BIBOB beleidsregels bouwvergunningen

1. Doel van de wet BIBOB

De wet BIBOB geeft de gemeente de mogelijkheid zich te beschermen tegen het risico dat criminele activiteiten worden gefaciliteerd. De gemeente verleent immers vergunningen aan burgers en bedrijven. Het kan gebeuren dat deze vergunning wordt gebruikt voor criminele activiteiten. De wet BIBOB biedt gemeenten een instrument om zich tegen dit risico te beschermen. Het doel dat de gemeente Venlo voor ogen staat bij de inzet van het Bibob-instrumentarium is:

• •

  Het tegengaan van de aantasting van de leefbaarheid en veiligheid in de stad;

• •

  het tegengaan van de aantasting van de rechtsorde en de bestuurlijke slagkracht;

• •

  het tegengaan van de verloedering door de aanwezigheid van criminaliteit;

• •

  het verminderen van de subjectieve gevoelens van onveiligheid.

De gemeente Venlo benut sinds 1 september 2003 de mogelijkheden van de wet Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur (wet BIBOB) ten volle in de procedure voor de verlening en eventueel intrekking van drank- en horecawetvergunning, de exploitatievergunning en de seksinrichting-vergunning. De wet BIBOB kan ook toegepast worden op bouwvergunningen, want ook bouwvergunningen kunnen worden misbruikt voor criminele activiteiten. Met inzet van het BIBOB-instrumentarium kan worden voorkomen dat ongewild criminele activiteiten worden gefaciliteerd of dat illegale vermogens worden witgewassen.

Toepassing van de BIBOB-regelgeving op de bouwvergunning, betekent dat de gemeente Venlo, onderzoekt of artikel 3 van de wet BIBOB van toepassing is. Dit onderzoek kan plaatsvinden naar aanleiding van een ontvangen aanvraag bouwvergunning of ten aanzien van een al verleende bouwvergunning. In dat laatste geval kan het onderzoek leiden tot intrekking van de bouwvergunning.

Artikel 3 luidt kort gezegd als volgt:

• 1.

  Een overheidsorgaan kan op basis van de wet BIBOB een vergunning of subsidie weigeren of intrekken wanneer er sprake is van ernstig gevaar dat de beschikking mede gebruikt zal worden voor:

  • •

    het benutten van voordelen uit strafbare feiten

  • •

    het plegen van strafbare feiten

• 2.

  Wanneer feiten en omstandigheden erop wijzen of redelijkerwijs doen vermoeden dat ter verkrijging van de aangevraagde dan wel gegeven beschikking een strafbaar feit (bijvoorbeeld ‘Valsheid in geschrifte’ of ‘Omkoping’) is gepleegd.

2. Onderzoek door de gemeente

Door een recente wijziging in de Woningwet is het ook mogelijk om het BIBOB-instrumentarium toe te passen ten aanzien van een stroman. Onder betrokkenen in artikel 3 van de Wet BIBOB wordt nu ook verstaan degene die op grond van feiten en omstandigheden redelijkerwijs met een aanvrager van de bouwvergunning gelijk kan worden gesteld. Tegelijkertijd is de mogelijkheid gecreëerd om een verleende bouwvergunning in te trekken, indien blijkt dat artikel 3 van toepassing is. Het gaat hier om wijzigingen in respectievelijk artikel 44a en artikel 59 van de Woningwet.

De gemeente Venlo kan bij het indienen van een vergunningaanvraag een onderzoek instellen om te beoordelen of er sprake is van een ernstig geval als bedoeld in artikel 3 van de wet BIBOB.

Indien er naar aanleiding van de aanvraag bouwvergunning vragen blijven bestaan over:

• •

  de bedrijfsstructuur of de activiteiten van de aanvrager;

• •

  de financiering van het bedrijf van de aanvrager of van het aangevraagde bouwwerk;

• •

  de omstandigheden in de persoon van de aanvrager of de financier van hetgeen waarvoor bouwvergunning wordt aangevraagd;

• •

  omstandigheden die de gemeente doen vermoeden dat er sprake is van een ernstig gevaar dat de vergunning zal worden gebruikt voor het plegen van strafbare feiten, of het gebruiken van voordelen uit strafbare feiten;

• •

  omstandigheden die de gemeente doen vermoeden dat ter verkrijging van de aangevraagde dan wel gegeven vergunning een strafbaar feit is gepleegd, dan zal de aanvrager/houder van de vergunning:

  • •

    het BIBOB-vragenformulier (als bedoeld in artikel 30 Wet BIBOB) dienen in te vullen;

  • •

    documenten op grond van het BIBOB-vragenformulier dienen aan te leveren;

  • •

    eventuele extra, op verzoek van de ambtenaar, documenten of informatie dienen aan te leveren.

De gemeente zal de informatie verkregen uit het BIBOB-vragenformulier toetsen aan de informatiebronnen waar zij in het kader van de BIBOB-onderzoek toegang toe heeft. De gemeente zal uiteraard ook de bestaande weigeringsgronden die te maken hebben met de integriteit van de aanvrager onderzoeken en toepassen. Als de gemeente op basis van het eigen onderzoek in het kader van de Wet BIBOB genoeg aanwijzingen heeft om in redelijkheid te kunnen aantonen dat er sprake is van “ernstig gevaar” als bedoeld in de Wet BIBOB, zal de gemeente de vergunning weigeren dan wel intrekken. Wanneer het gemeentelijke vragenformulier en/of het BIBOB-vragenformulier (op grond van artikel 30 Wet BIBOB) niet volledig worden ingevuld door de aanvrager, zal dit op grond van art. 4 Wet BIBOB worden aangemerkt als ”ernstig gevaar”.

Indien na dit gemeentelijke onderzoek vragen blijven bestaan over de bedrijfsstructuur, de financiering en de omstandigheden in de persoon van de aanvrager dan behoudt de gemeente zich het recht voor advies te vragen bij het landelijk bureau Wet BIBOB (artikel 9 Wet BIBOB). Het landelijk bureau zal in dat geval een nader onderzoek instellen. De aanvrager/houder van de vergunning zal hierover worden geïnformeerd door de gemeente.

Het aanvragen van een advies bij het bureau BIBOB is geen beschikking in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Hiertegen kan derhalve geen bezwaar of beroep worden ingesteld. Wel is het de aanvrager van een vergunning natuurlijk toegestaan de aanvraag terug te trekken.

3. Onderzoek door het landelijk Bureau BIBOB

Het landelijk bureau BIBOBvalt onder het Ministerie van Justitie. Het bureau heeft inzage in een groter aantal bronnen en kan hierdoor een meer diepgaand onderzoek doen dan de gemeente. Het landelijk bureau BIBOB zal geen direct contact opnemen met de aanvrager van de vergunning of de andere bij het onderzoek betrokken personen of bedrijven. Eventuele aanvullende vragen van het landelijk bureau BIBOB zullen via de gemeente Venlo aan betrokkenen worden gesteld. Het landelijk bureau zal op basis van de uitkomsten van het onderzoek advies uitbrengen omtrent de mate van gevaar als bedoeld in artikel 3 van de wet BIBOB.

4. Tips vanuit het OM

Indien het Openbaar Ministerie een ‘tip’ geeft dan zal de BIBOB-procedure gestart worden met een onderzoek door de gemeente. De tip-functie van het Openbaar Ministerie is in de wet BIBOB (art. 26) geregeld.

5. Welke personen en bedrijven worden in het onderzoek betrokken

In de Wet BIBOB is bepaald wie aan een dergelijk onderzoek van gemeente en bureau BIBOB kan worden onderworpen. De voornaamste personen en bedrijven[1]^* zijn:

• •

  de aanvrager van een vergunning of degene die op basis van feiten en omstandigheden redelijkerwijs met een aanvrager van de bouwvergunning gelijkgesteld kan worden;

• •

  de houder van een vergunning of degene die op basis van feiten en omstandigheden redelijkerwijs met de houder van de bouwvergunning gelijkgesteld kan worden;

• •

  degene die voor de financiering van het bedrijf zorgdragen;

• •

  beheerders;

• •

  diegenen die zeggenschap hebben over bovengenoemde personen of bedrijven.

De genoemde personen en bedrijven dienen er rekening mee te houden dat in het kader van een vergunningaanvraag diepgaand onderzoek kan worden gedaan naar onder andere betrokkenheid bij witwaspraktijken en andere criminele activiteiten.

6. Wat gebeurt er met het BIBOB-advies

Het advies van het bureau zal worden gebruikt ter onderbouwing van de uiteindelijke beslissing omtrent de verlening dan wel intrekking van de vergunning. Dit betekent dat het advies kenbaar zal worden gemaakt aan de aanvrager/houder van de vergunning.

Indien een zekere mate van gevaar door het landelijk bureau wordt aangegeven, maar dit niet als ernstig wordt gekwalificeerd, of indien dit uit het onderzoek van de gemeente zelf komt, kunnen extra voorwaarden aan de vergunning worden gesteld.

Het bestuursorgaan zal, indien het voornemen bestaat een negatieve beslissing te nemen op grond van een BIBOB-advies, de betrokkene in de gelegenheid stellen zijn zienswijze naar voren te brengen. De betrokkene wordt daarbij op de hoogte gesteld van het BIBOB-advies.

Tegen de uiteindelijke beslissing van het bestuursorgaan waarin een BIBOB-advies is verwerkt kan bezwaar en beroep worden aangetekend.

7. De gevolgen van de BIBOB-toets voor de beslistermijn voor de aanvraag bouwvergunning

Voorafgaand aan een formele bouwaanvraag, kan een initiatiefnemer zijn bouwplan ter voorlopige beoordeling voorleggen aan de gemeente. Na toetsing aan in ieder geval het bestemmingsplan en de welstandsnota, kan een aanvraag bouwvergunning worden ingediend.

Naar aanleiding van een verzoek om voorlopige beoordeling kan een eerste, informele BIBOB-screening worden uitgevoerd. De voorlopige beoordeling is niet aan termijnen gebonden.

De formele BIBOB-toets vindt plaats indien de bouwaanvraag daar aanleiding toe geeft. Om te voorkomen dat beslistermijnen worden overschreden en mogelijk van rechtswege verleende vergunningen ontstaan, is direct handelen noodzakelijk.

De wettelijke termijn waarbinnen beslist moet worden op een aanvraag bouwvergunning is 6 weken voor een lichte bouwvergunning en 12 weken voor een reguliere bouwvergunning. Verdaging met 6 weken is mogelijk. Als de bouwvergunning alleen kan worden verleend met een vrijstelling van de bepalingen van het bestemmingsplan, gelden deze termijnen niet en is de doorlooptijd langer. Indien advies wordt gevraagd aan het landelijk bureau BIBOB wordt de beslistermijnen met vier weken verlengd. Dit kan nogmaals met vier weken verlengd worden indien het onderzoek van het landelijk bureau niet in de eerste vier weken na de indiening van het verzoek om advies, kan worden afgerond. Dit betekent dat, behoudens vrijstelling of verdaging, binnen maximaal 14 of 20 weken een beslissing wordt genomen op een aanvraag om een lichte respectievelijk een reguliere bouwvergunning. Indien zich bijzondere omstandigheden voordoen kan een extra redelijke termijn worden bepaald als bedoeld in artikel 4:14 Awb. De gemeente Venlo streeft ernaar de beslissingstermijn zo kort mogelijk te houden.

8. Beslissing op bouwaanvraag met BIBOB-toets

Het hoofd van de afdeling Gebouwde Omgeving is gemandateerd tot het beslissen op een aanvraag bouwvergunning. Beslissingen op een aanvraag bouwvergunning waarop de BIBOB-toets heeft plaatsgevonden worden echter altijd door het college van burgemeester en wethouders genomen.

9. Publicatie en inwerkingtreding

Deze beleidsregels worden bekendgemaakt op de wijze zoals voorgeschreven in de Algemene Wet Bestuursrecht en treden op 1 januari 2010 in werking.

Op dat tijdstip worden de Beleidsregels bouwvergunningen in het kader van de wet Bibob, zoals vastgesteld bij besluit van 29 november 2005 van burgemeester en wethouders van Venlo, ingetrokken.