| Organisatie | Brunssum |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Huwelijksbeleid 2021, Gemeente Brunssum |
| Citeertitel | Huwelijksbeleid 2021, Gemeente Brunssum |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | openbare orde en veiligheid |
| Eigen onderwerp |
Deze regeling vervangt het Huwelijksbeleid van de gemeente Brunssum.
Deze regeling bevat de vroegst mogelijke datum van inwerkingtreding.
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 02-09-2021 | nieuwe regeling | 25-05-2021 | 1071196 |
De Raad van de gemeente Brunssum gemeentebladnummer 2021/24;
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 3 mei 2021, afdeling Publieksdiensten;
Voor u ligt het geactualiseerde huwelijksbeleid van de gemeente Brunssum. Dit huwelijksbeleid is ingegeven door de in 2020 uitgevoerde evaluatie van het bestaande beleid en de actualiteit, waardoor het beleid op onderwerpen actualisatie behoefde. Middels dit stuk worden deze punten bekeken en waar nodig aangepast. Gebaseerd op de doelstellingen van de gemeente Brunssum (‘Brunssum Branding’), waar onder andere het aantrekken van 25 tot 45-jarigen één van de speerpunten is, is ervoor gekozen om ook de gemeente Brunssum ook in de toekomst te profileren als huwelijksgemeente. Deze basis zorgt ervoor de er bij veel onderwerpen gekozen wordt voor extra ruimte of meer mogelijkheden.
Deze keuzes hebben betrekking op de diensten die de gemeente biedt, de bedrijfsvoering en de trouwlocaties. Zo zal bij ingang van dit beleid op 1 juli 2021 de mogelijkheid geboden worden om huwelijken waarbij de ceremonie beperkt was door corona ‘in te halen’ en wordt ‘the renewal of the vows’ als extra dienst in de legesverordening opgenomen. Er zal een gemeentelijk aandenken aan de bruidsparen meegegeven worden en de trouwtijden zijn verruimd. Qua locaties en thema’s wil de gemeente meedenken bij speciale wensen van het bruidspaar om meer ‘show en entertainment’ mogelijk te maken.
Vanuit de diverse onderwerpen komt naar voren of het bestaande beleid gehandhaafd kan worden, of dat er een concreet actiepunt uit naar voren komt. Deze zijn uitgewerkt terug te vinden in de bijbehorende thema’s.
In hoofdstuk 1 wordt het kader voor dit beleid geschetst, de aanleiding, het proces van de totstandkoming van het stuk, alsmede het wettelijk kader.
Hoofdstuk 2 gaat in op het trouwen in Brunssum, waarbij de doelstellingen van de gemeente aan bod komen en nationaal en gemeentelijk beleid nader uiteengezet wordt. Vervolgens wordt concreet ingegaan op het huwelijk en het geregistreerd partnerschap, de bedrijfsvoering in Brunssum en de trouwlocaties binnen de gemeente.
In hoofdstuk 3 zijn de conclusies en concrete actiepunten van het beleid opgenomen.
Voor u ligt het geactualiseerde huwelijksbeleid van de gemeente Brunssum, vastgesteld op 25 mei 2021.
Het huidige huwelijksbeleid van de gemeente Brunssum stamt uit 2016. Door de gemeenteraad is bij de vaststelling van dit beleid (13 december 2016/Gemeentebladnr. 201679) besloten dat er een evaluatie van het beleid plaats diende te vinden. Dit is inmiddels gebeurd middels de stageopdracht van een stagiaire van Afdeling Publieksdiensten in 2020. Door middel van een raadsinformatiebrief is de raad op 21 april 2020 hierover geïnformeerd, waar door het College is aangegeven dat deze evaluatie aanleiding geeft om het beleid in het voorjaar van 2021 te actualiseren
De conclusies en aanbevelingen uit de evaluatie, waarbij ook een onderzoek is gehouden onder de Brunssumse bevolking, alsmede de knelpunten en problemen waar de (buitengewoon) ambtenaren burgerlijke stand, kortweg babs-en en abs-en, tegenaan lopen in het dagelijks werk en de praktijk, aanbevelingen en suggesties van de burgemeester en een tweetal betrokken wethouders én aanbevelingen, tips en suggesties vanuit de raadscommissie Algemene Bestuurlijke Aangelegenheden (ABA), vormen de basis van geactualiseerde huwelijksbeleid.
De aandachtspunten die uit deze evaluatie naar voren kwamen waren grotendeels praktisch van aard. In deze actualisering wordt daarnaast een verdiepingsslag gemaakt door een beleid op te stellen dat weer volledig up to date is en waarmee de gemeente jaren vooruit kan. Met het oog hierop zullen bepaalde aspecten niet tot in detail uitgewerkt zijn, omdat deze aan verandering onderhavig zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan legeskosten.
In het geactualiseerde beleid komen wel een aantal nieuwe ideeën en trends aan bod, alsmede een andere meer praktische en toekomstbestendige aanpak van zaken. Denk hierbij aan zaken als ‘renewal of the vows’, geregistreerde partnerschappen en het aanwijzen van het hele grondgebied van de gemeente als trouwlocatie.
In 2016 is het huidige huwelijksbeleid opgesteld, waarbij de raad heeft bepaald dat dit beleid na een jaar dient te worden geëvalueerd. Inmiddels is deze evaluatie uitgevoerd en is uw raad in april 2020 hierover geïnformeerd. Hierbij zijn enkele verbeterpunten naar voren gekomen, gedegen onderzoek bracht ook enkele nieuwe punten aan het licht. Deze onderdelen zijn meegenomen in deze actualisatie.
Naast de evaluatie is op diverse plekken in de gemeentelijke organisatie de vraag uitgezet om ervaringen, wensen en suggesties voor het nieuwe beleid op te halen. Ook is met de verantwoordelijk portefeuillehouder (de burgmeester) en enkele collegeleden en de raadscommissie Algemene Bestuurlijke Aangelegenheden de dialoog gevoerd en is informatie opgehaald. Hierbij zijn betrokken een aantal concrete vragen voorgelegd. Tot slot zijn ook de ervaringen, wensen suggesties en opmerkingen van de eigen babs-en en abs-en meegenomen bij het opstellen van dit geactualiseerde beleid.
Huwelijken en geregistreerde partnerschappen in Nederland wettelijk vastgelegd in het Burgerlijk wetboek, boek 1, personen- en familierecht onder titel 5 (het huwelijk) en titel 5A (het geregistreerd partnerschap). Verder zijn ook de Wet rechten burgerlijke stand, de Gemeentewet en de Algemene wet bestuursrecht van toepassing. In deze wetten zijn de voorwaarden voor het sluiten van een huwelijk of geregistreerd partnerschap vastgelegd, maar ook de rechten en plichten die voortvloeien uit beide partnerschapsvormen. Deze wettelijke rechten en plichten zijn voor huwelijken en geregistreerde partnerschappen nagenoeg gelijk. Vrijwel alle rechten en plichten voor een huwelijk zijn ook van toepassing op een geregistreerd partnerschap. Daarnaast zijn er wettelijke eisen voor trouwlocaties en het voltrekken van huwelijken en geregistreerd partnerschappen.
Een melding van een voorgenomen huwelijk of geregistreerd partnerschap dient minimaal 2 weken voor de voltrekking plaats te vinden en is maximaal 1 jaar geldig. Een melding mag schriftelijk worden gedaan of tijdens een overleg met een abs en dient te geschieden in de gemeente waar het betreffende paar het partnerschap wil sluiten.
Aan het sluiten van een huwelijk of geregistreerd partnerschap zijn in Nederland een aantal voorwaarden verbonden. Polygamie is in Nederland bijvoorbeeld verboden, beide partners dienen de betekenis van de huwelijksverklaring te begrijpen en mensen die onder curatele staan moeten altijd toestemming krijgen van de curator of kantonrechter om te mogen trouwen. Onderling trouwen van familieleden is gereguleerd en er geldt een minimumleeftijd van 18 jaar. Op de voorwaarden voor een huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt in hoofdstuk 2 dieper ingegaan.
Aan een huwelijk zijn in de wet vastgelegde rechten en plichten verbonden. Daarvan geven beide partners aan op de hoogte te zijn middels het uitspreken van de huwelijksbelofte: ‘elkander aannemen tot echtgenoten en dat zij getrouw alle plichten zullen vervullen, die door de wet aan de huwelijkse staat worden verbonden’. Bij geregistreerde partnerschappen wordt de belofte niet uitgesproken, maar wordt enkel schriftelijk vastgelegd dat men verklaart zich aan de voorwaarden van de verbintenis te houden.
Wanneer met in het ‘huwelijksbootje’ stapt, dan is men elkaar trouw, bijstand en hulp verschuldigd, ook is men verplicht om de kinderen (samen) op te voeden en de kosten daarvoor gezamenlijk te dragen. De kosten van het huishouden worden betaald uit het gezamenlijk inkomen, net als schulden die worden gemaakt door één van beide huwelijkspartners. Grote uitgaven, het kopen of verkopen van een huis etc. dienen in overleg te geschieden. Indien dit niet gebeurd is, heeft de echtgenoot die niet op de hoogte was het recht om de aangegane overeenkomst te vernietigen. Dit laatste is alleen het geval bij een huwelijk in gemeenschap van goederen. Wanneer je onder huwelijkse voorwaarden trouwt, spreek je andere regels voor de verdeling van bezittingen af.
Er zijn meer rechten en plichten verbonden aan het huwelijk, zo hoeft een huwelijkspartner niet tegen zijn of haar echtgenoot te getuigen bij rechtszaken (verschoningsrecht), zijn er rechten en plichten verbonden aan het overlijden van een echtgenoot en wordt men automatisch fiscaal partner wanneer men trouwt.
Een trouwlocatie dient een zogenoemd ‘huis der gemeente’ te zijn (dit is niet per definitie het gemeentehuis). Om trouwen op vrijwel alle locaties binnen de gemeente mogelijk te maken, heeft de raad in 2016 het gehele grondgebied van Brunssum aangewezen als ‘huis der gemeente’. Deze aanwijzing wordt met de vaststelling van dit beleid voortgezet.
Een trouwlocatie dient bovendien openbaar toegankelijk te zijn (huwelijken worden enkel voltrokken in openbaarheid) en gescheiden van een eventueel huwelijk voor de kerk of andere geloofsgemeenschap. Dit laatste vanwege de scheiding tussen kerk en staat die in Nederland wettelijk geregeld is. Verder dienen trouwlocaties veilig en toegankelijk te zijn. Een huwelijk dient altijd voltrokken te worden door een (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand. Dit is een door de burgemeester benoemd en door de rechtbank beëdigd persoon.
In de Wet burgerlijke stand is bepaald dat elke gemeente met minimaal 10.000 inwoners verplicht is om minimaal twee keer per week een gratis huwelijk of geregistreerd partnerschap aan te bieden. Kosten in rekening brengen voor een trouwboekje en de ‘inhuur’ van getuigen van de gemeente is wel mogelijk. Het bepalen van de hoogte van leges voor betaalde huwelijken staat een gemeente vrij.
De gemeenteraad heeft ten tijde van het op- en vaststellen van het huwelijksbeleid uit 2016 uitgesproken Brunssum te willen profileren als huwelijksgemeente. In aanloop naar het opstellen van deze actualisatie is gebleken dat de wens is dat dit gecontinueerd wordt. Het profileren als huwelijksgemeente past goed binnen de doelstellingen van de gemeente Brunssum (‘Brunssum branding’).
Eén van de doelstellingen ter bevordering van de leefbaarheid van de gemeente is om meer 25 tot 45-jarigen binnen de gemeentegrenzen te behouden dan wel aan te trekken. Het profileren als huwelijksgemeente past binnen deze doelstelling. Uit cijfers van het CBS blijkt dat de gemiddelde leeftijd van bruidsparen landelijk tussen de 35 en 40 jaar ligt, midden in de leeftijdscategorie waaraan een ‘tekort’ is binnen de gemeente Brunssum.
Gemiddelde leeftijd in jaren bij huwelijkssluiting (landelijk):
Ook geregistreerde partnerschappen worden veelal gesloten binnen deze doelgroep. Gemiddeld waren partners ten tijde van het sluiten van een geregistreerd partnerschap in het verleden ouder dan mensen die in het huwelijksbootje stapten. Vandaag de dag blijken gehuwden juist iets ouder.
De gemiddelde leeftijd van personen in Nederland die een partnerschap laten registreren is sinds de invoering van de regeling gedaald. In 2003 waren geregistreerd partners gemiddeld ruim 38 jaar bij de sluiting, degenen die trouwden waren gemiddeld 33 jaar. Inmiddels is er nauwelijks nog verschil. Geregistreerd partners waren landelijk in 2018 gemiddeld genomen een kleine 36 jaar, terwijl gehuwden gemiddeld iets ouder waren dan 36 jaar. (bron: CBS)
Het aantal geregistreerde partnerschappen neemt sinds 2013 toe, terwijl het aantal huwelijksvoltrekkingen in diezelfde periode vrijwel gelijk is gebleven. Het aandeel van geregistreerde partnerschappen is sinds de invoering ervan in 1998 steeds meer toegenomen. Genoeg reden om ook deze vorm van partnerregistratie mee te nemen in dit beleidsstuk. Voor Brunssum zijn minder gedetailleerde cijfers bekend (per 3 jaar). Wel blijkt hieruit dat de landelijk trend ook in Brunssum terug te zien is. Waar in de periode 2014-2016 56 geregistreerde partnerschappen gesloten werden, steeg dit cijfer in de periode 2017-2019 naar 102, een groei van 82%. Voor huwelijken geldt in diezelfde periode een groei van 14% (van 303 naar 346), zo blijkt uit de evaluatie van het huwelijksbeleid.
2.2 Beleid, nationaal en gemeentelijk
De melding van een voorgenomen huwelijk of geregistreerd partnerschap (voorheen aangifte) is formeel geregeld in het Burgerlijk Wetboek (boek 1 titel 5 afdeling 2 art. 44-49a). Sinds 1 september 2015 is de aangifteprocedure van het huwelijk/geregistreerd partnerschap gewijzigd. Er wordt niet meer gesproken over een ‘aangifte’, maar over een melding voorgenomen huwelijk/geregistreerd partnerschap. Het bruidspaar maakt daarbij kenbaar te willen trouwen. Dit moeten zij doen in de gemeente waarin het huwelijk gaat plaatsvinden. De melding moet minstens twee weken voor de huwelijkssluiting plaatsvinden en is maximaal 1 jaar geldig. Het is mogelijk om deze melding schriftelijk te doen. Tegenwoordig mag dit ook digitaal, in Brunssum zal deze mogelijkheid eind 2021 ook geboden worden. Als beide partners in het buitenland wonen én tenminste één van beiden de Nederlandse nationaliteit bezit, gebeurt de melding in Den Haag. Bij de melding wordt gecontroleerd of er wettelijke beletselen zijn, waardoor het huwelijk niet voltrokken kan worden. Een persoonlijk contact met de ambtenaar burgerlijke stand is hiervoor gewenst.
Om een huwelijk of een geregistreerd partnerschap aan te kunnen gaan, moet worden voldaan aan de volgende voorwaarden:
Het toekomstige echtpaar mag geen directe familie van elkaar zijn; geen (bloed)verwantschap in de 1e of 2e graad. Dus geen (groot)ouder met (klein)kind, (half)broer/zus onderling. Bloedverwanten in de 3e of 4e graad mogen slechts met elkaar trouwen als beiden een beëdigde verklaring afleggen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand dat zij vrijwillig een huwelijk met elkaar aangaan.
De aangifteprocedure wijkt in Brunssum niet af van de algemene landelijke praktijk:
De melding voorgenomen huwelijk/partnerschap wordt, bij voorkeur op afspraak (een schriftelijke melding, of later dit jaar een digitale melding, is ook mogelijk), bij de ambtenaar burgerlijke stand gedaan, waarbij voldoende tijd wordt gereserveerd om de wettelijke vereisten en wensen door te nemen. Bij het maken van de afspraak wordt direct verzocht een geldig legitimatiebewijs mee te nemen inclusief overige benodigde gegevens en de persoonsgegevens van de getuigen. Door de wetswijziging (1 juli 2016) kan de melding ook digitaal ingediend worden.
Naast de voorgenoemde formaliteiten zal bij de melding van het voorgenomen huwelijk ook worden besproken:
Door een en ander in een persoonlijk gesprek met de ambtenaar van de burgerlijke stand door te nemen, kunnen alle keuzemogelijkheden nader toegelicht worden en kunnen alle eventuele wettelijke beletselen worden onderzocht. In Brunssum wordt hier de voorkeur aan gegeven, hoewel het inmiddels op grond van de wet ook schriftelijk of digitaal mag plaatsvinden.
2.3 Huwelijk, geregistreerd partnerschap en renewal of the vows
In deze paragraaf worden de verschillende vormen van partnerschapsregistratie behandeld: het huwelijk en het geregistreerd partnerschap. Ook het samenlevingscontract wordt kort aangestipt. Een samenlevingscontract wordt soms verward met een geregistreerd partnerschap, hoewel deze juridisch en feitelijk verschillend zijn. Het samenlevingscontract wordt dan ook kort besproken in paragraaf 2.3.2.
Een relatief nieuw fenomeen is ‘the renewal of the vows’, een soort bevestiging van de huwelijkse beloften. Vaak gebeurt dit bij een jubileum van het huwelijk. In Brunssum bieden we dit nog niet aan, op de mogelijkheden hiervoor wordt ingegaan in paragraaf 2.3.4.
Het huwelijk, voor veel mensen één van de mooiste dagen uit hun leven. In ieder geval een belangrijke en bijzondere dag voor het bruidspaar. Op de dag van het jawoord worden beide partners wettelijk in de echt verbonden. In Brunssum worden jaarlijks zo’n 100 à 120 huwelijken gesloten, dit aantal is sinds 2012 redelijk stabiel. In 2020 lag het aantal huwelijken landelijk lager, met name in de lente lag het aantal huwelijken fors lager in vergelijking met 2019. De oorzaak hiervoor ligt bij de uitbraak van het coronavirus.
Het aantal huwelijken, nationaal (bron: CBS)
In de bovenstaande tabel is te zien dat de meeste huwelijken in de lente- en zomerperiode worden voltrokken. De keuze voor de trouwdatum is voor stellen soms gekoppeld aan een bijzonder moment, datum of jaartal, bijvoorbeeld de dag dat ze elkaar hebben ontmoet, of dat ze een bepaalde periode samen zijn. Ondanks de romantische kant van de trouwdatum is aan cijfers van het CBS te zien dat de dag ook praktisch moet zijn. Zo kiezen de meeste bruidsparen naast een bruiloft in de lente of zomer veelal voor een huwelijksvoltrekking op vrijdag of zaterdag.
Vijverpark Brunssum, vaak decor voor trouwfoto’s in de zomerperiode
Favoriete trouwdagen (landelijk), per maand. Op vrijdagen in de zomerperiode wordt ruim 5x meer getrouwd dan op de minst favoriete dagen (bron: CBS)
Naast de keuze voor een datum, is ook de keuze voor een locatie belangrijk. Waar een deel van de bruidsparen nog steeds traditioneel kiest voor het gemeentehuis als locatie om het wettelijk huwelijk te sluiten, kiezen anderen juist voor een voor hen bijzondere locatie. Op de mogelijkheden voor wat betreft de locaties wordt in paragraaf 2.5 verder ingegaan.
Het voltrekken van een huwelijk gebeurt door een (buitengewoon) ambtenaar burgerlijke stand, een (b)abs. De bruidsparen hebben hierin vrije keuze, afhankelijk van beschikbaarheid. Aan het in het huwelijk treden zijn kosten verbonden, in de vorm van leges. Er wordt echter ook twee keer per week een gratis moment aangeboden.
2.3.1.1 Inhalen wegens corona beperkte ceremonie
Corona, iedereen heeft er in 2020 (of 2021) mee te maken gehad. De pandemie die niet alleen Nederland, maar de hele wereld trof zorgde ervoor dat alles even tot stilstand kwam of heel langzaam draaide. Ten tijde van het opstellen van dit beleid zat Nederland nog steeds in een lockdown. Voor bruiloften betekende het vaak dat bruidsparen kozen voor het uitstellen van de bruiloft tot een later tijdstip. Voor wie toch niet kon wachten, om welke reden dan ook, betekende dit een bruiloft in afgeslankte vorm. Met een beperkt aantal gasten kon men trouwen, waarbij afstanden aangehouden dienden te worden en specifieke regels golden. Een feest na afloop zat er ook niet in. Dat is niet hoe je je één van de meest bijzondere dagen uit je leven voorstelt.
Mede daarom werd in de aanloop naar het opstellen van dit beleid dan ook geopperd om te bekijken of het mogelijk is dat een ceremonie ‘ingehaald’ wordt. Bruidsparen die getrouwd zijn tijdens de coronapandemie en toch een feest willen houden, hebben dat uitgesteld, een ‘inhaalceremonie’ voorafgaand aan het feest kan ervoor zorgen dat toch die mooie foto’s met dierbaren gemaakt kunnen worden en laat het bruidspaar de dag herbeleven. Voorgesteld wordt om het mogelijk te maken om de huwelijksceremonie, tegen gereduceerd tarief (tarieven zijn terug te vinden in paragraaf 2.4.1), in te halen wanneer deze door corona beperkt was. Dit wordt een tijdelijke aanpassing die tot en met eind 2022 geldt, om bruidsparen de mogelijkheid te geven hier gebruik van te maken.
2.3.2 Geregistreerd partnerschap
Het geregistreerd partnerschap wint landelijk nog steeds aan populariteit. Sinds de invoering van het geregistreerd partnerschap in 1998 is het aandeel geregistreerde partnerschappen gestaag gegroeid, in 2018 was bijna een kwart van alle vastgelegde partnerschappen een partnerschap in deze vorm. In Brunssum werden in de periode 2014 – 2016 56 geregistreerde partnerschappen gesloten, in de periode 2017 – 2019 liep dit aantal op naar 102. Het is dan ook van belang om het geregistreerd partnerschap mee te nemen in dit beleidsstuk.
“Het aantal paren dat een geregistreerd partnerschap sluit is landelijk in vijf jaar verdubbeld. Bijna 20 duizend paren kozen in 2018 voor een partnerschapsregistratie, ongeveer een kwart van alle paren die hun relatie bij de burgerlijke stand vastlegden. Vooral bij degenen die rond de dertig jaar oud zijn is het aandeel dat een partnerschap sluit de laatste jaren toegenomen.” (Bron: CBS)
Hoewel de bovengenoemde cijfers en grafiek uit 2018 zijn, blijkt uit recentere cijfers dat deze trend doorgezet is. In de periode februari 2020 t/m januari 2021 zijn er landelijk bijna 22.000 geregistreerde partnerschappen gesloten (dit cijfer lag in 2019 gelijk aan de eerdergenoemde periode). In dezelfde periode werden ruim 47.000 huwelijken voltrokken, waarbij uiteraard vermeld moet worden dat deze cijfers door corona beïnvloed zijn. Juist bij huwelijken zal eerder voor uitstel gekozen worden, een geregistreerd partnerschap is juist veelal bedoeld om zaken ‘goed te regelen’ en is zodoende vaak meer van administratieve aard.
Verankering geregistreerd partnerschap in het beleid
Het geregistreerd partnerschap wint dus duidelijk aan populariteit, zodoende verdient deze vorm van partnerschap een plaats in dit beleid.
Wat zijn eigenlijk precies de verschillen tussen een huwelijk en een geregistreerd partnerschap?
Deze aspecten kunnen de keuze van een koppel bepalen betreffende de keuze tussen beide vormen van partnerschap. De keuze kan echter ook gebaseerd zijn op andere zaken, denk hierbij aan geloof, kosten, of simpelweg het wel of niet wíllen trouwen.
Een huwelijk gaat veelal gepaard met een ceremonie, een feestelijke dag, terwijl een geregistreerd partnerschap vaak bedoeld is om bepaalde zaken goed vast te leggen en te voorkomen dat er in specifieke situaties problemen kunnen ontstaan. In onderstaande tabel is te zien dat er bij geregistreerde partnerschappen vaak voor een maandag of dinsdag gekozen wordt, veelal de dagen waarop kosteloze huwelijks- en partnerschapsvoltrekkingen worden aangeboden.
Favoriete dagen voor geregistreerde partnerschappen, landelijk, per maand (bron: CBS)
Hoewel een geregistreerd partnerschap dus vaak minder elan heeft, is het toch een bijzondere stap en daarbij kan de gemeente eraan bijdragen dat de partners deze dag niet zomaar vergeten. De invulling van het moment kan daarvoor zorgen, maar er kan ook gedacht worden aan een klein gemeentelijk aandenken. Hieraan wordt aandacht besteed in paragraaf 2.4.3 van dit beleid.
Daarnaast bestaat het samenlevingscontract, hetgeen niet hetzelfde is als een geregistreerd partnerschap. Een samenlevingscontract wordt opgesteld door een notaris en hierin worden bijvoorbeeld afspraken gemaakt over de verdeling van kosten en de bezittingen bij het uit elkaar gaan. Ook kan het fiscale gevolgen. Sommige zaken kunnen niet geregeld worden middels een samenlevingscontract, zo zorgt zo’n contract er bijvoorbeeld niet voor dat beide ouders juridisch dezelfde rechten en verantwoordelijkheden hebben bij de geboorte van een kind. Wanneer een kind geboren wordt, dan is -ook indien er een samenlevingscontract is opgesteld- alleen de moeder juridisch ouder. Als de vader dezelfde rechten en verantwoordelijkheden wil, moet hij het kind eerst bij de gemeente erkennen en daarna dienen beide ouders het gezamenlijk bevoegd gezag over het kind aan te vragen bij de rechtbank. Een samenlevingscontract is zodoende een heel andere vorm van samenleven, dit wordt verder niet uitgewerkt in dit beleid.
2.3.3 Kosteloze huwelijken en partnerschapsregistraties
Een gemeente heeft de verplichting aan hand van het inwoneraantal een bepaald aantal kosteloze huwelijksmomenten aan te bieden. In Brunssum betekent dit, als gemeente met meer dan 10.000 inwoners, dat er minimaal twee van deze momenten per week aangeboden dienen te worden. In Brunssum is dit op dinsdagochtend. De trend in de afgelopen jaren is dat er meer en meer gratis huwelijksvoltrekkingen zijn, dit is van oudsher al het geval bij partnerschapsregistraties, bij huwelijken neemt het percentage echter ook toe. Gratis huwelijksvoltrekkingen zijn gebaseerd op een wet uit 1879 en staan al jaren ter discussie, ook gemeenten met meer 100.000 inwoners bieden bijvoorbeeld vaak slechts twee gratis huwelijksvoltrekkingen aan, er ontstaan wachtlijsten en paren wijken uit naar andere gemeenten.
De basis voor het gratis huwelijk, het bieden van de mogelijkheid om te huwen voor wie het financieel minder breed heeft, is nog steeds actueel, de invulling is echter twijfelachtig en achterhaald. Navraag bij de diverse, eerder aangehaalde groepen die bij de voorbereiding van dit beleid betrokken zijn, wijst uit dat de gratis huwelijksvoltrekkingen wel degelijk breed gedragen worden en dat niemand hiervoor uitgesloten moet worden. Wel gingen in de discussie binnen de raadscommissie ABA stemmen op om het aantal kosteloze momenten uit te breiden, echter met daarbij de nodige communicatie om erop te sturen dat de gratis huwelijksvoltrekkingen voor de doelgroep beschikbaar zijn.
De gratis huwelijksvoltrekkingen zijn bedoeld voor de financieel minder draagkrachtigen, zij kunnen op deze manier toch trouwen en daarmee hun partnerschap verzegelen en vast leggen. Bekend is echter ook dat veel mensen kiezen voor het gratis huwelijk, simpelweg omdat het kan. Onder het motto ‘waarom betalen, als het gratis kan?’ trouwen zij gratis. Hiermee worden plaatsen ‘afgenomen’ die eigenlijk bedoeld zijn voor mensen die financieel minder draagkrachtig zijn.
De grote vraag naar kosteloze huwelijksvoltrekkingen zorgt voor een wachtlijst. Ten tijde van het opstellen van dit beleidsstuk bedraagt de wachttijd zo’n 2 maanden, bij momenten loopt deze wachttijd echter op naar 4 maanden. Dit ondanks de reeds bestaande beperkingen voor gratis huwelijken die sinds het beleid van 2016 worden gehanteerd:
Doordat er, ondanks deze beperkingen, een wachtlijst is, is de vraag of een uitbreiding van het aantal kosteloze huwelijken dient plaats te vinden. Omdat de gratis huwelijksvoltrekkingen momenteel vaak uit de gedachte ‘waarom betalen als het gratis kan?’ gekozen worden, in plaats van voor bruidsparen die financieel minder draagkrachtig zijn, wordt in eerste instantie voorgesteld om hierover breed te communiceren via de diverse kanalen. Indien dit de wachtlijsten niet verkort of opheft, is het toevoegen van een extra moment voor een gratis huwelijksvoltrekking een volgende stap.
Veel gemeenten opteren voor een inkomensafhankelijk kosteloos huwelijk. Op die manier wordt enerzijds de wachtlijst voor kosteloze huwelijken beheerst en kan anderzijds iedereen die hier gebruik van moet maken in de gelegenheid gesteld om kosteloos te trouwen. Dit is wettelijk echter niet toegestaan.
Door er vooraf al over te informeren, kan dit breder worden opgepakt. Indien algemeen bekend is dat een gratis huwelijk bestemd is voor mensen die financieel minder draagkrachtig zijn, zal dit er mogelijk voor zorgen dat de doelgroep vaker gebruik kan maken van tijdstippen voor kosteloze huwelijksvoltrekking. Door het benoemen van de verschillen alsmede het aanspreken van aanstaande bruidsparen op hun sociale verantwoordelijkheid tegenover minder draagkrachtigen, zal getracht worden bruidsparen die financieel niet genoodzaakt zijn om voor een gratis huwelijk te kiezen, te laten kiezen voor een reguliere huwelijksvoltrekking.
Een redelijk nieuw ‘fenomeen’ is ‘the renewal of the vows’, het vernieuwen van de trouwbelofte. Veelal wordt dit gegaan ter ere van een huwelijksjubileum. Het betreffende stel belooft opnieuw trouw te zijn aan elkander. The renewal of the vows heeft geen rechtsgeldige status, het betreft immers slechts een bevestiging van een reeds bestaande verbintenis.
Uit de evaluatie uit 2020 blijkt dat circa 40% van de ondervraagden interesse zou hebben in een renewal of the vows. Voorgesteld wordt daarom om the renewal of the vows op te nemen in de legesverordening en als aparte dienst aan te bieden.
Naast de diverse vormen van partnerschap, beleid en wetten zijn er ook een aantal praktische zaken die bij een huwelijksvoltrekking of registratie van een partnerschap van toepassing zijn. De trouwtijden en -tarieven alsook de vergoedingen voor babs-en en abs-en en de mogelijkheden voor het uitgeven van een gemeentelijk aandenken behoren hierbij. Deze onderdelen vallen onder bedrijfsvoering. In deze paragraaf wordt daar verder op ingegaan.
In dit onderdeel worden de trouwtijden en -tarieven behandeld. In grote lijnen zijn deze gebaseerd op de bestaande tariefopbouw en trouwtijden. Kleine wijzigingen in keuzes zorgen voor een meer flexibel en praktisch beleid.
In de gemeente Brunssum gelden momenteel de volgende reguliere trouwtijden:
Er is gekozen om deze trouwtijden aan te houden, omdat gebleken is dat deze dagen en tijden geschikt zijn. Op dinsdagmorgen zullen minimaal twee momenten voor kosteloze huwelijke gereserveerd worden, afhankelijk van de beschikbaarheid van een ruimte en een (b)abs.
Wel wordt voorgesteld om bij beschikbaarheid van de (b)abs-en en tegen aangepast tarief, de mogelijkheid te bieden wordt om op elk gewenst tijdstip, ook op zon- en feestdagen, te trouwen. Dit maakt het voor bruidsparen mogelijk om op voor hen bijzondere dagen en tijden te trouwen.
In Brunssum is het mogelijk om -bij beschikbaarheid van een (b)abs en tegen aangepast tarief- op elk gewenst tijdstip, ook op zon- en feestdagen, te trouwen. |
De opbouw van tarieven wordt hieronder uiteengezet. De tarieven worden opgenomen in de legesverordening, waardoor jaarlijkse actualisering mogelijk is.
Geregistreerd partnerschap, renewal of thevows en inhalen ceremonie
Voor geregistreerde partnerschappen gelden dezelfde tarieven als voor huwelijken. Ook deze zullen jaarlijks aangepast worden bij het herzien van de legesverordening.
Voorgesteld wordt om ook the renewal of the vows en de mogelijkheid tot het inhalen van een ceremonie die door corona is beperkt, toe te voegen aan de legesverordening. In beide gevallen zou hier een lager legesbedrag voor kunnen worden toegepast. Voorgesteld wordt om voor the renewal of the vows 80% van de leges van een regulier huwelijk en voor het inhalen van een ceremonie 60% van de reguliere legeskosten in rekening te brengen. Bij het inhalen van een ceremonie zijn door het bruidspaar recent legeskosten betaald voor een huwelijk. Met het gereduceerde legesbedrag wordt in dat geval tegemoetgekomen aan de bruidsparen en wordt hen de kans geboden om de ceremonie alsnog door te laten gaan. De aantrekkelijkheid van the renewal of the vows wordt vergtoot door het lagere legesbedrag. De lagere inkomsten uit leges vormen voor de gemeente geen direct probleem, beide hebben immers geen wettelijke status en zodoende zijn een aantal administratieve lasten lager.
Wanneer een bruidspaar kiest voor één van de gemeentelijke trouwlocaties (oude raadhuis, gemeentehuis het openluchttheater), dan zijn hier geen extra kosten aan verbonden. De vierde vaste trouwlocatie, het Clemensdomein, vraagt een huursom. De actuele bedragen hiervoor zijn op te vragen via het formulier op de site van het Clemensdomein. Indien voor een incidentele locatie gekozen wordt, dan zijn hier kosten aan verbonden.
2.4.2 Babs-en, abs-en en vergoedingen
Wanneer een bruidspaar bij de gemeente Brunssum kenbaar heeft gemaakt te willen trouwen, worden zij uitgenodigd voor een intakegesprek. Bij dit gesprek wordt ook de keuze voor een (b)abs voorgelegd. Indien beschikbaar op de gewenste datum, zijn bruidsparen geheel vrij in de keuze van de (b)abs. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om een ‘babs voor één dag’ in te schakelen voor de huwelijksvoltrekking, vaak uit de familie- en kennissenkring van het trouwstel voorgedragen. Deze babs-en zijn echter niet allemaal even ervaren, niet altijd formeel benoemd en beëdigd en daardoor niet altijd even geschikt. Omdat een huwelijksceremonie moet voldoen aan wettelijke eisen, is het van belang dat de babs-en voor één dag goed gescreend worden. Dit gebeurt momenteel door alleen een (b)abs voor één dag een huwelijk te laten voltrekken die, in een andere gemeente, benoemd en beëdigd is.
Uit de evaluatie van het huwelijksbeleid in 2020 is gebleken dat de vergoeding voor de eigen babs-en in Brunssum niet in verhouding staat tot de te verrichten werkzaamheden. Ook in vergelijking met omliggende en vergelijkbare gemeenten lag de Brunssumse vergoeding laag. Inmiddels is daarin een inhaalslag gemaakt en zijn de vergoedingen marktconform.
In voorbereiding op het opstellen van dit beleid gingen diverse stemmen op om vanuit de gemeente een tastbaar aandenken te schenken aan het bruidspaar. Hierbij kan gedacht worden aan de pen waarmee de akte ondertekend is, maar ook een penning, fles wijn of champagne of een persoonlijke brief/kaart van de burgemeester, het college van burgemeester en wethouders of een bekende Brunssumer die als ambassadeur voor de gemeente kan fungeren. Voorstel is dat er nagedacht wordt in welke vorm dit gemeentelijk aandenken wordt vormgegeven.
De wens vanuit de gemeente is om meer ‘show en entertainment’ mogelijk te maken, uiteraard indien gewenst door het bruidspaar. Dit kan op verschillende manier bereikt worden, denk bijvoorbeeld aan een huwelijk geheel in een bepaalde stijl. Een andere manier om dat bereiken is om meer ‘spectaculaire’ locaties mogelijk te maken voor het sluiten van een huwelijk. Daarnaast kan er gedacht worden aan speciale vormen van huwelijksvoltrekking. Wat zou er bijvoorbeeld specialer zijn dan symbolisch in het huwelijksbootje stappen in één van de mooie Brunssumse parken? De gemeente Brunssum wil dit soort bijzondere initiatieven in de toekomst makkelijker mogelijk maken.
Wel wil de gemeente bij toekomstige huwelijken het gebruik van confetti en ballonnen waar mogelijk ontmoedigen, dit met oog op het milieu.
2.5.1 Aanwijzen gehele grondgebied als ‘huis der gemeente’
Op dit moment kent de gemeente Brunssum vier vaste trouwlocaties, te weten: het oude raadhuis, het gemeentehuis (diverse ruimten), het overdekt OLT en het Clemensdomein. Wanneer bruidsparen elders willen trouwen, in de meeste gevallen betreft dit een woning, dient volgens het huidige beleid een eenmalige trouwlocatie te worden aangewezen. Er is onderzocht of het mogelijk is om met het aanwijzen van gehele grondgebied van de gemeente, in combinatie met een aantal algemene regels te volstaan voor de eenmalige trouwlocaties. Dit zou veel besluiten met de daaraan verbonden administratieve lasten schelen en tevens meer duidelijkheid scheppen voor bruidsparen. Juridisch blijkt dit echter moeilijk te borgen, zodoende zal op dit punt de huidige gang van zaken gecontinueerd worden. Voorstel is om wel opnieuw het hele grondgebied van de gemeente aan te wijzen als ‘huis der gemeente’.
2.5.1.1 Voorwaarden trouwlocatie
In het beleid uit 2016 zijn ‘nadere regels voor het aanwijzen van een trouwlocatie’ voor het sluiten van een huwelijk of geregistreerd partnerschap opgenomen. In dit geactualiseerde beleid zijn deze opnieuw opgenomen en aangepast waar nodig. De geüpdatete regels zijn terug te vinden in bijlage 1.
2.5.2 Gemeentelijke trouwlocaties
Op dit moment heeft de gemeente Brunssum een tweetal trouwlocaties in eigen beheer. Dit betreft het oude raadhuis en gemeentehuis, waarbij die laatste diverse ruimtes kent waarin getrouwd kan worden. Deze gemeentelijke trouwlocaties zijn gelegen in panden in eigendom van de gemeente en, met uitzondering van het openluchttheater, zijn er momenteel geen andere gebouwen in gemeentelijk bezit die geschikt zijn voor het in gebruik nemen als trouwlocatie.
Het openluchttheater (kortweg OLT) zal naar schatting medio mei 2021 gereed zijn. Dan wordt ook deze locatie als trouwlocatie in gebruik genomen. In 2020 is reeds besloten dat het OLT als gemeentelijke trouwlocatie wordt toegevoegd. Het OLT wordt voorzien van de mogelijkheid om elektra aan te sluiten en zodoende zal hier ook met muziek, videoverbinding, etc. gewerkt kunnen worden. Wanneer het door de weersomstandigheden niet mogelijk of wenselijk is om in het OLT het huwelijk te voltrekken, kan het gemeentehuis of oude raadhuis als back up fungeren. Zo is het doorgaan van het huwelijk, ongeacht de weersomstandigheden, gegarandeerd.
2.5.3 Representativiteit trouwlocaties
Uit de evaluatie, alsook uit gesprekken met diverse ambtenaren en bestuursleden blijkt dat de verschillende trouwlocaties op dit moment niet altijd voldoende representatief zijn.
Voor de gemeente Brunssum is het van belang dat de trouwlocaties allemaal representatief zijn, dat betekent:
Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen gemeentelijke trouwlocaties en niet-gemeentelijke ‘commerciële’ trouwlocaties. Trouwlocaties in eigendom van de gemeente Brunssum, dienen door de gemeente onderhouden te worden. Uitbaters van commerciële trouwlocaties kunnen enkel aangespoord worden om te voldoen aan ‘minimale vereisten’, zoals openbaar toegankelijk en veilig daarna is het de keuze van een bruidspaar of de betreffende locatie voldoet aan de eisen die zij zelf stellen.
Oude raadhuis, één van de gemeentelijke trouwlocaties in Brunssum
De gemeentelijke trouwlocaties op dit moment zijn: het oude raadhuis, de raadszaal en ook het openluchttheater. De verantwoordelijkheid voor het onderhoud van deze locaties ligt bij de gemeente, een halfjaarlijkse controle dient uit te wijzen of de locaties voldoen. Wanneer er echter eerder melding wordt gedaan van gebreken of klachten, dient hier direct actie te worden ondernomen. Per locatie zijn de controlepunten natuurlijk verschillend. Het oude raadhuis is vanwege het historisch karakter bijvoorbeeld helaas niet volledig toegankelijk (te maken) voor mindervaliden. Wanneer de keuze van het bruidspaar op deze locatie valt, wordt dit vooraf aangegeven om problemen op de trouwdag zelf te voorkomen. Tevens dient naar praktische zaken gekeken te worden, zo is het tegelijkertijd gebruiken van de raadzaal en de burgemeester Quintzaal haast onmogelijk zonder dat de ene bijeenkomst de andere stoort en zorgt het condenswater op het balkon van het oude raadhuis momenteel voor overlast. Dit zijn enkele concrete voorbeelden, maar mogelijk zullen bij de controles nog meer zaken boven water komen. Bij de representativiteit van de trouwlocaties hoort ook de representativiteit van de betrokken babs-en, abs-en en bodes.
De halfjaarlijkse controle zal toezien op:
Daarnaast kan een korte check van de dienstdoende (b)abs en/of bode van tevoren voorkomen dat er visueel storende zaken zijn, die nog opgeruimd moeten worden voordat het huwelijks plaatsvindt of dat er praktische zaken (denk aan het weghalen van de paaltjes bij het oude raadhuis) last minute opgelost kunnen worden. Dit moet als vast element worden opgenomen in de voorbereiding op een huwelijk.
Overige/commerciële trouwlocaties
Commerciële (en andere) trouwlocaties dienen uiteraard ook veilig en toegankelijk te zijn. Indien het bruidspaar een locatie kiest die slecht of niet toegankelijk is, dienen zij samen met de uitbater van de locatie overeen te komen hoe dit op te lossen. Qua veiligheid zal de betreffende locatie uiteraard moeten voldoen aan de eisen uit het Bouwbesluit 2012. Daarnaast spelen er praktische zaken bij niet-gemeentelijke trouwlocaties, denk hierbij bijvoorbeeld aan de mogelijkheid tot omkleden voor de dienstdoende (B)ABS en een tafel waarop de akte ondertekend kan worden. Dit soort praktische zaken dienen vooraf afgestemd te worden. Ook moet worden uitgesloten dat er juridische zaken aan de orde zijn bij de betreffende locatie.
2.5.4 Op afstand volgen van bruiloften
Corona heeft videobellen toegankelijk gemaakt voor een hele grote groep mensen. Doordat fysiek bij elkaar komen niet mogelijk, wenselijk of toegestaan was, werd er massaal gebruik gemaakt van videoverbindingen. Ook bij huwelijken werd in 2020 en 2021 vaak gebruik gemaakt van livestreams. Maar niet alleen een pandemie is een goede reden voor het gebruik van een videoverbinding bij bruiloften. Familie en vrienden in het buitenland die niet in de gelegenheid zijn om de bruiloft te bezoeken of zieke familieleden kunnen op deze manier toch live de huwelijksvoltrekking volgen. De gemeente Brunssum wil in de toekomst hierin meer en beter gaan faciliteren. Het voorstel is dat op alle gemeentelijke trouwlocaties de mogelijk om een videoverbinding tot stand te brengen technisch mogelijk gemaakt wordt. Dit houdt in dat er ter plaatse stroom en internet voorzien is. Vervolgens kan het bruidspaar de camera of ander gewenst apparaat aansluiten voor het streamen van de bruiloft. De keuze voor deze aanpak, zonder dat de gemeente zelf apparatuur ter beschikking stelt, is gemaakt om verschillende redenen. Naast het feit dat dit extra menskracht kost, ligt de verantwoordelijkheid bij onverhoopt technisch falen van de apparatuur en privacy-kwesties dan bij het bruidspaar.
De gemeente Brunssum wil met dit geactualiseerde huwelijksbeleid de profilering als huwelijksgemeente voortzetten. Door diverse aanpassingen en aanvullingen op het bestaande beleid wordt de eerder ingezette lijn verder uitgevoerd. In de toekomst maakt de gemeente Brunssum (nog) meer mogelijk op het gebied van trouwen in Brunssum. Dit vergt enige flexibiliteit van de gemeentelijke organisatie, maar uit de gevoerde brainstormsessies is gebleken dat er welwillendheid is om mee te werken aan de gewenste aanpassingen.
De onderstaande onderdelen van het bestaande huwelijksbeleid worden middels het vaststellen van dit beleid gecontinueerd:
Hieronder alle actiepunten uit het beleidsstuk nogmaals overzichtelijk op een rij: