| Organisatie | Zeewolde |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Besluit van de gemeenteraad van de gemeente Zeewolde houdende regels omtrent cultuur |
| Citeertitel | Cultuurnota 2021-2024 |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | algemeen |
| Eigen onderwerp |
Geen
Onbekend
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 13-01-2021 | nieuwe regeling | 17-12-2020 |
“In tijden van terrorisme en globalisering is het verleidelijk om ramen en deuren te sluiten. Juist daarom is het belangrijk dat we die bewustzijnsvernauwing tegengaan, vensters openen en perspectieven bieden. Laten zien, via kunst en cultuur, dat de wereld groter is dan de eigen achtertuin”1 .
Ik heb dit citaat gekozen als begin van onze nieuwe kunst en cultuurnota in de gemeente Zeewolde omdat kunst en cultuur ons mee kan nemen naar een andere wereld die we niet kennen. Maar ook omdat het covid-19 virus en de gevolgen daarvan ons opsluiten in onze eigen huizen en we zo hunkeren naar perspectieven. Kunst en cultuur kunnen ons deze perspectieven geven omdat we ook vanuit onze huiskamer kunnen genieten van muziek, beeldende kunst, architectuur en taal. Ik hoop echter dat we in de looptijd van deze nota snel weer terug kunnen naar het ontmoeten van elkaar rondom kunst en cultuur omdat ook het elkaar ontmoeten en het samen genieten van kunst en cultuur belangrijk is.
Deze tijd is geen gemakkelijke tijd voor de mensen die werkzaam zijn in deze branche. Onzekerheid over de toekomst en hoe het verder moet zijn breed gedeeld. Deze nota geeft daar niet direct een antwoord op maar beschrijft wel waar we nog meer dan in het verleden onze energie op gaan richten, voor het behoud van deze branche. Omdat het allang niet meer zo is dat kunst en cultuur alleen maar voor de elite is: het is van ons allemaal. Het zegt wat over ons verleden en geeft ruimte voor de toekomst. Juist dat verleden van Zeewolde, ook al is dat nog geen 40 jaar, willen we de komende jaren gaan beschermen nu het nog kan. We hopen binnenkort de verhalen van de polderpioniers te mogen ontvangen en ook het boekwerk “Zeewolde Zien” moet een aanzet geven tot het nadenken over cultuurhistorische gebouwen en wat we hier mee willen.
Er is dus nog genoeg te doen en te beleven in de gemeente Zeewolde op het gebied van kunst en cultuur. Rest mij niets anders meer dan een dankzegging uit te spreken aan iedereen die geholpen heeft aan de totstandkoming van deze nota. Ik hoop op een Corona vrije toekomst waar de kunst en cultuur sector weer maximaal zijn belangrijke rol kan vervullen en tot die tijd wensen wij iedereen die werkzaam is in deze sector heel veel sterkte.
Voor u ligt de nieuwe cultuurnota gemeente Zeewolde 2021-2024. In deze beleidsperiode gaan we werken aan het krachtiger maken van de lokale culturele infrastructuur van Zeewolde. Door creatieve uitingen en culturele activiteiten zichtbaarder te maken en sterke verbindingen te leggen, dragen kunst en cultuur bij aan het gemeenschapsgevoel onder de inwoners van onze gemeente, integratie van verschillende culturen, de aantrekkelijkheid van Zeewolde, de dynamiek en de uitstraling over de gemeentegrenzen heen. In deze nota geven we aan hoe wij dat de komende vier jaar gaan doen.
De vorige beleidsnota kunst en cultuur en de bijbehorende uitvoeringsnota besloegen de periode 2014-2020. De nota’s geven uitgebreid aan hoe de culturele infrastructuur van Zeewolde in elkaar zit en wat we doen om deze structuur te ondersteunen. Inmiddels zijn we 6 jaar verder en zijn de doelen grotendeels behaald. De missie en visie zijn nog steeds actueel, waardoor de beleidsnota uit 2014 ook een goede basis is voor de komende vier jaar. In de nieuwe nota worden de accenten van de zes geformuleerde doelen verlegd, om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. De doelen komen terug in de drie thema’s waar per thema beleidsvoornemens zijn geformuleerd. Door het benoemen van subdoelen per thema (wat willen we bereiken), wordt de relatie met de uitvoeringsagenda gelegd.
Voor de komende 4 jaar, blijft het budget op het niveau van 2020. Een groot deel van het bestaand beleid zullen we continueren, budgetten liggen hierdoor al grotendeels vast. Omdat er geen extra gemeentelijk budget voor het kunst- en cultuurbeleid is, vraagt dit wel enige creativiteit bij de uitvoering voor de onderdelen die we willen actualiseren. Door slimme verbindingen te leggen, gaan we ervan uit dat we samen met onze partners hier creatieve oplossingen voor vinden. Voor grote incidentele investeringen wordt het gemeentebestuur apart geadviseerd.
De nieuwe nota is mede tot stand gekomen door spontane en georganiseerde gesprekken te voeren met vertegenwoordigers van culturele instellingen. Een aantal gesprekken vond plaats in 2019 en een aantal in 2020.
Cultuurbeleid Rijk, provincie en gemeente
Voor de nieuwe cultuurnota is gekozen voor een tijdsperiode van 2021-2024. Hiermee sluiten we aan bij de landelijke en provinciale nota’s die ook van 2021-2024 lopen. Het cultuurbeleid in Zeewolde staat namelijk niet op zich zelf. De drie overheidslagen Rijk, provincie en gemeente hebben elk hun eigen cultuurbeleid met hun eigen autonomie en beleidsverantwoordelijkheid. Het cultuurbeleid van de drie overheidslagen vullen elkaar zo goed mogelijk aan.
Het Rijk is verantwoordelijk voor het culturele aanbod in de landelijke culturele basisinfrastructuur. Zie de uitgangspunten van het cultuurbeleid 2021-2024 ‘Cultuur voor iedereen’ op de website2 van de Rijksoverheid.
De provincies zijn verantwoordelijk voor taken als het bevorderen van bovengemeentelijke samenwerking, subsidiëren van steunfunctietaken en het vormgeven aan een regionale identiteit. De nota cultuurbeleid 2021-2024 ‘Flevoland: ruimte voor cultuur’ is te raadplegen op de website3 van de provincie Flevoland. In deze beleidsperiode staat de ontwikkeling van de Flevolandse identiteit, het verrijken en (laten) vertellen van het Verhaal van Flevoland centraal. Het beleid wordt ingericht langs twee routes, met daaronder bijpassende pijlers. De routes zijn:
Als onderdeel van de twee routes worden bij alle pijlers nieuwe hoofdstukken aan het Verhaal van Flevoland toegevoegd. Route 1 heeft vier pijlers: landschapskunst, cultuureducatie primair en voortgezet onderwijs, Bibliotheken en het Museaal beleid. Route 2 heeft drie pijlers: cultuurparticipatie, versterken van het makersklimaat en podiumkunsten.
Tot slot de verantwoordelijkheid van gemeentes. Gemeentes hebben de zorg voor het financieren van die voorzieningen die wettelijk verplicht zijn of die zij voor de culturele infrastructuur van de gemeente noodzakelijk achten. Het subsidiëren van activiteiten van onder meer amateurkunst, cultuureducatie en beeldende kunst in de openbare ruimte.
In de nieuwe nota kunst en cultuur presenteren we de kaders en de uitvoeringsagenda voor de periode 2021-2024. Dit doen we door in hoofdstuk 2 eerst in te gaan op het begrip cultuur en vervolgens worden de missie, visie en doelen weergegeven. Dan wordt in hoofdstuk 3 aan de hand van drie thema’s het beleid en uitvoeringsagenda verder uitgewerkt. De drie thema’s zijn:
De bovenstaande indeling geeft tevens structuur aan de beoogde monitoring van de beleidsvoornemens en de te realiseren projecten in de uitvoeringsagenda.
“Cultuur is de zuurstof van de samenleving, zonder kunst en erfgoed verstikt zij. Cultuur doet een appel op onze verbeeldingskracht. Kunst en erfgoed komen voort uit creatief denken en handelen, en inspireren op hun beurt ook weer tot creativiteit. Kunstwerken en gebouwen uit heden en verleden, voorstellingen, concerten, films, boeken en vele andere culturele uitingsvormen laten ons kennismaken met andere werelden en denkbeelden en plaatsen daarmee onze eigen normen en waarden in een breder perspectief.
Cultuur biedt ook een emotionele vrijplaats. Cultuur kan gevoelens van ontroering, troost en ontspanning veroorzaken, of juist walging, angst of medelijden oproepen. Kunstenaars zijn dé vertellers en verbeelders van onze samenleving. Cultuur kan ons verbinden, raken, veranderenen verwonderen.”
Citaat uit: Raad voor Cultuur. (2019). Advies Cultuurbestel 2021-2024: Cultuur dichtbij, dichtbij cultuur.
Een nota over cultuur vraagt om een toelichting, want cultuur is een zeer breed begrip. In brede zin duidt cultuur alles aan wat een samenleving voortbrengt en overdraagt, zowel in materiële als immateriële zin. In deze nota bedoelen we met cultuur, de kunst- en cultuur disciplines zoals die landelijk worden gehanteerd:
We hebben het dan over artistieke uitingen en culturele activiteiten als: toneel, dans, zingen, een muziekinstrument bespelen, tekenen, schilderen, beeldhouwen, boetseren, film, grafisch ontwerpen, fotograferen, creatief schrijven en literatuur. Maar ook erfgoed en de publieke omroep rekenen we tot het gemeentelijk cultuurbeleid.
In deze nota worden de vijf culturele disciplines in drie thema’s verwerkt:
Om een impressie te geven wat de betekenis die cultuur heeft voor het individu als wel voor de samenleving, leest u in het kader in de linkerkolom.
In de visie (zie volgende paragraaf) wordt verwijzen naar de waarden van kunst en cultuur. Zoals in het citaat uit het rapport van de Raad voor Cultuur is te lezen, manifesteert kunst en cultuur zich op verschillende terreinen. We onderscheiden de waarde van kunst en cultuur op het terrein van artistiek, persoonlijk, maatschappelijk, ruimtelijk, historisch besef, economisch en identiteit. Voor een toelichting op deze waarden wordt verwezen naar bijlage 1.
Zoals we in de inleiding al aangeven, onderstrepen we de missie en visie van de beleidsnota 2014-2020 nog steeds. Deze luiden als volgt:
Waar gaan we voor, wat is onze bijdrage?
De gemeente stimuleert en faciliteert de verschillende rollen van kunst en cultuur in de Zeewolder gemeenschap. Wij willen de creatieve, innovatieve en saamhorige kanten van de gemeente en haar inwoners versterken en zichtbaar maken. Wij streven ernaar dat kunst en cultuur onmiskenbaar aanwezig zijn in deze gemeente en voor iedereen te beleven. Wij willen dat kunst en cultuur bijdragen aan het gemeenschapsgevoel onder de inwoners van onze gemeente en aan de aantrekkelijkheid van Zeewolde, de dynamiek en de uitstraling over de gemeentegrenzen heen. Wij streven naar samenwerking met en tussen kunstwereld, bedrijfsleven, onderwijs en andere overheden om de missie te realiseren.
Hoe zien wij kunst en cultuur in onze gemeente in de toekomst?
Kunst en cultuur staan midden in de samenleving met een breed en toegankelijk aanbod en inspirerende voorbeelden. Kunst en cultuur hebben een waarde in zichzelf. Dingen die de zintuigen strelen, veraangenamen het leven.
Maar voor ons, als gemeentelijke overheid, zijn ook nog andere aspecten van kunst en cultuur belangrijk; Kunst en cultuur:
Wij willen onze visie op kunst en cultuur voor de komende beleidsperiode stimuleren en faciliteren met het nastreven van de volgende doelen:
Hoe we de zes doelen willen bereiken wordt bij de 3 thema’s aangegeven.
Kennismaken met vormen van cultuur
We vinden het belangrijk dat kinderen en jongeren kennis maken met diverse vormen van cultuur door er actief mee bezig te zijn en zelf iets te maken. Zo leren zij hun creatieve en flexibele kanten kennen. Vaardigheden die belangrijk zijn in het kunnen omgaan met diverse situaties in het dagelijks leven. Door kunst en cultuur op de scholen aan te bieden maken alle leerlingen hier kennis mee. Cultuur biedt leerlingen nog meer vaardigheden. Ze leren van het kijken en luisteren naar cultuuruitingen, van cultuurbezoek en van lezen over cultuur. En door te reflecteren op eigen werk en dat van anderen doen leerlingen kennis op over cultuur als fenomeen en als expressiemiddel. Leerlingen ontwikkelen culturele competenties en talenten, culturele vaardigheden en een open houding ten aanzien van de vele vormen van cultuuruitingen.
In deze terugblik bekijken we het thema cultuur en educatie vanuit twee culturele disciplines: cultuureducatie en letteren. Het gaat hierbij expliciet om de algemene muzikale vorming (AMV) lessen vanuit de Muziekschool, het cultureel-educatief programma van Verbeelding &Co en de leesbevorderingsprogramma’s vanuit de openbare bibliotheek. Vervolgens wordt ingegaan op wat van deze beleidsvoornemens is gerealiseerd. De terugblik sluiten we af met activiteiten die in deze beleidsperiode extra zijn bereikt.
Van de beleidsvoornemens 2014-2020 is het volgende bereikt:
In de beleidsperiode 2014-2020 is extra uitgevoerd/bereikt:
Leesplezier is dé sleutel tot een betere lees- en taalvaardigheid. Inzetten op leesbevordering en leesmotivatie blijft nodig. De bibliotheek zorgt voor een rijk leesaanbod voor kinderen en jongeren. Om dit leesaanbod te kunnen lenen blijft het basisabonnement voor kinderen en jongeren t/m 17 jaar gratis.
3.1.4 Wat gaan we doen en wanneer
In acht agendapunten geven we aan waar we met cultuur een bijdrage leveren aan de kennismaking met vormen van cultuur aan de schoolgaande jeugd in Zeewolde en dat een gevarieerd aanbod van kunst en cultuur schoolgaande jeugd stimuleert tot ontmoeting en persoonlijke- en creatieve ontwikkeling.
In het thema cultuur en ontmoeting komen twee culturele disciplines samen: letteren en media & amateurkunst en podiumkunsten. We vinden het belangrijk dat de inwoners van Zeewolde toegang hebben tot publieke informatie en dat cultuur stimuleert tot ontmoeting, persoonlijke- en creatieve ontwikkeling. Een toneelvoorstelling bezoeken of samen zingen zorgt voor binding en saamhorigheid, respect, het zet aan tot kritisch denken, het confronteert en stimuleert de vorming van netwerken tussen mensen en verschillende culturen. Kansen voor andere beleidsterreinen liggen er om met de creativiteit van de culturele sector een bijdrage te leveren aan maatschappelijke opgaven.
In deze terugblik bekijken we het thema cultuur en ontmoeting vanuit twee kunst- en cultuur disciplines: media en letteren, amateurkunst en podiumkunsten. We hebben het over de openbare bibliotheek (letteren) en de lokale omroep (media). Het gaat over de amateurkunstbeoefening en de (professionele) podiumkunsten.
Van de beleidsvoornemens 2014-2020 is het volgende bereikt:
In de beleidsperiode 2014-2020 is extra uitgevoerd/bereikt:
De bibliotheek is een laagdrempelige, voor een ieder toegankelijke openbare voorziening die uiting geeft aan de 5 wettelijke functies (ter beschikking stellen van kennis en informatie; bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie; bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur; organiseren van ontmoeting en debat; en laten kennis maken met kunst en cultuur). Deze functies dragen bij aan de persoonlijke ontwikkeling en verbetering van de maatschappelijke kansen van het algemene publiek.
3.2.4 Wat gaan we doen en wanneer
In vijftien agendapunten geven we aan waar we met cultuur een bijdrage leveren aan een prettig woon- werkklimaat in Zeewolde. Ze verbinden en verrijken het individu en zijn van groot belang bij het vervullen van onze maatschappelijke opgaven.
3.3 Cultuur en de fysieke leefomgeving
Kunstwerken, erfgoed en monumenten in de openbare ruimte maken onze leefomgeving mooier, ze zorgen ervoor dat we meer van de ruimte om ons heen kunnen genieten. Ze dragen eraan bij dat we Zeewolde als prettig ervaren om er te wonen, te werken en te recreëren. Daarnaast kunnen de unieke objecten ons historisch bewustzijn versterken en leveren ze een belangrijke bijdrage aan de identiteit van Zeewolde.
In deze terugblik zijn de beleidsvoornemens van 2014 voor de betrokken beleidsterreinen cultureel (immaterieel) erfgoed, architectuur, archeologie, monumenten en beeldende kunst in de openbare ruimte weergegeven. Vervolgens wordt ingegaan op wat van deze beleidsvoornemens is gerealiseerd. De terugblik sluiten we af met activiteiten die in deze beleidsperiode extra zijn bereikt. Bij een aantal activiteiten is het beleidsterrein toerisme betrokken.
Van de beleidsvoornemens 2014-2020 is het volgende bereikt:
In de beleidsperiode 2014-2020 is extra uitgevoerd/bereikt:
Een aantal ontwikkelingen speelt op de beleidsterreinen cultureel (immaterieel) erfgoed, architectuur, archeologie, monumenten en beeldende kunst in de openbare ruimte. Deze ontwikkelingen nemen we mee in de beleidsvoornemens voor 2021-2024. Het gaat om:
De komende beleidsperiode staat in het teken van het versterken van de identiteit van Zeewolde door zichtbaar te maken wat Zeewolde te bieden heeft op het gebied van cultureel (immaterieel) erfgoed, architectuur, archeologie, monumenten en beeldende kunst in de openbare ruimte. In de beleidsperiode 2021-2024 willen we hiermee het volgende bereiken:
3.3.4 Wat gaan we doen en wanneer
In twaalf agendapunten geven we aan waar we met cultuur een bijdrage leveren aan het versterken van onze identiteit; Zeewolde een prettige omgeving is om in te wonen, te werken en te recreëren; verbinden met andere beleidsterreinen en laten we zien wat we hebben in de openbare ruimte.
4.1De waarden van kunst en cultuur
De waarden van kunst en cultuur laten zich zien op vele terreinen. In het onderstaand overzicht worden deze weergegeven:
Kunst en cultuur hebben een waarde in zichzelf. Kunst om de kunst. Uitingen van kunst die de zintuigen strelen en het leven veraangenamen en expressie, creativiteit en innovatie in zich dragen.
De waarde van kunst en cultuur zit ook in wat het voor ons persoonlijk betekent. Als toeschouwer en als maker. Ze bevorderen ontspanning, persoonlijke ontwikkeling, reflectie, inspiratie en uitdaging.
De maatschappelijke waarde van kunst en cultuur draagt bij aan de leefbaarheid van ons dorp. Samen zingen of toneelspelen zorgt voor verbinding en saamhorigheid, respect, het zet aan tot kritisch denken, het confronteert en stimuleert de vorming van netwerken tussen mensen.
Kunstwerken, architectuur en erfgoed in de openbare ruimte maken onze leefomgeving mooier. Ze zorgt ervoor dat we ons thuis voelen in Zeewolde.
Ons dorp is nog niet oud en toch hebben we al wat te bieden. In de loop der jaren zijn er monumenten geplaatst en archeologische plaatsen gevonden die bijdragen aan het besef van een verleden in Zeewolde.
Kunst en cultuur leveren een wezenlijke bijdrage aan het economische klimaat en de stedenbouwkundige kwaliteit van onze gemeente. Een dorp met een cultureel leven, kunst en erfgoed in de openbare ruimte is aantrekkelijk voor nieuwe inwoners, voor bezoekers en voor ondernemers.
Kunst en cultuur leveren ook een bijdrage aan onze identiteit. Met kunst en cultuur kunnen wij ons onderscheiden van andere dorpen en steden.
We noemen nog twee waarden die een combinatie zijn van persoonlijk en maatschappelijk waarde, en wel:
Met het inzetten van de creativiteit van de culturele sector kan (zowel preventief als curatief) bijgedragen worden aan een positieve gezondheid van (kwetsbare) inwoners. Kunst en cultuur kan daarmee een bijdrage leveren aan de maatschappelijke opgaven in het sociaal domein.
Kunst en cultuur dragen bij aan 21-eeuwse vaardigheden als creatief denken en handelen, kritisch denken, mediawijsheid, communiceren, samenwerken en het ontwikkelen van sociale en culturele vaardigheden. Het zijn onmisbare elementen in de vitale samenleving van Zeewolde.
Samengevat kunnen we concluderen dat (zie ook de visie) kunst en cultuur niet alleen een op zichzelf staande artistieke eigenwaarde heeft, maar ook een individuele en sociale waarde. Een derde waarde die daaraan kan worden toegevoegd is de economische waarde: de betekenis van kunst en cultuur voor het vestigingsklimaat van Zeewolde.