Beleidsregel terug- en invordering, verhaal en krediethypotheek Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz 2004 Goeree-Overflakkee

ALGEMEEN

In artikel 58, eerste lid, Participatiewet is dwingend aangegeven dat het college overgaat tot terugvordering voor zover de bijstand ten onrechte of tot een te hoog bedrag is ontvangen als gevolg van het niet of niet behoorlijk nakomen van de verplichting bedoeld in artikel 17, eerste lid, Participatiewet of de verplichtingen, bedoeld in artikel 30c, tweede lid en derde lid, van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen. Deze verplichting is wettelijk bepaald en het college is niet bevoegd hiervan af te wijken.

In artikel 58, tweede lid, Participatiewet wordt gesproken van een bevoegdheid. Dit geeft het college de bevoegdheid zelf invulling te geven aan dit onderdeel.

Op grond van artikel 58, Participatiewet kan het college dat de bijstand heeft verleend de kosten van bijstand terugvorderen. Een gelijksoortige bepaling is opgenomen in artikel 25, IOAW en artikel 25, IOAZ. Terugvordering is in dat kader een aan het college toekomende bevoegdheid en het college kan deze bevoegdheid dan ook nader inkaderen door middel van beleidsregels. Daarnaast is volgens de Participatiewet het verhalen van bijstand een algemene bevoegdheid van het college. Dit houdt in dat het wettelijk kader op zichzelf geen sluitende basis vormt voor de gemeentelijke verhaalspraktijk.

Met onderhavige Beleidsregels terug- en invordering, verhaal en krediethypotheek 2018 is een basis gecreëerd om het bestaande terugvorderings- en verhaalsbeleid uit te voeren. Het college maakt gebruik van de hierboven bedoelde bevoegdheid in die gevallen en op grond van de bepalingen in deze beleidsregels.

Gelet op de financiële verantwoordelijkheid voor de kosten van de bijstand acht het college het van groot belang dat de bijstand alleen terecht komt bij die burgers die hieraan de meeste behoefte hebben. Bovendien hebben de ontvangsten voortvloeiend uit de terugvordering een gunstig effect op het beschikbare BUIG-budget. Daarnaast is een belangrijk uitgangspunt dat het plegen van fraude onder geen enkele voorwaarde mag worden beloond door ten onrechte verleende bijstand niet terug te vorderen.

Met inwerkingtreding van de Wet aanscherping handhaving- sanctiebeleid SZW-wetten (Wet aanscherping) is de bevoegdheid tot terugvordering gedeeltelijk omgezet in een wettelijke verplichting. Meer specifiek gaat het om vorderingen die het gevolg zijn van ten onrechte ontvangen uitkering in verband met schending van de inlichtingenplicht. De verplichting tot terugvordering komt daarbij mede tot uiting in: een verplichting tot verrekening van deze vordering met een eventueel recht op algemene bijstand op grond van de Participatiewet, een uitkering in het kader van de IOAW of IOAZ dan wel een Bbz-uitkering, en een wettelijk verbod om medewerking te verlenen aan een schuldregeling indien de vordering is ontstaan door het niet of niet behoorlijk nakomen van de inlichtingenplicht.

De verplichting tot terugvordering geldt alleen voor vorderingen die zijn ontstaan na inwerkingtreding van de Wet aanscherping (1). Dat geldt ook voor de hierboven onder a. en b. genoemde verplichtingen. Is het besluit tot terugvordering voor 1 januari 2013 afgegeven dan is de invordering als gevolg van schending van de inlichtingenplicht, een andere bevoegdheid.

Artikelsgewijze toelichting

HOOFDSTUK 1 ALGEMEEN

Artikel 1 Begripsbepalingen

In dit artikel wordt kort uitleg gegeven over:

de afkortingen en begrippen van de wetten waarop de bevoegdheid van het college is gebaseerd;

een definitie van een aantal begrippen;

wie uitvoering geeft aan deze beleidsregel.

Artikel 2 Algemene bepaling met betrekking tot de bevoegdheid tot opschorting, herziening, intrekking, terugvordering, verrekening, brutering, verhaal en het vestigen vaneenzekerheidsrecht

Artikel 2 bevat de hoofdregel in welke gevallen het college de bevoegdheid heeft beleidskeuzes te maken, alsmede de artikelen waarop deze bevoegdheid is gebaseerd. De wijze waarop van deze bevoegdheden gebruik wordt gemaakt wordt verder uitgewerkt in de hoofdstukken 2, 3, 4 en 5.

Artikel 3 Uitzonderingen voortvloeiende uit de jurisprudentie

In artikel 3 staan vervolgens de algemene – binnen de jurisprudentie geformuleerde – uitzonderingen op de in artikel 2 genoemde hoofdregel beschreven. Het gaat hier om situaties waarvan binnen de jurisprudentie is komen vast te staan dat het college, ongeacht de bevoegdheid tot terugvordering, van brutering of verhaal dient af te zien van haar vaste gedragslijn. Het college heeft in deze situaties niet de vrijheid om van de in de jurisprudentie benoemde uitzonderingen af te wijken. Het gaat meer specifiek om:

De zesmaanden -jurisprudentie

De zesmaanden-jurisprudentie komt er kortheidshalve op neer dat de gemeente binnen zes maanden nadat zij een signaal heeft ontvangen over dient te gaan tot aanpassing van het recht op uitkering. Een signaal kan daarbij worden gedefinieerd als alle relevante informatie over de uitkeringsgerechtigde waaruit kan worden afgeleid dat sprake is van een dusdanige fout, dat het college op grond daarvan actie had moeten ondernemen. Vindt geen aanpassing van het recht op uitkering plaats binnen de genoemde termijn van zes maanden, dan dient het college van terugvordering af te zien voor het deel dat na deze zes maanden nog teveel aan uitkering is verstrekt.

Afzien van brutering

In een dergelijk geval dient de terugvordering ook beperkt te blijven tot het netto te veel verstrekte deel van de uitkering als de gemeente pas in het volgend kalenderjaar deze terugvordering gaat toepassen. Het ontstaan van de vordering is immers niet aan belanghebbende te verwijten en het is belanghebbende evenmin te verwijten dat niet is afgelost in het jaar waarop de vordering betrekking heeft.

De jurisprudentie stelt overigens uitdrukkelijk dat deze beperking van terugvordering, zowel in periode als in hoogte, niet aan de orde is indien de vordering is ontstaan door verwijtbare schending van de inlichtingenplicht.

Ook tegen een door het college opgelegde verhaalsbijdrage is geen bezwaar en beroep mogelijk en kan belanghebbende slechts verweer voeren indien door het college een verzoekschrift bij de rechtbank is ingediend om de verhaalsbijdrage rechtens vast te stellen.

In deze situaties is belanghebbende afhankelijk van een door het college te ondernemen actie. In lijn met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur op grond van de Awb mag belanghebbende verwachten dat het college daarbij voortvarend te werk gaat. Hoewel niet alle rechtbanken hierin gelijk handelen, geldt in het algemeen dat een dergelijk verzoekschrift wordt aangepast, c.q. dat de vordering wordt verlaagd conform de zesmaanden-jurisprudentie. Ter bescherming van belanghebbende is dan ook besloten dat deze termijn ook voor verhaal geldt vanaf het moment dat belanghebbende ondubbelzinnig heeft laten blijken niet tot betaling over te gaan.

Beperkte overschrijding van de vermogensgrens gedurende langere tijd

Indien belanghebbende niet heeft gemeld dat hij over een vermogen beschikt dat in beperkte mate de vermogensgrens overschrijdt is het college in wezen gerechtigd de bijstand over de gehele periode van de overschrijding in te trekken. Vaste jurisprudentie is echter dat in deze situatie de terugvordering dient te worden beperkt tot het bedrag dat niet zou zijn verstrekt indien belanghebbende de beperkte overschrijding van de vermogensgrens wel tijdig zou hebben gemeld

HOOFDSTUK 2 GEHEEL OF GEDEELTELIJK AFZIEN VAN (VERDERE) TERUGVORDERING

In hoofdstuk 2 wordt nader uitgewerkt onder welke omstandigheden het college geheel of gedeeltelijk afziet van terugvordering.

Artikel 4 Afzien van (verdere) terugvordering

Het eerste lid van dit artikel ziet zowel op fraude- als op niet-fraudevorderingen. In de Memorie van Toelichting wordt voor uitleg van het begrip “dringende redenen” expliciet verwezen naar de toelichting hierover bij artikel 60b, Participatiewet (verrekening bestuurlijke boete bij recidive). Dit houdt in dat slechts afgezien wordt van (verdere) terugvordering indien er voor de in het gezin aanwezige minderjarige kinderen volstrekt onvermijdbare onaanvaardbare consequenties door de terugvordering optreden. Het moet dan gaan om bijzondere en uitzonderlijke situaties. Het ontbreken van voldoende financiële middelen is geen reden om af te zien van terugvordering. Op de terugvordering is de bescherming van de beslagvrije voet van toepassing of – in het geval van verrekening van de recidiveboete – de bescherming van de “Beleidsregels Bestuurlijke boete” die het college hierover heeft vastgesteld. Het begrip “dringende redenen" op grond van artikel 60b, Participatiewet is dus scherper geformuleerd dan bij artikel 16, Participatiewet. In principe dienen ook alle niet fraudevorderingen volledig te worden terugbetaald en wordt niet afgezien van (verdere) terugvordering als het slechts om een gering bedrag gaat (het zogenaamde kruimelbedrag). Er zijn echter situaties denkbaar dat terugvordering met dusdanige hoge kosten gepaard gaat dat (verdere) terugvordering vanuit doelmatigheidsaspecten niet verantwoord is, bv. het voeren van gerechtelijke procedures of het inzetten van deurwaarders in het buitenland (lid 2).

In het derde lid wordt aangegeven dat het college gebruik maakt van de nu in artikel 43, derde lid, Bbz 2004 gegeven bevoegdheid om een resterend deel van een lening in de daar geschetste situatie bij een niet verwijtbare beëindiging van het bedrijf of zelfstandig beroep renteloos te maken van de vanaf de datum van beëindiging van het bedrijf of zelfstandig beroep.

Of er sprake is van een niet-verwijtbare beëindiging wordt individueel beoordeeld. Er is in ieder geval sprake van verwijtbare bedrijfsbeëindiging als er sprake is van:

• -

  bestuursaansprakelijkheid,

• -

  privébestedingen die niet in lijn liggen met de inkomsten en een inkomen op bijstandsniveau,

• -

  en er geen sprake is van bijzondere omstandigheden die dit rechtvaardigen.

In het vierde lid staat een uitzondering op het uitgangspunt gebruik te maken van de bevoegdheid tot terugvordering. Dit betreft de (alleenstaande) ouderkorting. Deze wordt bij uitzondering niet teruggevorderd. Deze ouderenkorting is een heffingskorting Inkomstenbelasting die tot doel heeft om de koopkracht van ouderen (zij die recht hebben op AOW) te verbeteren dan wel het verlies in koopkracht wat te beperken. Het recht bestaat tegelijk met het ontstaansrecht op AOW en wordt uiteindelijk door de Belastingdienst over het hele kalenderjaar toegekend. Deze korting geldt hierdoor dus feitelijk ook gedurende de bijstandsverlening voorafgaand aan de AOW-uitkering. Gezien het doel van de wetgever met deze ouderenkorting, de achteraf middels Belastingaangifte te verkrijgen heffingskorting en de onwenselijkheid om bij veel uitkeringsbeëindigingen in geval van het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd een vordering op te boeken, wordt van terugvordering van de (alleenstaande) ouderenkorting afgezien.

Artikel 5 Afzien van (verdere) terugvordering na het voldoen aan de betalingsverplichting naar draagkracht

Artikel 5 bepaalt de voorwaarden waaronder afgezien wordt van (verdere) terugvordering indien belanghebbende een bepaalde periode aan de aflossingsverplichting heeft voldaan. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen de aflossing van bijzondere bijstand (leenbijstand) voor inrichtingskosten, niet-fraude vorderingen en fraudevorderingen, ingedeeld naar de mate van verwijtbaarheid, wat betreft de duur van de aflossingsperiode. In lid 1 staat dat kwijtschelding van leenbijstand wordt verleend als is voldaan aan de opgelegde aflossingsverplichting. Voor de specifieke aflossingsregels voor leenbijstand wordt verwezen naar de beleidsregel bijzondere bijstand.

In het kader van de financiële verantwoordelijkheid van het college is de bevoegdheid om in beide gevallen af te zien van (verdere) terugvordering indien belanghebbende aanbiedt in één keer een bedrag af te lossen, overeenkomend met ten minste vijftig procent van de restsom, niet overgenomen. De bepalingen van artikel 5 zijn bedoeld om het “leed” te verzachten dat geacht wordt aanwezig te zijn als belanghebbende gedurende meerdere jaren rond moet komen van een minimuminkomen dat door de aflossingsverplichting beperkt wordt. Het is niet alleen erg onaannemelijk dat belanghebbenden in staat zijn in één keer vijftig procent van een vordering te betalen, ook moet voorkomen worden dat hiervoor dubieuze gelden worden gebruikt of schulden worden aangegaan. Indien meerdere terugvorderingen ten laste komen van belanghebbende wordt per vordering beoordeeld of aan de voorwaarden is voldaan, niet per debiteur.

In het vierde lid is opgenomen dat er van terugvordering van de (aanvullende) ouderkorting van de Belastingdienst wordt afgezien. Feitelijk kan deze (aanvullende) ouderenkorting tot een middel van de bijstand kan worden gerekend. Gezien de specifieke doelgroep, nl. de pensioengerechtigden, die pas na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd met terugwerkende kracht voor het gehele kalenderjaar recht krijgen op deze korting wordt van terugvordering afgezien. Je wilt hen na beëindigen van de uitkering niet alsnog met een bijstandsschuld opzadelen.

Artike 6 Uitzonderingen

In artikel 6 zijn de uitzonderingen opgenomen in welke situaties een vordering altijd volledig dient te worden afgelost.

Artikel 7 Afzien van (verdere) terug vordering bij schulden

Wettelijk is bepaald dat geen medewerking aan de totstandkoming van een schuldregeling kan worden verleend indien het een na 1 januari 2013 ontstane fraudevordering die is ontstaan door het opzettelijk of door grove schuld niet of niet behoorlijk nakomen door de belanghebbende van de verplichting bedoeld in artikel 17, eerste lid, of de verplichtingen, bedoeld in artikel 30c, tweede en derde lid, van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen,of de daarmee samenhangende bestuurlijke boete. Zie artikel 60c.

In zijn algemeenheid gaat het om de situaties dat belanghebbende in een schuldsituatie terecht is gekomen, waarbij: van de schuldenaar in alle redelijkheid en billijkheid niet gevergd kan worden dat hij de schuld (volledig) voldoet: dan wel een schuldregeling niet tot stand zal komen indien het college bij de aanwezigheid van meerdere schuldeisers vasthoudt aan de eigen vordering(en), echter op voorwaarde dat de vordering van het college naar evenredigheid zal worden voldaan.

Om er zeker van de zijn dat de schuldregeling daadwerkelijk tot stand komt wordt hieraan de eis gesteld dat het schuldhulpverleningstraject tot stand gekomen moet zijn volgens de gedragscodes van de NVVK (de brancheorganisatie op het gebied van schuldhulpverlening en sociaal bankieren), dat wil zeggen gemeentelijke schuldhulpverlening of het wettelijk schuldsaneringtraject (WSNP). 

HOOFDSTUK 3 INVORDERING

De Participatiewet kent slechts een aantal bepalingen over invordering (verrekening, executoriale titel dwangbevel en vereenvoudigd derdenbeslag). Op de invordering zijn de bepalingen van de Awb van kracht, zoals die zijn opgenomen in titel 4.4. De bevoegdheden die het college op grond hiervan heeft zijn nader uitgewerkt in dit hoofdstuk. De executiegeschillen zijn geregeld in het Wetboek Rv.

Artikel 8 De betalingsverplichting

In dit artikel wordt aangegeven dat het besluit tot invordering tegelijkertijd genomen wordt met het besluit tot terugvordering. Dit heeft als voordeel dat belanghebbende meteen een betalingsregeling kan treffen en dat bij uitkeringsgerechtigden meteen tot verrekening kan worden overgegaan. Met het besluit tot invordering wordt een formulier meegezonden waarmee de belanghebbende een verzoek tot een betalingsregeling kan indienen.

Artikel 9 Verrekening

Het college heeft bepaald direct tot verrekening over te gaan en niet te wachten totdat het besluit tot invordering in kracht van gewijsde is getreden (6 weken na afgifte, in beginsel ook het einde van de betalingstermijn). Dit heeft als voordeel dat een eventueel beslag op de uitkering door derden wordt voorkomen of opgeschort omdat verrekening voorrang heeft op beslag. Indien belanghebbende de aan de als leenbijstand verbonden verplichtingen niet langer nakomt, wordt de geldlening omgezet in een terugvordering en zijn het eerste en tweede lid van overeenkomstige toepassing, dat wil zeggen dat niet langer schriftelijke toestemming van belanghebbende is vereist voor verrekening, zoals die bij het vaststellen van de aflossingscapaciteit bij aanvang van de leenbijstand op grond van het Abw wel is vereist. Overigens is het zo dat voor het bepalen van de aflossingscapaciteit bij aanvang van de leenbijstand dezelfde criteria gelden als voor het bepalen van de aflossingscapaciteit bij terugvordering, tenzij in de desbetreffende beleidsregel anders is bepaald.

Op grond van een vastgestelde verordening in het kader van de Wet inburgering 2021 wordt een opgelegde bestuurlijke boete in het kader van de Wet inburgering 2021 verrekend met de uitkering in het kader van de Participatiewet.Het streven is medio 2023 een dergelijke verordening inclusief deze bepaling in werking te laten treden. De mogelijkheid wordt vooruitlopend al in deze beleidsregel opgenomen.

Artikel 10 Betalingsregeling/ uitstel van betaling

Artikel 4:87 Awb bepaalt de betalingstermijn op 6 weken. Stelt belanghebbende gemotiveerd dat niet kan worden voldaan aan betaling ineens binnen die zes weken dan kan uitstel worden verleend van die betaling ineens. Met andere woorden, er wordt dan een betalingsregeling getroffen met belanghebbende die per beschikking aan belanghebbende wordt medegedeeld. Hieraan kunnen voorwaarden worden verbonden, die in dit artikel nader zijn uitgewerkt.

Bij het bepalen van de aflossingscapaciteit worden de vermogensgrenzen, zoals die voor vrijlating gelden in de Participatiewet, gehanteerd met uitzondering van de fraudevorderingen en de boeten. In dat geval geldt het volledige beschikbare vermogen als aflossingscapaciteit (derde lid). Onder vermogen wordt bedoeld gelden en eenvoudig te gelde te maken (niet noodzakelijke) bezittingen zoals een auto, scooter, motorfiets, boot, caravan, kostbaarheden. Belanghebbende is verplicht het college ervan op de hoogte te stellen als zich in zijn financiële of maatschappelijke situatie een wijziging heeft voorgedaan, die de aflossingscapaciteit met meer dan € 50,- verhoogt.

Artikel 11 Vaststelling van de hoogte van de maandelijkse aflossingscapaciteit bij belanghebbenden met een bijstandsuitkering

Dit artikel bepaalt dat de hoogte van de aflossingscapaciteit wordt gelijk gesteld met 5% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm inclusief vakantietoeslag.

Artikel 12 Vaststelling van de duur en de hoogte van de maandelijkse aflossingscapaciteit bij uitstroom uit de bijstand en bij niet-uitkeringsgerechtigden

Indien er sprake is van beëindiging van de uitkering dan wordt de aflossingscapaciteit nog gedurende twaalf maanden gehandhaafd op het eerder vastgestelde aflossingsbedrag in de uitkering. Dit om de debiteur enige ademruimte te gunnen voor ontstane kosten als gevolg van de gewijzigde omstandigheden waardoor de uitkering is beëindigd, zoals bijvoorbeeld representatiekosten bij werkaanvaarding of verhuiskosten bij samenwoning. Na afloop van die periode wordt de aflossingscapaciteit opnieuw vastgesteld op basis van de individuele draagkracht. Indien bij aanvang van de terugbetalingsverplichting een inkomen wordt ontvangen boven de bijstandsnorm wordt vanaf het moment van invordering de aflossingscapaciteit individueel naar draagkracht bepaald, rekening houdend met het bepaalde in artikel 11 en artikel 13.

Artikel 13 Tussentijdse beoordeling van een lopende betalingsverplichting door burgemeester en wethouders

Dit artikel bepaalt in welke situaties een heronderzoek naar de hoogte van de aflossingscapaciteit wordt ingesteld, indien belanghebbende de betalingsverplichting correct nakomt. In principe vindt een dergelijk onderzoek plaats aan de hand van voorzienbare wijzigingen in de situatie van belanghebbende of op grond van de verplichting dat belanghebbende significante wijzigingen dient door te geven die van invloed zijn op de betalingsverplichting (signaal gestuurde heronderzoeken). Te denken valt b.v. aan het afgelost zijn van een schuld waarmee bij het bepalen van de aflossingscapaciteit rekening is gehouden, wijziging van de woonlasten e.d.

Voor zover geen signalen voorzienbaar zijn wordt slechts periodiek een heronderzoek verricht indien uit dossieronderzoek blijkt dat zich in de situatie van belanghebbende significante wijzigingen hebben voorgedaan, die van invloed zouden kunnen zijn op de hoogte van de betalingsregeling (gezinssamenstelling, woonsituatie of een forse inkomensverbetering). Een geringe inkomenswijziging is op zich alleen geen reden om de aflossingscapaciteit te wijzigen. Om doelmatigheidsredenen wordt bij een geringe wijziging van de aflossingscapaciteit afgezien van aanpassing (bij verhoging indien de stijging van de aflossingscapaciteit minder dan € 50,- bedraagt, bij verlaging indien de verlaging minder dan € 25,- bedraagt).

Heronderzoeken zijn arbeidsintensief en blijken in de praktijk maar in beperkte mate te leiden tot gewijzigde vaststelling van de betalingsverplichting. Daarom is het uitgangspunt dat een dergelijk onderzoek slechts eenmaal per zestig maanden plaats vindt.

Wanneer van iemand geen woon-of verblijfadres bekend is of iemand heeft geen financiële draagkracht kan er geen betalingsverplichting worden opgelegd. Elke 12 maanden zal er opnieuw worden onderzocht of er wijzigingen in de situatie van de debiteur zijn, waardoor er wel een betalingsverplichting kan worden opgelegd.

Ook voor debiteuren met een vordering op grond van de Bbz 2004 gelden deze regels.

Genoemde regels voor hercontrole debiteuren Bbz 2004 staan specifiek opgenomen in de Beleidsregel (her)onderzoek en verificatie Participatiewet, IOAW, IOAZ, Wet inburgering 2021 en Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 Goeree-Overflakkee. Voor de overige debiteuren is dit niet het geval en wordt verwezen naar deze beleidsregel. Met een toekomstige wijziging van de voornoemde Beleidsregel (her)onderzoek en verificatie Participatiewet, IOAW, IOAZ, Wet inburgering 2021 en Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 Goeree-Overflakkee zal ook voor heronderzoeken debiteuren Bbz 2004 een verwijzing naar deze verordening worden gemaakt, zodat alles met betrekking tot debiteuren centraal in één beleidsregel is opgenomen.

Artikel 14 Verzoek tot wijziging van een betalingsverplichting door belanghebbende

Dit artikel regelt hoe een wijzing van de betalingsverplichting aan burgemeester en wethouders kan worden ingediend. Op zo’n verzoek wordt binnen 8 weken beslist. Het indienen van een dergelijk verzoek ontslaat iemand niet van zijn betalingsverplichting. Tot de datum van het besluit wordt de betalingsverplichting ongewijzigd gehandhaafd.

Artikel 15 Betalingsvolgorde

Artikel 4:92, tweede lid, Awb bepaalt dat de debiteur bij de betaling kan aangeven voor welke vordering de aflossing is bedoeld. Voor zover belanghebbende dit niet doet wordt de betaling allereerst aangewend ter betaling van een (recidive)boete, waarbij eerst de recidiveboete wordt afgelost. De achtergrond hiervan is dat de (recidive)boete geen preferente status bij beslaglegging heeft, de terugvordering wel.

In het derde lid is geregeld dat de betaling eerst wordt aangewend voor aflossing van een vordering op netto basis, omdat die vordering betrekking heeft op het lopende kalenderjaar. Hiermee wordt brutering van de vordering zoveel mogelijk voorkomen. Per januari van het volgend kalenderjaar wordt dan – indien er sprake is van een (recidive)boete – de aflossingsvolgorde alsnog gewijzigd en wordt betaling eerst toegerekend aan de (recidive)boete. 

Artikel 16 Niet of niet meer voldoen aan de betalingsverplichtingen

In dit artikel wordt bepaald dat het college gebruik maakt van de wettelijke bevoegdheden tot incasso, indien belanghebbende de betalingsverplichtingen niet (meer) nakomt. Indien mogelijk wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheden tot verrekening of vereenvoudigd derdenbeslag. Zo niet, dan volgt beslaglegging door inschakeling van een deurwaarder.

Op grond van efficiencyoverwegingen wordt in principe afgezien van het voor executie inschakelen van een deurwaarder bij vorderingen met een restsom lager dan € 50,-. Dit geldt niet indien er meerdere vorderingen zijn die tezamen meer belopen dat € 50,-.

Artikel 17 Kosten bij het niet voldoen aan een betalingsverplichting

In dit artikel wordt bepaald dat het college indien belanghebbende de betalingsverplichtingen niet (meer) nakomt beslag legt door inschakeling van een deurwaarder. In dat geval worden alle deurwaarderskosten in verband met de invordering in rekening gebracht bij de belanghebbende.

HOOFDSTUK 4 VERHAAL VAN BIJSTAND

Dit hoofdstuk bepaalt dat het college alleen gebruik maakt van verhaal van kosten van bijstand ingeval van schenking, erfenis of verstrekken aanvullende bijzondere bijstand voor levensonderhoud aan meerderjarige jongeren.

Artikel 18 In acht te nemen maatstaven

Dit artikel bepaalt op welke wijze het college gebruik maakt van de bevoegdheid die zij op grond van paragraaf 6.5 van de Participatiewet heeft.

In het eerste lid wordt bepaald dat de bepalingen die gelden voor terugvordering en invordering eveneens gelden voor vorderingen in het kader van verhaal van bijstand, tenzij anders is bepaald middels hoofdstuk 4 van deze beleidsregels.

Het tweede lid bepaalt dat alleen wordt verhaalt ingeval van schenking, nalatenschap of als aanvullende bijzondere bijstand wordt verstrekt aan meerderjarige jongeren.

Artikel 19 Ingangsdatum verhaal

Dit artikel is vervallen.

Artikel 20 Verhalen van een rechterlijke uitspraak

Dit artikel is vervallen.

Artikel 21 Verhaal in rechte

Dit artikel is vervallen.

HOOFDSTUK 5 KREDIETHYPOTHEEK EN PANDRECHT

In dit hoofdstuk is de bevoegdheid van het college opgenomen om te komen tot zekerheidsstelling wanneer de uitkering wordt verstrekt in de vorm van een geldlening omdat er sprake is van een door belanghebbende zelf bewoonde eigen woning. Deze bepalingen zijn grotendeels overgenomen uit het vervallen Besluit Krediethypotheek, zoals dat gold onder de Abw. Op grond van artikel 3, zesde lid, Participatiewet geldt deze bevoegdheid eveneens voor de eigen woonwagen of woonschip.

Benadrukt moet worden dat bijstandsverlening (dus ook niet in de vorm van een krediethypotheek) in het geheel niet aan de orde is als een reguliere kredietverstrekker (bank of verzekeringsmaatschappij) onder normale voorwaarden bereid is om aanvullend krediet te verstrekken waaruit betrokkene zowel in het levensonderhoud kan voorzien, als in de verdere rente- en (eventuele) aflossingsverplichtingen. Bij de aanvraag dient dit aspect nadrukkelijk aan de orde te komen.

Artikel 22 Recht op bijstand in de vorm van een geldlening

Een woning is een registergoed waarop een hypotheek kan worden gevestigd. Woonwagens en woonschepen zijn niet-registergoederen waarop geen hypotheek gevestigd kan worden. Een pandovereenkomst biedt dan voldoende mogelijkheden tot zekerheid voor een te verstrekken lening (tweede lid). Een één maal gevestigde krediethypotheek kan niet worden gewijzigd als uit een hertaxatie blijkt dat de overwaarde in het pand is gestegen. Wel kan in een later stadium tijdens de bijstandsverlening alsnog een krediethypotheek worden gevestigd als daartoe niet eerder is overgegaan.

Het derde lid bepaalt dat de bijkomende kosten eveneens deel uit kunnen maken van de geldlening. Indien een belanghebbende de aan de geldlening verbonden verplichtingen niet nakomt is de lening terstond opeisbaar en zijn de bepalingen uit hoofdstuk 2 en 3 met betrekking tot terugvordering en invordering onverkort van toepassing voor zover in dit hoofdstuk niet anders is bepaald (vierde lid).

Artikel 23 Waardebepaling

Dit artikel bepaalt de wijze waarop de waarde wordt vastgesteld. Voor het vestigen van een pandrecht is het in principe mogelijk een onderhandse akte op te stellen. Gezien de financiële belangen dient hiervoor echter een akte bij de notaris te worden opgemaakt.

Artikel 24 Aflossing eerste tien jaar

Dit artikel regelt de aflossing gedurende de eerste tien jaar nadat de bijstandsverlening is beëindigd. In principe dient een lening in tien jaar te worden afgelost. Per maand is dit 1/120 deel van de hoofdsom. Wanneer het inkomen te laag is kan met een lager bedrag worden volstaan. Het aflossingsbedrag is het verschil tussen het werkelijke netto inkomen verminderd met de in het zesde lid genoemde kosten en de van toepassing zijnde bijstandsnorm.

In het vijfde lid is aangegeven dat wanneer de omstandigheden daartoe aanleiding geven het maandbedrag van de aflossing, zo nodig tussentijds, lager dan wel hoger kan worden vastgesteld. Onder lager kan in dit verband ook begrepen worden nihil.

Artikel 25 Aflossing na tien jaar

Dit artikel regelt de aflossing na de eerste tien jaar nadat de bijstandsverlening is beëindigd en de wijze van betaling van de verschuldigde rente.

Artikel 26 Voorwaarden

Dit artikel bepaalt dat de voorwaarden waaronder de geldlening moet worden afbetaald in de hypotheekakte of de akte van pandrecht moeten zijn opgenomen.

Artikel 27 Verkoop woning

In dit artikel zijn de voorwaarden opgenomen waaronder de lening moet worden afgelost bij verkoop en overlijden.

Artikel 28 Hernieuwde bijstandsverlening

Wanneer binnen twee jaar na beëindiging van de bijstandsuitkering opnieuw een beroep wordt gedaan op bijstand, behoeft niet opnieuw een krediethypotheek of pandrecht gevestigd te worden, maar vindt bijstandsverlening plaats onder de oude krediethypotheek of het oude pandrecht.

Artikel 29 Medewerkingsplicht

Indien is geconstateerd dat belanghebbende over vermogen beschikt in de vorm van een overwaarde in de woning, woonwagen of woonschip, is bijstandsverlening uitsluitend mogelijk in de vorm van een lening waaraan een hypotheekrecht of pandrecht is gekoppeld. Werkt belanghebbende daaraan niet of onvolledig mee, dan dient de aanvraag te worden afgewezen.

HOOFDSTUK 6 OVERIGE BEPALINGEN

Artikel 30 Overeenkomstige toepassing overige vorderingen

Het college voert naast de Participatiewet en de IOAW/IOAZ ook andere regelingen uit waarin terug- en invordering is bepaald. Voor zover deze wetten en regelingen geen andersluidende verplichtingen kennen zijn deze beleidsregels van overeenkomstige toepassing.

Artikel 31 Intrekken oude regeling

Naar vaste jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep dienen, indien bij verandering van wetgeving geen specifieke bepalingen van overgangsrecht zijn gegeven, de rechten en verplichtingen van een belanghebbende in beginsel te worden beoordeeld naar de wetgeving zoals die van kracht was op de datum of gedurende het tijdvak waarop de rechten en verplichtingen betrekking hebben. In de Wet Aanscherping Handhaving en Sanctiebeleid SZW-wetgeving is geen sprake van overgangsrecht, zodat de “Beleidsregels terug- en invordering en verhaal en krediethypotheek” gelden voor alle vorderingen die zijn ontstaan na de dag van bekendmaking. Voor alle vorderingen die voor die datum zijn ontstaan gelden nog de destijds geldende beleidsregels.