente wil alertheid creëren en ervoor zorgen dat polarisatie en radicalisering vroeg gesignaleerd worden. Hiervoor moeten professionals zijn toegerust. Op basis van signalen zetten we adequate interventies in om een verdere ontwikkeling te doorbreken. Zo werken we toe naar een leefklimaat waarin geen plaats is voor polarisatie en radicalisering.
Het Zorg- en Veiligheidshuis Baronie Breda biedt een persoonsgerichte aanpak voor personen die (dreigen te) radicaliseren. Daarnaast is er een denktank die bestaat uit sleutelfiguren in Breda. De persoonsgerichte aanpak en de denktank zorgen voor een aanpak ‘aan de achterkant’. Daarnaast ontwikkelen we beleid dat meer gericht is op ‘de voorkant’: de preventie van polarisatie en radicalisering. In 2021 zijn we ook gestart met de uitvoering van het projectplan ‘Tegengaan radicalisering en polarisatie’. Medio oktober 2021 heeft de gemeenteraad het handelingskader vastgesteld, dat we in 2022 verder gaan ontwikkelen.
In de eerste helft van 2022 vindt een onderzoek plaats naar voedingsbodems en indicatoren voor radicalisering en polarisatie. Dit onderzoek wordt gecombineerd met een zogeheten krachtenveldanalyse. Deze activiteiten worden gefinancierd vanuit de versterkingsgelden van de NCTV en het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Binnen het thema Zorg en veiligheid voeren we ook diverse integrale controles uit op:
Onze boa’s en inspecteurs voeren de controles uit. Bij handhavingstrajecten komen onze juridisch adviseurs in actie.
Jongeren die overlast veroorzaken of crimineel gedrag vertonen, zijn lastig weer op het rechte pad te krijgen. Het is veel effectiever om te voorkomen dat de jongere in de criminaliteit terechtkomt door al op een eerder moment voor passende begeleiding te zorgen. Bijvoorbeeld door onderwijs te bieden, betrokken te zijn bij iemands woonomgeving, iemand zijn talenten te laten ontdekken of hulp te bieden voor het gezin.
Losse signalen zijn vaak al in een vroegtijdig stadium bekend bij diverse betrokkenen, maar zij hebben geen mogelijkheid of zien geen aanleiding om deze signalen bij elkaar te brengen om zo tijdig in actie te komen. Voor een effectieve aanpak is het juist deze fase waarin preventief ingrijpen nog effect oplevert. Daarvoor is het nodig dat partijen elkaar al in het voorliggende veld weten te bereiken en tijdig informatie bij elkaar brengen en afstemmen.
Ook wetenschappelijke studies laten zien dat er een bepaalde voorspelbaarheid zit in het gedrag van een jongere door een hoeveelheid situaties en risicofactoren bij elkaar op te tellen en te duiden. Voor de aanpak van ondermijning is de gemeente Breda hier actief mee bezig, samen met het RIEC en TNO.
Aandachtswijken krijgen een hoge prioriteit. Daarom willen we inzetten op het project Vroegsignalering, zodat we door vroegtijdig ingrijpen de criminele ontwikkeling bij jonge jeugd kunnen voorkomen. Het project zet in op twee onderdelen:
Het project maakt deel uit van lopende werkzaamheden en projecten, zoals:
De cijfers laten al jaren een stevige daling zien in de zichtbare criminaliteit. Onze verwachting is dat de grootste afname achter de rug is en dat de daling zal stagneren. We willen deze daling in de cijfers borgen en daarnaast de veiligheidsbeleving in de woon- en werkomgeving verbeteren. Preventie is hierbij het uitgangspunt.
Ondanks deze dalende trend houden we aandacht voor het thema High Impact Crimes via preventieve activiteiten. Denk aan: donkere-dagen-acties, (buurt)bijeenkomsten en (digitale) informatievoorziening voor de stad. Interventies zetten we informatiegestuurd in. We komen dus in actie bij trends in de criminaliteitscijfers. We gaan bijvoorbeeld met belanghebbenden in dit gebied in gesprek of zetten direct interventies op maat in.
De samenleving wordt steeds digitaler. Daarom richt onze preventieve aanpak zich steeds meer op cybercrime. Dit is ook een van de focuspunten uit het meerjarenprogramma. We richten ons hierbij vooral op het vergroten van de weerbaarheid. Buurtpreventie en bestaande ondernemersnetwerken spelen hierbij een belangrijke rol. Om de weerbaarheid van de verschillende doelgroepen te verhogen, hebben we een veiligheidsmethodiek ontwikkeld met een toolbox vol concrete, dynamisch in te zetten interventies. In de aanpak staan informeren, bewustwording en handelingsperspectief bieden centraal.
Buurtpreventie en cyberveiligheid
Via buurtpreventie willen we de weerbaarheid van onze inwoners vergroten, ook op het gebied van cyberveiligheid. We besteden aandacht aan cybercrime via de (sociale) media, kennisbijeenkomsten, e-learnings en een netwerk van ‘digitale ambassadeurs’. Zo speelt buurtpreventie voortdurend in op trends in de maatschappij. De aanpak van Breda richt zich vooral op het weerbaarder maken van inwoners, ondernemers en vitale sectoren die in Breda gevestigd zijn. Het netwerk van buurtpreventie is significant gegroeid. De ambitie is om dit netwerk te behouden en verder uit te breiden.
Eind 2019 zijn we gestart met de ontwikkeling van een veiligheidsmethodiek voor ondernemers. Dit vraaggestuurde, realtime en hybride product draagt bij aan de integrale veiligheid van ondernemers in winkelgebieden. Deze volledig nieuwe methode is gebaseerd op participatie. Informeren, bewust maken en handelingsperspectief bieden staan hierin centraal. Deze methodiek is in eerste instantie bedoeld voor winkeliers en voor ondernemers op bedrijventerreinen. De structuren en netwerken van deze twee doelgroepen verschillen, waardoor een aanpak op maat nodig is:
De gemeente werkt samen met inwoners, ondernemers en het onderwijs aan veilige wijken. Op die manier vergroten we de weerbaarheid. In 2022 rollen we de veiligheidsmethodiek verder uit.
Natuurlijk houden we in dit uitvoeringsplan ook rekening met interne en externe factoren die een risico (of bedreiging) kunnen vormen voor onze doelstellingen. De risico’s die we voorzien, zijn al binnen de reguliere werkzaamheden opgenomen. Hieronder beschrijven we welke aanvullende (meetbare) risico’s en onzekerheden we nog verwachten.
Algemene effecten van de coronapandemie
De coronapandemie houdt Nederland – en dus ook Breda – nog steeds in haar greep. Dat veroorzaakt ook voor 2022 veel onzekerheden. Het is immers onbekend hoe de pandemie zich gaat ontwikkelen en welke taken dit voor de afdeling V&L oplevert. Afgelopen jaar heeft de pandemie geleid tot meer kosten en productie-uren door maatregelen, nieuwe wetten en noodverordeningen. Extra handhavingstaken zorgden ervoor dat we onze capaciteit deels moesten inzet ten behoeve van de handhaving van coronamaatregelen. Hierdoor kon er minder capaciteit worden vrijgemaakt voor andere taken.
Daarentegen kregen we een vergoeding vanuit het Rijk, waardoor de financiële consequenties meevielen. Ook maakte de pandemie andere taken minder noodzakelijk. Zo waren er minder grote evenementen, waardoor hier weinig capaciteit voor nodig was. Echter zorgt de pandemie er per saldo voor dat er meer taken zijn, waardoor de inzet en prioritering van taken hier afhankelijk van is.
De pandemie heeft voor verschillende nieuwe initiatieven in de stad gezorgd. Zolang er coronaregels gelden, verwachten we deze trend ook voor 2022. We willen deze initiatieven zo veel mogelijk steunen en stimuleren. Tegelijkertijd willen we dat ze zo veilig mogelijk verlopen. Dat vraagt nog steeds méér van ons dan vóór de pandemie. De nieuwe initiatieven vallen weliswaar voor een groot deel binnen onze bestaande processen en regelingen, maar vragen om extra flexibiliteit en capaciteit.
Vaak gaat het om nieuwe soorten en vormen van activiteiten waar de gemeente en de organisatoren nog weinig ervaring mee hebben. Om deze initiatieven te laten slagen, is dus meer overleg, onderzoek en ondersteuning nodig. De juristen en vergunningverleners moeten veel meer capaciteit inzetten.
Daarnaast hebben we in 2022 te maken met een uitbreiding van het aantal ligplaatsen in de singels. In eerste instantie was een uitbreiding van 100 of meer ligplaatsen voorzien. Nu blijkt het echter om ongeveer 15 tot 20 ligplaatsen te gaan. De geschatte extra opbrengsten van € 200.000 worden dus maar voor 15 tot 20% gehaald in 2022.
In 2022 stond ook de verzelfstandiging van de markten gepland. Het moment waarop die plaatsvindt, is echter nog niet bepaald. We kunnen op dit moment dus niet met zekerheid iets zeggen over de vermindering van de kosten die was voorzien.
Team Handhaving Bestaande Stad
De coronamaatregelen hebben grote invloed op onze manier van werken. Denk aan gebiedsverboden, minder huisbezoeken et cetera. Hierdoor kunnen we zaken minder efficiënt oppakken. Verder bestaan er verschillende kanalen voor het indienen van handhavingsverzoeken. Een mogelijk risico is dat melders hun melding niet via het juiste kanaal indienen, waardoor deze niet op de juiste plek terechtkomt.
We werken met een flexibele schil, waarmee we slim inspelen op het aantal aanvragen. Elke maand monitoren we of de aantallen en de leges nog in lijn lopen met de begroting voor 2022. In de huidige periode kunnen externe (politieke) factoren en maatregelen een risico vormen voor het optimaal functioneren van onze flexibele schil. Ook de invoering van de Omgevingswet speelt hierbij een rol. De werving van voldoende en deskundig personeel kan in de huidige krappe arbeidsmarkt een onzekere factor zijn. Dit vormt een risico voor het snel kunnen opschalen en afschalen van onze dienstverlening.
Team Openbare orde en Veiligheid
Voor 2022 zien we twee mogelijke struikelpunten: het groeiende probleem van verwarde personen en de mogelijke invoering van controles voor shishalounges, die tot capaciteitsvraagstukken kan leiden. Het is van belang om dit in de gaten te houden, zodat we tijdig kunnen ingrijpen.
Team Handhaving en Wijkveiligheid
De stad vraagt steeds meer van ons. Daarbij blijft de terugtrekkende beweging van de politie een rol spelen. Steeds meer taken komen hierdoor bij de gemeente te liggen, in het bijzonder bij de boa’s. Dit kan druk opleveren op de capaciteit én ervoor zorgen dat hun taken diffuus worden. Hier spelen we op in door te zorgen dat boa’s zich vaker specialiseren op specifieke thema’s.
Verandering maatschappelijk sentiment
De maatschappij wordt steeds mondiger en assertiever. Dit vraagt veel van de boa’s, op communicatief vlak en mentaal. De coronamaatregelen hebben daar zeker aan bijgedragen. Mensen hebben het gevoel dat ze beperkt worden in hun vrijheid en hebben dan vaak de neiging zich daartegen af te zetten. Daarbij moesten de boa’s op sommige vlakken juist strikter handhaven. De boa’s worden regelmatig getraind en gecoacht op gespreks- en benaderingstechnieken, de-escalerend optreden en omgaan met agressie. Op die manier bewegen we mee met deze maatschappelijke ontwikkelingen.
Bijlage 1: Taken en prioritering per thema
Door te prioriteren, relateren we de inspanning van onze taken aan het risico voor de kwaliteit en de veiligheid. Prioriteren helpt om bewust keuzes te maken: de meeste energie gaat naar de hoogste risico’s, we objectiveren persoonlijke voorkeuren en inzichten, en we bereiken uniformiteit onder de medewerkers.
We onderscheiden de volgende categorieën:
Hierna volgt per thema onze prioritering. Daarbij is de inzet van onze uitvoerende medewerkers het uitgangspunt. De prioriteit staat dus op gemiddeld of laag als een taak dit jaar proactief wordt opgepakt op beleidsniveau, maar (nog) niet door de uitvoerende collega’s, bijvoorbeeld omdat de uitvoering pas in 2023 start. Verder moet worden opgemerkt dat de coronamaatregelen van grote invloed zijn op de handhavingstaken. Het handhaven van coronamaatregelen vergt een deel van de beschikbare capaciteit, waardoor andere taken wellicht een lagere prioriteit krijgen.
Dit thema is in zijn geheel een focuspunt van het meerjarenprogramma. Dit blijkt ook uit de vele hoge prioriteringen.
Tabel 3 Veiligheid openbare ruimte
Tabel 5 Zichtbare criminaliteit