| Organisatie | Hof van Twente |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Beleidsplan Gemeentelijke Schuldhulpverlening 2021-2024 |
| Citeertitel | Beleidsplan Gemeentelijke Schuldhulpverlening 2021-2024 |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | maatschappelijke zorg en welzijn |
| Eigen onderwerp | schuldhulpverlening |
Geen
Wet gemeentelijke schuldhulpverlening
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 01-01-2021 | nieuw besluit | 09-02-2021 | 102039 |
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Hof van Twente d.d. 9 februari 2021.
mr. A. Venema drs. H.A.M. Nauta-van Moorsel MPM
De Verordening beslistermijn schuldhulpverlening geeft uitvoering aan artikel 4a, derde lid,
van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (hierna: wet), zoals deze met ingang van 1
januari 2021 geldt. Artikel 4a van de wet is ingevoerd bij Wet van 24 juni 2020 tot wijziging
van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening ten behoeve van de uitwisseling van
Artikel 1. Beslistermijn schuldhulpverlening
De wet regelt dat inwoners met problematische schulden bij gemeenten terecht kunnen voor
onder meer advies, schuldbemiddeling of een saneringskrediet. Het uitgangspunt is dat
schuldhulpverlening breed toegankelijk is. Daarbij is van belang dat het voor de inwoner
duidelijk is binnen welke termijn na het eerste gesprek over de hulpvraag wordt besloten of
diegene voor een schuldenregeling in aanmerking komt.
Om deze reden is bij de genoemde wetswijziging in navolging van het advies van de
Nationale Ombudsman besloten een wettelijke termijn op te nemen waarbinnen de
gemeente na het eerste gesprek over de hulpvraag moet besluiten of iemand voor een
schuldenregeling in aanmerking komt. Niet alleen burgers dienen zich aan wettelijke
termijnen te houden. Ook van een dienende overheid mag verwacht worden dat zij op een
verzoek van een burger binnen een redelijke, door de raad in een gemeentelijke verordening
vastgestelde, termijn reageert.
Deze termijn mag volgens artikel 4a, derde lid, van de wet niet langer zijn dan acht weken.
Dit is gelijk aan de maximale redelijke termijn die in artikel 4:13, tweede lid, van de Algemene
wet bestuursrecht wordt gesteld. Een kortere beslistermijn vaststellen is wel toegestaan.
De beslistermijn is bepaald op 8 weken, omdat in de regio afspraken zijn gemaakt met o.a.
de Stadsbank waarbij ook een periode van 8 weken wordt gehanteerd. Op die manier wordt
Artikel 2 Inwerkingtreding en citeertitel
De datum van inwerkingtreding valt samen met de inwerkingtreding van artikel 4a van de
Schulden los je vaak niet alleen op
Beleidsplan Gemeentelijke Schuldhulpverlening 2021 – 2024
Hoofdstuk 2 Visie op schuldhulpverlening pag. 3
Hoofdstuk 3 Landelijke ontwikkelingen per 1 januari 2021 pag. 4
Hoofdstuk 5 Wat doen we nu pag. 8
Hoofdstuk 6 Wat speelt er verder pag. 11
Hoofdstuk 7 Wat gaan we doen in 2021 pag. 12
De afgelopen jaren is veel bereikt op het gebied van schuldhulpverlening en hebben we veel
van onze inwoners kunnen helpen met hun financiële problemen. Door een goede
samenwerking met de woningcorporaties Viverion en Wonen Delden hebben we onder
andere kunnen voorkomen dat mensen vanwege een huurschuld uit hun woning zijn gezet.
Om mensen met financiële problemen eerder te bereiken zijn met de pilot “Vroeg Eropaf”
gestart. Naast de reguliere schuldhulpverleningstrajecten hebben we ook meerdere mensen
in de bijstand geholpen met een problematische betalingsachterstand bij hun
zorgverzekeraar of het CAK als het gaat om de wanbetalersregeling.
Maar er staat ons ook nog een grote opgave te wachten.
De maatschappelijke bewustwording rondom risicovolle en problematische schulden is de
afgelopen jaren enorm toegenomen. Naar schatting hebben bijna 1,4 miljoen Nederlandse
huishoudens problematische schulden of een risico hierop.
Dit gegeven staat nog helemaal los van de gevolgen van de maatregelen die in 2020
genomen zijn om het Coronavirus te bestrijden. Ten tijde van het moment waarop dit
document tot stand is gekomen was het moeilijk in te schatten hoe groot die gevolgen
kunnen zijn. Wel gaan de deskundigen er van uit dat veel mensen te maken krijgen met een
groot en mogelijk langdurig inkomensverlies met schulden of betalingsproblemen als gevolg.
De harde realiteit is dat op dit moment meer dan een miljoen mensen dagelijks ervaren wat
het betekent om te leven met schulden en dat deze groep alleen maar groter dreigt te
worden. Het voorkomen en aanpakken van armoede en schuldenproblematiek vereist nauwe
samenwerking met alle betrokken partijen. Dit is de reden dat in 2018 de Brede
Schuldenaanpak is geïntroduceerd, waar alle betrokken partijen, vanuit een gedeeld beeld
en dezelfde uitgangspunten, het schuldenbeleid invullen en uitvoeren.
Dit heeft er onder andere toe geleid dat er per 1 januari 2021 maar ook nog daarna,
meerdere regelingen van kracht worden die moeten leiden tot aanzienlijke verbetering van
Enkele van deze nieuwe regelingen liggen buiten de invloedsfeer van de gemeente. Maar er
zijn ook zaken waar wij als gemeente wel invloed op hebben en waar wij zelf op kunnen
sturen om de aanpak van schuldhulpverlening zo goed mogelijk te organiseren. In dit
document wordt een eerste aanzet voor een plan van aanpak voorgesteld over hoe wij hier
de komende jaren vorm aan gaan geven. Omdat we nu nog verkeren in een periode van
grote onzekerheid over de effecten van de coronamaatregelen en vanwege de vele
veranderingen in de schuldhulpverlening per 1 januari 2021, willen we u jaarlijks op de
hoogte houden van de ontwikkelingen en resultaten. Ook de monitor Sociaal Domein zal
vanaf dit jaar met cijfers over schuldhulp worden uitgebreid.
We hebben ervoor gekozen om zowel de evaluatie, de landelijke ontwikkelingen en ons plan
voor de aanpak van schulden in een document aan te bieden, zodat u in een goed overzicht
krijgt van alle ontwikkelingen op het gebied van schuldhulpverlening.
Hoofdstuk 2 Visie op schuldhulpverlening
Onze visie op schuldhulpverlening is niet anders dan vier jaar geleden.
Wat we hieraan wel willen toevoegen is, dat schuldhulp onlosmakelijk verbonden is met onze
visie op “De Gezonde Verbinding”.
Schuldhulp kan niet los worden gezien van de andere vormen van dienstverlening of anders
gezegd, mensen met financiële zorgen hebben vaak ook andere zorgen. Dit vraagt om een
integrale aanpak en dat vinden we terug in onze visie op de Gezonde Verbinding.
Schulden kunnen het gevolg zijn van werkloosheid, ziekte, pech, een verkeerd
bestedingspatroon enz. Vervolgens kan het hebben van schulden ook leiden tot
werkloosheid, gezondheidsklachten, relatieproblemen en meer.
Het oplossen van schulden is dus niet alleen een kwestie van de schulden saneren.
Om een klein voorbeeld te geven: als schulden zijn ontstaan door het verlies van werk, dan
is het helpen bij het vinden van ander werk, mogelijk net zo belangrijk als het oplossen van
We zullen dus aandacht moeten hebben voor oorzaak en gevolg. Dit vraagt om een integrale
aanpak waarbij we intern samenwerken met ons Team Zorg (intern), maar ook extern met de
Stadsbank Oost Nederland, Salut, Mediant, Werkplein Midden Twente en vele anderen.
Uiteindelijk is ons doel om mensen te helpen bij het oplossen van hun schulden, ze weer
onafhankelijk en zelfredzaam te maken en nieuwe schulden te voorkomen.
Hoofdstuk 3 Landelijke ontwikkelingen per 1 januari 2021
Om mensen met problematische schulden sneller en beter te helpen, neemt het kabinet
maatregelen onder de noemer Brede Schuldenaanpak. Het gaat om een heel pakket aan
maatregelen die verspreid worden ingevoerd. Het doel is om alle belemmeringen die een
goed schuldhulpverleningstraject in de weg staan zoveel mogelijk weg te nemen. Een deel
van die maatregelen worden per 1 januari 2021 ingevoerd. Voor andere maatregelen is meer
tijd nodig om die op een goede manier te implementeren.
1. Wet vereenvoudiging beslag vrije voet
Mensen met schulden of betalingsproblemen krijgen al snel te maken met een deurwaarder
of een incassobureau. Een deurwaarder heeft uiteindelijk de mogelijkheid om beslag te
Om te voorkomen dat op het hele inkomen beslag wordt gelegd is er een zogenaamde
“beslagvrije voet”, zodat er genoeg geld overblijft voor de kosten van levensonderhoud. In de
oude situatie zorgde dat systeem nogal eens voor de nodige problemen. De persoon in
kwestie moest namelijk zelf gegevens aandragen aan de hand waarvan de deurwaarder de
hoogte van de beslagvrije voet kan bepalen. Maar al te vaak bleken mensen niet in staat om
tijdig de juiste gegevens aan te leveren, waardoor de deurwaarder voor een veel te hoog
bedrag beslag ging leggen. Met als gevolg dat mensen helemaal niet meer rond konden
Met de komst van de nieuwe wet wordt dit voorkomen. Standaard wordt nu aangehouden dat
95% van de bijstandsnorm vrij besteedbaar blijft en dat 5% van de bijstandsnorm altijd
aangewend moet worden voor het aflossen van schulden. Dat geldt nu ook voor de
kostendelersnorm, wat voorheen niet altijd het geval was.
Binnen onze organisatie krijgen met name de afdeling gemeentelijke Belastingen en de
administratie van Werk en Inkomen hier in de uitvoering mee te maken. Ook zijn er
raakvlakken bij Verhaal en terugvordering van bijstand.
Tot slot; er is per 1 januari een burgerportaal waar inwoners alle informatie kunnen vinden
die met de berekening van de beslagvrije voet te maken hebben.
2. Wet stroomlijning keten voor derdenbeslag
Wanneer er meerdere schuldeisers of crediteuren zijn die tegelijkertijd gebruikmaken van
hun incassobevoegdheden, is de kans groot dat de schuldenaar geconfronteerd wordt met
een te laag vastgestelde beslagvrije voet en dus een te laag inkomen heeft om van te leven.
Daarnaast worden er door onwetendheid omtrent de beslagpositie van de schuldenaar,
proces-en executiekosten gemaakt. Dit heeft een schulden ophogend effect tot gevolg.
De Wet stroomlijning keten voor derdenbeslag heeft als doel de gegevensuitwisseling tussen
beslag leggende partijen in geval van samenloop van derdenbeslagen en verrekeningen, te
verbeteren. Er kan zo beter inzicht worden verkregen in de mate waarin de afloscapaciteit
van de schuldenaar onder druk staat. Op basis daarvan kan een afweging worden gemaakt
over de wenselijkheid van incassohandelingen en de hiermee gemoeide kosten. Verder kan
aan de hand van de informatie worden vastgesteld wie de coördinerende deurwaarder is of
welke partij deze rol toekomt. Voor de gemeente is dit alleen van belang als de gemeente
Dit project draagt bij aan het optimaliseren van de ketensamenwerking (gemeenten, UWV,
SVB) rond de aanpak van schulden. Door te werken aan een betere onderlinge verbinding
van diverse – lokale en landelijke – lopende initiatieven op dit gebied. De focus ligt daarbij op
advies en ondersteuning vanuit informatiekundige oplossingen. Dit is anders gezegd een vrij
4. Collectief schulden regelen
Op dit moment kost het veel tijd om tot een goede schuldenregeling of sanering te komen. In
iedere individuele situatie moet de schuldhulpverlener met alle schuldeisers tot een regeling
komen. Als er maar 1 schuldeisers dwars ligt kan dit proces vele maanden in beslag nemen.
Bij het collectief schulden regelen is het de bedoeling om vooraf met meerdere schuldeisers
goede afspraken te maken, zodat bij het indienen van schuldensanering direct tot afspraken
kan worden gekomen. De Stadsbank Oost Nederland is al begonnen om hierover met de
grotere regionale schuldeisers afspraken te maken. Vervolgens kunnen wij ook op lokaal
niveau, zoals met Viverion en Wonen Delden hierover het gesprek aangaan. En natuurlijk
spelen we hier als gemeenten ook zelf een rol als het gaat om gemeentelijke belastingen.
Zodra de Stadsbank het schuldentraject start wordt in overleg met de schuldeisers de directe
invordering van schulden zoveel mogelijk opgeschort (pauzeknop voor schulden).
5. Waarborgfonds voor saneringskredieten
Niet per 1 januari 2012 maar hopelijk wel snel dit jaar komt de overheid met een
Waarborgfonds voor schuldsaneringen. Op dit moment is het zo geregeld dat de Stadsbank
een saneringskrediet verstrekt waar de gemeente gevraagd wordt om daar borg voor te gaan
staan. Dat gebeurt regelmatig en in de meeste gevallen worden we daar ook niet op
aangesproken maar het komt wel voor. Het afgeven van een dergelijke borgstelling gebeurt
binnen de kaders van de Bijzondere bijstand.
Tot zover de veranderingen waar we wel mee te maken krijgen maar zelf geen of maar een
Veranderingen waar we wel actief of direct mee te maken krijgen zijn :
1. Vroegsignalering (zie hoofdstuk 5)
2. Adviesrecht bij bewindvoering (zie hoofdstuk 5)
Het vorige beleidsplan is in 2017 geschreven. Sindsdien zijn we met diverse
beleidsvoornemens aan de slag gegaan. In dit hoofdstuk doen we daar verslag van.
In 2017 is deze methode in Nederland geïntroduceerd door Nadja Jungmann en gaat over
hoe inzichten uit de hersenwetenschap kunnen leiden tot een betere aanpak van armoede
Het hebben van schulden heeft grote gevolgen voor hoe je dagelijks leven er uit ziet en leidt
vaak tot chronische stress. In de schulden zitten kan ook invloed hebben op het menselijk
brein. Het is in veel gevallen aanleiding voor een negatief zelfbeeld, levert spanningen op in
de thuissituatie of mensen kunnen hun werk niet meer uitoefenen. Een vaak gehoord verhaal
is dat mensen van dag tot dag leven of beter gezegd overleven en alleen nog maar korte
termijn beslissingen kunnen nemen. De impact van geldstress op gedrag kan groot zijn.
Stress door schaarste, armoede en schulden beïnvloedt de werking én ontwikkeling van de
hersenen. Schaarste kan leiden tot een (tijdelijke) daling van het IQ met zo’n 13 punten.
Bij de schuldhulpverlening wordt middels de methode van mobility mentoring de cliënt in zijn
waarde gelaten en rekening gehouden met de gevolgen van het hebben van schulden zoals
hierboven omschreven. De schuldhulpverlener gaat feitelijk naast de klant staan en helpt
met een stimulerende en positieve benadering de klant zelf de juiste keuzes te maken.
Hierdoor wordt de zelfredzaamheid bevordert en groeit het zelfvertrouwen en worden
mensen in hun eigen kracht gezet.
De Stadsbank Oost Nederland heeft alle medewerkers een training laten volgen om het
bewustzijn van deze problematiek onder de medewerkers te vergroten. Dit komt de
dienstverlening aan onze cliënten zeker ten goede.
Wel wordt erkent dat als volledig volgens deze methode zou moeten worden gewerkt, dit wel
gevolgen heeft voor de formatie omdat het erg tijdrovend is. Maar door de grondwaarden van
deze methode mee te geven aan de medewerkers van de Stadsbank, is een goede basis
gelegd voor de dienstverlening, waarmee op dit moment kan worden volstaan. Om volledig
volgens deze methode te gaan werken vraagt een grote financiële investering omdat dan de
caseload per medewerker drastisch naar beneden zal moeten worden bijgesteld.
Onze eigen consulenten van Werk en Inkomen zijn ook op de hoogte welke impact
geldstress en schulden kunnen hebben op het persoonlijke functioneren en welzijn van
klanten en hun directe omgeving. Zij hebben hier oog voor bij de begeleiding van klanten
wanneer zij hen laten re-integreren en participeren.
In het vorige beleidsplan is ook aandacht geschonken aan een pilot van de gemeente Leiden
om jongeren met schulden een nieuwe kans te geven. De pilot komt er op neer dat de
gemeente de jongeren een lening geeft om alle schulden af te lossen en met de jongeren
afspraken maakt over de terugbetaling, die vaak over een lange tijd wordt uitgesmeerd. In de
loop der jaren heeft deze pilot in enkele gemeentes geleid tot de invoering van vergelijkbare
pilots, zoals het Jongeren Perspectief Fonds. In deze pilot krijgen jongeren ook een lening
maar wordt er wel een tegenprestatie geëist.
Aan een dergelijke regeling zit een groot risico voor de gemeente. Jongeren kunnen snel
verhuizen naar een andere gemeente of om andere redenen onder de radar verdwijnen. We
kunnen dan alleen maar invorderen, als dat al mogelijk is, en is er geen sprake meer van
Als Hof van Twente nemen we de schuldenproblematiek van jongeren serieus maar zien we
de oplossing toch meer in het verstrekken van maatwerk en helpen we de jongeren niet
alleen met de schulden maar begeleiden we ze ook terug naar school of naar werk.
Met andere woorden. We vinden de onderliggende problematiek zeker zo belangrijk en
kiezen voor een integrale aanpak in de vorm van maatwerk zoals bedoeld in onze visienota
Een voornemen uit het vorig beleidsplan waar we inmiddels goede resultaten mee hebben
geboekt is de zogenaamde RUB regeling met Menzis en sinds dit jaar ook met het Zilveren
Kruis (RUB staat voor: Regeling Uitstroom Bijstandsgerechtigden).
Dit project is in onze gemeente van gestart in 2018 en bedoeld voor de zogenaamde
wanbetalers (met hoge betalingsachterstanden) die van de gemeente een bijstandsuitkering
Zoals wellicht bekend, word je als je 6 maanden geen premie voor je zorgverzekering hebt
betaald, aangemeld bij het CAK/VGZ. Het CAK/VGZ laat de premie vervolgens inhouden op
het inkomen. De premie is hoger dan die van de zorgverzekeraar. Vanaf dat moment ben je
alleen nog maar verzekerd voor de Basisverzekering en ben je dus niet langer aanvullend
verzekerd. Vervolgens moet je met de ziektekostenverzekeraar een aflossingsregeling
In de praktijk blijkt dat dit zorgt voor een onhoudbare en onwenselijk situatie voor de
betrokkenen, zeker als ze een laag inkomen hebben. Een hogere premie, niet aanvullend
verzekerd met soms hoge ziektekosten tot gevolg en ook nog een betalingsregeling treffen
De RUB afspraken zien er samengevat als volgt uit:
De volledige schuld bij Menzis of Zilveren Kruis wordt in een keer afgekocht met een bedrag
van 900 (Menzis) of 1260,00 (ZK).
De gemeente verstrekt de verzekerde hiervoor een lening, die in 36 maanden met max.35,00
De verzekerde is vanaf dat moment weer aanvullend verzekerd inclusief een verzekering
2017: 16 verzekerden voor de RUB
2020: 5 verzekerden (inclusief Zilveren Kruis)
Hoe ziet onze gemeentelijke schuldhulpverlening er uit?
De uitvoering van de gemeentelijke schuldhulp in onze gemeente is door het college
gemandateerd aan de Stadsbank Oost Nederland (SON). Iedereen kan zich daar zelf
melden of daar naar verwezen worden. Als een aanvraag binnenkomt, wordt een intake
gehouden, vindt een beoordeling plaats, een plan van aanpak opgesteld en wordt indien van
toepassing een beschikking afgegeven.
De standaard producten die hier worden aangeboden zijn:
Samen met de klant wordt gekeken welke hulp nodig is. De Stadsbank werk zelfstandig
onder mandaat, maar zoekt indien wenselijk contact met de gemeente.
Voor het resultaat en de kosten over de afgelopen jaren verwijzen we naar de bijlage.
Daarnaast vervult ook Salut met “de Omslag” ook een belangrijke rol in onze gemeentelijke
schuldhulpverlening. Onder het waakzaam oog van een professionele medewerker
begeleiden getrainde vrijwilligers mensen die moeite hebben met het bijhouden van hun
administratie. Soms tijdelijk, maar er zijn ook situaties dat voor een langere periode
begeleiding nodig is. Soms is de vrijwilliger ook alleen maar betrokken om het proces bij de
Stadsbank soepel en snel te laten verlopen.
Naast de uitvoering van de RUB zoals hiervoor besproken, zijn we met Menzis als grootste
zorgverzekeraar in onze gemeente, gaan kijken wat we nog meer konden doen om de
enorme lijst met betalingsachterstanden aan te pakken.
Maandelijks stelt Menzis vast dat er ruim 500 inwoners op de een of andere manier achter
lopen met hun betalingsverplichtingen. Gelukkig zijn dat lang niet altijd problematische
schulden. In het kader van Vroegsignalering moeten we hier wel alert op zijn, omdat een
kleine betalingsachterstand, uiteindelijk toch kan leiden tot een grotere (problematische)
Zo heeft Menzis in overleg met de gemeente alle mensen met een achterstand een brief
gestuurd. In eerste instantie met het verzoek om rechtstreeks met Menzis een
betalingsregeling te treffen. Maar ook werden mensen verwezen naar de gemeente, Salut of
de Stadsbank om hulp te vragen als er ook nog andere financiële problemen zijn.
Zelf zijn we onze eigen klanten in de bijstand gaan benaderen of wij in dit kader iets voor ze
konden betekenen, bijvoorbeeld om de premie in te houden en door te betalen via de
Bij aanvang van de pilot werd al snel een daling gezien van het aantal
Overleg met Viverion en Wonen Delden
Misschien wel een van de meest belangrijke initiatieven op dit terrein is het structurele
overleg met Viverion en sinds kort ook met Wonen Delden.
Doel van dit overleg is om samen met Salut en de Stadsbank problematische
betalingsachterstanden aan te pakken of te voorkomen.
Deze aanpak heeft er voor gezorgd dat er in onze gemeente geen of nauwelijks sprake is
van woningontruimingen vanwege enkel een huurschuld.
In eerste instantie proberen de woningcorporaties zelf tot een betalingsregeling te komen.
Lukt dat niet dan wordt ook door Salut (in overleg met de andere betrokkenen) contact
gezocht met de bewoners om tot een goede regeling te komen. Helaas staat toch niet iedere
huurder open voor deze vorm van dienstverlening en moet er alsnog een deurwaarder aan
te pas komen. Vaak mondt dit uit in een aankondiging van een ontruiming.
Als gemeente proberen we dan nog met een laatste redmiddel in de vorm van een lening en
goede afspraken een ontruiming te voorkomen. Op de eerste plaats is dit in het belang van
betrokkene en eventuele medebewoners zelf, maar ook voor de gemeente of maatschappij
omdat een uithuiszetting leidt tot hoge maatschappelijke kosten.
Het spreekt voor zich, dat ook hier altijd sprake is van een integrale aanpak en aandacht is
voor de onderliggende problematiek. Indien nodig wordt de hulp ingeschakeld van Mediant,
Tactus of andere organisaties.
Vroegsignalering “vroeg eropaf”
De afgelopen 2 jaar is veel tijd en energie gaan zitten in de invoering en doorontwikkeling
van de Twentse pilot Vroeg Eropaf
Hof van Twente is begin vorig als een van de eerste gemeente begonnen met de deelname
aan deze pilot. Inmiddels zijn nu alle gemeenten in Twente aangesloten en zullen ook
anderen gemeenten in Nederland moeten beginnen omdat Vroegsignalering per 1 januari
2021 een wettelijke verplichting wordt
Bij Vroegsignalering ontvangt de gemeente van diverse grote organisaties zoals
zorgverzekeraars, woningcorporaties en energiebedrijven signalen over
betalingsachterstanden van onze inwoners. Zodra er door deze organisaties een achterstand
wordt vastgesteld van meer dan 1 maand, wordt dit gemeld en ingevoerd in een landelijk
systeem. Aan het eind van een periode worden alle signalen aan de gemeente doorgegeven.
Vanzelfsprekend wordt de betrokken inwoner hier door de crediteur over ingelicht en wordt
verder voldaan aan alle regels om de privacy van de mensen te beschermen.
Nadat wij als gemeente de signalen hebben ontvangen gaan we “matchen”. Er is sprake van
een match als er voor 1 adres 2 of meerdere signalen binnenkomen.
In het kader van onze pilot gaan we onaangekondigd op huisbezoek en proberen we in
gesprek te komen met de bewoners. Het doel van dit gesprek is in eerst instantie te laten
weten dat we hulp komen bieden en mee willen denken aan een oplossing om te voorkomen
dat de problemen groter worden. Dit aanbod is altijd vrijblijvend, maar in het gesprek hopen
we toch de mensen te overtuigen van het belang om zo snel mogelijk aan een structurele
oplossing te gaan werken, waar wij als gemeente natuurlijk bij willen helpen.
Zoals eerder in dit document is aangegeven, heeft Corona ook hier roet in het eten gegooid
en zijn we niet in alle gevallen op huisbezoek geweest, maar hebben we de inwoners
telefonisch of via de mail benaderd.
De reacties op ons contact zijn heel erg wisselend en varieert van “waar bemoeien jullie je
mee” tot “wat fijn dat er eindelijk iemand naar ons wil luisteren”.
De afgelopen periode zijn we ook gaan experimenteren met enkelvoudige signalen en
hebben wij ook deze mensen via de mail of zo mogelijk telefonisch benaderd.
Wat vroegsignalering oplevert is moeilijk eenduidig aan te geven. Sinds begin van dit jaar
doen we mee met een landelijke monitor, maar de resultaten daarvan zullen pas in de loop
We hebben er natuurlijk wel een gevoel bij wat het oplevert. We hebben in de afgelopen
periode echt wel zaken kunnen oppakken waarvan we kunnen zeggen, “dit is waar het voor
doen”. Mensen waren ontvankelijk, gemotiveerd en wilden niets liever dan werken aan een
structurele oplossing van het problemen.
Er zijn echter ook veel situaties waar we met geen mogelijkheid een voet tussen de deur
krijgen. Verder is het moeilijk te meten, wat mensen doen nadat wij contact hebben gezocht.
Sommige mensen zullen alsnog gauw betalen als dat kan of een regeling treffen, terwijl
anderen er niets mee doen of hun eigen oplossing zoeken. In een enkel geval merken we
wel dat mensen in eerste instantie afhoudend reageren en pas na maanden terug komen op
ons aanbod. De monitor waar over gesproken is, zal mogelijk ook niet alles in beeld brengen,
maar door een eigen administratie bij te houden en het over een langere periode vergelijken
van signalen kan pas op termijn een goed beeld geven van de resultaten.
Hoofdstuk 6 Wat speelt er verder
Zoals bekend is hebben we de afgelopen jaren een enorme stijging gezien van de kosten
van bewindvoering. Deze toename wordt veroorzaakt door het gegeven dat sinds 2015
bewindvoering ook openstaat voor mensen met problematische schulden en niet alleen
maar voor mensen die vanwege een bepaalde reden hun inkomen niet kunnen beheren. In
veel gevallen komen de kosten, nadat de rechtbank zich hierover heeft uitgesproken,
terecht bij de gemeente en worden dan vergoed ten laste van de bijzondere bijstand. Deze
kostenpost is de grootste binnen de kaders van de bijzondere bijstand en daar valt tot nu
Per 1 januari 2021 komt daar enige verandering in, want dat krijgen we als gemeente advies
Dit houdt in, dat we als gemeente bij aanvang van het verzoek om iemand onder bewind te
stellen, de rechtbank van advies mogen dienen. Hoe dat precies er in de praktijk precies
gaat uitzien moet we afwachten. Als gemeente zouden we bijvoorbeeld kunnen stellen, dat
bewindvoering een bepaalde situatie een te zwaar middel is en wij een alternatief zien in een
budgetbeheerrekening bij de Stadsbank.
Momenteel zitten we in de fase om dit proces met de rechtbank in Almelo te bespreken. Hof
van Twente is vertegenwoordigd in de ambtelijke werkgroep, die hiermee aan de slag is
Hoewel dit adviesrecht een stap in de goede richting is, moeten we hier ook niet al te hoge
verwachtingen van hebben. Waar mogelijk meer voordeel te halen valt, is de onderliggende
gedachte van deze verandering.
De bewindvoerder moet namelijk een plan van aanpak aanleveren over hoe hij de klant de
komende periode gaat begeleiden, de schuldensituatie gaat aanpakken en hoe hij in een
periode van ongeveer 3 jaar de klant weer zelfredzaam maakt.
De gemeente kan de bewindvoerder hier min of meer op gaan controleren en bij een
negatieve bevinding, de rechtbank hiervan in kennis stellen.
Maar beter zou zijn, en daar ligt de uitdaging, om samen met de bewindvoerder op te trekken
en samen te werken om het optimale resultaat te behalen. Alleen als dat lukt, is de
verwachting, zullen meer mensen na verloop van tijd het weer zonder bewindvoerder kunnen
stellen, waardoor de kosten voor de gemeente op lange termijn zullen gaan dalen.
Deze aanpak heeft echter nog consequenties voor de formatie van de afdeling. Het zal veel
tijd kosten om alle 160 dossier waar bewindvoering een rol speelt, op deze manier op te
pakken. Het komend halfjaar zullen we ons hier samen met andere Twentse gemeenten over
buigen (zie ook hoofdstuk 7) en kijken op welke wijze wij hier mee willen en kunnen omgaan.
Hoofdstuk 7 Wat gaan we doen in 2021
Onze huidige activiteiten continueren zoals:
- Mensen met schulden verwijzen naar de Stadsbank en Salut zodat ze gebruik
kunnen maken van het brede pakket aan voorzieningen
- Zorgen voor een goede samenwerking met en tussen alle partijen die een rol
vervullen in de gemeentelijke schuldhulpverlening (Salut, Stadsbank Oost Nederland,
woningcorporaties en gemeente)
- De reguliere bijeenkomsten met de woningcorporaties voortzetten om mensen
vroegtijdig met hun betalingsproblemen te helpen om daarmee woningontruimingen
- Casussen waarbij sprake is van schulden / geldstress integraal benaderen.
Nieuwe landelijke ontwikkeling nauwlettend volgen
- Alle ontwikkelingen die vanuit het Rijk worden opgestart om de dienstverlening in het
kader van schuldhulpverlening nauwlettend volgen en waar van toepassing op onze
organisatie en waar het ook mogelijk is, opvolgen, bijvoorbeeld onze rol pakken als
het gaat om collectief schuldenregelen (zie Hoofdstuk 3 onder punt 4).
Nieuwe taken voor de gemeente:
Dit wordt per 1 januari 2021 een wettelijke verplichting die we ook gaan uitvoeren.
De wijze waarop we dat gaan doen zullen we gaan onderzoeken, samen met andere
Twentse gemeenten waarbij we onze pilot als input gebruiken. We zullen per 1
januari in ieder geval de minimale variant gaan uitvoeren en alle inwoners waar we
een signaal van krijgen schriftelijk of per mail benaderen en verwijzen naar de
Stadsbank of Salut. Waar ruimte is zullen we ook proberen persoonlijk contact te
leggen en het gesprek aan te gaan.
Hier komt het adviesrecht als mogelijke nieuwe taak op ons af en ook hier zullen we
samen met andere Twentse gemeenten gaan onderzoeken hoe wij dit in onze
organisatie mogelijk gaan implementeren. In tegenstelling tot vroegsignalering is dit
geen wettelijke verplichting en kunnen we er voor kiezen af te zien van het
adviesrecht. We wachten eerst het gesprek met de Rechtbank in Almelo af, want we
vinden het belangrijk dat we in Twente op een lijn komen te zitten. Daarnaast zullen
we als gemeente gaan onderzoeken hoe wij hier binnen onze eigen werkprocessen
Afgelopen jaar is deze landelijke campagne gestart. Eerst onder de titel “Kom uit je
schuld”. Vanwege de nadruk op het woord “schuld” en de negatieve lading die dit
woord heeft, is gekozen voor een andere titel.
Wij gaan komend jaar deze campagne ook gebruiken om onze inwoners te wijzen op
de mogelijkheid iets met je schulden te doen door hulp te zoeken.
Hiervoor is een film in ontwikkeling speciaal voor inwoners in Hof van Twente.
- Gevolgen van de Coronamaatregelen
Op dit moment merken we nog niets van de maatregelen die genomen worden om
het Covid-19 virus te bestrijden.
Algemeen wordt aangenomen dat we daar toch in de loop van het jaar mee te maken
gaan krijgen. Naar de mate waarin kunnen we alleen maar gissen. Dat maakt het ook
lastig om nu al met een concreet plan van aanpak te komen. Wel staan we samen
met alle andere betrokken partijen klaar om op te schalen zodra dat nodig is.
- Aandacht voor speciale doelgroepen
Vanzelfsprekend is schuldhulpverlening er voor iedereen en alle doelgroepen, maar
komend jaar willen we toch 2 groepen extra in de gaten houden. Dat zijn de
zelfstandig ondernemers en statushouders.
Wat betreft de zelfstandig ondernemers weten we dat deze groep als gevolg van de
Coronamaatregel financieel ernstig geraakt kan worden en ondanks de landelijke
overheidssteun te kampen kan krijgen met schulden. Ook hier geldt dat er vanuit het
ROZ alle steun wordt geboden voor de ondernemer met schulden en geholpen wordt
Speciale aandacht gaan we ook schenken aan de statushouders in onze gemeente.
Deze groep heeft het over ’t algemeen ook extra moeilijk, omdat ze op tal van
terreinen moeten gewennen. Uit de praktijk blijkt ook men vaak moeite heeft met
het beheren van hun inkomsten en uitgaven. Daar komt bij dat ze nagenoeg altijd
beginnen met een schuld vanwege de lening voor hun woninginrichting. In de
nieuwe wet, die overigens is uitgesteld tot 1 januari 2022, staat dat de gemeente de
verplichting heeft de statushouder op dit gebied te ontzorgen en ze geleidelijk toe te
laten groeien naar zelfredzaamheid, om zodoende financiële problemen in de
toekomst te voorkomen. Wij wachten niet op deze wetswijziging maar willen daar dit
jaar mee beginnen. Overigens is het nu ook al gebruikelijk om voor statushouders
de vaste laste op de uitkering in te houden en door te betalen.
Zoals al is aangegeven gaan we de uitgaven vanaf dit jaar meenemen in de monitor
Sociaal Domein. Omdat er de komende tijd zoveel gaat veranderen vinden we het
belangrijk om jaarlijks een update te verzorgen en niet pas over 4 jaar.
Ook gaan we het gesprek voortzetten met de Stichting Urgente Noden en lokale
kerken samenwerking op meerdere terreinen waaronder schuldhulpverlening.
Resultaten en kosten Stadsbank Oost Nederland
Resultaten ROZ schuldhulpverlening aan ondernemers.
Totaal sinds 2017: 15 schuldhulp trajecten
Bij de Omslag lag het gemiddeld aantal begeleidingen in 2019 op 70, verzorgd door 30
vrijwilligers. Van de 46 nieuwe aanmeldingen kwam het bij 24 tot een daadwerkelijke