Exploitatieverordening

TOELICHTING OP DE EXPLOITATIEVERORDENING GEMEENTE WAALRE 1  

Algemeen

Steeds meer wordt de gemeente geconfronteerd met het niet volledig uit kunnen voeren van actieve grondpolitiek. Dit houdt in dat naast de door de gemeente te verwerven gronden, die vervolgens bouwrijp worden gemaakt en tenslotte wor­den uitgegeven, steeds meer particuliere initiatieven tot grond­exploitatie ont­staan.In dergelijke situaties, waarbij zowel gemeentelijke als particuliere grondex­ploita­tie plaatsvindt, is de gemeente verantwoordelijk voor de aanleg van de benodigde infrastructurele werken, zoals wegen, straten, riolering etc.Middels de actieve grondpolitiek worden deze kosten doorberekend aan de netto-uitgeefbare bouwterreinen. In geval van particuliere grondexploitatie is een derge­lijke doorberekening niet mogelijk, simpelweg vanwege het feit dat de grond niet in eigendom is van de gemeente.Toch is het uit een oogpunt van gelijkheid en rechtszekerheid rechtvaardig, dat ook particuliere grondexploitanten een (financiële) bijdrage leveren in de kosten van de eerdergenoemde voorzieningen. Deze bijdrage wordt dan be­paald op basis van de baat, dat deze (bouw)gronden hebben bij de aanleg van genoemde wer­ken.

In artikel 42 WRO is bepaald, dat de raad een verordening be­hoort vast te stellen, die de voorwaarden bevat, waaronder de gemeente medewerking ver­leent aan het in exploitatie brengen van gronden. Deze verordening wordt "Exploi­tatieverordening" genoemd.De verordening is gebaseerd op de volgende uitgangspunten:

• a.

  Voorafgaande aan de realisatie van een bestemmingsplan moet duide­lijkheid ontstaan omtrent de risico's die verbonden zijn aan het niet vol­ledig kunnen verwerven van de betreffende gronden. Aan de hand van deze risico's zal middels een raadsbesluit moeten worden vastgesteld of en zo ja, op welke wijze kostenverhaal zal plaatsvinden. Op deze wijze ontstaat vooraf duide­lijkheid voor alle betrokkenen. Deze werkwijze sluit aan bij de op 26 juli 1991 in werking getreden wij­zi­ging van de gemeentewet-oud, i.c. de wijziging van de bouwgrond- en baat­belas­ting (Stb. 394). In deze wet wordt het nemen van een bekosti­gingsbe­sluit voordat wordt aangevangen met de voorzieningen van open­baar nut, ver­plicht gesteld. Deze verplichting is eveneens van toe­passing op de baat en bouwgrondbelasting, zoals opgenomen in de artikelen 221 respectievelij­ke 222 van de Gemeentewet, zoals deze gold tot 1 januari 1995. Tenslotte is de vaststelling van een bekosti­gings­besluit ook van toepassing op de baatbe­lasting (nieuwe stijl) die in de Gemeentewet is opgenomen ter vervan­ging van de voorheen gel­dende baat- en bouwgrondbelasting (zie artikel 222 van de Gemeente­wet, zoals dat luidt per 1 januari 1995). Het opnemen van een kosten­verhaalsbesluit in de exploitatieverordening verduidelijkt dan ook de sa­men­hang tussen het kostenverhaal via exploitatieovereenkomst ener­zijds en het verhaal op basis van een baatbelasting anderzijds.

• b.

  Op basis van het onder a. genoemde uitgangspunt wordt de wijze van toere­kening van baat via de methoden van exploitatieovereenkomst en baatbelas­ting zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Dit betekent dat de in de exploita­tieverordening opgenomen systematiek van baattoereke­ning is aangepast op en gerelateerd aan de fiscale verhaalsmethode.

• c.

  Het onder a. genoemde uitgangspunt brengt met zich mee, dat de ex­ploita­tieovereenkomst zowel op initiatief van de gemeente als op basis van een verzoek van exploitant kan worden aangegaan. Gelet op de thans opgenomen werkwijze zal een aanvraag tot het slui­ten van een exploitatieovereenkomst in de regel alleen nog voorkomen in situa­ties, waarbij incidentele voorzieningen moeten worden getroffen, vaak speci­aal ten behoeve van exploitant. In de meeste overige geval­len zal immers steeds sprake zijn van de werking van een kostenver­haalsbesluit.

• d.

  De opsomming van de verschillende voorzieningen van openbaar nut is uitge­breid met die werken, die als gevolg van onder meer de milieuwet­ge­ving vaak noodzakelijk zijn ten behoeve van de uitvoering van een bestem­mings­plan. Tenslotte wordt opgemerkt, dat de verordening is aangepast aan de gevol­gen van de 1e en 2e tranche van de Algemene wet bestuursrecht per 1 ja­nuari 1994, 3e tranche van de Awb per 1 januari 1998, de inwerkingtreding van de Invoeringswet van de wet materiële belastingbepalin­gen Gemeentewet (Stb. 1994, 420) per 1 januari 1995, de Wet dualisering gemeentebestuur en de Wet dualisering gemeentelijke medebewindsbevoegdheden.

Hieronder volgt een artikelsgewijze toelichting.

Afdeling I: Algemene bepalingen

Artikel 1. Begripsbepalingen

De exploitatieverordening is van toepassing, indien medewerking wordt ver­leend aan het in exploitatie brengen van gronden. Hieronder wordt verstaan het van gemeentewege treffen van voorzieningen van openbaar nut, waar­door een onroe­rende zaak wordt gebaat.Met deze definitie wordt aangesloten bij de definitie van de baatbelas­ting. Dit betekent dat ook in gevallen waarbij voorzieningen worden getroffen waardoor een reeds bebouwde onroerende zaak wordt gebaat, het sluiten van een exploita­tieovereenkomst mogelijk is.Indien de exploitatie geschiedt op initiatief van de gemeente (afdeling II van de verordening), dan maakt de aanduiding van het exploitatiegebied onderdeel uit van het door de raad vast te stellen kostenverhaalsbesluit. In het geval de exploitatie geschiedt op initiatief van de exploitant (afdeling III van de verordening), dan geschiedt de vaststelling van de aanduiding van het exploitatiegebied door het college. Door gebieden aan te wijzen, die als een "exploitatiegebied" zullen gelden, wordt het bijvoorbeeld mogelijk onroerende zaken die in het kader van de stads- en dorpsvernieu­wing binnen de bebouwde kom worden heringericht etc. in voorkomende ge­vallen onder de wer­king van deze verordening te laten vallen.

Artikel 2. Voorzieningen van openbaar nut

In de omschrijving van de voorzieningen van openbaar nut is, gelet op de vi­geren­de jurisprudentie, de aanleg van rioolwaterzuiveringsinstallaties niet opgenomen. Dergelijke inrichtingen worden - vanwege het doel van deze werken - niet gere­kend tot die werken die nodig zijn voor het in exploitatie brengen van gronden.Als voorzieningen van openbaar nut worden verder aangemerkt het uitvoe­ren van bodemonderzoek en -sanering, voorzover dit betrekking heeft op de ondergrond van voorzieningen van openbaar nut en voorzover de daarmee verband houdende kosten niet op een andere wijze kunnen worden ver­haald. Hierbij moet met name worden gedacht aan het verhaal van kosten bodemsanering, zoals onder meer is bepaald in de Wet bodembescherming.Ingeval kostenverhaal op derden echter niet (geheel) mogelijk is, is het re­delijk om de ten laste van de gemeente blijvende nettokosten te verhalen via de gemeente­lijke en particuliere grondexploitatie.Dit geldt ook voor de maatregelen die op basis van de vigerende milieuwet­geving nodig zijn voor de realisatie van bestemmingsplannen. Gedacht moet worden aan het treffen van geluidwerende voorzieningen, maar ook aan het verwijderen van bedrijvigheid die stankoverlast of andersoortige hinder ver­oorzaakt.Tenslotte is aangegeven, dat ook werken die als zogenaamde "bovenwijkse voor­zieningen" worden beschouwd, kunnen worden aangemerkt als voorzie­ningen van openbaar nut, voorzover deze werken direct danwel indirect baat opleveren voor de in het exploitatiegebied liggende onroerende zaken.De kosten van bovenwijkse voorzieningen worden in de regel via een fonds­opslag in de kostprijs verwerkt. Het is daarbij van belang, dat een dergelijke omslag van kosten steeds op een juiste wijze beleidsmatig wordt onder­bouwd. Dit kan, indien de gemeente beschikt over een structuurplan, reeds geschieden bij de vaststelling van het structuurplan. De beleidsmatige on­derbouwing kan echter zonder bezwa­ren tevens plaatsvinden op basis van een beleidsnota, waarbij de toerekening van de kosten van bovenwijkse voorzieningen over de diverse toekomstige en eventu­ele bestaande bestem­mingsplannen wordt onderbouwd.

Afdeling II: Exploitatie op initiatief van de gemeente

Artikel 3. Uitvoering van voorzieningen van openbaar nut

Hoewel het sluiten van een exploitatieovereenkomst nimmer zal kunnen en mo­gen worden afgedwongen, wordt in dit artikel bepaald dat de eerderge­noemde voorzieningen van openbaar nut alleen door of met medewerking van de gemeen­te kunnen worden aangelegd. Het primaat met betrekking tot de aanleg van voor­zieningen van openbaar nut ligt derhalve bij de gemeen­te.In sommige gevallen zal een particuliere exploitant in staat en bereid kun­nen zijn tot het zelfstandig treffen van dergelijke voorzieningen van open­baar nut op de gronden die in eigendom zijn van de exploitant.Aangezien het daarbij steeds gaat om openbare voorzieningen, zal deze particulie­re uitvoering alleen dan mogelijk zijn, indien garanties aanwezig zijn omtrent met name de kwaliteit van de uitvoering. De door de gemeente te stellen kwaliteitsei­sen zullen overeen moeten komen met die eisen, die zij zichzelf steeds stelt bij de aanleg van dergelijke voorzieningen. Wel zijn ga­ranties nodig in de vorm van tijdige uitvoering, kwaliteitseisen, garantierege­ling in geval van wanprestatie, overdracht van voorzieningen van openbaar nut aan gemeente etc. Dergelijke aanvullende eisen zijn opgenomen in arti­kel 7, vierde lid van deze verordening.De uitvoering van openbare voorzieningen door de exploitant zal niet bete­kenen, dat geen financiële bijdrage aan de gemeente verschuldigd is. Ook indien wordt gekomen tot het zelf uitvoeren van bepaalde werken, is het redelijk dat alsnog een financiële bijdrage wordt verleend in de kosten van onder meer planvoorberei­ding, ambtelijk apparaat, bovenwijkse voorzienin­gen alsmede in de (extra) kosten van voorbereiding en toezicht. In het derde lid van dit artikel alsmede in artikel 8, derde lid is hiervoor een regeling op­genomen.

Artikel 4. Vaststelling kostenverhaalsbesluit

Kostenverhaal bij bouwgrondexploitatie is in de meeste gevallen aan de orde bij de voorbereiding van een nieuw bestemmingsplan. In de meeste gevallen gaat de gemeente ervan uit alle gronden in een dergelijk plan te zullen verwerven. Deze gronden zullen vervolgens bouwrijp worden gemaakt en worden uitgegeven.Steeds meer wordt, vaak pas lopende de realisatie van een bestemmings­plan, duidelijk dat niet alle gronden in eigendom zullen kunnen worden ver­kregen.Ter voorkoming van problemen met betrekking tot het kunnen uitvoeren van kostenverhaal (bijvoorbeeld voorzieningen zijn reeds 2 jaar geleden getrof­fen) alsmede in belang der rechtszekerheid is de bepaling opgenomen, dat voordat met de uitvoering van werken wordt begonnen door de ­raad wordt bepaald volgens welke strategie de te maken kosten worden verhaald.Daarbij wordt aangegeven via een kostenbegroting welke voorzieningen worden getroffen alsmede wat de omvang zal zijn van het gebied dat door deze voorzie­ningen zal worden gebaat. In sommige gevallen kan dit baat­gebied afwijken van het gebied, zoals dat is bepaald via de gangbare ex­ploitatieopzet.Belangrijk bij het nemen van een kostenverhaalsbesluit is de strategie die toege­past zal gaan worden bij het verhaal van kosten. Uitgangspunt zal daarbij blijven, dat de gemeente de voorkeur uitspreekt voor het zelf aan­kopen en vervolgens uitgeven van deze gronden. Mocht dit niet lukken, dan zullen de particuliere ex­ploitanten in eerste instantie een exploitatieovereen­komst voorgelegd krijgen, waarmee op basis van wilsovereenstemming tot kostenverhaal kan worden geko­men.Mocht men hiertoe niet bereid zijn, dan zal in het besluit worden aangege­ven, dat aanvullend kostenverhaal via baatbelasting kan plaatsvinden. Onder baatbelasting wordt in deze verordening verstaan: de baatbelasting (nieuwe stijl), die ter ver­vanging van de tot 1 januari 1995 geldende baat- en bouw­grondbelasting in de Gemeentewet is opgenomen (zie artikel 222 van de Gemeentewet, zoals dat luidt na de inwerkingtreding van de Invoeringswet van de wet materiële belastingbepa­lingen Gemeentewet (Stb. 1994, 420)). Hiermee zal dan tevens zijn voldaan aan de in artikel 222 Gemeentewet opgenomen verplichting tot het vaststellen van een bekostigingsbesluit.Het kostenverhaalsbesluit wordt bekendgemaakt overeenkomstig artikel 139 Gemeentewet.

Op grond van artikel 2, sub c. maakt de kostenbegroting onderdeel uit van het kostenverhaalsbesluit. In de praktijk is het niet in alle gevallen mogelijk de begro­tingscijfers ten tijde van de vaststelling van het kostenverhaalsbe­sluit geheel gereed te hebben. Om deze reden is onder c. bepaald dat de kostenbegroting ook later kan worden vastgesteld. In dat geval dient de kostenbegroting nog afzonder­lijk te worden bekendgemaakt overeenkomstig artikel 139 van de Gemeentewet.

Artikel 5. De kostenbegroting

In de kostenbegroting zijn de kosten en opbrengsten verband houdende met het verlenen van medewerking aan het in exploitatie brengen van gronden opgeno­men. Benadrukt is dat er een directe relatie aanwezig dient te zijn tussen de ver­schillende kosten- en opbrengstelementen en het exploitatiege­bied. Gezien de diversiteit van de werken en werkzaamheden is het niet mo­gelijk een limitatieve opsomming van de met de medewerking verband hou­dende kosten te geven. Dit zal van geval tot geval kunnen verschillen. De wijze van toerekening zal plaatsvin­den op basis van de baat die alle in het exploitatiegebied opgenomen onroerende zaken zullen hebben van de te treffen voorzieningen van openbaar nut. Dit geldt derhalve zowel voor de gronden die bestemd zijn voor gemeentelijke gronduitgifte als de gronden die bestemd zijn voor particuliere exploitatie. De mate van baat kan daarbij onderling variëren als gevolg van verschillen in ligging, bestemming en ob­jectieve gebruiksmogelijkheid van de desbetreffende onroerende zaak. Het uitgangspunt bij de opstelling van de kostenbegroting zal steeds zijn, dat het totale gebied door de gemeente in exploitatie zal worden gebracht.

Opgemerkt wordt dat de in artikel 5 opgenomen eisen zowel gelden voor een kostenbegroting, behorende bij een kostenverhaalsbesluit, als voor een begroting, welke naar aanleiding van een aanvraag om medewerking (geba­seerd op afdeling III van de Exploitatieverordening) wordt vastgesteld.

Uitgangspunt voor de opstelling van de kostenbegroting is dat de inbreng­waarde van alle gebate onroerende zaken en de gronden bestemd voor de aanleg van voorzieningen van openbaar nut in de kostenbegroting wordt opgenomen. Deze inbrengwaarde kan daarmee ook betrekking hebben op onroerende zaken die wel door de voorzieningen gebaat worden maar niet als gevolg van die voorzieningen geschikt worden voor bebouwing. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan bestaande te handhaven bebouwing binnen een exploitatiegebied.Op grond van het gestelde in het vierde lid wordt bereikt dat de inbreng­waarde van deze gronden niet in de kostenbegroting behoeft te worden opgenomen.De aanduiding "geschikt worden voor bebouwing" is afkomstig van de tot 1 januari 1995 geldende bouwgrondbelasting en maakte onderdeel uit van de drie voor deze belastingen bestaande rechtsgronden (nl. het geschikt wor­den voor bebouwing, het beter geschikt worden voor bebouwing alsmede het in een voor­deliger positie komen te verkeren van onroerende zaken als gevolg van de te treffen voorzieningen).

Naast de toepassing in de grondexploitatie is de Exploitatieverordening even­eens van toepassing op het verhaal van kosten van baatopleverende voorzieningen, welke geen onderdeel uitmaken van de grondexploitatie. Hierbij kan het bijvoor­beeld gaan om de herinrichting van centrumgebieden of de aanleg van riolering in het buitengebied. In het vijfde lid is bepaald dat de inbrengwaarde van de gebate objecten niet in de kostenbegroting be­hoeft te worden opgenomen indien de te treffen voorzieningen in hoofdzaak niet gericht zijn op het geschikt maken voor bebouwing van onroerende zaken. Wel is het mogelijk de inbrengwaarde van de tot voorzieningen van openbaar nut bestemde gronden in de begroting op te nemen.

De toepassing van het vierde en vijfde lid kan met zich meebrengen dat de in de beide artikelleden beschreven situaties zich ook gelijktijdig kunnen voordoen. Dit zal het geval zijn indien sprake is van bijvoorbeeld de aanleg van niet tot de grondexploitatie behorende voorzieningen voor onder meer bestaande bebou­wing.

Artikel 6. Grondslag voor toerekening baat

Om de aansluiting te verkrijgen met de systematiek van vaststelling van de kost­prijs bij gronduitgifte is gekozen voor de rekeneenheid van de vierkante meter grondoppervlakte van de gebate onroerende zaken (zowel bebouwd als onbe­bouwd). Met toepassing van liggings-, bestemmings- en gebruiks­factoren is het mogelijk in nagenoeg alle gevallen te komen tot een verant­woorde baatomslag ter bepaling van de omvang van de exploitatiebijdrage.Ingeval de grondoppervlaktemethode in bepaalde gevallen niet tegemoet komt aan de aanwezige baatverschillen, geschiedt de toerekening op basis van een omslagmethode, welke zal worden vermeld in de kostenbegroting, die voorziet in de aanwezige verschillen in baat..

Artikel 7. Inhoud exploitatieovereenkomst

In dit artikel wordt ervan uitgegaan, dat in navolging van het reeds genomen kostenverhaalsbesluit, het sluiten van een exploitatieovereenkomst als eer­ste en centrale methode van kostenverhaal is aan te merken.Wij willen duidelijk benadrukken, dat het sluiten van een exploitatieovereen­komst - evenals iedere andere overeenkomst - is gebaseerd op wilsovereen­stem­ming. Dit betekent dat een exploitant niet kan worden verplicht tot het sluiten van een exploitatieovereenkomst. De bevoegdheid tot het aangaan van een ex­ploitatieovereenkomst ligt bij het college. Het college dient de raad vooraf in te lichten over de uitoefening van de bevoegdheid tot het aangaan van een overeenkomst, in het geval de raad daarom verzoekt of indien het aangaan van die overeenkomst ingrijpende gevolgen kan hebben voor de gemeente. In het laatste geval neemt het college geen besluit dan nadat de raad zijn wensen en bedenkingen terzake aan het college ter kennis heeft kunnen brengen.Hoewel de kostenbegroting later kan worden vastgesteld, dient in alle geval­len de in een overeenkomst opgenomen exploitatiebijdrage te worden vast­gesteld op basis van de kostenbegroting. Om deze reden is in artikel 7, tweede lid bepaald dat het college pas kan besluiten tot het aangaan van een exploitatieover­eenkomst, nadat de betreffende kostenbegroting is vastgesteld.Gezien het bepaalde in artikel 10, eerste lid van de Exploitatieverordening geldt deze voorwaarde ook ingeval de overeenkomst tot stand komt op ba­sis van een aanvraag.

Indien wordt overgegaan tot het sluiten van een exploitatieovereenkomst, bevat artikel 7 een aantal voorwaarden waaraan deze overeenkomst in alle gevallen moet voldoen. Naast de vaststelling van een financiële bijdrage is in voorkomende gevallen de bepaling opgenomen dat gronden die bestemd zijn als ondergrond voor voorzieningen van openbaar nut, via deze overeen­komst worden afgestaan aan de gemeente. In de situatie dat sprake is van een overdracht van gronden, is in het eerste lid de bepaling opgenomen dat van de overeenkomst een notariële akte wordt opgemaakt.In het vierde lid zijn aanvullende bepalingen opgenomen welke kunnen wor­den toegepast, indien de werken geheel of gedeeltelijk worden uitgevoerd door de particuliere exploitant.

Artikel 8. Vaststelling exploitatiebijdrage

Essentieel bij de vaststelling van de financiële bijdrage is het feit, dat over­een­komstig artikel 5, tweede lid de kostentoerekening is opgesteld met het uitgangs­punt, dat het totale exploitatiegebied door de gemeente in zijn ge­heel in exploita­tie zal worden gebracht.Dit betekent, dat in de kostenbegroting gerekend wordt met een gemiddelde prijs van de inbrengwaarde van alle gronden (ook die van de particuliere eigenaren). Op deze wijze komt een gemiddelde kostprijs tot stand, die daar­na - waar nodig - zal worden gecorrigeerd voor verschillen in ligging etc.Het zal duidelijk zijn, dat de particuliere exploitant op deze prijs de waarde van de hem toebehorende gronden (zowel ten behoeve van de exploitatie als ten behoe­ve van de aanleg van voorzieningen van openbaar nut) in mindering zal mogen brengen. Omdat deze vermindering kan afwijken van de eerdergenoemde gemid­delde grondinbrengprijs, is een regeling nodig voor bindende vaststelling van deze inbrengwaarde.In het derde lid is bepaald op welke wijze de financiële bijdrage wordt vast­ge­steld, indien de exploitant overgaat tot het geheel of gedeeltelijk zelf uit­voeren van voorzieningen van openbaar nut. In een dergelijke situatie blijft de financiële bijdrage in de regel beperkt tot de kosten, die de gemeente maakt of zal maken in verband met de planuitvoering, -voorbereiding en -toezicht, maar ook met betrek­king tot voorzieningen die voor het totale plan gelden danwel een bovenwijks karakter hebben. De omslag van deze voor rekening van de gemeente blijvende kosten vindt plaats overeenkomstig de in artikel 5 en 6 beschreven methode, onder verrekening van de inbreng­waarde van alle tot de onroerende zaak van exploitant behorende gronden. Daarnaast vindt een vermindering plaats van de daarin opgenomen kosten voor voorzieningen, voorzover deze voorzieningen door de exploitant wor­den gerealiseerd.

Als gevolg van de het bepaalde in artikel 5, vierde en vijfde lid dient de wijze van berekening van de exploitatiebijdrage in die situaties dienovereenkom­stig te wor­den aangepast. Aan artikel 8 is een vierde lid toegevoegd waarin is bepaald dat, indien de in artikel 5, vierde en/of vijfde lid beschreven situa­tie toepassing heeft verkregen, de wijze van berekening van de bijdrage wordt gehandhaafd, met dien verstande dat de correctie van de inbreng­waarde is beperkt tot de gronden die bestemd zjn voor het treffen van voor­zieningen en door de exploitant aan de gemeente in eigendom worden afge­staan.

Afdeling III: Exploitatie op verzoek van exploitant

Artikel 9. De aanvraag

Naast het door de gemeente zelf treffen van voorzieningen van openbaar nut kan het voorkomen, dat een particuliere exploitant de gemeente verzoekt tot het treffen van voorzieningen. Vaak zullen dit dan incidentele op zichzelf staande voorzieningen zijn, die specifiek betrekking hebben op de onroeren­de zaak van één of enkele exploitanten.Gedacht moet hierbij bijvoorbeeld worden aan de situatie, waarin een tuin­centrum de gemeente verzoekt op basis van artikel 19 WRO mee te werken aan de uitbrei­ding van de winkelruimte door middel van een wijziging van een bestemmings­plan. In dergelijke gevallen kan het voorkomen, dat van gemeentewege wordt gewezen op de noodzaak van uitbreiding van parkeer­gelegenheid en bijvoorbeeld de aanleg van in- en uitvoegstrook vanaf de openbare weg. Dergelijke voorzienin­gen kunnen onder de werking van afde­ling III van deze verordening worden ge­bracht.In het derde lid van dit artikel is de bepaling opgenomen, dat indien een aanvraag voor een bouwvergunning (eventueel gecombineerd met een ver­zoek om vrijstel­ling ex artikel 19 WRO) wordt ingediend, waarbij in geval van verlenen van een vrijstelling c.q. bouwvergunning van gemeentewege voor­zieningen van openbaar nut moeten worden uitgevoerd, dit voordat over de bouwaanvraag wordt beslist aan de aanvrager bekend wordt gemaakt.De aanvrager zal daarbij een raming ontvangen van de door de gemeente te ma­ken kosten. Aan de hand van deze gegevens is aanvrager in staat voorafgaand aan de beslissing over de bouwaanvraag een financiële afwe­ging te maken van de aan deze exploitatie verbonden kosten. De aanvrager wordt op dat moment in staat gesteld alsnog een aanvraag in te dienen tot het aangaan van een exploita­tieovereenkomst.

Artikel 10. Beslissing op de aanvraag

Aangegeven is dat de medewerking tot het treffen van voorzieningen alleen kan worden verleend door middel van het sluiten van een overeenkomst op basis van artikel 7 van de verordening.Daarnaast is een viertal facultatieve gronden opgenomen, waaronder de me­de­werking kan worden geweigerd. Tevens is een mogelijkheid tot aanhou­ding van de aanvraag opgenomen in gevallen waarin de procedure van de vaststel­ling/goedkeuring van een onderliggend bestemmingsplan nog niet is afgerond.Tenslotte is de bepaling opgenomen, dat, ingeval een aanvraag is ontvan­gen voor een gebied waarvoor reeds een kostenverhaalsbesluit is genomen door de raad, laatstgenoemd besluit aan de exploitant bekend wordt gemaakt.Deze bekendmaking zal mede inhouden, dat de raad reeds eerder heeft aangegeven, dat de onderhavige onroerende zaak wordt gebaat door het treffen van voorzieningen van openbaar nut en het om die reden ge­recht­vaardigd is dien­aangaande kostenverhaal toe te passen. Derhalve zou ook zonder het insturen van een aanvraag de gemeente reeds op eigen initiatief zijn gekomen met een exploitatieovereenkomst.Een en ander betekent, dat de reeds voorgenomen aanbieding van een ont­werp-exploitatieovereenkomst direct kan plaatsvinden.

Afdeling IV: Relatie gronduitgifte en andere kostenverhaalsinstrumen­ten

Artikel 11. Relatie baatbelasting

In het eerste lid wordt uit een oogpunt van rechtszekerheid aangegeven, dat in een te sluiten exploitatieovereenkomst de bepaling wordt opgenomen, dat met betrekking tot de uitvoering van die werken geen aanvullend fiscaal ver­haal zal plaatsvinden. Een dergelijke bepaling is niet in strijd met de Grond­wet (i.c. privile­geverbod bij belastingen), omdat de wijze van toerekening via exploitatieovereen­komst overeenstemt met de wijze van toerekening bij een eventueel toe te pas­sen fiscaal verhaal.Aan de andere kant is het uit een oogpunt van rechtszekerheid gewenst, dat indien een exploitant niet bereid is tot het aangaan van een exploitatieover­een­komst, hem wordt medegedeeld, dat overeenkomstig het eerder geno­men kosten­verhaalsbesluit door de raad over kan worden gegaan tot het instellen van een baatbelasting.

Artikel 12. Relatie andere overeenkomsten

Steeds meer komt het voor, dat door de gemeente overeenkomsten worden ge­sloten met meerdere marktpartijen tot samenwerking in een bepaald pro­ject. We spraken dan van een publiek-private samenwerking (PPS).Dergelijke overeenkomsten omvatten naast elementen van kostenverhaal van voorzieningen van openbaar nut vaak nog totaal andere elementen. Ter voorko­ming van onnodig complexe contracten worden deze elementen vaak alle teza­men in één overeenkomst opgenomen.In dit artikel is bepaald, dat het sluiten van dergelijke overeenkomsten geen be­zwaar behoeft op te leveren, mits de vaststelling van de door exploitant verschul­digde exploitatiebijdrage maar geschiedt op basis van het gestelde in deze exploi­tatieverordening.

Afdeling V: Overgangs- en slotbepalingen

Artikel 13. Overgangsbepalingen

De overgangsbepaling in het eerste lid is bedoeld voor die situaties waarbij op het moment van inwerkingtreding van de exploitatieverordening reeds een aanvang is gemaakt met de uitvoering van voorzieningen van openbaar nut. Artikel 4 gaat ervan uit dat het nemen van een kostenverhaalsbesluit moet plaatsvinden voordat met de aanleg van voorzieningen van openbaar nut wordt aangevangen.Bepaald is dat de verordening ook van toepassing is in exploitatiegebieden waarin op de datum van inwerkingtreding de te treffen voorzieningen van openbaar nut niet zijn voltooid, en voor welke gebieden geen kostenver­haals­besluit zoals be­doeld in artikel 4 is genomen. Hetzelfde geldt voor ex­ploitatiegebieden waarvoor geen kostenverhaalsbesluit, maar, indien de voorheen geldende exploitatieveror­dening daarin voorzag, een afzonderlijke kostenbegroting (op grond van het in de voorheen geldende verordening op­genomen overgangsrecht) is vastgesteld.De toepassing van de bepaling in het eerste lid zal bijvoorbeeld aan de orde zijn in exploitatiegebieden ten behoeve waarvan vóór de datum van inwer­kingtreding van de verordening een bekostigingsbesluit (zoals bedoeld in ar­tikel 222 van de Gemeentewet) ten behoeve van een mogelijk in te stellen baatbelasting is vastge­steld.Daarnaast voorziet de bepaling in het eerste lid erin, dat de verordening ook kan worden toegepast voor in uitvoering zijnde exploitatiegebieden waarvoor ten tijde van de inwerkingtreding van de verordening niet reeds een bekosti­gingsbesluit was vastgesteld.Om in dergelijke situaties (bij het ontbreken van een kostenverhaalsbesluit of afzonderlijke kostenbegroting) toch te kunnen komen tot het aangaan van een exploitatieovereenkomst, is bepaald dat de regels van deze verordening op een zoveel mogelijk aan deze afwijking aangepaste wijze van toepassing zijn. Hierbij geldt in ieder geval, dat de hoogte van de in de overeenkomst op te nemen bijdra­ge wordt bepaald op basis van een door de ­raad vast te stellen kosten­begroting, die voldoet aan de in artikel 5 gestelde eisen. In navolging op het gestelde in artikel 4, eerste lid dient ook de vast te stellen kostenbegroting be­kend te worden gemaakt overeenkomstig artikel 139 Gemeentewet.

In het tweede lid is bepaald dat de exploitatieverordening zoals deze gold voor de inwerkingtreding van de onderhavige verordening, van toepassing blijft voor exploitatiegebieden waarvoor eerder een kostenverhaalsbesluit of, voorzover (het overgangsrecht van) de voorheen geldende verordening daar­in voorzag, een af­zonderlijke kostenbegroting is vastgesteld.Dit heeft tot gevolg dat op basis van dergelijke kostenverhaalsbesluiten of afzon­derlijke kostenbegrotingen te sluiten overeenkomsten worden geba­seerd op de bepalingen zoals opgenomen in de voorheen geldende exploita­tieverordening. Het aangaan van overeenkomsten geschiedt, in afwijking van het bepaalde in de voorheen geldende exploitatieverordening, door het college. De duur van de toepassing is bepaald tot twee jaren nadat de getroffen en/of te treffen voorzieningen van openbaar nut geheel zijn vol­tooid. Deze termijn komt overeen met de termijn waarbinnen uiterlijk tot een baatbelasting zoals bedoeld in artikel 222 van de Gemeentewet, dient te worden besloten.

Ten aanzien van voor de datum van inwerkingtreding van de onderhavige exploi­tatieverordening ontvangen aanvragen tot het verlenen van medewer­king aan het in exploitatie brengen van gronden, waarop niet voor de inwer­kingtreding is be­slist, is voor de behandeling van de aanvraag de exploitatie­verordening, zoals deze gold voor de inwerkingtreding van de onderhavige verordening, van toepas­sing. De duur van de toepassing is bepaald totdat op de aanvraag is beslist. In het geval de beslissing leidt tot het treffen van voorzieningen, is de duur van de toepassing bepaald tot twee jaren nadat de te treffen voorzieningen geheel zijn voltooid. Ook in dat geval geldt dat een op basis van een zodanige aanvraag te sluiten overeenkomst wordt geba­seerd op de bepalingen zoals opgenomen in de voorheen geldende exploita­tieverordening. En ook geschiedt het aangaan van overeenkomsten, in afwijking van het bepaalde in de voorheen geldende exploitatieverordening, door het college.