Bomenverordening Geldrop-Mierlo 2019

Algemene toelichting

Bij besluit van 29 september 2014 heeft de gemeenteraad van Geldrop-Mierlo de “Bomenverordening Geldrop-Mierlo 2014” vastgesteld (GM2014.0374). Daarbij is de regeling rondom houtopstanden uit de APV gelicht en gegoten in één alomvattende verordening. De afgelopen jaren is gewerkt en ervaring opgedaan met de Bomenverordening. Niet alleen de ervaringen uit de dagelijkse praktijk, maar ook uit de nadere beleidsuitwerking rondom groen (de verschillende modules van het Groenbeleidsplan 2014-2024) en het opgaan van de Boswet in de Wet Natuurbescherming, maken dat de Bomenverordening tegen het licht is gehouden. Daaruit is naar voren gekomen dat a) de systematiek van de verordening duidelijk is en transparante kaders schept, maar ook dat vooral technische wijzigingen in de rede liggen om de Bomenverordening naar een hoger niveau te tillen. Om herhalingen te voorkomen wordt verwezen naar de artikelsgewijze toelichting waarin, voor zover nuttig of noodzakelijk, de wijzigingen zullen worden toegelicht.

Ten aanzien van de overgang van de Boswet naar de Wet Natuurbescherming geldt dat de Wet Natuurbescherming uitsluitend van toepassing is op houtopstanden buiten de bebouwde kom (zie hierna) die groter zijn dan 1.000 m², of wanneer het gaat om bomen in een rijbeplating van meer dan 20 bomen voor zover gelegen. Deze hoofdregel kent een groot aantal uitzonderingen. Omdat dit het bereik van deze toelichting ontstijgt wordt kortheidshalve verwezen naar de website van de rijksdienst voor ondernemend Nederland: https://www.rvo.nl/onderwerpen/agrarisch-ondernemen/beschermde-planten-dieren-en-natuur/natuur-en-landschap/bomen/bos-en-bomen-kappen.

Artikelsgewijze toelichting

Artikel 1: Begripsomschrijvingen

In het eerste artikel van de verordening worden de in de verordening gebezigde begrippen gedefinieerd. Wanneer er verschil mocht zitten tussen de definiëring van een begrip in deze verordening ten opzichte van andere (lagere) regelgeving of notities, prevaleert de definiëring van deze verordening. Hetzelfde is het geval bij verschillen tussen deze definiëring en wat daarover mogelijkerwijs in het algemeen taalgebruik of enig jargon wordt verstaan.

Niet ieder begrip behoeft toelichting. Daarom komen uitsluitend die begrippen waarbij nadere toelichting op zijn plaats is hieronder aan bod.

Onder a. bebouwde kom

Vanwege het opgaan van de Boswet in de Wet Natuurbescherming is de wettelijke basis voor het vaststellen van de grens van de bebouwde kom veranderd. Dit werkt door in de definiëring waarbij – omwille van de duidelijkheid de overgangsrechtelijke bepaling uit de Wet Natuurbescherming ook inzichtelijk is gemaakt.

Voor ogen moet worden gehouden dat de in dit kader vastgestelde ‘bebouwde kom’ uitsluitend van toepassing is voor de taakafbakening tussen deze verordening en de Wet Natuurbescherming. We spreken dan ook van de bebouwde kom in de zin van de Wet Natuurbescherming. Die moet worden onderscheiden van andere soorten “bebouwde kom” die in regelingen kan voorkomen, zoals de bebouwde kom in de zin van de Wegenverkeerswet en de bebouwde kom in het ruimtelijk bestuursrecht.

De grens van de bebouwde kom in de zin van de Wet Natuurbescherming is van belang voor de herplantplicht van provincie/waterschappen aangezien zij de herplantplicht buiten de bebouwde kom in de zin van de Wet Natuurbescherming moeten uitvoeren. Daarnaast is binnen de bebouwde kom de herplantplicht vanuit de Wet Natuurbescherming niet van toepassing. Tenslotte geeft het duidelijkheid: er is maar één regeling en één bevoegd gezag waar het gaat om houtopstanden binnen de bebouwde kom en één bevoegd gezag waar het gaat om houtopstanden buiten de bebouwde kom.

Onder b. beschermde houtopstand

Dit zijn bomen die de gemeente als zeer waardevol of als toekomstig zeer waardevol beschouwd.

De lijst bevat de bomen op de door het college vastgestelde lijst van waardevolle bomen. Deze lijst wordt periodiek herzien en kan geleidelijk worden. In artikel 11 van de verordening wordt de regeling rondom beschermde houtopstanden uitgewerkt.

Onder c. bevoegd gezag

De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) geeft de term “bevoegd gezag” weer. Voor de aanvraag tot vergunning of ontheffing tot het vellen van houtopstanden is een aanvraag tot een omgevingsvergunning vereist. Daarom dient de term “bevoegd gezag‟ gehanteerd te worden i.p.v. burgemeester en wethouders. De Wabo schrijft voor dat de omgevingsvergunning wordt verleend door één bevoegd gezag en dat één procedure wordt doorlopen met één procedure van rechtsbescherming. Niet altijd is het college van B&W het bevoegd gezag. Het kan voorkomen dat het college van Gedeputeerde Staten het bevoegd gezag is of de minister. De verantwoordelijkheid voor het besluit en de handhaving op grond van de verordening ligt bij hetzelfde bevoegd gezag. Ook wijziging of intrekking van de omgevingsvergunning ligt dan bij datzelfde bevoegd gezag.

In enkele gevallen (vooral bij noodkap en binnentreden) is de burgemeester te allen tijde het bevoegd bestuursorgaan. Dit komt naar voren doordat, daar waar dit van toepassing is, de burgemeester expliciet in de tekst wordt vermeld.

Onder d. bomen in particulier eigendom

In de Bomenverordening 2014 werd de term “privaat eigendom” gebezigd. Deze term gaf in de praktijk regelmatig ruimte voor interpretatie, vooral voor de vraag in hoeverre het vellen van houtopstanden op gemeentelijke percelen al dan niet vergunningplichtig moet worden geacht. De gemeente kan, als publiekrechtelijke rechtspersoon, ook gronden / percelen met daarop bomen in eigendom hebben terwijl die gronden / percelen niet openbaar toegankelijk zijn.

Om iedere discussie weg te nemen is er voor gekozen om de term “privaat” te verlaten en daarvoor “particulier” in de plaats te stellen onder het gelijktijdig definiëren hiervan. Dit betekent dat houtopstanden die de gemeente als publiekrechtelijk rechtspersoon in eigendom heeft gelijk worden gesteld met de houtopstanden die een (rechts)persoon in de gemeente in eigendom heeft. Omdat een koude gelijkstelling zou betekenen dat ook ‘gemeentebomen’ dan niet langer onder de vergunningplicht zouden vallen, wat ongewenst is, is toegevoegd dat bomen die eigendom zijn van de gemeente maar die liggen in het publiek domein niet als “boom in particulier eigendom” kunnen worden aangemerkt. In het kader van deze verordening dient “publiek domein” aldus uitgelegd te worden dat dit de gronden en percelen zijn waarvan derden gebruik plegen te maken. Denk daarbij aan houtopstanden naast wegen, in plantsoenen, parken en dergelijke. Houtopstanden die bijvoorbeeld zijn gelegen op een perceel dat in gemeentelijk eigendom is (bijvoorbeeld een gebouw dat wordt verhuurd of de gemeentewerf) en waar derden in de regel géén gebruik van plegen te maken (net zomin als gebruik wordt gemaakt van een perceel van een buurtbewoner) vallen niet onder de vergunningplicht.

e. boom

Afbakening van het begrip boom is van belang voor het onderscheid tussen bomen en andere houtopstanden. Beplanting wordt als boom aangemerkt bij een diameter van de stam vanaf 10 cm. Zouden we deze definitie ook van toepassing verklaren op artikel 12, dan zou, tot deze doorsnede is bereikt, beplanting als heg worden gezien. Pas vanaf een diameter van 10 cm zou verwijdering uit de verboden zone kunnen worden geëist. Er bestaat beplanting (bijvoorbeeld coniferen) die vaak als heg wordt toegepast maar die al metershoog kan worden, voordat de diameter van 10 cm is bereikt.

Er is daarom voor gekozen deze definitie niet van toepassing te laten zijn op artikel 12.

h. boomwaarde

De richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van Taxateurs van Bomen en houtige gewassen (NVTB) voor de monetaire boomwaarde worden jaarlijks vastgesteld aan de hand van de prijsindexcijfers van het CBS, marktprijsgemiddelden en andere kengetallen. De richtlijnen gelden als de meest deskundige methodiek voor de wijze van vaststellen van de geldwaarde van bomen en worden in de rechtspraak erkend. Het spreekt overigens voor zich dat bomen ook vele andere waarden dan monetaire waarde kunnen vertegenwoordigen.

Ten opzichte van de Bomenverordening 2014 is toegevoegd dat niet slechts de richtlijnen van de NVTB dienen te worden toegepast, maar toepassing dient te geschieden door een bij de NVTB aangesloten taxateur. Op die wijze wordt geborgd dat goedbedoelende ‘amateurs’ de waarde vaststellen, omdat zulks om specifieke kennis en opleiding vraagt. Zowel de gemeente als een particulier zijn erbij gebaat dat de vaststelling van de boomwaarde op zorgvuldige wijze tot stand komt.

i. gebouw en k. bouwwerk

De definities „gebouw‟ en „bouwwerk‟ zijn toegevoegd om de vrijstelling van het kapverbod voor houtopstand die op minder dan 2 meter uit een gevel staan te beperken tot gevels van gebouwen. Voor de definitie van deze begrippen is aangesloten bij de definities in de bestemmingsplannen en bouwverordening.

j.dunning

Het begrip „dunning‟ beperkt tot een selectieve velling die dient als periodieke onderhoudsmaatregel ter bevordering van de ontwikkeling van de overblijvende houtopstand en/of onderbegroeiing.

l. houtopstand

De kernbegrippen “boom” en “houtopstand” zijn zodanig gedefinieerd dat duidelijk is dat de bescherming van de bomenverordening betrekking kan hebben op meer dan bomen alleen. Er is geen ondergrens voor de diameter gedefinieerd. Dit biedt de mogelijkheid om beschermwaardige houtopstanden met een beperkte diameter toch als “beschermde houtopstand” aan te merken.

q. perceel

De definiëring is van belang aangezien dit begrip in het ruimtelijk bestuursrecht met enige regelmaat tot discussie leidt. Kern is dat niet gekeken moet worden naar de kadastrale situatie, maar naar de feitelijke situatie. De beperking dat er sprake moet zijn van één rechtsorde leidt ertoe dat er wel een duidelijke samenhang moet bestaan.

r. vellen

Elke wijze van het te gronde richten van een houtopstand ongeacht of dit gedeeltelijk is, bijvoorbeeld bij kappen, of volledig, zoals bij rooien (inclusief stobbe verwijderen). Ook ingrepen die een ingrijpende wijziging betekenen, zoals kandelaberen of het voor meer dan 20% snoeien van het kroonvolume, vallen onder vellen. Dit om het ernstig beschadigen of ontsieren van een boomkroon tegen te kunnen gaan. De eerste keer kandelaberen of knotten is vergunningsplichtig. Het in stand houden door periodieke snoei van de houtopstand door kandelaberen of knotten ontstane kroonvorm is vergunningsvrij. Het verwijderen van hoofdwortels, waarvan kan worden aangenomen dat daardoor de houtopstand ernstige schade oploopt, valt eveneens onder het begrip vellen. Door de verordening ook van toepassing te laten zijn op het ernstig beschadigen of ontsieren van samengestelde verschijningsvormen, worden grootschalige ingrepen in houtopstand eveneens vergunningsplichtig.

Artikel 2: Kapverbod houtopstanden

De titels van de artikelen 2, 3 en 4 zijn aangepast van “kapverbod houtopstanden”, “vrijgestelde kap” en “beperking vrijgestelde kap” naar “vergunningplicht”, “uitzonderingen vergunningplicht” en “beperking uitzondering vergunningplicht”. In het bijzonder de term “vrijgestelde kap” bleek in de praktijk voor inwoners vragen op te roepen. Daarnaast pas het ook beter in de systematiek van de verordening om eerst een vergunningplicht in het leven te roepen om daarna daar expliciet uitzonderingen op te benoemen.

Feitelijk gaat de toets of er al dan niet sprake is van een vergunningplicht over drie schijven:

de verordening neemt als uitgangpunt dat in alle gevallen het (doen) vellen van houtopstanden vergunningplichtig is (artikel 2);

op dit uitgangspunt bestaan uitzonderingen (artikel 3);

de (vele en breed geformuleerde) uitzonderingen zijn niet van toepassing in enkele nadrukkelijk benoemde gevallen (artikel 4) zodat de hoofdregel dat er sprake is van een vergunningplicht herleeft.

Artikel 3: Uitzonderingen vergunningplicht

Vanuit het staand beleid om de onnodige regeldruk en werklast te verminderen zijn in de verordening situaties aangewezen waarvoor de algemene vergunningsplicht vanuit artikel 2 niet aan de orde is.

Ad. 1. Het kapverbod is alleen van toepassing op bomen die al enige grootte hebben bereikt. De hypothese is dat jonge en kleine bomen in zijn algemeenheid geen grote natuur- of milieu, landschappelijke, beeldbepalende of cultuurhistorische waarde heeft.

Ad. 2. Er is sprake van een verruiming ten opzichte van het bestaande beleid in die zin dat bomen die minder dan 2 meter van de gevel van gebouwen staan zonder vergunning kunnen worden verwijderd. Ten opzichte van de verordening uit 2014 is toegevoegd hoe deze afstand gemeten moet worden, namelijk vanaf het hart van de boom.

Hierbij moet worden gedacht aan bomen die dicht bij woningen en voor andere mensen toegankelijke gebouwen, zoals kantoren, scholen, kinderdagverblijven en winkels staan. In de regel is voor zowel boom als gebouw een dergelijke plaatsing dicht bij een gebouw niet optimaal en leidt te vaak tot erg grote investeringen in het onderhoud die niet in verband staan met het te bereiken doel, namelijk in stand houding van het groen.

Ad. 4. Hier is sprake van een verruiming nu voor beheersmaatregelen geen vergunningplicht meer van toepassing is.

Ad. 5. Zie de toelichting bij artikel 1 onderdeel d. Ten opzichte van de verordening uit 2014 zijn de in artikel 3 opgenomen uitzonderingen op de uitzondering dat het vellen van houtopstanden in particulier eigendom niet vergunningplichtig zijn, omwille van een betere systematiek, verwijderd en in zijn geheel opgenomen in artikel 4.

Ad. 7 tot en met 11. Vanwege de overgang van de Boswet naar de Wet natuurbescherming zijn, hoewel dit onderdeel van de Wet natuurbescherming nog niet in werking is getreden, de uitzonderingen die daaruit voortvloeien hier opgenomen. Het betreft daarom die gevallen waarin de Wet Natuurbescherming niet van toepassing is. Onderzoek leert dat deze werkwijze gebruikelijk is bij Bomenverordeningen dan wel APV’s (indien de regeling rondom houtopstanden daar nog onderdeel van uitmaakt) die tot stand komen na de inwerkingtreding van de gewijzigde Wet natuurbescherming.

Opgemerkt zij dat deze opsomming betekent dat geen verdere verplichtingen voor eigenaren/gebruikers van houtopstanden in het leven worden geroepen en de grenzen van de Wet natuurbescherming ten volle worden gerespecteerd.

Artikel 4: Beperking uitzondering vergunningplicht

In specifiek genoemde gevallen is de uitzondering op de vergunningplicht zoals opgenomen in artikel 3 niet van toepassing. Het gaat daarbij om houtopstanden die zijn beschermd, de desbetreffende houtopstand vanuit een herplant- en instandhoudingsverplichting is aangelegd, er sprake is van een monumentale boom en – tenslotte – zich op een perceel bevindt waarop een beschermd rijks- of gemeentelijk monument is gelegen.

Voor de goede orde wordt opgemerkt dat het enkele feit dat de beperking op de uitzondering van de vergunningplicht van toepassing is niet betekent dat voor het vellen van een dergelijke houtopstand geen vergunning kan of zal worden verleend. Uitsluitend wordt hiermee ten uitdrukking gebracht dat in de in dit artikel genoemde situaties een nadere afweging door het bevoegd gezag op zijn plaats is. De beoordelingscriteria zoals opgenomen in artikel 6 lid 2 van de verordening zijn dan van toepassing.

Artikel 5: Aanvraag vergunning

De indieningsvereisten voor een omgevingsvergunning zijn in de Ministeriële regeling omgevingsrecht (Mor) verplicht voorgeschreven. Buiten deze verplichte indieningsvereisten zijn in lid 2 aanvullende indieningsvereisten gesteld. De indieningsvereisten samen maken dat alle informatie aanwezig is om een goede inschatting te maken ten aanzien van de omgevingsvergunningverlening.

Aanvragers kunnen slechts zijn: eigenaren van of zakelijk gerechtigden tot een houtopstand. Zakelijk gerechtigden zijn in beginsel degenen die een notariële akte kunnen overleggen op het gebied van een recht van erfpacht, pacht, opstal, erfdienstbaarheid, vruchtgebruik of pootrecht betreffende de houtopstand.

Huurders hebben een persoonlijk en geen zakelijk recht. Zij moeten dus de schriftelijke

toestemming voor kapaanvraag van de verhuurder, die eigenaar van de houtopstand is,

overleggen. De eigenaar van een houtopstand kan bij (huur)overeenkomst of bij machtiging zijn huurders het recht tot omgevingsvergunningaanvraag verlenen. Na ontbinding van de huurovereenkomst is de zaaksgebonden omgevingsvergunning nog van toepassing op het project. Voorschriften van de omgevingsvergunning dienen dan door de eigenaar van het perceel nagekomen te worden.

In het tweede en derde lid worden extra eisen gesteld aan de indieningvereisten bij een aanvraag om vergunning. Het onderscheid tussen het tweede en het derde lid is dat de in het tweede lid genoemde elementen bij iedere aanvraag gevoegd dienen te worden.

In de verordening uit 2014 werd in het derde lid de mogelijkheid geboden om een bomen-effect-analyse te vereisen. Dit werd niet in alle gevallen noodzakelijk geacht en werd daarom, vanwege de lasten van de burger die hiermee samenhangen, niet in zijn algemeenheid als indieningsvereiste opgenomen. In de praktijk is gebleken dat met een bomen-effect-analyse niet altijd de juiste informatie kon worden verkregen; enerzijds kon deze analyse te uitgebreid zijn voor de gewenste informatie, anderzijds kon uit de analyse in voorkomende gevallen niet de exact gewenste informatie worden gedestilleerd. Om die reden heeft herformulering van het derde lid plaatsgevonden. Het is aan het bevoegd gezag om, zo specifiek mogelijk, de aspecten te benoemen ten aanzien waarvan nadere informatie is vereist om tot een gedegen besluitvorming te kunnen komen. Aldus kan de aangeleverde informatie door de aanvrager op maat gesneden aangeboden worden. Enerzijds weet de aanvrager beter waar hij aan toe is en hoeft deze geen onnodige kosten te maken voor een wellicht te uitgebreid onderzoek, anderzijds kan het bevoegd gezag op basis van de juiste specifieke informatie effectiever en efficiënter tot besluitvorming komen. Dit laat overigens onverlet dat in voorkomende gevallen door het bevoegd gezag een bomen-effect-analyse kan worden verlangd. De situaties waarin welke informatie wordt opgevraagd kan het bevoegd gezag desgewenst in een beleidsregel verder uitwerken.

Artikel 6: Criteria

Bij de toetsing van een aanvraag voor het vellen van een houtopstand wordt op grond van de weigeringsgronden in het tweede lid bepaald of een vergunning wordt verleend of geweigerd.

Voor de motivering zal verwezen moeten worden naar wet- en regelgeving en gemeentelijke beleidskaders zoals structuur-, bestemmings-, groen-, bomen- en landschapsplannen en eventueel daarbij behorende (beschermings)categorieën en beleidskaarten.

Bij de afweging van alle belangen kan gebruik worden gemaakt van beleidsregels voor de beoordeling van kapaanvragen. Op grond van de Algemene wet bestuursrecht (artikelen 3:46- 3:50 en 4:82 – 4:84) mag ter motivering van de vergunning worden verwezen naar gemeentelijk beleid zoals bestemmings-, groen-, bomen-, of landschapsplannen en bijbehorende (beschermings)categorieën en beleidskaarten. Daarbij dient opgemerkt te worden dat sinds 26 oktober 2016 een dergelijke motivering niet rauwelijks kan volstaan. Op die datum heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (zie ECLI:NL:RVS:2016:2840) uitgesproken dat telkens bekeken moet worden of er bijzondere omstandigheden zijn die op zichzelf of in combinatie met elkaar bezien ertoe leiden dat het onverkort volgen van een beleidsregel onevenredig is voor een of meer belanghebbenden ten opzichte van de met die beleidsregel te dienen doelen. Hieruit blijkt dat, ondanks dat de beleidsruimte is ingekleurd in een beleidsregel en daarnaar in principe mag worden verwezen ter motivering, er altijd een extra slag moet worden gemaakt in de vorm van een evenredigheidstoets.

Ad. a. De natuur- en milieuwaarde van de houtopstand

Iedere houtopstand heeft natuurwaarde. Deze weigeringsgrond wordt uitsluitend toegepast als de houtopstand levensruimte biedt aan beschermde plant en/of diersoorten, die aangewezen zijn door het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit, waaronder vleermuizen, maretak en alle vogels. Zie op de internetsite: www.minlnv.nl.

Ad. b De landschappelijke waarde van de houtopstand

Een houtopstand kan kenmerkend zijn voor de aanwezige landschapstypen in onze gemeente. Hier is een verwijzing naar een groen- bomen- of landschapsplan op zijn plaats.

Ad. c. De cultuurhistorische waarde van de houtopstand

Deze houtopstanden vertellen iets over de geschiedenis van de gemeente of zijn omgeving. Ook bomen die geplant zijn bij een bijzondere gebeurtenis vertegenwoordigen een cultuurhistorische waarde (herdenkings- of herinneringsbomen).

Ad. d. De waarde van de houtopstand voor stads- en dorpsschoon

Een houtopstand met een waarde voor het stads- en dorpsschoon heeft een uitstraling die verder reikt dan alleen de locatie en haar directe omgeving. De aanwezigheid van de houtopstand is met het oog op de schoonheidsbeleving van grote waarde voor de gemeente.

Ad. e. waarde voor leefbaarheid

Bij het bepalen van de bijdrage aan de leefbaarheid in de straat wordt, net als bij het beoordelen of een beeldbepalende waarde aanwezig is, gekeken of er binnen zichtsafstand een vergelijkbare houtopstand aanwezig blijft. Het uitgangspunt bij dit weigeringspunt is, dat bomen een positieve bijdrage leveren aan de leefbaarheid voor de bewoners in de straat. Na het kappen van de betreffende houtopstand moet er nog genoeg houtopstand aanwezig zijn om de straat “aan te kleden”. De aankleding van de straat kan ook gerealiseerd worden met gemeentelijke bomen. In een straat waar binnen zichtafstand meerdere gemeentelijke en/of particuliere bomen staan, zal de weigeringsgrond met betrekking tot leefbaarheid in principe voorkomen, maar in een concreet geval kan het bevoegd gezag voldoende aanknopingspunten zien om een aangevraagde vergunning met redenen omkleed af te wijzen. Bij de leefbaarheid gaat het in feite om minder opvallende of aansprekende bomen dan in geval van beeldbepalendheid. Het is dan ook niet vanzelfsprekend dat bomen die een bijdrage leveren aan de leefbaarheid, op den duur de status ‘beeldbepalend’ krijgen.

Artikel 7: Gevaarzetting

Indien sprake is van gevaarzetting kan direct tot velling worden overgegaan. Het argument gevaarzetting is voorbehouden aan houtopstanden die als gevolg van schade (bijv. storm- bliksem of aanrijschade) of aantasting een acuut gevaar vormen voor personen of de omgeving. Voor het vellen van houtopstand die symptomen van verval vertoont maar geen acuut gevaar vormt dient een kapvergunning te worden aangevraagd. De bevoegdheid om op grond van gevaarzetting direct tot het vellen van houtopstand te besluiten behoort toe aan de burgemeester. De burgemeester kan deze bevoegdheid mandateren.

Op het besluit van de burgemeester zijn de normale bepalingen van de Algemene wet bestuursrecht, en meer in het bijzonder de bepalingen over beschikkingen, van toepassing. Dit betekent dat het besluit van de burgemeester op papier moet worden gezet en daartegen bezwaar kan worden gemaakt.

Artikel 8: Intrekking of wijziging

In dit artikel zijn de gronden aangeven voor intrekking, wijziging van de vergunning die

gelden voor vergunning van deze verordening ( art. 2.31 lid 2 Wabo).

De intrekking van de omgevingsvergunning voor het vellen van een houtopstand - indien sprake van sanctie- is geregeld in hoofdstuk 5 Wabo en daarom niet in de verordening opgenomen. Het bevoegd gezag kan – bij wijze van sanctie – een omgevingsvergunning geheel of gedeeltelijk intrekken indien:

- de omgevingsvergunning is verleend op grond van onjuiste en/of onvolledige opgave;

- niet in overeenstemming met de omgevingsvergunning is of wordt gehandeld;

- de aan de omgevingsvergunning verbonden voorschriften of beperkingen niet zijn of worden nageleefd;

- de houder van de omgevingsvergunning de voor hem geldende regels niet naleeft (art. 5.19 lid 1 Wabo).

Tevens is het mogelijk op grond van artikel 2.33, eerste lid onder e Wabo de vergunning die van rechtswege is verleend in te trekken indien deze betrekking heeft op een activiteit die ontoelaatbaar ernstige nadelige gevolgen voor de fysieke leefomgeving heeft of dreigt te hebben en het opleggen van voorschriften daar geen oplossing voor biedt (art. 2.31, eerste lid, aanhef en onder c, Wabo).

Procedureel volgt de wijziging of intrekking van een omgevingsvergunning deze zelfde procedure als die bij de totstandkoming van de vergunning is gevolgd. Is dus bij de totstandkoming de reguliere procedure gevolgd, dan moet die ook gevolgd worden voor de wijziging of intrekking van die vergunning. Hetzelfde is het geval bij de uitgebreide procedure.

Artikel 9: Voorschriften

De voorschriften moeten concreet en precies worden uitgewerkt, bijvoorbeeld naar locatie, boomsoort of grootte. Uit de rechtspraak naar aanleiding van de herplantplicht blijkt dat beleidsmatige uitwerking van aard en omvang van de herplantplicht noodzakelijk is.

De omgevingsvergunning heeft een zaaksgebonden karakter (art. 2.25 Wabo). Om die

reden is de vergunninghouder niet degene aan wie de vergunning is verleend, maar degene die verantwoordelijk is voor uitvoering. De naleving van de voorschriften m.b.t. herplant, valt daarom tevens onder zijn verantwoording. Wanneer de vergunning gelding krijgt voor een ander dan de aanvrager of houder van de vergunning moet tenminste een maand tevoren dit aan het bevoegd gezag worden meegedeeld (zie hiervoor het Besluit omgevingsrecht artikel 4.8 (Bor)). Dit onder vermelding van:

naam en adres vergunninghouder- of aanvrager;

de omgevingsvergunning of omgevingsvergunningen krachtens welke de activiteiten worden verricht;

de naam, het adres en het telefoonnummer van degene voor wie de omgevingsvergunning zal gaan gelden;

de contactpersoon van degene voor wie de omgevingsvergunning zal gaan gelden;

het beoogde tijdstip dat de omgevingsvergunning zal gaan gelden voor de onder c bedoelde persoon.

Herplantvoorschriften zijn concreet en eenduidig en mogen zeer gedetailleerd soort, locatie en plantwijze voorschrijven mits dit in het gangbare beleid past. De wijze waarop de zelfstandige herplant- en instandhoudingsplicht wordt uitgevoerd, gebeurt op beleidsmatige wijze. De uitwerking kan deel uitmaken van een breder opgezet handhavingsbeleid. Factoren die daarbij een rol spelen, zijn de ernst van de overtreding, de mate van (on)verantwoordelijkheid die aan de overtreder kan worden toegekend en de feitelijke mogelijkheden tot uitvoering van een herplant.

Burgemeester en wethouders bepalen de hoogte van de financiële bijdrage. Herplant zal zo nabij mogelijk worden uitgevoerd.

Artikel 5:18 Wabo biedt de mogelijkheid- indien sprake is van een herstel,- of

instandhoudingsactie van het velverbod, onder oplegging van last onder bestuursdwang of onder oplegging dwangsom, bij het besluit tot herplantverplichting tevens te bepalen dat de uitvoering van het besluit tevens geldt voor de rechtsopvolger.

Artikel 10: Herplant- / instandhoudingsplicht

Dit artikel bevat een regeling voor gevallen waarbij een boom zonder voorafgaande toestemming is geveld. Daarnaast bevat dit artikel in leden 4 en 5 de mogelijkheid om maatregelen te vorderen teneinde een houtopstand die ernstig in het voortbestaan wordt bedreigd te beschermen. Hiervan is bijvoorbeeld sprake van een situatie waarin naar het oordeel van het bevoegd gezag een houtopstand dreigt teniet te gaan dan wel de situatie waarin een reële kans bestaat dat de houtopstand niet langer duurzaam ter plaatse aanwezig kan blijven

Evenals bij artikel 5 leden 2 en 3 is het dwingend opleggen van de figuur van de boom-effect-analyse verlaten en is dit vervangen door een onderzoek naar door het bevoegd gezag te benoemen aspecten. Voor de beweegredenen van deze wijziging ten opzichte van de verordening uit 2014 wordt kortheidshalve verwezen naar de toelichting bij artikel 5 leden 2 en 3.

Ook het bomenbeleid is onderhevig aan voortschrijdend inzicht. Ten aanzien van de herplant- en instandhoudingsplicht betekent dit thans wordt onderzocht of een herplantplicht ook als voorwaarde aan een in artikel 2 bedoelde vergunning kan worden verbonden. Hetzelfde is het geval met het in de toekomst mogelijkerwijs maken van een onderscheid tussen ‘groene’ en ‘rode’ maatregelen bij het opleggen van een herplantplicht (lees: maatregelen ten gunste van natuur, landschap, ecologie en dergelijke versus maatregelen die geen onderdeel uitmaken van groen- en biodiversiteitsbeleid waarbij een houtopstand wordt geveld vanwege de aanleg van parkeerplaatsen, inritten, rioleringen, het realiseren van bouwplannen en dergelijke). Indien dergelijke beleidsmatige aanpassingen doorgevoerd worden, betekent dit een partiële herziening van deze verordening. Gezien het breed palet aan wijzigingen die in de verordening wordt doorgevoerd, is er voor gekozen om de regeling thans ongewijzigd te laten.

Artikel 11: Beschermde houtopstand

Gekozen is om het begrip “houtopstand” te hanteren, doch dit nader te specificeren in die zin dat bijvoorbeeld hagen en heesters (die volgens de definitie ook onder het begrip ‘houtopstand’ worden verstaan) geen beschermde status kunnen krijgen. De nadruk ligt op bomen en diverse verschijningsvormen.

Duurzaam behoud van beschermde houtopstanden heeft een hoge prioriteit. Dergelijke houtopstanden worden door dit artikel extra beschermd doordat alleen bij hoge uitzondering een vergunning voor vellen wordt verleend.

Nieuw ten opzichte van de verordening uit 2014 is dat vanaf het moment dat het bevoegd gezag aan de eigenaar van een houtopstand het voornemen kenbaar maakt die houtopstand te gaan beschermen, er een voorbescherming van kracht wordt. Gemodelleerd naar de voorbescherming zoals die bijvoorbeeld in de Erfgoedverordening is opgenomen, voorkomt dit dat een eigenaar tussen de aankondiging van bescherming en het besluit daartoe de houtopstand zonder gevolgen kan (doen) vellen. Gedurende de procedure wordt een houtopstand behandeld als ware het al een beschermde houtopstand. In het geval een eigenaar van een houtopstand dan overgaat tot het vellen daarvan kan handhavend worden opgetreden en is artikel 10 lid 1 en 2 van toepassing.

Het enkele feit dat er sprake is van een beschermde houtopstand betekent, zoals hiervoor bij de toelichting op artikel 4 al aangegeven, niet dat deze nimmer geveld zou kunnen worden. Echter, wanneer het bevoegd gezag vergunning verleent voor het vellen van een beschermde houtopstand betekende dit dat op grond van de verordening uit 2014 nog een afzonderlijk intrekkingsbesluit van de aanwijzing van de houtopstand was benodigd. Deze extra formele stap is geschrapt doordat in lid 7 is opgenomen dat, op het moment dat de vergunningverlening onherroepelijk wordt de aanwijzing van rechtswege komt te vervallen.

Artikel 12: Afstand van de erfgrenslijn

Artikel 5:42 van het Burgerlijk Wetboek geeft het verwijderingrecht voor bomen binnen twee meter en heesters en hagen binnen een halve meter van de erfgrenslijn. Maar in artikel 5:42 lid 2 is toegevoegd: "tenzij ingevolge een verordening of een plaatselijke gewoonte een kleinere afstand is toegelaten".

Door de afstand te verkleinen zullen veel bomen, heesters en hagen beter beschermd worden aangezien – privaatrechtelijk – niet verwijdering gevorderd kan worden wanneer die boom, heester of haag dichter dan 2 meter van de erfgrens is gelegen.

Bovendien sluit het terugbrengen van de afstand tot de erfgrens aan bij de trend van de steeds kleiner worden achtertuinen en draagt er uit dit oogpunt aan bij dat een burger in een achtertuin een boom kan planten. Hetzelfde geldt overigens voor het van gemeentewege beplanten van groenstroken van beperkte omvang.

Voorts kan het ontstaan van burenruzies worden voorkomen omdat door het vergaand verkleinen van de maatvoering een modus om een conflict te beslechten wordt ontnomen.

Tenslotte kan door het op nihil stellen van de grens voor heesters en hagen bevorderd worden dat dit de natuurlijke begrenzing van het erf wordt c.q. deze aldus in stand blijven kan.

Voor de goede orde wordt opgemerkt dat de in dit artikel bedoelde afstand niet van toepassing is wanneer de boom in een perceelgrens staat die is gericht naar de openbare weg of een openbaar water. Hier is plaatsing op de perceelgrens toegestaan.

Artikel 13: Bestrijding van boomziekten

Dit artikel is bedoeld om besmettelijke boomziekten zoals de iepziekte adequaat te kunnen bestrijden. Belangrijk is dat verspreiding van potentieel broedhout en de besmetting wordt voorkomen.

Indien niet wordt voldaan aan het eerste lid heeft het bevoegd gezag op grond van artikel 125 van de Gemeentewet de beginselplicht om hiertegen handhavend op te treden. Gezien de aard van de overtreding ligt het voor de hand dat een last onder bestuursdwang als bedoeld in artikel 5:21 e.v. Awb wordt opgelegd.

Artikel 14: Bescherming van gemeentebomen

In de praktijk werd een bepaling gemist om te kunnen reguleren wat op welke wijze aan gemeentelijke bomen wordt bevestigd. Ter zake is een algemeen verbod opgenomen om de bomen te beschermen en vervolgens daarop een uitzondering aangebracht om een reëel juridisch kader te scheppen. Van deze uitzondering dient zorgvuldig en terughoudend gebruik worden gemaakt en alleen toegepast in die gevallen dat de houtopstand niet beschadigd raakt. Overtreding van het verbod is aangemerkt als een strafbaar feit en kan uit dien hoofde gehandhaafd worden.

Artikel 15: Uitzicht belemmerende, hinderlijke of gevaar zettende beplanting

De regeling in dit artikel is ingegeven door de dagelijkse praktijk. De oude regeling in de APV kende niet expliciet de mogelijkheid om in te grijpen op gevaar zettende situaties als gevolg van beplanting die het uitzicht belemmert. Dit was een gemis dat hierbij is gerepareerd. De aanschrijvingsbevoegdheid is neergelegd bij het bevoegd gezag. Veelal zal dit het college zijn.

Artikel 16: Schadevergoeding

Dit artikel is opgenomen vanwege de verplichting dit te doen in artikel 6.3 van de Wet natuurbescherming. Het gaat hierbij om vergoeding voor schade die iemand lijdt doordat een omgevingsvergunning voor het vellen van een houtopstand wordt geweigerd. In de praktijk is geen enkel geval van schade-uitkering op basis van dit artikel bekend. In de rechtspraak wordt niet snel onredelijk nadeel geacht te bestaan wanneer een omgevingsvergunning voor het vellen van een houtopstand geweigerd wordt.

Artikel 17: Strafbepaling

De Wabo verbiedt in artikel 2.3 het handelen in strijd met een voorschrift uit een omgevingsvergunning. Door artikel 5.4 Invoeringswet Wabo is het handelen zonder omgevingsvergunning of het handelen in strijd met een omgevingsvergunning strafbaar gesteld in de Wet economische delicten. Om die reden zijn deze strafbepalingen niet van toepassing op dergelijk handelen. Dit betekent dat overtreding van artikel 2 en overtreding van voorschriften op grond van artikel 9 van de verordening als strafmaat een hechtenis van maximaal 6 maanden, taakstraf en/of een geldboete tot maximaal € 18.500 (artikel 6 Wed) heeft. De boomwaarde kan verhogend op de geldboete werken. Indien de boomwaarde hoger is dan een vierde gedeelte van € 18.500, kan een geldboete worden opgelegd van maximaal € 74.000.

De op grond van dit artikel ingestelde strafvervolging laat onverlet de mogelijkheid van het instellen door Burgemeester en wethouders van een privaatrechtelijke vordering tot schadevergoeding wegens schade aan publieke bomen of houtopstanden.

In beginsel staat het instellen van strafvervolging niet aan het instellen van een civiele procedure vanwege waardevermindering of verlies van de boom in de weg. Echter, in zulk geval zullen rechters en officieren terughoudend zijn omdat een persoon dan tweemaal kan worden aangepakt voor hetzelfde feit.

Artikel 18: Toezichthouders / artikel 19: Betreden gebouwen en terreinen

Ter toezicht op de naleving en het toezicht op de uitvoering en handhaving van het verbod een houtopstand te vellen of te doen vellen zonder omgevingsvergunning (art. 5.13 Wabo) zijn de aangewezen toezichthouders bevoegd, met medeneming van de benodigde apparatuur, een woning te betreden zonder toestemming van de bewoner. Hierbij dienen toezichthouders tevens te beschikken over een machtiging met toestemming tot betreden verstrekt door bevoegd gezag.

Artikel 20: Anti-hardheidsbepaling

Niets is zo weerbarstig als de dagelijkse praktijk. Het kan niet op voorhand uitgesloten worden dat er gedurende de periode dat deze verordening in werking is, zich situaties voordoen waarin het (onverkort) volgen van de bepalingen uit deze verordening leidt tot onevenredig nadeel ten opzichte van één op een zeer beperkte groep belanghebbenden. Het is niet mogelijk om bij het opstellen van deze verordening de toekomstige dagelijkse praktijk vast te leggen. Om die reden is nadrukkelijk een anti-hardheidsbepaling opgenomen die het bevoegd gezag de bevoegdheid geeft in concrete gevallen af te wijken van de bepalingen uit deze verordening. Van deze bevoegdheid moet zéér prudent en terughoudend gebruik worden gemaakt. Te allen tijde moet een afwijking worden voorzien van een adequate motivering die het ontstaan van negatieve precedentwerking tegengaat.

Artikel 21: Inwerkingtreding en overgangsrecht / artikel 22: Slotbepaling

Deze artikelen spreken voor zichzelf.