Besluit van het dagelijks bestuur van Waterschap Drents Overijsselse Delta houdende beleidsregels ter bescherming van waterkeringen, watergangen en bijbehorende kunstwerken Beleidsregels bij de Keur Waterschap Drents Overijsselse Delta

1.1.1. Definitie

 

Volgens de Algemene wet bestuursrecht wordt onder ‘beleidsregel’ verstaan: “een bij besluit vastgestelde algemene regel, niet zijnde een algemeen verbindend voorschrift, omtrent de afweging van belangen, de vaststelling van feiten of de uitleg van wettelijke voorschriften bij het gebruik van een bevoegdheid van een bestuursorgaan.” Beleidsregels geven dus aan hoe het bestuursorgaan van een bepaalde bevoegdheid, in dit geval de bevoegdheid tot vergunningverlening, gebruik maakt. De regel fungeert als een richtlijn van het bestuur voor derden. De beleidsregels moeten worden gepubliceerd. Het waterschap mag in bijzondere gevallen en gemotiveerd afwijken van de beleidsregels.

 

1.1.2. Doel

 

Het doel van de beleidsregels is het bieden van transparantie aan derden in het proces van vergunningverlening. Indieners van een vergunningaanvraag wordt door middel van de beleidsregels duidelijk gemaakt welk afwegingsmechanisme en welke criteria het waterschap hanteert bij vergunningverlening en, als een vergunning in beginsel verleend kan worden, welke voorschriften daar dan voor gelden.

 

1.1.3. Gebruik

 

Er zijn beleidsregels voor:

• 2.

  Algemeen toetskader voor waterkeringen

• 3.

  Beplanting op en nabij waterkeringen

• 4.

  Bouwwerken in en nabij waterkeringen

• 5.

  Kabels en leidingen in en nabij waterkeringen

• 6.

  Ophogingen en afgravingen in en nabij waterkeringen

• 7.

  Wegen op en nabij waterkeringen

• 8.

  Bruggen over oppervlaktewaterlichamen

• 9.

  Dam met duiker in oppervlaktewaterlichaam

• 10.

  Lange duikers in oppervlaktewaterlichaam

• 11.

  Dempen en (ver)graven van oppervlaktewaterlichamen

• 12.

  Natuurvriendelijke oevers

• 13.

  Objecten en bouwwerken bij oppervlaktewaterlichamen

• 14.

  Oeverbeschermende voorzieningen bij oppervlaktewaterlichamen

• 15.

  Peilafwijkingen in een oppervlaktewaterlichaam

• 16.

  Steigers, vlonders en overhangende bouwwerken bij oppervlaktewaterlichamen

• 17.

  Grondwateronttrekkingen en infiltraties

• 18.

  Overijsselse Vecht

 

1.2.1. Zonering bij oppervlaktewaterlichamen

 

Bij zowel primaire als secundaire oppervlaktewaterlichamen wordt ter weerszijden een strook van 5 meter als beschermingszone weergegeven, met dien verstande dat dit niet geldt voor secundaire oppervlaktewaterlichamen in het gebied van het voormalige Waterschap Reest en Wieden. Laatstbedoelde oppervlaktewaterlichamen hebben dus geen beschermingszone.

 

1.2.2. Zonering bij waterkeringen

 

Het waterschap onderscheidt bij primaire en regionale waterkeringen vier typen zones, in onderstaande figuur weergegeven.

• 1.

  Het waterstaatswerk omvat het profiel en een strook van 4 meter aan weerszijden uit de teen. Voor het waterstaatswerk geldt het strengste regime.

• 2.

  Beschermingszone deel A beschermt de directe invloedszone van de waterkering. De beschermingszone deel A varieert in breedte. Voor deel A geldt een milder regime dan voor het waterstaatswerk.

• 3.

  Beschermingszone deel B beschermt de waterkering tegen invloeden van grootschaliger handelingen. De beschermingszone deel B varieert in breedte. De breedte is afhankelijk van de breedte van de beschermingszone A. De begrenzing verandert niet, die blijft 96 meter uit het waterstaatswerk. Voor deel B geldt het mildste regime.

• 4.

  Door middel van het profiel van vrije ruimte reserveert het waterschap ruimte bij de waterkering voor toekomstige versterkingen. In het profiel van vrije ruimte is het volgens de Keur verboden om zonder vergunning werken te plaatsen, bijvoorbeeld een woning, en infrastructuur.

In een specifiek geval kan de aanvrager, op basis van uit te voeren grondmechanisch onderzoek, zelf een profiel van vrije ruimte voor de lokale situatie laten berekenen door een daartoe gespecialiseerd bureau. Uitgangspunt hierbij is in ieder geval dat de uitbreidbaarheid van de waterkering voor een periode van ten minste 100 jaar gegarandeerd moet worden. Het berekende, specifieke, profiel van vrije ruimte behoeft de goedkeuring van het waterschap.

 

N.B.:

• -

  Wanneer in deze beleidsregels wordt gesproken over deel A van de beschermingszone, wordt daarmee ook bedoeld de beschermingszone zoals aangegeven in de legger van waterkeringen in het gebied van voormalig Waterschap Reest en Wieden.

• -

  Wanneer in deze beleidsregels wordt gesproken over deel B van de beschermingszone, wordt daarmee ook bedoeld de buitenbeschermingszone zoals aangegeven in de legger van waterkeringen voor het gebied van voormalig Waterschap Reest en Wieden.

 

Zolang voor overige waterkeringen de beschermingszone niet in de legger van waterkeringen is opgenomen en daarbij is opgedeeld in deel A en deel B, wordt voor de toepassing van deze beleidregels bij overige waterkeringen onder deel A en deel B van de beschermingszone verstaan:

• -

  deel A: de strook aansluitend aan de overige waterkering, die zich uitstrekt tot 20 meter uit de teen;

• -

  deel B: de strook aansluitend aan beschermingszone deel A, die zich uitstrekt tot 100 meter uit de teen.

 

In onderstaande figuur is een schematisch overzicht gegeven van de verschillende zones die in de legger opgenomen zijn.

 

De legger is online te raadplegen op https://www.wdodelta.nl/over-ons/beleid-regelgeving/legger/. De precieze beschrijving van de verbodsbepalingen die voor de verschillende zones gelden, vindt u in artikel 3.1. van de Keur. U kunt de Keur raadplegen via https://www.wdodelta.nl/over-ons/beleid-regelgeving/keur/.

 

 

1.4.1. Algemene regels

 

Er kunnen algemene regels van toepassing zijn. Zie de Algemene regels bij de Keur Waterschap Drents Overijsselse Delta.

Het is noodzakelijk te kijken of voor een bepaalde handelingen niet verschillende algemene regels van toepassing zijn: op het gebied van grondwater, oppervlaktewaterlichamen en/of waterkeringen.

 

1.4.2. Zowel vergunningplichtig als meldingsplichtig

 

Wanneer sprake is van een werk waarbij zowel vergunningplichtige activiteiten (op grond van de Keur) als meldingplichtige activiteiten (op grond van de Algemene regels bij de Keur Waterschap Drents Overijsselse Delta) worden uitgevoerd, moet voor alle activiteiten gezamenlijk een vergunningaanvraag worden ingediend.

 

2.1 Stroomschema

 

Om te bepalen of voor activiteiten die niet gebonden zijn aan de waterkering, met bijbehorende beschermingszone en het profiel van vrije ruimte, vergunning verleend kan worden moet onderstaand stroomschema doorlopen worden.

 

2.1.1. Toelichting bij stroomschema

 

De aanvrager van de watervergunning of de initiatiefnemer moet motiveren waarom naar zijn mening sprake is van een groot openbaar belang. Dit belang moet naar aard en gewicht voldoende zwaarwegend zijn om verlening van een watervergunning te kunnen rechtvaardigen.

Wettelijke verplichtingen worden ook gezien als groot openbaar belang.

 

Bestaande grondgebonden bedrijven zijn nauw verbonden met de omgeving rond de waterkering. De omvang van deze bedrijven is doorgaans zodanig gering, dat deze nooit kunnen voldoen aan de vereiste van groot openbaar belang. Niettemin is het om uiteenlopende redenen van ruimtelijk belang (economisch, landschappelijk, cultuurhistorisch, ecologisch) redelijk om bestaande, grondgebonden bedrijven ontwikkelingsruimte te bieden. Tenminste, wanneer daar aantoonbaar zwaarwegende bedrijfseconomische overwegingen aan ten grondslag liggen. En de nodige uitbreiding niet redelijkerwijs buiten de verbodszones kan worden gerealiseerd.

 

Voor een toelichting op verbouw van bestaande bebouwing of vervanging van bestaande bebouwing door nieuwbouw zie de Beleidsregel bouwwerken in en nabij waterkeringen.

 

De kans op het falen van de waterkering is het grootst op het moment dat de waterkering het zwaarst belast wordt. Deze belasting treedt op bij hoge waterstanden en sterke wind. In de periode van 15 oktober tot 15 april (het stormseizoen) is er een grotere kans op het optreden van hoog water in combinatie met sterke wind. Naar gelang de aard van de werkzaamheden wordt in een vergunning een voorschrift worden opgenomen dit niet in deze periode uit te voeren.

 

3.1.1. Algemeen

 

Beplanting op een waterkering heeft een negatieve invloed op de grasmat en stabiliteit en daarmee de waterkerende functie van de waterkering. De aanwezigheid van beplanting binnen het waterstaatswerk en een deel van de beschermingszone is ongewenst.

 

3.1.2. Functioneren waterkering

 

De aanwezigheid van beplanting op en nabij de waterkering heeft negatieve effecten op erosiebestendigheid van de grasbekleding en door zijn wortelstelsel een negatief effect op piping. Daarnaast kan het omwaaien van een boom leiden tot een ontgrondingskuil, met mogelijk negatieve gevolgen voor de stabiliteit, piping of de bekleding. Omwaaien beperkt zich over het algemeen tot bomen die groter zijn dan 5 meter.

 

3.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen.

Op grond van artikel 3.1, vierde lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur in het profiel van vrije ruimte werken te plaatsen, te wijzigen of te behouden.

 

3.2.2. Begripsbepaling

 

Bij beplanting wordt onderscheid gemaakt in:

• a.

  bomen en planten die hoger kunnen worden dan 5 meter;

• b.

  bomen en planten die niet hoger kunnen worden dan 5 meter (zoals struiken of laagstam fruitbomen).

 

3.2.3. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Naast deze beleidsregel is de Algemene regel Beplanting, klein object, hek, schutting en wegmeubilair bij waterkeringen van toepassing. In de algemene regel is geregeld wat zonder vergunning mogelijk is.

 

3.3.1. Nieuwe beplanting

 

• 1.

  Het aanbrengen van nieuwe beplanting binnen een waterkering wordt niet toegestaan.

• 2.

  Het aanbrengen van nieuwe beplanting kan onder voorwaarden worden toegestaan:

  • a.

    tot 10 meter uit de teen;

  • b.

    bij verheelde waterkeringen:

    • 1°.

      bomen tot 7 meter uit de buitenkruinlijn;

    • 2°.

      struiken tot 4,5 meter uit de buitenkruinlijn.

 

3.3.2. Bestaande beplanting

 

• 1.

  Voor bestaande beplanting op een waterkering geldt een uitsterfbeleid.

• 2.

  Vervanging van bestaande beplanting op een waterkering wordt niet toegestaan.

 

4.1.1. Functioneren waterkering

 

De waterkering dient zoveel mogelijk vrij te zijn van bouwwerken, omdat niet waterkerende objecten of werkzaamheden nabij een waterkering in beginsel het waterkerend vermogen en beheer van de kering in gevaar kunnen brengen, belemmeren of de kosten van het beheer onevenredig kunnen doen toenemen.

Windturbines, zendmasten, reclamezuilen op masten, e.d. vormen ter plaatse van de waterkering en in de beschermingszone een risico. Dergelijke bouwwerken mogen niet in de waterkering en beschermingszone A worden aangebracht. Bij het aanbrengen van dergelijke bouwwerken in de beschermingszone B mag het aanbrengen, functioneren en falen (bijvoorbeeld omvallen of afbreken) van dergelijke bouwwerken het functioneren van de waterkering niet negatief beïnvloeden. Dit heeft gevolgen voor de afstand ten opzichte van de waterkering waarop dergelijke bouwwerken aanvaardbaar zijn.

 

4.2.1 Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen.

Op grond van artikel 3.1, vierde lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur in het profiel van vrije ruimte werken te plaatsen, te wijzigen of te behouden.

 

4.2.2 Begripsbepaling

 

Onder een bouwwerk wordt verstaan een door menselijk toedoen ontstane of te maken constructie met toebehoren. Dit betreffen niet-waterkerende bouwwerken, zoals gebouwen of kunstwerken.

 

4.2.3 Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op:

• 1.

  nieuw bouwwerk, en

• 2.

  wijziging van het huidige bouwwerk, bijvoorbeeld verbouw of herbouw,

  voor alle waterkeringen, de bijbehorende beschermingszones en profiel van vrije ruimte, die opgenomen zijn in de legger, dan wel zijn vastgelegd op de bij de legger behorende kaart, van het waterschap.

 

Verbouw of herbouw van een bestaand bouwwerk buiten het bestaande bouwoppervlak wordt beschouwd als nieuwbouw.

 

4.2.4 Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Naast deze beleidsregel is de Algemene regel (Ver)bouwen van een gebouw van toepassing. In de algemene regel is geregeld wat er zonder vergunning mogelijk is.

 

4.3.1 Algemeen

 

• 1.

  Er wordt aangetoond dat bouwwerken het waterkerende vermogen van de waterkering, nu en in de toekomst, niet in gevaar brengen. De aspecten die daarbij worden beoordeeld zijn macrostabiliteit, microstabiliteit, erosiebestendigheid en piping, e.e.a. afhankelijk van de afstand tussen het bouwwerk en de waterkering.

• 2.

  Bouwwerken belemmeren de mogelijkheid tot inspectie en onderhoud van de waterkering niet.

• 3.

  Bouwwerken leiden niet tot extra kosten leiden voor het beheer van de waterkering.

• 4.

  Bouwwerken worden niet gefundeerd op paalkoppen met een verzwaarde voet.

• 5.

  Bouwwerken zijn niet voorzien van een kruipruimte.

• 6.

  Bouwwerken ter plaatse van de waterkering, beschermingszone deel A en het profiel van vrije ruimte bestaan niet uit windturbines, zendmasten, reclamezuilen op masten, e.d.

 

4.3.2 Specifiek: Bouwwerken in de waterkering

 

• 1.

  Het bouwwerk wordt buiten de waterkering aangelegd. Als het bouwwerk, met in achtneming van het genoemde in het algemeen toetskader, niet buiten het waterstaatswerk kan worden aangebracht, worden vervangende waterkerende voorzieningen aangelegd. Het ontwerp hiervan voldoet aan de vigerende ontwerpvoorwaarden.

• 2.

  Verbouw en herbouw van bouwwerken vinden plaats binnen het bestaande bouwoppervlak.

 

4.3.3 Specifiek: Bouwwerken in beschermingszone deel A

 

Het bouwwerk wordt buiten de beschermingszone A aangelegd. Als dit niet mogelijk is wordt dit door middel van een variantenstudie aangetoond.

 

4.3.4 Specifiek: Bouwwerken in profiel van vrije ruimte

 

• 1.

  Bouwwerken worden in beginsel niet aangebracht in het profiel van vrije ruimte van de waterkering.

• 2.

  Indien, met in achtneming van het genoemde in het algemeen toetskader voor waterkeringen, een bouwwerk niet buiten het profiel van vrije ruimte kan worden gebouwd, gelden de criteria zoals beschreven bij “Specifiek: Bouwwerken waterkering” of bij “Specifiek: Bouwwerken beschermingszone A”.

 

4.3.5 Specifiek: Bouwwerken in beschermingszone deel B

 

Bouwwerken bestaan niet uit windturbines, zendmasten, reclamezuilen op masten, e.d. waarvan het valbereik van de mast met toebehoren zich uitstrekt tot in de waterkering. Het valbereik is de cirkel met als middelpunt de mast en met een straal gelijk aan de masthoogte met toebehoren.

 

4.3.6 Specifiek: Verheelde en aangeheelde waterkering

 

• 1.

  Het bouwwerk, niet zijnde een windturbine, zendmast of reclamezuil op mast, e.d., wordt buiten het theoretisch profiel van de waterkering aangelegd. Als, met in achtneming van het algemeen toetskader voor waterkeringen, het bouwwerk niet buiten het te beschermen profiel kan worden aangebracht, worden vervangende waterkerende voorzieningen aangelegd. Het ontwerp hiervan voldoet aan de vigerende ontwerpvoorwaarden.

• 2.

  Een windturbine, zendmast, reclamezuil op mast, e.d. mag, in afwijking van het gestelde in 4.3.5, worden aangebracht in de beschermingszone indien bij een val daarvan de impactkrater niet komt beneden het theoretische profiel van de waterkering:

 

Ter illustratie: in de afbeelding is een in beginsel vergunbare casus weergegeven (waarbij het werkelijke profiel in blauw is aangegeven; HBN: Hydraulisch Belastingsniveau):

 

 

4.3.7 Specifiek: Dijkstrekkingen met naastliggende bestaande bouwwerken

 

• 1.

  Het plaatsen van bouwwerken binnen de waterkering, de bijbehorende beschermingszones deel A of het profiel van vrije ruimte is niet toegestaan, tenzij:

  • a.

    ter weerszijden van het te plaatsen bouwwerk bestaande, aanliggende bebouwing rechtmatig binnen de waterkering, de bijbehorende beschermingszone deel A of het profiel van vrije ruimte staat en

  • b.

    het bouwwerk niet voorbij de bestaande naastliggende doorgaande gevellijn wordt geplaatst (de gevellijn evenwijdig aan de waterkering).

• 2.

  Het bepaalde in het eerste lid geldt niet voor windturbines, zendmasten, reclamezuilen op masten, e.d.

 

5.1.1. Algemeen

 

De aanleg en de aanwezigheid van kabels en leidingen kan de waterkerende functie van de waterkering aantasten. Het waterschap is daarom terughoudend in het toestaan van deze ‘vreemde objecten’ binnen een waterkering en de bijbehorende beschermingszone A. Het waterschap hanteert de 'nee, tenzij'-benadering bij het toetsen van aanvragen voor een watervergunning hiervoor.

Het streven van het waterschap is om geen kabels en/of leidingen binnen het waterstaatswerk te hebben.

Initiatiefnemers die kabels en/of leidingen binnen het waterstaatswerk willen leggen moeten aantonen (bij voorkeur middels een variantenstudie) dat er geen ander mogelijk tracé is om deze aan te leggen.

Kabels en/of leidingen die in of nabij een waterkering worden gelegd, verminderen de weerstand voor grond- en/of kwelwater, met als gevolg dat er een risico op piping of instabiliteit ontstaat. Daarom moeten deze kabels en/of leidingen zo aangelegd worden, dat het risico van falen (van zowel de waterkering als de kabel en/of leiding) zo klein mogelijk is.

 

5.1.1 Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen. Hieronder wordt ook verstaan het leggen van kabels en/of leidingen, inclusief bijbehorende voorzieningen.

 

5.1.2 Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op het leggen, wijzigen en/of verwijderen van kabels en/of leidingen, inclusief bijbehorende voorzieningen in alle waterkeringen en bijbehorende beschermingszones.

 

5.1.3 Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Beleidsregels

Voor het realiseren van bouwwerken ten behoeve van het functioneren van het kabel- en/of leidingnet (zoals bijvoorbeeld transformatorstations, pompputten, etc.) is de beleidsregel Bouwwerken in en nabij waterkering (hoofdstuk 4) van toepassing.

 

Algemene regels

Naast deze beleidsregel is de Algemene regel Kabels en leidingen van toepassing. In de algemene regel is geregeld wat er zonder vergunning mogelijk is.

 

Relatie met normen

Voor leidingen in en nabij waterstaatswerken is de NEN 3650-serie van toepassing.

 

5.3.1 Algemeen

 

• 1.

  Het ontwerp, de aanleg en het beheer van kabels en leidingen in en nabij waterkeringen wordt uitgevoerd zoals aangegeven in de NEN 3650 en NEN 3651.

• 2.

  Toepassing van boogzinkers of schilboringen zijn binnen een waterkering en bijbehorende beschermingszone A niet toegestaan.

 

5.3.2 Parallel aan een waterkering gelegen kabels en leidingen

 

• 1.

  Kabels en leidingen mogen worden gelegd:

  • a.

    in de beschermingszone deel A als de aanvrager aantoont dat het niet mogelijk is buiten de beschermingszone A;

  • b.

    in de waterkering als de aanvrager aantoont dat er geen andere mogelijkheid is.

• 2.

  Kabels en leidingen worden niet in het talud van de waterkering gelegd.

• 3.

  De aanvrager toont op zijn minst aan (zo nodig door middel van berekeningen) dat de aanleg en aanwezigheid van de kabel/leiding geen significante negatieve gevolgen heeft voor de standzekerheid van de dijk.

 

5.3.3 Waterkering kruisende kabels en leidingen (algemeen)

 

• 1.

  Kruisingen van kabels en leidingen met waterkeringen worden haaks op de waterkering uitgevoerd.

• 2.

  Leidingen die waterkeringen kruisen worden als één stuk, zonder verbindingen, gelegd.

• 3.

  Een kruisende leiding moet aan beide zijden van de kruising, op goed bereikbare plaatsen, afgesloten kunnen worden.

• 4.

  Bij niet mediumvoerende leidingen, zoals mantelbuizen, worden de uiteinden waterdicht afgedicht. De lengte van de afdichting is minimaal net zo groot als de diameter van de mantelbuis.

 

5.3.4 Traditionele dijkkruisingen (open ontgraving/persing)

 

Ter plaatse van de binnen- of buitenkruinlijn worden kabels en leidingen voorzien van een kwelscherm. Het kwelscherm heeft, bij kabels en bij leidingen tot een diameter van 500 mm, een diameter van ten minste 50 centimeter rondom de buitenzijde van de kabel of leiding.

Bij leidingen met een diameter groter dan 500 mm wordt in de vergunning een maatwerkvoorschrift gesteld.

 

5.3.5 Dijk kruisende horizontaal gestuurde boringen (HDD´s)

 

• 1.

  Ter plaatse van kruisingen met constructies, zoals damwanden en kwelschermen, komt de bovenzijde van de kabels en leidingen ten minste 5,0 meter onder de onderzijde van de constructie te liggen.

• 2.

  Het in- en uittredepunt van de horizontaal gestuurde boring ligt buiten het waterstaatswerk en beschermingszone A.

• 3.

  Ter plaatse van het in- en uittredepunt van de horizontaal gestuurde boring (HDD techniek) wordt een kwelscherm aangebracht. Het kwelscherm heeft, bij leidingen tot een diameter van 500 mm, een diameter van ten minste 50 centimeter rondom de buitenzijde van de kabel of leiding. Bij leidingen met een diameter groter dan 500 mm wordt in de vergunning een maatwerkvoorschrift gesteld.

 

6.1.1. Functioneren waterkering

 

Ontgravingen en ophogingen kunnen op een aantal manieren gevaar opleveren voor de waterkering. Zij hebben vooral invloed op de stabiliteit van de waterkering. Bij een ontgraving of ophoging is het mogelijk dat er verzakkingen optreden. Als deze verzakkingen in (de buurt van) een waterkering plaatsvinden, kunnen ze een negatieve invloed hebben op de stabiliteit van de waterkering.

 

Ophogingen kunnen met name leiden tot zettingen en daarmee een kruinhoogte die afneemt.

Als ophogingen plaatsvinden boven leidingen zal dit leiden tot extra belasting van de leidingen. Beschadigingen aan leidingen in of nabij waterkeringen vormen een groot risico voor de stabiliteit van de waterkering.

Afgravingen kunnen leiden tot instabiliteit of minder weerstand tegen piping.

 

Ophogingen van het maaiveld nabij de waterkering kunnen ertoe leiden dat er een laagte ontstaat tussen de waterkering en de ophoging. Hierdoor kan de waterkering aan de teen/voet verweken hetgeen een negatieve invloed heeft op de stabiliteit van de waterkering.

 

6.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen. Hieronder wordt ook verstaan ophogingen en afgravingen in en nabij waterkeringen.

 

6.2.2. Begripsbepaling

 

In deze beleidsregel worden de volgende begrippen onderscheiden.

• -

  ophoging: tijdelijke of permanente verhoging van het maaiveld.

• -

  afgraving: (semi-)permanente verlaging van het maaiveld.

 

6.2.3. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Wetgeving

Voor grote ontgravingen/ontgrondingen of ophogingen kan een vergunning op basis van de Ontgrondingenwet vereist zijn. Daarnaast kan het Besluit bodemkwaliteit een rol spelen.

Voor veel soorten kabels en leidingen geldt een minimaal en/of een maximaal toelaatbare gronddekking. Voor ontgravingen of ophogingen boven kabels en leidingen is daarom ook toestemming van de kabel- en/of leidingbeheerder noodzakelijk.

 

Relatie met andere beleidsregels

Er kunnen ook andere beleidsregels van toepassing zijn.

 

Normen en richtlijnen

Om voor de ontgrondingsbedrijven uniformiteit in het toetsingskader aan te brengen, sluit het waterschap aan bij de CUR-aanbeveling 113 'Oeverstabiliteit bij zandwinputten', die is opgesteld voor ontgrondingen.

 

6.3.1. Tijdelijke ontgravingen

 

Tijdelijke ontgravingen in het waterstaatswerk en de beschermingszone A zijn toegestaan, mits na het uitvoeren van de werkzaamheden de grondlagen op de oorspronkelijke plaats worden teruggebracht en laagsgewijs wordt verdicht.

 

6.3.2. Permanente ontgravingen

 

• 1.

  Ontgravingen binnen de waterkering zijn niet toegestaan.

• 2.

  Bij ontgravingen in de beschermingszone A kan op aangeven van het waterschap met stabiliteitsberekeningen aangetoond moeten worden dat de ontgraving geen negatieve invloed heeft op de stabiliteit van de waterkering.

• 3.

  Als na de ontgraving in de beschermingszone A een afdichtende klei- of veenlaag van minder dan 1,50 meter overblijft, wordt door middel van berekeningen aangetoond dat de ontgraving geen toename van de hoeveelheid kwel/piping als gevolg zal hebben. Eventuele mitigerende maatregelen kunnen hierbij meegerekend worden. Die maatregelen behoeven de goedkeuring van het waterschap.

 

6.3.3. Ophogingen

 

• 1.

  Ophogingen voor perceelontsluitingen worden alleen toegestaan als het perceel nog niet ontsloten is en er redelijkerwijs geen andere wijze van ontsluiten mogelijk is.

• 2.

  In de voorschriften van een vergunning kunnen specifieke eisen ten aanzien van de samenstelling van de grond worden opgenomen.

• 3.

  Op verzoek van het waterschap kan door middel van stabiliteits- en zettingsberekeningen aangetoond moeten worden dat de ophoging geen negatieve invloed heeft op de waterkering of voorzieningen in de waterkering (bijvoorbeeld kabels of leidingen).

• 4.

  Ophogingen worden zodanig gerealiseerd dat afwatering van de waterkering is geborgd.

7.1.1. Algemeen

 

Aanvrager moet op zijn minst aantonen (middels berekeningen) dat de aanleg en aanwezigheid van een weg geen significante negatieve gevolgen heeft voor de standzekerheid van de dijk.

Vanuit de maatschappij bestaat de wens om wegen die geen waterkerende functie hebben op waterkeringen te plaatsen. In het verleden zijn al veel wegen op een waterkering aangebracht. Deze werken wil het waterschap goed reguleren opdat de veiligheid van de waterkeringen nu en in de toekomst niet in gevaar komt. Door de aanleg van wegen mag het beheer en onderhoud van de waterkering niet worden belemmerd. De aanleg van wegen mag niet tot onevenredig hoge kosten voor beheer en onderhoud leiden.

 

7.1.2. Functioneren waterkering

 

Als er wegen op of nabij een waterkering worden aangelegd, mogen die het waterkerend vermogen en beheer van de kering niet in gevaar brengen. Een basisvoorwaarde voor het instemmen met medegebruik, als gevolg van het aanleggen van een weg, is dat het beheer van de waterkering niet wordt belemmerd door het medegebruik.

 

7.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen.

Op grond van artikel 3.1, vierde lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur in het profiel van vrije ruimte werken te plaatsen, te wijzigen of te behouden.

 

7.2.2. Begripsbepaling

 

Onder een weg wordt verstaan een voor het verkeer geschikt gemaakte strook grond. Hieronder vallen onverharde wegen, gesloten verhardingen en open verhardingen.

Onverharde wegen zijn aangelegd zonder wegcunet (zoals wandelpaden, zandwegen of schelpenpaden).

Gesloten verhardingen zijn opgebouwd uit een materiaal dat na het aanbrengen een solide geheel vormt en niet meer op te delen is, zoals asfalt en beton.

Bij open verhardingen bestaat het wegdek uit losse elementen, zoals klinkers, stelconplaten of tegels.

 

7.2.3. Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op het aanleggen of onderhouden van een weg op de waterkering, in de bijbehorende beschermingszones of in het profiel van vrije ruimte.

 

7.2.4. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Op handelingen die onder het toepassingsgebied van deze regels vallen, kan ook andere regelgeving van toepassing zijn.

 

Naast deze beleidsregel is er de Algemene regel Verharding en klein onderhoud aan wegen. In de algemene regel is geregeld wat zonder vergunning mogelijk is.

 

7.3.1. Algemeen

 

• 1.

  Wegen brengen het waterkerend vermogen van de waterkering, nu en in de toekomst, niet in gevaar.

• 2.

  Wegen belemmeren de mogelijkheid tot inspectie en onderhoud van de waterkering niet.

• 3.

  Wegen leiden niet tot extra kosten voor het beheer van de waterkering.

 

7.3.2. Nieuwe wegen op een waterkering

 

• 1.

  Wegen, inclusief funderingsconstructie, worden bovenop het huidige profiel van de waterkering aangebracht. Inkassing van funderingslagen wordt niet toegestaan.

• 2.

  Met stabiliteits- en zettingsberekeningen wordt aangetoond dat een weg het waterkerend vermogen niet in gevaar brengt:

  • a.

    in de aanlegfase;

  • b.

    in de gebruiksfase inclusief verkeersbelasting;

  • c.

    bij gebruik van verkeersdrempels;

  • d.

    als gevolg van het benodigd wegmeubilair.

• 3.

  De verharding wordt zo gerealiseerd dat goede afwatering van de waterkering is geborgd.

 

7.3.3. Nieuwe wegen in beschermingszone A

 

De funderingsconstructie van een weg doorsnijdt afdekkende bodemlagen (klei of veen) niet, als dit het risico op piping vergroot.

 

7.3.4. Onderhoud aan bestaande wegen

 

• 1.

  Voor het verbeteren, aanpassen of vervangen van een bestaande weg wordt voldaan aan de criteria onder “Algemeen”.

• 2.

  Als een bestaande weg niet boven het oorspronkelijke profiel is aangelegd, dan is een maximale verstoring van de wegconstructie toegestaan tot de onderzijde van die wegconstructie.

• 3.

  Bij onderhoud aan wegen wordt rekening gehouden met dijkversterkingsplannen.

 

 

8.1.1. Algemeen

 

Een brug wordt meestal geplaatst om een perceel te ontsluiten of om openbare wegen over oppervlaktewaterlichamen te verbinden.

 

8.1.2. Doorstroming en waterberging

 

Als bruggen worden geplaatst zonder ondersteunende pijlers in het natte profiel van het oppervlaktewaterlichaam heeft de brug vrijwel geen effect op de doorstroming van het oppervlaktewaterlichaam. Bij lange bruggen worden vaak wel pijlers gebruikt. Daardoor kan de doorstroming enigszins worden beïnvloed, bijvoorbeeld door ophoping van vuil wanneer de ondersteuningspunten/pijlers te dicht op elkaar zijn geplaatst.

 

8.1.3. Onderhoud

 

Bij een brug over een oppervlaktewaterlichaam is het belangrijk dat de brug het doelmatig onderhoud aan het oppervlaktewaterlichaam niet belemmert. Er worden daarom eisen gesteld aan de hoogte van de brug ten opzichte van het zomerpeil en de afstand tussen de eventuele pijlers. Daarnaast is het ook belangrijk hoever de brug verwijderd is van een ander (kunst)werk. Wanneer een brug bijvoorbeeld te dicht op een andere brug of een dam met duiker is geplaatst zou dat kunnen betekenen dat doelmatig onderhoud met behulp van machines moeilijk wordt of zelfs niet meer mogelijk is.

 

8.1.4. Stabiliteit

 

Bij het plaatsen van bruggen moet rekening gehouden worden met de stabiliteit van de taluds/oevers. Bruggen kunnen een aanzienlijk gewicht hebben en als er geen sprake is van een goede ondersteuning, zou dat kunnen leiden tot het verzakken van de oevers of taluds. Er worden daarom eisen gesteld aan de positie van de brug ten opzichte van het oppervlaktewaterlichaam.

 

8.1.5. Ecologie / overige gebruiksfuncties

 

Het materiaal waaruit de brug bestaat kan van invloed zijn op de waterkwaliteit. Er kunnen daarom eisen worden gesteld aan het gebruikte materiaal.

 

8.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen.

 

8.2.2. Begripsbepaling

 

Een brug is een werk over een oppervlaktewaterlichaam, dat bedoeld is om een perceel te ontsluiten of om openbare wegen over oppervlaktewaterlichamen te verbinden.

Oppervlaktewaterlichamen met een ecologische doelstelling zijn waardevolle kleine wateren, wateren in een Natura-2000 gebied en KRW-waterlichamen.

 

8.2.3. Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op het aanbrengen en behouden van een brug over een oppervlaktewaterlichaam, en in de bijbehorende beschermingszone, dat in de legger van het waterschap is opgenomen als primair of secundair oppervlaktewaterlichaam.

Deze beleidsregel is niet van toepassing op de Overijsselse Vecht.

 

8.2.4. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Wanneer het oppervlaktewaterlichaam in de nabijheid van een waterkering is gelegen, moet rekening worden gehouden met algemene en beleidsregels voor waterkeringen.

Wanneer het waterschap van het desbetreffende oppervlaktewaterlichaam ook het vaarwegbeheer heeft, dan moet ook rekening worden gehouden met regels die gesteld zijn in het kader van dit vaarwegbeheer.

Voor het plaatsen van bruggen over oppervlaktewaterlichamen geldt geen algemene regel.

 

8.3.1. Algemeen

 

• 1.

  Een watervergunning wordt in beginsel slechts verleend als aangetoond wordt dat de brug nodig is om op een efficiënte manier van en naar een perceel te komen, dan wel openbare wegen met elkaar te verbinden. Waar mogelijk worden bestaande overgangen benut.

• 2.

  Bij de beoordeling van vergunningaanvragen voor bruggen speelt de gevoeligheid van het bovenstroomse of aangrenzende gebied voor wateroverlast een grote rol. Van belang daarbij is het aantal reeds aanwezige bruggen, stuwen of andere kunstwerken.

 

8.3.2. Doorstroming en waterberging

 

• 1.

  Pijlers in het doorstroomprofiel van het oppervlaktewaterlichaam worden niet toegestaan. Aan de brug, de landhoofden en eventuele pijlers kunnen technische voorwaarden worden verbonden ter waarborging van een goede staat van onderhoud van het opperwaterlichaam en ten aanzien van de toegestane verkeersklasse van de brug.

• 2.

  De hoogte van de brug ten opzichte van de bodem van het oppervlaktewaterlichaam is afhankelijk van de maatgevende afvoer van het oppervlaktewaterlichaam. Met behulp van de maatgevende afvoer en het profiel van het oppervlaktewaterlichaam wordt de minimale hoogte bepaald.

 

8.3.3. Onderhoud

 

• 1.

  Wordt het betreffende oppervlaktewaterlichaam met de maaiboot onderhouden, dan is de minimale doorvaarthoogte (ten opzichte van het zomerpeil) 1,25 meter.

• 2.

  De aanleg en aanwezigheid van de brug belemmert het onderhoud van het oppervlaktewaterlichaam niet.

• 3.

  De brug wordt minimaal 10 meter van een ander werk in het oppervlaktewaterlichaam geplaatst.

• 4.

  De brug belemmert het eventuele gebruik van het oppervlaktewaterlichaam als vaarweg niet. Een minimale doorvaarhoogte kan aan de watervergunning worden verbonden (met als referentie de afstand tussen de onderkant van de brug op het hoogste punt ten opzichte van de vaste bodem van het water zoals die in de legger is vastgelegd, rekening houdend met het gemiddeld waterpeil).

 

8.3.4. Stabiliteit en oeverbescherming

 

• 1.

  De brughoofden tasten de stabiliteit van de oevers niet aan.

• 2.

  De beschoeiing wordt niet beschadigd. Schade aan de bodem wordt voorkomen.

• 3.

  Als er hogere stroomsnelheden worden veroorzaakt door de aanleg van bruggen, worden voorzieningen aangelegd om schade, onder andere aan de taluds, te voorkomen.

• 4.

  De oevers (met name onder de brug waar nauwelijks plantengroei is) worden afdoende beschermd.

• 5.

  De taluds, en zo nodig de bodem, onder de brug en aan weerszijden daarvan tot minimaal 0,3 meter worden voorzien van een gesloten verharding.

 

8.3.5. Ecologie / overige gebruiksfuncties

 

Bruggen in of over oppervlaktewaterlichamen met een ecologische doelstelling vormen geen belemmering voor de aanwezige of nog te ontwikkelen ecologische waarden. De bruggen worden zo nodig geschikt gemaakt voor het migreren van fauna, bijvoorbeeld door de afmetingen van de brug hierop aan te passen of looprichels aan te brengen.

Er kunnen aanvullende voorschriften over de afwatering van het wegdek worden opgenomen.

 

9.1.1. Algemeen

 

Een dam met duiker wordt meestal geplaatst om een perceel te ontsluiten of om openbare wegen over oppervlaktewateren te verbinden. In deze beleidsregels gaat het om eerstgenoemde situatie.

 

9.1.2. Doorstroming en bergingscapaciteit

 

Bij het plaatsen van een dam met duiker treedt een vernauwing op van het oppervlaktewaterlichaam, waardoor de doorstroming van het water vermindert. Afhankelijk van de lengte van de dam en de diameter van de duiker treedt opstuwing en verlies aan berging op. Deze negatieve effecten moeten worden voorkomen. Voor perceelontsluitingen worden beperkte lengten tot 12 meter toegepast. Afhankelijk van de functie en de afmetingen van het oppervlaktewaterlichaam (categorieën) worden er minimale afmetingen gesteld aan dam met duiker.

 

9.1.3. Onderhoud

 

De locatie van een dam met duiker in een oppervlaktewaterlichaam is van belang voor het doelmatig onderhoud aan het oppervlaktewaterlichaam. Om goed onderhoud te kunnen uitvoeren is het van belang dat het oppervlaktewaterlichaam goed bereikbaar is voor (machinaal) onderhoud. De dam met duiker mag daarom niet te dicht bij andere (kunst)werken worden aangelegd.

 

9.1.4. Stabiliteit

 

Bij het aanleggen van een dam met duiker wordt rekening gehouden met de stabiliteit van de taluds/oevers. Door de aanvulling van de dam met duiker heeft de dam een aanzienlijk gewicht. Dit is een punt van aandacht voor de stabiliteit van de taluds van de dam en het oppervlaktewaterlichaam.

 

9.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen.

 

9.2.2. Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op het aanbrengen en behouden van een dam met duiker in een oppervlaktewaterlichaam dat in de legger is opgenomen als primair of secundair. Deze beleidsregel is niet van toepassing op de Overijsselse Vecht.

 

9.2.3. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Wanneer het oppervlaktewaterlichaam in de nabijheid van een waterkering is gelegen, wordt rekening gehouden met algemene en beleidsregels voor waterkeringen.

Er is op het moment van vaststelling van deze beleidsregel geen algemene regel voor het aanbrengen van een dam met duiker in een oppervlaktewaterlichaam. Het is mogelijk dat die in de nabij toekomst wel wordt vastgesteld.

 

9.3.1. Doorstroming en waterberging

 

De dam met duiker mag een mate van opstuwing veroorzaken die afhangt van de maatgevende afvoer en van de aard van het gebied (hellend of vlak).

 

9.3.2. Onderhoud

 

• 1.

  In de duiker is een vrije doorstroomhoogte van minimaal 0,2 meter boven het door het waterschap vastgestelde of gehanteerde peil.

• 2.

  Als het oppervlaktewaterlichaam met de maaiboot wordt onderhouden, wordt de duiker als vaarduiker uitgevoerd. De minimale doorvaarthoogte van de vaarduiker is 1,25 meter boven het door het waterschap vastgestelde of gehanteerde zomerpeil. De doorvaartbreedte is minimaal 2,5 meter.

• 3.

  De aanleg en aanwezigheid van de dam met duiker belemmert het onderhoud van het oppervlaktewaterlichaam niet.

• 4.

  De dam met duiker wordt niet binnen een afstand van 10 meter van een ander werk geplaatst als dit het doelmatig onderhoud belemmert.

 

9.3.3. Stabiliteit

 

• 1.

  De dam met duiker tast de stabiliteit van de taluds en bodem van oppervlaktewaterlichamen niet aan.

• 2.

  Als door de aanleg van de dam met duiker hogere stroomsnelheden worden veroorzaakt dan 0,2 meter per seconde in de duiker, dan worden in- en uitstroomvoorzieningen aangelegd om schade, onder andere aan de taluds en de bodem, te voorkomen.

 

9.3.4. Ecologie / waterkwaliteit

 

Dammen met duikers in oppervlaktewaterlichamen vormen geen belemmering voor de aanwezige of nog te ontwikkelen ecologische waarden. De dammen met duikers zijn geschikt voor het migreren van fauna, met name vis.

 

9.3.5. Constructieve eisen

 

• 1.

  Voor de lengte van de duiker in een dam wordt voor perceelontsluitingen uitgegaan van maximaal 12 meter.

• 2.

  Voor de inwendige doorsnede/diameter van de duiker wordt bij oppervlaktewaterlichamen die als secundair op de legger staan uitgegaan van minimaal 0,315 meter en wordt bij oppervlaktewaterlichamen die als primair op de legger staan per situatie de noodzakelijke doorsnede/diameter bepaald.

 

 

10.1.1. Algemeen

 

Het waterschap wil water de ruimte geven door inrichting en instandhouding van een veerkrachtig watersysteem, dat de gevolgen van langere perioden van droogte of regen zelf kan opvangen.

Daarom geniet het de voorkeur om bestaand oppervlaktewater open te laten.

Lange duikers (langer dan 12 m) of overkluizingen in het watersysteem zijn ongewenst als daar geen noodzaak voor is en er andere (maatschappelijk haalbare) mogelijkheden zijn om een plan te realiseren.

 

10.1.2. Negatieve effecten

 

Lange duikers en overkluizingen hebben een negatief effect op het watersysteem. Lange duikers en overkluizingen kunnen de aan- en afvoercapaciteit verslechteren, beperken de bergende capaciteit van het watersysteem en beperken de migratiemogelijkheden van vissen en andere dieren.

Lange duikers verhinderen daarnaast de uitwisseling van het oppervlaktewater met het grondwater wat kan leiden tot een vermindering van de drainerende en infiltrerende werking van het oppervlaktewaterlichaam. Deze negatieve effecten zijn lokaal, maar dragen bij aan een niet optimaal functionerend watersysteem als geheel. Het lokale negatieve effect is groter naarmate er meer duikers of overkluizingen in het gebied voor komen.

 

10.1.3. Belangafweging

 

Lange duikers en overkluizingen worden niet zonder meer toegestaan in het watersysteem. Dat betekent niet dat er geen ruimte is voor maatwerk. Lange duikers zijn wél toegestaan als de ontwikkeling een zwaarwegend maatschappelijk belang heeft en de activiteit redelijkerwijs niet op een andere locatie kan worden gerealiseerd. ‘Zwaarwegende belangen’ zijn belangen die, maatschappelijk bezien, absolute voorrang genieten. Een activiteit kan ‘redelijkerwijs niet op een andere locatie worden gerealiseerd’ als daar bijvoorbeeld niet voldoende ruimte voor is. Of, als deze ruimte wel beschikbaar is, het elders realiseren van deze ontwikkeling gepaard gaat met buitenproportioneel hogere kosten.

 

De volgende voorbeelden verduidelijken het begrip ‘zwaarwegende maatschappelijke belangen die redelijkerwijs niet op een andere locatie kunnen worden gerealiseerd’.

• •

  De kruising van een oppervlaktewaterlichaam met een verkeersbundel of –knooppunt mag in principe gerealiseerd worden door middel van een lange duiker of overkluizing.

• •

  Een lange duiker in een oppervlaktewaterlichaam in het landelijk gebied om met breed en in bedrijf zijnde agrarisch materieel een oppervlaktewaterlichaam te kunnen kruisen is niet toegestaan, omdat een doorgang van 12 meter daarvoor over het algemeen voldoende is.

• •

  Het beduikeren van een oppervlaktewaterlichaam ten behoeve van een fietspad die niet op een andere locatie aangelegd kan worden, bijvoorbeeld als gevolg van een aangrenzende spoorlijn of particuliere tuinen, is in principe ook toegestaan. Maar wanneer een alternatieve route mogelijk is of het fietspad tegen redelijke meerkosten anders kan worden gerealiseerd, is een lange duiker of overkluizing in principe niet toegestaan.

 

10.1.4. Compensatie

 

In veel gevallen kunnen technische voorzieningen (grotere diameter, inspectieputten, compenserende waterberging etc.) de negatieve effecten verminderen. Maar dergelijke voorzieningen vergroten de kwetsbaarheid van het watersysteem als geheel, zijn onderhoudsgevoelig en zijn vanuit het gekozen principe van een robuust watersysteem ongewenst.

 

10.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen.

 

10.2.2. Begripsbepaling

 

Een overkluizing is een civieltechnisch kunstwerk dat een oppervlaktewaterlichaam bedekt of overwelft met een opstal.

De definitie van een lange duiker is een duiker van 12 meter of langer. Deze lengte sluit aan bij de huidige definitie van een duiker in de beleidsregel dammen en duikers (lengte maximaal 12 meter).

 

10.2.3. Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op het aanbrengen en behouden van een lange duiker of een overkluizing van een oppervlaktewaterlichaam dat in de legger is opgenomen als primair of secundair.

Een aangelegde lange duiker of overkluizing zal als ondergronds oppervlaktewaterlichaam in de legger worden opgenomen.

 

10.2.4. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Wanneer het oppervlaktewaterlichaam in de nabijheid van een waterkering is gelegen, moet rekening worden gehouden met algemene en beleidsregels voor waterkeringen.

Daarnaast moet rekening gehouden worden met de beleidsregel dempen en (ver)graven van oppervlaktewaterlichamen omdat het aanbrengen van een lange duiker of overkluizing feitelijk als demping van een oppervlaktewaterlichaam kan worden beschouwd.

 

10.3.1. Algemene voorwaarden

 

• 1.

  De toetsingscriteria uit de beleidsregel dempen en (ver)graven van oppervlaktewaterlichamen zijn eveneens van toepassing.

• 2.

  Een lange duiker of een overkluizing in een oppervlaktewaterlichaam wordt enkel vergund als er sprake is van:

  • •

    geen feitelijke belemmering voor vergroting van de afvoercapaciteit;

  • •

    een zodanige situering en uitvoering van de activiteit dat de (grond)waterstandsverhoging zo gering mogelijk is;

  • •

    de afname van het bergend vermogen zo gering mogelijk is of wordt gecompenseerd.

 

10.3.2. Onderhoud

 

• 1.

  In de duiker of overkluizing worden op gelijke afstand van maximaal 50 meter controleputten aangebracht tot op maaiveldhoogte om onderhoud mogelijk te maken.

• 2.

  Waar de duiker of overkluizing van richting verandert of wordt aangesloten op een bestaande duiker, wordt een controleput aangelegd.

 

10.3.3. Stabiliteit

 

• 1.

  De duiker of overkluizing tast de stabiliteit van de taluds en bodem van oppervlaktewaterlichamen niet aan.

• 2.

  Als door de aanleg van de duiker of overkluizing hogere stroomsnelheden worden veroorzaakt dan 0,2 meter per seconde in de duiker, dan worden in- en uitstroomvoorzieningen aangelegd om schade, onder andere aan de taluds en de bodem, te voorkomen.

 

10.3.4. Constructieve eisen

 

Bij het toepassen van betonnen duikers wordt de rubberring/moffenkit zodanig aangebracht dat een waterdichte verbinding is gewaarborgd. Beschadigde ringen/duikers worden niet gebruikt.

 

11.1.1. Algemeen

 

Het dempen of vergroten van oppervlaktewaterlichamen kan een negatieve invloed hebben op de werking van het watersysteem. Het uitgangspunt bij de beleidsregel is dat de waterhuishouding in beginsel niet negatief mag worden beïnvloed. De afvoercapaciteit van een oppervlaktewaterlichaam mag niet verminderen. Het onderhoud moet doelmatig kunnen worden uitgevoerd. (facultatief: Peilscheidingen mogen niet worden doorgraven)

 

11.1.2. Hydrologische effecten van dempen van oppervlaktewaterlichamen

 

Het dempen van oppervlaktewaterlichamen heeft een aantal hydrologische gevolgen:

• •

  de freatische grondwaterstanden veranderen;

• •

  de oppervlaktewaterberging neemt af;

• •

  de sponswerking van de bodem neemt toe.

 

Het dempen van oppervlaktewaterlichamen heeft veelal een positief effect op de hogere, droge gronden, omdat daarmee meer water wordt vastgehouden en de afvoerpiek wordt vertraagd. Op de lagere gronden is het dempen van oppervlaktewaterlichamen niet wenselijk, omdat hiermee vaak vernatting optreedt en de oppervlaktewaterberging afneemt. In de delen van veenweidegebieden waar de oppervlaktewaterlichamen in de zomer een sterk infiltrerende werking hebben kan het dempen van sloten leiden tot lagere grondwaterstanden en daarmee een versnelde maaivelddaling.

 

11.1.3. Hydrologische effecten van graven van oppervlaktewaterlichamen

 

Het graven van oppervlaktewaterlichamen heeft een aantal hydrologische gevolgen:

• •

  de freatische grondwaterstanden veranderen;

• •

  de oppervlaktewaterberging neemt toe;

• •

  versnelde afvoer van water.

 

Het graven van (diepe) oppervlaktewaterlichamen heeft een negatief effect op de hogere, droge gronden, omdat daarmee de grondwaterstanden worden verlaagd en de afvoerpiek wordt versneld. Op de lagere gronden is het graven van oppervlaktewaterlichamen niet altijd nadelig, omdat hiermee vernatting kan worden voorkomen en de oppervlaktewaterberging toeneemt.

 

11.1.4. Onderhoud

 

Onderhoud is noodzakelijk om een goed functioneren van het watersysteem te waarborgen. Bij het graven van een nieuw oppervlaktewaterlichaam of het vergraven van een bestaand oppervlaktewaterlichaam, moeten doelmatige onderhoudsmogelijkheden aanwezig blijven. Bij oppervlaktewaterlichamen die als primair of secundair op de legger zijn of worden opgenomen, wordt veelal een beschermingszone toegepast. Bij dergelijke nieuwe oppervlaktewaterlichamen moet dus niet alleen rekening gehouden worden met de afmetingen van het oppervlaktewaterlichaam zelf, maar ook met beschermingszones.

 

11.1.5. Stabiliteit

 

Het is bij nieuwe en te vergraven oppervlaktewaterlichamen belangrijk dat de stabiliteit van oevers en het talud wordt gewaarborgd. Er worden daarom voorschriften gegeven over de taludverhouding en de afwerking van de oever/ taluds. Ook het opbarsten van de bodem moet worden voorkomen. Afhankelijk van de status van het water kunnen aanvullende eisen worden gesteld.

 

11.1.6. Ecologie

Ook kunnen (ongewenste) effecten optreden op een aan het oppervlaktewaterlichaam toegekende ecologische functie. De leefomstandigheden voor planten en dieren kunnen zodanig wijzigen dat het voortbestaan van specifieke planten of dieren wordt bedreigd.

 

11.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen. Hieronder wordt ook verstaan het dempen en (ver)graven van oppervlaktewaterlichamen.

 

11.2.2. Begripsbepaling

 

Onder dempen wordt in dit kader verstaan het verkleinen (geheel of gedeeltelijk dempen) van het profiel van een oppervlaktewaterlichaam.

Onder graven wordt in dit kader verstaan het vergroten van het profiel van een bestaand oppervlaktewaterlichaam en het nieuw graven van een oppervlaktewaterlichaam.

 

11.2.3. Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op het dempen en graven van een oppervlaktewaterlichaam, ongeacht of die is of wordt opgenomen op de legger. Deze beleidsregel is niet van toepassing op Overijsselse Vecht.

 

11.2.4. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Andere beleidsregel:

Nieuwe oppervlaktewaterlichamen worden meestal gegraven als compensatie voor de demping van oppervlaktewaterlichamen en/of voor de versnelde afvoer van hemelwater ten gevolge van de uitbreiding van verhard oppervlak of verruimen van bestaande oppervlaktewaterlichamen.

Wanneer het oppervlaktewaterlichaam in de beschermingszone van een waterkering is gelegen, moet rekening worden gehouden met de Beleidsregel ophogingen en afgravingen in en nabij waterkeringen.

 

Algemene regels:

Naast deze beleidsregel is er de Algemene regel Dempen en graven. In de algemene regel is geregeld wat zonder vergunning mogelijk is.

 

11.3.1. Dempen

 

• 1.

  De aanvrager geeft bij de aanvraag om watervergunning aan op welke manier en op welke plek de vermindering van het bergend vermogen van het oppervlaktewaterlichaam wordt gecompenseerd.

• 2.

  Compensatie kan worden gerealiseerd door:

  • a.

    het graven van een nieuw oppervlaktewaterlichaam;

  • b.

    het verbreden van een bestaand oppervlaktewaterlichaam.

• 3.

  De compensatie vindt plaats voorafgaande aan het dempen.

• 4.

  Compenserende waterberging wordt aangelegd binnen hetzelfde peilgebied als waarbinnen wordt gedempt. Het te graven oppervlak is, uitgedrukt in m², minimaal gelijk aan het te dempen oppervlak. In uitzonderingsgevallen kan worden afgeweken van de regel dat moet worden gecompenseerd in hetzelfde peilgebied. Er geldt dan de volgende prioriteitsvolgorde voor gewenste compensatie:

  • I.

    Compenseren in aangrenzend benedenstrooms peilgebied (met lager peil);

  • II.

    Compenseren in aangrenzend bovenstrooms peilgebied (met hoger peil);

  • III.

    Compenseren in hetzelfde bemalingsgebied.

• 5.

  Zo nodig wordt in de vergunning een voorschrift opgenomen over de te realiseren hoeveelheid berging.

• 6.

  Er treden geen negatieve effecten op voor de omgeving.

• 7.

  Er treedt geen ongewenste maaivelddaling op.

• 8.

  De afwatering verslechtert niet.

• 9.

  Er worden geen waterlichamen gedempt die een ecologische doelstelling hebben (KRW-waterlichamen, waardevolle kleine wateren, wateren in Natura-2000 gebied) of gelegen zijn in een EHS-gebied en waarbij het dempen een negatief effect heeft op de kenmerkende flora en fauna van dat gebied.

 

11.3.2. Graven/vergroten

 

• 1.

  Door het graven van nieuwe oppervlaktewaterlichamen ontstaat geen directe verbinding tussen verschillende peilgebieden.

• 2.

  Er treden geen ongewenste effecten (verdroging) op voor derden.

• 3.

  Er treedt geen versnelde afvoer van water op.

• 4.

  Graven is nodig om de gewenste grondwaterstanden voor de toegekende functie te bereiken.

• 5.

  Er treedt geen ongewenste maaivelddaling op.

• 6.

  Bij oppervlaktewaterlichamen die als primair of secundair in de legger zijn of worden opgenomen is voldoende ruimte aanwezig om onderhoud uit te kunnen voeren.

• 7.

  Het graven heeft geen negatief effect op de kenmerkende flora en fauna van wateren met een hoge ecologische doelstelling (waardevolle kleine wateren en wateren in Natura-2000 gebied) en van gebieden met een hoge ecologische doelstelling (Natura-2000, EHS).

 

 

12.1.1. Algemeen

 

Natuurvriendelijke oevers zijn oevers waarbij nadrukkelijk rekening gehouden wordt met natuur, landschap en ecologie. Een oever wordt natuurvriendelijker naarmate groepen planten en dieren die er van nature thuishoren er voordeel van ondervinden. Een belangrijk kenmerk is de natuurlijke overgang van nat naar droog; meestal hebben natuurvriendelijke oevers flauwe taluds.

 

12.1.2 Doorstroming/berging

 

Natuurvriendelijke oevers kunnen bijdragen aan extra waterberging.

 

12.1.3. Onderhoud

 

In verband met de duurzaamheid en het goed functioneren van de natuurvriendelijke oever is aangepast onderhoud noodzakelijk. Het onderhouden van een natuurvriendelijke oever is tevens maatwerk.

Na de aanleg van de natuurvriendelijke oever moeten doelmatige onderhoudsmogelijkheden aanwezig blijven. Bij oppervlaktewaterlichamen die als primaire of secundaire op de legger zijn opgenomen, wordt een beschermingszone van 5 meter toegepast.

 

12.1.4. Ecologie

 

Natuurvriendelijke oevers zijn belangrijk voor de waterkwaliteit. Sommige dieren die in het oppervlaktewater voorkomen, hebben plaatsen nodig op de oever waar zij bijvoorbeeld kunnen schuilen. Ook kunnen kikkers en padden in ondiep water hun eitjes afzetten. Hoe meer de natuur zijn gang kan gaan, hoe beter de kwaliteit van het oppervlaktewaterlichaam wordt.

 

12.1.5. Constructieve eisen

 

Als een oeververdediging noodzakelijk is, dan moet die de overgang van ‘nat’ naar ‘droog’, en de

daarbij behorende natuurontwikkeling, zo min mogelijk verstoren. Tevens moet bij de aanleg van oeververdediging rekening worden gehouden met de functie van wateren wat betreft waterkwantiteit.

 

12.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen. Hieronder wordt ook verstaan het aanleggen van natuurvriendelijke oevers.

 

12.2.2. Begripsbepaling

 

Een natuurvriendelijke oever: deel van een oppervlaktewaterlichaam van bodem tot insteek van het talud dat vaak ingericht is met een flauw oplopend talud of een brede plasberm om water te kunnen bergen (hydrologische doelstelling) en om flora en fauna kansen te geven (ecologische doelstelling).

 

12.2.3. Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op het aanleggen en behouden van een natuurvriendelijke oever ter plaatse van een oppervlaktewaterlichaam dat in de legger is opgenomen als primair of secundair en in de bijbehorende beschermingszone.

 

12.2.4. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Het aanleggen van een natuurvriendelijke oever kan relatie hebben met het dempen en/of (ver)graven van een oppervlaktewaterlichaam.

 

12.3.1. Doorstroming/berging

 

• 1.

  In bestaande oppervlaktewaterlichamen wordt een natuurvriendelijke oever buiten het leggerprofiel aangelegd.

• 2.

  Als in een nieuw te graven oppervlaktewaterlichamen gelijktijdig een natuurvriendelijke oever wordt aangelegd, wordt die buiten de minimale waterbreedte aangelegd. De minimale waterbreedte wordt bepaald op basis van het van toepassing zijnde maatgevend debiet.

 

12.3.2. Onderhoud

 

• 1.

  Bij oppervlaktewaterlichamen die als primaire of secundaire in de legger zijn of worden opgenomen blijft voldoende ruimte aanwezig om onderhoud uit te kunnen voeren.

• 2.

  Onderhoud aan het oppervlaktewaterlichaam wordt niet belemmerd als gevolg van de aanleg van de oever.

 

12.3.3. Constructieve eisen

 

• 1.

  Als ter plaatse van een aan te leggen natuurvriendelijke oever kabels of leidingen aanwezig zijn, worden die vooraf verlegd: minimaal 1,0 meter buiten het te realiseren profiel van het oppervlaktewaterlichaam en de natuurvriendelijke oever.

• 2.

  In brede oppervlaktewaterlichamen en grote waterpartijen kan het in verband met de stabiliteit van de vergraven oever nodig zijn een tijdelijke constructie aan te brengen om de vergraven oever te beschermen.

 

12.3.4. Voorkomen negatieve effecten

 

• 1.

  Er treden geen ongewenste waterstaatkundige effecten (verdroging) voor derden op.

• 2.

  Het graven heeft geen negatief effect op de kenmerkende flora en fauna van wateren met een hoge ecologische doelstelling (Kleine waardevolle wateren, wateren in Natura 2000-gebied) en van gebieden met een hoge ecologische doelstelling (Natura 2000, EHS).

 

 

13.1.1. Doorstroming en waterberging

 

Sommige objecten en bouwwerken bevinden zich vanuit hun functie in het natte profiel oppervlaktewaterlichamen. Voor deze objecten en bouwwerken (bruggen, oevervoorzieningen, etc.) zijn afzonderlijk beleidsregels opgesteld.

 

13.1.2. Onderhoud

 

Objecten en bouwwerken die binnen de beschermingszone van oppervlaktewaterlichamen worden geplaatst kunnen het doelmatig onderhoud van die oppervlaktewaterlichamen belemmeren. Een van de functies van beschermingszones is het kunnen uitvoeren van machinaal onderhoud. Obstakels en bouwwerken in de beschermingszone zijn in principe dan ook niet gewenst.

 

13.1.3. Stabiliteit

 

Als een object of bouwwerk te dicht op de insteek wordt geplaatst kan dit van invloed zijn op de stabiliteit van een oppervlaktewaterlichaam. Het talud/oever zou daardoor kunnen verzakken waardoor de doorstroming van het water vermindert.

 

13.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen.

 

13.2.2. Begripsbepaling

 

Met bouwwerken worden alle werken van enige omvang die in de bodem zijn verankerd bedoeld. Voor de term objecten bestaat geen eenduidige omschrijving. Objecten zijn zeer verschillend van aard en worden om zeer verschillende redenen geplaatst. Onder objecten kunnen bijvoorbeeld toestellen, hekwerken, schuttingen en beplantingen worden verstaan. Objecten waarvoor een andere beleidsregel is vastgesteld vallen niet onder deze beleidsregel.

 

13.2.3. Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op bouwwerken en objecten in of nabij oppervlaktewaterlichamen met bijbehorende beschermingszone, die als primair of secundair in de legger zijn opgenomen. Er is ook een algemene regel voor dit onderwerp. Deze beleidsregel is niet van toepassing op de Overijsselse Vecht.

 

13.2.4. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Voor een aantal objecten is een specifieke beleidsregel of algemene regel van toepassing. Wanneer bij het plaatsen van deze objecten niet kan worden voldaan aan een specifieke beleidsregel of algemene regel worden deze beschouwd als objecten in de zin van deze beleidsregel.

 

13.3.1. Oppervlaktewaterlichaam

 

Bouwwerken in oppervlaktewaterlichamen worden niet toegestaan.

 

13.3.2. Beschermingszone

 

• 1.

  Aan te leggen bouwwerken worden zodanig gefundeerd dat deze geen invloed uitoefenen op de bodem en taluds van het oppervlaktewaterlichaam.

• 2.

  Bouwwerken worden zodanig aangelegd dat het onderhoud van het oppervlaktewaterlichaam niet wordt gehinderd.

 

 

14.1.1. Algemeen

 

Het waterschap is verantwoordelijk voor het functioneren van het watersysteem. In het algemeen geldt dat het aanleggen van werken in een oppervlaktewaterlichaam, dan wel de beschermingszone, negatieve gevolgen kan hebben voor het functioneren van het watersysteem. Het te gebruiken materiaal voor de oeverbescherming moet voldoen aan het (landelijk van toepassing zijnde) Besluit lozen buiten inrichtingen.

 

14.1.2 Doorstroming

 

De doorstroming van het water mag niet worden belemmerd door het plaatsen van palen in het doorstromingsprofiel van het oppervlaktewaterlichaam.

 

14.1.3 Onderhoud

 

Om de aan- en afvoer te kunnen waarborgen voert het waterschap onderhoudstaken uit en toetst het of bij de aanleg van werken in, op, boven of onder waterstaatwerken (met bijbehorende onderhoudsstroken) en in beschermingszones deze taken niet in het geding komen.

 

14.1.4. Stabiliteit

 

Werken in het oppervlaktewaterlichaam (in de beschermingszone) kunnen de constructie en stabiliteit van de taluds en eventuele reeds bestaande werken aantasten.

 

14.1.5. Ecologie / Waterkwaliteit

 

De werken kunnen een negatief effect hebben op het ecologisch functioneren van een oppervlaktewater doordat die een barrière vormen voor de ontwikkeling van oeverplanten en voor de migratie van bepaalde diersoorten.

 

14.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen.

 

14.2.2. Begripsbepaling

 

Een oeverbeschermende voorziening is een werk dat in/langs een oppervlaktewaterlichaam wordt aangebracht en dient om het talud of de oever te beschermen tegen afkalving of afschuiving. Als voorbeeld kunnen genoemd worden beschoeiing en damwand.

Oppervlaktewaterlichamen met een ecologische doelstelling zijn waardevolle kleine wateren, wateren in een Natura-2000 gebied en KRW-waterlichamen.

 

14.2.3. Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op het aanbrengen en behouden van oeverbeschermende voorzieningen ter plaatse van oppervlaktewaterlichamen en bijbehorende beschermingszone, die opgenomen zijn in de legger als primaire watergang of secundaire watergang.

Deze beleidsregel is niet van toepassing op de Overijsselse Vecht.

 

14.2.4. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Wanneer het oppervlaktewaterlichaam in de nabijheid van een waterkering is gelegen, moet rekening worden gehouden met beleidsregels voor waterkeringen (i.c. voor bouwwerken).

Er zijn algemene regels van toepassing voor het aanbrengen van beschoeiing en (oeverbeschermende) damwand in watergangen in de bebouwde kom. De onderhavige beleidsregel is niet van toepassing als het aanbrengen en behouden van beschoeiing of damwand binnen het kader van de betreffende algemene regels valt.

 

Het (landelijk van toepassing zijnde) Besluit lozen buiten inrichtingen is van toepassing bij gebruik en keuze van materialen.

 

14.3.1. Doorstroming / Berging

 

Het aanbrengen van de oeverbeschermende voorzieningen leidt niet tot een verminderde waterberging en doorstroming van het oppervlaktewaterlichaam.

 

14.3.2. Onderhoud

 

Oeverbeschermende voorzieningen leveren geen nadelige effecten op voor de toegankelijkheid van onderhoudsmaterieel langs de oppervlaktewaterlichamen en voor het uitvoeren van onderhoud aan het natte profiel van de oppervlaktewaterlichamen.

 

14.3.3. Ecologie / Waterkwaliteit

 

In oppervlaktewaterlichamen die in de legger als primair zijn aangegeven, buiten de bebouwde kom en met een ecologische doelstelling, wordt het aanbrengen van oeverbeschermende voorzieningen niet toegestaan, tenzij er goede redenen zijn om hiervan af te wijken en/of een negatief effect voldoende kan worden gecompenseerd door aanvullende maatregelen.

 

15.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid van de Keur, is het verboden zonder vergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie, daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen. Hieronder wordt ook verstaan het wijzigen van het waterpeil in een oppervlaktewaterlichaam door middel van een werk; daaronder begrepen de onderbemaling.

 

15.2.2. Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel heeft geen betrekking op peilafwijkingen in het kader van het operationele peilbeheer door het waterschap zelf. Voorbeelden hiervan zijn: het verhogen van het peil in verband met onderhoud met een maaiboot, het spoelen van wateren; het verlagen van het peil ten behoeve van het vangen van muskusratten, plaatsen van beschoeiingen, etc.

 

Deze beleidsregel is van toepassing op afwijken van het waterpeil (en eventueel daarbij toegestane marges) dat door het waterschap is vastgesteld (in een peilbesluit of op een streefpeilenkaart) of wordt gehanteerd.

 

15.2.3. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Wetgeving

In artikel 3.5 van de Keur is bepaald dat ingeval van grote schaarste of overvloed aan water, opmerkelijke verslechtering van de kwaliteit daarvan of bij het in ongerede raken van een waterstaatswerk, dan wel indien zodanige omstandigheden dreigen te ontstaan, het bestuur zo nodig in afwijking van verleende vergunningen of geldende peilbesluiten, kan verbieden (…) water te brengen in of te onttrekken aan oppervlaktewaterlichamen.

 

Andere beleid/ algemene regels

Het instellen van peilafwijkingen heeft een directe relatie met de peilbesluiten en streefpeilenkaarten die door het waterschap zijn vastgesteld. Ook is er een relatie met het onttrekken van water uit een oppervlaktewaterlichaam.

Er is geen algemene regel vastgesteld voor peilafwijkingen in een oppervlaktewaterlichaam, waaronder begrepen onderbemalingen.

 

16.1.1. Algemeen

 

Het maken van een steiger, vlonder of overhangend bouwwerk kan wenselijk zijn om aan te leggen met een (plezier)vaartuig, voor zitplaatsen voor vissers of met het oog op zwemmen.

Het te gebruiken materiaal voor de steigers, vlonders of overhangend bouwwerk moet voldoen aan het (landelijk van toepassing zijnde) Besluit lozen buiten inrichtingen.

 

16.1.2. Doorstroming

 

Als een steiger ondersteund wordt door palen die in het water zijn geplaatst of als de steiger tot op de waterlijn wordt aangebracht kan dit tot stremming en of opstuwing leiden. Ook spelen de inrichting en peilfluctuaties van het oppervlaktewaterlichaam een rol. De maximale opstuwing die de aanwezigheid van steigers in het oppervlaktewaterlichaam mag veroorzaken, hangt af van de maatgevende afvoer en van de aard van het gebied (hellend of vlak).

Hierbij wordt wel opgemerkt dat een vastgesteld of beoogd waterpeil niet altijd te garanderen is. In extreme situatie bestaat het risico dat steiger, vlonders of overhangende bouwwerken onder water komen te staan. Dit wordt als risico van de betreffende eigenaar beschouwd.

 

16.1.3. Onderhoud

 

Steigers mogen geen nadelige invloed hebben op het onderhoud. Uitgangspunt is dat het onderhoud machinaal wordt uitgevoerd. Dit kan met varend materieel worden uitgevoerd (maaiboot) of met rijdend materieel.

 

16.1.4. Stabiliteit

 

Een steiger werkt belemmerend op de groei van taludbeschermende beplanting (lichtafval). Een oeverbescherming is daarom noodzakelijk.

 

16.1.5. Constructie eisen

 

De steiger moet zodanige afmetingen hebben dat de bovenstaande uitgangspunten van toepassing kunnen zijn.

 

16.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.1, eerste lid, van de Keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur gebruik te maken van een waterstaatswerk of bijbehorende beschermingszone door, anders dan in overeenstemming met de waterstaatkundige functie daarin, daarop, daarboven, daarover of daaronder handelingen te verrichten, werken te behouden of vaste substanties of voorwerpen te laten staan of liggen.

 

16.2.2. Begripsbepaling

 

Onder een steiger of overhangend bouwwerk wordt verstaan een constructie aan of op het water die bedoeld is om mensen direct bij het water toe te laten, of om met een vaartuig aan te leggen. Onder vlonder wordt verstaan een vloerconstructie grenzend aan het oppervlaktewaterlichaam.

 

16.2.3. Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op oppervlaktewaterlichamen en bijbehorende beschermingszone, die in de legger zijn opgenomen als primair of secundair. Deze beleidsregel is niet van toepassing op de Overijsselse Vecht.

 

16.2.4. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

 

Wanneer het oppervlaktewaterlichaam in de nabijheid van een waterkering is gelegen, moet rekening worden gehouden met algemene en beleidsregels voor waterkeringen.

Er is een algemene regel van toepassing voor het aanbrengen en hebben van vlonders. De onderhavige beleidsregel is niet van toepassing als het aanbrengen en behouden van een vlonder binnen het kader van de betreffende algemene regel valt.

 

Het (landelijk van toepassing zijnde) Besluit lozen buiten inrichtingen is van toepassing bij gebruik en keuze van materialen.

 

16.3.1. Doorstroming

 

De maximale opstuwing die de aanwezigheid van steigers in het oppervlaktewaterlichaam mag veroorzaken, hangt af van de maatgevende afvoer en van de aard van het gebied (hellend of vlak).

 

16.3.2. Onderhoud

 

• 1.

  Steigers, vlonders en overhangende bouwwerken belemmeren het onderhoud niet.

• 2.

  Steigers kunnen door de eigenaar in het uiterste geval worden verwijderd in geval van buitengewoon onderhoud aan oever of het oppervlaktewaterlichaam. Hierover zal het bestuur de vergunninghouder tijdig berichten. Verwijdering geschiedt door en op kosten van vergunninghouder.

 

16.3.3. Stabiliteit

 

De steiger, vlonder of overhangend bouwwerk heeft geen negatief effect op beschoeiingen of andere oeververdedigingswerken.

 

17.1.1. Algemeen

 

Op grond van de keur geldt een verbod voor het onttrekken van grondwater en het infiltreren van water in de bodem, omdat dit in beginsel niet wenselijk is voor het in stand houden van het grondwatersysteem. Gezien de maatschappelijke wensen en belangen kan hier onder voorwaarden van worden afgeweken.

Grondwater wordt voor veel doeleinden onttrokken en gebruikt, bijvoorbeeld voor de toepassing als productiewater, beregenen, veedrenking of als bluswatervoorzieningen. Tevens wordt grondwater onttrokken om permanent of tijdelijk de grondwaterstand te verlagen, bijvoorbeeld bij werkzaamheden waar in den droge gewerkt moet worden of voor de ontwatering van percelen. Bij saneringen wordt grondwater onttrokken om de verontreiniging te verwijderen. Naast het onttrekken speelt ook het in de bodem brengen van water een rol bij het grondwaterbeheer. Ook hier zijn verschillende redenen voor, zoals het aanvullen van het grondwater en/ of het tijdelijk bergen van hemelwater in de bodem of het beïnvloeden van de stijghoogte om schade te voorkomen. Deze beleidsregels gelden voor onttrekkingen waarbij mechanisch (met een pomp) direct of indirect (middels een pompput) grondwater wordt onttrokken en waarvoor volgens de Keur een vergunning van het waterschap nodig is.

Deze beleidsregels gelden niet voor grondwateronttrekkingen zonder toepassing van een pomp en bemaling. Dit speelt bijvoorbeeld bij drainage waar bij het water onder vrij verval afstroomt naar oppervlaktewater.

 

17.1.2. Doel van grondwaterbeleid

 

Het doel van het grondwaterbeleid is om zo effectief en efficiënt mogelijk met grondwater om te gaan en het voorkomen van negatieve effecten door grondwateronttrekkingen en infiltraties.

De pijlers zijn het borgen van duurzaam en doelmatige gebruik van grondwater, het in beeld (laten) brengen van effecten en het voorkomen van negatieve gevolgen. Daarbij zullen de onttrekkingen/infiltraties en de gevolgen daarvan worden beschouwd vanuit het integrale watersysteem inclusief de beleidsdoelen zoals de KRW3-doelstellingen, verdrogingbestrijding, beheer strategische zoetwaterreserves en tegengaan van bodemdaling.

 

Om negatieve effecten van grondwateronttrekkingen op de bodem- en het grondwatersysteem, op grondgebruikfuncties of op andere onttrekkingen en ingrepen in de ondergrond te voorkomen worden er voorwaarden gesteld aan grondwateronttrekkingen die vergunningplichtig zijn het kader van de keur. Deze toetsingscriteria worden in paragraaf 17.3 aangegeven en toegelicht.

 

17.1.3. Gebiedspecifiek

 

Artikel 4.6.4 van de Omgevingsverordening Overijssel 2017 bevat bepalingen voor het het derde watervoerende pakket onder Salland. Hiervoor geldt al sinds 1991 een strategische reservering voor de openbare drinkwatervoorziening en hoogwaardige industriële toepassing waarop de Warenwet van toepassing is.

Dit watervoerende pakket bevat grondwater van een zeer hoge kwaliteit en leeftijd maar is tegelijkertijd kwetsbaar voor uitputting (verzilting door te veel onttrekkingen) en verontreinigingen (doorboren van bovenliggende kleilagen). Zorgvuldig beheer is noodzakelijk mede gelet op de reeds aanwezige onttrekkingen voor de drinkwatervoorziening en hoogwaardige industriële toepassingen.

Op grond van het derde lid van genoemd artikel 4.6.4, kan voor het betreffende gebied - op een diepte van meer dan 50 m beneden het maaiveld - slechts vergunning worden verleend voor het onttrekken van grondwater als dit grondwater bedoeld is voor hoogwaardige industrieel gebruik waarop de Warenwet van toepassing is en waarvoor geen alternatief voorhanden is.

 

17.2.1. Keur

 

Op grond van artikel 3.4 van de keur is het verboden zonder watervergunning van het bestuur grondwater te onttrekken of water in de bodem te infiltreren.

 

17.2.2. Begripsbepalingen

 

Bodemdaling Optelling van inklinking, krimp en oxidatie van de bovenste grondlagen en het samendrukken en deformeren van de diepere grondlagen.

Bodemlozing Het definitief in de bodem brengen of doen brengen van vloeistoffen.

Bodemenergiesystemen Warmtepompsystemen en systemen waarbij door middel van het onttrekken en infiltreren van grondwater, als bedoeld in de Waterwet, energie in de bodem wordt opgeslagen.

Freatisch grondwater Het eerste grondwater dat men aantreft als men gaat graven. Dit grondwater staat rechtstreeks in verbinding met atmosferische luchtdruk.

Hemelwater Verzamelnaam voor neerslag, zoals regen, sneeuw en hagel.

Infiltratie In de bodem brengen van water, ter aanvulling van hetgrondwater, in samenhang met het onttrekken van grondwater.

Kwel Opwaarts gerichte grondwaterstroming.

Onttrekken Indirect of direct mechanisch (met een pomp) water en of stoffen uit de bodem halen.

Onttrekkingsinrichting Inrichting of werk, bestemd voor het onttrekken van grondwater. Inrichtingen en/of Infiltratiewerken die vanwege één opdrachtgever en/of één project plaatsvinden en die een samenhangend geheel vormen, gelden als één inrichting. In één of meer van de volgende gevallen is geen sprake van een samenhangend geheel, namelijk indien:

• a.

  de invloedsgebieden van onttrekkingen en/of infiltraties elkaar niet overlappen;

• b.

  bij onttrekkingen een periode van 30 dagen of langer ligt tussen de beëindiging van een onttrekking en het begin van de volgende onttrekking;

• c.

  is aangetoond dat voorafgaand aan een opvolgende onttrekking de grondwaterstand en de stijghoogte in de diepere watervoerende pakketten zich hebben hersteld tot het natuurlijk niveau.

Ontwatering De afvoer van water uit percelen over en door de grond en eventueel door drainbuizen en greppels naar een stelsel van grotere waterlopen. De afvoer van water vindt plaats onder vrij verval.

Opbarsten Bezwijken van de grond, door het ontbreken van vertikaal evenwicht in de grond, onder invloed van wateroverdrukken.

Retourneren van onttrokken grondwater

In hetzelfde watervoerende pakket weer terugbrengen van water in de bodem waaraan geen stoffen zijn toegevoegd.

Standstill beginsel Dit principe houdt in dat als gevolg van een ingreep in de ondergrond de kwantiteit en de kwaliteit van het grondwater niet mag verslechteren.

Strategische voorraad zoet grondwater

De strategische zoete grondwatervoorraad is zoet grondwater dat moet worden behouden om ook in de toekomst verschillende functies, zoals ten behoeve van de drinkwaterwinning, te kunnen vervullen. De zoete grondwaterlichamen uit het KRW proces worden als strategische zoete grondwatervoorraad beschouwd.

Het volgende zoete grondwater is dus niet een strategische voorraad:

• -

  Het zoete grondwater in de deklaag, aangezien dit lokale, kleinschalige grondwatersystemen betreft en de zoetwatervoorraad hierin relatief klein is;

• -

  De lokale zoete grondwaterlenzen in de gebieden met overwegend brak/zout grondwater, aangezien deze relatief klein zijn.watervoerende pakketten onder de deklaag bevindt in de gebieden met overwegend zoet grondwater.

Verdroging Een gebied wordt als verdroogd aangemerkt als een natuurfunctie is toegekend en de grondwaterstand in het gebied onvoldoende hoog is of als er water van onvoldoende kwaliteit moet worden aangevoerd om een te lage grondwaterstand te compenseren.

Verzilting Toename van het zoutgehalte in het grondwater of het oppervlaktewater door natuurlijke of kunstmatige oorzaken.

Watersysteem Samenhangend geheel van een of meer oppervlakte- en grondwaterlichamen, met bijbehorende bergingsgebieden, waterkeringen of ondersteunende kunstwerken.

Watervoerend pakket Een bodemlaag die water doorvoert en die aan boven- en onderzijde begrensd wordt door een ondoorlatende laag of door oppervlaktewater.

Zetting Daling van het grondoppervlak (maaiveldhoogte) veroorzaakt door een daling van de grondwaterstand.

 

17.2.3. Toepassingsgebied

 

Deze beleidsregel is van toepassing op alle grondwateronttrekkingen en infiltraties waarvoor het waterschap bevoegd gezag is binnen zijn beheergebied.

 

Het waterschap is bevoegd gezag voor het onttrekken en infiltreren van grondwater. Uitzondering vormt een drietal categorieën waar de provincie bevoegd gezag voor is.

Dit zijn onttrekkingen en infiltraties ten behoeve van:

• a.

  industriële toepassingen, indien de te onttrekken hoeveelheid water meer dan 150.000 m3/jaar bedraagt;

• b.

  openbare drinkwaterwinning;

• c.

  een bodemenergiesysteem.

 

17.2.4. Raakvlakken met andere wet- en regelgeving

Wetgeving

• -

  Waterbesluit: Geeft bepalingen over het melden en meten van grondwater, en algemene bepalingen omtrent de watervergunning.

• -

  Waterregeling: Geeft indieningsvereisten voor meldingen en vergunningaanvragen.

• -

  Deze activiteit kan m.e.r (beoordelings-)plichtig zijn op grond van Besluit m.e.r. Categorie C15.1 en D15.2.

• -

  Omgevingsverordening Overijssel 2017: bevat onder meer bepalingen ter bescherming van de “reservering diepe pakket van Salland”.

 

Algemene regels

Naast deze beleidsregel is er de Algemene regel Grondwateronttrekkingen. In de algemene regel is geregeld wat zonder vergunning mogelijk is.

 

Normen en richtlijnen

Om voor de adviseurs, opdrachtgever en uitvoerder uniformiteit in het toetsingskader aan te brengen, sluit het Waterschap aan bij de Beoordelingsrichtlijn SIKB 12000 Tijdelijke grondwaterbemaling, Besluitvorming uitvoeringsmethode Tijdelijke grondwaterbemalingen (BUM TM).

 

17.3.1. Voorkomen van negatieve effecten

 

Als er negatieve effecten van een ingreep in de bodem of het grondwater te verwachten zijn, dienen deze effecten voorkomen te worden.

Wanneer het voorkomen van negatieve effecten redelijkerwijs niet mogelijk is, moeten mitigerende maatregelen worden genomen.

Wanneer voorkomen en mitigerende maatregelen redelijkerwijs niet mogelijk zijn, moeten compenserende maatregelen worden genomen.

 

Toelichting:

Het beleid is er op gericht dat negatieve effecten worden voorkomen. Door het onttrekken ontstaat er altijd invloed op de omgeving. Wat precies onder negatieve effecten wordt verstaan is afhankelijk van de lokale situatie, de grondgebruikfunctie en de toepassing; het waterschap maakt hiervoor een afweging. Een effect van een ingreep hoeft niet altijd negatief te zijn: het zoeter worden van brak grondwater of oppervlaktewater door een grondwateronttrekking kan positieve effecten hebben op bijvoorbeeld natuurontwikkeling of de landbouw. Een voorbeeld van het voorkomen van effecten is het verminderen van de hoeveelheid onttrokken grondwater door toepassing van damwanden.

Door mitigerende maatregelen te nemen in uitzonderingsgevallen waarbij het voorkomen van effecten aantoonbaar niet haalbaar of betaalbaar is, gaat het waterschap na of en hoe het compenseren van de negatieve effecten wordt toegestaan. Een voorbeeld van een mitigerende maatregel is het retourneren van grondwater.

 

Compenserende maatregelen moeten worden getroffen voor negatieve effecten die niet voorkomen kunnen worden en waarvoor geen redelijke mitigerende maatregelen kunnen worden ingezet. Een voorbeeld van een compenserende maatregel is de herplant van door droogte afgestorven bomen.

 

17.3.2. Cumulatieve effecten van onttrekkingen

 

De effecten van de onttrekking of infiltratie worden in samenhang met reeds aanwezige onttrekkingen en infiltraties beschouwd.

 

Toelichting:

Invloedsgebieden van verschillende grondwateronttrekkingen of infiltraties kunnen elkaar overlappen. Een nieuwe grondwateronttrekking of infiltratie kan in samenhang met bestaande grondwateronttrekkingen of infiltraties leiden tot ontoelaatbare cumulatieve effecten. Hiervoor geldt dat een nieuwe grondwateronttrekking of infiltratie zodanig wordt aangepast dat de cumulatieve effecten toelaatbaar zijn.

 

17.3.3. Invloedsgebied

 

De effecten van de onttrekking of infiltratie worden beschouwd tot aan de 5 cm verlagingslijn.

 

Toelichting:

Door het onttrekken en infiltreren van grondwater wijzigt de natuurlijke grondwaterstand en of stijghoogte in het watervoerende pakket en de grondwaterstroming zowel horizontaal als vertikaal. Door het onttrekken ontstaat een gebied waar binnen de onttrekkingen invloed heeft op de grondwaterstand en of stijghoogte. Uitgegaan wordt van een gebied dat wordt begrensd door de 5 cm verlagingslijn. In uitzonderingsgevallen kan hiervoor een andere waarde worden gehanteerd.

 

17.3.4. Stopzetten of verminderen grondwateronttrekkingen

 

Bij langdurige onttrekkingen moeten de gevolgen van het stopzetten of verminderen van de onttrekking of infiltratie worden beschouwd.

 

Toelichting:

Het stopzetten of verminderen van grote grondwateronttrekkingen kan (grote) gevolgen hebben voor de grondwaterstanden en het grondwaterstromingspatroon in de omgeving. Hierdoor kunnen negatieve effecten optreden als grondwateroverlast, zakkingen of rijzingen van maaiveld, zettingsschade, afname van de stabiliteit van waterkeringen en veranderingen in de oppervlaktewaterkwaliteit.

Met name als de onttrekking al lange tijd aanwezig is kunnen derden zich hebben aangepast aan de gewijzigde grondwatersituatie, waardoor vermindering of stopzetting van de onttrekking ongewenste effecten kan hebben.

 

17.3.5. Kwel of inzijging

 

Een onttrekking en of infiltratie mag niet tot negatieve effecten leiden op de kwaliteit van het grondwater.

Een onttrekking of infiltratie mag geen negatieve effecten hebben op de grond- en oppervlaktewaterhuishouding.

 

Toelichting:

Door een verandering in de grondwaterstroming verandert de mate van uitwisseling van het water uit het watervoerende pakket en het freatisch grondwater. Hierdoor kan de kwaliteit van het grondwater beïnvloed worden. Daarnaast kan de grondwaterstand en/of stijghoogte veranderen, waardoor de geschiktheid voor het gebruik kan verminderen en er gevolgen kunnen zijn voor de peilregulering van het oppervlaktewater.

 

17.3.6. Verzilting

 

Een onttrekking of infiltratie mag niet leiden tot het permanent verhogen van het chloride-gehalte van grondwater.

 

Toelichting:

Door verzilting neemt de hoeveelheid zoet grondwater af en kan onder andere de beschikbaarheid als grondstof in gevaar komen en kunnen negatieve effecten optreden op grondgebruikfuncties nu en in de toekomst.

 

17.3.7. Strategische zoet grondwatervoorraad

 

De onttrekking leidt niet tot uitputting van de beschikbare zoet grondwatervoorraad.

 

Toelichting:

De provincie heeft grondwaterbeleid opgesteld dat is gericht op het behouden van de strategische zoet grondwatervoorraad. Het beleid is gericht op het tegengaan van verzilting door menselijke ingrepen in het bodem- en grondwatersysteem.

 

17.3.8. Doelmatigheid

 

De onttrekking wordt zoveel mogelijk beperkt.

Indien grondwater van goede kwaliteit gebruikt wordt voor laag- of middelwaardige toepassingen, wordt dit zoveel mogelijk teruggebracht in de bodem. Daarbij geldt dat de retourbemaling doelmatig moet zijn, dat wil zeggen dat de retourbemaling de negatieve effecten van de onttrekking tegen gaat en daarnaast geen andere negatieve effecten veroorzaakt.

 

Toelichting:

Het gebruik van grondwater en het onttrekken ervan moet beperkt worden. Voor laag- en middelwaardige toepassingen geldt dat nadat de onttrekking al zoveel mogelijk is beperkt het grondwater zo nodig geretourneerd wordt. Bij de beoordeling in hoeverre de onttrekking beperkt of retour gebracht moet worden zal het waterschap een integrale afweging maken.

 

17.3.9. Opbarsten van de bodem

 

Een onttrekking of infiltratie mag niet leiden tot opbarsten van de bodem.

 

Toelichting:

Opbarsten van de bodem kan ongewenste waterstromen veroorzaken en tot een onbeheersbare situatie leiden zoals permanente toename van kwel en/of inzijging en kortsluiting tussen watervoerende pakketten. Zowel het maaiveld, de bodem van de bouwput en de wateren in de directe omgeving kunnen opbarsten. Het bepalen van het risico van opbarsten van de bodem gebeurt aan de hand van de NEN-6740.

 

17.3.10. Archeologie

 

Een onttrekking of infiltratie mag het archeologisch erfgoed niet verstoren.

 

Toelichting:

Een van de belangrijkste voorwaarden voor het behoud van archeologisch erfgoed is de afwezigheid van de zuurstof ofwel de aanwezigheid van grondwater. Verandering van grondwaterstand en – kwaliteit kan het behoud van archeologisch erfgoed beïnvloeden. Het belangrijkste uitgangspunt is om archeologische waarden in de ondergrond (ter plekke) te behouden, omdat de bodem nu eenmaal de beste conserveringsomgeving is. Dit wordt behoud in situ genoemd.

 

Het uitgangspunt is dat ter plaatse van archeologische organische objecten de grondwaterstand niet mag dalen tot onder de gemiddelde laagste grondwaterstand (GLG). Indien de grondwaterstand verder wordt verlaagd dan de GLG is nadere informatie van een archeologische deskundige nodig. In de Wet op de archeologische monumentenzorg is een belangrijk principe opgenomen: ‘de verstoorder betaalt’. Dit betekent dat de initiatiefnemer van een project dat mogelijk schade toebrengt aan het bodemarchief (verstoort), verplicht is het archeologisch onderzoek te laten uitvoeren om behoud van het bodemarchief te kunnen waarborgen.

 

Voor activiteiten die een beschermd archeologisch monument kunnen aantasten, is het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bevoegd gezag. In de watervergunning worden in dat geval geen nadere eisen opgenomen.

 

17.3.11. Natuur, landbouw en openbaar groen

 

Bij het beoordelen van de effecten op natuur, landbouw en openbaar groen wordt ook? getoetst op effecten die buiten het eigen terrein optreden.

 

Toelichting:

Indien schade aan derden mogelijk is, wordt aangeven welke maatregelen zullen worden genomen om schade te voorkomen. Schade op het eigen perceel is ter beoordeling van de initiatiefnemer.

 

De watervergunning houdt rekening met natuurdoelen wanneer geen andere specifieke regelgeving van toepassing is.

 

Toelichting:

Grondwaterbeheer kan van invloed zijn op de natuur. De grootste bedreiging voor de grondwaterafhankelijke natuurgebieden is verdroging. Andere oorzaken voor problemen in grondwaterafhankelijke natuurgebieden zijn de afname van de grondwateraanvulling in het infiltratiegebied, aanvoer van systeemvreemd water en de vervuiling van het grondwater door overbemesting.

 

Naast een watervergunning kan een vergunning op grond van de Wet natuurbescherming vereist zijn. Hierbij is de gebiedsbescherming relevant. Grondwaterlichamen kunnen deel uitmaken van Natura 2000-gebieden of beschermde natuurmonumenten die zijn aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. Wanneer een grondwaterlichaam geen deel uitmaakt van een beschermd gebied is het nog mogelijk dat een handeling in het grondwatersysteem invloed heeft op een aangewezen natuurgebied dat in de nabije omgeving ligt (externe werking). Ook dan is het beschermingsregime van de Wet natuurbescherming van toepassing. In deze gevallen is een vergunning op grond van de Wet natuurbescherming vereist. De vergunning in het kader van de Wet natuurbescherming is dan leidend ten opzichte van de Waterwet vergunning voor wat betreft de toelaatbaarheid voor de natuur en de maatregelen.

 

Los van de aanwijzing van beschermde natuurgebieden, kan aan grondwaterlichamen de functie natuur worden gegeven in het regionale waterplan (vanuit de waterwetgeving). De toekenning van de functie natuur aan een grondwaterlichaam werkt dan door in de verlening van watervergunningen voor grondwateronttrekkingen. Afwegingen ten aanzien van natuur worden dan niet in specifiekere vergunningen geregeld en moeten daarom in de watervergunning worden opgenomen.

 

Het uitgangspunt is dat de freatische grondwaterstand in natuurgebieden niet mag dalen.

 

Toelichting:

Zo lang geen verandering van de freatische grondwaterstand optreedt, mag er van uit worden gegaan dat geen schade optreedt aan de natuur. Wanneer wel een daling of stijging als gevolg van de onttrekking of infiltratie optreedt, moet een afweging worden gemaakt ten aanzien van de gevoeligheid van de aanwezige soorten, de schade die daadwerkelijk optreedt, het beïnvloedde areaal ten opzichte van het totaal, de mate waarin herstel kan optreden en de gevoeligheid in het betreffende seizoen.

 

Voor landbouw is het uitgangspunt dat geen opbrengstderving mag optreden.

 

Toelichting:

Opbrengstderving kan optreden door freatische grondwaterstandsveranderingen en veranderingen in de kwaliteit van het grondwater. Binnen het freatische beïnvloedingsgebied moet dit dus bepaald worden. Grondwaterstandsveranderingen kunnen zowel een negatief als een positief effect hebben. Zeer kleine effecten (in de orde grootte van enkele procenten opbrengstverlies) vallen binnen de natuurlijke variatie binnen de agrarische bedrijfsvoering en hoeven dus geen reden te zijn voor aanvullende maatregelen.

 

Voor openbaar groen is het uitgangspunt dat grondwatergevoelige soorten niet negatief mogen worden beïnvloed.

 

Toelichting:

Een negatieve invloed is bijvoorbeeld droogteschade of het beperkt worden in de groei. Mitigerende maatregelen ter voorkoming van schade zijn relatief makkelijk in te zetten. Zo is beregening mogelijk als de grondwaterstand daalt tot onder GLG, of kan openbaar groen in geval van sterfte herplant worden. Openbaar groen kan als monumentaal groen zijn aangemerkt en daarom extra bescherming genieten. Herplanten is dan natuurlijk geen optie.

 

17.3.12. Bebouwing, infrastructuur en objecten

 

Zetting als gevolg van grondwateronttrekkingen mag geen schade veroorzaken.

 

Toelichting:

Verlaging van de freatische grondwaterstand en de stijghoogten kan zetting van grondlagen tot gevolg hebben, waardoor mogelijk enige zakking van het maaiveld en zettingsgevoelige objecten optreedt. Dit is voornamelijk het geval indien de freatische grondwaterstand en stijghoogte gedurende langere tijd worden verlaagd beneden de in het verleden opgetreden laagste waarden. Schade aan bebouwing, leidingen en infrastructuur kan met name ontstaan als gevolg van zettingsverschillen.

Bij het beoordelen wordt de schade aan objecten beoordeeld conform het principe van de NEN-6740, echter lokaal kan hiervan moeten worden afgeweken. Zettingsgevoelige objecten die al eerder aan zettingen onderhevig waren, kunnen bijvoorbeeld veel minder extra zetting ondergaan voordat schade optreedt, dan dat op grond van een berekening aan de NEN norm verwacht kan worden.

Bij zettingsgevoelige bebouwing, infrastructuur en objecten kan bijvoorbeeld aan op staal gefundeerde gebouwen, kabels en leidingen of wegen en waterkeringen gedacht worden.

 

Grondwaterpeilverlaging mag niet het droogvallen van houten palen veroorzaken.

 

Toelichting:

Oudere bebouwing kan op houten palen zijn gefundeerd. Deze palen mogen in principe niet aan zuurstof worden blootgesteld, omdat dan aantasting van het hout kan optreden. Blootstelling aan zuurstof treedt op wanneer de grondwaterstand lager wordt dan de paalkoppen. Wanneer de grondwaterstand ten gevolge van onttrekkingen lager wordt dan de paalkoppen moeten in de vergunning de aspecten duur van de droogstand (ook cumulatief met eerdere verlagingen), gevoeligheid van de fundering (houtsoort) en reeds eerder opgetreden schade aan de foundering overwogen worden.

 

Negatieve kleef mag geen schade veroorzaken.

 

Toelichting:

Door stijghoogtewijzigingen kan ter plaatse van paalfunderingen een vermindering in kleef optreden. Wanneer de werking van de palen voornamelijk op kleef is gebaseerd kan dit schade veroorzaken. Het betreft dan vaak houten palen, trekpalen en betonnen paalfunderingen.

 

17.3.13. Andere grondwateronttrekkingen

 

De grondwateronttrekking of infiltratie mag geen ontoelaatbare invloed hebben op andere grondwateronttrekkingen.

 

Toelichting:

Of de invloed van een nieuwe onttrekking ontoelaatbaar is hangt af van het belang van de beïnvloedde bestaande onttrekkingen. Gaat het om secundaire systemen, zoals ondergrondse gietwateropslag of bodemenergiesystemen, dan moet het rendementsverlies van de installaties bij de afweging worden betrokken. Bij compenserende maatregelen die in de vergunning kunnen worden opgenomen kan ook een financiële regeling tussen de nieuwe en de bestaande partij horen. In het geval dat de overige onttrekkingen een primaire functie voor de bestaande onttrekkers heeft, zoals industriële onttrekkingen of saneringen is de toelaatbaarheid eerder een probleem en zal een maatregel in de vergunning eerder een beperking van het effect van de nieuwe onttrekking inhouden. Uitgangspunt is dat bestaande onttrekkingen worden beschermd, en dat eventuele maatregelen door de nieuwe aanvrager worden genomen.

 

17.3.14. Verontreinigingen

 

Bij onttrekking en infiltratie moet rekening worden gehouden met het verplaatsen van bodemverontreinigingen.

 

Toelichting:

Door het onttrekken van grondwater of infiltreren van water kan de grondwaterstroming veranderen waardoor mobiele verontreinigingen kunnen verplaatsen. Het verplaatsen van verontreinigingen valt onder de definitie saneren in de Wet bodembescherming (Wbb). In de Wbb zijn voorwaarden

gesteld aan het saneren.

 

Wanneer sprake is van een ernstige verontreiniging, is afhankelijk van de hoeveelheid verontreinigd grondwater die wordt verplaatst een melding op grond van de Wet bodembescherming (Wbb) noodzakelijk. Het waterschap informeert de aanvrager en het Wbb bevoegd gezag hierover. Bij een meldingplichtige verplaatsing van verontreinigd grondwater moet het Wbb bevoegd gezag beslissen over de ernst en spoed. Als het een geval van ernstige verontreiniging betreft, moet degene die grondwater gaat onttrekken een saneringsplan indienen. Dit saneringsplan zal zich met name richten op de wijze waarop verspreiding van de verontreiniging wordt voorkomen.

 

De aanvrager zal voorafgaand aan de bemaling moeten uitzoeken hoe veel verontreinigd grondwater verplaatst wordt. Het waterschap is geen Wbb bevoegd gezag en beslist dus niet of maatregelen noodzakelijk zijn. Wanneer het Wbb bevoegd gezag dit noodzakelijk acht, kunnen er echter maatregelen nodig zijn die andere of grotere effecten hebben dan de bemaling zelf, bijvoorbeeld spiegelbronnen of retourinfiltratie. De watervergunning is in dit geval voor wat betreft welke maatregelen genomen moeten worden, volgend aan de Wbb beschikking. De toelaatbaarheid van de effecten van die maatregelen moeten echter wel overwogen worden.

 

Wanneer de aanvrager aangeeft dat minder dan 1000 m3 verplaatst wordt, kan in de vergunning worden opgenomen dat er monitoring op de verplaatsing plaats moet vinden. Dit betreft dan monitoring op de kwaliteit van het grondwater. Als blijkt dat de verplaatsing meer is dan in de aanvraag aangegeven, kan dit aan het Wbb bevoegd gezag worden doorgegeven. Het al dan niet toepassen van een dergelijke monitoring is afhankelijk van het beleid van het waterschap op dit punt.

 

17.3.15. Infiltraties

 

Voor het infiltreren van water in de bodem zijn eisen gesteld in de Waterwet, Waterbesluit en de waterregeling ten aanzien van de normering en meting van de kwaliteit van het water.

 

17.3.16. Permanente drooglegging

 

Permanente onttrekkingen van grondwater voor het droog houden van nieuwe civieltechnische en bouwkundige werken zijn niet toegestaan.

Nieuwe onttrekkingen voor bestaande civieltechnische en bouwkundige werken worden in principe niet toegestaan.

 

Toelichting:

Dit betreffen permanente onttrekkingen voor het droog houden van verdiept aangelegde civieltechnische en bouwkundige werken waarvan de bodem niet waterdicht is gemaakt (gebouwd volgens het ‘polderprincipe’). Daardoor moet met een permanente bronbemaling groundwater worden onttrokken om het grondwaterpeil continu lager te houden ten opzichte van het grondwaterpeil in de omgeving.

 

De grondwaterstand- en stroming wordt door deze permanente onttrekkingen onnodig beïnvloed en bovendien wordt de riolering, rioolwaterzuiveringsinstallatie of het oppervlaktewater onnodig belast. Deze onttrekkingen zijn te voorkomen door aanpassingen in het ontwerp. Vergunningen voor dit doel worden in beginsel niet meer verleend voor nieuwe stedelijke ontwikkelingen. Dit betekent dat ondergrondse constructies volledig waterdicht moeten zijn.

 

Een permanente bemaling ten behoeve van drooglegging wordt ongeacht de grootte van de onttrekking, niet toegestaan. Voor bestaande werken kan een permanente onttrekking worden overwogen als wordt voldaan aan de volgende voorwaarden:

• -

  er zijn geen aanvaardbare alternatieven voorhanden;

• -

  de aanvrager toont aan dat hiermee een maatschappelijk belang gemoeid is.