Besluit van gedeputeerde staten van Zeeland, houdende opdracht om de omvang van de populatie van het edelhert te beperken

Rechtsmiddelen

Belanghebbenden kunnen schriftelijk bezwaar maken tegen dit besluit bij: Gedeputeerde Staten van Zeeland, t.a.v. de secretaris van de commissie voor bezwaarschriften, Postbus 6001, 4330 LA Middelburg.

In het bezwaarschrift neemt u ten minste op uw naam en adres, de dagtekening van het bezwaarschrift, tegen welk besluit u bezwaar maakt en waarom. Het bezwaarschrift dient te worden ondertekend.

U moet het bezwaarschrift indienen binnen zes weken na de dag waarop dit besluit is bekendgemaakt. Doorgaans is dat de dag na de datum van verzending. Overschrijding van de inzendtermijn kan ertoe leiden dat met uw bezwaren geen rekening wordt gehouden.

Als u overweegt bezwaar te maken, kunt u een informatiefolder aanvragen op telefoonnummer 0118-631000. U kunt de informatie ook downloaden via https://www.zeeland.nl/subsidieregels-en-procedures/bezwaar-maken.

Wij wijzen u erop dat het bezwaar niet de werking van het besluit schorst. U kunt een verzoek doen tot het treffen van een voorlopige voorziening. U richt het verzoek aan de voorzieningenrechter van de rechtbank Zeeland-West-Brabant, locatie Breda, team bestuursrecht, Postbus 90006, 4800 PA Breda. Voor de behandeling van het verzoek is griffierecht verschuldigd.

Toelichting Besluit opdracht ex artikel 3.18 van de Wet natuurbescherming

Toetsingskader en grondslag besluit

Op grond van artikel 3.18, eerste lid, van de Wnb kunnen Gedeputeerde Staten aan faunabeheereenheden of wildbeheereenheden, aan andere samenwerkingsverbanden van personen, of aan personen opdracht geven voor het beperken van de omvang van populaties van dieren die zijn beschermd op grond van artikel 3.10, eerste lid van de Wnb ter bescherming van een aantal in de Wnb genoemde belangen, zoals het voorkomen van gevaar voor de openbare veiligheid (verkeersveiligheid), schade aan flora en fauna en schade aan gewassen.

Op grond van artikel 3.25, eerste lid, van de Wnb worden bij het geven van een opdracht als bedoeld in artikel 3.18 van de Wnb de middelen aangewezen die voor het vangen en doden van de in de opdracht bedoelde vogels en dieren mogen worden gebruikt.

Overwegingen

Edelhert

Het edelhert (Cervus elaphus) is een zoogdiersoort die inheems is in Nederland. In de provincie Zeeland bevindt zich op het ogenblik echter geen natuurlijke, in het wild levende populatie van edelherten. Wel zijn er op 2 en 6 november 2018 diverse waarnemingen gedaan van twee edelherten in Zeeuws-Vlaanderen. Het ene hert heeft volgens deze waarnemingen één stang op de kop, het andere hert heeft twee stangen. Uitgesloten kan worden dat deze dieren afkomstig zijn van natuurlijke populaties, aangezien er geen bekende natuurlijke populaties zijn in de directe omgeving van Zeeuws-Vlaanderen. Waarschijnlijk betreft het uit gevangenschap ontsnapte of illegaal uitgezette dieren. Direct bewijs voor de een of andere verklaringen is echter niet voorhanden.

Wettelijk belang

Het leefgebied van het edelhert bestaat van oorsprong uit open bossen. In Nederland komt de soort voor in diverse biotopen, van loofbossen en heidevelden tot vennen en moerassen. Het edelhert lijkt een voorkeur te hebben voor bosgebieden die grenzen aan grasgebieden en rivierdalen met ooibossen. In de winter moet er voldoende gras en (drink)water aanwezig zijn. Het habitat in Zeeuws-Vlaanderen bestaat in grote mate uit akkervelden en open land met weinig beschutting, en is daarom niet geschikt als leefgebied voor het edelhert.

De ontsnapte of illegaal uitgezette dieren zijn waarschijnlijk gedomesticeerd. De omgeving van Zeeuws-Vlaanderen zal daarom onbekend voor ze zijn. Dit kan, samen met het gebrek aan beschutting, leiden tot onvoorspelbaar gedrag in reactie op de aanwezigheid van mensen en verkeer. We concluderen daarom dat er sprake is van een risico voor de verkeersveiligheid. Om deze reden wordt de opdracht verleend in het belang van de volksgezondheid en de openbare veiligheid of om andere dwingende redenen van groot openbaar belang, zoals genoemd in artikel 3.17, eerste lid, onder b, sub 3, van de Wnb.

Alternatieven

Een mogelijke verklaring voor de aanwezigheid van edelherten in Zeeuws-Vlaanderen is dat de dieren ontsnapt zijn uit gevangenschap. De provincie probeert middels eventuele merktekens te achterhalen wie de eigenaar is. Tot op heden heeft de provincie geen eigenaar kunnen achterhalen.

Een studie van de Wageningen Universiteit betoogt op grond van interviews met experts en stakeholders, en op basis van wetenschappelijke literatuur, dat het vangen en verplaatsen van grofwild, waaronder edelherten, geen diervriendelijk alternatief voor afschot is (Boonk F., 2015, “Het vangen en verplaatsen van grofwild als alternatief voor afschot binnen Nederland”). Afschot wordt door de meeste respondenten zelfs gezien als diervriendelijker. Stress vormt de belangrijkste bedreiging van het dierenwelzijn. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de aanwezigheid van mensen. Bij het gebruik van verdovingspistolen dient de afstand tot het edelhert kleiner te zijn (50 meter) dan bij het gebruik van een geweer (200 meter). Verdoven en vangen zal daardoor meer stress veroorzaken dan het doden met het geweer. We concluderen dat vangen geen geschikt alternatief is voor afschot.

Staat van instandhouding

Op landelijk niveau is het edelhert geen bedreigde soort. Er bestaan al geruime tijd grote populaties op de Veluwe en in de Oostvaardersplassen, die middels afschot beheerd worden, of gaan worden. Van meer recente datum zijn de populaties in het Groene Woud in Noord-Brabant, en in het Weerterbos in Noord-Brabant en Limburg. Buiten deze leefgebieden komen slechts incidenteel edelherten voor. De afschot van enkele, waarschijnlijk uit gevangenschap ontsnapte, edelherten in Zeeuws-Vlaanderen verandert niets aan de gunstige staat van instandhouding van de populatie in Nederland.

Middelen en methoden

Bij het verlenen van een opdracht conform artikel 3.18, eerste lid van de Wnb worden op grond van artikel 3.25, eerste lid van de Wnb middelen aangewezen die voor het doden van de bedoelde dieren mogen worden gebruikt. Het in dit besluit genoemde middel, het geweer, is voor het beperken van de populatie edelherten het meest effectieve middel. Door gebruik van het geweer wordt geen onnodig lijden veroorzaakt.

In artikel 1.2 van de opdracht is bepaald dat de aangewezen personen, zoals bedoeld in artikel 1.1, toegang hebben tot alle gronden zonder de toestemming van de grondgebruiker, zo nodig met behulp van de sterke arm. Op deze wijze wordt de bestuurlijke last verminderd die zou ontstaan wanneer iedere grondeigenaar vooraf toestemming zou moeten verlenen, en wordt mogelijk gemaakt om snel en effectief op te treden.

Provinciaal beleid

De Nota Faunabeleid Zeeland is aangegeven dat het edelhert niet voorkomt binnen de provincie Zeeland. Om deze reden is er geen beleid geformuleerd met betrekking tot het edelhert.

Samenhangende besluiten

Er kunnen nog andere bepalingen van kracht zijn, op grond waarvan vergunningen, toestemmingen, ontheffingen of meldingen benodigd zijn om dit besluit te kunnen uitvoeren. Die mogelijkheid geldt bijvoorbeeld voor het uitvoeren van dit besluit in en in de omgeving van Natura 2000-gebieden, waarvoor een vergunning op grond van de Wnb in het kader van de gebiedenbescherming (Natura 2000) vereist kan zijn. Hiervoor zijn gedeputeerde staten in principe bevoegd gezag. Voorts is het gebruik van het geweer gebonden aan de bepalingen van de Wet natuurbescherming, het Besluit natuurbescherming en de Wet wapens en munitie.