Organisatie | Schouwen-Duiveland |
---|---|
Organisatietype | Gemeente |
Officiële naam regeling | Verordening tot afstemming van de hoogte van de bijstand op het betoonde besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan door belanghebbenden aan wie bijstand en/of langdurigheidstoeslag wordt of kan worden verleend. |
Citeertitel | Afstemmingsverordening Wet werk en bijstand gemeente Schouwen-Duiveland |
Vastgesteld door | gemeenteraad |
Onderwerp | maatschappelijke zorg en welzijn |
Eigen onderwerp |
Geen
Geen0
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
---|---|---|---|---|---|
17-02-2012 | 01-01-2012 | Artikel 8a, 8b en 8c | 26-01-2012 Wereldregio, 17 februari 2012 | 26-01-2012/10 | |
08-07-2005 | 01-01-2012 | Nieuwe regeling | 30-06-2005 Ons Eiland, 07-07-2005 | 30-06-2005/19 |
De raad van de gemeente Schouwen-Duiveland;
gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 11 mei 2005;
gelet op de Wet werk en bijstand, Staatsblad 2003, nummer 375;
gelet op de artikelen 8, 8a, 9, 17, 18, 36, 48, 49, 51, 54, 55 en 56 van de Wet werk en bijstand;
gelet op de artikelen 28 en 29 van de Wet structuur uitvoeringsorganisaties werk en inkomen;
de bepalingen van de Algemene wet bestuursrecht en de Gemeentewet;
besluit vast te stellen de volgende gewijzigde verordening:
Verordening tot afstemming van de hoogte van de bijstand op het betoonde besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan door belanghebbenden aan wie bijstand en/of langdurigheidstoeslag wordt of kan worden verleend.
Paragraaf 1 Algemene bepalingen
In deze verordening wordt verstaan onder:
norm: de som van de norm zoals genoemd in hoofdstuk 3, paragraaf 2 van de wet, de gemeentelijke toeslag en de periodiek bijzondere bijstand voor de algemene kosten van het bestaan, inclusief vakantiegeld, zonder rekening te houden met verlagingen als gevolg van schaalvoordelen wegens het kunnen delen van woonkosten of het ontbreken hiervan of andere inkomstenkortingen;
Paragraaf 2 Afstemmingsbepalingen
Artikel 2 Indeling in categorieën met betrekking tot bepaalde verwijtbare gedragingen
Ten aanzien van belanghebbenden, die naar het oordeel van het college blijk geven van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan dan wel de uit deze wet dan wel de wet Suwi voortvloeiende verplichtingen niet of onvoldoende nakomen, wordt de ernst van het verwijtbare gedrag onderverdeeld in de navolgende categorieën.
Categorie 1: het niet dan wel onvoldoende nakomen van de aan de uitkering verbonden verplichtingen en voorwaarden, dan wel het niet dan wel onvoldoende verlenen van gevraagde medewerking aan de uitvoering van de wet die nodig is voor een adequate en juiste wetstoepassing en een efficiënte gemeentelijke uitvoering. Daaronder wordt in ieder geval verstaan:
het niet of niet tijdig melden van het verrichten van vrijwilligerswerk of wijzigingen daarin.
Categorie 2 : niet of onvoldoende meewerken aan (de voorbereiding op) de arbeidsinschakeling en (sociale) activering - waaronder begrepen onderzoek naar de mogelijkheden daartoe – of deze belemmeren, dan wel niet of onvoldoende meewerken aan het bewerkstelligen van mogelijke verlaging van de te verstrekken bijstand. Daaronder wordt in ieder geval verstaan:
Artikel 3 Hoogte en wijze van de afstemming en recidive
Artikel 4 Onverantwoord omgaan met vermogen
Indien er sprake is van onverantwoord interen van het eigen vermogen tot het vrij te laten vermogen ex artikel 34 lid 3 van de Wet Werk en Bijstand, vindt afstemming plaats door het verstrekken van de bijstand als renteloze lening gedurende de periode dat de belanghebbende als gevolg van zijn gedraging eerder of langer recht heeft op bijstand.
Door het verstrekken van bijstand in de vorm van een renteloze lening kan de verstrekte bijstand worden teruggevorderd ook indien de belanghebbende geen bijstand meer ontvangt omdat hij/zij niet meer in bijstandsbehoevende omstandigheden verkeert. De termijnen dienen te worden vastgesteld op al datgene waarmee de beslagvrije voet wordt overschreden.
Artikel 8 Incidentele (bijzondere) bijstand
Bijstand ten behoeve van goederen of diensten die naar het oordeel van het college niet kunnen worden voldaan uit het reguliere inkomen en het beschikbare vermogen, wordt verstrekt in de vorm van een geldlening of borgtocht indien de noodzaak tot bijstandsverlening het gevolg is van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan.
Paragraaf 2a Regelingen in verband met de wijzigingen in de WWB en intrekking van de WIJ per 1 januari 2012
Artikel 8b Onvoldoende meewerken aan plan van aanpak
Onder ‘gedragingen die de inschakeling in de arbeid belemmeren’ als bedoeld in artikel 2, wordt vanaf 1 januari 2012 mede verstaan: het onvoldoende meewerken aan het opstellen, uitvoeren dan wel evalueren van een plan van aanpak.
Vastgesteld door de raad van de gemeente Schouwen-Duiveland in zijn openbare vergadering van 30 juni 2005,
de griffier, de waarnemend voorzitter,
bij de Afstemmingsverordening Wet werk en bijstand Gemeente Schouwen-Duiveland
Beginsel en opzet van de afstemmingsverordening
Deze verordening is geschreven vanuit het beginsel dat verwijtbaar gedrag niet lonend mag zijn, maar dat niet elk verwijtbaar gedrag meteen moet leiden tot een financiële maatregel. Zij is bedoeld als een richtlijn voor de uitvoerders en is onder meer afgeleid van de regelgeving die onder de oude wet was vastgelegd in het z.g. Maatregelenbesluit Abw, Ioaw en Ioaz, het Boetebesluit sociale zekerheidswetten, en aanvullende gemeentelijke regelgeving. In deze verordening is gekozen voor een indeling van verwijtbaar gedrag in drie categorieën. Hierbij is gekozen voor een waarschuwing in gevallen waarbij er sprake is van administratieve verzuimen zonder dat er ten onrechte uitkering is verleend, tot uitsluiting wanneer belanghebbende door duidelijk verwijtbaar handelen een beroep op bijstand moet doen, of dat als gevolg hiervan de uitkeringsafhankelijkheid voortduurt. De omschrijving van het verwijtbare gedrag en de indeling in een bepaalde categorie is verduidelijkt met voorbeelden. Het is geenszins de bedoeling om deze opsommingen een limitatief karakter te geven.
Een maatregel moet worden berekend over de bijstandsnorm inclusief vakantietoeslag, verhoogd met de maximale toeslag. Dat wil zeggen voor een echtpaar 100%, een alleenstaande ouder 90% en een alleenstaande 70% van het minimumloon. Het is niet de bedoeling om rekening te houden met verlagingen en inkomsten. Een lagere gemeentelijke toeslag in verband met lagere woonlasten geeft in principe een zelfde (vrij) besteedbaar inkomen en rechtvaardigt een in absolute bedragen gelijke korting. Het is ook niet de bedoeling om rekening te houden met mogelijke aanspraken op de langdurigheidstoeslag, noch hierop een maatregel toe te passen. Deze kan immers al uitbetaald zijn of het recht hierop in de toekomst kan nog onzeker zijn.
De Afstemmingsverordening is door de wetgever verplicht gesteld in artikel 8, lid 1 onder letter b van de Wet werk en bijstand. Verwezen wordt naar artikel 18 van de wet. Hierin is geregeld dat de bijstand en de daaraan verbonden verplichtingen worden afgestemd op de omstandigheden, mogelijkheden en middelen van belanghebbende. In het tweede lid van artikel 18 van de wet is dwingend voorgeschreven dat wanneer het college vindt dat belanghebbende een ongenoegzaam besef van verantwoordelijkheid betoont voor de voorziening in het bestaan, dan wel zijn verplichtingen niet of onvoldoende nakomt, de bijstand verlaagd wordt.
Bijstand verlenen, maar vooral het afstemmen van bijstand, waaronder het opleggen van maatregelen, vraagt van de gemeente een zorgvuldig taxeren van omstandigheden, mogelijkheden en middelen, en afwegen of er sprake is van verwijtbare aspecten in het gedrag van belanghebbende. Bij het ontbreken van elke verwijtbaarheid wordt van zelfsprekend afgezien van een verlaging van de bijstand.
2. Artikelsgewijze toelichting
In deze verordening zijn een aantal, niet in de wet gedefinieerde begrippen omschreven om interpretatieverschillen te voorkomen. Voor de overige geldt dezelfde omschrijving als in de Wet werk en bijstand en de Algemene wet bestuursrecht.
Het is algemeen gebruik dat ingeval van co-ouderschap de bijstand ontvangende ouder als alleenstaande wordt aangemerkt. Boven de norm wordt dan een toeslag toegekend. In het kader van het afstemmingsbeleid wordt onder de norm bij co-ouderschap mede begrepen de toeslag die in dit verband wordt ontvangen. Niet onder de norm wordt de woonkostentoeslag gerekend.
Artikel 2: Indeling in categorieën
In dit artikel zijn diverse vormen van verwijtbaar gedrag ingedeeld in drie categorieën. De opsomming is niet limitatief.
Categorie 1 bestaat uit een aantal administratieve handelingen die met name toegespitst zijn op de vaststelling van de rechtmatigheid van de uitkering. Het niet voldoen aan deze verplichtingen heeft tot gevolg dat een uitkering niet wordt betaald (geblokkeerd) of opgeschort (artikel 54 WWB). Slechts in uitzonderingsgevallen zal ten onrechte bijstand worden verleend c.q. uitbetaald. Afstemming vindt plaats via een waarschuwing. Bij herhaling van verwijtbaar gedrag binnen dezelfde categorie (binnen 12 maanden) volgt een maatregel van 10%, die bij herhaalde recidive procentueel wordt verhoogd.
Deze bepaling is bedoeld als een kapstokartikel en kan te zijner tijd ook worden gebruikt om mensen te verplichten direct informatie te verstrekken wanneer de rechtmatigheidonderzoeksformulieren worden vervangen door een mutatieformulier dat alleen moet worden ingeleverd bij veranderde omstandigheden.
Onder verwijtbaar gedrag als hier genoemd, wordt verstaan de eerste nalatigheid waarbij de belanghebbende niet vooraf inhoudelijk geïnformeerd of onvoldoende duidelijk is wat het doel is van het gesprek. Wanneer het gesprek een vervolgstap is in een opgesteld reïntegratietraject en belanghebbende frustreert dit door hier geen medewerking aan te verlenen, valt dergelijk gedrag onder categorie 2 nummer 1.
Categorie 2 wordt gevormd door verwijtbaar gedrag dat (de voortgang van) trajecten belemmert waardoor de behoefte aan bijstand langer voortduurt. In deze categorie wordt gekozen voor een kortdurende maar wel voelbare maatregel. In vele gevallen zijn er behalve menskracht van de gemeente ook b.v. reïntegratiebedrijven bij betrokken. Onvoldoende medewerking door de uitkeringsgerechtigde aan een lopend reïntegratietraject heeft een grotere impact op de voortgang hiervan dan bij een eerste oproep hiervoor. Bij recidive (binnen 24 maanden) wordt verwijtbaar gedrag gesanctioneerd met een maatregel van 40%, die bij herhaalde recidive procentueel wordt verhoogd. Hier is bewust gekozen voor een langere recidive periode omdat er regelmatig trajecten langer dan één jaar lopen.
Uit de toelichting bij de behandeling van de wet in de Eerste Kamer blijkt dat de gemeente, indien zij dat noodzakelijk vindt, op grond van artikel 57 van de wet volledig budgetbeheer kan toepassen zonder toestemming van belanghebbende. Het verdient uiteraard aanbeveling één en ander in een minnelijk traject af te spreken. Het verwijtbaar frustreren van dit traject leidt tot een maatregel als hier omschreven.
Categorie 3 wordt gevormd door verwijtbaar gedrag als gevolg waarvan de behoefte aan bijstand ontstaat of langer voortduurt. Werkweigering, door eigen toedoen niet verkrijgen van betaald werk, ontslag door eigen toedoen of het door eigen toedoen verliezen van aanspraken op voorliggende inkomensvoorzieningen zijn de meest voor de hand liggende voorbeelden. De recidivetermijn is hier bepaald op 36 maanden, omdat dergelijk manifest verwijtbaar gedrag sterk moet worden ontmoedigd.
Bij een uitsluiting worden eventuele inhoudingen ten behoeve van derden niet uitgevoerd.
Het uitgangspunt van de wetgeving en het daaruit voortvloeiende gemeentelijke beleid is “werk boven inkomen”. Iedere uitkeringsgerechtigde die kan werken dient alles in het werk te stellen zo snel mogelijk duurzaam aan het werk te komen. Om uitkeringsgerechtigden hierbij te ondersteunen worden reïntegratietrajecten ingezet. Het door belanghebbende verwijtbaar frustreren van een ingezet reïntegratietraject dient zeer sterk te worden ontmoedigd. Deze categorie betreft de situatie waarbij belanghebbende een door hem ondertekende trajectovereenkomst zonder geldige reden niet na komt. Een dergelijk gedrag heeft tot gevolg dat de uitkering van belanghebbende langer dan noodzakelijk door moet lopen en dat de door de gemeente gepleegde investering in het reïntegratietraject teniet wordt gedaan. De schadelast van de gemeente wordt door het handelen van belanghebbende aanmerkelijk vergroot. Een zware sanctie is derhalve op zijn plaats. Bij een uitsluiting worden eventuele inhoudingen ten behoeve van derden niet uitgevoerd.
Artikel 3: Hoogte en de wijze van de eerste afstemming en bij recidive
De in artikel 18, lid 3 WWB opgenomen verplichte heroverweging bij een maatregel van drie maanden of langer hoeft zelden plaats te vinden. In voorkomend geval zal een marginale beoordeling volstaan; het college moet beoordelen of het redelijk is dat de opgelegde maatregel wordt voortgezet, mede gezien de omstandigheden waarin betrokkene nu verkeert. Een nieuwe toets of er sprake van een ongenoegzaam besef van verantwoordelijkheid was, ligt niet voor de hand. Door de korte duur van de maatregelen komt het slechts in uitzonderlijke individuele gevallen tot een maatregel van langer dan drie maanden. Dit laat onverlet dat bij het einde van een maatregel van korter dan drie maanden, beoordeeld kan worden of belanghebbende dan wel voldoet aan de verplichtingen die opgelegd zijn. Een herbeoordeling na afloop van een maatregel richt zich met name op de wijze waarop belanghebbende zijn verwijtbaar gedrag aantoonbaar verbetert. Een recidiveperiode vangt in beginsel aan op de dag nadat de beschikking waarin de opgelegde maatregel is opgelegd, is verzonden.
Bij herhaalde recidive wordt een hoger percentage opgelegd, wanneer het gaat om verwijtbaar gedrag in de categorieën 1 en 2. Er kunnen zeer dringende redenen zijn om hiervan af te wijken. In een dergelijk geval kan de bijstand worden verleend in de vorm van een geldlening.
Artikel 4 Onverantwoord omgaan met vermogen
De wijze waarop mensen hun beschikbaar vermogen hebben aangesproken in de periode voorafgaande aan een bijstandsaanvraag kan grote gevolgen hebben voor de aanspraak op bijstand. Soms is dergelijk gedrag te typeren als “profiteren” nu het nog kan. Om te beoordelen of zo’n situatie zich voordoet zal de gemeente goed moeten nagaan waaraan het geld is besteed en op basis daarvan tot een standpunt komen of er in dat specifieke geval sprake van verwijtbaar gedrag is. Essentieel is in deze gevallen of de behoefte aan bijstand kon worden voorzien ten tijde van het te onderzoeken gedrag. Op basis van jurisprudentie wordt acceptabel geacht dat iemand die van eigen vermogen leeft terwijl bijstand voorzienbaar is, dit doet tot een gemiddeld niveau van 150 % van de bijstandsnorm, verhoogd met de premie voor een eventuele verzekering tegen ziektekosten. Soms kunnen noodzakelijke incidentele uitgaven die leiden tot een hoger niveau acceptabel zijn. Bij het afstemmen van de bijstand moet de gemeente rekening houden met de omstandigheden, de mogelijkheden en middelen van belanghebbende. Logisch is dat de gemeente het beleid dusdanig inricht dat de verwijtbare handelingen niet lonen. Met andere woorden, bij het opleggen van de maatregel zal de gemeente ook rekening houden met alle resterende middelen. Gekozen is voor het verstrekken van een uitkering in de vorm van een lening voor de periode dat belanghebbende een bijstandsuitkering ontvangt in verband met het onverantwoord interen van vermogen. Terugvordering vindt tijdens de bijstandsperiode plaats tot maximaal 10% van de bijstandsnorm. Na beëindiging van de uitkering zijn de maandelijkse termijnen afhankelijk van de inkomens- en vermogenssituatie van belangebbende.
Gekozen is voor een systeem waarbij de zwaarte van de maatregel toeneemt bij oplopende hoogte van de vastgestelde fraude. Naast de maatregel zal de gemeente tot terugvordering kunnen overgaan. Het beleid op dit terrein wordt niet in deze verordening geregeld. Bij herhaalde recidive zal het college een individuele maatregel moeten opleggen, met uitsluiting als uitgangspunt; individuele omstandigheden kunnen aanleiding geven hiervan af te wijken.
Bij een uitsluiting worden eventuele inhoudingen ten behoeve van derden niet uitgevoerd.
Artikel 6: Het zich jegens het college zeer ernstig misdragen
Bij misdragingen wordt gekozen voor een onderscheid tussen verbaal- en fysiek geweld. Vooral bij verbaal geweld als gevolg van emoties zal de gemeente uitermate terughoudend moeten zijn bij het opleggen van maatregelen. Slechts wanneer er duidelijke bedreigingen worden geuit of wanneer manifest is dat beledigingen een onderdeel van een strategie zijn, moet overwogen worden om een maatregel op te leggen.
Fysiek geweld is nooit tolerabel. Een maatregel op grond van dit lid staat een aangifte in het kader van het strafrecht niet in de weg. In de toelichting bij artikel 18 WWB staat dat het kabinet van mening is dat verlaging van de uitkeringin alle gevallen een reparatoire sanctie is.
Vooral bij fysiek geweld zal naast een financiële maatregel ook gezocht moeten worden naar preventie. In dit kader kan ook een lokaal- en of contactverbod tot de mogelijkheden behoren.
Bij samenloop van twee verwijtbare gedragingen, niet zijnde recidive, wordt de maatregel verzwaard door de beide percentages bij elkaar op te tellen.
Bij samenloop van maatregelen waarbij de som van de percentages boven de 100 komt, kan in bijzondere gevallen gekozen worden voor afwijking van de cumulatie.Dit betekent dat gekozen kan worden voor een matiging van de maatregel of spreiding van de maatregel over meerdere maanden.
Artikel 8: Incidentele (bijzondere) bijstand
In dit lid wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid die artikel 48 WWB lid 2 biedt. Extra bijstand die verleend moet worden als gevolg van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid wordt ten allen tijde verleend als een geldlening.
Dit lid verwijst naar artikel 49 WWB waarin is omschreven dat bij wijze van uitzondering bijstand voor schulden kan worden verleend wanneer b.v. het ontstaan daarvan het gevolg is van een inkomen onder bijstandsniveau of wanneer er zeer dringende redenen aanwezig zijn. In beginsel zal dan bijstand verleend moeten worden via een borgtocht voor een lening te verstrekken door een GKB of een andere kredietverlenende instelling. Is dat niet mogelijk vanwege te gering inkomen en is er sprake van zeer dringende redenen, dan kan bijstand om niet worden verleend.
Dit artikel behoeft geen nadere toelichting.
Artikel 10: Hardheidsclausule en onvoorziene omstandigheden
In zeer bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat ondanks een strikt individuele toetsing van de objectieve criteria en omstandigheden, mogelijkheden en middelen de toepassing van deze verordening toch tot een onredelijkheid of onbillijkheid leidt. In dergelijke gevallen zal het college de mogelijkheid moeten hebben om gemotiveerd van de onderhavige regelgeving af te wijken. Deze mogelijkheid is geopend met het opnemen van het eerste lid.
Het tweede lid geeft het college de mogelijkheid om niet beschreven verwijtbaar gedrag toch te sanctioneren. Hierbij zal zo veel mogelijk moeten worden aangesloten bij de algemene doelstellingen en beginsels van deze verordening, zoals die hiervoor zijn omschreven.