Beleid laadpalen elektrische auto’s

Het aandeel van elektrische auto’s in Nederland neemt toe en daarmee samenhangend ook het aantal laadpalen voor deze voertuigen. Een trend die ook de gemeente Lopik raakt. De keuze voor het aanschaffen of leasen van een elektrische auto is een keuze van de gebruiker zelf. Maar daarbij komt de manier waarop deze auto’s moeten worden voorzien van mogelijkheden om hun batterijen op te laden.

Uiteraard zullen gebruikers hun auto het liefst op eigen terrein opladen. Echter 75% van de huishoudens in Nederland heeft geen parkeergelegenheid op eigen terrein en zijn daarmee automatisch aangewezen op voorzieningen die (semi)publiek zijn¹. Maar ook bezoekers met een elektrische auto, maken gebruik van deze (semi)publieke laadvoorzieningen.

Kortom de trend van steeds meer elektrisch vervoer in Nederland, geeft een sterke aanleiding om als gemeente Lopik een beleid omtrent laadpalen voor elektrische auto’s op te stellen met daarin speciale aandacht voor de publieke laadinfrastructuur.

Dit beleid is opgesteld om meerdere doelstellingen te behalen. Allereerst heeft het beleid een informerende functie voor particulieren en bedrijven in de gemeente Lopik omtrent dit thema. Daarnaast maakt het beleid het mogelijk om aanvragen voor openbare laadpalen op eenzelfde en gelijkwaardige manier te beoordelen. Tot slot geeft het duidelijkheid over de criteria en voorwaarden die daarbij van toepassing zijn.

Het beleidsstuk is als volgt vormgegeven. Allereerst wordt het huidige beleid van de gemeente beschreven in combinatie met de rol die wij als gemeente willen vervullen. Daarna wordt de houding ten opzichte van de verschillende typen laadvoorzieningen en daarmee het beleid toegelicht. Tot slot worden de criteria en voorwaarden opgesomd die de gemeente hanteert bij aanvragen voor (semi) publieke laadvoorzieningen.

Tot oktober 2012 was het mogelijk om via Stichting E-laad oplaadpunten gratis te plaatsen. Echter het ministerie van Economische Zaken heeft destijds geconstateerd dat dit marktverstorend werkte en heeft de activiteiten van de stichting gestopt. In navolging daarvan heeft de gemeente Lopik zich naar aanleiding van het B&W advies van 29 oktober 2013 aangesloten bij de projectgroep Metropoolregio Amsterdam Elektrisch (MRA-E).

Dit is een samenwerkingsverband van verschillende gemeenten en de provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. Deze organisatie organiseert aanbestedingen waardoor oplaadpunten tegen de economisch meest voordelige prijs aangeboden kunnen worden. De gemeente bepaalt zelf hoeveel oplaadpunten zij afnemen, de locatie van het oplaadpunt en geeft met een Verkeersbesluit toestemming voor het plaatsen van een oplaadpunt. Volgens het concept van MRA-E heeft de gemeente geen omkijken naar plaatsing, exploitatie, beheer of onderhoud van het oplaadpunt, dit wordt verzorgd door de partij die de aanbesteding wint.

In diverse visies en beleidsstukken van de gemeente Lopik komt het thema duurzaamheid naar voren. Maar openbare laadpalen hebben hier tot nog toe geen plaats in gekregen. In de ‘Visie op de Linten’ wordt gesteld: “duurzaamheid heeft nog geen prominente plek in ons ruimtelijk beleid terwijl een goede inpassing van duurzaamheid en duurzame energie een breed afwegingskader vereisen (pagina 69)”. Dit geeft zowel het gebrek aan beleid als de noodzaak aan om hier wel goed over na te denken.

Binnen het programma van eisen voor de inrichting van de openbare ruimte, welke is vastgesteld op 1 maart 2016 is de mogelijkheid aangegeven om oplaadpunten te plaatsen in de openbare ruimte. De enige richtlijn die hierin is opgenomen is: “Afhankelijk van het aantal parkeervakken kan de gemeente een oplaadpunt voor elektrische auto’s verlangen (pagina 6). 

Elektrisch vervoer verbetert de luchtkwaliteit, is stil en kan een bijdrage leveren aan de klimaatambities van de gemeente om het energieverbruik te verminderen en het gebruik van duurzame energiebronnen te stimuleren. Inwoners en bedrijven die beschikken over een eigen oprit of parkeergarage kunnen op eigen terrein een laadfaciliteit realiseren. Om het ook voor de inwoners en bedrijven die hier niet over beschikken mogelijk te maken om hun elektrische voertuigen op te laden, worden in dit beleid kaders gegeven voor de plaatsing van openbare laadpalen bij openbare parkeerplaatsen.

Op 24 februari 2019 heeft het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Lopik de eerste versie van het ‘beleid laadpalen elektrische auto’s’ vastgesteld. Het verschil met die versie en deze versie is dat er een bijlage aan is toegevoegd met enkele kaarten met zoekgebieden voor locaties van openbare laadpalen. Daarmee trachten we als gemeente Lopik een robuust netwerk op te zetten waardoor een dekkend bedieningsgebied over alle de kernen in de gemeente komt te liggen.

Dit beleid maakt de houding van de gemeente Lopik ten opzichte van de oplaadinfrastructuur (in de openbare ruimte) ten behoeve van elektrisch vervoer concreter. Als gemeente kun je hierin verschillende rollen vervullen, de gemeente Lopik heeft ervoor gekozen om een rol aan te nemen waarin de gemeente kaders stelt voor elektrisch vervoer². Daarbij worden beleidsregels aangegeven onder welke voorwaarden de gemeente bereid is de nodige besluiten te nemen voor het realiseren van de oplaadinfrastructuur en de bijbehorende parkeerplaatsen voor het opladen van elektrische voertuigen. De realisering van de oplaadinfrastructuur wordt aan marktpartijen overgelaten. Deze marktpartij wordt middels een gezamenlijke aanbesteding via het MRA-E gegund. Via deze constructie zijn de kosten voor de gemeente Lopik beperkt tot het plaatsen van bebording bij de gereserveerde parkeerplaats(en), eventuele aanpassingen aan de situatie zodat de laadpaal geplaatst kan worden en de manuren voor het nemen van een verkeersbesluit.

De gemeente Lopik kiest ervoor om de locatiekeuze van een laadpaal ten behoeve van elektrische voertuigen breder te bekijken dan alleen openbare laadpalen. De locatiekeuze van een laadpaal begint bij de beslissing tot het aanschaffen van een elektrische auto, waarbij de inwoner die of het bedrijf dat die beslissing maakt ook zelf nagedacht moet hebben over de wijze waarop het voertuig zal moeten worden opgeladen. Daarbij is een openbare laadpaal niet de enige optie.

De verschillende typen laadvoorzieningen voor elektrische auto’s zijn in drie treden in de te delen (ook verbeeld in tabel 1):

• 1.

  De e-rijder is zelfvoorzienend.

• 2.

  De e-rijder parkeert op een openbare plek en laadt via een private laadvoorziening.

• 3.

  De e-rijder maakt gebruik van een publiek toegankelijke laadvoorziening.

Binnen deze treden is soms weer een onderscheid van uitvoering gemaakt. Maar het gaat om de locatie waar de auto geparkeerd staat (op eigen terrein, of openbaar terrein) en om de locatie waar de laadpaal staat en op welke netaansluiting die is aangesloten. Dat laatste onderscheid bepaalt onder andere wie en op welke manier van het laadpunt gebruik kan maken. De visie en het beleid omtrent laadpalen is hierna ook in dezelfde driedeling vormgegeven.

Het voorgaande geeft de visie van de gemeente Lopik weer op de locatiekeuze van een laadpaal. In dit deel van de beleidsnota gaan we een stap verder op de toetsing van de locatie van openbare laadpalen in de openbare ruimte. De strategische keuze voor het plaatsen van openbare laadpalen is uitgebreid toegelicht. Maar de exacte locatie van deze openbare laadpalen zullen aan de volgende criteria worden getoetst:

• 1.

  Er zijn geen bestaande of in procedure zijnde oplaadpalen en/of een andere oplaadinfrastructuren aanwezig in de openbare ruimte binnen een straal van 300 meter van de gevraagde locatie, tenzij de reeds aanwezige oplaadpaal een bezettingsgraad van meer dan 50% heeft (op te vragen bij de exploitant van die laadpaal).

• 2.

  De desbetreffende grond is eigendom van de gemeente Lopik

• 3.

  De locatie van oplaadpaal en/of andere oplaadinfrastructuur is voldoende openbaar, zichtbaar en toekomstbestendig volgens het beschreven beleid voor openbare laadpalen in de openbare ruimte.

• 4.

  De oplaadpaal en/of andere oplaadinfrastructuur wordt voorzien van twee of meer aansluitpunten en er kunnen – eventueel op termijn – twee of meer parkeerplaatsen worden bediend.

• 5.

  De parkeerdruk laat de reservering van parkeerplaatsen voor het opladen van elektrische voertuigen toe

• 6.

  Het betreft bestaande parkeervakken met de volgende mogelijkheden:

  • a.

    De vorm van de parkeervakken op de locatie zijn bij voorkeur als volgt, van boven naar beneden:

    • 1.

      Vakken die haaks op de rijbaan staan

    • 2.

      Vakken die schuin op de rijbaan staan

    • 3.

      Vakken die parallel aan de weg lopen

  • b.

    De laadpaal dient tussen twee vakken geplaatst te kunnen worden

  • c.

    Rondom de paal dient tenminste 50 cm ruimte voor onderhoud beschikbaar te zijn

  • d.

    De laadpaal dient niet aanrijgevoelig geplaatst te kunnen worden, waarbij geldt:

    • 1.

      De minimale afstand vanaf de stoeprand is 1 stoeptegel + band, oftewel +/- 45cm

    • 2.

      Indien niet aan bovenstaande voldaan kan worden, moet overwogen worden of extra maatregelen genomen dienen te worden.

• 7.

  De doorgang blijft gewaarborgd voor ander verkeer (auto, fiets, voetganger, rolstoel etc.), waarbij ten minste wordt gelet op:

  • a.

    De doorgang van het trottoir blijft minimaal 120cm (+/- 4 stoeptegels)

  • b.

    Bij voorkeur geen locatie direct aan een hoofdverkeersweg

• 8.

  Er zijn geen belemmeringen ten aanzien van ander straatmeubilair of (openbaar) groen, waarbij ten minste wordt gelet op:

  • a.

    De laadpaal dient even ver van de boom te staan als de kruin van de boom breed is met een minimum van 1 meter.

  • b.

    Indien in groenstrook de gewenste locatie wordt gevonden dient de locatie geschikt te worden gemaakt voor de plaatsing van de laadpaal door middel van het leggen van stoeptegels rondom de paal.

  • c.

    Rondom de laadpaal moet minimaal 50cm vrij zijn van bosschages/groen

• 9.

  Er is geen sprake van geplande reconstructies of andere infrastructurele ontwikkelingen waardoor de laadpaal binnen afzienbare tijd verwijderd of verplaatst dient te worden.

• 10.

  Het dient mogelijk te zijn om voor de locatie van de laadpaal een verkeersbesluit te nemen, waarbij geldt dat:

  • a.

    De gemeente een verkeersbesluit neemt waarbij tenminste één parkeerplaats wordt gereserveerd voor elektrische auto’s die aan het laden zijn. Dit wordt aangegeven met een verkeersbord.

  • b.

    De parkeerplaats(en) opgenomen in het verkeersbesluit is/zijn niet kenteken gebonden

  • c.

    De ontheffing voor het plaatsen van een oplaadpaal en/of andere oplaadinfrastructuur wordt eerst van kracht en kan dus pas worden gebruikt, nadat het verkeersbesluit tot aanwijzing van de benodigde parkeerplaatsen onherroepelijk is geworden.

Indien de openbare laadpaal wordt geplaatst op verzoek van een gebruiker zijn er aanvullende toetsingscriteria van toepassing. Deze aanvullende criteria zijn:

• 11.

  Er wordt geen medewerking verleend als de indiener van het verzoek niet feitelijk op het opgegeven adres woont en/of niet in het bevolkingsregister is geregistreerd.

• 12.

  Er wordt alleen medewerking verleend als de indiener van het verzoek (aantoonbaar) minimaal 18 uur per week woont of werkt in de gemeente Lopik.

• 13.

  De indiener van het verzoek beschikt niet over een eigen terrein om een oplaadpaal en/of andere oplaadinfrastructuur te realiseren. Onder eigen terrein vallen ook (VVE) parkeerplaatsen en/of de (verplichte) mogelijkheid tot het huren/kopen van een parkeerplaats in combinatie met een appartement.

• 14.

  De indiener van het verzoek beschikt over een elektrische auto. Met elektrische auto wordt een personen- of bedrijfsauto bedoeld, zoals in het eerste lid van artikel 1 sub c, van de Wegenverkeerswet 1994 en nader bepaald in de Regeling auto en die is geregistreerd bij de Rijksdienst voor Wegverkeer en die geheel of gedeeltelijk – met een minimaal volledig elektrisch bereik van 45 km – door een elektromotor wordt aangedreven, waardoor de elektrische energie geleverd wordt door een batterij en waarvan deze batterij wordt opgeladen door middel van een voorziening buiten de auto. Indiener moet dit aantonen door middel van een (voorlopige) koop- of leaseovereenkomst, eigendomsbewijs of document met vergelijkbare bewijskracht.

• 15.

  Er wordt geen medewerking verleend aan een verlengd privaat laadpunt of een niet openbaar te gebruiken laadpunt in de openbare ruimte.

In de inleiding van deze beleidsnota zijn de beoogde doelstellingen aangegeven. Als eerste doelstelling is aangegeven dat het beleid heeft een informerende functie heeft naar particulieren en bedrijven omtrent dit thema. Daarom is het van belang ook aan te geven hoe de communicatie zal verlopen omtrent het thema laadpalen voor elektrische auto’s in combinatie met dit beleid.

Allereerst zal middels de gebruikelijke wegen de vaststelling van dit beleid worden gecommuniceerd. Via de website van de gemeente Lopik en een bekendmaking van het besluit in het huis-aan-huis blad.

Daarnaast is het wenselijk om in een breder perspectief informatie over het thema beschikbaar te maken voor inwoners en bedrijven. Dit kan middels het toegankelijk maken van dit beleidsstuk maar ook door een verwijzing naar de portal van de MRA-E waar openbare laadpalen kunnen worden aangevraagd. En een link naar de laadpalenkaart van de MRA-E, zodat inzichtelijk kan worden gemaakt waar er openbare laadpalen aanwezig zijn binnen de gemeente Lopik.

De gemeente Lopik is voornemens dit beleid jaarlijks te evalueren en wanneer uit de evaluatie de noodzaak blijkt het beleid ook te herzien. Het is immers onduidelijk welke ontwikkelingen rondom het elektrisch rijden in de toekomst op ons afkomen. Evenals het aantal eigenaren van elektrische auto’s en het aantal aanvragen voor openbare laadpalen.

Wanneer het aantal eigenaren en aanvragen dusdanig toe neemt is het ook mogelijk dat de voorwaarden en richtlijnen aangepast zullen worden om in te spelen op die situatie. Op dit moment is het beleid terughoudend in het plaatsen van openbare laadpalen omdat het gebruik ervan minimaal zal zijn. Maar in de toekomst zou het aantal wel uitgebreid kunnen worden, ook in gebieden waar we op dit moment geen openbare laadpalen zouden willen.

In de eerstvolgende evaluatie is het van belang dat ten minste het onderdeel uitvoerig meegenomen wordt omtrent de aan te vragen ontheffing van de Algemene Plaatselijke Verordening (art. 2:10) om een laadkabel over het trottoir te leggen voor het opladen van de elektrische auto, die geparkeerd staat op een openbare parkeerplek.

Tot slot is het van belang om in de evaluatie de financiële consequenties mee te nemen. Op dit moment worden de kosten gedragen door de gemeente en zijn er voor de aanvrager geen (leges)kosten aan verbonden. Mogelijk dat dit in de toekomst wel opgenomen gaat worden in de legesverordening, als dat wenselijk wordt geacht.