Geluidbeleid gemeente Ouder-Amstel

Onderliggend treft u het geluidbeleid van gemeente Ouder-Amstel. Met dit beleid geeft de gemeente vorm aan haar doelstellingen op het gebied van geluid in een gezonde leefomgeving. Het beleid vormt het beoordelingskader bij het verlenen van ‘hogere waarden’ in de zin van de Wet geluidhinder, en is eveneens van toepassing bij het uitwerken van structuurvisies of andere ruimtelijke besluiten.

De hoofdstukindeling is als volgt. In hoofdstuk 2 vindt u de visie van de gemeente. Deze ligt ten grondslag aan de gemaakte keuzes met betrekking tot gebiedsdifferentiatie, ambitiewaarden en aanvullende eisen voor een prettig woon- en leefklimaat. In hoofdstuk 3 wordt het doel van dit beleid nader toegelicht. De ambities van de gemeente zijn beschreven in hoofdstuk 4. De uitgangspunten bij het afwegen van bron- en overdrachtsmaatregelen om geluidsniveaus te reduceren staan beschreven in hoofdstuk 5. De gemeente stelt daarnaast ook aanvullende eisen voor woningen waar de geluidsbelasting hoger is dan het ambitieniveau. Deze zijn beschreven in hoofdstuk 6. De beoordeling van cumulatie is opgenomen in hoofdstuk 7, en in hoofdstuk 8 is tot slot een checklist opgenomen die vergunningverleners helpt bij het toepassen van dit beleid.

Dit geluidbeleid is het middel van de gemeente om randvoorwaarden en eisen te stellen aan het (akoestische) woon- en leefklimaat binnen haar gemeentegrenzen. Het geluidbeleid geeft de te ondernemen stappen aan die genomen dienen te worden als er sprake is van een geluidsbelasting hoger dan de voorkeursgrenswaarde. In dat geval moeten er ‘hogere waarden’ worden vastgesteld om een plan of project doorgang te kunnen geven. Het geluidbeleid wordt met name geraadpleegd bij het – al dan niet – nemen van een hogere waarden besluit. Daar waar de term ‘hogere waarde’ in dit document voorkomt, verwijst deze dan ook naar de geluidsbelasting die middels een hogere waarde procedure wordt vastgesteld bij een geluidsgevoelige bestemming.

Omdat dit geluidbeleid ten dienste staat van ‘het hogere waarden besluit’ richt het zich in primaire zin op de geluidsbronnen uit de Wet geluidhinder: gezoneerde wegen, spoorwegen en industrie. Omdat ook andere geluidsbronnen een impact kunnen hebben op de gezondheid – denk aan windturbines en vliegtuigen – worden ook deze bronnen beschouwd. Ze komen terug bij de bepalingen omtrent de geluidsluwe zijde en bij het beoordelen van cumulatie.

Omdat dit een nieuw geluidbeleid betreft, zal de gemeente de uitvoering van het beleid monitoren en periodiek toetsen. Aan de hand van de bevindingen kan het beleid indien nodig worden herzien.

Gemeente Ouder-Amstel heeft zich als doel gesteld om een goede en gezonde woon- en leefomgeving te creëren. Bewoners en gebruikers moeten worden beschermd tegen overlast, zowel binnenshuis als in de openbare ruimte. Tegelijkertijd ambieert de gemeente in de stedelijke groeiregio’s te voorzien in een dynamische, levendige omgeving waar ondernemen, recreëren, verblijven en wonen hand in hand gaan. Daarom moet recht worden gedaan aan de verschillen tussen het meer stedelijke karakter rondom Duivendrecht en het landelijke karakter van de buitengebieden inclusief Ouderkerk aan de Amstel. Belangrijke kernwaarden hierbij zijn: groen en gezond, bereikbaar, verbonden & multifunctioneel.

Niet alleen het realiseren van een prettig woonklimaat, maar ook een aangenaam verblijfsklimaat op straat en rustige, groene gebieden op loop- en fietsafstand zijn belangrijk. Door het treffen van maatregelen kunnen geluidsniveaus op en rond de woningen worden beperkt. In de stedelijke omgeving is het realiseren van schermen of geluidwallen vrijwel niet mogelijk, behalve wellicht bij de rijkswegen en het spoor. Hier gaat de voorkeur dan ook uit naar een optimale positionering van gebouwen ten opzichte van de geluidsbronnen voor vermindering van het geluidsniveau binnen het plangebied. Daarnaast streven wij naar het geluid-adaptief ontwerpen van gebouwen en buitenruimten. Geluidsbelaste woningen worden voorzien van een geluidsluwe gevel, zodat aan die zijde in rust met open raam kan worden geslapen. Behalve rust in huis wordt ook waarde gehecht aan rust in de nabije omgeving. Bewoners waarderen stille groene gebieden op loop- of fietsafstand. Zicht op groen heeft een positieve impact op de beleving van lawaai. Als de geluidsbelasting hoog is wordt onderzocht of de leefomgeving over compenserende kwaliteiten beschikt - of met behulp van maatregelen kan beschikken -, bijvoorbeeld in de vorm van rustig gelegen recreatiemogelijkheden dichtbij of groen in de buitenruimte.

Binnen Gemeente Ouder-Amstel staan de komende jaren grote ontwikkelopgaves op de agenda. In het noorden van de gemeente wordt met de transformatie van Amstel Business Park Zuid naar Werkstad OverAmstel, de komst van De Nieuwe Kern en de ontwikkeling van Entrada invulling gegeven aan een deel van de grote woningopgave in de regio. Deze ontwikkelingen spelen zich af binnen een bestaande structuur van wegen, spoor, metro en industrie. Dit heeft voordelen - hoogwaardige voorzieningen, een goede bereikbaarheid – maar kan ook een negatief effect hebben: hoge geluidsniveaus bij de woningen met een mogelijk negatieve impact op de gezondheid tot gevolg. Een goed beleid waarborgt dat (toekomstige) bewoners kunnen genieten van een gezonde leefomgeving met een hoogwaardige woonkwaliteit.

Middels dit geluidbeleid concretiseert gemeente Ouder-Amstel haar doelen en afwegingen en stelt zij een helder toetsingskader op dat gebruikt wordt bij het afwegen van ‘hogere waarden’ in de zin van de Wet geluidhinder. Het beleid is van toepassing op zowel grote als kleine ontwikkelingen in de gemeente. Tegelijkertijd waarborgt de gemeente op deze manier dat vastgehouden wordt aan de uitgangspunten en dat zij de inspanningen levert die zij zichzelf heeft toebedacht.

De gemeente streeft naar een integrale afweging bij het beoordelen van de woon- en leefomgeving. Dat betekent: een beoordeling van het akoestische woonklimaat met inachtneming van (groene) kwaliteiten op loop- en fietsafstand. Deze doelstelling wordt concreet gemaakt middels onderliggend beleid. Op twee punten komt de kwaliteit van de buitenruimte terug. Ten eerste, bij de doelmatigheidstoets van bron- en overdrachtsmaatregelen. Hier wordt ook geluid op straatniveau meegenomen bij de afweging. En ten tweede, als randvoorwaarde bij het verlenen van ‘hogere waarden’. Als geluidsniveaus niet kunnen worden teruggebracht tot onder het ambitieniveau, stelt de gemeente - naast aanvullende eisen aan de woning - tevens randvoorwaarden aan de kwaliteit van het gebied: bewandelbaar of befietsbaar groen in de nabijheid als compensatie voor de geluidsbelaste woonomgeving. Deze kenmerken worden niet gekwantificeerd, maar er worden wel handvaten geboden van hoe hiermee om te gaan (zie paragraaf 6.5).

Waar mogelijk is dit beleidsstuk opgesteld in lijn met de Omgevingswet. Dit vindt zijn weerklank in het definiëren van een geluidsluwe zijde, in het vaststellen van een ambitiewaarde voor windturbines en in de invulling van het begrip ‘dove gevel’.

De gemeente streeft naar een gezond woon- en leefklimaat. Dit betekent dat woningen worden ontwikkeld die beschikken over een acceptabele geluidsbelasting en over een geluidsluwe zijde. Het betekent ook: een prettige omgeving en groene kwaliteiten in de buurt. Bij het verlenen van ‘hogere waarden’ streeft de gemeente naar een integrale afweging waarin zowel geluidsniveaus bij de woning als op straat worden beschouwd.

In een landelijke omgeving, waar geluidsniveaus van nature lager zijn, wordt geluid eerder als hinderlijk ervaren dan in een levendig, stedelijk gebied. Daarom hanteren wij voor wegverkeer en railverkeer een strenger ambitieniveau in de buitengebieden en in Ouderkerk aan de Amstel, dan in het stedelijke gebied rondom Duivendrecht. De A2 vormt de grens tussen het landelijke gebied aan de westzijde, en het stedelijke gebied ten oosten van de weg. Dit is weergegeven in figuur 3. De ambitieniveaus staan opgenomen in tabel I. Naast ambitiewaarden voor de bronnen uit de Wet geluidhinder staan ook windturbines genoemd – deze komen terug bij de beoordeling van de geluidsluwe zijde in hoofdstuk 6.2.

Boven het ambitieniveau kan een ontheffing worden verleend als elke woning in het plan beschikt over een geluidsluwe zijde. Het Bouwbesluit draagt zorg voor een voldoende geluidwering van de gevel, waarmee een comfortabel binnenniveau wordt gecreëerd. Maar: zodra er een raam wordt opengezet, is het geluidsniveau op de gevel representatief voor het binnenniveau. Juist omdat de gemeente het belang onderkent van de mogelijkheid om met open raam te slapen, stelt zij aanvullende eisen aan de geluidsniveaus op de gevel in de vorm van een geluidsluwe zijde. Bij voorkeur is aan deze zijde een slaapkamer gelegen. Verder beschikt de woning bij voorkeur over een geluidsluwe buitenruimte en is er sprake van een gezonde leefomgeving. Dit laatste wil zeggen: een prettig verblijfsklimaat op straat of een (relatief) stille private / openbare buitenruimte met groene kwaliteiten in de nabijheid.

Een zijde is geluidsluw als geluid vanwege wegverkeer, railverkeer, gezoneerde industrie en windturbines voldoet aan de vastgestelde ambitiewaarden. Daarnaast moet ook luchtvaart worden betrokken in de beoordeling. Conform huidige wetgeving en conform de Omgevingswet zijn voor luchtvaart geen harde eisen geformuleerd. In plaats daarvan maakt geluid van vliegtuigen deel uit van de integrale beoordeling. Bij voorkeur wordt in de beoordeling van vliegtuiggeluid uitgegaan van de nachtperiode. Ongestoord kunnen slapen met een geopend raam levert een relevante gezondheidswinst op en is een uitgangspunt van dit beleid. Hierbij merken wij op dat gedurende de nachtperiode slechts bij uitzondering gebruik gemaakt wordt van de voor het plangebied maatgevende Buitenveldertbaan. Gesteld kan worden dat de geluidsbelasting vanwege nachtelijk vliegverkeer, door preferent baangebruik, in de gemeente Ouder-Amstel beperkt is.

Bij het waarborgen van de geluidsluwe zijdes heeft het optimaliseren van de gebiedsindeling de voorkeur boven het treffen van bouwkundige maatregelen aan de gevel. Maatregelen aan de gevel zorgen in de hoofdzaak namelijk niet voor een prettige verblijfskwaliteit rondom de woning. Om te zorgen dat geluid vol wordt meegewogen bij het ontwerpen van de plan lay-out is het van belang dat het aspect geluid al in de stedenbouwkundige visie op de tekentafel komt en zeker in de ontwerpfase van het gebied. De gemeente verwacht daarom van de ontwikkelaar dat zij de gemeente al in de beginfase van het ontwikkelproces betrekt, zodat overleg kan worden gevoerd over afwegingen met betrekking tot geluid.

Er geldt een wettelijke verplichting om maatregelen te treffen om geluidsniveaus terug te brengen tot de voorkeursgrenswaarde. Hiervan mag worden afgeweken als deze niet doelmatig zijn of er anderszins bezwaren zijn. De gemeente vindt maatregelen op voorhand niet doelmatig als de te reduceren geluidsniveaus op of onder het ambitieniveau liggen. Concreet betekent dit dat maatregelen niet overwogen hoeven worden, als de te verlenen ‘hogere waarde’ niet hoger is dan het ambitieniveau.

Maatregelen moeten ook overwogen worden als deze het geluidsniveau niet geheel tot het ambitieniveau terugbrengen, maar wel een relevante reductie opleveren. De gemeente vindt maatregelen daarnaast ook zinvol als deze de verblijfskwaliteit op straat verbeteren, zelfs al worden geen relevante reducties bij de woningen behaald. Gemeente Ouder-Amstel hecht veel waarde aan een gezonde leefomgeving, en daarbij hoort ook: een goede verblijfskwaliteit op straat. Een prettig verblijf in de openbare ruimte draagt bij aan het woongenot van de bewoners van een buurt en aan de waardering van het gebied. Geluidsreducerende maatregelen die een significante verbetering van het akoestische klimaat in de openbare ruimte tot gevolg hebben, worden dan ook als zinvol aangemerkt en moeten daarmee overwogen worden.

Bij het onderzoek naar maatregelen sluit de gemeente zich aan bij de standaard voorkeursvolgorde: bronmaatregelen / overdrachtsmaatregelen / maatregelen bij de ontvanger. Bronmaatregelen zijn bijvoorbeeld een stil wegdek (wegverkeerslawaai), raildempers (spoor) en geluiddempers en omkastingen (industrie/bedrijven). Ook snelheidsverlaging leidt tot lagere geluidsniveaus bij de woningen en bovendien tot een lagere uitstoot van uitstootgassen. Overdrachtsmaatregelen zijn in principe geluidsschermen, ofwel nabij de bron, ofwel nabij de ontvanger.

Door middel van akoestisch onderzoek wordt het effect van bron- en overdrachtsmaatregelen in kaart gebracht. Geluidsniveaus worden bepaald op de woningen en tevens op straatniveau. Bij het in kaart brengen van het geluidsreducerend effect, worden niet alleen de woningen uit het project meegenomen maar tevens alle andere geluidsgevoelige bestemmingen die binnen de invloedssfeer van de maatregelen liggen en er dus baat bij hebben. De haalbare reducties bij al deze gevoelige bestemmingen en op straatniveau worden inzichtelijk gemaakt, alsmede een inschatting van de kosten. In de onderbouwing zal dus een inschatting van de kosten moeten worden gemaakt, bijvoorbeeld op basis van kostenkentallen. De haalbare reducties worden afgewogen tegen de kosten.

Op basis van deze informatie zal het bevoegd gezag een afweging maken. Indien de gemeente geen bronbeheerder is moet afstemming worden gezocht met de relevante partij(en) zoals gemeente Amsterdam, Rijkswaterstaat of Prorail. De initiatiefnemer dient de gemeente te betrekken in dit proces. Hetzelfde geldt als de gemeente geen eigenaar is van het terrein, in het geval van geluidsschermen.

Als er bij meerdere bronnen sprake is van een overschrijding van de voorkeursgrenswaarde moet conform de Wet geluidhinder de cumulatie worden bepaald. De wet geeft niet aan wanneer sprake is van een acceptabel gecumuleerd geluidsniveau. Hiervoor sluit gemeente Ouder-Amstel aan bij de Gezondheidseffectscreening van de GGD. De GES-score heeft geen juridische status maar dient als handvat bij de integrale beoordeling van het plan.

De GES-score bij de geluidsbelasting in wegverkeersequivalenten kan worden afgelezen uit tabel III. In tabel IV staat de kwalificatie van de score opgenomen, lopende van ‘zeer goed’ tot ‘zeer onvoldoende’. Deze beoordeling wordt in acht genomen bij de integrale beoordeling van het plan. Hierbij wordt ernaar gestreefd om zoveel mogelijk woningen in een zo laag mogelijke klasse te laten vallen, zeker als er sprake is van hoge GES-scores binnen het bouwplan. Dit kan bijvoorbeeld door schijfbebouwing te realiseren, waarbij eerstelijns bebouwing de achtergelegen woningen afschermt.