Beleidsregel van het college van burgemeester en wethouders en de burgemeester van de gemeente Hoeksche Waard houdende regels omtrent de lijkbezorging van gemeentewege

Soms onderneemt niemand actie om een overledene te begraven of te cremeren. In die gevallen is het de wettelijke taak van de burgemeester om dit te doen (artikel 21 Wet op de Lijkbezorging, Wlb). In de Wlb is over de praktische invulling hiervan weinig vastgelegd. Gemeenten moeten zelf het proces vormgeven. In deze uitvoeringsrichtlijnen beschrijven we het uitvoeringsproces voor gemeente Hoeksche Waard. Het uitgangpunt hierbij is dat dit enerzijds op waardige en piëteitsvolle wijze plaatsvindt, anderzijds tegen zo laag mogelijke kosten.

Uitvoeringsrichtlijnen

1.Vaststellen of de gemeente verantwoordelijk is

Uitgangspunt van de Wlb is dat de burgemeester van de gemeente, waar de overledene zich bevindt op het moment dat niemand opdracht geeft tot het verzorgen van de uitvaart, de verantwoordelijkheid heeft voor lijkbezorging. Dat betekent in de praktijk dat dit een andere gemeente kan zijn dan waar de overledene woonachtig was of waar hij/zij is overleden.

Als de identiteit van overledene en/of doodoorzaak niet bekend zijn, valt overledene nog onder de verantwoordelijkheid van justitie. Pas als het lichaam wordt vrijgegeven en/of als is vastgesteld dat de gemeente verantwoordelijk is voor de lijkbezorging vervolgen we het uitvoeringsproces. We nemen een actieve rol aan met betrekking tot onze gemeentelijke taak.

2.Als niet duidelijk is wie opdracht geeft tot lijkbezorging, regelt de gemeente de eerste zorg voor de overledene

Vanuit hulpverleners of instanties (huisarts, verpleeg- of verzorgingshuis, politie of uitvaartverzorger) wordt melding gemaakt van een overlijden waarbij niemand zich over overledene ontfermt. Wij geven opdracht aan een uitvaartverzorger voor (indien nodig) het transport van overledene naar een koelfaciliteit en de eerste verzorging.

3. Als nabestaanden bekend zijn, vragen wij hen de uitvaart te regelen

Aan de hand van BRP en de registers van de burgerlijke stand maken wij een overzicht van de directe nabestaanden; partner, kinderen, ouders (1e lijn), broers en zussen (2e lijn). We zoeken niet verder dan de 2e lijn. Per geval bepalen we welke inspanningen nodig zijn en binnen welk tijdsbestek. Daarbij houden we rekening met de termijn van lijkbezorging (uiterlijk binnen 6 werkdagen na overlijden).

We benaderen nabestaanden alleen telefonisch (vanwege het korte tijdsbestek) en vragen hen met klem de uitvaart zelf te regelen. We benadrukken hierbij dat er zowel een morele als financiële plicht op hen rust om de uitvaart te verzorgen en dat gemeente de kosten op hen kan verhalen. Achteraf bevestigen we het telefonisch contact schriftelijk. Als andere nabestaanden (niet geregistreerd partner, vriend/in) bekend zijn worden die zo mogelijk ook benaderd.

In de praktijk komt het sporadisch voor dat een overledene geen nabestaanden heeft. Nabestaanden weigeren de uitvaart te regelen omdat zij de kosten niet kunnen of willen betalen of vanwege persoonlijke redenen.

4. Als op de tweede werkdag na overlijden niemand actie onderneemt, regelt de gemeente de uitvaart

Het uitgangspunt is dat de lijkbezorging respectvol, sober en tegen geringe kosten plaatsvindt met in acht neming van de laatste wens van overledene. Als geen wens bekend is tot crematie, wordt overledene begraven op een van de algemene begraafplaatsen van gemeente Hoeksche Waard. Als overledene binding had met een van de dorpen kan hier rekening mee worden gehouden bij de locatiekeuze. Gemeente kiest de uitvaartverzorger, bepaalt de begraafplaats, dag en tijdstip van de begrafenis. Nabestaanden worden hiervan op de hoogte gebracht. Zij hebben de mogelijkheid bij de begrafenis aanwezig te zijn en kunnen aan het graf een laatste woord spreken. Als de aanwezigheid van een geestelijke (dominee) is gewenst zorgt de gemeente hiervoor.

Aanvullende wensen van nabestaanden (afscheidsdienst op een locatie, bloemen, drukwerk, spreker, consumpties et cetera) willigen we niet in; zij willen tenslotte zelf niet voorzien in de lijkbezorging en doen een beroep op gemeenschapsgeld.

Als het gaat om een eenzame uitvaart (er zijn geen nabestaanden, er is niemand aanwezig bij de uitvaart) verzorgt de gemeente een dominee of een dichter die een laatste woord spreekt.

Overledene wordt begraven in een algemeen graf. Grafbedekking op het graf is niet toegestaan, tenzij nabestaanden alsnog de kosten voor de uitvaart voldoen.

Als bekend is dat overledene gecremeerd wilde worden, zorgen we voor crematie in 1 van de dichtstbijzijnde crematoria tegen de laagst mogelijke kosten. Nabestaanden worden op de hoogte gebracht van de plaats en dag waarop de crematie plaatsvindt, maar kunnen hier niet bij aanwezig zijn.

Na de wettelijke wachttijd van 1 maand geeft het crematorium de as vrij. De gemeente verstrooit de as op een van de gemeentelijke strooivelden of geeft het crematorium opdracht de as te verstrooien. Willen nabestaanden toch de beschikking krijgen over de as, dan kan dit nadat zij de kosten van de uitvaart voldaan hebben.

5. We schakelen het Rijksvastgoedbedrijf in

Zodra sprake is van een onbeheerde nalatenschap melden we de nalatenschap aan bij het Rijksvastgoedbedrijf. Zij nemen de zorg van de gehele nalatenschap (inclusief woning, voertuigen, huisdieren et cetera) per direct op zich. Zij doen onderzoek naar de naar de nalatenschap en nemen de verdere afwikkeling op zich. Als de nalatenschap toereikend is voldoen zij de factuur voor de uitvaart.

6. We verhalen de kosten

De gemeente verhaalt in eerste instantie de kosten van de begrafenis/crematie op de nalatenschap. We onderzoeken of er een uitvaartpolis beschikbaar is en/of een testament. Als de nalatenschap onvoldoende is om de kosten te dekken dan onderzoeken we of het verhalen van de kosten op bloed- en aanverwanten haalbaar lijkt. Op basis van die uitkomst besluit het college of we doorgaan met het verhalen van de kosten of niet.

Dit om te voorkomen dat oneigenlijk en/of te snel gebruik gemaakt wordt van gemeentelijke gelden. Alleen in bijzondere situaties zien we af van het verhaalsrecht. Daarbij kunnen persoonlijke omstandigheden en gebeurtenissen in het verleden factoren van overweging zijn, net zoals de kosten van het verhalen zelf en de kans op succes.

7. Alle inspanningen en uitkomsten tijdens het proces en van het onderzoek leggen we vast in een logboek.

In het zaaksysteem maken we een zaak aan voor alle documentatie over het overlijden en de uitvaartverzorging. Als nabestaanden na langere periode alsnog contact opnemen met ons, is het mogelijk hen zorgvuldig te informeren.

Alle uitvoering vindt plaats vanachter het bureau. Er vindt geen huisbezoek plaats.

8.Slotbepalingen

Deze beleidsregels treden in werking op de dag na bekendmaking.