| Organisatie | Overbetuwe |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Afwegingskader voor tijdelijke middelgrote en grootschalige huisvesting voor arbeidsmigranten in Overbetuwe |
| Citeertitel | Afwegingskader voor tijdelijke middelgrote en grootschalige huisvesting voor arbeidsmigranten in Overbetuwe |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | financiën en economie |
| Eigen onderwerp |
Geen
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 17-09-2021 | nieuwe regeling | 07-09-2021 | 21uit00050 |
De gemeenteraad van Overbetuwe heeft in haar vergadering van 7 september onderstaand afwegingskader vastgesteld, bevattende beleidsregels voor initiatieven met betrekking tot tijdelijke middelgrote en grootschalige huisvesting voor arbeidsmigranten in Overbetuwe
De raad van de gemeente Overbetuwe;
gelezen het raadsvoorstel van burgemeester en wethouders van 11 mei 2021;
gehoord het advies van de voorbereidende vergadering van 13 juli 2021;
Het ‘Afwegingskader’ voor tijdelijke middelgrote en grootschalige huisvesting voor arbeidsmigranten in Overbetuwe’ vast te stellen met de volgende aanpassingen:
Blz 4: ‘drie tijdelijke initiatieven’ wijzigen in ‘vier tijdelijke initiatieven’;
Blz 8, onder 3.2.: ‘3 initiatieven’ wijzigen in ‘4 initiatieven’;
Blz 8, onder 3.2. laatste paragraaf: ‘maximaal 200 slaapplekken’ wijzigen in ‘maximaal 400 slaapplekken’ (2x);
Blz 11, onder 4.1. laatste paragraaf: ‘drie vergunningen’ wijzigen in ‘vier vergunningen’;
Blz 11, onder 4.1. laatste paragraaf: ‘tot 200 slaapplekken’ wijzigen in ‘tot 400 slaaplekken’ (2x);
Blz 11, onder 4.2. eerste paragraaf: ‘als de 200 slaapplekken zijn ingevuld’ wijzigen in ‘als de 400 slaapplekken zijn ingevuld’.
Aldus besloten in zijn openbare vergadering van 7 september 2021.
Afwegingskader voor tijdelijke middelgrote en grootschalige huisvesting voor arbeidsmigranten in Overbetuwe
Het college van B&W zag eind 2019 dat het vraagstuk arbeidsmigranten groter werd in Overbetuwe en heeft daarom opdracht gegeven om inzichtelijk te maken hoeveel arbeidsmigranten werkzaam en woonachtig zijn in Overbetuwe. Hierbij stonden de volgende onderzoeksvragen centraal:
Het onderzoek is uitgevoerd door Companen en Decisio in de periode maart-juni 2020. Het onderzoek is op basis statische informatie van het CBS aangevuld met 19 interviews met het Overbetuwse bedrijven, uitzendbureaus en huisvesters. In onderstaande figuur staat een schatting hoeveel arbeidsmigranten woonachtig zijn in Overbetuwe.
De conclusies van het onderzoek luiden:
Het doel van dit afwegingskader is om op basis van een pilot vier tijdelijke initiatieven van middelgrote of grootschalige huisvesting voor short- en midstay arbeidsmigranten te faciliteren. Dit afwegingskader zorgt er niet voor dat dit vigerend beleid wordt. De ervaringen van deze pilot gebruiken wij mogelijk om het beleid voor huisvesting arbeidsmigranten aan te passen. In paragraaf 4.2 is beschreven hoe het vervolg wordt weergegeven.
Dit hoofdstuk beschrijft de huidige ontwikkelingen op landelijk, regionaal en lokaal schaalniveau. Ook geeft dit hoofdstuk een samenvatting van het huidige beleid in Overbetuwe met betrekking tot de huisvesting van arbeidsmigranten.
Een arbeidsmigrant is een niet-Nederlandse EU-burger die in Nederland laaggeschoold werk doet, en zich hier tijdelijk of definitief vestigt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen arbeidsmigranten en kennismigranten/ expats. Deze laatste groep zijn niet-Nederlanders, vaak van buiten de EU, die hier hooggeschoold werk doen. Deze nota gaat in het geheel niet over kennismigranten/ expats.
Qua verblijfsduur wordt er onderscheid gemaakt tussen:
Qua omvang van huisvesting wordt er onderscheid gemaakt tussen:
Relatie huisvester en werkgever
De Commissie Roemer heeft onderzoek uitgevoerd naar de positie van arbeidsmigranten in Nederland. Zij heeft een aantal aanbevelingen gedaan om misstanden bij arbeidsmigranten te voorkomen:
Begin 2020 heeft de regio Arnhem-Nijmegen met de provincie Gelderland en het Rijk de Woondeal getekend. Hierin is ook aandacht voor de arbeidsmigranten. De volgende afspraak is gemaakt:
Bedrijven werken steeds vaker met arbeidsmigranten om aan de groeiende arbeidsvraag te voldoen. Deze arbeidsmigranten verblijven voor korte of langere tijd in de regio, liefst op niet al te grote afstand van waar zij werken. De verwachting is dat de regio komende jaren een verhoogde instroom van arbeidsmigranten kan verwachten.
Om verdringing en ongewenste huisvestingssituaties te voorkomen, werkt de regio, ondersteund door de provincie en het Rijk aan het voorzien in de vraag naar huisvesting voor arbeidsmigranten. Daartoe wordt als onderdeel van de Versnellingstafel door de regio een werkgroep huisvesting arbeidsmigranten ingericht. Hier vindt uitwisseling van kennis en ervaring plaats (van juridische instrumenten zoals het aanpassen van verordeningen, handhaving (bijvoorbeeld via pandbrigades), randvoorwaarden voor het toelaten van nieuwe initiatieven, lokale pilots).
Gemeenten verbinden de bouwopgave voor huisvesting van arbeidsmigranten aan de daadwerkelijke instroom van arbeidsmigranten die komen werken of al werkzaam zijn in de regio. Dat betekent dat er op korte termijn nieuwe locaties voor short-stay huisvestingsoplossingen in de regio worden aangewezen waarbij minimaal de standaard van het SNF keurmerk gehanteerd wordt en de betaalbaarheid van de woning in acht wordt genomen.
Parallel aan de ontwikkeling van regionale kaders zullen lokale huisvestingsinitiatieven tot ontwikkeling komen. Deze kunnen de beleidsvorming beïnvloeden, maar ook gezien worden als pilots, die als ze succesvol zijn ook op andere plaatsen toegepast kunnen worden. Om te komen tot een regionaal beleidskader wordt voorgesteld om een stuurgroep aan te stellen met bestuurders vanuit de gemeenten en vanuit stakeholders.
De regio Arnhem-Nijmegen is een beleidsvormingsproces gestart om tot een regionaal beleidskader huisvesting arbeidsmigranten te komen. Vaststelling van dit regionaal beleidskader voor de huisvesting van arbeidsmigranten is voorzien begin 2022. De regiogemeenten hebben met elkaar afgesproken voorlopig ook verder te gaan met het ontwikkelen van beleid op lokaal niveau, het regionale en lokale beleid moeten vervolgens in elkaars verlengde liggen. Waarbij er ook aandacht is voor het zogenaamde waterbedeffect. Er kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een taakstelling per gemeente in de regio. Gemeenten die met hun beleid concrete (pilot)projecten zien, kunnen deze gebruiken om input te leveren voor het nog op te stellen regionale beleid. Het op te stellen regionaal beleid vormt geen optelsom van lokaal beleid, maar is op sommige onderdelen zeker kaderstellend. Anderzijds dienen lokaal keuzes gemaakt te worden, bijvoorbeeld in de wijze van huisvesten.
2.4 Huidig beleid in Overbetuwe
Op dit moment geldt het volgend beleid dat relevant is voor huisvesting van arbeidsmigranten:
Regels over verkamering zijn opgenomen in bestemmingsplannen: voor de meeste bestemmingsplannen geldt dat kamerverhuur niet mogelijk is. Voor de huivestingslocatie van arbeidsmigranten in Zetten is daarvoor een uitzondering gemaakt. Binnen een bestemmingsplan kunnen de regels ook per bestemming verschillen.
Binnen het bestemmingsplan ‘Buitengebied Overbetuwe’ zijn regels opgenomen waardoor bij een omgevingsvergunning kan worden afgeweken om tijdelijke huisvesting voor (eigen) seizoenwerkers mogelijk te maken. Daarbij moet wel voldaan worden aan verschillende eisen rond het aantal personen en het uiterlijk van woonunits.
Op basis van het huidige beleid is het niet mogelijk nieuwe middelgrote of grootschalige huisvesting voor short- en midstay voor arbeidsmigranten te creëren (zie ook conclusie hoofdstuk 1).
De gemeente wil middels dit afwegingskader de ambitie uitspreken om het aantal arbeidsmigranten dat in de gemeente woont en het aantal arbeidsmigranten dat in de gemeente werkt meer in balans met elkaar te brengen. Dat betekent dat er meer mogelijkheden moeten komen voor het huisvesten van arbeidsmigranten voor short- en midstay. Hierbij geldt:
De verantwoordelijkheid van de huisvesting van arbeidsmigranten ligt bij het bedrijfsleven. Diverse werkgevers hebben bij de gemeente aangegeven dat zij meer mogelijkheden willen voor de huisvesting van arbeidsmigranten. De gemeente is verantwoordelijk voor het stellen van de kaders. Gemeente Overbetuwe neemt deze verantwoordelijkheid door middel van dit afwegingskader voor tijdelijke huisvesting van short- en midstay voor arbeidsmigranten. Hiermee realiseren wij een goed woon- en leefklimaat voor zowel inwoners als arbeidsmigranten.
3.2 Ruimte voor nieuwe initiatieven
Uit hoofdstuk 1 blijkt dat er nu en in de toekomst een tekort is aan short- en midstay huisvesting voor arbeidsmigranten. Uit hoofdstuk 2 komt naar voren dat het vraagstuk arbeidsmigranten geen lokale opgave is, maar een regionale (en nationale) opgave is. In de regio Arnhem-Nijmegen worden daarom afspraken gemaakt over huisvestingsoplossingen voor arbeidsmigranten. Het opstellen en vaststellen van dit regionale kader vindt plaats in 2022. Op korte termijn is er in Overbetuwe de opgave om te zorgen extra short- en midstay huisvesting voor arbeidsmigranten.
In de regio Arnhem Nijmegen moeten diverse locaties voor grootschalige(re) huisvesting van arbeidsmigranten worden aangedragen. Vanwege de opgave die in Overbetuwe inzichtelijk is gemaakt wil de gemeente door middel door dit afwegingskader tijdelijke initiatieven ondersteunen bij de realisatie van grootschalige(re) huisvesting voor arbeidsmigranten. De gemeente Overbetuwe wil niet op voorhand paal en perk aan stellen aan de huisvestingsoplossingen en vindt het vooral aan de markt is om met voorstellen/initiatieven te komen die aantoonbaar goed aansluiten op de huisvestingsbehoefte van de Overbetuwse arbeidsmigranten en werkgevers, zowel in aantal als in soort.
De arbeids- en woningmarkt zijn voortdurend aan verandering onderhevig. Dit vraagt om een afwegingskader dat houvast geeft maar tegelijkertijd ruimte biedt voor nieuwe ontwikkelingen en innovatie. De gemeente kan besluiten medewerking te verlenen aan de realisatie van (innovatieve) huisvesting. Aan de medewerking worden voorwaarden gekoppeld ten aanzien omvang, kwaliteit van de huisvesting, beheer en exploitatie (paragraaf 3.3). Medewerking moet leiden tot een breder positief effect dan alleen de huisvesting van arbeidsmigranten en in dat kader kan de gemeente aanvullende voorwaarden stellen zoals ten aanzien van tijdelijkheid in combinatie met toekomstig gebruik en/of sloop en/of inpassing in het landschap (niet limitatief).
Dit afwegingskader maakt maximaal 4 initiatieven voor (middel)grote huisvesting short en midstay arbeidsmigranten mogelijk. Deze initiatieven creëren samen maximaal 400 slaapplekken. De keuze om in deze pilot in maximaal 400 slaapplekken te creëren past bij de uitkomsten van het onderzoek en dat het passend moet zijn bij de schaal van Overbetuwe (sterke groei arbeidsmigranten maar geen opgave oppakken om het regionale vraag te faciliteren).
De volgende randvoorwaarden gelden voor het initiatief voor middelgrote of grootschalige huisvesting arbeidsmigranten:
De kwaliteit van huisvesting moet minimaal voldoen aan normen SNF-keurmerk en daar waar de normen van het aanjaagteam boven dat keurmerk uitkomt gelden deze normen. Wij dagen de markt uit om het nog beter te organiseren. De beheersorganisatie van de huisvesting van de arbeidsmigranten moet zich registeren bij Stichting Normering Flexwonen en moet elk jaar een certificaat behalen.
Aangezien de komst van huisvesting arbeidsmigranten grote maatschappelijke impact heeft is een participatietraject met de omgeving erg belangrijk. De initiatiefnemer bespreekt zelf het initiatief met de omgeving en belanghebbenden. Dit gesprek is gericht op uitleg over het initiatief en het boven tafel krijgen van de belangen, vragen en bezwaren van de omgeving. De initiatiefnemer betrekt de uitkomsten uit dit overleg bij de uitwerking van het initiatief en houdt daarmee - voor zover redelijkerwijs mogelijk is - rekening. Het vooraf voeren van het gesprek met de omgeving is een harde voorwaarde voor de medewerking aan het initiatief.
Naast de randvoorwaarden die specifiek onderdeel uitmaken van dit afwegingskader, zijn er ook regels die altijd van toepassing zijn op ruimtelijke projecten, waarbij er afgeweken wordt van het bestemmingsplan.
Indien sprake is van een exploitatieplicht op grond van artikel 6.12 van de Wet ruimtelijke ordening (Wro)1, kan, voordat wordt beslist over het verlenen van de afwijking, een overeenkomst in de zin van artikel 6.24, eerste lid Wro met de aanvrager/initiatiefnemer worden aangegaan danwel door de gemeenteraad een exploitatieplan worden vastgesteld.
De locaties moeten op of nabij de bedrijventerreinen liggen. De locatie wordt ook getoetst door de gemeente of dit niet conflicteert met toekomstige ontwikkelingen.
Er worden uitsluitend initiatieven toegestaan met een tijdelijke vergunning van maximaal 10 jaar. Het is mogelijk dat deze periode wordt verlengd, mits de situatie ter plekke en de actualiteit van het moment dit toelaat en de initiatiefnemer dit kan motiveren (nog uitzoeken). In de planopzet moet rekening gehouden worden met de tijdelijkheid van de voorzieningen. Na het verstrijken van de termijn komt de huisvestingsvoorziening te vervallen en moet de locatie in de oorspronkelijke staat worden teruggebracht. Er wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot afwijking bestemmingsplan/ kruimelgevallenregeling2. Er wordt een tijdelijke omgevingsvergunning verstrekt. Dit is de bevoegdheid van het college. De initiatiefnemer moet omschrijven waarom er een tijdelijkheid van 10 jaar noodzakelijk is.
De verantwoordelijkheid van de huisvesting van arbeidsmigranten ligt bij de huisvester. De gemeente is verantwoordelijk voor het stellen van de kaders. In dit hoofdstuk staat beschreven hoe de uitvoering van het afwegingskader wordt behandeld.
4.1 Proces behandeling initiatief
De aanvraag is op basis van maatwerk per initiatief. Er moeten twee stappen worden doorlopen. Eerst wordt het initiatief getoetst in de regiekamer. Bij positief advies kan een aanvraag omgevingsvergunning gedaan via het omgevingsloket.
Dit afwegingskader maakt het mogelijk dat er maximaal 400 slaapplekken worden gecreëerd voor middelgrote of grootschalige huisvesting voor arbeidsmigranten. Op basis van binnenkomst worden de plannen behandeld bij het Omgevingsloket. Alleen initiatieven met een positief regiekamer advies worden in behandeling genomen door het omgevingsloket. Dit betekent dat er maar vier vergunningen tot 400 slaapplekken in totaal maximaal beschikbaar is.
4.2 Doorontwikkeling en evaluatie
Dit afwegingskader geldt totdat er nieuw beleid over huisvesting arbeidsmigranten door de raad van Overbetuwe wordt vastgesteld of als de 400 slaapplekken zijn ingevuld met tijdelijke huisvesting.
Voor het eventueel ontwikkelen van nieuw beleid gebruiken we de volgende input:
De verwachting is dat het nieuwe beleid voor huisvesting arbeidsmigranten in 2022/2023 wordt vastgesteld. Dit is afhankelijk van de regionale procedure en in hoeverre er gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden die zijn gecreëerd door middel van dit afwegingskader.