Preventie- en handhavingsplan Drank- en Horecawetgemeente Nuenen c.a. 2019-2022

De raad van de gemeente Nuenen c.a.;

gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 25 september 2018

gelet op de desbetreffende bepalingen in de gemeentewet;

B E S L U I T :

• 1.

  Het preventie- en handhavingsplan Drank- en Horecawet 2019-2022 vast te stellen.

Aldus vastgesteld in zijn openbare vergadering van 1 november 2018

DE RAAD VOORNOEMD,

de voorzitter, M.J. Houben MBA   

de griffier, M.C.P. Laurenssen Msc

Hoofdstuk 1 Inleiding

Gemeenten zijn sinds 2014 de belangrijkste uitvoerder van de Drank en Horeca Wet (DHW). De DHW is een bijzondere wet omdat een van de voornaamste doelen is dat ze onze jeugd beschermt tegen de schadelijke effecten die alcohol kan hebben op de gezondheid en de veiligheid. Zowel op juridisch, handhaving en educatief vlak is de gemeente de regisseur van het Nederlandse alcoholbeleid. Het verplichte Preventie- en Handhavingsplan (PHP), geregeld in artikel 43a van de DHW, is hiervan de wettelijke bekrachtiging.

Op grond van artikel 43a, tweede lid, van de Drank- en Horecawet dient het preventie- en handhavingsplan alcohol de hoofdzaken van het beleid betreffende de preventie van alcoholgebruik, met name onder jongeren, en de handhaving van de wet te bevatten. Daarnaast staat in het derde lid van voornoemd artikel dat in het plan in ieder geval moet worden aangegeven;

• a.

  wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsbeleid alcohol;

• b.

  welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen, al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma’s als bedoeld in artikel 2, tweede lid, onderdeel d, van de Wet Publieke Gezondheid;

• c.

  de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen;

• d.

  welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden.

Doelstellingen

Alcoholgebruik door jongeren kan verstrekkende gevolgen hebben. Horecaondernemers, sportverenigingen, organisatoren van evenementen, slijterijen en overige winkels waar alcohol wordt verkocht, hebben een grote rol in het voorkomen van drankgebruik door jongeren onder de18 jaar. De gemeente houdt toezicht op verstrekkers van alcohol en treedt zo nodig handhavend op.

Op basis van de DHW onderscheiden we twee algemene hoofddoelstellingen:

• 1.

  Afname alcoholgebruik en daarmee de schadelijke gevolgen hiervan onder de 18 jaar.

• 2.

  Afname dronkenschap bij jongeren tot de 24 jaar.

Onze ambitie is dat jongeren zo gezond en veilig mogelijk opgroeien zodat zij hun talenten optimaal ontwikkelen.

Hoofdstuk 2 Preventie

Alcoholpreventie is onderdeel van het lokale jeugdbeleid. Alcoholgebruik is altijd een resultaat van een combinatie van factoren. De persoon, het gezin, zijn sociale omgeving, de invloed van sociale media, het aanbod van drank en het overheidsbeleid zijn bepalend voor de keuze van de gebruiker. Alcoholpreventie kan daarom niet alleen op het individu gericht zijn. Het meest succesvol blijken strategieën die vooral de omgeving van de drinker beïnvloeden. We onderscheiden 6 deelgebieden in de omgeving van de jongeren: detailhandel, horeca en evenementen, thuis/ouders, (sport)verenigingen, school en openbare ruimte.

Doelgroep

De doelgroep van dit PHP zijn jongeren tot 24 jaar. Er is nadrukkelijk voor gekozen om het accent te leggen op jongeren onder de 18 jaar omdat de gezondheidsschade door alcoholgebruik het grootst is bij deze groep. Jongeren onder de 18 jaar zijn fysiek nog niet geheel volwassen en vooral de hersenen zijn nog tot 25 jaar volop in ontwikkeling (wetenschappelijk aangetoond). Alcohol kan deze ontwikkeling schaden.

De overheid heeft mede hierom de leeftijdsgrens voor verkoop én bezit van alcohol op januari 2014 verhoogd naar 18 jaar. De naleving van deze leeftijdsgrens is een belangrijke prioriteit in ons preventie- en handhavingsbeleid. Bij de 18- tot 24 jarigen gaat het vooral om het voorkomen van overmatig alcoholgebruik vanwege de ontwikkeling van de hersenen en de veiligheidsproblematiek.

Ingevolge artikel 4 van de Drank- en Horecawet dient de gemeente ter voorkoming van oneerlijke mededinging regels te stellen waaraan paracommerciële rechtspersonen zich dienen te houden bij de verstrekking van alcoholhoudende drank. Dit is vastgelegd in de Algemeen Plaatselijke Verordening. De regels hebben als doel om alcoholmisbruik (onder jongeren) tegen te gaan en te voorkomen dat (overmatig) alcoholgebruik zich verplaatst van de reguliere horeca naar de paracommerciële horeca.

Algemene plaatselijke verordening

Artikel 2:34b Regulering paracommerciële rechtspersoon

• 1.

  Een paracommerciële rechtspersoon verstrekt zwak-alcoholhoudende drank uitsluitend op maandag tot en met zondag van 12.00-02.00 uur. maar in ieder geval uiterlijk 2 uur voorafgaand aan de eerste activiteit en 2 uur na afloop van de laatste activiteit bij de inrichting waarbij de horecalokaliteit hoort.

• 2.

  Een paracommerciële rechtspersoon verstrekt geen alcoholhoudende drank tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en bijeenkomsten die gericht zijn op personen welke niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn.

Artikel 2:34f Verbod op ‘Happy hours’

Het is verboden in een horecalokaliteit of op een terras bedrijfsmatig of anders dan om niet alcoholhoudende drank te verstrekken voor gebruik ter plaatse tegen een prijs die voor een periode van 24 uur of korter lager is dan 60% van de prijs die daar gewoonlijk wordt gevraagd.

Aanpak preventie

Voorkomen i s beter dan genezen. Daarom willen wij zo veel mogelijk preventieve (handhavings)instrumenten inzetten om het gedrag van en de naleving door inwoners en bedrijven op een positieve manier te beïnvloeden. Hierdoor kunnen onveilige situaties worden voorkomen en hoeven minder tijdrovende en kostbare repressiemiddelen worden toegepast.

We kiezen bij de uitvoering voor de volgende planmatige aanpak:

• 1.

  Inventariseren problematiek

• 2.

  Interventiestrategie bepalen (preventie of handhaving of beiden)

• 3.

  Uitvoeren van interventiestrategie

• 4.

  Effectmeting en evaluatie

De preventiestrategie richt zich op het vergroten van de bewustwording bij ouders, ondernemers en inwoners. Het doel van preventie is om de betrokkenheid en het draagvlak te vergroten, waardoor het alcoholgebruik door jongeren en de schadelijke gevolgen daarvan afnemen. Het bevorderen van spontane naleving is een belangrijk element. Inwoners en bedrijven worden waar mogelijk gestimuleerd om zelf mee te denken over situaties en betrokken worden bij het zoeken naar oplossingen. Om de doelgroepen te bereiken worden de volgende acties ondernomen:

1. Jongeren zelf

Het is belangrijk dat de omgeving van de jongeren duidelijkheid geeft over de gevolgen van alcoholgebruik en daarbij zoveel mogelijk één lijn trekt. Landelijk wordt ook aandacht besteed aan dit onderwerp via de campagne ‘Nix’.

2. Detailhandel,

Supermarkten en slijterijen hebben goede richtlijnen om verkoop aan jongeren onder de 18 te voorkomen. Supermarkten controleren elkaar ook. Hoofdkantoren hebben vaak zelfs sancties wanneer een filiaal betrapt wordt op verkoop aan jongeren. Een mogelijke activiteit is een overleg met de drankverstrekkers over waar zij tegenaan lopen in de praktijk.

3. Horeca en evenementen,

Bij de reguliere horeca is het vooral bij evenementen als carnaval en kermis van belang dat zij goed blijven opletten dat alcohol niet wordt doorgegeven. Dit is een taak van de horeca-ondernemer. Met carnaval kunnen jongeren onder de 18 terecht in de tienertent. Hier wordt geen alcohol verkocht, maar wordt ook gecontroleerd op indrinken door blaastesten.

4. (Sport)verenigingen,

Houders van kantines bereid vinden meer te doen om alcoholgebruik te voorkomen. In elk geval moeten zij zich aan de wet houden, ook vrijwilligers die de jongeren goed kennen. Daarnaast kunnen sportverenigingen besluiten een stapje verder te zetten, bv geen alcohol schenken op zaterdagen of tijdens jeugdtoernooien. Barvrijwilligers kunnen getraind worden, zoals de IVA (Instructie Verantwoord Alcoholgebruik) training voor barvrijwilligers en de Evenementen IVA. Een ander voorbeeld is het houden van informatieavonden over dit onderwerp, waarbij verenigingen ideeën uit kunnen wisselen. Denk ook aan feestavonden en toernooien voor de oudere jeugd.

5. School

Het geven van informatie via de scholen. Bijvoorbeeld Helder Theater voor de groepen 8 van het basisonderwijs en de gastlessen door Novadic Kentron op het PCN. Een ander voorbeeld is ondersteuning door de politie bij het jaarlijkse gala van het PCN. Er wordt geen alcohol geschonken en vooraf is controle met blaastesten op indrinken.

6. Openbare ruimte:

Hier spelen jongerenwerkers en soms ook de politie een rol. Wanneer zij op straat signaleren dat jongeren drinken voeren zij gesprekken en kunnen zij ook contacten met ouders leggen. Door inzet van jongerenwerk en politie is het aantal meldingen van overlast door jongeren op straat de laatste jaren flink afgenomen.

7. Thuis/ouders,

Ouders onderschatten vaak hoeveel hun kinderen drinken en denken dat het gedrag van hun kind volledig wordt bepaald door vrienden. Ouders hebben wel degelijk invloed op het alcoholgebruik van hun kinderen. Wanneer zij indrinken goedkeuren of alcohol kopen voor hun kinderen stimuleren zij het alcoholgebruik. Jongeren hebben behoefte aan duidelijke grenzen. Door het stellen van regels en het maken van afspraken hebben ouders invloed. We willen ouders meer bewust maken van hun rol. Zeker omdat thuis indrinken een probleem is. Het grootste deel van de jongeren die op de alcoholpoli terecht komt is onderweg van thuis naar de uitgaansgelegenheid. Het is lastig ‘achter de voordeur’ te komen. In het verleden bleek dat ouders niet deelnemen aan bijeenkomsten waarin hen een ‘lesje wordt geleerd’. Veel ouders zijn ook van mening dat alcoholgebruik onder de 18 jaar niet zo erg is omdat ze het zelf vroeger ook deden.

Voorbeelden van activiteiten zijn: Informatie per post toesturen aan ouders, een luchtigere bijeenkomst via school met Helder Theater en ‘Uit met ouders’, (op bezoek in Stratumseind Eindhoven)

Ook het laten zien dat een ‘overtreder’ wordt aangepakt is een vorm van preventieve handhaving. In samenspraak met de GGD Brabant Zuidoost (en Novadic Kentron) kijken we per jaar welke concrete acties worden ingezet. We spelen hierbij in op actuele ontwikkelingen.

Hoofdstuk 3 Toezicht

Jaarprogramma:

Toezicht en handhaving werkt met een jaarprogramma. In artikel 3.2.4 van het jaarprogramma van 2018 zijn 2 aandachtspunten vastgelegd, waar tijdens het toezicht de focus moet liggen:

• 1.

  Het vooral belangrijk te kijken naar de vergunningssituatie. Daarbij wordt gekeken of deze aanwezig is en of de daarop vermelde leidinggevende(n) daadwerkelijk aanwezig zijn.

• 2.

  De controle op leeftijd. Exploitanten van horecagelegenheden en slijterijen moeten een controle uitvoeren op leeftijd als hierover twijfel bestaat. Is de klant jonger dan 18 jaar, krijgt hij/zij geen alcohol mee.

Inzet toezicht

De controle op de naleving zal op de volgende wijze worden uitgevoerd door de BOA’s of door een mysteryshopper:

• -

  Door supermarkten en slijterijen te bezoeken op vrijdagavonden tussen 19:00 en 21:00 uur.

• -

  Door de lokale horecagelegenheden te bezoeken in weekenden om te beoordelen of geen happy hours georganiseerd worden en of niet geschonken wordt aan jongeren.

• -

  Door sportkantines op zaterdag- en zondagmiddag vanaf 16:00 uur te bezoeken.

• -

  Na signalen van jongerenwerkers of buurtbewoners bezoeken brengen aan hangplekken.

• -

  Door Controle op jongeren zelf: jongeren zijn strafbaar wanneer zij alcohol kopen en bij zich hebben in de openbare ruimte.

• -

  Preventieve controles tijdens de terugkerende grote evenementen, zoals de kermis en controles bij de horeca rond de examenperiodes.

Het is het doel om bij elke horecagelegenheid de vergunning te controleren op aanwezigheid en actualiteit. En er wordt minimaal tweemaal per jaar steekproefsgewijs controle uitgevoerd op verstrekking van alcohol aan minderjarigen. En bij (grote) evenementen en bij de verenigingen vindt steekproefsgewijs tweemaal per jaar een controle plaats op verstrekking van alcohol aan minderjarigen.

Jaarlijks zal gekeken worden waar de prioriteiten met betrekking tot toezicht en handhaving liggen. Het toezicht op alcoholverstrekking bij evenementen zal worden ingepland op basis van de evenementenkalender. Mogelijk kunnen de Boa’s , jongerenwerkers en de politie van input voorzien bij het prioriteren van het toezicht en de handhaving (mogelijkheid tijdens ‘broodjesoverleg’). Overtreders waar al vaker een overtreding is geconstateerd, zullen structureler worden gecontroleerd.

Hoofdstuk 4 Handhaving

Jaarprogramma

In het jaarprogramma is onder artikel 4.2.5 vastgesteld dat als bij het toezicht een overtreding wordt geconstateerd, hiertegen handhavend wordt opgetreden conform de prioriteitenstelling.

Prioriteiten handhavingsbeleid

Het is niet mogelijk om tegen alle overtredingen waarvoor de gemeente of de burgemeester bevoegd gezag is, op te treden. Daarom stellen we prioriteiten. Voor wat betreft de inzet van de buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA) zijn in het handhavingsbeleid 2017-2021 thema’s benoemd die prioriteit hebben. Jeugd is thema 4. Verder is er met betrekking tot de drank- en horecawet opgenomen dat in het jaarprogramma wordt vastgelegd wat in dat jaar prioriteit heeft. Dit is weergegeven onder het kopje “inzet toezicht”.

Instrumenten

Al preventieve instrumenten geen of te weinig effect hebben, dan kunnen repressieve instrumenten een uitkomst bieden. De verschillende repressieve instrumenten worden hieronder beschreven.

1. Bestuurlijke boete

Op grond van artikel 44a, eerste lid DHW kan voor de in dit artikel genoemde overtredingen een bestuurlijke boete worden opgelegd. Overtredingen kunnen, in afwijking van het eerste lid, niet met een bestuurlijke boete worden afgedaan, indien:

• a.

  De overtreding een direct gevaar voor de gezondheid of veiligheid van mens tot gevolg heeft;

• b.

  De in de bijlage ter zake van de overtreding voorziene bestuurlijke boete aanmerkelijk wordt overschreden door het met de overtreding behaalde economisch voordeel; of

• c.

  Door de burgemeester toepassing is gegeven aan artikel 19a, eerste lid.

Er kan tevens niet met een bestuurlijke boete worden afgedaan indien ter zake van de overtreding aan de vergunninghouder schriftelijk de mededeling is gedaan van het voornemen de vergunning in te trekken.

2. Schorsen vergunning

Artikel 32, lid 1 Drank- en horecawet bepaalt dat de burgemeester bij overtreding van artikel 31, tweede en derde lid DHW in plaats van intrekking van de vergunning, deze kan schorsen voor een periode van ten hoogste 12 weken.

3. Intrekken van de vergunning

Artikel 31 Drank- en horecawet bepaalt dat een vergunning door de burgemeester kan worden ingetrokken indien:

• a.

  In de aanvraag onjuiste of onvolledige verstrekt zijn, waardoor er anders zou zijn besloten op de aanvraag als de juist omstandigheden bij de beoordeling volledig bekend waren geweest;

• b.

  Niet langer wordt voldaan aan de geldende eisen krachtens artikel 8 en 10;

• c.

  Indien er feiten in de betrokken inrichting hebben voorgedaan, waardoor er een gegronde vrees bestaat voor gevaar voor de openbare orde, veiligheid of zedelijkheid, bij het van het kracht blijven van de vergunning;

• d.

  Indien de vergunninghouder geen melding maakt van gevallen bedoeld in artikel 30 en 30a.

4. Ontzeggen toegang

De burgemeester kan, indien in strijd met de DHW alcoholhoudende drank wordt verstrekt, de toegang tot die ruimte ontzeggen op grond van artikel 36 DHW.

5. Tijdelijk stilleggen alcoholverkoop in de detailhandel

Ingevolge artikel 19a DHW kan de burgemeester een bedrijf de bevoegdheid ontzeggen zwakalcoholhoudende drank te verkopen voor ten minste een week en ten hoogste 12 weken. Deze sanctie kan worden toegepast als er binnen één jaar tijd sprake is van drie overtredingen van de leeftijdsgrens.

6. Strafrechtelijk optreden (proces-verbaal)

Op grond van artikel 45 DHW wordt strafrechtelijk opgetreden wanneer degene die de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt in voor publiek toegankelijke plaatsen in het bezit is van alcohol. Het gaat hierbij ook om gesloten verpakkingen. Van dit verbod gaat in ieder geval al een preventieve werking uit. De toezichthouders hebben hiermee ook een goed instrument in handen om tegen alcoholgebruik door jongeren op straat (veelal in samenhang met overlast) op te kunnen treden.

Op grond van artikel 2:48 APV geldt ook een verbod op het bezit van alcoholische drank op straat. Het is van belang dat het artikel in de APV behouden wordt om te kunnen blijven optreden bij personen boven de 18 jaar.

7. Opleggen van een last onder bestuursdwang

Op grond van artikel 19a en artikel 44 van de DHW is de burgemeester bevoegd tot toepassing van bestuursdwang.

8. Opleggen van een last onder dwangsom

Op grond van artikel 5:32 Algemene wet bestuursrecht is een bestuursorgaan dat bevoegd is een last onder bestuursdwang op te leggen, bevoegd in plaats daarvan aan de overtreder een last onder dwangsom op te leggen.

Wij hanteren bij de inzet van deze instrumenten de -op het moment van te nemen handhavingsbesluit- geldende (landelijke) handhavingsstrategie en de handreiking bestuurlijke sanctiemiddelen. Het uitgangspunt is onderstaand interventiematrix.

Is er sprake van verzwarende aspecten, zoals:

• -

  Verkregen financieel voordeel

• -

  Status

• -

  Combinatie met andere relevante overtredingen

• -

  Medewerking van deskundige derden

Dan kan dit worden gezien als verzwarende omstandigheid.

Bedragen bestuurlijke boete

In het Besluit bestuurlijke boete Drank- en Horecawet van 1 december 2004 heeft vaststelling plaatsgevonden van boetetarieven voor overtredingen van de Drank- en Horecawet.

Bijlage bij het Besluit bestuurlijke boete Drank- en Horecawet

^*

Alternatieve sanctie paracommerciële verstrekkers

In het kader van een positieve benadering van de omgeving van jongeren het accent leggen op de verantwoordelijkheid van ondernemers, is het mogelijk om paracommerciële verstrekkers, horeca en jongeren die over de schreef gaan een alternatieve sanctie te geven. Alleen sanctioneren is soms niet genoeg of weinig constructief. De volgende alternatieve mogelijkheden zijn hier voorbeelden van:

• 1.

  Het verplicht stellen van de Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA).

• 2.

  Jongeren die betrapt zijn op het bezit van alcoholhoudende dranken in de publieke ruimte door te verwijzen naar HALT.

• 3.

  De onmiddellijke invoering van een effectief leeftijdscontrolesysteem welke door de gemeente goedgekeurd is.

Pre mediation

Binnen onze organisatie wordt ook (pre)mediation toegepast. Met deze keuze stellen wij de oplossing van een geschil voorop. Op 21 maart 2011 hebben wij uitgangspunten voor de taakuitvoering en –verdeling op het gebied van handhaving vastgesteld. Bij voortdurende overtredingen gaan toestemmingsverleners als de situatie dat toe laat eerst in overleg met de veroorzaker en proberen tot legalisering/overeenstemming te komen. (Buiten)medewerkers die overtredingen constateren proberen eerst afspraken met de veroorzaker te maken over het opheffen van de overtredingen. Als dit niet tot het gewenste resultaat leidt, wordt handhavend opgetreden. Tijdens de beleidsperiode wordt de haalbaarheid van deze aanpak geëvalueerd.

Hoofdstuk 6 Uitvoering en acties

Communicatie

Het bevorderen van naleefgedrag begint met kennis en regels. Alle mogelijke alcoholverstrekkers worden daarom na vaststelling van dit plan, geïnformeerd over de geldende regels en de wijze waarop de gemeente hierop gaat toezien. In sommige gevallen zal er ook een terugkoppeling plaats vinden van de reeds uitgevoerde controles en de constateringen daarvan. Als iemand de regels kent en begrijpt, zal deze persoon gemotiveerd zijn om deze ook na te leven en zijn omgeving er op te wijzen. De geldende regels en de wijze waarop de gemeente hierop gaat toezien komen tevens op de website, in ons digitaal gemeenteblad, in Rond de Linde en op Facebook. Voor aanvullende informatie kan men terecht bij de vakafdeling.

De communicatie vindt zo gericht mogelijk plaats aan de hand van de volgende communicatievormen:

• 1.

  Massacommunicatie: via websites en/of (lokale) (social) media zo veel mogelijk mensen informeren over de regels.

• 2.

  Doelgroepgerichte/gebiedsgerichte communicatie: een doelgroep of gebied informeren over de specifieke regels en handhaving dit voor hun/dat gebied van toepassing zijn.

• 3.

  Individuele communicatie: persoonlijke voorlichting aan een burger of bedrijf over de regels en de handhaving ervan.

Voor de communicatie wordt gebruik gemaakt van bestaande netwerken. De gemeentelijke toezichthouders spelen ook een rol bij de communicatie richting inwoner of bedrijf. Zij functioneren als een “front office in het veld”. Ook kunnen zij signalen uit de buurt opvangen zodat samenlevingsgericht kan worden gehandhaafd. Daarnaast is veel winst te halen door goede communicatie aan de voorkant bij regelgeving en het vergunningverleningsproces. Vooroverleg, intakeoverleg en tijdens het vergunningaanvraagproces informeren van de aanvrager voorkomt in grote mate het onbewust overtreden van de regels. Dit verdient dan ook de aandacht.

Hoofdstuk 7 Evaluatie

We meten het effect van de maatregelen met de gezondheidsmonitor van de GGD. We beseffen dat dit geen ‘harde’ informatie geeft, maar het geeft wel een ontwikkeling weer. In het algemeen beogen we een afname van alcoholgebruik door jongeren onder de 18 jaar en dronkenschap bij jongeren onder de 24 jaar.

In de volgende tabellen zijn de resultaten uit de Jeugdmonitor 0-11 jarigen 2017-2017 van de GGD Brabant Zuidoost weergegeven.