| Organisatie | Uithoorn |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Beheerplan hondenvoorzieningen 2021-2025 |
| Citeertitel | Beheerplan hondenvoorzieningen |
| Vastgesteld door | college van burgemeester en wethouders |
| Onderwerp | bestuur en recht |
| Eigen onderwerp |
Geen
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 27-09-2022 | bijlage 2 | 13-09-2022 | 2022-081849 | ||
| 15-10-2021 | 27-09-2022 | nieuwe regeling | 06-09-2021 | 2019-072329 |
Voor u ligt het Effectgestuurd Beheerplan Hondenvoorzieningen van de gemeente Uithoorn. Hiervoor zijn alle hondenvoorzieningen van de gemeente geanalyseerd en beoordeeld in samenspraak met bewoners en interne en externe deskundigen. Op basis van de uitkomsten is bepaald welke onderhoudsmaatregelen het meest passend zijn om bij te dragen aan de maatschappelijke effecten die zijn opgenomen in het Integraal Beleidsplan Openbare Ruimte (IBOR). Het IBOR beschrijft de doelstellingen voor het onderhoud, inrichting en gebruik van de gehele openbare ruimte. In het IBOR is bepaalt dat deze kaders per asset worden uitgewerkt naar concrete doelen en beheermaatregelen.
Ook zijn in dit beheerplan de kosten die deze maatregelen met zich mee brengen beschreven. Hierdoor is er sprake van optimaal, geïntegreerd en transparant beheer van hondenvoorzieningen met een onderbouwing van het voorgestelde dagelijks en planmatig onderhoud en de voorgestelde specifieke maatregelen voor vervanging en/of herinrichting.
1.1 Bijdrage hondenvoorzieningen aan de openbare ruimte
De openbare ruimte levert een belangrijke bijdrage aan de doelen van de gemeente. De gemeente heeft daarnaast de plicht om de openbare ruimte deugdelijk te beheren. Voor het beheer van de openbare ruimte gelden eisen en richtlijnen. Daarnaast heeft de gemeente zelf een strategie voor de openbare ruimte geformuleerd: het IBOR. In figuur 1 zijn maatschappelijke thema’s weergegeven waaraan de openbare ruimte bijdraagt.
Figuur 1 Maatschappelijke thema’s uit het IBOR waaraan de openbare ruimte bijdraagt
Om een vertaling van het IBOR naar dit beheerplan hondenvoorzieningen te maken is effectgestuurd beheer ontwikkeld. Het voordeel van het opstellen van beheerplannen aan de hand van effectgestuurd beheer is dat naar verschillende maatschappelijke thema’s gekeken wordt en niet alleen naar de technische staat van onderhoud.
In hoofdstuk 3 wordt beschreven hoe hondenvoorzieningen bijdragen aan de in figuur 1 genoemde maatschappelijke thema’s.
Dit beheerplan is een uitwerking van het IBOR en daarmee tactisch/operationeel van aard. Het IBOR is leidend voor de strategische visie op de openbare ruimte. Dit beheerplan werkt de strategie verder uit in maatregelen, werkzaamheden en een financiële onderbouwing.
Dit beheerplan geeft geen opsomming van alle werkzaamheden die in de buitenruimte plaatsvinden, maar werkt met maatregelpakketten (bij elkaar horende werkzaamheden die een bepaald doel dienen).
In dit beheerplan worden de maatregelen om de hondenvoorzieningen in stand te houden beschreven. Dit beheerplan gaat niet in op de hondenbelasting en handhaving van overlast door honden.
Dit beheerplan wordt vastgesteld door het college van B&W. De gemeenteraad wordt een exemplaar ter kennisgeving gestuurd.
In dit beheerplan worden ook de daadwerkelijke financiële consequenties inzichtelijk gemaakt. Indien extra financiële middelen noodzakelijk zijn om bijdragen aan het realiseren van de speerpunten en algemene effecten te realiseren wordt dit aan het bestuur voorgelegd ter afweging.
Allereerst worden in hoofdstuk 2 de wettelijke kaders kort beschreven en wordt stilgestaan bij de beleidsuitgangspunten. Tevens worden de normen en richtlijnen uit onder andere het CROW opgesomd en worden de assetmanagementprincipes toegelicht. In hoofdstuk 3 wordt de huidige situatie kort beschreven en staan we stil bij de kwaliteit en effecten ervan. In hoofdstuk 4 staat beschreven hoe we de doelen bereiken met de hondenvoorzieningen in Uithoorn, hierbij hoort ook de financiële uitwerking. In hoofdstuk 5 komen de communicatie en participatie aan bod.
Er bestaat geen specifieke wet die bepaalt hoe de openbare ruimte moet worden beheerd. Wel bestaat er een ‘zorgplicht’ per asset en heeft de gemeente met wet- en regelgeving te maken vanuit het rijk en de provincie. De ‘zorgplicht’ is vastgesteld in het Burgerlijk Wetboek en stelt eisen aan technische veiligheid. De wet regelt in algemene zin wanneer een rechtspersoon aansprakelijk gesteld kan worden voor schade. Voor de openbare ruimte betekent dit dat de gemeente moet kunnen aantonen regelmatig onderhoud te plegen en de technische staat van objecten te inspecteren, zodat de veiligheid in de openbare ruimte gehandhaafd blijft. Als de gemeente dit niet of in onvoldoende mate doet kan zij aansprakelijk gesteld worden voor nalatigheid. Uit wettelijke bepalingen worden geen eisen gesteld aan de beeldkwaliteit van een gebied.
Besluit Begrotingen en Verantwoording (BBV)
Om het financieel toezicht op gemeenten doelmatig te kunnen uitvoeren, is een wet opgesteld om de gemeentelijke begrotingen uniform op te stellen: het Besluit Begrotingen en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Hierin zijn ook definities beschreven rond het begroten en onderverdelen van onderhoud aan kapitaalgoederen. Vanuit het BBV wordt de volgende indeling gemaakt:
In bijlage 1 is een tabel opgenomen met daarin een uitgebreidere beschrijving van de verschillende soorten van onderhoud die wij hanteren vanuit de BBV.
In het IBOR wordt expliciet ingezet op de rol van de openbare ruimte voor maatschappelijke vraagstukken op de lange termijn. In het IBOR zijn negen thema’s opgenomen die hoog op de landelijke en gemeentelijke agenda staan: gezondheid, veiligheid, biodiversiteit, energietransitie, circulaire economie, verstedelijking, sociale cohesie, mobiliteit en toegankelijkheid en klimaatadaptatie. Gedegen beheer van de openbare ruimte draagt (integraal) bij aan het behalen van de doelstellingen van deze thema’s.
In dit beheerplan worden de te nemen concrete maatregelen voor de korte en middellange termijn om aan de negen thema’s bij te dragen verder gespecificeerd en uitgewerkt. Hierin worden duidelijke richtlijnen geformuleerd voor de uitvoerende partijen in het beheer van de openbare ruimte. Een onderdeel van de richtlijnen zal beeldkwaliteit zijn voor bepaalde onderdelen van de openbare ruimte. Dit kan vervolgens in beeldbestekken op de markt gezet worden en getoetst door middel van schouwen. Een mogelijkheid is om bij het schouwen van de openbare ruimte bewoners te betrekken.
De algemene effecten vanuit het IBOR waaraan de openbare ruimte moet bijdragen zijn in willekeurige volgorde opgesomd in tabel 1.
Tabel 1 Algemene effecten openbare ruimte vanuit IBOR Uithoorn
De belangrijkste normen en richtlijnen naast de wettelijke uitgangspunten waar de gemeente zich aan conformeert zijn opgenomen in de Leidraad Inrichting Openbare Ruimte (LIOR). Het gaat daarbij voornamelijk om CROW richtlijnen en specifieke gemeentelijke richtlijnen en aanbevelingen.
Uithoorn werkt binnen de cyclus van beheer met de methode assetmanagement. Hierbij hanteert Uithoorn het Integraal Beleidsplan Openbare Ruimte (IBOR) en de risicomatrix.
Voor het bepalen of een voorziening aangepakt moet worden, moet worden bepaald welke risico’s voor de gebruikers van de openbare ruimte worden gezien met betrekking tot veiligheid, leefbaarheid, kosten zoals vervolgschade en imago.
Voor alle hondenlosloopgebieden is een analyse van risico’s op prestaties van de openbare ruimte opgesteld met als resultaat een risicobeoordeling. Hieruit is, samen met inbreng van bewoners uit twee participatiemomenten (enquête over de voorzieningen en participatie over de hondenkaart), de geactualiseerde hondenkaart afgeleid.
3 Beschrijving hondenvoorzieningen in Uithoorn
3.1 Bijdrage aan maatschappelijke thema’s
De huidige bijdrage van hondenvoorzieningen aan de negen thema’s uit het IBOR is gevisualiseerd in figuur 2. De hondenvoorzieningen dragen op adequaat (=voldoende) niveau bij aan de thema’s gezondheid en sociale cohesie. Op de overige thema’s is een sobere bijdrage. Dit is verklaarbaar doordat enkele thema’s nog vrij nieuw zijn, zoals energietransitie en circulaire economie, waardoor de gemeente hier nog minder stappen in heeft gezet. Ook draagt niet elke asset evenveel bij aan elk thema. Hondenvoorzieningen kunnen het meest bijdragen aan de thema’s:
Gezondheid: door hondenvoorzieningen te realiseren en te onderhouden worden inwoners gestimuleerd met hun hond gebruik te maken van de openbare ruimte, een rondje te wandelen. Er moet in het beheer rekening gehouden worden met het gezondheidsrisico van hondenpoep, vooral op speelplekken en trapveldjes.
Figuur 2 huidige bijdrage hondenvoorzieningen aan IBOR thema’s
Er zijn ook enkele thema’s waar een kleinere bijdrage aan geleverd kan worden. Te denken valt aan biodiversiteit. Door hondenlosloopgebieden bijvoorbeeld niet te omheinen met een hek, maar met een strook biodivers groen die ook bijdraagt aan verhoging van de hoeveelheid aanwezige bijen en insecten. Vogels worden verstoort door honden dus die zullen niet snel bij hondenlosloopgebieden nestelen. Daarnaast kan gedacht worden aan het gebruik van circulaire materialen voor hekwerken of speelattributen voor honden zoals een nabij omgehakte boom. Voor klimaatadaptatie kan nog gezocht worden naar een combinatiefunctie waarbij bepaalde losloopgebieden ook bij hevige regenval onder water mogen lopen als tijdelijke opvang voor overtollig regenwater om de riolering te ontzien.
In de bovenstaande tabel staan drie soorten afvalbakken en een ondergrondse container genoemd. In al deze bakken mag hondenpoep worden gedeponeerd. Afhankelijk van welke bak er op de betreffende locatie staat kan een hondenbezitter altijd binnen een redelijke wandeltijd de hondenpoep kwijt.
3.3 Kwaliteit hondenvoorzieningen
De hondenvoorzieningen bestaan nu uit losloopgebieden, routes en hondenpoepbakken. Deze voorzieningen worden niet apart geïnspecteerd maar meegenomen in de inspectie van het openbaar groen. Wel wordt er op basis van meldingen, constateringen van de eigen dienst of aannemers gemonitord of er zaken zijn die vervangen of gerepareerd moeten worden.
Om de veiligheid te vergroten zijn alle losloopgebieden beoordeeld aan de hand van locatie, gebruik en risico op conflictsituaties. Per losloopgebied is aan de hand van de volgende criteria bepaald wat de maatregel op die locatie is:
De uitkomst van de risicoanalyse is een hondenkaart waarop alle voorzieningen zijn weergegeven. Deze is te vinden in bijlage 2. Deze hondenkaart wordt gepubliceerd. Iedere hondenbezitter moet zich aan deze kaart houden wanneer hij of zij zich met een hond in de openbare ruimte begeeft.
De huidige routes zijn op de nieuwe hondenkaart vervallen. Er bleek onder zowel hondenbezitters als niet-hondenbezitters onduidelijkheid over de routes. Het was onduidelijk of er wel of niet aangelijnd moest worden, of de hondenpoep er wel of niet opgeruimd moest worden en het leek alsof de hond alleen op de routes uitgelaten mocht worden. Dit is niet het geval, men mag overal, met uitzondering van de schoolpleinen, speelplekken en de weide in het Libellebos, overal lopen met de hond. Uit de participatie bleek dat de routes niet bijdragen aan een duidelijk beleid. Op de nieuwe hondenkaart zijn de routes daarom vervallen en worden de paaltjes die deze routes aanduiden in de openbare ruimte verwijderd.
In september 2019 zijn middels een enquête vragen gesteld aan bewoners over de kwaliteit van de hondenvoorzieningen. Uit deze enquête kwamen opmerkingen over de kwaliteit van de hondenvoorzieningen, namelijk: behoefte aan meer losloopgebieden, veiligere losloopgebieden, meer handhaving op onjuist gebruik van de openbare ruimte door hondenbezitters en meer communicatie over de regels.
Vervolgens is in december 2020 en januari 2021 een participatieronde met bewoners geweest om de nieuwe hondenkaart vorm te geven. Ook is een deskundige op het gebied van honden en hondengedrag geraadpleegd.
Er komen gedurende het jaar verschillende MOR meldingen binnen bij de gemeente over honden of hondenvoorzieningen. Het betreft voornamelijk meldingen over handhaving op onjuist gebruik van de openbare ruimte door hondenbezitters, bijvoorbeeld loslopende honden of hondenpoep die niet wordt opgeruimd. Deze meldingen worden afgehandeld door het team VTH of het team I&B. Aangezien er voor handhaving een constatering op heterdaad nodig is, is daadwerkelijke handhaving vaak lastig. De actie is dan vaak dat bewoners elkaar moeten aanspreken. Als een BOA wel een constatering op heterdaad doet zal er een waarschuwing volgen of een boete worden uitgeschreven.
4 Realisatie doelen hondenvoorzieningen
De algemene effecten en speerpunten die in het IBOR zijn beschreven vormen hét uitgangspunt voor dit beheerplan. Voor de hondenvoorzieningen wordt gesteld dat deze moeten bijdragen aan voornamelijk gezondheid, sociale cohesie en veiligheid. Hondenbezitters moeten met hun hond op een prettige manier gebruik kunnen maken van de openbare ruimte met zo min mogelijk conflictsituaties met andere gebruikers van de openbare ruimte. Om dit doel te behalen zijn de volgende activiteiten nodig die beschreven worden in dit hoofdstuk.
De maatregelen in dit hoofdstuk zijn tot stand gekomen na beide participatiemomenten en vormen gezamenlijk een door bewoners gedragen beheeraanpak. Sommige maatregelen zijn nieuw of aanvullend op de eerdere maatregelen. Ook zijn sommige maatregelen vervallen omdat deze in de praktijk niet bij droegen aan een eenduidig een doelmatig beheer van de hondenvoorzieningen.
Per asset wordt een beheerplan opgesteld met daarin een lijst van maatregelen. Hieronder is een korte opsomming gegeven van de categorieën maatregelen binnen het hondenbeleid die de gemeente uitvoert. Het betreft een korte opsomming, geen uitputtende lijst.
Om de hondenvoorzieningen op een adequaat niveau te houden is een gecombineerde aanpak nodig van verschillende maatregelen. In deze paragraaf zijn al deze maatregelen uitgewerkt. De kosten en uren kunnen niet geheel binnen de huidige begroting worden gedekt. De totale extra investering is als volgt:
In de tabel hieronder is uitgewerkt welke maatregelen worden uitgevoerd.
De kosten voor het onderhoud van de hondenvoorzieningen voor de komende vijf jaar blijven ongeveer gelijk.
Er wordt binnen de gemeente Uithoorn hondenbelasting geheven aan bezitters van een of meerdere honden. Deze belasting valt buiten de scope van dit beheerplan, wat sec gaat over het beheer en onderhoud van de voorzieningen. De hondenbelasting wordt niet ingezet om het beheer en onderhoud te betalen. Daarom zijn deze inkomsten niet terug te zien in het financiële deel van het beheerplan.
4.3 Organisatie uitvoering maatregelen hondenvoorzieningen
In paragraaf 4.2 zijn alle maatregelen benoemd die uitgevoerd zouden moeten worden om de hondenvoorzieningen binnen Uithoorn te beheren. Deze maatregelen moeten georganiseerd worden binnen de gemeentelijke organisatie. Hieronder is uitgesplitst welke rollen en verantwoordelijkheden er zijn en waar deze in de organisatie belegd zijn.
De uitvoering van het beheerplan is de verantwoordelijkheid van de assetbeheerder groen binnen de afdeling Buurt van Duo+, team Inrichting en Beheer. De assetbeheerder is verantwoordelijk voor:
Verantwoordelijke communicatie
Communicatie over hondenvoorzieningen is de verantwoordelijkheid van de assetbeheerder. De medewerker binnen communicatie is verantwoordelijk voor de daadwerkelijke uitvoering van dit onderdeel. De communicatiemedewerker is verantwoordelijk voor:
Verantwoordelijke uitvoering beheer aan hondenvoorzieningen
De uitvoering van de maatregelen in de openbare ruimte is de verantwoordelijkheid van het team Dagelijks Onderhoud. Binnen dit team zijn de toezichthouders openbaar groen degene die de uitvoering aansturen. De toezichthouders zijn verantwoordelijk voor:
5 Communicatie en participatie
5.1 Afhandeling meldingen gebruikers
Gebruikers van de openbare ruimte kunnen een melding openbare ruimte (MOR) doen bij de gemeente wanneer zij iets zien wat stuk, onveilig of niet schoon is. Ook overlast van honden of hondenpoep kan hier gemeld worden.
Een melding kan digitaal via gemeente@Uithoorn.nl en telefonisch via het Klant Contact Centrum (KCC) gedaan worden. Het KCC maakt dan een melding aan de hand van de telefonische informatie en zetten de melding door aan de behandelend ambtenaar.
Een melding openbare ruimte wordt gedaan via de website van de gemeente en via de app “Makkelijk Melden”. Het team Dagelijks Onderhoud van de afdeling Buurt (Duo+) neemt de meldingen in behandeling.
De standaard verwerkingstijd van een MOR is:
Voor overige meldingen (schoon en heel):
Voor meldingen die een informatieverzoek bevatten:
Binnen projecten in de openbare ruimte hanteren wij een standaard werkwijze:
Per project wordt bekeken hoe en wanneer er geparticipeerd wordt met belanghebbenden. Hierbij valt te denken aan brieven aan omwonenden, inloopbijeenkomsten, berichten op de website, uithoorndenktmee.nl of social media.
5.3 Participatie binnen projecten
Bij het bepalen van de mate van participatie wordt de Participatienota gevolgd als leidraad. Hierin is een participatieladder opgenomen waarop de verschillende treden van participatie uitgewerkt (informeren, raadplegen, meedenken, meebeslissen, zelfbeheer). Per project weegt de projectleider af welk niveau van participatie wenselijk is. Dit wordt vooraf vastgelegd in de startdocumenten van het project.