Beleid gedenktegels

Inleiding

De gemeente Purmerend is wegbeheerder en wordt thans geconfronteerd met het verzoek van een burger om een gedenkteken op/langs een weg te plaatsen.

Het gaat hierbij om nabestaanden van een dodelijk verkeersslachtoffer die een gedenktegel willen plaatsen. Het plaatsen van een gedenkteken kan van grote emotionele betekenis zijn voor de nabestaanden en kan een bijdrage leveren in de verwerking van het verlies van dierbaren.

De gemeente Purmerend wil het plaatsen van gedenktekens langs de weg, onder bepaalde voorwaarden, toestaan. Daartoe zal zij beleid met richtlijnen dienen vast te stellen. De gemeente houdt hierbij rekening met de wensen van diegene die de gedenkteken aanvraagt, hun veiligheid en die van de bezoekers én de veiligheid van de weggebruikers. Om te voorkomen dat de aandacht van weggebruikers te veel wordt afgeleid door allerlei uiteenlopende vormen van gedenktekens aan of in de openbare weg, gaat de voorkeur uit naar een gedenktegel.

Wanneer kan een gedenkteken worden geplaatst

Als algemeen uitgangspunt in artikel 1, lid b Wegenverkeerswet 1994 kan worden afgeleid dat de berm uitsluitend een verkeersbelang heeft te dienen. Gedenktekens dienen in dat opzicht geen verkeersbelang en dienen daarom slechts met de nodige zorgvuldigheid en terughoudendheid te worden toegestaan. Zowel gedenktegels als de bezoekers ervan kunnen de aandacht van de verkeersdeelnemers afleiden. Vandaar dat bij de beoordeling van een verzoek tot plaatsing van een gedenktegel de verkeersveiligheid een doorslaggevende rol speelt.

Door een aantal voorwaarden te verbinden aan het geven van toestemming voor een gedenktegel, wordt getracht de verkeersveiligheid te waarborgen. Wanneer blijkt dat een beoogde locatie niet verkeersveilig is, dan zal in goed overleg met de nabestaanden een alternatieve locatie moeten worden gezocht.   

Gedenktegel

Alvorens de gedenktegel geplaatst mag worden, moet de gemeente hiervoor schriftelijk toestemming hebben gegeven aan de nabestaanden. Daarbij verstrekt zij nadere informatie over de rechten en plichten van de nabestaanden met betrekking tot de tegel. Een gedenktegel is een verkeersveilige manier om als gedenkteken in (de berm van) de weg te plaatsen. Het valt niet zodanig op voor weggebruikers dat het een belemmering voor het gezichtsveld vormt. De gedenktegel dient van een duurzaam materiaal gemaakt te zijn, bij voorkeur weers- en vandalismebestendig.

Het plaatsen van een gedenktegel moet aan de volgende voorwaarden voldoen:

• *

  Uitsluitend horizontaal in uitvoering, dus geen verticale onderdelen;

• *

  beperkte afmeting van de gedenktegel, maximaal 0,60 x 0,60 meter, voldoend dik in verband met onvoorziene verkeersbelasting (8 of 10 cm);

• *

  materiaalkeus is vrij, mits duurzaam en voldoende stroef ten aanzien van de omliggende verharding.

   

Plaatsing

Toestemming voor een gedenktegel kan worden aangevraagd tot 5 jaar nadat het dodelijk ongeval plaatsvond. De toestemming wordt in principe gegeven voor een periode van vijf jaar met de mogelijkheid deze periode met vijf jaar te verlengen. Plaatsing en registratie wordt door de afdeling Stadsbeheer uitgevoerd in overleg met de aanvrager. De beoogde locatie wordt door de afdeling Stadsbeheer getoetst op verkeersveiligheid. Verder mag de tegel ook geen belemmering zijn m.b.t. beheer en onderhoud van de openbare ruimte en de bereikbaarheid van kabels, leidingen etc. hinderen. Indien nodig wordt in overleg met de nabestaanden een alternatieve locatie bepaald. De kosten voor het aanschaffen van de gedenktegel komen voor rekening van de nabestaanden.

Belangen en gevoelens van omwonenden

Het plaatsen van een gedenktegel heeft niet alleen effect op de nabestaanden. Ook mensen die dicht bij de gedenktegel wonen, krijgen hiermee te maken. Er moet worden bedacht dat omwonenden dagelijks, bij het verlaten van de woning of zelfs bij het naar buiten kijken, voor langere tijd worden geconfronteerd met het leed van anderen.

Daarom willen wij zeer terughoudend omgaan met het plaatsen van gedenktekens binnen de gemeente.

Onderhoud van een gedenktegel

De nabestaanden dienen, op eigen kosten, de gedenktegel in ordentelijke staat te houden. Zij zijn zelf verantwoordelijk voor het instandhouden van de gedenktegel.

In geval van dagelijks onderhoud of wijziging van de weg c.q. wegconstructie, dienen de nabestaanden daaraan hun medewerking te verlenen. De tegel wordt dan tijdelijk verwijderd en aan de nabestaanden overhandigd. Als de werkzaamheden zijn afgerond zal de tegel dan weer worden teruggeplaatst. De afdeling Stadsbeheer zal een overzicht van de locaties waar de gedenktegels zijn geplaatst bijhouden met de bijbehorende gegevens van nabestaanden.

Indien blijkt dat er naar het oordeel van de gemeente geen of onvoldoende onderhoud wordt gepleegd en/of het gedenkteken kennelijk niet meer wordt bezocht, kan de gemeente in overleg met de nabestaanden de gedenktegel laten verwijderen.

Checklist procedure plaatsing gedenktekens

• 1.

  Aanvraag

  • -

    locatiekaartje

  • -

    tekening/foto van beoogde gedenkteken

• 2.

  Inhoudelijke toetsing aanvraag

  • -

    verkeersveiligheid

  • -

    belemmering beheer en onderhoud (maaien en snoeien/kabels en leidingen etc.)

  • -

    locatie dicht bij woningen, dan omwonenden informeren

  • -

    vormgeving (horizontaal, max. 60 x 60, niet overheersend in het straatbeeld)

  • -

    materiaal (duurzaam en onderhoudsvrij)

• 3.

  Goedkeuring of overleg alternatief

  Bij (schriftelijke) goedkeuring benadrukken dat:

  • -

    kosten vervaardigen en onderhoud voor aanvrager

  • -

    kosten plaatsing voor Gemeente Purmerend

  • -

    tijdslimiet van 5 jaar aangeven (met mogelijkheid tot verlengen)

  • -

    risico schade door vandalisme etc. voor aanvrager

• 4.

  Opnemen in administratie en begeleiding bij het plaatsen

  • -

    bij werkzaamheden waarbij de tegel gelicht moet worden, aanvrager informeren

• 5.

  Verwijdering

  • -

    op eigen initiatief aanvrager

  • -

    werkzaamheden (tijdelijke verwijdering in overleg met aanvrager)

  • -

    reconstructie of verkoop openbare ruimte (optie verplaatsen bekijken)

  • -

    einde van de termijn (als men niet wil verlengen)

  • -

    overdragen tegel aan aanvrager

Verwijdering van een gedenktegel

Na vijf jaar kunnen de nabestaanden verzoeken om verlenging van de toestemming. Indien de nabestaanden geen verlenging wensen dan kan de gedenktegel verwijderd worden. Dit geldt eveneens in de situatie waarin de gemeente, om nader te bepalen redenen, de toestemming niet wenst te verlengen. De gemeente slaat de tegel niet op. Indien de nabestaanden na vijf jaar geen verlenging wensen wordt de tegel verwijderd en overhandigd aan de nabestaanden.

Aansprakelijkheid

Het is in principe voor een ieder mogelijk de openbare weg te betreden. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid dat de gedenktegel beschadigd of vernield wordt. De gemeente zal geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de door haar gegeven toestemming en het daarmee gepaard gaande gebruik maken van het gemeentelijk eigendom. Daarom is het belangrijk om de nabestaanden er op te wijzen dat de gemeente Purmerend niet aansprakelijk kan worden gesteld voor dergelijke beschadigingen of vernielingen. Dit dient ook als zodanig in de schriftelijke toestemming te worden opgenomen. Eventuele schadelijke gevolgen komen derhalve geheel voor risico van de nabestaanden.

Bestaande gevallen in relatie tot nieuw beleid

Uit een inventarisatie is gebleken dat er tot op heden op het grondgebied van de gemeente Purmerend één maal toestemming is gegeven voor het plaatsen van een gedenkteken aan of in de openbare weg.

Kosten

Gezien de gevoeligheid van het onderwerp ligt het niet voor de hand om kosten te berekenen. Kosten als gevolg van aanschaf en instandhouden van een gedenktegel komen voor rekening en verantwoordelijkheid van de nabestaanden. De gemeente draagt, na overeenstemming met de nabestaanden over de locatie, zorg voor plaatsing en draagt daar ook de kosten van.

Bij plaatsing in verharding: 43423 6050419

Bij plaatsing in groen: 43423 6110311

Evaluatie

Op dit moment is het moeilijk in te schatten hoeveel verzoeken de gemeente zal ontvangen om een gedenkteken te plaatsen. Een jaar na vaststelling van het beleid zal door JVZ worden nagegaan hoe het beleid in de praktijk is uitgevoerd, mits er zich (meer dan 1) aanvragen hebben aangediend.