| Organisatie | Hoeksche Waard |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Besluit van de gemeenteraad van de gemeente Hoeksche Waard houdende regels omtrent begraafplaatsen |
| Citeertitel | Begraafplaatsenbeleid Hoeksche Waard 2021-2040 |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | openbare orde en veiligheid |
| Eigen onderwerp |
Geen
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 28-10-2020 | nieuwe regeling | 13-10-2020 | Z/20/061734 |
De Hoeksche Waard heeft 25 gemeentelijke begraafplaatsen. Hiervan zijn 16 begraafplaatsen actief in gebruik. Dat wil zeggen dat hier nieuwe graven worden uitgegeven. Op 3 begraafplaatsen wordt alleen nog begraven in eerder uitgegeven graven (bijzettingen). Op 6 oude begraafplaatsen wordt niet meer begraven. Bijlage 1.1 bevat een overzicht.
In deze notitie beschrijven we het nieuwe geharmoniseerde beleid voor alle gemeentelijke begraafplaatsen in de Hoeksche Waard. We beschrijven onze visie op het gebruik en beheer van de gemeentelijke begraafplaatsen voor de middellange termijn. Het nieuwe begraafplaatsenbeleid is tot stand gekomen na een inventarisatie en analyse, waarin we onder meer hebben gesproken met lokale uitvaartverzorgers en steenhouwers. Daarmee hebben we de knelpunten in de bestaande situatie in beeld gebracht.
We hebben de bevindingen beschreven in de notities ’Harmonisatie begraafplaatsenbeleid gemeente Hoeksche Waard’ en ‘Behoefte en capaciteit gemeentelijke begraafplaatsen Hoeksche Waard’. We hebben beide notities besproken met de raad.
Vervolgens heeft de raad in haar bijeenkomst van 3 maart 2020 de volgende richtinggevende uitgangspunten meegeven aan het college voor het harmoniseren van het gemeentelijk begraafplaatsenbeleid:
We hebben de richtinggevende uitgangspunten van de raad uitgewerkt tot het nieuwe beleid voor alle gemeentelijke begraafplaatsen in de Hoeksche Waard dat is gebaseerd op 4 pijlers:
2.1. Behoud bestaande begraafplaatsen
De Hoeksche Waard bestaat uit een groot aantal dorpen. Zij vormen een belangrijke kernkwaliteit van de Hoeksche Waard. Het zijn hechte gemeenschappen waarin men voor elkaar zorgt en sterk met elkaar verbonden is. De begraafplaatsen hebben een belangrijke plaats in deze gemeenschappen. We vinden het belangrijk dat nabestaanden ook in de toekomst hun overleden dierbaren in hun directe nabijheid een rustplaats kunnen bieden. Er verandert daarom niets aan de bestaande situatie waarin in de meeste kernen begraven mogelijk is. De bestaande begraafplaatsen behouden hun unieke karakter. We kiezen voor een zo groot mogelijke uniformiteit in de dienstverlening op alle gemeentelijke begraafplaatsen.
2.2. Ruime keuzemogelijkheden uitgiftetermijnen
De samenleving verandert. De wensen bij het kiezen voor een rustplaats van overledenen veranderen ook. We spelen daar op in door ruime keuzemogelijkheden aan te bieden. Nabestaanden kunnen kiezen uit een algemeen graf voor 15 jaar of een particulier graf voor een periode van 10, 25 of 35 jaar. Verlenging van een particulier graf is steeds opnieuw mogelijk met 5 of 10 jaar. Op deze manier geven we invulling aan de wens van de raad om rekening te houden met de verschillen in financiële draagkracht. De lagere kosten bij uitgifte van een particulier graf voor 10 jaar maken een particulier graf ook mogelijk voor minder draagkrachtigen. Daarmee is voor sommige nabestaanden de keuze voor een particulier graf nu ook een bereikbaar alternatief voor een algemeen graf of cremeren. Particuliere kindergraven zijn de eerste 35 jaar kosteloos. Hiermee houden we rekening met de emotie rondom de sterfte van een kind. De nieuwe uitgiftetermijnen worden toegepast vanaf 1 januari 2021.
2.3. Asbestemmingen mogelijk op elke begraafplaats
Het crematiecijfer in de Hoeksche Waard zal naar verwachting de komende jaren toenemen. We willen de groeiende groep nabestaanden van gecremeerde overledenen ruime mogelijkheden bieden voor asbestemmingen op een gemeentelijke begraafplaats in de Hoeksche Waard. Op alle begraafplaatsen is het mogelijk urnen te begraven in een gewoon graf. Op de grotere begraafplaatsen die we actief gebruiken bieden we nabestaanden de gelegenheid om urnen te bewaren in een urnenmuur. Daarmee komen we tegemoet aan bestaande behoeften. We verruimen de mogelijkheden voor het verstrooien van as op alle actief gebruikte begraafplaatsen.
We bekijken per begraafplaats wat de mogelijkheden zijn om mooie en respectvolle strooiplaatsen te realiseren. Daarnaast kan het verstrooien van as tegenwoordig op veel andere plaatsen. Er zijn daarvoor voor nabestaanden uiteenlopende alternatieven beschikbaar in de openbare ruimte of op andere locaties zoals natuurgebieden en rivieroevers. Hiervoor is toestemming van de eigenaar van de grond nodig.
Voor de urnenmuren kiezen we voor een modulair systeem en beginnen met een muur van 9 nissen. Afhankelijk van de behoefte kan het aantal nissen later eenvoudig worden uitgebreid.
De nieuwe urnenmuren plaatsen we op de grotere begraafplaatsen waar nu nog geen urnenmuur is. Dat zijn de actief gebruikte begraafplaatsen in Piershil, Goudswaard, Nieuw-Beijerland en Zuid-Beijerland. We plaatsen de urnenmuren gefaseerd in de periode 2021-2024 om zo de kosten te spreiden.
2.4. Exploitatie van aula’s door particuliere organisaties
We hebben op de begraafplaatsen te maken met veranderende wensen ten aanzien van de uitvaartceremonie. Voorheen was er vaak sprake van een sobere uitvaart passend in de bestaande traditie. We zien een ontwikkeling waarbij men op een meer eigentijdse manier afscheid wil nemen. De nabestaanden willen aan de uitvaart, het afscheid en de verwerking na de uitvaart steeds meer een persoonlijk karakter geven. Hiermee stellen zij steeds hogere eisen aan de kwaliteit van de faciliteiten op begraafplaatsen. We kunnen met onze aula’s in hun huidige vorm niet meer voldoen aan de veranderende wensen van nabestaanden. We laten de exploitatie van de aula’s op de begraafplaatsen daarom over aan marktpartijen. Op een aantal gemeentelijke begraafplaatsen hebben we inmiddels goede ervaringen met de exploitatie van een aula of afscheidshuis op onze begraafplaatsen door marktpartijen. We stoppen met de exploitatie van de bestaande aula’s per 1 januari 2021. We bieden de aula’s aan marktpartijen aan met als voorwaarde dat na verkoop de aula’s beschikbaar blijven voor alle uitvaartverzorgers. De aula’s behouden daarmee hun openbare karakter.
Op de begraafplaatsen waar een ruiming van de grafbedekking heeft plaatsgevonden (bovengrondse ruiming), plaatsen we een centraal gedenkmonument ter nagedachtenis aan de overledenen in deze graven. We bieden nabestaanden van overledenen uit deze graven de mogelijkheid om een naamplaatje aan te brengen op het gedenkmonument.
Op een aantal begraafplaatsen is dat nu al mogelijk en daar wordt dat erg gewaardeerd. Nabestaanden hebben daarmee ook na de verwijdering van het gedenkteken nog een plek waar zij hun overleden dierbaren persoonlijk kunnen gedenken. We breiden daarom deze dienstverlening uit naar meer gemeentelijke begraafplaatsen in de Hoeksche Waard. De bestaande gedenktekens op de verzamelgraven op de begraafplaatsen in Klaaswaal, Numansdorp, Oud-Beijerland en Zuid-Beijerland passen we aan zodat het aanbrengen van naamplaatjes mogelijk wordt. Op de overige begraafplaatsen plaatsen we de komende jaren het gedenkmonument na uitvoering van de eerstvolgende ruiming van de grafbedekking (ca. 2021-2025). We doen dit gefaseerd zodat we de kosten spreiden.
Een groene omgeving heeft een positieve uitwerking op het verwerken van verdriet. We vinden het belangrijk dat onze begraafplaatsen fijne plekken zijn voor nabestaanden om hun overledenen in alle rust respectvol te gedenken. We onderhouden alle actief gebruikte begraafplaatsen en de begraafplaatsen waar alleen nog bijzettingen plaatsvinden op kwaliteitsniveau hoog (A). De begraafplaatsen hebben daarmee een verzorgde, groene uitstraling.
De buitendienst voert het onderhoud uit, daar waar nodig ondersteund door aannemers. Ook bij het delven van graven ondersteunen aannemers. De huidige contracten lopen af waardoor nieuwe aanbestedingen nodig zijn. De afgelopen jaren zijn de marktprijzen voor groenbeheer aanzienlijk toegenomen ten opzichte van de huidige contractprijzen.
Het hoge onderhoudsniveau en de veranderende marktprijzen leiden ertoe dat de jaarlijkse kosten voor het onderhoud structureel toenemen.
De biodiversiteit van onze leefomgeving staat onder druk. Begraafplaatsen behoren tot de rustigste plekken, voor de mens maar ook voor planten en dieren. Begraafplaatsen bieden daarom kansen om de biodiversiteit te vergroten. We pakken die kans door op een aantal begraafplaatsen, daar waar dat mogelijk is, de ecologische waarde te versterken. We komen daarbij tegemoet aan de wens van de raad om een hoog onderhoudsniveau te combineren met een verbetering van de
leefomgeving van bedreigde insecten en andere diersoorten. We vinden het belangrijk om hierbij inwoners en lokale organisaties te betrekken, zoals bijvoorbeeld ‘Hoeksche Waard zoemt’. Daar hebben we positieve ervaringen mee in andere delen van de openbare ruimte. We werken samen met hen de plannen verder uit en bekijken op welke wijze we het beheer samen met hen uitvoeren. We denken daarbij aan het aanbrengen van extra beplanting met hogere biodiversiteitswaarden (zoals bloeiende planten en heesters) en het al dan niet tijdelijk extensiever onderhouden van delen van de begraafplaatsen die we niet meteen nodig hebben voor begraven. We verlenen daar waar mogelijk ook medewerking aan initiatieven zoals het plaatsen van insectenhotels, bijenkasten en vogelhuisjes op de begraafplaatsen.
De omvormingen worden de komende jaren gefaseerd gerealiseerd (ca. 2021-2025) om de kosten te spreiden.
3.3. Aandacht voor historisch waardevolle graven
Oude graven op onze begraafplaatsen kunnen ons vaak meer vertellen over de historie van een dorp. We onderzoeken daarom of er op de gemeentelijke begraafplaatsen in de Hoeksche Waard naast de bestaande oorlogsgraven en watersnoodrampgraven nog andere graven en gedenktekens zijn die een bijzondere betekenis hebben. Dat kan zijn vanwege de persoon die er in ligt begraven (cultuurhistorisch) of vanwege de kunsthistorische of funerair-historische waarde van het gedenkteken. Op basis van de resultaten van het onderzoek neemt de raad in 2021 een besluit over het toekomstig beleid voor het behoud van de historisch waardevolle graven.
3.4. Nabestaanden onderhouden grafbedekking
De gedenktekens op algemene en particuliere graven met een lopend gebruiks- of grafrecht zijn eigendom van de belanghebbenden en rechthebbenden. Zij zijn verantwoordelijk voor deze graven. Als de grafbedekking schade of letsel veroorzaakt is de belanghebbende of rechthebbende hiervoor aansprakelijk. In enkele oud-gemeenten voerde de gemeente onderhoudswerkzaamheden uit aan de gedenktekens. We vinden dat nabestaanden zelf verantwoordelijk zijn voor het onderhoud en de toestand van de gedenktekens op de graven van hun dierbaren gedurende de uitgiftetermijn. Gemeente Hoeksche Waard voert daarom vanaf 1 januari 2021 geen onderhoud (meer) uit aan gedenktekens op nieuw uit te geven graven of te verlengen graven om te voorkomen dat belanghebbenden of rechthebbenden de aansprakelijkheid bij de gemeente neerleggen. We respecteren lopende afspraken.
Het onderhoud van de grafbedekkingen is medebepalend voor de beeldkwaliteit van de begraafplaatsen. Als het nodig is spreken we nabestaanden erop aan als zij het nalaten de grafbedekking te onderhouden.
3.5. Verwijdering gedenktekens na beëindiging grafrecht
Na beëindiging van de uitgiftetermijn van een algemeen graf of de beëindiging van het grafrecht van een particulier graf is de gemeente eigenaar van het gedenkteken. We verwijderen op dat moment het gedenkteken (bovengronds ruimen). Dit zorgt ervoor dat we geen kosten maken aan onderhoud van gedenktekens op graven waar niet voor betaald wordt. Graven waarvan de uitgiftetermijn of het grafrecht is beëindigd hebben daardoor geen gedenktekens. Alleen graven met een lopend recht (de graven waarvoor betaald wordt) hebben een gedenkteken. Daarmee wordt rechtsongelijkheid voorkomen. Het is voor rechthebbenden van een particulier graf een prikkel om op tijd het grafrecht te verlengen.
We verwijderen jaarlijks de gedenktekens van graven waarvan het grafrecht niet verlengd is. Het aantal verschilt per jaar.
De 6 oude begraafplaatsen die niet meer in gebruik zijn blijven we onderhouden zoals dat door de voormalige gemeenten werd uitgevoerd. We zorgen ervoor dat de begraafplaatsen schoon, netjes en veilig zijn. Als het bijvoorbeeld om veiligheidsredenen wenselijk is leggen we staande gedenktekens neer zodat deze geen schade of letsel kunnen veroorzaken. In risicovolle situaties verwijderen we de gedenktekens als dat nodig is.
4.1. Graven ondergronds ruimen om capaciteit te genereren
Op de meeste begraafplaatsen kan tot 2060 in de behoefte worden voorzien. Voorwaarde is dat er tijdig graven worden geruimd en opnieuw worden uitgegeven. We gaan op deze begraafplaatsen graven ondergronds ruimen op het moment dat er op de begraafplaats op korte termijn opnieuw begraafcapaciteit nodig is. Stoffelijke resten brengen we bijeen in een verzamelgraf. We maken zo optimaal gebruik van de aanwezige begraafcapaciteit van een begraafplaats. Voor nagenoeg alle begraafplaatsen betekent dit dat er geen uitbreiding nodig is. We streven er naar om grotere aantallen graven tegelijk te ruimen. De frequentie van het ruimen is afhankelijk van de beschikbare capaciteit. Dit verschilt per begraafplaats. De kosten voor ondergronds ruimen zijn hierdoor elk jaar anders. De kosten voor toekomstige ruimingen waren bij de voormalige gemeenten niet structureel opgenomen in de exploitatiebegrotingen van de begraafplaatsen.
Op de begraafplaatsen waar alleen nog bijzettingen plaatsvinden, voeren we geen ondergrondse ruimingen uit.
4.2. Uitbreiding begraafplaats Oud-Beijerland
De capaciteit van de begraafplaats in Oud-Beijerland is niet toereikend om tot 2060 te kunnen begraven. Om ook op de langere termijn in Oud-Beijerland te kunnen blijven begraven kiezen we voor een uitbreiding van de begraafcapaciteit in drie stappen:
We voeren een actieve monitoring uit van de behoefte en bepalen dan of en in welke mate stap 3 daadwerkelijk nodig is. Een definitief besluit over het tijdstip en de locatie van de uitbreiding is daarom nu nog niet nodig.
5.1. Effecten maatregelen op financieel beheer
De maatregelen die we de komende jaren uitvoeren leiden tot extra kosten. Voor de genoemde maatregelen hebben we naast de totale kosten ook de gemiddelde jaarlijkse lasten bepaald die daaruit voortkomen. Deze kosten vormen extra kosten ten opzichte van de huidige meerjarenbegroting voor 2021.
In de onderstaande tabel geven we een samenvattend overzicht van de totale kosten van de genoemde maatregelen en de gemiddelde jaarlijkse lasten. De genoemde kosten zijn daarna vergeleken met de gemiddelde jaarlijkse kosten en baten van de basisbegroting voor 2021.
5.2. Opties voor toe te passen tarieven
De inkomsten zijn afhankelijk van de toe te passen tarieven. We kiezen voor uniforme tarieven voor alle gemeentelijke begraafplaatsen in de Hoeksche Waard. Voor de toe te passen tarieven hebben we 3 opties uitgewerkt waarbij we rekening houden met de kaders die de raad heeft meegegeven.
Voor alle 3 de opties gelden de volgende uitgangspunten:
Grafrecht (uitsluitend recht particulier graf en gebruik algemeen graf):
tarieven particuliere kindergraven: bij uitgifte gratis voor 35 jaar 1 ; tarieven verlenging kindergraven: 0,5x tarieven verlengen enkele graven volwassenen;
kosten voor nabestaanden bij eerste begraving in een dubbel particulier graf (naar verwachting de grootste groep gebruikers van de begraafplaatsen) liggen rond het gemiddelde van de huidige tarieven in de Hoeksche Waard (2019/2020): de kosten van de extra de maatregelen worden niet gedekt door de baten en ook de dekking van de overige kosten neemt af;
In de bijlage worden de tarieven van de drie opties weergegeven.
5.2.3 Financieel effect per optie
De verschillen in baten veroorzaken het verschil tussen de drie opties. De gemiddelde kostendekking in de begroting 2021 is 48%. De verschillen in de opties komen tot uiting in het verschil tussen de baten en de lasten (saldo) en de kostendekking. Per optie zijn deze als volgt.
In de onderstaande tabel vergelijken we de kosten en de baten van de drie opties met de gemiddelde jaarlijkse lasten en baten in de begroting 2021 (prijspeil 2020).
In onderstaande grafieken vergelijken we de toe te passen tarieven van de drie opties met de bestaande tarieven aan de hand drie praktijkvoorbeelden:
STR: Strijen OBL: Oud-Beijerland KD: Korendijk BNM: Binnenmaas CRS: Cromstrijen HW21O1: Optie 1 HW21O2: Optie 2 HW21O3: Optie 3
In de onderstaande tabel vergelijken we de toe te passen tarieven (2021) van de drie opties met de tarieven in de regio (2020) aan de hand van twee praktijkvoorbeelden:
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Hoeksche Waard gehouden op 13 oktober 2020.
G. de Schipper-Tinga
Griffier
A.P.J. van Hemmen
Voorzitter
Addendum begraafplaatsenbeleid HW 2021-2040
1. Baarhuisjes op de begraafplaatsen
Bestaande baarhuisjes op de begraafplaatsen worden behouden. Dit sluit aan bij het behouden van het unieke karakter van elke begraafplaats.
(aanvullend op hoofdstuk 2.1, pagina 2 begraafplaatsenbeleid HW 2021-2040)
2. Overdragen aula’s aan marktpartijen
Wanneer blijkt dat vanuit marktpartijen geen interesse is voor het overnemen van de aula’s op de begraafplaatsen informeren en zo nodig overleggen wij met de gemeenteraad hierover.
(aanvullend op hoofdstuk 2.4, pagina 2/3 begraafplaatsenbeleid HW 2021-2040)
De eerste uitgiftetermijn van een kindergraf wordt gesteld op 70 jaar met gelijkblijvende onderhoudsbijdrage (€ 905). Als na het einde van de gebruikstermijn door nabestaanden wordt gekozen voor het ruimen van het graf, bieden we de mogelijkheid te blijven gedenken bij een speciaal daarvoor ingerichte kinderherdenkingsplek op de begraafplaats.
(aanvullend op hoofdstuk 2.2, pagina 2 en hoofdstuk 5.2.1, pagina 7 begraafplaatsenbeleid HW 2021-2040)
Dit addendum maakt integraal onderdeel uit van en is onlosmakelijk verbonden met het Begraafplaatsenbeleid HW 2021-2040 (p.m). Bij een eventuele herziening van dit beleid, zal dit addendum ook onderdeel zijn van de herziening.