| Organisatie | Midden-Delfland |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Gemeentelijk rioleringsplan 2006-2010 gemeente Midden-Delfland |
| Citeertitel | Gemeentelijk rioleringsplan 2006-2010 gemeente Midden-Delfland |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | milieu |
| Eigen onderwerp |
Geen
Wet Milieubeheer
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 13-07-2007 | 30-09-2011 | Nieuwe regeling | 26-06-2007 Gemeenteblad, 2007, 7 | 2007-06-06 |
Voor u ligt het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) van de Gemeente Midden-Delfland voor de periode 2006-2010. In dit GRP zijn de doelstellingen opgenomen die in de genoemde periode gerealiseerd moeten worden.
Voor het verwijderen van afvalwater uit de woonomgeving is in onze samenleving riolering een onmisbare voorziening. Met deze voorziening wordt beoogd de volksgezondheid en het milieu te beschermen. De aanleg en het beheer van de riolering is een gemeentelijke taak die zijn wettelijke basis vindt in de Wet Milieubeheer.
Een goed rioolstelsel in onze gemeente is nodig voor de bescherming van de volksgezondheid, het milieu en het tegengaan van wateroverlast. Om een optimaal resultaat te bereiken is een integrale beleidsafweging nodig op het terrein van bodem- en waterkwaliteit, gemeentelijke infrastructuur en rioleringszorg. Het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) is hierbij een goed hulpmiddel.
Daarnaast wordt het plan gebruikt om aan te geven hoe invulling wordt gegeven aan de zorgplicht voor de doelmatige inzameling en transport van afvalwater (Wet Milieubeheer art. 10.16a). De Wet Milieubeheer schrijft voor dat door de gemeente een Gemeentelijke Rioleringsplan wordt vastgesteld.
Onze gemeente is in januari 2004 ontstaan uit een fusie van de gemeenten Maasland en Schipluiden. Beide gemeenten waren op het moment van de fusie in het bezit van een actueel, maar niet vastgesteld Gemeentelijk Rioleringsplan. In januari 2003 is het Gemeentelijk Rioleringsplan Schipluiden opgesteld voor de periode 2003-2007. In juni 2002 is het Gemeentelijk Rioleringsplan Maasland opgesteld voor de periode 2002-2006. Beide GRP’s zijn een vervolg op een eerder vastgesteld GRP, maar waren nog niet vastgesteld door de Gemeenteraad. Het onderhavige GRP is het vervolg op de afzonderlijke GRP’s van Maasland en Schipluiden en bestrijkt de periode 2006-2010.
Hoewel de genoemde GRP’s niet zijn vastgesteld, zijn deze wel als uitgangspunt gehanteerd. Het is in onze ogen niet zinvol om de eerdere wel vastgestelde GRP’s nogmaals te evalueren, aangezien dat reeds is gebeurd. De meest actuele concept-GRP’s worden tot op heden nog als leidraad gebruikt, en hoewel de geldigheidsduur nog niet is afgelopen, wordt in voorliggend GRP toch een evaluatie gegeven van de laatste GRP’s. Wij denken dat de fusie al complex genoeg is, om daarnaast ook nog twee verschillende GRP’s te evalueren.
Het GRP beperkt zich in de eerste instantie tot de riolering. In figuur 1.1 zijn de relaties van de riolering met de andere delen van het watersysteem weergegeven.
De riolering moet worden beschouwd vanuit de context van de afvalwaterketen. In relatie tot het stedelijke watersysteem vormt het een onlosmakelijk onderdeel van de leefomgeving. Het systeem riolering bestaat uit een verzameling van objecten bedoeld voor de inzameling en het transport van afvalwater (inclusief overtollige neerslag), zoals perceel- en kolkaansluitingen, putten, kolken, riolen en overige leidingen, gemalen, zinkers enz.
Onderdelen als IBA´s (Individuele Behandeling Afvalwater) en oppervlakkige afvoer van hemelwater via molgoten vormen strikt genomen geen onderdeel van de riolering, maar zijn vanwege onderlinge samenhang toch opgenomen in het GRP.
Figuur 1.1 is met name bedoeld om te illustreren dat naast een duidelijke afbakening van het systeem, bij de formulering van de doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden voor het rioleringssysteem rekening wordt gehouden met:
In de Wet Milieubeheer (Wm) is geen geldigheidsduur voor een Gemeentelijk Rioleringsplan voorgeschreven. Voor het eerste GRP voor de gemeente Midden-Delfland (maar derde GRP voor de kernen Maasland en Schipluiden) is gekozen voor een geldigheidsduur voor de periode 2006-2010. Gezien het strategische karakter van het GRP is het noodzakelijk verder vooruit te kijken dan de planperiode. Jaarlijks wordt het GRP door middel van een operationeel plan in het 4e kwartaal geëvalueerd, gelijktijdig met de evaluatie van de realisatie van de basisinspanning. Onder de basisinspanning vallen alle maatregelen die nodig zijn in het kader van het emissiespoor. Hiermee wordt de uitstoot van afvalstoffen naar het oppervlaktewater beperkt, waarbij het stelsel getoetst wordt aan een referentiestelsel. Op de basisinspanning wordt nader ingegaan in paragraaf 2.3.
In het hoofdstuk Afvalstoffen van de Wet milieubeheer is de zorgplicht van gemeenten opgenomen voor de aanleg en het beheer van riolering. In de toelichting bij dit hoofdstuk is aangegeven dat voor het waarmaken van deze zorgplicht een planstructuur nodig is. In de praktijk betekent dit het opstellen van een plan waarin het beleid is neergelegd voor het aanleggen van een geoptimaliseerd rioleringssysteem en het zorgvuldig beheren van dit systeem. Het opstellen van een GRP is geen doel op zichzelf, maar een belangrijk planningsinstrument in het gemeentelijk milieu- en infrastructuurbeleid.
Naast de interne afstemming van gemeentelijke activiteiten is een ander doel van het GRP het bieden van waarborgen voor de afstemming van het gemeentelijk rioleringsbeheer met de daarmee samenhangende taken van andere overheden. In het bijzonder gaat het hierbij om de taken van de waterkwaliteitsbeheerder met betrekking tot de kwaliteit van het oppervlaktewater. Daarnaast zijn er de relaties met provinciale taken en bevoegdheden op het gebied van bodembescherming en de taken van de waterkwantiteitsbeheerder. Ten behoeve van dit GRP wordt na het bereiken van overeenstemming binnen de gemeente, overleg gevoerd met bovengenoemde instanties. In figuur 1.2 is de procedure voor de totstandkoming opgenomen.
Het vaststellen van het Gemeentelijk Rioleringplan is een autonome gemeentelijke beslissing, genomen door de gemeenteraad. Hierover moet lopende het opstellen ook overleg met overig bevoegd gezag worden gepleegd.
De Wet Milieubeheer schrijft overleg voor met:
Dit GRP is opgesteld conform de Leidraad Riolering en de Leidraad handhaving van goed rioolgebruik. De Leidraad Riolering is in opdracht van het ministerie van VROM door de Stichting Rioned samengesteld. De Leidraad Handhaving van goed rioolgebruik is uitgegeven door Infomil in februari 2000.
1.4 Overleg met het overig bevoegd gezag
Aan alle voornoemde instanties is op ambtelijk niveau in september 2005 een eerste concept-GRP voorgelegd, nadat dit plan binnen de gemeente aan diverse afdelingen was voorgelegd, waaronder openbare werken, milieu, middelen en ontwikkeling. De reactie van Delfland is eind september met Delfland besproken en het GRP is hierop aangepast. De reactie van de provincie is in maart 2006 in concept ontvangen en eind april 2006 op papier. De reacties zijn in het voorstel aan het college tot vaststelling van het Ontwerp Gemeentelijk Rioleringsplan opgenomen.
Met name de reactie van de Provincie heeft geleid tot een evaluatie van de opgenomen maatregelen. In combinatie met andere factoren, zoals een afwijkend startsaldo van het egalisatiefonds, is het kostendekkingsplan opnieuw opgezet. De voorgestelde wijzigingen zijn in juli 2006 voorgelegd aan de Provincie en die heeft daarmee ingestemd eind augustus ingestemd.
Het concept-GRP inclusief de voorgestelde wijzigingen kan daarmee op ambtelijke goedkeuring rekenen van het bevoegd gezag en kan door de gemeenteraad worden vastgesteld.
Het voorliggend GRP is gebaseerd op de volgende documenten:
Het voorliggend concept-GRP is opgesteld voor onze “gefuseerde” gemeente. In het kader van de gemeentelijke herindeling is onze gemeente op 1 januari 2004 ontstaan uit de gemeenten Maasland en Schipluiden. Voor deze gemeenten zijn reeds eerder GRP’s opgesteld. Voorliggend GRP is gebaseerd op deze documenten, waarbij dit GRP, na goedkeuring door de raad, een vastgesteld beleidsdocument wordt. In dit GRP is de stand van zaken opgenomen met betrekking tot de huidige riolering, de reeds bekende knelpunten en de te nemen maatregelen.
Voorliggend GRP is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 zijn de doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden opgenomen. In dit hoofdstuk zijn verder de doelen uit het vorige GRP geëvalueerd. In hoofdstuk 3 is een beschrijving opgenomen van de huidige situatie. Tevens wordt de huidige situatie getoetst aan de maatstaven. Vervolgens wordt in hoofdstuk 4, strategie, op hoofdlijnen aangegeven op welke wijze aan deze gestelde doelen zal worden gewerkt gedurende de planperiode. In hoofdstuk 5 is vervolgens een financiële onderbouwing van deze strategie opgenomen.
Hoofdstuk 2. Doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden
In dit hoofdstuk hebben wij de gewenste situatie met betrekking tot de toestand en het functioneren van het gemeentelijk rioolstelsel beschreven. Vanuit de doelen zijn de functionele eisen afgeleid, die aan het functioneren van de riolering worden gesteld. Om te kunnen evalueren of we aan deze functionele eisen voldoen, zijn maatstaven vastgesteld en worden meetmethodes gehanteerd ter toetsing. In figuur 2.1 zijn de relaties tussen de doelen, functionele eisen, maatstaven en de meetmethoden aangegeven.
2.2 Evaluatie voorgaande GRP’s
Aangezien dit GRP is gebaseerd op lopende GRP’s van Maasland en Schipluiden, is aangegeven in hoeverre de doelen zijn bereikt. Dit gebeurt op hoofdlijnen per GRP. In hoofdstuk 3 wordt op projectniveau ingegaan op de nog te nemen maatregelen.
2.2.1 Gemeentelijk rioleringsplan Maasland 2002-2006
In het GRP van Maasland 2002-2006 zijn diverse doelstellingen en maatregelen genoemd. Bij het opstellen van een nieuw plan is het goed om te bezien in hoeverre dat wat is voorgenomen ook is gerealiseerd.
1. Voorkomen van overmatige overlast
Om water-op-straat situaties terug te dringen, zijn additionele maatregelen uitgevoerd. De rioolaanpassingen in de Koningin Julianaweg en de overstort in het bemalingsgebied Dijkpolder zijn in 2003 voltooid. De overlast is daarmee teruggedrongen. Er is geen overmatige overlast meer.
Evaluatie: Het doel is gehaald.
2. Aansluiting ongerioleerde panden
In het GRP 2002-2006 is aangegeven dat 30 panden nog niet aangesloten waren. In de afgelopen planperiode zijn de volgende panden aangesloten:
Dit betekent dat er in de komende periode in het gebied van de voormalige gemeente Maasland nog 18 panden aangesloten moeten worden. Hiervan liggen er echter maar 12 binnen de gemeentegrenzen van onze nieuwe gemeente, de andere panden liggen in gebieden die zijn overgedragen bij de gemeentelijke herindeling.
Door het aanscherpen van de eisen in de Wet verontreiniging Oppervlaktewater, opgenomen in het Lozingenbesluit Wvo huishoudelijk afvalwater uit 1997, moeten ook alle glastuinbouwbedrijven worden aangesloten. In Maasland lagen 104 glastuinbouwbedrijven. Hiervan liggen nog 48 bedrijven binnen de grenzen van onze nieuwe gemeente. Alle afvalwatersaneringen moeten voor 1 januari 2008 zijn gerealiseerd.
In november 2003 is het conceptrapport “Aansluitplan ongerioleerde panden gemeente Maasland” verschenen. In dit plan is een strategie opgenomen voor sanering van de ongezuiverde lozingen, inclusief een kostenverdeling tussen de gemeente, de waterkwaliteitsbeheerder en de bewoners conform provinciaal beleid. Hierbij is aangegeven hoe de sanering van de 12 nog aan te sluiten woningen en daarnaast van 48 glastuinbouwbedrijven kan worden gerealiseerd. De wijze van aansluiten is opgenomen in het vastgestelde “Aansluitplan buitengebied Midden-Delfland”. De aansluitingen zullen in de planperiode 2005-2008 worden uitgevoerd. De glastuinbouwbedrijven worden zoveel mogelijk aangesloten op de bestaande drukriolering, voorzien van een buffering en mogelijkheid tot gestuurd lozen. De nog niet aangesloten woningen rondom de kern Maasland worden voorzien van IBA’s (dit is bepaald op basis van maatschappelijke kosten).
Evaluatie: Het doel is voor een deel gehaald.
3. Beperken van verontreiniging van oppervlaktewater, bodem en grondwater
Om te voldoen aan de basisinspanning (zie paragraaf 2.3) is de aanleg van een bergbezinkvoorziening in de omgeving van het sportpark voorgeschreven. De voorgestelde bergbezinkvoorziening en aanvullende maatregelen zijn momenteel in voorbereiding. Deze worden naar verwachting in 2007 in gebruik genomen. Daarnaast worden de percelen in het buitengebied voorzien van een passende voorziening.
Evaluatie: Het doel is voor een deel gehaald.
4. Beheersen van rioleringssysteem en minimaliseren kosten rioleringszorg
Er is bekend dat de afvoer van rioolwater in het buitengebied bij veel regenval problemen oplevert. Om passende maatregelen te kunnen treffen is een analyse gemaakt van de knelpunten. In overleg met de waterkwaliteitsbeheerder wordt aan een oplossing gewerkt, waarbij mogelijk een extra afvoer wordt gecreëerd. Dit wordt uitgewerkt in een optimalisatiestudie in samenwerking met het Hoogheemraadschap van Delfland.
Daarnaast gaan we een inventarisatie uitvoeren naar de aansluitingen van hemelwater op de drukriolering. Hierbij proberen we een zo groot mogelijk afkoppeling te realiseren. Dit gebeurt gelijktijdig met het aansluiten van de nog ongerioleerde percelen in het buitengebied. Het doel is om geen schone verharde oppervlakken in het buitengebied meer aangesloten te hebben.
Evaluatie: Het doel is voor een deel gehaald.
Het aansluitplan voor Maasland is in 2004 omgezet naar een aansluitplan voor de nieuwe Gemeente Midden-Delfland. Dit is in november 2004 vastgesteld. In 2006-2008 maken we jaarlijks een uitvoeringsplan, om de aanleg van drukriolering te realiseren. In 2006 sluiten we de woningen, die in aanmerking komen voor een individuele voorziening, aan op IBA’s. Dit IBA-project is opgezet door het Hoogheemraadschap van Delfland en Midden-Delfland participeert hierin. Het aansluiten gebeurt op basis van vrijwilligheid. Het IBA-project is momenteel in voorbereiding.
Evaluatie: Het doel is gehaald.
2.2.2 Gemeentelijk rioleringsplan Schipluiden 2003-2007
In het GRP van Schipluiden 2003-2007 zijn diverse doelstellingen en maatregelen opgenomen. Ondanks dat de periode waarover dit plan in werking is, nog niet is afgelopen, wordt toch geëvalueerd in hoeverre al aan de gestelde doelen is voldaan.
1. Aansluiting ongerioleerde panden
In het GRP van Schipluiden 2003-2007 is aangegeven dat 711 panden nog niet aangesloten waren. Hiervan liggen 11 percelen binnen de bebouwde kom. In november 2000 is het definitieve “aansluitplan ongerioleerde panden gemeente Schipluiden” verschenen. Bij de herindeling in 2003 zijn enkele gebieden overgedragen aan buurgemeenten. Hierdoor liggen er binnen de grenzen van onze gemeente nog 315 percelen die niet zijn aangesloten. Voor deze percelen is in het “Aansluitplan buitengebied Midden-Delfland” aangegeven hoe deze gesaneerd worden. Hierbij zijn 43 clusters onderscheiden, die in 2004 nog niet voorzien waren van een passende zuiveringsvoorziening. Van deze 43 clusters, moeten er 23 clusters worden voorzien van IBA’s, 11 clusters moeten nog voorzien worden van een (druk)rioolstelsel en bij 9 clusters moet het bestaande rioolstelsel worden aangepast om lozing van glastuinbouw mogelijk te maken.
Het eerste project, aansluiting van de Willemoordseweg/Vlaardingsekade is inmiddels uitgevoerd. De huisaansluitingen zijn nog niet allemaal gerealiseerd, door het destijds ontbreken van duidelijkheid over de eigenaarsbijdrage. Eind 2004 is hierover door de raad een besluit genomen, waarbij de aansluitbijdrage is komen te vervallen voor bestaande lozingen. De huisaansluitingen zijn daarop snel gerealiseerd. In 2005 is de Tramkade aangesloten en zijn de woningen aan de Keenenburgweg voorzien van riolering. Voor 2006 staat het aansluiten van de Oostveenseweg en ’t Woudt nog op het programma. De Molenlaan en het Groeneveld zijn voorbereid, maar hierover is nog geen overeenstemming bereikt. Het plaatsen van 185 IBA’s stond ook voor 2006 op de planning, maar dit is uitgesteld tot 2007.
Doelstelling was om voor 2008 alle lozingen te hebben gesaneerd. Op het moment van verschijnen van dit GRP is duidelijk dat de planning niet gehaald kan worden. Er zijn veel, vooral externe factoren, die er toe leiden dat de lopend projecten op zijn minst ernstig vertraagd zijn. Enkele factoren zijn: het niet verkrijgen van medewerking van particulieren bij de voorbereiding van de aanleg van de voorgestelde zuiveringsvoorziening, de wederzijdse afhankelijkheid van andere partijen (o.a. Delfland als kadebeheerder), het samenvallen met studies naar alternatieve afvoersystemen (o.a. OAS) en de complexiteit van met name de aansluiting van de glastuinbouwbedrijven. Het gaat hier te ver om dit toe te lichten. In overleg met Delfland is voor het aansluitplan een kwaliteitsplan opgesteld, dat jaarlijks wordt bijgewerkt.
Evaluatie: Het doel is voor een deel gehaald.
In het GRP voor Schipluiden is opgenomen dat uitbreidingen voorzien worden van een (verbeterd) gescheiden stelsel. In de recent uitgevoerde uitbreidingen rond de kern Schipluiden (Sportpark Keenenburg) en rond de kern Den Hoorn (Voordijkshoorn, Oude Veiling) zijn verbeterd gescheiden stelsels toegepast. In de andere uitgevoerde uitbreidingen rond Schipluiden (Keenenburg-IV en Korpershoek) en rond Den Hoorn (Look en Gaag) zijn gescheiden stelsels toegepast. De nog uit te voeren nieuwbouw wordt voorzien van een (verbeterd) gescheiden stelsel.
Evaluatie: Het doel is gehaald.
Het digitaal rioolbeheersysteem is in gebruik genomen en de digitale beheerkaarten worden nu geleidelijk in het systeem ingevoerd. Hierbij moeten de systemen van Maasland en Schipluiden nog volledig worden geïntegreerd. Dit is uitgevoerd in het voorjaar van 2006. Inmiddels is het beheerssysteem gebruikt om de rioolinspecties te plannen.
Evaluatie: Het doel is gehaald.
We zijn bezig met de invoer van planmatige rioolreiniging. Het reinigen gebeurt al regelmatig, maar moet geoptimaliseerd worden op basis van het digitaal rioolbeheersysteem. Hiertoe is medio 2006 een eerste grote slag gemaakt, door opdracht te geven om alle rioolstrengen van voor 1970 te laten inspecteren. Er is een opdracht gegeven om in totaal 15.000m riool (22% van totaal) te inspecteren en hierover een verslag te maken in beeld en geschrift, op basis waarvan een inschatting van de kwaliteit van de rioleringsobjecten is te krijgen.
Evaluatie: Het doel is voor een deel gehaald.
Het aansluitplan voor Schipluiden is in 2004 omgezet naar een aansluitplan onze nieuwe gemeente. Dit is in november 2004 vastgesteld. In 2006-2008 maken we jaarlijks een uitvoeringsplan, om de aanleg van drukriolering te realiseren. In 2007 sluiten we de woningen, die in aanmerking komen voor een individuele voorziening, aan op IBA’s. Dit IBA-project is opgezet door het Hoogheemraadschap van Delfland en Midden-Delfland participeert hierin. Het aansluiten gebeurt op basis van vrijwilligheid. Het IBA-project is momenteel in voorbereiding.
Evaluatie: Het doel is gehaald.
6. Vervanging, renovatie en verbetering
Het gemaal aan de Brugstraat is aangepast. De uitvoering heeft medio 2005 plaatsgevonden. Er zijn op dit moment nog geen gemalen of rioolstrengen bekend die in de planperiode vervangen of gerenoveerd moeten worden. Regulier onderhoud wordt nader bepaald op basis van het digitaal rioolbeheersysteem.
Evaluatie: Het doel is gehaald.
7. Beperken van verontreiniging van oppervlaktewater, bodem en grondwater
Niet opgenomen als een doel, maar de kwaliteit van het oppervlaktewater langs de Zouteveenseweg is verbeterd door de aanleg van een BBL, waarbij een risicovolle overstort is aangepakt.
Evaluatie: Het doel is gehaald.
2.2.3 Evaluatie doelen voorgaande gemeentelijke rioleringsplannen
Omdat dit GRP is gebaseerd op lopende GRP’s van Maasland en Schipluiden is per kern aangegeven in hoeverre eerder gestelde doelen zijn bereikt. In tabel 2-I zijn schematisch alle doelen geëvalueerd. Daaronder is in tekst een toelichting gegeven.
Tabel 2-I: Overzicht evaluatie doelen voorgaande GRP’s
Ter voorkoming van overmatige overlast:
Het doel om water-op-straat situaties terug te dringen is gehaald. Hiervoor zijn tussen 2000 en 2005 in de Dijkpolder de volgende werkzaamheden uitgevoerd.
Tabel 2-II: Evaluatie van de in het vorige GRP gestelde doelen
Ter voorkoming van verontreiniging van oppervlaktewater, bodem en grondwater:
Het doel om verontreiniging van het oppervlaktewater, bodem en grondwater te voorkomen, is gedeeltelijk gehaald. In de afgelopen planperiode zijn 12 tot dan toe nog niet op de riolering aangesloten panden, op de riolering aangesloten.
Door het aanscherpen van de eisen in de Wet Verontreiniging Oppervlaktewater, opgenomen in het Lozingenbesluit Wvo huishoudelijk afvalwater uit 1997, moeten ook alle glastuinbouwbedrijven worden aangesloten. De wijze van aansluiten van de nog resterende 13 panden en 48 glastuinbouwbedrijven is opgenomen in het vastgestelde “Aansluitplan buitengebied Midden-Delfland”. De aansluitingen zullen in de planperiode 2006-2010 worden uitgevoerd.
De belangrijkste maatregel in de Commandeurspolder is de bouw van een bergbezinkbassin (inhoud 300 m3) en aanleg van een toevoerleiding Ø 900 en/of Ø 1000 mm. De voorgestelde bergbezinkvoorziening en aanvullende maatregelen zijn momenteel in voorbereiding (besteksgereed).
Onze gemeente is, samen met Delfland en andere gemeenten, deelnemer aan een lopende studie om de mogelijkheden van optimalisatie in het afvalwatersysteem (OAS) van de AWZI “De Groote Lucht” in Vlaardingen in beeld te brengen. Tijdens de Quick Scan is onder andere onderzocht of de aanleg van het BergBezinkBassin (BBB) in Maasland uitgespaard kan worden door middel van het afkoppelen van verhard oppervlak. Aanvankelijk werd de aanleg van het BBB als een “geen spijt”-maatregel bestempeld. De diverse bouwplannen in Maasland brachten ons echter tot de vraag of de afweging voor aanleg van het BBB op de juiste gronden was gemaakt. Gezien de effecten op de waterkwaliteit liet een aanvullend onderzoek uiteindelijk zien dat aanleg van het BBB de beste oplossing is. Tijdens een ambtelijk overleg tussen onze gemeente en Delfland is echter wel overeengekomen dat Delfland dan wel een belangrijk deel van de bouwkosten (ca. € 200.000,-) voor zijn rekening neemt. Een formeel verzoek hiertoe is inmiddels naar het Hoogheemraadschap van Delfland verzonden. Wij verwachten in de tweede helft van 2007 met de bouw van het BBB te kunnen starten.
Voor het beheersen van het rioleringssysteem en het minimaliseren van de kosten van de rioleringszorg:
Er is inzicht in het functioneren van de riolering. Het is bekend dat de afvoer van rioolwater in het buitengebied van Maasland bij veel regenval problemen oplevert. In overleg met de waterkwaliteitsbeheerder wordt aan een oplossing gewerkt, waarbij mogelijk een extra afvoer wordt gecreëerd. Een en ander wordt verder onderzocht in de optimalisatiestudie voor het afvalwatersysteem van het zuiveringsgebied “De Groote Lucht”.
Ter voorkoming van verontreiniging van oppervlaktewater, bodem en grondwater:
In Schipluiden waren nog 348 panden en 48 glastuinbouwbedrijven niet op de riolering aangesloten. De wijze van aansluiten van de 348 panden en 48 glastuinbouwbedrijven (riolering of IBA) is opgenomen in het vastgestelde “Aansluitplan buitengebied Midden-Delfland”. De aansluitingen zullen in de planperiode 2006-2010 worden uitgevoerd.
2.3 Overleg met andere overheden en relatie met andere plannen
De Provincie Zuid-Holland en de waterschappen hanteren voor de riolering een tweesporenbeleid. Het ene spoor is het emissiespoor (basisinspanning). Conform dit spoor moet voor 2005 voldaan worden aan een basisinspanning. De doelstelling van de basisinspanning is het reduceren van emissies vanuit de riolering en hierdoor de waterkwaliteit van oppervlaktewater te verbeteren. De basisinspanning is het vuilemissieniveau voor rioolstelsels waaraan gemeenten met ingang van 1 januari 2005 moeten voldoen. De basisinspanning voor bestaande gemengde stelsels wordt gedefinieerd als een verbeterd gescheiden rioolstelsel, met een berging van 7 mm en een pompovercapaciteit van 0,7 mm/h, aangevuld met 2 mm berging in bergbezinkbassins achter elke overstort.
De basisinspanning is uitdrukkelijk bedoeld als referentie voor een bepaalde vuiluitworp en niet als middel voorschrift. Dit betekent dat, afhankelijk van de lokale omstandigheden, op grond van technische of financiële overwegingen kan worden gekozen voor een combinatie van alternatieve maatregelen aan het afvalwatersysteem. Uitgangspunt dient te zijn dat bij deze maatregelen zowel de jaar- als piekemissies overeenkomen met of kleiner zijn dan de emissies van de gedefinieerde basisinspanning.
Het andere spoor is het waterkwaliteitsspoor. Indien het emissiespoor niet leidt tot een acceptabele waterkwaliteit, worden aanvullende eisen gesteld aan de vuiluitworp uit de riolering. Het doel van het waterkwaliteitspoor is het bereiken van de gewenste waterkwaliteit tegen de laagste maatschappelijke kosten. Waterkwaliteitsdoelstellingen gelden als uitgangspunt voor de toetsing. De Provincie heeft haar visie met betrekking tot water vastgelegd in het “Beleidsplan Milieu en Water 2000-2004”.
De doelen die ten aanzien van de riolering gesteld worden, moeten worden afgestemd op het beleid van andere overheden. Hierbij moet gedacht worden aan de provincie en de waterbeheerder.
2.3.1 Relaties met andere plannen
Het GRP heeft relaties met de volgende plannen:
2.3.2 Gemeente Midden-Delfland
Het aangegeven beleid wordt jaarlijks met het opstellen van operationele programma’s uitgewerkt op detailniveau. Tevens kunnen kleine bijstellingen van het GRP in de operationele programma’s worden aangegeven.
Beleidsmatig zijn er meerdere relaties tussen de riolering en andere beleidsterreinen. De belangrijkste planrelatie binnen onze gemeente is die met ruimtelijke ordening, wegbeheer en milieu. Afstemming tussen rioleringsplannen, watergerelateerde plannen en wegbeheerplannen (plannen van groot onderhoud) en nutsbedrijven vindt plaats op basis van dit GRP.
De relatie met ruimtelijke ordening is met name bij in- en uitbreidingen belangrijk. In de planperiode gaan we nog enkele bouwlocaties ontwikkelen. De gevolgen van deze ontwikkelingen worden besproken in hoofdstuk 3. Hierbij vindt regelmatig afstemming plaats om te komen tot een duurzaam watersysteem. Daarbij is met name de afstemming tussen het stedenbouwkundig ontwerp en het rioleringsbeleid (verwoord in dit GRP) belangrijk om tot een goed watersysteem te komen.
Beleidsmatig is er ook een sterke relatie met het Gemeentelijk Milieubeleid, dat momenteel wordt vastgelegd in een milieuverkenning en milieuvisie.
In de Wet milieubeheer is opgenomen dat de gemeente samen met de provincie (zie ook § 2.3.4) het bevoegd gezag is op het terrein van de milieuvergunning. De eisen met betrekking tot de riolering, zijn opgenomen in de Aansluitverordening en het gemeente milieubeleid. Hierin zijn opgenomen:
Bij een aanvraag voor een aansluiting op de riolering of op een hemelwaterstelsel, wordt deze aanvraag getoetst aan de Wet milieubeheer en de Afvalwaterverwerkingsverordening.
2.3.3 Hoogheemraadschap van Delfland
Het gemeentelijk beleid voor de riolering is voor een groot deel afhankelijk van de richtlijnen van de waterkwaliteitsbeheerder. Het Hoogheemraadschap van Delfland is de beheerder van het oppervlaktewater (kwantiteit en kwaliteit) en van de afvalwaterzuiveringsinstallatie (AWZI).
Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft aan zowel Maasland als Schipluiden vergunning verleend voor het aanbrengen, hebben, onderhouden en zonodig wijzigen van aansluiting(en) van het rioolstelsel op het zuiveringstechnisch werk (de AWZI).
Vergunning in het kader van Wet Verontreiniging Oppervlaktewater (Wvo)
Het lozen van hemelwater vanuit een gescheiden stelsel en lozingen vanuit nooduitlaten op oppervlaktewater is geregeld in een Wvo-vergunning. Het hoogheemraadschap verleent deze vergunning. De vergunningen voor Maasland en Schipluiden moesten worden herzien. Gezien de samenhang tussen de aansluitvergunning en de Wvo-vergunning zijn deze vergunningsaanvragen gebundeld. De ontwerpbeschikking hiervoor is in juni 2005 ontvangen.
Bij de Wvo-vergunning wordt de basisinspanning als referentie voor de toegestane vuiluitworp gehanteerd. Het toepassen van alternatieve maatregelen is optioneel indien de jaar en piekemissies niet hoger zijn dan de emissies uit het stelsel volgens de basisinspanning.
Lozingen vanuit nooduitlaten van het gemeentelijk rioolstelsel op het oppervlaktewater moeten tot een minimum beperkt worden. De rioolgemalen moeten worden voorzien van een adequate storingssignalering als preventie maatregel (bronaanpak) om onnodige lozingen te voorkomen. Daarnaast moeten we nog enkele maatregelen treffen, die voortvloeien uit de ontwerpbeschikking van de Wvo-vergunning, zoals het uitvoeren van overstortregistraties. Hiertoe is in 2006 een meetplan opgesteld. Dit meetplan wordt in 2007-2012 geïmplementeerd.
In hoofdstuk 10 van de wet milieubeheer (artikel 10, 16a, lid 1) is de gemeentelijke zorgplicht voor het doelmatig inzamelen en transport van afvalwater dat vrijkomt binnen de gemeentegrenzen opgenomen. Op verzoek van de gemeente kan de provincie Zuid-Holland ontheffing van deze zorgplicht verlenen in de situaties waarbij door hoge investeringen geen sprake is van doelmatig inzamelen afvalwater.
Het beleid van de provincie heeft betrekking op percelen buiten de bebouwde kom. Uitgangspunten bij de afweging voor aanleg van riolering of alternatieve systemen zijn:
De afweging is in overleg met het Hoogheemraadschap gemaakt. Wij hebben in 2004 een “aansluitplan riolering buitengebied” opgesteld. Eind 2004 is dit aansluitplan geaccepteerd door het Hoogheemraadschap en de Provincie. Vanaf 1 januari 2005 maken we de maatregelen concreet en bereiden we de aanleg van drukriolering en IBA’s voor. Eind 2008 verwachten we dit te voltooien.
Wet verontreiniging Oppervlaktewater
De Wet verontreiniging Oppervlaktewater en de bijbehorende AMvB’s het lozingenbesluit bodembescherming en het lozingenbesluit WvO huishoudelijk afvalwater hebben betrekking op het afvalwaterprobleem in het buitengebied. Daarin staat beschreven dat ontheffing van de aansluitverplichting kan worden gegeven als de afstand tot de bestaande riolering groter is dan:
Indien alle overige nutsvoorzieningen voor bebouwing zijn gerealiseerd, moet ook de aansluiting op de riolering als primaire nutsvoorziening gerealiseerd worden.
Het lozingsbesluit bodembescherming heeft betrekking op lokale afvalwaterlozingen in de bodem. In de meeste gevallen is de gemeente in geval van ondiepe bodemlozingen het bevoegd gezag (bij diepere bodemlozingen is de provincie dat). Indien het afvalwater van de percelen in de buitengebieden wordt geloosd op het oppervlaktewater (bijv. via septic tanks), is de waterkwaliteitsbeheerder het bevoegd gezag.
In het lozingenbesluit bodembescherming en in het lozingbesluit WvO huishoudelijk afvalwater zijn vergelijkbare regelingen opgenomen ten aanzien van de afvalwaterlozingen vanuit percelen die niet zijn aangesloten op de riolering. In beide besluiten staat beschreven welke maatregelen door particulieren genomen moeten worden als niet wordt aangesloten op de riolering. Als aan het betrokken oppervlaktewater in het waterbeheersplan een bijzondere functie of waterkwaliteitsdoelstelling is toegekend kan het Hoogheemraadschap bij nadere eis een voorziening voorschrijven die voor het behoud daarvan voldoende bescherming biedt.
In 2008 moeten alle objecten waar afvalwater vrijkomt aangesloten zijn. Dit kan aansluiting zijn op (druk)riolering of als de aansluitkosten te hoog zijn op een individuele voorziening. De individuele voorziening wordt aangeduid als IBA (staat voor Individuele Behandeling Afvalwater). Deze is verkrijgbaar in drie verschillende zuiveringsklassen. Hierbij moet overal minimaal een IBA-I worden geplaatst, dit is een verbeterde septic tank met een inhoud van 6 m3. In gebieden waar hogere eisen aan de waterkwaliteit worden gesteld moet dit een IBA-II zijn, of zelfs een IBA-III, dit is een drie-fasen-systeem waarbij naast bezinking ook bacteriële zuivering plaatsvindt.
De relatie tussen het stedelijk watersysteem, het afvalwatersysteem en de riolering is in figuur 2.1 (op pagina 13) weergeven. De hoofddoelstelling van riolering is:
Een goede (doelmatige) inzameling en transport van afvalwater, waarbij vuilemissie naar oppervlaktewater, bodem en grondwater, evenals overlast voor de gemeenschap zoveel mogelijk wordt voorkomen.
De in dit GRP gehanteerde doelstellingen vloeien hieruit voort. Opgemerkt wordt dat dit doelen zijn voor de lange termijn. Uit oogpunt van efficiëntie is realisatie tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten als doelstelling toegevoegd.
De gestelde doelen zijn vertaald naar functionele eisen, maatstaven en meetmethoden, deze zijn weergegeven in tabel 2-IV.
Een belangrijk deel van de meetmethoden bestaat uit waarnemingen en registratie van meldingen. Meldingen van inwoners kunnen mondeling of telefonisch worden doorgegeven. Alle storingen en meldingen werden tot en met 2004 bijgehouden in een eenvoudig klachtenboek. Vanaf 1 januari 2005 is een digitaal meldingenregistratiesysteem in werking. Aan de hand van de geregistreerde meldingen kunnen we vaststellen of sommige voorzieningen meer problemen opleveren dan gemiddeld. Dit kan aanleiding geven voor nader onderzoek.
Naast het meldingensysteem, hebben we in 2004 ook het systeem van signaalbonnen ingevoerd. Met deze bonnen, die in het weekblad “De Schakel” en op de website zijn opgenomen, kunnen burgers gebreken signaleren. Door de signaalbonnen verwachten we eerder van mogelijke knelpunten op de hoogte te worden gebracht. Aan de meldingen en aan de signaalbonnen kunnen we prestatie-indicatoren vaststellen, waaruit af te lezen is wat de toestand van de riolering is. Dit gebeurt de komende planperiode aan de hand van registraties. Bij de volgende actualisatie van dit GRP worden op basis van de monitoring van de registraties in deze planperiode prestatie-indicatoren vastgesteld voor de volgende planperiode.
Hoofdstuk 3. Toetsing huidige situatie
In dit hoofdstuk wordt het rioolstelsel van onze gemeente beoordeeld. Dit gebeurt aan de hand van de geformuleerde doelen, functionele eisen en maatstaven. De toetsing is de basis voor de te nemen maatregelen. Hierbij wordt een overzicht van de omvang en opbouw van het rioolstelsel gegeven. Vanwege de relatie met de riolering wordt ook het stedelijk watersysteem behandeld. Voor het toetsen, is onderzoek verricht naar de volgende aspecten:
3.2 Nog niet aangesloten bestaande bebouwing
In onze gemeente zijn nog 361 bestaande percelen niet aangesloten op de riolering of een ander zuiveringstechnisch werk (6% van totaal 6399 percelen, stand van zaken 1 januari 2004). De 361 niet aangesloten huishoudelijke lozingen, bestaan uit woningen, bedrijven en bedrijfswoningen van veeteeltbedrijven. Daarnaast zijn er nog 96 glastuinbouwbedrijven die nog ongezuiverd lozen, zie tabel 3-I. In de tabel is onderscheid gemaakt tussen de oorspronkelijke gemeenten waarin de gebieden lagen die nu onderdeel uitmaken van onze gemeente.
Tabel 3-I: Overzicht niet aangesloten percelen (1 januari 2004)
bedrijf: alle niet-glastuinbouwbedrijven
melk: alle geregistreerde melkveehouderijen
huish.: subtotaal van alle woningen, bedrijven en melkveehouderijen
glas: alle glastuinbouwbedrijven
opp.: oppervlakte glas van glastuinbouwbedrijven
totaal: alle aan te sluiten percelen
[ha.]: hectares glasoppervlakte
Voor de sanering van deze afvalwaterlozingen is het Aansluitplan buitengebied Midden-Delfland, doc.nr. RI-04-002-R01, AP&G Consultancy, 19 oktober 2004 opgesteld. Dit plan is eind 2004 vastgesteld door de gemeenteraad, het Hoogheemraadschap van Delfland en de Provincie Zuid-Holland. In dit aansluitplan is aangegeven hoe de saneringen worden gerealiseerd:
Op basis van het aansluitplan zijn op 1 januari 2008 alle saneringen uitgevoerd, waardoor een emissiereductie wordt bereikt van ruim 98% t.o.v. het referentiepeil van 1985. In tabel 3-III zijn de reeds uitgevoerde saneringen (tussen 1985 en 2003) en de nog uit te voeren saneringen (vanaf 2004) gekwantificeerd.
Tabel 3-III: Overzicht nog uit te voeren saneringen vanaf 2004 en totaal resultaat
Van de bovenstaande percelen staan zeven woningen binnen de bebouwde kom, de overige percelen liggen in het buitengebied. De wijze van aansluiten is opgenomen in het aansluitplan.
3.3 Aan te sluiten nieuwe percelen
In de planperiode ontwikkelen we enkele bouwlocaties. Voor de planperiode 2005-2010 zijn circa 700 woningen voorzien en is circa 12,0 ha. bedrijventerrein gepland. Deze uitbreidingen worden (afhankelijk van de beleidsregels) voorzien van een gescheiden of een verbeterd gescheiden stelsel. Hierbij wordt onderzocht of het afkoppelen van verhard oppervlak mogelijk is. De uitbreidingslocaties zijn opgenomen in tabel 3-IV.
Tabel 3-IV: Overzicht verwachte uitbreidingen voor 2005-2010
3.4 Overzicht reeds aanwezige voorzieningen
Het rioolstelsel in onze gemeente bestaat uit drie afzonderlijke stelsels, de vrijvervalstelsels in Den Hoorn, Maasland en Schipluiden. Alle stelsels zijn opgedeeld in bemalingsgebieden met een eigen gemaal. In bijlage I is de gebiedsindeling en een schematische voorstelling van de bemalingsgebieden weergegeven.
Het aantal inwoners per 1 januari 2005 bedraagt 17.055. Het aantal heffingseenheden per 1 januari 2005 bedraagt 6.030 (bron: afdeling financiën). In tabel 3-V zijn de voorzieningen opgenomen die wij momenteel beheren. Om een relatie te leggen met de voorgaande GRP’s is hierbij ook de verdeling over de oorspronkelijke gemeenten opgenomen en de effecten van de herindeling.
Tabel 3-V: Voorzieningen in beheer bij onze gemeente
Figuur 3.1 geeft een overzicht van de vrijvervalriolering, waarbij aangegeven is wanneer deze is aangelegd. De helft is na 1980 aangelegd en circa één derde deel tussen 1990 en 2000. Het vervangingsprogramma is gebaseerd op de conditie van de riolering. Recente publicaties geven aan dat de technische levensduur van de vrijvervalriolering gemiddeld 50-60 jaar bedraagt. In de gemeente is weinig riolering aanwezig die ouder is dan 50 jaar. Recente inspecties hebben aangegeven dat de toestand van de riolering te omschrijven is als goed.
Tussen 2040 en 2050 moet dus een groot gedeelte van vrijvervalriolering vervangen worden. De totale lengte bedraagt 68.276m (=100%), zoals ook is opgenomen in tabel 3-V. De lengte van de riolering per aanlegperiode is in figuur 3.1 opgenomen en hierbij ook uitgedrukt in een percentage van de totale lengte.
Alle overstorten dienen te voldoen aan de eisen van basisinspanning en waterkwaliteitsspoor. Daarnaast dienen urgente knelpunten ten aanzien van de risico's voor diergezondheid en volksgezondheid te worden opgelost of voorkomen. Vanwege dit laatste criterium worden in de hiervoor ontwikkelde methodiek (CIW) de volgende categorieën overstorten onderscheiden:
A. Maatschappelijk urgent te saneren overstort
Deze overstortlocaties vormen een risico voor volksgezondheid en/of diergezondheid door hun vervuilende invloed op het ontvangende water en het ‘gebruik’ van dit water. Binnen deze categorie is onderscheid te maken naar risico voor de volksgezondheid en risico t.a.v. veedrenking.
Ad = maatschappelijk urgent knelpunt t.a.v. diergezondheid
Av = maatschappelijk urgent knelpunt t.a.v. volksgezondheid
Er is sprake van een risico voor de volksgezondheid en/of diergezondheid en dus van een maatschappelijk urgent te saneren overstort, als één van de volgende situaties optreedt:
B. Knelpunt met betrekking tot de waterkwaliteit
Deze overstorten hebben een onacceptabele grote invloed op het aquatisch milieu maar leveren geen direct risico op voor de volksgezondheid en diergezondheid. Dit zijn overstorten welke in de WRW methodiek een totaalscore van 8 of hoger (zie bijlage 2) hebben en/of overstorten die lozen op oppervlaktewateren met een verdergaande specifieke waterkwaliteitsdoelstelling.
C. Overstort op water waarmee weidevee en/of mensen in aanraking kunnen komen, maar geen knelpunt vormt
Deze categorie bevat de overstorten welke lozen op oppervlaktewater waarmee weidevee en/of mensen in aanraking kunnen komen, maar uiteindelijk geen knelpunt vormen. Binnen de WRW methodiek geven deze locaties een score lager dan 8.
Cd = zijn overstortlocaties waar in de buurt van de overstort veedrenking kan plaatsvinden.
Cv = zijn overstortlocaties waar in de buurt van de overstort mensen in aanraking kunnen komen met het oppervlaktewater (zwemmen, spelevaren, speelveldjes, sportvelden, etc.).
De overstorten die niet in bovenstaande categorieën vallen zijn categorie D locaties.
3.5.2 Overstorten in Midden-Delfland
In onze gemeente bevinden zich momenteel nog 21 overstorten (deels uit HWA, deels uit een gemengd stelsel). De meeste overstorten bevinden zich aan de rand van een woonkern en maken onderdeel uit van een gemengd stelsel. Vanuit de maatregelen in het kader van de basisinspanning, zijn er twee overstorten voorzien van een bergbezinkleiding en wordt er momenteel één voorzien van een bergbezinkbassin. De details zijn opgenomen in tabel 3-VI.
Tabel 3-VI: Overstorten, met locaties, classificatie en maatregelen
Er zijn geen risicovolle overstorten aanwezig in onze gemeente. Langs de Zouteveenseweg was een overstort aanwezig (gs A), die eventueel kon worden gekwalificeerd als aandachtspunt t.a.v. diergezondheid, omdat vlak erachter enige veehouderijen gevestigd zijn. In 1997 is deze overstort echter voorzien van een bergbezinkleiding (BBL). Daarnaast is tevens een circulatieprogramma opgesteld, waarbij na een overstorting een hoeveelheid schoon water in circulatie wordt gebracht, zodat de eventuele vervuiling snel wordt verdund. Dit water wordt ingelaten vanuit een watergang met een hoger peil, gelegen aan de andere zijde van de Zouteveenseweg. Ten derde is voor een eventuele calamiteit (uitvallen van een hoofdgemaal) een maatregel getroffen, waarbij de watergang kan worden afgesloten en later kan worden gereinigd. Ten slotte blijkt het voor het vee moeilijk om bij de watergang te komen waarin de BBL uitmondt. De dwarssloten zijn voorzien van stuwen (aangebracht t.b.v. peilbeheer) en dit water komt derhalve niet in contact met het overstortingswater. Voor de veedrenking wordt water uit de dwarssloten gepompt. Dit alles leidt ertoe dat de overstort eigenlijk inmiddels kan worden aangemerkt met classificatie “D”.
Ten slotte dient te worden opgemerkt dat enkele overstorten nog worden afgesloten (R004 en R007), indien het bergbezinkbassin in de Commandeurspolder gereed is. In de dimensionering van het bergbezinkbassin zijn deze maatregelen al voorzien, warbij ook de verplaatsing van R003 is voorzien alsmede de aanpassing van de drempels van R001, R002, R005 en R007.
In de komende periode worden alle overstortingen gemonitord. Hiertoe wordt een meetplan opgesteld. Op basis van deze metingen, kunnen zonodig nog aanvullende maatregelen worden getroffen. De metingen zijn gepland voor 2007-2012.
Indien er toch klachten binnenkomen over het optreden van overstortingen, of uit de metingen blijkt dat het aantal overstortingen groter is dan verwacht, worden passende maatregelen genomen. De eerste stap is het onderzoeken in hoeverre daadwerkelijk overstorting optreedt. Tevens maken we de bewoners duidelijk waar deze overstort zich bevindt, door middel van een waarschuwingsbord. Indien frequente overstorting is gebleken, zullen we onderzoeken of verplaatsing of aanpassing van de overstort zinvol is. Mocht dit geen aantrekkelijke optie zijn, zullen we onderzoeken in hoeverre plaatsing van een zuiveringsvoorziening een optie is. Hierbij valt te denken aan een BBB of BBL of aan een helofytenfilter. Tegelijk zullen we onderzoeken of het mogelijk is om in het bemalingsgebied verharde oppervlakken af te koppelen, om de overstortfrequentie te beperken. Ten slotte proberen we de gevolgen te beperken, bijvoorbeeld door het nemen van maatregelen zoals we dat voor de Zouteveenseweg hebben gedaan.
3.6 Toestand en functioneren van de riolering
De vorige planperiode is het rioolstelsel geïnspecteerd. Dit is gebeurd door zowel globale putinspecties vanuit de rioolputten als gedetailleerd inspecties in de leidingen. Uit de putinspecties ontstaat een kwaliteitsbeeld van de riolering in gebruikstoestand (niet gereinigd). De inspectieresultaten vormen naast de leeftijd van de riolen de basis voor de vervanging. De in de afgelopen periode uitgevoerde inspecties zijn opgenomen in Bijlage III.
Uit deze inspecties is gebleken dat de toestand van de riolering over het algemeen goed is. Dit correspondeert met het vrijwel ontbreken van klachten. Op basis van de inspecties is daarnaast de conclusie getrokken dat de technische levensduur ca. 60 jaar bedraagt.
Met ingang van 2006 voeren we de inspectie meer gestructureerd uit. Dit wordt gedaan aan de hand van het recent geïnstalleerde beheerspakket. Hierin gaan we de inspecties dan ook bij houden.
Het inspectieprogramma zal jaarlijks worden samengesteld op basis van de volgende gegevens:
Ouderdom, geplande reconstructies en bekende knelpunten.
In de begroting wordt jaarlijks ca. € 20.000,- gereserveerd voor deze inspecties.
In onderstaande subparagrafen is de huidige situatie getoetst aan de gestelde doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden, zoals opgenomen in tabel 2-IV.
3.6.1 Doelmatige inzameling van het binnen het gemeentelijk gebied geproduceerde afvalwater
1a: Alle percelen binnen het gemeentelijk grondgebied waar afvalwater vrijkomt, moeten zijn voorzien van een aansluiting op de riolering, uitgezonderd specifieke situaties waarbij locale behandeling doelmatiger is
In onze gemeente zijn nog 457 ongezuiverde lozingen aanwezig. Voor de sanering hiervan is het Aansluitplan buitengebied Midden-Delfland, doc.nr. RI-04-002-R01, AP&G Consultancy, 19 oktober 2004 opgesteld. Op basis van dit plan sluiten we de komende periode 275 percelen aan op drukriolering. De glastuinbouwbedrijven worden voorzien van een buffer en een telemetriesysteem. Telemetrie (Real Time Control) is nodig om de capaciteit van het stelsel optimaal te benutten. De overige 182 percelen zullen, indien perceeleigenaren hiermee instemmen, worden voorzien van een systeem voor de Individuele Behandeling van Afvalwater (IBA). Hiervoor is door de provincie voor de meeste percelen al ontheffing verleend (op basis van het aansluitplan ongerioleerde panden gemeente Schipluiden uit 2001).
De overige percelen binnen onze gemeente zijn aangesloten op transportsystemen die het afvalwater afvoeren naar de afvalwaterzuivering.
1b: De objecten moeten in goede staat zijn
Voor een doelmatig rioolbeheer gebruiken wij een geautomatiseerd rioolbeheerprogramma. Alle beheergegevens van het rioleringsstelsel zijn hierin opgenomen. De algehele toestand van de riolering is goed. Momenteel is het beheerssysteem nog niet volledig in werking. De gegevens uit de oudere GRP’s zijn inmiddels behoorlijk achterhaald, zodat het momenteel niet mogelijk is een volledig beeld te geven. Uit inspecties blijkt dat er geen probleempunten zijn. In de Westlander/Brugstraat (Schipluiden) en de Oranje Nassaustraat (Maasland) waren wel enkele verzakkingen opgetreden, waardoor verloren berging was ontstaan. Wij hebben deze verzakkingen verholpen in 2005.
1c: Er mogen geen ongewenste lozingen op de riolering plaatsvinden
Wij zien er nauwlettend op toe dat geen foutieve aansluitingen worden gemaakt. Op de locaties waar het in het verleden toch is voorgekomen dat RWA-leidingen of drainageafvoerleidingen op de DWA-leiding zijn aangesloten, koppelen we deze zo snel mogelijk af. Het is bekend dat er in het buitengebied van Maasland, Schipluiden en Den Hoorn regenwateraansluitingen en/of drainageaansluitingen foutief zijn aangesloten. Bij het aansluiten van de ongerioleerde panden en glastuinbouwbedrijven in het buitengebied herstellen we de foutieve regenwateraansluitingen zoveel mogelijk.
3.6.2 Doelmatige inzameling van overtollig hemelwater en grondwater
2a: Alle percelen binnen het gemeentelijk grondgebied waar hemelwater of grondwater vrijkomt, moeten zijn voorzien van een passende aansluiting op een afvoer
Er dient voor de doelmatige afvoer van hemelwater een passend stelsel aanwezig zijn. In nieuwbouwgebieden en reconstructiegebieden betekent dit dat er minimaal een (verbeterd) gescheiden stelsel aangelegd dient te worden. In bestaande gebieden kan met een gemengd stelsel worden volstaan. Afhankelijk van de mate van verontreiniging, kan op basis van de “Beslisboom aan- en afkoppelen verharde oppervlakken” worden besloten om tevens een afkoppelstelsel aan te leggen. Het hemelwaterafvoerstelsel dient het water af te voeren naar het oppervlaktewater, al dan niet voorzien van een zuiveringsvoorziening.
2b: Alle schone verharde oppervlakken moeten indien mogelijk worden afgekoppeld
Bij nieuwbouw en reconstructie dient afkoppeling onderzocht te worden en indien haalbaar gerealiseerd. Afhankelijk van de mate van verontreiniging, kan op basis van de “Beslisboom aan- en afkoppelen verharde oppervlakken” worden besloten om een afkoppelstelsel aan te leggen of om het hemelwater rechtstreeks naar het oppervlaktewater te brengen. In de bestaande woongebieden is het afkoppelen van verharde oppervlakken op de meeste locaties economisch niet haalbaar, enerzijds vanwege de afwezigheid van een passend stelsel en anderzijds vanwege het ontbreken van oppervlaktewater in de nabijheid.
2c: Implementatie verbreding rioolrecht
Momenteel wordt gewerkt aan de invoering van een verbreed rioolrecht. Na invoering van de “wet gemeentelijke watertaken” kan gebruik gemaakt worden van de verbreding van het rioolrecht (inzameling regenwater en grondwater). In deze planperiode is geen rekening gehouden met grootschalige investering voor inzameling van overtollig regen en/of grondwater. Na invoering van de “wet gemeentelijke watertaken” (vermoedelijk in 2007) kan gebruik gemaakt worden van het verbrede rioolrecht. Als het wetsvoorstel openbaar wordt zal er een VNG-advies voor gemeenten volgen.
In de komende planperiode zal hier aandacht aan besteed gaan worden. In eerste instantie zal er in de planperiode geïnventariseerd moeten worden of er binnen de gemeente sprake is van overlast als gevolg van grond- en regenwater. De onderwerpen “regen- en grondwater overlast” zullen ook behandeld gaan worden in het waterplan (o.a. definitie overlast). Dit waterplan is recent opgestart en wordt in de loop van 2006 opgesteld. In dit waterplan worden de relevante onderwerpen uit voorliggend GRP overgenomen, zoals de behandeling van afvalwater, afkoppelbeleid et cetera.
3.6.3 Transport van ingezamelde afvalwater naar de AWZI
3a: De afvoercapaciteit moet op alle plaatsen voldoende zijn om het aanbod aan afvalwater onder droogweer omstandigheden te verwerken
In onze gemeente is momenteel in de kernen voldoende capaciteit aanwezig om het afvalwater naar de AWZI te transporteren. De geplande nieuwbouwlocaties (zie § 3.3) worden voorzien van een (verbeterd) gescheiden stelsel en afhankelijk van de grootte, van een rioolgemaal. Naar verwachting heeft dit wel invloed op de capaciteit van de hoofdrioolgemalen, maar voldoet deze capaciteit nog ruim voldoende. Er wordt per locatie een rioolplan opgesteld, dat tevens wordt aangeboden aan het hoogheemraadschap. In totaal neemt de aangeboden hoeveelheid aan het hoogheemraadschap nauwelijks toe, doordat tevens waar mogelijk afkoppeling wordt toegepast.
In de buitengebieden wordt een drukrioolstelsel aangelegd, voor de woningen die nog niet aangesloten zijn (zie § 3.2). Op dit nieuw aan te leggen stelsel, dan wel op het bestaande drukriool worden ook de glastuinbouwbedrijven aangesloten. Doordat deze voorzien worden van buffers, kan het stelsel optimaal benut worden en kunnen grote piekbelastingen worden voorkomen. Deze voorschriften leiden ertoe dat de geïnstalleerde pompcapaciteit op zich voldoende is. Wel wordt momenteel aandacht besteed aan de afvoercapaciteit van de persleidingen naar de AWZI.
Op het moment van schrijven, lopen er twee optimalisatie-afvalwater-studies (OAS):
De OAS Groote Lucht. Hierbij wordt onderzocht hoe het transport naar de AWZI Groote Lucht kan worden geoptimaliseerd tegen minimale kosten. Met name de persleiding vanuit De Lier, waarop in Maasland wordt ingeprikt bij gemaal Scheeweg en hoofdrioolgemaal Molenweide, lijkt aan het randje van de capaciteit te zitten. Het aansluiten van glastuinbouwbedrijven rond de kern Maasland en in het zuiden van De Lier kan daardoor voor problemen zorgen. In gezamenlijkheid met de betrokken gemeenten (Westland, Midden-Delfland, Schiedam en Vlaardingen) en het Hoogheemraadschap wordt onderzocht hoe dit tegen minimale kosten kan worden gerealiseerd.
De OAS Delft. Hierbij wordt onderzocht hoe het afvalwater dat naar de kern Delft wordt gebracht om vervolgens naar de AWZI Houtrust, kan worden geoptimaliseerd om te zorgen dat Delft hier zo min mogelijk hinder van ondervindt. In gezamenlijkheid met de betrokken gemeenten (Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp en Delft) en het Hoogheemraadschap wordt onderzocht hoe dit tegen minimale kosten kan worden gerealiseerd.
Ad 1) Een specifiek probleem is het lozingspunt aan de Scheeweg. In de huidige situatie zijn er bij langdurige regenval problemen met de afvoer van het rioolwater vanuit de pompput naar de leiding van het Hoogheemraadschap van Delfland. Hiervoor zijn twee oorzaken aan te wijzen:
De druk in de leiding van Delfland is op sommige momenten zo hoog dat de gemeentelijk pompen onvoldoende capaciteit hebben om het water in die situatie in de leiding te pompen.
Door het extra aanbod tijdens regenval, door de foutieve aansluitingen, zijn de gemeentelijke pompen niet in staat het water voldoende snel weg te pompen. Dit heeft tot gevolg dat door het ontbreken van een buffer, overstortingen op het oppervlaktewater plaatsvinden. Deze verkeerde aansluitingen zullen wij zo snel mogelijk afkoppelen. We zullen dit de komende periode doen, wanneer we de aansluitingen van de niet-gerioleerde percelen in het buitengebied aansluiten.
In het aansluitplan van Maasland en later Midden-Delfland is aangegeven dat het aansluiten van glastuinbouwbedrijven zonder afkoppeling dit probleem nog zal versterken. Niet alleen vanwege de toename van het afvalwateraanbod binnen onze gemeente, maar ook vanwege de toename vanuit de gemeente Westland.
3b: Het afvalwater dient zonder overmatige aanrotting de AWZI te bereiken
In het vuilemissiereductieplan is de theoretische ledigingstijd per rioleringsgebied bepaald. Hieruit volgt dat deze voldoen aan de maatstaf (<10-15 uur). In de praktijk blijkt de ledigingstijd in Maasland, volgens het Hoogheemraadschap, door nog onbekende oorzaak langer te zijn, waardoor extra water naar de AWZI wordt afgevoerd. Indien de ledigingstijd niet voldoet, kan dit aantasting van de rioolwand tot gevolg hebben.
3c: De afstroming dient gewaarborgd te zijn
In het stelsel van de kern Maasland zijn nauwelijks problemen geconstateerd in de afstroming door aanwezigheid van obstakels of overige afvoerbelemmerende onvolkomenheden.
Voor de gemengde riolering in Schipluiden en Den Hoorn zijn in het basisrioleringplan herberekeningen uitgevoerd ter bepaling van de grootte en locaties van verloren berging.
Hierin zijn de volgende locaties onderkend: Schipluiden-Noord (23 m3 = 13%), Schipluiden-Zuid (43m3 = 5%). Den Hoorn-Oost (20,5m3 = 3%) en Den Hoorn-Noord (0,8m3 = 0,4%).
3d: Riolen en andere objecten dienen in hoge mate waterdicht te zijn, zodanig dat de hoeveelheid intredend grondwater (lekwater) beperkt blijft
Uit inspecties hebben wij afgeleid dat de waterdichtheid van de riolering redelijk tot goed is.
3.6.4 Het voorkomen én verminderen van de vuilemissie naar oppervlaktewater en waterbodem
4a: De vuilemissie door overstortingen op oppervlaktewater dient gereduceerd te worden volgens het emissiespoor en waterkwaliteitsspoor. Risicovolle overstorten dienen te worden voorkomen of opgeheven
Uit het basisrioleringsplan van Schipluiden uit 1995 bleek dat meerdere bemalingsgebieden een te grote vuilemissie hadden ten opzicht van het referentiestelsel. Sindsdien zijn de nodige maatregelen getroffen. In de voortgangsrapportage van het hoogheemraadschap van oktober 2003 is opgenomen dat de toenmalige gemeente Schipluiden (inclusief de kern Den Hoorn) als enige gemeente binnen het verzorgingsgebied van het Hoogheemraadschap van Delfland aan het emissiespoor (de basisinspanning) en het waterkwaliteitsspoor voldoet.
In dezelfde voortgangsrapportage van het hoogheemraadschap staat dat er in de kern Maasland nog enkele maatregelen genomen moeten worden om aan het emissiespoor (de basisinspanning) te voldoen (o.a. bouw bergbezinkbassin). Ook moeten er nog maatregelen worden genomen in het kader van het waterkwaliteitsspoor (voornamelijk na 2007). Bij aanpassingen van het stelsel zal voorkomen worden dat overstorten leiden tot onacceptabele risico's voor mens en dier volgens de criteria gesteld in § 3.5.1 sub A.
In een bijdrageregeling geeft het Hoogheemraadschap van Delfland aan dat zij een bijdrage van 40% van de kosten kan leveren, als maatregelen worden genomen die betrekking hebben op het waterkwaliteitsspoor.
In 2006 hebben we een meetplan opgesteld, voor het registreren van overstortingen bij overstorten, dit mede gebaseerd op de WvO-vergunning. Wij streven ernaar om met ingang van 2007 overstortingen te registreren. In dit meetplan wordt dan ook ingegaan op het plaatsen en beheer en onderhoud van apparatuur.
4b: De vuilemissie door lozingen vanuit hemelwaterriolen op oppervlaktewater dient gereduceerd te worden volgens het emissiespoor
Bij aanleg, reconstructies en herinrichtingen koppelen we zoveel mogelijk vervuild regenwater aan op de riolering, terwijl we zoveel mogelijk schoon verhard oppervlak afkoppelen of niet aansluiten. Binnen de bestaande kernen, is het niet aantrekkelijk om separaat schone verharde oppervlakken af te koppelen, zonder reconstructie. De leidinginfrastructuur is hier niet geschikt voor en er is ook weinig geschikt oppervlaktewater aanwezig. Het afkoppelen van schone verharde oppervlakken conform de beslisboom aan- en afkoppelen heeft wel prioriteit bij nieuwbouw en reconstructies.
4c: De vuilemissie door lozingen vanuit diffuse bronnen op oppervlaktewater dient gereduceerd te worden
De laatste jaren zijn er in Nederland veel inspanningen geleverd die zich richten op het verbeteren van de waterkwaliteit. Desondanks worden er nog regelmatig overschrijdingen van grenswaarden gerapporteerd. Het gaat daarbij vooral om zware metalen, eutrofiërende stoffen, bestrijdingsmiddelen en persistente organische verbindingen waaronder PAK’s.
Meestal leveren diffuse bronnen (zoals verkeer, depositie, landbouw en bouwmaterialen) daarbij het grootste aandeel in de belasting van het oppervlaktewater. Deze diffuse bronnen zijn lastig aan te pakken, maar dat willen we wel proberen. Er is een diffusebronnenbeleid. Hierbij wordt geëvalueerd of de afkoppelbeslisboom wordt toegepast en of het diffusebronnenbeleid uitgevoerd wordt. Daarnaast gebruiken we de signaalbonnen om klachten te signaleren. Indien op locaties regelmatig sprake is van vuilemissie, gaan we onderzoek doen naar de bron. Bij dit onderzoek proberen we te achterhalen welke passende maatregelen getroffen kunnen worden. Indien haalbaar, nemen we die maatregelen.
3.6.5 Het voorkomen én verminderen van de vuilemissie naar bodem en grondwater
5a: Rioolstelsels dienen waterdicht te zijn, ter voorkoming van weglekkend rioolwater
Inspecties wijzen uit dat de waterdichtheid van de riolen redelijk tot goed is. In Schipluiden-Zuid is het stelsel plaatselijk verzakt en voldoet niet meer geheel aan de gestelde eisen (NPR 3398). Dit herstellen wij de komende periode. De verwachting is dat uittredend rioolwater in verband met hoge grondwaterstanden niet voorkomt.
Voor zover nu bekend zijn er geen locaties bekend waar de waterdichtheid van riolering onvoldoende is of dit tot problemen leidt. In deze eerste planperiode voor Midden-Delfland (twee jaar na de fusie) zal veel aandacht besteedt worden aan het invoeren van een goed rioolbeheersplan. Het bestaande beheersplan van Schipluiden is in 2006 uitgebreid met de data van Maasland. Het nieuwe beheersplan leidt tot meer gestructureerde plannen voor o.a. rioolonderzoek en beheer.
Mocht toch ergens verminderde waterdichtheid worden geconstateerd, zullen we hierop direct actie ondernemen. Afhankelijk van de staat van de riolering, kan dit door middel van relining (aanbrengen van een kous van PE), of door rioolvervanging.
3.6.6 Het voorkomen én verminderen van wateroverlast
6a: De instroming in riolen via de kolken dient ongehinderd plaats te vinden
Reiniging van de kolken vindt tweemaal per jaar plaats. Hiermee voorkomen wij dat afstroming via de kolken in de riolen wordt gehinderd. Wij hanteren een veegprogramma, waarbij we zes maal per jaar vegen. Hierdoor voorkomen we onnodige aanslibbing van de HWA-riolering.
Als er meldingen zijn over de instroming in riolen via kolken, pakken we deze direct aan.
6b: De afvoercapaciteit moet op alle plaatsen voldoende zijn om wateroverlast te verkomen, uitgezonderd in bepaalde buitengewone omstandigheden
Uit de berekeningen voor het basisrioleringsplan van Schipluiden blijkt dat tijdens de theoretische ontwerpbui in Schipluiden-Noord “water op straat” ontstaat. In dit gebied is ook wateroverlast opgetreden in een hoek van de Westlander. Hoewel na constatering hiervan enkele kolken zijn bijgeplaatst, bleke deze maatregelen onvoldoende. We hogen daarom een gedeelte van de Westlander in 2006 op.
Uit de berekeningen voor het bergbezinkbassin Commandeurspolder in Maasland blijkt dat water op straat optreedt bij een theoretische neerslaggebeurtenis met een herhalingstijd van eenmaal per twee jaar. Om deze situatie op te heffen, worden enkele overstortdrempels opgehoogd en enkele leidingen vergroot. De maatregelen zijn opgenomen in § 4.5.
3.6.7 Het voorkomen én verminderen van overlast voor de gemeenschap (anders dan wateroverlast)
7a: De bedrijfszekerheid van gemalen en overige objecten dient in voldoende mate gewaarborgd te zijn
Wij reinigen en inspecteren de hoofdgemalen eenmaal per zes weken en de minigemalen van de drukriolering eenmaal per jaar. Het hoofdgemaal Molenweide is in beheer en onderhoud bij het Hoogheemraadschap van Delfland en wordt door hen onderhouden. De hoofdgemalen Kerkstraat en Oranjelaan en de kleinere gemalen en opvoerpompen zijn in ons eigen beheer. Alle gemalen zijn uitgerust met een Mac Tac gemaalcomputer en aangesloten op een hoofdpost op het gemeentehuis (telemetrie). De centrale meldingscomputer geeft storingen door aan een medewerker van de storingsdienst. In de meeste gemalen is een reserve pomp opgesteld, waarmee de bedrijfszekerheid is vergroot. Alle gemalen werken naar behoren. Er treden alleen problemen op bij gemaal Scheeweg, vanwege de hoge druk in de persleiding van het Hoogheemraadschap (zie § 3.6.3 punt 2a).
7b: De stabiliteit van riolen dient te zijn gewaarborgd
De riolen in Schipluiden zijn niet of nauwelijks verzakt, met uitzondering van gedeelten van de riolering in de Dr. J. de Koninglaan en de Westlander. Deze verzakkingen herstellen we nog in 2005/2006. De riolering in de Otto van Egmondlaan is in 2003 vervangen, nadat daar verzakkingen werden gemeld. Enkele delen van het stelsel in Schipluiden-Zuid verkeren nog in slechte staat. Voor enkele strengen in de Woudseweg is melding gemaakt over wortelingroei en wateroverlast. Wij zullen deze strengen de komende periode herstellen.
De riolen in Maasland zijn ook niet of nauwelijks verzakt. De verzakte riolering in delen van de Hildegaarde, Slot de Houvelaan en de Koningin Julianaweg is de afgelopen periode vervangen.
7c: De riolering dient te worden voorzien van be- en ontluchting dat stankoverlast wordt voorkomen
In de kern Schipluiden was in de Woudseweg sprake van een knelpunt door stankoverlast. De belangrijkste maatregelen zijn uitgevoerd, waarmee de stankoverlast is verdwenen. Voor de komende periode moeten we alleen het afkoppelen van HWA realiseren. Dit doen we in combinatie met de herontwikkeling van de Hooipolder.
In Maasland zijn geen meldingen van stankoverlast geweest.
7d: Overlast als gevolg van werkzaamheden aan riolering dient beperkt te zijn.
Bij het uitvoeren van werkzaamheden aan de riolering beperken wij de overlast voor de burgers en bedrijven zoveel mogelijk, onder andere door werkzaamheden zoveel mogelijk te combineren. Vooruitlopend op werkzaamheden informeren wij belanghebbenden per brief. Bij ingrijpende werkzaamheden geven wij ook informatie in het weekblad “De Schakel”, op de website (www.middendelfland.nl) en tijdens inloopbijeenkomsten.
3.6.8 Doelmatig beheer en een goed gebruik van de riolering
8a: Rioleringsbeheer afstemmen met andere gemeentelijke taken
Als we werkzaamheden uitvoeren aan de riolering, stemmen we dit altijd af met andere werkzaamheden. Zo is de afstemming tussen het beheer van riolering, wegen en groen goed geregeld, omdat wij dit in één afdeling hebben gebundeld. Er is regelmatig overleg over projecten en er is koppeling tussen de programma’s voor wegbeheer en rioolbeheer. Ook de afstemming met nutsbedrijven loopt goed, ondermeer doordat we regelmatig een kabels- en leidingenoverleg houden.
8b: De gebruikers van riolering dienen bekend te zijn en ongewenste lozingen dienen voorkomen te worden
De gebruikers van de riolering zijn geregistreerd bij de afdeling financiën, sector belastingen (rioolrecht). Handhaving van lozingsvoorschriften (controle van de kwaliteit van het afvalwater) wordt periodiek uitgevoerd door het Milieubureau Westland. De gebruikers worden naar aanleiding van een bouwaanvraag, een aanvraag voor een milieuvergunning of een melding op grond van een AMvB (Wm) op de hoogte gesteld van de milieu- en lozingsvoorschriften. Wij hebben begin 2005 een Afvalverwerkingsverordening vastgesteld. In deze verordening hebben we alle voorwaarden opgenomen waaraan aansluitingen op de riolering of een andere zuiveringsvoorziening moeten voldoen. Deze verordening is gepubliceerd en ook na te lezen op de website. We wijzen alle eigenaren van percelen die aangesloten worden per brief op deze verordening.
In het buitengebied zijn in het verleden foutieve regenwateraansluitingen op de drukriolering aangebracht. Oorzaak hiervan is dat in het verleden de aansluiting door een particulier zelf verzorgd moest worden. Hierbij hebben wij onvoldoende gecontroleerd. Deze ongewenste lozingen worden nu bij de uitvoering van het aansluitplan buitengebied afgekoppeld.
8c: Er dient inzicht te bestaan in de toestand en het functioneren van de riolering
Jaarlijks moet volgens de richtlijnen ca. 10% van de putten visueel worden geïnspecteerd (globale putinspectie). Wij hebben gekozen om een ander inspectieregime te hanteren, waarbij we minder globale putinspecties uitvoeren, maar meer gedetailleerde inspecties. Deze geven een beter inzicht in de kwaliteit en zijn derhalve efficiënter. Alle relevante zaken met betrekking tot riolering en revisie houden we bij in het rioolbeheersysteem.
Vanuit het rioolbeheersprogramma hebben wij in 2006 een onderzoeksprogramma opgesteld waarbij rekening is gehouden met: ouderdom van de riolen, geplande reconstructies en bouwplannen, bekende knelpunten en de recent al uitgevoerde rioolinspecties. Hiertoe is medio 2006 een eerste grote slag gemaakt, door alle rioolstrengen van voor 1970 te laten inspecteren. Er is een opdracht gegeven om 15.000m riool (22% van totaal) te inspecteren en hierover een verslag te maken in beeld en geschrift, op basis waarvan een inschatting van de kwaliteit van de rioleringsobjecten is te krijgen. Het geïnspecteerd riool is onder te verdelen in:
Door in het vervolg jaarlijks ca. 6.800 meter te laten inspecteren wordt een cyclus van gemiddeld één inspectie per 10 jaar nagestreefd. Door deze planmatige rioolinspectie zal in deze planperiode meer inzicht verkregen worden in de kwaliteit van de riolering waarmee in een volgend GRP rekening gehouden wordt. De resultaten van deze inspecties worden gekoppeld aan het rioolbeheerprogramma.
8d: Er dient zoveel mogelijk gebruik te worden gemaakt van duurzame en milieuvriendelijke materialen
Binnen de gemeente wordt een milieuvriendelijk beleid gevoerd, onder andere wat betreft onkruidbestrijdingsmiddelen, gladheidbestrijdingsmiddelen, gebruik van milieuvriendelijke materialen e.d. Dit beleid leggen we dit jaar vast in het milieubeleid.
8e: Er dient een klantvriendelijke benadering te worden nagestreefd
Vragen en meldingen komen tijdens kantooruren binnen bij de afdeling Openbare Werken en ’s avonds bij een storingsnummer. Sinds 1 augustus 2004 hebben wij een geautomatiseerd meldingenregistratiesysteem. Alle meldingen worden in een centrale database bijgehouden, inclusief de ondernomen acties.
In 2004 hebben wij ook signaalbonnen ingevoerd. Met deze bonnen, die in het weekblad “De Schakel” en op de website zijn opgenomen, kunnen burgers gebreken signaleren. Hiermee hebben we de service voor onze burgers verbeterd.
De strategie geeft op hoofdlijnen de aanpak weer waarmee aan de zorg voor de riolering invulling wordt gegeven. Deze strategie leidt tot realisatie van de gestelde doelen. De strategie geeft de samenhang tussen onderzoek, maatregelen, benodigde middelen en tijd per doel. De strategie heeft zowel op de aanleg als op het beheer van riolering betrekking.
4.2 Aanleg voorzieningen bij bestaande bebouwing
In het lozingenbesluit Wvo huishoudelijk afvalwater, als onderdeel van de Wet milieubeheer (Wm) is de verplichting opgenomen om voor 1 januari 2005 alle ongezuiverde lozingen te saneren. Op basis van een circulaire uit 2004 van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) is uitstel verleend van de zorgplicht, mits de gemeente in een goedgekeurd aansluitplan heeft vastgelegd hoe en wanneer de afvalwatersaneringen uitgevoerd zijn.
Er zijn nog 457 ongezuiverde lozingen binnen de gemeente. Voor de sanering hiervan is een aansluitplan opgesteld. Aansluitplan buitengebied Midden-Delfland, doc.nr. RI-04-002-R01, AP&G Consultancy, 19 oktober 2004. Dit plan is eind 2004 vastgesteld door de gemeenteraad, het Hoogheemraadschap van Delfland en de Provincie Zuid-Holland. We gaan 275 percelen aansluiten op drukriolering. Alle pompen worden via telemetrie aangesloten op de centrale post van de gemeente. Hierdoor verbeteren de onderhoudsmogelijkheden en de service. Hierbij voorzien we de glastuinbouwbedrijven van een buffer en een besturingssysteem, zodat de pieklozingen geregeld kunnen worden. Met aansluiting van de besturing (Real Time Control) op de telemetrie kunnen we de capaciteit van het stelsel optimaal benutten en beheren.
De overige 182 percelen voorzien we van een systeem voor de Individuele Behandeling van Afvalwater (IBA). Voor het niet aansluiten op de riolering is voor de meeste percelen door de provincie al ontheffing verleend (op basis van het aansluitplan ongerioleerde panden gemeente Schipluiden uit 2001). Om invulling te geven aan “de verbrede zorgplicht” zorgen wij er in samenwerking met het Hoogheemraadschap van Delfland voor dat wij ook deze woningen kunnen voorzien van een passend zuiveringstechnisch werk. Bij alle 182 percelen, mits de eigenaren akkoord gaan met de overeenkomst, plaatsen we een IBA klasse III-a. De meerkosten van het opwaarderen van een minimaal vereiste IBA klasse I naar een IBA klasse III-a worden door het Hoogheemraadschap betaald. De IBA’s worden geplaatst in opdracht van de gemeente en onderhouden door het Hoogheemraadschap.
Wij hebben besloten om alle voorzieningen bij bestaande bebouwing (riolering en IBA’s) te financieren uit het rioolfonds, er wordt geen eigen bijdrage verlangd. Alle aangesloten percelen (inclusief de IBA-percelen) worden vanaf het aansluitmoment aangeslagen voor jaarlijks rioolrecht aan de gemeente en een verontreinigingsheffing aan het Hoogheemraadschap van Delfland. Wij zijn eigenaar van de drukriolering en van de IBA’s die binnen de verbrede zorgplicht zijn aangelegd. Wij zijn verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de (druk)riolering, het Hoogheemraadschap van Delfland is dat voor de IBA’s. De zorg voor controle en handhaving ligt bij het Hoogheemraadschap van Delfland.
Alle saneringsmaatregelen zijn opgenomen in Bijlage II, waarbij de indeling in clusters is gehanteerd, zoals wij die ook in het aansluitplan hebben gebruikt.
4.3 Aanleg voorzieningen bij nieuwe bebouwing
Bij in- en uitbreidingen in de gemeente wordt riolering aangelegd. Hierbij sluiten we zoveel mogelijk ‘schoon’ oppervlak niet aan op het riool, maar koppelen we dit af. Dit betekent dat afstromend hemelwater infiltreert in de bodem of rechtstreeks afvoert naar het oppervlaktewater. Dit afkoppelen gebeurt aan de hand van de ‘Beslisboom aan- en afkoppelen verharde oppervlakken’, opgesteld door de Werkgroep Riolering West-Nederland (WRW) in 2003 (zie Bijlage XII). Met het afkoppelen van ‘schone’ oppervlakken wordt voorkomen dat de zuivering onnodig wordt belast en houden we meer water in het gebied vast.
Bij kleinschalige in- en uitbreidingen leggen we hetzelfde rioolsysteem aan als het bestaande systeem. Bij de overige gevallen leggen we een gescheiden rioolstelsel aan, zonodig in combinatie met zuiveringstechnische voorzieningen bij de HWA-uitlaten, conform de Beslisboom (zie Bijlage XII).
4.4 Beheer bestaande voorzieningen
Tweemaal per jaar reinigen we alle kolken. Voorheen reinigden we het gehele stelsel elke zeven jaar. Van deze planmatige reiniging zijn we in het vorige GRP afgestapt en zijn we overgegaan op een probleemgestuurde reiniging. Dit betekent dat er een koppeling is aangebracht tussen de reiniging en de resultaten van inspecties en ervaringen. Locaties bij overstorten en injectiepunten van drukriolen reinigen we vaker.
In 2006 hebben we een operationeel plan voor inspectie opgesteld. Dit plan actualiseren we vervolgens jaarlijks. Daarbij houden we de resultaten van de inspectie bij. Deze resultaten nemen we op in het rioolbeheersysteem. Uit dit systeem volgen jaarlijks de maatregelen die we moeten nemen.
Planmatig rioleringsbeheer is alleen mogelijk met kennis over de toestand en het functioneren van de riolering. Naast onderzoek naar het functioneren als geheel, moet de gemeente (als beheerder) onderzoek (laten) doen naar de toestand van de objecten waaruit de riolering is opgebouwd. Inspectiedoelen zijn: inspectie voor strategische planning, inspectie bij operationele planning, inspectie klachten en storingen (knelpunten), inspectie voor de keuze van maatregelen en inspectie voor het vastleggen van alle rioolinlaten.
In totaal is er in Midden-Delfland ca. 68.000 meter vrijvervalriool aanwezig. Circa 16.000 meter hiervan is vóór 1970 aangelegd (meer dan 35 jaar oud). Vanuit het rioolbeheersprogramma hebben wij in 2006 een onderzoeksprogramma opgesteld waarbij rekening is gehouden met: ouderdom van de riolen, geplande reconstructies en bouwplannen, bekende knelpunten en de recent al uitgevoerde rioolinspecties. Hiermee rekening houdend is er eind 2006 ca. 15.000 meter riool geïnspecteerd, onder te verdelen in:
Door in het vervolg jaarlijks ca. 6.800 meter te laten inspecteren wordt een cyclus van gemiddeld één inspectie per 10 jaar nagestreefd. Door deze planmatige rioolinspectie zal in deze planperiode meer inzicht verkregen worden in de kwaliteit van de riolering waarmee in een volgend GRP rekening gehouden wordt.
4.4.3 Systematisch rioolbeheer
Het rioolbeheerprogramma heeft een koppeling met een digitale rioleringskaart, zodat deze automatisch wordt geactualiseerd. De kaarten worden dit jaar in het systeem ingevoerd.
De afhandeling van meldingen is in 2004 voor de gehele organisatie digitaal opgezet. Elke melding wordt in dit systeem ingevoerd en gekoppeld aan een actie en een initiator (degene die actie moet ondernemen). Dit zorgt voor een optimale afhandeling.
4.4.4 Naleving (vergunning)voorschriften
De lozingsvergunningen controleren we periodiek, waarbij de frequentie afhankelijk is van het soort bedrijf. De controles worden uitgevoerd door een gespecialiseerd milieubureau.
Afval- en hemelwater kan, vooral bij afwezigheid van of slecht functioneren van de riolering, voor overlast zorgen. Deze overlast is in te delen in soorten overlast:
In 2007 voldoet de gehele gemeente aan de basisinspanning emissiereductie. Om aan het waterkwaliteitsspoor te voldoen, moeten we na 2007 nog enkele maatregelen treffen in de kern Maasland. Deze maatregelen zijn opgenomen in § 4.5.
Om een goed werkend rioolstelsel te hebben, moeten we nog verbeteringmaatregelen treffen. De maatregelen staan in tabel 4-I. Het zijn enerzijds algemene maatregelen ter verbetering (V), anderzijds maatregelen om te voldoen aan het emissiespoor (E) en waterkwaliteitsspoor (W).
Tabel 4-I: Maatregelen Midden-Delfland per stelsel
* Opmerking: Het Hoogheemraadschap van Delfland gaat ervan uit dat de maatregelen in het kader van het waterkwaliteitsspoor voor 1 januari 2010 zijn uitgevoerd, tot die tijd is er ook subsidie beschikbaar.
Hoofdstuk 5. Middelen en kostendekking
In dit hoofdstuk gaan we in op de benodigde financiële middelen om de in dit plan gestelde doelen in de planperiode te bereiken. Aangezien de zorg van de riolering niet ophoudt aan het einde van de planperiode, zijn in het kostendekkingsplan vier scenario's beoordeeld met betrekking tot de te verwachten inkomsten en uitgaven over een periode die boven de geldigheidsduur van het onderhavige plan uitstijgt.
Uitgangspunt voor de vier scenario's is dat in ieder geval aan het einde van de planperiode (in dit geval 60 jaar, de technische levensduur van vrijvervalriolering) de uitgaven geheel door de inkomsten gedekt moeten worden, maar dat is niet bij elk scenario haalbaar. Dit komt tot uitdrukking door de ontwikkeling van het zogenaamd egalisatiefonds t.b.v. de rioleringszorg. In paragraaf 5.4 staan de vier beoordeelde scenario's beschreven.
De Afdeling Openbare Werken staat de komende jaren (periode 2006 t/m 2010) een grote inspanning te wachten. Hiervoor moeten we dan ook voldoende personele capaciteit hebben. In de planperiode worden o.a. de volgende werkzaamheden verricht:
Bij de bepaling van de benodigde personele capaciteit is uitgegaan van 185 werkbare dagen per jaar (gebaseerd op Module D2000 van Leidraad Riolering), hetgeen per formatieplaats (1 fte) overeenkomt met 1480 uur per jaar. Dit zijn langjarige gemiddelden, gebaseerd op een 40-urige werkweek. Toch komt dit vrijwel overeen met onze eigen planning, waarbij we zijn uitgegaan voor 2006 van 189 werkdagen en 1360 productieve uren, gebaseerd op een 36-urige werkweek.
Alle voor het rioleringsbeheer benodigde activiteiten zijn vertaald naar takenpakketten per kernfunctie die door personen op HBO- en MBO/LBO-niveau van de afdeling Openbare Werken moeten worden vervuld. Hieronder vallen zowel de binnen- als de buitendienst. Te onderscheiden valt:
De kernfuncties zijn van toepassing op de verschillende hierna omschreven activiteiten.
Algemeen wordt gesteld dat voor gemeenten van 10.000 inwoners 1,3 formatieplaatsen op HBO/WO en 1,9 formatieplaatsen op LBO/MBO nodig zijn om alle taken adequaat uit te voeren (bron “Leidraad Riolering”). Het aantal inwoners per 1 januari 2005 bedraagt 17.055. Op basis van extrapolatie betekent dit dat voor onze gemeente 2,2 formatieplaatsen op HBO en 3,2 formatieplaatsen op MBO/LBO-niveau nodig zijn. Deze formatieplaatsen zijn nodig om de in tabel 5-I opgenomen taken te verrichten. Hierbij komt één formatieplaats overeen met 185 dagen (1480 uren) per jaar conform het gestelde in de Leidraad Riolering.
Tabel 5-I: Normen arbeidsinspanning in uren voor een gemeente van 17.000 inwoners (bron “Leidraad Riolering”)
In onze gemeente hanteren wij per formatieplaats ca. 195 werkbare dagen van 7,2 uur, hetgeen overeenkomt met 1400 uur per formatieplaats per jaar. Dit is dus enigszins afwijkend van de Leidraad Riolering. In onze gemeente wordt veel advieswerk op HBO-niveau uitbesteed. Het dagelijks onderhoud op LBO/MBO-niveau wordt veelal in eigen beheer uitgevoerd. Uit tabel 5-I blijkt dat er dan ca. 2530 uur op HBO en 4760 uur op LBO/MBO-niveau nodig is. Dit zijn vaste formatieplaatsen.
Op basis van de urenverdeelstaten van 2006 zijn de volgende formatieplaatsen beschikbaar:
Tabel 5-II: Beschikbare arbeidsinspanning in uren voor een gemeente van 17.000 inwoners
Uit tabel 5-II blijkt dat er een structureel tekort is aan arbeidsinspanning op HBO-niveau. Dit tekort is bovendien gebaseerd op activiteiten exclusief de grondexploitaties (waarvoor ook een arbeidsinspanning benodigd is). Het huidig aantal formatieplaatsen bedraagt 4,5 fte. Gelet op de geplande werkzaamheden in de komende planperiode is bovenop de structurele inzet ook nog extra personele capaciteit op projectbasis (aansluitplan, IBA-project) nodig. We moeten als gemeente overwegen naast de huidige uitbestedingen ook de extra structurele personele capaciteit extern in te huren.
5.3 Financiële onderbouwing; investeringen en lasten
De kostendekkingsberekeningen worden gemaakt voor een periode van 60 jaar. De in deze rapportage genoemde lasten zijn exclusief BTW, maar inclusief directiekosten en onvoorziene lasten. Voorzover niet expliciet aangegeven zijn de lasten gebaseerd op de begroting van 2006. Daarnaast zijn in het kostendekkingsplan percentages opgenomen voor rente, rente over reserves en is rekening gehouden met inflatie.
Voor de verschillende kostenposten zijn ramingen opgesteld voor de te verwachten uitgaven ten aanzien van beheer, onderhoud en vernieuwing/vervanging. Daarnaast zijn er uitgaven voor de kapitaallasten en voor de realisatie van de ontsluiting van het buitengebied en de verbeteringsmaatregelen.
De kosten voor aanleg en aanpassing van riolering in het kader van stadsuitbreiding, -verdichting en -vernieuwing komen ten laste van de grondexploitatie. De kosten voor uitbreiding van woongebied en bedrijventerrein komen derhalve niet terug in het kostendekkingsplan.
Eventuele "werken voor derden" worden gefinancierd door derden en zijn eveneens niet opgenomen in het kostendekkingsplan.
De kosten voor het aanleggen van nieuwe perceelaansluitingen en het eventueel in een later stadium weer verwijderen komen te allen tijde ten laste van de perceeleigenaar.
Een bijzondere vorm van kosten vormen de kapitaallasten. Onder kapitaallasten worden de lasten van rente en afschrijvingen verstaan die het gevolg zijn van waardevermindering.
Er is onderscheid gemaakt in investeringsuitgaven en exploitatiekosten.
Voor de verschillende kostenposten zijn ramingen opgesteld voor de te verwachten uitgaven ten aanzien van beheer, onderhoud en vernieuwing/vervanging.
De beheer-, onderhoud- en vervangingskosten zullen stijgen als gevolg van de toename van de te beheren voorzieningen, de achterstalligheid van het beheer en onderhoud in relatie tot de veroudering van het rioolstelsel. Dit betekent ook een stijging van het benodigde aantal arbeidsuren.
De kosten voor onderzoeken en verbeteringen in het kader van de milieuwetgeving (verbeteringen, emissiespoor en waterkwaliteitsspoor) zijn weergegeven in tabel 4-I van hoofdstuk 4 Strategie.
Investeringen bestaan uit nieuwe investeringen en vervangingsinvesteringen. Investeringsuitgaven zijn uitgaven voor zaken die meerdere jaren meegaan. De jaarlijkse lasten die daaruit volgen bestaan uit rente en afschrijvingen. Nieuwe investeringen betreffen maatregelen om de doelen te realiseren en om te voldoen aan de wettelijke eisen. Vervangingsinvesteringen betreffen de jaarlijkse uitgaven voor vervanging van riolering die niet meer aan de gestelde eisen voldoen (inclusief onderdelen). Dit zijn beide noodzakelijke en onvermijdelijke maatregelen.
Bij de exploitatiekosten gaat het om jaarlijkse uitgaven voor beheer- en onderhoudsactiviteiten die nodig zijn voor een goed en doelmatig rioolbeheer. De kosten van deze uitgaven worden toegeschreven aan het jaar waarin deze uitgegeven worden. De kosten voor jaarlijkse inspecties zijn opgenomen in de begroting, evenals de kosten voor klein onderhoud en rioolreiniging.
Om de doelen geformuleerd in dit GRP te realiseren zijn onderzoek en verbeteringsmaatregelen benodigd. In deze paragraaf zijn de investeringsuitgaven voor de activiteiten samengevat weergegeven in de vorm van een totaal investeringsbedrag voor de planperiode 2005-2010. In bijlage III zijn de uitgaven gespecificeerd.
Tabel 5-III: Benodigde investeringen 2005-2010 (rekening mee gehouden in huidig investeringsprogramma)
Tabel 5-IV: Investeringsuitgaven 2005-2010 (6 jaar)
Gecumuleerd over de planperiode 2005-2010 bedragen de kosten voor de te nemen maatregelen in totaal ca. 7,75 miljoen euro (exclusief BTW). Dit is gemiddeld ca. 1,3 miljoen per jaar. Hierbij zijn ook de indicatieve kosten opgenomen voor het actualiseren van een GRP (elke vijf jaar) en voor het actualiseren van een Basisrioleringsplan (elke tien jaar).
Gemiddeld jaarlijkse kosten voor vervanging, renovatie en reparatie
Vervangingsinvesteringen betreffen de bestaande riolen, drukriolering, gemalen, persleidingen en randvoorzieningen. In tabel 5-V zijn de vervangingen opgesplitst in gemalen, drukleidingen en vrijverval. De bedragen zijn gemiddeld over een planperiode van 2005-2065, uitgaande van een gemiddelde levensduur. Hierbij is dus geen rekening gehouden met het aanlegjaar, maar alleen uitgegaan van langjarige gemiddelden. De theoretische jaarlijkse kosten bedrage ca. € 800.000 per jaar (exclusief BTW). De werkelijke kosten voor de planperiode zijn verderop uitgewerkt.
Tabel 5-V: Vervangingen gebaseerd op theoretische gemiddelden (over 60 jaar).
De vervangingsinvesteringen voor de riolen zijn opgenomen in bijlage IV. Deze investeringen zijn gebaseerd op de leeftijd van de riolen (investeringslijn). Voor de afschrijving is een termijn gehanteerd van 60 jaar (dit komt overeen met termijn van Maasland, in Schipluiden werd een termijn van 50 jaar gehanteerd). De komende periode onderzoeken we op basis van inspecties in hoeverre deze termijn ook gerealiseerd wordt.
Vervanging drukriolering, gemalen en persleidingen
In bijlage V is de specificatie weergegeven van de benodigde investeringen voor het vervangen van de drukriolering, de gemalen en persleidingen. Bij de bepaling van de vervangingsinvesteringen is onderscheid gemaakt tussen het elektromechanisch gedeelte (pompen, schakelmechanisme, etc.), het bouwkundige gedeelte en de leidingen. Uit ervaringscijfers blijkt dat de gemiddelde levensduur van het elektromechanische gedeelte circa 15 jaar is en het bouwkundige gedeelte circa 45 jaar. De economische levensduur van de leidingen bedraagt circa 45 jaar.
De vervangingsinvesteringen voor de randvoorzieningen (bergbezinkriolen) zijn eveneens opgenomen in bijlage V. Voor de randvoorzieningen is eveneens onderscheid gemaakt tussen het elektromechanische gedeelte en het bouwkundige gedeelte en de leidingen. Voor het elektromechanische gedeelte is uitgegaan van een levensduur van circa 15 jaar is en voor het bouwkundige gedeelte van een levensduur van circa 45 jaar (vergelijkbaar met gemalen). De kosten voor vervanging van de pompen zijn ingeschat op basis van ervaring.
Vervangingskosten in de planperiode
In tabel 5-VI zijn de vervangingen voor de planperiode opgenomen. Deze zijn iets lager dan gemiddeld. Dit komt doordat er in de periode 1940-1960 weinig riolering is aangelegd (slechts 9%) en er geen persleidingen of drukriolen vervangen behoeven te worden. Gecumuleerd over de periode 2005-2010 bedragen de vervangingsinvesteringen in totaal 3,0 miljoen euro.
Tabel 5-VI: Reguliere vervangingen gebaseerd op planperiode (over 6 jaar)
De in tabel 5-VI opgenomen vervangingsinvesteringen zijn opgenomen in het huidige investeringsprogramma (2006-2010). Bij het kostendekkingsplan wordt uitgegaan van de bedragen zoals hierboven opgenomen.
De investeringen die in het verleden zijn gepleegd, zijn opgenomen als kapitaallasten uit het verleden. De exacte hoogte ervan is afhankelijk van het afschrijvingstype, het rentepercentage en de afschrijvingsperiode. De kosten als gevolg van investeringen uit het verleden is ontleend aan informatie uit de vorige GRP’s. Hierbij is ervan uitgegaan dat de kosten voor de vrijvervalriolering ofwel zijn afgeschreven, ofwel uit de grondexploitatie zijn betaald. Verder is ervan uitgegaan dat de afschrijvingsperiode gelijk is aan de levensduur (zoals opgenomen in de vervanging). Het rentepercentage is aangehouden op gemiddeld 3,75%. In bijlage VIII is een overzicht van de kapitaallasten voor de periode 2005-2020 opgenomen, hierbij zijn ook de kapitaallasten van nieuwe investeringen opgenomen. In tabel 5-VII zijn alleen de bestaande lasten opgenomen.
Tabel 5-VII: Kapitaallasten uit het verleden
Om een goede werking van het rioolstelsel te bereiken, zijn jaarlijks uitgaven nodig voor goed en doelmatig rioolbeheer en onderhoud. In deze paragraaf zijn de exploitatiekosten opgenomen, zoals opgenomen in de begroting voor 2005, 2006 en 2007.
Tabel 5-VIII: Exploitatiekosten voor 2005, 2006 en 2007
In bovenstaande tabel zijn de kapitaallasten uit het verleden (zie paragraaf 5.3.2) en de stelpost ten behoeve van kapitaallasten ten gevolge van investeringen volgens dit GRP niet opgenomen. De exploitatiekosten zijn opgenomen in bijlage VII.
In het kostendekkingsplan is rekening gehouden met een toename van het aantal heffingseenheden door toename van het aantal aansluitingen op het gemeentelijk rioolstelsel. Hierin zijn tevens de heffingseenheden van de aan te sluiten ongerioleerde panden meegenomen. In tabel 5-IX is de toename van het aantal heffingeenheden en de exploitatiekosten opgenomen voor de planperiode.
Tabel 5-IX: Toename heffingseenheden en exploitatiekosten (2005-2010)
De opbrengsten ter dekking van de kosten bestaan uit de inkomsten uit het rioolrecht, een bijdrage van het Hoogheemraadschap van Delfland (in verband met verdeelsleutels), een bijdrage van Rijkswaterstaat (in verband met de overdracht van gemalen) en een eventuele uitkering uit het gemeentefonds. Het aantal heffingseenheden per 1 januari 2006 bedraagt 6.383. Het door de gemeenteraad vastgestelde rioolrecht voor 2005 bedraagt € 191,50 per eenheid.
De inkomsten uit het rioolrecht bedragen aan het begin van de planperiode ca. 1,2 miljoen euro. Als startwaarde is de reserve egalisatie riolering aangehouden van 1 januari 2006, zijnde € 623.000. In bijlage IX is een overzicht opgenomen van alle uitgaven. In bijlage X zijn de inkomsten en het saldo van het rioolfonds opgenomen.
Met ingang van 2003 Is het BTW-compensatiefonds (BCF) ingevoerd. De BTW van overheidstaken, zoals de riolering, kan sindsdien teruggevorderd worden van het fonds. De invoering van het fonds leverde voor de gemeenten geen financieel voordeel op. Het bedrag dat uit het BCF aan de gemeenten wordt betaald, wordt volledig gekort op het gemeentefonds (algemene uitkering). Wel kunnen er bij individuele gemeenten verschillen ontstaan tussen de terugontvangen BTW en de korting op de algemene uitkering, omdat de korting normatief plaatsvindt.
Bij de totstandkoming van het fonds bleek een probleem te ontstaan ten aanzien van de gemeentelijke heffingen zoals rioolrechten. Wettelijk was vastgelegd dat de heffingen niet hoger mochten zijn dan de kosten. Door het wegvallen van de BTW dalen de rioleringskosten, en zouden de rioolrechten verlaagd moeten worden (per saldo geen besparing voor de gemeente). De BTW van de rioleringen wordt echter wel gekort op de algemene uitkering. Zonder ingrepen zouden alle gemeenten er op deze manier financieel op achteruitgaan, en dat was niet de bedoeling. Om dit onbedoelde effect te corrigeren heeft er een wetswijziging plaatsgevonden, waarin is bepaald dat voor de berekening van de kostendekking van de rioolrechten de uit het BCF terugontvangen BTW bij de kosten mag worden opgeteld.
Voor de berekeningen van de kostendekking (benodigde tarief en onttrekking of storting in de egalisatiereserve) moet dus de BTW bij de kosten worden opgeteld. Bijzondere aandacht behoeven de investeringen. Indien de investeringen in rioleringen worden geactiveerd, dan komen die kosten in de vorm van kapitaallasten ten laste van de exploitatie gedurende de gehele afschrijvingstermijn. De teruggave van de BTW uit het BCF, en dus ook de bijtelling voor de kostendekking, vindt echter plaats in het jaar van investeren. In de jaren dat veel wordt geïnvesteerd (hoge teruggave BCF) is de benodigde kostendekking derhalve veel hoger dan in andere jaren.
Deze BTW voor de rioleringskosten is in het kostendekkingsplan meegenomen. De BTW heeft betrekking op alle investeringen die in een kalenderjaar worden gedaan (BTW investeringen). Daarnaast worden ook op de uitgaven in de exploitatie waarover BTW is betaald, de uitbestedingen en kosten aan derden, meegenomen (BTW exploitatie). Dit is terug te vinden in de kostendekking.
5.4.1 Uitgangspunten kostendekkingsplan
De kosten van rioolbeheer worden sterk bepaald door de wijze van financiering van de uitgaven. Jaarlijkse kosten worden altijd direct afgeschreven, terwijl investeringsuitgaven langjarig of direct kunnen worden afgeschreven. In onze gemeente is gekozen voor een lineaire afschrijving over de theoretische levensduur van het object. Hierbij wordt uitgegaan van een langjarig rentepercentage van 3,75% over de investering.
De kosten voor uitbreiding van personele middelen en voor de investeringswerken (vervangings- en verbeteringsmaatregelen) zijn opgenomen in het kostendekkingsplan voor de komende jaren.
Voor de kostendekking wordt gebruik gemaakt van fondsvorming, waarbij geen sprake is van kostendekking op jaarbasis. Hierbij kan afwisselend een tekort en een overschot optreden. Het fonds vangt de pieken op. Er is wel sprake van een kostendekking op lange termijn, omdat aan het einde van de beschouwde periode het fonds geen tegoeden of schulden mag hebben. De beschouwde periode van de kostendekking dient overeen te komen met afschrijvingstermijn die de gemeente hanteert voor de riolen. Op basis van de huidige inzichten is deze termijn 60 jaar. Het rioolfonds wordt gevuld door inkomsten uit het rioolrecht. In tabel 5-X zijn de randvoorwaarden en uitgangspunten opgenomen waarop de kostendekking is gebaseerd.
In de bijlage X zijn de resultaten van de kostendekking weergegeven. Het betreft de overzichten van de tabellen kostendekking, verloop rioolfonds, verloop kosten, opbrengsten en rioolrecht en verloop kosten.
Tabel 5-X: Randvoorwaarden en uitgangspunten kostendekking
Het huidige rioolrecht is niet dekkend. Na de fusie is de noodzakelijke verhoging, zoals reeds voorgesteld in eerdere GRP’s, nog niet doorgevoerd. Dit betekent dat de egalisatiereserve, die nu al laag is, verder afneemt. Het dekkend rioolrecht komt hoog uit. Het rioolrecht ligt over tien jaar op circa 285 euro, maar in 2008 al op 336 euro. Uit vergelijking met andere gemeenten (bron: VNG) blijkt dat dit hoger is dan het landelijke gemiddelde, met name op de korte termijn. Kenmerk van de gemeente is het geringe aantal inwoners ten opzichte van het enorme buitengebied. De gemeente heeft, opgelegd door de huidige wetgeving, in de komende jaren een enorme financiële inspanning te plegen in het buitengebied (het aansluiten van 457 percelen in de periode 2005-2008, waarmee een totale financiële inspanning van circa zes miljoen euro is gemoeid). De hoge kosten die hiermee gemoeid zijn in dit korte tijdsbestek moeten worden opgebracht door tussen de 6030 en 6866 heffingeenheden, een relatief klein aantal. Dit verklaart de hoge benodigde heffing, in combinatie met een beperkte stijging de afgelopen jaren.
Het is door het grote aantal investeringen en de te lage huidige heffing niet mogelijk om op korte termijn met een dekkend rioolrecht te werken. Dit zou leiden tot een verdubbeling in twee jaar. Er zijn enkele opties om het rioolrecht te laten ontwikkelen totdat in 2065 geen noemenswaardige schuld of reserve is opgebouwd, waarbij de voorwaarden uit tabel 5-X wel zijn aangehouden, maar enigszins flexibel aangepast.
Om op 1 januari 2065 vrijwel geen schuld te hebben, kan het rioolrecht eerst sterker worden verhoogd (10%), tot na 6 jaar een dekkend rioolrecht is verkregen en er vrijwel geen schuld is. Vervolgens kan dan met een minder grote stijging worden volstaan (gemiddeld 2%, met een bandbreedte tussen de 0,5% en 4,5%). Aangezien de huidige rioolheffing niet dekkend is, wordt in deze optie aanvankelijk wel ingeteerd op de reserve. Er ontstaat echter geen schuld. De reserve loopt slechts op tot maximaal ca. 4 miljoen. Verder is het systeem flexibel, doordat jaarlijks kan worden aangepast aan de ontwikkelingen (standaard inflatiecorrectie, maar afhankelijk van verwachte investeringen een kleinere of grotere stijging). Dit betekent dat dit wel een aanvaardbare ontwikkeling is.
In tabel 5-XI is het verloop van het rioolrecht (incl. inflatiecorrectie) weergegeven over de periode 2005-2014. Hierbij is uitgegaan van een toename van het aantal percelen tot 2015, met na de bekende plannen ca. 70 per jaar tot 8050 in 2015.
Uit de opbouw hierboven weergegeven, blijkt dat om de rioolzorg de komende periode te kunnen financieren, er op korte termijn een aanzienlijke stijging van de rioolheffing nodig is. In het ideale geval is er na 60 jaar geen schuld, blijft de jaarlijkse stijging beperkt, wordt er tussentijds geen grote schuld of reserve opgebouwd en is in ca. 6 jaar een dekkend rioolrecht gerealiseerd. De ontwikkeling is weergegeven in figuur 5.2.
Tabel 5-XI: Overzicht stijging rioolrecht periode 2005-2065
5.4.4 Mogelijke optimalisatie fondsvorming
Door de Provincie Zuid-Holland is eind 2005 per brief aangegeven dat het optreden van een tekort bij het egalisatiefonds onwenselijk is, dit naar aanleiding van de voorstellen uit het concept-GRP. De provincie geeft aan dat binnen de planperiode een positief saldo bereikt dient te worden. Om dit te bereiken, zouden ofwel de uitgaven sterk beperkt moeten, ofwel de inkomsten sterk moeten toenemen. Hieronder zijn de maatregelen die zijn genomen om dit te realiseren opgenomen.
Mogelijke beperkingen uitgaven
Het beperken van de uitgaven is vrij moeilijk, zo niet onmogelijk. Er zijn enkele posten waarop theoretisch zou kunnen worden bezuinigd:
De komende jaren moet flink in de riolering geïnvesteerd worden, met name in de buitengebieden. Dit is een wettelijke verplichting en het is niet mogelijk om deze investeringen uit te stellen, zonder zwaarwegende argumenten. Er wordt wel getracht de kosten zo laag mogelijk, door gebruik te maken van innovatieve contracten. Verder worden de kosten zo laag mogelijk gehouden, door de goedkoopste tracés te hanteren. Ten slotte worden de complexe clusters zo laat mogelijk uitgevoerd, teneinde nog optimaal te kunnen profiteren van technologische ontwikkelingen. Helaas blijkt dat door omstandigheden de realisatie al enigszins achterloopt op planning, waardoor enkele investeringen later worden gedaan en er op korte termijn minder wordt onttrokken.
Met name in de kern Maasland zijn nog enkele verbeteringsmaatregelen gepland. Deze volgen uit de basisberekeningen van 1995. De aanbevelingen die hieruit voortvloeiden betroffen een pakket aan samenhangende maatregelen. Een deel van de maatregelen hangt echter vast aan de aanleg van het bergbezinkbassin. Deze maatregelen zijn dan ook uitgesteld, totdat het BBB gerealiseerd is. Daarbij zouden volgens de theoretische berekeningen capaciteitsproblemen optreden bij hevige regenval. In praktijk zijn deze problemen echter niet geconstateerd. Om te voorkomen dat achteraf onnodige investeringen zijn gepleegd, worden de maatregelen uitgesteld. In 2006 is een nieuwe basisberekening uitgevoerd, waaruit de nog wel de nemen maatregelen volgen. Uit deze studie bleek dat het afkoppelen van enkele terreinen een serieus alternatief is. Hiertoe wordt eind 2006/begin 2007 een vuilemissieberekening uitgevoerd, in samenwerking met het Hoogheemraadschap. Vooralsnog wordt in de onderbouwing uitgegaan van een aanleg van het BBB inclusief overige maatregelen in 2007.
De reguliere vervanging van riolering, wordt zoveel mogelijk uitgesteld. Hierbij wordt op basis van het inspectieprogramma getoetst of vervanging noodzakelijk is. Hierbij wordt het inspectieprogramma opgezet vanuit bekende knelpunten en het rioolbeheersprogramma.
De watertaken van gemeenten worden verbreed. Op 15 februari 2007 heeft de Tweede Kamer de Wet gemeentelijke watertaken aangenomen. Het wetsvoorstel, dat nu nog door de Eerste Kamer behandeld moet worden, bevat onder meer de nieuwe rioolbelasting (retributie wordt heffing) en introduceert gemeentelijke zorgplichten voor afvloeiend hemelwater en grondwater. Tot op heden deden gemeenten vaak al veel aan hemelwater en grondwater, zonder adequate bevoegdheden. In de nieuwe wet is dit beter geregeld.
In dit GRP 2006-2010 wordt nog niet heel diep ingegaan op de gevolgen van deze nieuwe wet. In deze planperiode (2006-2010) zullen wij meer nog dan voorheen, beleid gaan maken, waarin we duidelijk maken welke koers we gaan varen ten aanzien van afvalwater, hemelwater en grondwater. Het wetsvoorstel voorziet in een aanpassing en verbreding van het GRP die uiterlijk 5 jaar na inwerkingtreding moet zijn uitgevoerd (dus voor 2012). Een en ander betekent dat in een volgende GRP (2011 - 2015) een breder plan wordt dan het huidige GRP waarin de koers (de verbrede zorgplicht) wordt verantwoord.
Onze gemeente is, samen met het Hoogheemraadschap van Delfland en de andere gemeenten binnen het zuiveringsgebied (Schiedam, Vlaardingen, Maassluis en Westland), deelnemer aan een lopende studie om de mogelijkheden van optimalisatie in het afvalwatersysteem (OAS) van de AWZI “De Groote Lucht” in Vlaardingen in beeld te brengen. De kern Maasland valt binnen dit zuiveringsgebied.
Een eind 2005 uitgevoerde Quick Scan OAS vormde de basis voor de bestuurlijke besluitvorming voor de diepgaande optimalisatiestudie (de tweede fase) ter bepaling van een optimaal maatregelenpakket tegen de laagste maatschappelijke kosten. Inmiddels heeft ons college besloten tot verdergaande participatie in de OAS “De Groote Lucht”. Onderdeel hiervan is het verder voorbereiden van afvalwaterakkoorden tussen de deelnemende gemeenten en het Hoogheemraadschap van Delfland.
In een pril stadium bevindt zich nog de “OAS Delft”. Hierbij wordt onderzocht hoe het afvalwater dat naar de kern Delft wordt gebracht om vervolgens naar de AWZI Houtrust te worden verpompt, kan worden geoptimaliseerd om te zorgen dat Delft hier zo min mogelijk hinder van ondervindt. In gezamenlijkheid met de betrokken gemeenten (Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp en Delft) en het Hoogheemraadschap van Delfland zal worden onderzocht hoe dit tegen minimale kosten kan worden gerealiseerd. De kernen Schipluiden en Den Hoorn vallen binnen dit zuiveringsgebied.
Aldus besloten in de openbare raadsvergadering van 26 juni 2007.
De griffier, de voorzitter,
A. de Vos, A.J. Rodenburg
Bijlage II: Maatregelen, kosten en emissiereductie ongerioleerde panden
Bijlage, tabel I: Prioritering aansluiting ongerioleerde panden (genoemde bedragen zijn inclusief BTW!)
Bijlage III: Overzicht inspecties (1997-2005)