| Organisatie | Smallingerland |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Bibob -beleidslijn gemeente Smallingerland 2021 |
| Citeertitel | Bibob-beleidslijn gemeente Smallingerland 2021 |
| Vastgesteld door | college van burgemeester en wethouders |
| Onderwerp | bestuur en recht |
| Eigen onderwerp |
Deze regeling is tevens vastgesteld door de burgemeester.
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 25-03-2022 | 01-11-2021 | artikel 2.2 | 15-03-2022 | ||
| 24-03-2021 | 25-03-2022 | nieuwe regeling | 09-03-2021 |
De burgemeester en het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Smallingerland, ieder voor zover het hun bevoegdheden betreft;
dat de integriteit van een bestuursorgaan wordt aangetast als er bij een beschikking, zoals een vergunning, overheidsopdracht of vastgoedtransactie, sprake is van het aanwenden door betrokkenen van financieel voordeel uit (reeds gepleegde) criminele activiteiten dan wel het plegen van strafbare feiten;
dat de gemeentelijke bestuursorganen verantwoordelijk zijn voor de tenuitvoerlegging van de Wet bevordering integriteitsbeoordeling door het openbaar bestuur en zelf de bevoegdheid hebben om te bepalen in welke van de door de wet geboden mogelijkheden, zij dit instrument daadwerkelijk zullen toepassen;
dat het college in dat kader reeds op 12 december 2019 een beleidslijn heeft vastgesteld, maar dat een actualisatie noodzakelijk is;
dat de besluiten en overeenkomsten opgenomen in dit beleid zijn gekozen op basis van ervaringen van de afgelopen jaren met als doel georganiseerde criminaliteit, witwasprakijken en een 'waterbedeffect' te voorkomen en
dat beleid nodig is om zo meer structuur, zekerheid en transparantie in de werkwijze te kunnen bieden.
Beleidsregels voor de toepassing van de Wet bevordering integriteitsbeoordeling door het openbaar bestuur gemeente Smallingerland 2021 (hierna: Bibob-Beleidslijn gemeente Smallingerland 2021),
Artikel 1.1 Begripsomschrijvingen
In deze beleidsregels wordt verstaan onder:
Bibob-toets: eigen onderzoek, waarbij met toepassing van de wet door het bestuursorgaan wordt beoordeeld of er redenen aanwezig zijn om de aanvraag te weigeren, respectievelijk de beschikking in te trekken of te beëindigen, daaraan voorschriften te verbinden dan wel een advies bij het Landelijk Bureau Bibob aan te vragen;
Artikel 1.2 Uitvoering Bibob-toets in afwijking van beleidslijn
Deze beleidslijn laat onverlet dat al dan niet in afwijking van de hierna volgende bepalingen gemotiveerd tot uitvoering van een Bibob-toets kan worden besloten als de omstandigheden van het geval daartoe aanleiding geven.
Artikel 2.1 Drank- en Horecawet, Apv en Wet op de Kansspelen
vragen ontstaan of bestaan over omstandigheden in de persoon van de aanvrager en/of met hem in verband te brengen personen zoals onder meer de personen die direct of indirect leiding geven en/of direct of indirect zeggenschap uitoefenen en/of direct of indirect vermogen verschaffen aan de betreffende activiteiten en/of onderneming of dat in het verleden hebben gedaan en/of over de organisatiestructuur en/of de wijze van financiering. Het bestuursorgaan kan dan actief navraag doen binnen haar organisatie of bij de hierboven vermelde partners.
In afwijking van het eerste lid, vindt bij een aanvraag voor een vergunning, zoals bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, aanhef en onder a van de Wabo, een Bibob-toets plaats als op grond van:
vanuit het OM verkregen informatie als bedoeld in artikel 26 van de wet (OMtip)
vragen ontstaan of bestaan over omstandigheden in de persoon van de aanvrager en/of met hem in verband te brengen personen zoals onder meer de personen die direct of indirect leiding geven en/of direct of indirect zeggenschap uitoefenen en/of direct of indirect vermogen verschaffen aan de betreffende activiteiten en/of onderneming of dat in het verleden hebben gedaan en/of over de organisatiestructuur en/of de wijze van financiering. Het bestuursorgaan kan dan actief navraag doen binnen haar organisatie of bij de hierboven vermelde partners.
Een Bibob-toets vindt plaats bij een aanvraag voor een vergunning als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, aanhef en onder e van de Wabo die betrekking heeft op een inrichting als bedoeld in artikel 1.1, eerste lid van de Wabo (omgevingsvergunningen inrichtingen Wet Milieubeheer) en die behoort tot de afval- en/of vuurwerkbranche.
Een Bibob-toets vindt plaats bij een aanvraag voor een subsidie als bedoeld in de gemeentelijke subsidieregeling, als
vragen ontstaan of bestaan over omstandigheden in de persoon van de aanvrager en/of met hem in verband te brengen personen zoals onder meer de personen die direct of indirect leiding geven en/of direct of indirect zeggenschap uitoefenen en/of direct of indirect vermogen verschaffen aan de betreffende activiteiten en/of onderneming of dat in het verleden hebben gedaan en/of over de organisatiestructuur en/of de wijze van financiering.
Een Bibob-toets wordt niet toegepast als de aanvraag voor een beschikking zoals genoemd in deze paragraaf, afkomstig is van:
Artikel 2.5 Al verleende beschikkingen
Bij beschikkingen die al verleend zijn, kan uitvoering worden gegeven aan de Bibob-toets als:
vragen ontstaan of bestaan over omstandigheden in de persoon van de aanvrager en/of met hem in verband te brengen personen zoals onder meer de personen die direct of indirect leiding geven en/of direct of indirect zeggenschap uitoefenen en/of direct of indirect vermogen verschaffen aan de betreffende activiteiten en/of onderneming of dat in het verleden hebben gedaan en/of over de organisatiestructuur en/of de wijze van financiering of
Artikel 3.1 Vastgoedtransacties
De Bibob-toets kan toegepast worden op vastgoedtransacties, zoals bedoeld in artikel 1 onder o van de wet, waarbij de gemeente Smallingerland partij is. Bij de start van de onderhandelingen daartoe zal de betrokkene ervan in kennis gesteld worden dat een Bibob-toets deel uit kan maken van de procedure.
De gemeente Smallingerland neemt in vastgoedovereenkomsten standaard een integriteitsclausule op. Daarin wordt bepaald dat op grond van artikel 5a van de wet de gemeente advies kan opvragen aan het Bureau Bibob en dat de gemeente bij gevaar op misbruik zoals bedoeld in artikel 9 in samenhang met artikel 3 van de wet, kan worden overgegaan tot ontbinding, vernietiging of opschorting van de overeenkomst.
vragen ontstaan of bestaan over omstandigheden in de persoon van de aanvrager en/of met hem in verband te brengen personen zoals onder meer de personen die direct of indirect leiding geven en/of direct of indirect zeggenschap uitoefenen en/of direct of indirect vermogen verschaffen aan de betreffende activiteiten en/of onderneming of dat in het verleden hebben gedaan en/of over de organisatiestructuur en/of de wijze van financiering.
In afwijking van het bepaalde in het eerste, tweede, derde en vierde lid zal geen Bibob-toets worden toegepast als:
het de aankoop van onroerende zaken door de gemeente zelf betreft of de overeenkomst wordt aangegaan met (semi)overheidsinstanties, schoolbesturen, toegelaten woningcorporaties of toegelaten woningbouwverenigingen, waarbij onder toegelaten wordt verstaan: toegelaten door de Minister van Volkshuisvesting overeenkomstig het Woningbesluit 1932 middels een daartoe verstrekte vergunning.
vragen ontstaan of bestaan over omstandigheden in de persoon van de aanvrager en/of met hem in verband te brengen personen zoals onder meer de personen die direct of indirect leiding geven en/of direct of indirect zeggenschap uitoefenen en/of direct of indirect vermogen verschaffen aan de betreffende activiteiten en/of onderneming of dat in het verleden hebben gedaan en/of over de organisatiestructuur en/of de wijze van financiering. Het bestuursorgaan kan in dit verband in ieder geval actief navraag doen binnen haar organisatie of bij de hierboven vermelde partners.
De gemeente Smallingerland kan in iedere fase van een aanbesteding ter zake een overheidsopdracht, als in het eerste lid van dit artikel bedoeld, een Bibob-toets uitvoeren. Derhalve kunnen aan een Bibob-toets worden onderworpen zowel degenen die de rechtspersoon met een overheidstaak voornemens is te selecteren tot een volgende fase van de aanbesteding, dan wel degene(n) aan wie de rechtspersoon met een overheidstaak voornemens is de betreffende overheidsopdracht te gunnen.
De gemeente Smallingerland kan ook na gunning van een overheidsopdracht als bedoeld in lid 1 van dit artikel besluiten een Bibob-toets uit te voeren. Daartoe zal in de betreffende aanbestede (concept)overeenkomst(en) een nadere bepaling moeten worden opgenomen. Die bepaling heeft als strekking dat de overeenkomst zal kunnen worden ontbonden door het bestuursorgaan als (alsnog) feiten en omstandigheden in relatie tot het bedrijf of de persoon van de opdrachtgever bekend zijn geworden die, ware deze bekend geweest vóór het tot stand komen van de overeenkomst, aanleiding zouden zijn geweest om de opdrachtnemer uit te sluiten van verdere deelname aan de aanbesteding. De gemeente Smallingerland kan in het hiervoor bedoelde geval besluiten niet tot ontbinding over te gaan als zij van oordeel is dat uit de Bibob-toets gebleken mate van gevaar in voldoende mate valt te reduceren door het stellen van (nadere) uitvoeringsvoorwaarden.
Artikel 4.1 Onvolledige aanvragen en termijnen
Een aanvraag is pas compleet wanneer de aanvrager naast de gebruikelijke aanvraagformulieren tevens, in de gevallen genoemd in deze beleidslijn, het Bibob-vragenformulier en aanvullende bescheiden heeft ingediend. Aanvullende bescheiden betreffen de documenten die in deze vragenformulieren zijn vermeld en/of bij de uitreiking van de formulieren door of namens het bestuursorgaan zijn genoemd.
Als een aanvraag onvolledig is, dan laat het bestuursorgaan de aanvrager weten welke bescheiden nog ontbreken. De aanvrager dient vervolgens binnen de gestelde termijn de aanvraag met de gevraagde gegevens te completeren. Een weigering om gevraagde extra informatie aan te leveren dan wel onvolledig aan te leveren leidt tot het buiten behandeling stellen van de nieuwe aanvraag (o.g.v. artikel 4:5 Algemene Wet Bestuursrecht) dan wel de mogelijkheid tot het intrekken van de reeds verstrekte vergunning of subsidie (o.g.v. artikel 4 van de wet).
De Bibob-gronden vormen een aanvulling op de reeds bestaande mogelijkheden om een aanvraag te weigeren of beschikking in te trekken. Het bestuursorgaan onderzoekt echter altijd eerst de bestaande weigerings- en intrekkingsgronden en past deze, zo mogelijk, toe.
Vervolgens wordt door het bestuursorgaan het eigen onderzoek gestart naar het zich voordoen van de weigeringsgronden, als bedoeld in artikel 3 van de wet. Het onderzoek bestaat in ieder geval uit de controle en analyse van:
Als het bestuursorgaan op basis van het eigen onderzoek genoeg aanwijzingen heeft om in redelijkheid te kunnen aantonen dat er sprake is van een ‘ernstig gevaar’ als bedoeld in de wet, kan het de beschikking weigeren of intrekken. Indien de ernst van de strafbare feiten weigering of intrekking van de beschikking niet rechtvaardigt, dan kan de beschikking met voorschriften worden verleend.
Als het bestuursorgaan op basis van het eigen onderzoek genoeg aanwijzingen heeft om in redelijkheid te kunnen aantonen dat er sprake is van een ‘mindere mate van gevaar’ als bedoeld in de wet, kan het de beschikking verlenen met voorschriften.
Artikel 4.3 Advies Landelijk Bureau Bibob
In de volgende gevallen kan het bestuursorgaan een advies aanvragen bij het Landelijk Bureau Bibob:
Een toetsing aan de wet met behulp van een advies van het Landelijk Bureau Bibob geldt in beginsel als een uiterst middel om de integriteit van een betrokken (rechts)persoon te controleren. Bij deze zware inbreuk op de privacy moet het bevoegd gezag de eisen van subsidiariteit en proportionaliteit in acht nemen. Deze eisen brengen mee dat het bestuursorgaan eerst, zoals hierboven is uitgewerkt, gebruik moet maken van de eigen instrumenten. Voorts moet het vragen van een advies evenredig zijn gelet op de mate van gevaar en de ernst van de strafbare feiten.
Het adviesaanvraag bij het Landelijk Bureau Bibob is geen beschikking in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Hiertegen staat derhalve geen bezwaar of beroep open. Wel is het de aanvrager te allen tijde toegestaan de aanvraag in te trekken.
Aldus vastgesteld op 9 maart 2021.
Burgemeester en wethouders van Smallingerland
De secretaris
J. Mulder
de burgemeester
J. Rijpstra
De burgemeester van Smallingerland,
J. Rijpstra
Het doel van de Wet Bibob is het beschermen van de integriteit van de overheid. De Wet Bibob heeft een preventief karakter en is bedoeld om te voorkomen dat de overheid ongewild criminele activiteiten faciliteert door bijvoorbeeld vergunningen of subsidies te verstrekken of vastgoedtransacties aan te gaan met malafide partners. Hiermee wordt tevens de concurrentiepositie van bonafide ondernemers beschermd.
De Wet Bibob is, vanwege het ultimum remedium karakter, bedoeld als een aanvulling op de bestaande mogelijkheden om een vergunning te weigeren en/of in te trekken.
Op grond van de Wet Bibob kan diepgaand onderzoek gedaan worden naar de achtergrond van een persoon of onderneming middels eigen onderzoek en/of het vragen van een advies aan het Landelijk Bureau Bibob
Een beschikking kan op grond van de Wet Bibob worden geweigerd of ingetrokken als er een ernstig gevaar bestaat dat deze wordt gebruikt om uit strafbare feiten verkregen vermogen te benutten (de zogenaamde a-grond) of om strafbare feiten te plegen (de zogenaamde b-grond). Dit is geregeld in artikel 3 van de Wet Bibob.
Bij beoordeling van de a-grond worden strafbare feiten betrokken waarmee geld kan worden verdiend zoals witwassen, drugshandel en (belasting)fraude. Er hoeft niet te worden aangetoond dat dit vermogen daadwerkelijk in de onderneming wordt geïnvesteerd. Voor het aannemen van een ernstig gevaar is het voldoende dat het aannemelijk is dat de feiten zijn gepleegd, het voordeel groot is en dat het voordeel niet is ontnomen.
Ten aanzien van de b-grond gaat de wet ervan uit dat als iemand in het (recente) verleden vaak genoeg strafbare feiten heeft gepleegd, hij dit in de toekomst opnieuw kan doen. Die strafbare feiten moeten wel zijn gepleegd bij activiteiten of overeenkomen met activiteiten waarvoor de vergunning wordt gevraagd of is verleend.
Het onderzoek op basis van de Wet Bibob is in twee fasen te onderscheiden.
De eerste fase bestaat uit een onderzoek dat door de gemeente zelf wordt uitgevoerd. Dit onderzoek behelst in ieder geval de controle en analyse van:
De BIBOB-gronden vormen een aanvulling op de reeds bestaande mogelijkheden om een vergunning te weigeren of in te trekken. De gemeente zal daarom altijd eerst de bestaande weigering- en intrekkingsgronden die te maken hebben met integriteit van de aanvrager, zoals bijvoorbeeld de eis niet in enig opzicht van slecht levensgedrag te zijn, evenals de eisen genoemd in het Besluit zedelijkheidseisen, behorend bij de Drank- en Horecawet, onderzoeken en, zo mogelijk, toepassen.
In de tweede fase kan de gemeente advies vragen aan het Landelijk Bureau Bibob (het Bureau Bibob), onderdeel van het Ministerie van Justitie. Dit gebeurt als er na het eigen onderzoek nog vragen zijn, bijvoorbeeld over de financiering of de bedrijfsstructuur.
Het Bureau Bibob heeft toegang tot gesloten bronnen die voor de gemeente niet toegankelijk zijn (bijv. politiegegevens, strafregisters en gegevens van het UWV en de Arbeidsinspectie), waardoor een bredere screening en een diepgaander onderzoek mogelijk is.
Voorwerp van onderzoek door het Bureau Bibob is bovendien niet alleen de betrokken aanvrager van een beschikking, maar ook de structuur en financiering van het bedrijf of de onderneming, de zeggenschap daarover, evenals de verhouding tot andere personen, bedrijven en ondernemingen.
Het advies van het Bureau Bibob kan drie conclusies hebben:
De mate van gevaar wordt vastgesteld op basis van de antecedenten van de betrokkene en bepaalde in de wet aangewezen derden (bijvoorbeeld financiers en bestuurders). Als er een relatie wordt vastgesteld tussen de betrokkene en de derde worden de antecedenten van die derde meegewogen bij het bepalen van het gevaar. Het doel hiervan is om stroman-constructies te voorkomen.
Een advies van het Bureau Bibob is niet bindend. Het is aan de gemeente om zelf de afweging te maken of een door het Bureau Bibob vastgesteld gevaar zo zwaarwegend is dat bijvoorbeeld een verleende vergunning moet worden ingetrokken of een vastgoedtransactie niet moet worden aangegaan. Het is ook mogelijk om voorschriften te verbinden aan een beschikking of om extra voorwaarden op te nemen in een overeenkomst.
Als de gemeente op basis van het eigen onderzoek genoeg aanwijzingen heeft om in redelijkheid te kunnen aantonen dat er sprake is van een ernstig gevaar als bedoeld in artikel 3 van de wet, kan de gemeente ook zonder een advies van het Bureau Bibob besluiten over te gaan tot weigering of intrekking op grond van de Wet Bibob of het niet aangaan of ontbinding van een overeenkomst.
3. Wijziging van de Wet Bibob/nieuwe beleidslijn
Door de wetgever was de toepasbaarheid van de Wet Bibob bij de inwerkingtreding in 2003 beperkt tot vergunningen, subsidies en aanbestedingen in de branches horeca, prostitutie-inrichtingen, coffeeshops/smartshops, speelautomatenhallen, milieu en bouw. De toepasbaarheid van de Wet Bibob is met de wetswijziging in 2013 verruimd met de volgende sectoren:
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de tenuitvoerlegging van de Wet Bibob. Het betreft een facultatieve wet, waarbij het bestuursorgaan zelf de bevoegdheid heeft om te bepalen in welke van de door de wet geboden mogelijkheden, zij dit instrument daadwerkelijk toe wil passen.
Door het vaststellen van een beleidslijn biedt de gemeente meer structuur en zekerheid in haar werkwijze aan zowel de betrokkene(n) als de eigen organisatie en het voorkomt dat er sprake is van willekeur door het bestuursorgaan in de toepassing van het beleid. De gemeente geeft met de beleidslijn een nadrukkelijk signaal af voor de bescherming van haar integriteit en dat kan een preventieve werking tot gevolg hebben.
In de nieuwe beleidslijn is vastgelegd voor welke beschikkingen en overeenkomsten de Wet Bibob door de burgemeester of het college toegepast zal of kan worden.
Ten aanzien van vergunningaanvragen betreffende de horeca, Wet op de Kansspelen, coffeeshop en prostitutiebranche wordt het beleid van de afgelopen jaren voortgezet.
Nieuw is de toepassing van de Wet Bibob op vergunningen betreffende de smartshops, headshops, belwinkels en avondwinkels. Ook de omgevingsvergunningen op basis van de Wabo zijn nieuw. Daarnaast is de mogelijkheid om Bibob toe te passen op vastgoedtransacties, aanbestedingen en subsidies opgenomen in de beleidslijn.
De beleidslijn laat overigens onverlet dat al dan niet in afwijking van de inhoud daarvan tot uitvoering van een Bibob-toets kan worden besloten als de omstandigheden van het geval daartoe aanleidinggeven.
Toelichting artikel 2.2 (omgevingsvergunning bouw)
Uitgangspunt is dat een Bibob-toets plaats vindt in gevallen waarin sprake is van een financiële investering van redelijke omvang dan wel het bouwwerk op enige wijze een faciliterende rol kan spelen in bedrijfsmatige activiteiten die een vergroot risico in zich hebben voor criminele invloeden.
De in lid 1, sub b genoemde risicocategorieën en -gebieden zijn niet limitatief en kunnen, als de ontwikkelingen dit noodzakelijk maken, door het college van burgemeester en wethouders worden aangepast.
De aanvrager van een Wabo-vergunning is vaak slechts een schakel bij deze zaaksgebonden vergunning. Het is niet ongebruikelijk dat anderen dan de toekomstig gebruiker de vergunning aanvragen. Door het zaaksgebonden karakter kunnen minder bonafide personen buiten schot blijven. Bovendien is de vergunning na verlening eenvoudig over te dragen. Daarom is de Bibob-toets ook van toepassing op degene die op grond van feiten en omstandigheden redelijkerwijs met een aanvrager kan worden gelijkgesteld.
Als een aanvrager binnen een periode van twee jaar (gerekend vanaf de eerste aanvraag) meer aanvragen voor een Wabo-vergunning bouw indient, dan zal bij de volgende aanvragen geen Bibob-toets worden toegepast, indien er voldaan wordt aan onderstaande criteria: